Super User
Emmanuil Vitorqan Bakıda “Həyat davam edir” adlı monotamaşa təqdim edəcək
Rusiyanın Xalq artisti Emmanuil Vitorqan noyabrın 5-də Heydər Əliyev Sarayında çıxış edəcək.
Rusiyalı aktyor “Həyat davam edir” adlı yeni yubiley monotamaşasını təqdim edəcək.
Vitorqanın bakılı tamaşaçılar önündə oynayacağı bu tamaşa onun mərhum həyat yoldaşı – 60 yaşında xərçəng xəstəliyindən dünyasını dəyişmiş Rusiyanın Xalq artisti Alla Balterə həsr olunub.
Rusiyanın teatr və kino aktyoru olan Emmanuil Vitorqan ekran əsərlərində parlaq obrazlar yaradıb. O, bu gün də səhnədə və kinoda yeni koloritli, dərin məzmunlu yaradıcılığı ilə fərqlənən aktyorlardan biridir.
Tamaşaya biletləri Iticket.az saytında və şəhərimizin kassalarında əldə etmək olar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
TÜRKDİLLİ XALQLARI TANIYAQ LAYİHƏSİ - Yakut ədəbiyyatı
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Əbədi buzlaqlar diyarında yaşayan, türk xalqları sırasında yer almış yakut (saxa) xalqı Rusiya Federasiyasının tərkibindədir.
Saxa şifahi xalq ədəbiyyatı dünyanın ən qədim və zəngin ədəbiyyatlarından biridir.
1851-ci ildə Yakut, başqa adla desək, Saxa Qrammatikasını hazırlayanlar Rus Kiril əlifbasından istifadə edib. Semen A. Novqorodov tərəfindən hazırlanan yeni əlifba 1922-ci ildə qəbul edilib. 1929-ci ildə Latın əlifbası qəbul edilsə də 1938-ci ildə Stalinin əmri ilə təkrarən Kiril əlifbasına keçilib.
Saxa folkloru 19-cu әsrin ilkin illәrindәn başlayaraq Slavyan, Avropalı və Rus alimlər tərəfindən araşdırılıb. O. Betlingk, A. Xudyakov Saxa folklorunu araşdıran ilkin şəxslərdir. 1894-96-cı illər arasında Rus Coğrafiya Cəmiyyəti Şərqi Sibir Şöbəsi tərəfindən bir araşdırma qrupu yaradılıb. Pekarskiy, Yastrenskiy, Lonov, Vitaşevskiy, Levental, Maynov kimi şəxslər uzun illər bölgədə yaşayıblar va topladıqları şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrini çap etdirərək adlarını Türkologiya elminə yazdırıblar. Ə.K.Pekarski "Yakut Dilinin Lüğәti", "Yakutların Xalq Ədәbiyyatı Nümunәlәri" adlı əsərləri yaradıb. Polşalı yazıçı Seroşevskiy, yazıçı Korolenko, Bolşevik siyasətçi Yaroslavskiy kimi ziyalılar Saxa folkloru ilə maraqlanıblar ancaq bu sahədəki daha səmərəli fəaliyyətlər Sovetlər Birliyinin yaranmasından sonra gerçəkləşdirilib. 1920-30-cu illər arasında Kulakovski, Ksenofontov, Novqorodov, Nosov, Popov, Bolo kimi araşdırmaçıların hazırladığı folklor və etnoqrafiya ilə bağlı əsərlər işıq üzü görüb. 1935-ci ildən sonra bu sahədə elmi fəaliyyətlər yeridilib. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra isə bu sahədəki fəaliyyətlər daha da artıb. Yakut Folkloru, Yakutların Nağılları vә Tarixi Mirasları, Yakut Nağılları, Yakut Deyimlәri vә Atasözlәri Toplusu, Yakut Qәhrәmanlıq Dastanı Olonxo kimi əsərlər çapdan buraxılıb.
Bütün bu əsərlər Saxaların zəngin bir mifoloji irsə malik olduğunu sübut edib. Saxa türklərinin mifologiyasına görə bütün varlıqlar üç dünyada yuxarı dünya, orta dünya, yeraltı dünyasında yaşayırlar. Yuxarı dünyada yaxşı tanrılar (iyələr) yaşayır və onlar dünyadakı insanları qoruyurlar. Saxalar bunlara ayu deyir. Orta dünya isə bir şara oxşayır orda dağlar, çaylar vardır. Bu dünyada saxalar, tunquslar və digər xalqlar yaşayır. Orta dünyanın altında isə yeraltı dünya vardır ki, ora kədərli bir ölkədir. Günəşinin, ayının, ulduzunun işıqları çox zəifdir. Olonxolar saxa türklərinin ən qədim mədəniyyəti olmaqla yanaşı yeni və bədii ədəbiyyatın yaradılmasında özül vəzifəsini yeridib. Buna örnək olaraq ilk Saxa operası olan "Yenilməz Nyurqun Bootur" eyni adlı olonxonun əsasında yaradılıb. Olonxolar eyni zamanda Saxaların tarixidir və bunlar iki min misradan iyirmi min misraya qədər ola bilir. Ən önəmli olonxolar isə Ər Soğotox, Ürün Uolan, Nurqun Bootur, Kulun Kulustuur, Baximni Baatır, Ərbextey Bergen, Mülcü Böğö, Sün Caaxındır.
