Zəhra Allahverdiyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət"

1948-dən 1991-ci ilə kimi Azərbaycanlı idik , sonra adımızı erməni qoydular. Axı yurdumuzu əlimizdən aldılar. Xalq yurdunun dağına, çayına, torpağına, daş-qayasına həsrət qaldı. Mənim də ata-babam bu xalqın nümayəndəsiydi . Biz 1988-ci ildə yurdumuzla məcbur sağollaşdıq. Babam dərs dediyi məktəbi geridə qoydu, nənəm qurduğu yuvasını, atam da göz açdığı evini . Ev qurmaq çətin olur, evi qoyub getmək əzab olur, hələ bu məcbur olursa.. 

Mən ata yurdumu görməmişəm. Amma nənəm-atam təsəvvürümdə doğma yurdu gəzdirib. Hətta bəzən xəritədə də evimizə baxıram. Bu yandan sevinirəm ki, evimiz dağılmayıb. Bir yandan bağımızın quruduğunu görürəm ... 

Elə bu yerdə atamın danışdığı uşaqlıq xatirələrini yada salıram: 

“Eh bala, eh, bir məhsuldar torpağımız var idi ki, gəl görəsən. Nə meyvə desən bağımızda var idi. Bir ətirli armud ağacımız var idi, o ətri bilmərsən. Amma yemək də çətin məsələ idi, baban yeməyə qoymurdu . Biz də yağış-külək yolu gözləyirdik, lap dua da edirdik ki, Ya Allah, yağış-tufan qopar, o dadlı meyvələrdən yeyək. Allah da duamızı eşidirdi. Bir dəfə yaman külək əsdi meyvələri budağından qopardı. Sevincimizdən o tufanda qaçıb yerdəki armudları yedik. Baban da dedi ki, o sizin ruzunuzdu, adam da buna sevinər? "

Biz yurdumuzun həsrətindən Bakıya gələndə “ermənisiz" damğasına tuş gəldik. Tarix bilmək bu yerdə dada çatır. Əvvəl Qərbi Azərbaycanlıyıq deməyə çəkinirdik, heç dostumuz da olmurdu buna görə. Korona virus dövründə sanki insanlar dəyişdi. Geniş pəncərədən görməyə başladılar. Elə bilirsiz hərkəs tarixi bilir? Yox, elə deyil heç. Onlar tarixi bilmirsə, bizim günahımız nədir ki? 

O yurdun tarixini bilən ancaq hörmət və xoş niyyətlə rəftar edir. Bəzi cahillər də “ay daa erməni imişsən ki sən" deyir. Mən artıq baxıb keçirəm. Onlara tarix öyrətmək, daşa ağıl vermək kimidir.

Biz türk əsilli  Azərbaycanlılarıq. Bizim torpağımız düşmən əlindədir deyə bizi ayırmaq nə qədər düzdü? Bəziləri də  “ Parçala, hökmranlıq et" fikrindədir deyəsən. Bizi Azərbaycandan ayırıb nə əldə edirlər görəsən. Hələ yurd insanlarının uğurlarına paxıllıq edənlər də var . Yurdumuzun tanınmış sənətkarları həkimləri, yazarları, müəllimləri, professorları, vəkilləri və daha nələri, nələri var.

Onlar yurdun savadlılarıdır. Öz əziyyəti ilə savadı ilə mövqe qazanmışlarıdır.

Bir də “ Yeraz" sözü arada dolanır. Ay millət, Yeraz yox, Qərbi Azərbaycanlı. Kimsə bizə ad qoyub deyə biz qəbul etməliyik ki? 

Bir mənada da, “yerini azmış" deyirlər, bəyəm tək işğalda bizim yurdumuzdur? Kim özünü belə adlandırmaq istəyər ki? Biz bir gün o torpağa İNŞALLAH ki dönəcəyik. Onda da, deyərlər yerin azmışlar yerin tapdı. 

Bir versiyada da, bizlərə

“Yerli Azərbaycanlı" deyirlər. Bu, paxıllara lap od qoyur. Amma belə də demək olmaz. Onda belə çıxır, qalan xalq yerli deyil. Bu da gülməli çıxır. Bəlkə bizə  “gəlmələr" deyəndə biz yerliyik, siz yersiz deyək? Əşi yox, biz onlar kimi cahil deyilik. Biz kiməsə ad qoyan deyilik. 

Bir versiya da “Yerəvan Azərbaycanlısı" var. Birincisi onu deyim ki, Yerəvan yox İrəvan. Bax Azərbaycan tarixində keçdiyiniz  xanlıqlar dövründə “ İrəvan xanlığı" var ha , onu deyirəm. 

Bu vaxtı belə nəticəyə gələk, Əziz Qərbi Azərbaycanlılar, sizdən o populyar sual soruşulanda ki, “bəs sən haralısan", ürəkdolusu de ki, Vedibasarlıyam, Göyçəliyəm, Ağbabalıyam, Şörəyelliyəm,  Abaranlıyam, Dərələyəzliyəm , Dərəçiçəkliyəm, Zəngəzurluyam, Gərnibasarlıyam, Qırxbulaqlıyam, Zəngibasarlıyam. 