Saxa yazılı әdәbiyyatı 19-cu əsrdə Saxa əlifbasının yaradılması və folklor örnəklərinin bu əlifba ila çapıyla başlayıb. Ancaq əsas məhsullarını 20-ci əsrin başlarında Yakut Bölgəsi, Yakut Həyatı, Yakutun Səsi, Yakut
Fikri adlı qəzetlə və dərgilərin təsisi ilə verib. Saxa ədəbiyyat tarixçiləri öz ədəbiyyatlarını 7 dövrə ayırıb.
1-Saxa әdәbiyyatının qaynaqları (folklor).
2-Saxa yazılı әdәbiyyatının yaranması
3-1920-ci illәrdә Saxa әdәbiyyatı
4-1930-cu illәrdә Saxa әdәbiyyatı
5-II-ci Dünya Müharibәsi dövrü Saxa әdәbiyyatı.
6-Müharibәdәn sonrakı әdәbiyyat dövrü.
7-Çağdaş Saxa әdәbiyyatı dövrü
Saxalar xalq ədəbiyyatı növlərinə bu adları qoyublar: bilirqı seben (əfsanə), kepseen
(hekayə), üge ostuoruya (nağıl), alqıs (ilahi), tria (mahnı), xoboon (qoşuq, qoşma), kirustar (qarğış), bilgeler (inamlar), ös xoonnoro (atalar sözləri), taabırınnar (tapmacalar).
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” romanı yenə də aktualdır
Qabaqcıl təcrübələrə örnək olan Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “C.Cabbarlı adına Mədəniyyət, Elm və Təhsilin İnkişafına Yardım” İctimai Birliyinin “Maarifçiliyin inkişafı məqsədilə Azərbaycanın klassik və müasir ədəbiyyatının təbliği” adlı layihəsi çərçivəsində Seyfəddin Dağlının təkrarən nəşr olunan “Gəcil qapısı” romanının təqdimatı keçirilib.
Tədbirdə ilk öncə əsər haqqında geniş məlumat verilib.
Kitabxananın direktoru Aslan Cəfərov Azərbaycanın tanınmış yazıçısı, görkəmli publisist, ictimai xadim Seyfəddin Dağlının zəngin ədəbi-bədii irsi ilə ədəbiyyat tariximizdə silinməz iz qoyan təkrarsız simalardan biri olduğunu söyləyib. Onun ədəbi irsinin çox zəngin olduğunu vurğulayaraq, yazıçının keşməkeşli ömrünü xalqının, dövlətinin maariflənməsinə həsr etdiyini, öz peşəkar, kəskin qələmi ilə dövrünün çatışmamazlıqlarını, haqsızlığını, qanunsuzluğunu əsərlərində açıq şəkildə ifadə etdiyini bildirib. Seyfəddin Dağlının yaradıcılığında Cənubi Azərbaycan mövzusunun xüsusi yer tutduğunu və yazıçının bu əhəmiyyətli və eyni zamanda mürəkkəb mövzuya həmişə xüsusi həssaslıq ilə yanaşdığını, neçə-neçə hekayəsinin, romanının məhz bu mövzuda olduğunu bildirib.
Cəfər Cabbarlının ev-muzeyinin rəhbəri Qəmər Bağırova atası Seyfəddin Dağlının çoxşaxəli yaradıcılığından söhbət açaraq, dramaturqun yaratdığı obrazları, bədii qəhrəmanları həyatdan, xalqın içərisindən götürdüyünü və bu obrazların hər birinin yüksək peşəkar bədii təxəyyül ilə canlandırıldığını söyləyib. Təqdimatı keçirilən “Gəcil qapısı” romanının Cənubi Azərbaycanda yaşayan soydaşlarımızın həyatına həsr edildiyini və kitabda Arazın o tayındakı qardaş və bacılarımızın ağır həyatından, onların mürəkkəb taleyi, çətin güzəranı və mübarizə yollarından bəhs edildiyini bildirib.
AMEA-nın N.Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşları - şöbə müdiri, filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Asif Rüstəmli, Cənubi Azərbaycan şöbəsinin baş elmi işçisi, filologiya elmləri doktoru Rəhim Əliyev, Ədəbiyyat nəzəriyyəsi şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, dosent, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Rasim Nəbioğlu, Dövlət Tərcümə Mərkəzinin əməkdaşı, redaktor-tərcüməçi İlqar Əlfioğlu, Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin rəhbəri İbrahim Əliyev, AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutunun əməkdaşı Məlikzadə Xanımbacı, Cəfər Cabbarlının Xızıda fəaliyyət göstərən ev-muzeyinin direktoru Həcər Rəsulova və başqaları çıxış edərək Seyfəddin Dağlının həyat və yaradıcılığından danışıb, təqdimatı keçirilən əsərin məziyyətlərindən söhbət açıblar.
Təqdimat mərasimində kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan “Sözün hikmətinə dəyər verən sənətkar-Seyfəddin Dağlı” adlı videomaterial nümayiş olunub.
Tədbirin sonunda Qəmər Bağırova “Gəcil qapısı” kitabını Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasına hədiyyə edib və tədbirin təşkilinə görə əməyi keçən hər bir kəsə öz dərin təşəkkürünü bildirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində Zahid Əzizin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, Zahid Əzizin şeirləri ilə tanışlıqdır.
BƏNDƏ KİMDİ, ALLAH VURUR
Bu dünyada adamlar var,
Öz oduyla hey qovrulur.
Bu dünyada adam da var,
Ayaz kəsir, qar dondurur.
Kimi kəsir yolumuzu,
Kimi qırır qolumuzu,
Kimlərsə sağ-solumuzu
Doğradıqca hey qudurur.
Əcəl alır doğmamızı,
Şirin-şəkər loxmamızı,
Atamızı, anamızı,
Sonra bizi ovundurur.
Baxan yoxdur soya, ada,
Ölən-itən düşmür yada.
Bu yağmurda, bu sel-suda
Çay quruyur, göl soğulur.
Kül eyləyib közümüzü,
Nurdan saldıq gözümüzü.
Özümüzlə özümüzü,
Bəndə kimdi, Allah vurur.
BAŞQADI
Bu dünyanın övladları ögeydi,
Ataları, anaları başqadı.
Mayaları bir torpaqdan olsa da,
Axşamları, sabahları başqadı.
Yaxşıları, yamanları eynidi,
Ümidləri, gümanları eynidi,
İnancları, imanları eynidi,
And yerləri, vallahları başqadı.
Gül-çiçəyi bir açılıb-solsa da,
Əl alında, gözlər yolda qalsa da,
Əməlləri eyni əməl olsa da,
Savabları, günahları başqadı.
Təmannası, diləkləri seçilmir,
Yeri-göyü, mələkləri seçilmir,
Arzuları, istəkləri seçilmir,
Nəfəsləri, tamahları başqadı.
Öz yeri var hər doğulan bəndənin,
Dönüşü yox ölüm adlı səfərin.
Bir olsa da kök-köməci bəşərin,
Tanrıları, allahları başqadı.
QALIR
Bu dünyada bir adətdi,
Lələ köçür, yurdu qalır.
Ər kişilər ocağının
Közü sönür, odu qalır.
Yox həyanı ünümüzün,
Düşdüyümüz günümüzün.
Acı, şirin ömrümüzün
Tamı gedir, dadı qalır.
Bu nə divar, bu nə hörgü?
Bu nə mizan, bu nə bölgü?
Kimilərin malı-mülkü,
Kimlərinsə adı qalır.
VAR
Kim nə deyir, necə deyir, mənə nə? –
Eşitməyə öz laflarım, sözüm var.
Ürəyimdən keçənləri görməyə
Harda olsa görmək üçün gözüm var.
Əsir edib, hökm etməsəm dilimə,
Boş sözlərdən nə keçəcək əlimə.
Bu dünyanın gərdişini belimə
Qaldırmağa taqətim var, dizim var.
Zahid Əziz, tam axtarma hər barda,
Vəfa yoxdur nə dövlətdə, nə varda.
Məndən sonra məni fani dünya,
Yaşadacaq Əzizim var, izim var.
HƏQİQƏTLƏR, TƏZADLAR...
Bu dünyanın hər yerində
Ay doğmamış günəş batmır.
Hürə-hürə ulduzlara
Zəncirində itlər yatmır,
Bu da ömrün son baharı,
Yarı sancı, yarı ağrı,
Yaşayırıq yarı-yarı,
Harayımız haqqa çatmır.
Hər yan gömgöy, yaşıl, sarı,
Sığal çəkir gülə arı.
Tacirləri-tüccarları
Aldığını geri satmır.
Yad qoltuqda hey yatanlar,
Yad ocağa köz atanlar,
Südümüzə su qatanlar,
Dərdimizə sevinc qatmır.
Hər doğrunun bir yalanı,
Hər köçənin bir qalanı,
Birimizə dərd olanı
O birimiz yana atmır.
GECİKDİM
Sonuncu olsam da sevinc sarıdan,
Qəm-kədər çəkməkdə dərd ustasıyam.
Qismət bazarında “du bir” atsam da,
Görənlər hey deyir nərd ustasıyam.
Öz yeri-yurdu var gülün, qönçənin,
Hər gülşəndə nərgiz, qızılgül bitməz.
Elə bir hicranın xəstəsiyəm ki,
Davası-dərmanı, loğmanı yetməz.
Qıvrılıb yatıram əzab içində,
Həmdəmim olası savabım yoxdu.
Ömrüm itib-batıb əkin-biçində,
Bir qarnım yalavac, bir qarnım toxdu.
Yaşım çoxaldıqca boyum kiçilir,
Əkdiyim ağaclar məndən böyükdü.
Oğrun-oğrun ömrüm, günüm biçilir,
Gəzməyə tabım yox, əsam çürükdü.
Tanrı dərgahına yetişmək üçün
And-aman etməkdən sonuma yetdim.
Qatarmı tələsdi, mənmi yubandım? -
Bir onu bilirəm bir az gecikdim...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
Özbəkistanda Şuşaya aid poçt markası buraxılıb
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi 2023-cü ilin digər əhəmiyyətli hadisəsi – Şuşa şəhərinin Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi münasibətilə Özbəkistanda Şuşaya həsr olunmuş xüsusi xatirə poçt markasının buraxılması layihəsini həyata keçirib.
Mədəniyyət Mərkəzinin yaydığı məlumata görə, Ozarbayjonning qadimiy Shusha shahri Turkiy dunyoning madaniy paytaxtı” adlı poçt markasının buraxılışı layihəsinə Özbəkistanın müvafiq dövlət qurumları dəstək göstərib, markanın Özbəkistan Mərkəzi Poçtu tərəfindən daxili və beynəlxalq dövriyyəyə buraxılması nəzərdə tutulub.
Xüsusi dizaynla hazırlanmış poçt markasının üzərində Şuşa qalası, Azərbaycanın bayrağının təsviri, Qarabağın – Şuşanın füsunkar təbiəti, başını duman almış əzəmətli dağları, bölgəyə, şəhərə dağlar qədər vüqar və şöhrət gətirən dünyaşöhrətli mütəfəkkirlər, şairlər, tanınmış şuşalılar, milli musiqi alətlərimiz (qaval, tar, kaman) kimi milli mədəniyyətimizi əks etdirən ştrixlər, habelə Qarabağın, Şuşanın və qazanılan Zəfərin simvolu olan “Xarıbülbül” çiçəyinin rəsmi öz əksini tapıb.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə, TÜRKSOY tərəfindən Şuşa şəhərinin Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi ilə əlaqədar bu il Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu, hər iki ölkənin Mədəniyyət nazirliklərinin dəstəyi ilə birgə Özbəkistanda Şuşa günləri tədbirləri keçirilib, vikipediyada Şuşaya dair özbək dilində bölmələr yaradılıb, Qarabağa - Şuşaya Özbəkistan KİV nümayəndələrinin media-turları təşkil olunub, yaxın zamanda isə şəhərə dair bir neçə aparıcı dildə ensiklopedik nəşr də çap ediləcək. Verilən məlumatda sözügedən layihələrin ilin sonuna qədər davam edəcəyi də vurğulanır.
Qeyd edək ki, “Azərbaycanın qədim Şuşa şəhəri – Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” adlı poçt markası xatirə üçün Özbəkistan və Azərbaycan muzeyləri, hər iki ölkənin dövlət və hökumət nümayəndələrinə göndəriləcək, poçt markasının Daşkənddə və Bakıda təqdimat mərasimləri də keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
MUSİQİ BƏLƏDÇİSİ - Həyat... bir musiqi qədər həzin, bir saniyə qədər qısadır
Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Musiqi mənə dərin fikirlər təlqin edir. Onu dinləyərkən məndə yaratmaq eşqi baş qaldırır”. E.Delakrua
Bir zamanlar kitablar kimi musiqi də əlçatmaz idi. Yalnız və yalnız kübar cəmiyyətlər onun sehrindən faydalana bilərdi. Dahi bəstəkarların şedevr əsərlərindən məhrum olanlar nələri itirdiklərindən bir o qədər də agah deyildilər... Təbii ki, əsas məqsədim keçmişin qaranlıq çağlarını xatırlatmaq deyil. Bütün bunları onsuz da hər kəs bilməkdədir. Əsas məqsədim...
“Texnologiya o qədər ucuz və asan əlçatan olacaq ki, zəngin və kasıb arasındakı uçurumu bağlayacaq”.
Den Braun “Başlanğıc”
Və şükür ki, o zaman yetişdi və ya yetişməkdədir...
Bütün dövrlərdə sənət onu anlayanlar və ya anlamayanlar tərəfindən heç də birmənalı qarşılanmamışdır. Hər bir sənət sahəsi kimi musiqi də çoxşaxəlidir və hər kəs öz zövqünə uyğun musiqi dinləməkdədir. Bəzən tez-tez belə ifadələr eşitməkdəyik: “Bu çox müasir musiqidir”. Ancaq unutmayaq ki, bütün dövrlərin musiqisi öz dövrünün müasiridir, necə ki, bütün dövrlərin gəncləri də öz dövrünün müasiridir. Əsl əsərlər nəinki öz dövrünə, bütün zamanlara xitab etməkdədir. Necə ki, Bethovenlər, Şopenlər, Baxlar, Hacıbəyovlar və digərləri bütün çağlarda öz dəyərlərini qorumaqdadırlar, eləcə də mahnılar...
Kim deyə bilər ki, “Sarı gəlin”, “Küçələrə su səpmişəm” və s. mahnılar müasir dövrlə səsləşmir? İnsan duyğularının məhv olmayacağı ana qədər heç bir şedevr öz gücünü itirməyəcəkdir...
O ki qaldı mənə... Hər bir ruhu, ürəyi olan insan kimi mən də musiqini çox sevirəm, məftunuyam musiqinin... Musiqi sədaları altında çalışmaq o qədər ruh verir ki, mənə... Bəzən yazarkən düşüncələrimin yaranmasında musiqinin əvəzedilməz xidmətləri olur. Bütün musiqi janrlarına üstünlük verirəm, hər birinin öz gözəlliyi vardır və biz bu gözəlliklər içərisində fərqli, əsrarəngiz dünyalara səhayət etməkdəyik. Amma xüsusi olaraq seçim edəsi olsam, klassik musiqilərə daha çox üstünlük verdiyimi qeyd etməliyəm.
Həyat... bir şer qədər möhtəşəm, bir musiqi qədər həzin, bir saniyə qədər qısa, bir qadın qədər gözəlsən
Habil Yaşar
Və xatırlatmaq istərdim ki, uşaqlıqda musiqi ilə məşğul olsam da (3 il qarmon dərnəyinə getmişəm-müəllimim isə Məmmədbağır Bağırzadənin dəstəsindəki Baxşəli müəllim olub) çox təəssüf ki, bu sənəti sonadək davam etdirməmişəm. Bu gün də dinləməklə yanaşı ara-sıra qarmon ifa eləməkdə, ruhumu qidalandırmaqdayam...
“Musiqi – gözəl səslərə çevrilən düşüncədir”
İvan Turgenev
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
“Qaratoxmaq qadın” Opera və Balet Teatrının səhnəsində nümayiş olunacaq
Oktyabrın 1-də Azərbaycan Akademik Opera və Balet Teatrı Pyotr Çaykovskinin üçpərdəli “Qaratoxmaq qadın” operasını nümayiş etdirəcək.
Bu səhnə əsərinin quruluşçu dirijoru Xalq artisti Fəxrəddin Kərimov, quruluşçu rejissor Aleksey Smirnov, xormeysteri Xalq artisti Gülbacı İmanova, konsertmeysteri Yuliya Kərimova, quruluşçu rəssamı isə Elena Bodrovadır.
Görkəmli rus bəstəkarı P.Çaykovski 1890-cı ildə Florensiyada olarkən “Qaratoxmaq qadın” operası üzərində işləməyə başlayıb. O, çox qısa müddət ərzində - cəmi 44 günə operanı tamamlayıb. Operanın librettosu dahi rus şairi Aleksandr Puşkinin eyniadlı povestinin motivləri əsasında qələmə alınıb.
Biletləri mərkəzləşdirilmiş kassalardan, “ASAN xidmət” kassalarından və iTicket.az saytından onlayn əldə etmək olar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
Bu hekayət isə sizə ümidinizi heç vaxt üzməməyi öyrədəcək!
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsinin təqdimini davam etdiririk. Növbəti mövzuya da çox çəkicidir: Bu hekayət sizə ümidinizi heç vaxt üzməməyi öyrədəcək!
Aşıq, naçar ağlama.
Gündür, keçər, ağlama.
Qapını bağlayan fələk
Bir gün açar, ağlama
Min illərin yaddaşından süzülüb gələn bu Azərbaycan bayatısını çox sevilir. Hər eşidəndə ilk dəfə eşidirmiş kimi diqqəti ona yönəlir, hər sözü, hər ifadəsi, hər mənası bir daha yaddaşa yazılır. Doğrudan da xalq ən böyük yazar, filosof, bəstəkar, rəssamdır. «Qapını bağlayan fələk, bir gün açar, ağlama». Nə gözəl, nə ümidverici, nə motivasiyaedici sözlərdir belə.
Bizcə, xoşbəxtlik axtarışında ikən hətta bütün ümidlərin tükənəndə, əlin hər şeydən üzüləndə, suda batanın saman çöpünə əl atması anlamını verməyən bir inamla yenə də təslim olmamalı, tanrına sığınaraq möcüzənin gələcəyinə inanmalısan. O, heç gözləmədiyin səmtdən, ağlına belə gətirməyəcəyin şəxsdən istiqamətlənə bilər, səni əllərindən tutaraq yıxıldığın yerdən qaldırar.
Bu bayatını babalarımız elə-belə yaratmayıblar ki. Neçə-neçə sınaqlardan çıxaraq, xeyir-şər, işıq-zülmət, isti-soyuq çarpışmalarından bugünümüzə adlayıb gəlib bu sözlər. Fələk qapını bağlayıbsa, demək onu açacağını da gözləməyə dəyər.
Biz sizə bir iş adamının əhvalatını da danışmaq istəyirəm. Bakıda yaşayan S.M. adlı bu iş adamı həyatının bir dönəmində tam müflisləşir, əvvəlki zəngin həyat tərzindən mərhum olmaq işin yarısı imiş, elə bir həddə çatır ki, hətta evlərində qazan asmağa ərzaq belə tapılmır. 2012-ci ilin yazında son ümid yeri kimi satdığını satır, bir az da borc-xərc tapıb, bəlli məbləği düzəldib ucuz olsun deyə qonşu Gürcüstana – kupe tipli avtomobil almaqçün yollayır. Məqsədi bu avtomobili alıb gətirib aeroport – şəhər marşrutu ilə taksi kimi işlətmək, çörəkpulu qazanmaq imiş.
Bir neçə müddət keçəndən sonra onun elektron ünvanına gürcü şirkətindən bildiriş-məktub gəlir. Yazılır ki, gəlib avtomobilinizi apara bilərsiniz.
Cüzi yolpulu ilə Tbilisiyə yollanası olur. Öncə sənəd-sünədini özüylə aparmaqçün son vaxtlar istifadə etdiyi «dermantin» çantaya qoyur, sonra nə fikirləşirsə onları ən imkanlı vaxtlarında Parisdən aldığı, uzun müddət işlətmədiyi üçün baxımsız vəziyyətə düşmüş, həyat yoldaşının da bir neçə dəfə atmağa cəhd etdiyi dəri çantasına yığası olur. Avtobusla gəlib Tbilisiyə yetişir. Ucuz bir oteldə nömrə tutur, avtomobili alacağı şirkətin ofisinə gedir, deyirlər sənədləşməyə əlavə ödəniş lazımdır, yolpulu üçün saxladığı son pulunu ödəyib otelə qayıdır, ertəsi gün evindən qanqaraldıcı zəng gəlir ki, bəs uşağın yıxılıb, ağır vəziyyətdə xəstəxanaya çatdırılıb. Ardınca şirkət zəng edir ki, daha bir həftə yubanacaq avtomobil. Əsəbi halda, stress içində narazılığını bildirməkçün şirkətin ofisinə yollananda telefonunu salıb itirir. Telefon həmin anda son ümid yeri idi, ən azı Bakıya zəng edib kimdənsə geri qayıtmağa yol pulu köçürməsi etməyi xahiş edə bilərdi.
Otelə qayıdanda otelin ödəniş tələbinin qarşısında tam aciz qalır, inzibatçı çantasını qoltuğuna verib onu oteldən çıxardır.
Belə bir ümidsiz vəziyyətdə heç kəsi tanımadığın yad şəhərdə nə sənə kömək ola bilər, kim sənin harayına yetər axı? Qəhrəmanımız otelin daş pillələri üzərində oturub başını dizinin üstündəki çantasına söykəyərək hönkürtüylə ağlamağa başlayır. İllərlə içinə yığılan dərdi bu ümidsiz vəziyyətində hayqıraraq göz yaşına çevrilib gözündən tökülməyə başlayır. Bu vaxt başını söykədiyi çantada nəsə bir möhkəm şeyin üzünə toxunub onu narahat etdiyini duyur. Öncə buna elə də əhəmiyyət vermir. Amma sonra çantanı açıb içinə göz gəzdirir, təbii ki, pasportdan və iki-üç səhifəlik sənəddən başqa orada bir şey görmür. Əli ilə səthi nahamar eləyən nəsnəni qurdalayanda onun dəri ilə astarın arasında yerləşdiyini müəyyənləşdirir. Öldürücü maraq ona güc gəlir. Yerdən şişuclu şüşə tapıb çantanın astarını sökəndə bir kağız bağlaması çıxır, içini açanda gözləri dörd olur. Düz iki min beş yüz avro pul!!!
Xilaskarına çevrilmiş o pul ora haradan düşmüşdü, alanda çantanın içindəmi olub, yoxsa imkanlı vaxtlarında özü götürüb o pulu orada gizləyib, sonradan da unudub, müəyyənləşdirə bilmir. Əllərini göyə tutub Tanrıya yalvara-yalvara bu dəfə gözündən sevinc yaşları tökməyə başlayır. Qapını bir gün bağlayan fələk doğrudan da bir gün açır, necə də düzmüş.
S.M.-in başına gələn bu əhvalat çox ibrətamiz, çox düşündürücüdür.
Biz dərhal bir bakılının Tbilisidəki macəralarından qopub Portuqaliyanın Madeyra əyalətinin Funşal adlı kiçik bir qəsəbəsində baş vermiş daha bir ibrətamiz əhvalata keçid almaq istəyirik.
30 yaşında hamilə olan Doloreş Averyu yoxsulluq içində yaşadıqları üçün dördüncü övladının dünyaya gəlməsini istəmirmiş. Hətta həkimə gedib uşağı saldırmağa belə pulları olmadığı üçün Doloreş rəfiqəsinin məsləhəti ilə uşağı inkişafdan saxlamaq üçün gündə bir-iki dəfə qızdırılmış ucuz tünd pivə içirmiş.
Amma nə illah eləyirdisə bətnindəki dölün get-gedə böyüməsinin qarşısını ala bilmirdi. 1985-ci il fevralın 5-də o, dünyaya dördüncü övladını gətirəsi olur.
Adını Kriştiano qoyduqları bu arzuolunmaz övlad səfalət və çətinlik içində böyüyür. Həmin Kriştiano bilirsiniz kimdir? İndi dünyanın ən yaxşı futbolçusu olan, dünyanın ən zəngin idmançılarından biri sayılan (təkcə 2015-ci ildə 227 milyon avro pul qazanmışdır) Kriştiano Ronaldodur.
Bir vaxtlar adicə çörəkpulu tapmayan ailə indi imtina etmək istədiyi övladın hesabına tam zənginlik və xoşbəxtçilik içində yaşamaqdadır.
Beləliklə, yalnız son anda, təsadüf nəticəsində özünlə götürəsi olduğun çanta, yaxud yalnız son anda, təsadüf nəticəsində dünyaya gətirdiyin övlad sənin həyatında möcüzə müəllifinə çevrilirlər. Həyatını gözlədiyin, güvəndiyin nəsnələr deyil, gözləmədiyin, imtina etmək istədiyin nəsnələr də dəyişə bilərmiş, hətta!
Həyatda mütləq möcüzənin gələcəyinə inanın. Gec-tez o mütləq gələcək. Öz gücünüzlə görə bilməyəcəyiniz, icrası sizin iradənizdən kənar olan bir işin ən sonda möcüzə hesabına həll olunacağına inamın sizə olduqca böyük köməyi dəyə bilər.
İnam – ən böyük tiryəkdir!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
Bu gün Özbəkistanda Çingiz Fərzəliyevin fərdi rəsm sərgisi açılacaq
Bu gün Özbəkistan Rəssamlıq Akademiyasında Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi və Özbəkistan Rəssamlıq Akademiyasının birgə təşəbbüsü, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının və Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının tərəfdaşlığı ilə Azərbaycanın tanınmış rəssamı, Əməkdar incəsənət xadimi, Özbəkistan Rəssamlıq Akademiyasının fəxri xarici akademiki Çingiz Fərzəliyevin “Sevinc piyaləsi” adlı fərdi sərgisi açılacaq.
Milli İncəsənət Muzeyindən verilən məlimata görə, Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunan sərgi, eyni zamanda, iki dövlət arasındakı mədəni əlaqələrin inkişafına xidmət edir.
Rəssamın ilk yaradıcılıq illərdən başlayaraq bu günümüzədək ərsəyə gətirdiyi əsərlərindən 40-a yaxını sərgidə nümayiş olunacaq.
Layihənin koordinatoru Könül Rəfiyevadır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
Aktyor Əliağa Hüseynli: “Ən çox sevdiyim müdrik söz: Xırda nöqsanlarınıza fikir verməyin, xatırlayın ki, sizdə daha böyükləri var"
Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət"
Bu gün portalımızın Qonaq otağında mən Nigar Həsənzadə sizləri aktyor,
qiraətçi Əliağa Hüseynliylə görüşdürürəm.
-Hörmətli Əliağa bəy, özünüzü qısa olaraq təqdim edərdiniz. Və ilk sual olaraq mənə maraqlıdır ki, aktyor kimi hansısa obrazınız sizin daxili aləminizi əks etdiribmi? Yaxud belə bir hal olmayıbsa da, gələcəkdə hansı tipli bir obraz canlandırmaq təklifi gəlsə, qəbul edərkən “bu obraz tam məni əks elətdirir” deyərdiniz?
-Müsahibə təklifi üçün portal rəhbərliyinə və həm portalın əmıkdaşı, həm də “Orenda” Yazarlar Birliyinin sədri olaraq sizə, Nigar xanım, çox təşəkkür edirəm.
Özüm haqqında onu qeyd etmək istəyirəm ki, 1987-ci ildə Sabirabad rayonunda doğulmuşam. Orta təhsilimi Bakı şəhəri Xətai rayonu 88 saylı məktəbdə almışam.
İncəsənətə olan sevgim uşaq vaxtlarından var. Orta məktəbdə oxuyarkən kiçik səhnəciklər qururdum. Həmçinin poeziya tədbirlərində hər zaman fəal olmağa çalışmışam. Sadəcə orta təhsilimə gec başladığım üçün universitetim yarım qaldı və çox vacib bildiyim hərbi xidmətə getdim.
Hörmətli Nigar xanım, sizin kino haqqında sualınıza cavab olaraq bildirim ki, kino mənim həyatımda ayrılmaz bir yerdədi. İlk ekran işim Xəzər TV-də “Ata Ocağı” serialına dəvətim olub. Həmçinin çox dəyərli aktyorlarla birgə rol almağım özü bir məktəb idi mənim üçün. Çəkildiyim obraz isə daxili aləmimi qətiyyən əks etdirməyib. “Ata ocağı” serialına çəkilməkdən öncə özüm də ssenarilər yazmışam, bir neçəsini həvəskar olaraq lentə almışam (Məsələn-"Gecikmiş həqiqət"- qısametrajlı filmi).
Onu da qeyd edim ki, gələcəkdə alacağım rollar yaxşı ssenarilərə bağlıdı, əgər ssenari gözəl olarsa çox sevə-sevə çəkilərəm, amma daxili aləmimi əks etdirən bir hekayə hələ olmayıb.
O ki qaldı sevdiyim janra, çox sevdiyim dram janrıdır. Obraz olaraq dram janrında gözəl bir hekayəyə dəvət olarsa, bax ona əsl MƏNLİKDİR deyə bilərəm.
-Ətraflı cavabınız üçün təşəkkür edirəm, ikinci suala keçirəm. Sizin qiraətlərinizi də çox eşitmişəm, şeiriyyatla əlaqəniz göz önündədir. Ən sevdiyiniz şair, şeir və qiraətçi kimlərdir?
-Ən sevdiyim şair Ramiz Rövşəndir. Ən sevdiyim qiraətçi həmçinin gözəl insan Xəzər Süleymanlı. Ən sevdiyim şeir isə Ramiz Rövşənin “Ölsəm bağışla" şeiridir.
-Növbəti 3-cü sualım :"Bu günə kimi eşitdiyiniz ən müdrik ifadə sizə görə hansıdır?"
-Ən çox sevdiyim müdrik söz: “Xırda nöqsanlarınıza fikir verməyin, xatırlayın ki, sizdə daha böyükləri var".
-Cavabınız yenə də məni çox qane etdi, fikirlərimiz bu cavabınızda kəsişdi. 4cü sualım: Şəxsi təcrübələriniz sizə nələri öyrədib, daha fərqli desək, həyatı necə anlaşıqlı edib sizə təcrübə yolunuz?
-Mən hələ də təcrübədəyəm, ölən günə qədər. Amma öyrəndiyim bir şey var, hər kəsi özün kimi düşünmə.
-Bəli, səmimi cavab üçün təşəkkürlər. 5ci suala böyük maraqla keçirəm. Bütün dünyaya bir dəqiqə ərzində bir ismarıc göndərsəniz nəyi deyərdiniz?
-Qəlb qırmayın.
-Və 6-cı... “Aldığımız şey mövcud olmağımızı təmin edir. Verdiyimiz şey həyatımızı yaradır“ – Uinston Çörçillin bu sözləri sizin üçün nə ifadə edir?
-Nəfəs.
-Hörmətli Əliağa bəy, cavabınızı açıqlaya bilərsinizmi, maraqlı gəldi, əminəm, oxuculara da maraqlı gələcək.
-Bəli, əziz Nigar xanım, deməli, belə izah edim ki, nəfəsi alıb var oluruq, nəfəsi vermək isə, ALLAHdan sonra yer üzündə nəfəsi valideyn övladına verir.
-Minnətdaram. Və son sualım: həyatınız bir film olsa idi, adının nə olmasını istərdiniz?
-Dözüm.
-Maraqlı cavabdır. Heç bitməsini istəməzdim maraqlı olduğu üçün, amma hər bir şeyin başlanğıcı olduğu kimi sonu da var və bu, suallarmızın sonuncusu idi.
Müsahibəniz, təklifimizi qəbul etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm.
-Mən də bir daha təklif üçün təşəkkür edirəm. Arzu edirəm ki, sizi ekranda bir verlişin aparıcısı olaraq görüm və qonağınız olum.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(14.09.2023)