Ay camaat, mən Qərbi Azərbaycanlıyam! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Qarabağ bölməsi


Ərhun dərsdən gəldi. Anası nə qədər xahiş etsə də, O, yeməyini otağında yeyəcəyini bildirdi. Kağız kimi ağarmış üzündə, qütbdə batan günəş kimi sönməkdə olan yaşıl gözlərində nəinki yeməyə, heç yaşamağa da həvəs yox idi. Artıq onun 13 yaşı vardı. Atasının üzünü 2-ci sinifdə oxuyanda görmüşdü. Atası ilə anası böyük sevgi yaşamış, hər cür çətinlik və maneələrə baxmayaraq öz məqsədlərinə çatıb ailə qurmuşdular. Atası dolanışığın çətinliyini görüb xarici ölkəyə işləməyə getmişdi. İlk vaxtlar yaxşı da qazanırdı: hər ay evə pul yollayır, 5-6 aydan bir isə evə gələrdi. Lakin artıq neçə il idi ki, atası evlərinə qayıtmır, ildə bir neçə dəfə zəng edərdi: İşlərinin pis getdiyini, gəlməyə imkan olmadığın söyləyirdi Ərhungilə. Atasının yoxluğunda - bu illər ərzində çox şeylər dəyişmişdi, çox  sıxıntılar çəkmişdilər. Nəhayət, son zamanlar anasının işləri düzəlmişdi. Ofisdə çalışırdı Ərhunun anası. Əvəllər isə qohumların, yaxınların hesabına dolanırdılar, çətin də olsa. 
Anası işə gedəndə Ərhunu dərsə qoyurdu, onu evə gətirməsi üçün isə məktəbdə çalışan qonşularındakı müəllimdən xahiş etmişdi. İşə girəndən sonra anasının Ərhuna diqqəti, qayğısı istər- istəməz azalmışdı. 
Dərsdən gələn Ərhun otağına keçər, öz pəncərəsindən Xəzəri, parkdakı yaşıl ağacları seyr edər, bir gözü isə anasının gəldiyi yola dikilərdi. Onu həyata bağlayan isə hər gün səhər tezdən Xəzərdən günəşin doğmasını seyr etmək və yemlədiyi sərçələr idi. Küçənin o başından anasını görən kimi tez gəlib qapını açar, anası qapıdan girən kimi boynuna sarılar, onu çoxlu öpərdi.
Anasının işə düzəldiyi bir neçə ay olardı. Bu gün də Ərhun anasını gözləyirdi. Binalarının qarşısında xarici maşın saxladı. Anası maşından düşüb, gülər üzlə içəridəkilərə nəsə deyib evə doğru gəldi...
Ərhunun nədənsə gözləri bərəldi, ürəyi əsdi, qılçları qurudu sanki. Hərgünkü kimi qapını açmaq yadından çıxdı. Qapı bir neçə dəfə döyüldükdən sonra birtəhər gəlib qapını açdı. Anasının boynunu qucaqlamaq əvəzinə sual dolu baxışla anasının gözlərinə baxırdı: 
   -Nə olub balam, niyə qapını açmamısan, nə baş verib?
  -Ana o maşın kimin idi, hə? 
  -Hər şey aydındır. Ay mənim qısqanc balam. O bizim şirkətin maşınıdır. Müdirin tapşırığı ilə indən belə məni evə gətirəcək, narahat olma, balam.
Anasına bu cür sual verdiyi üçün, ondan şübhələndiyi üçün həmin gün çox utanmışdı Ərhun.
Ancaq Ərhun yanılmamışdı. Anasını gətirən bu maşının sürücüsü bir müddətdən sonra onların evinə ayaq açdı, onun gəlişi ilə evlərindən hüzur, səmimiyyət, mehribanlıq yoxa çıxdı. Növbəti sualında anası “Məndən nə istəyirsən? Sənin yaxşı geyimin, yeməyin, yaxşı yaşamağın üçün bu qədər zəhmət çəkirəm, söz götürürəm. Sağ olsunlar məni işə götürüblər, minnətdarlığımı bildirmək üçün evə dəvət edirəm, burda nə var ki?
 Atan evdən çıxdığı neçə ildi, nə düz-əməlli zəngi var, nə də ki, evə bir şey göndərməyi, hər dəfə zəng edirəm, telefonu bir rus qadın götürür. Harada olduğunu soruşanda onun evdə olmadığını söyləyir, hər dəfə məni bir bəhanə ilə yola verir. Özü zəng eləyəndə isə qısa olaraq bizim halımızı xəbər alır, vəziyyətin hələ yaxşı olmadığını deyir, bütün suallarımı cavabsız qoyur, hələ utanmadan bizi çox sevdiyini deyir, bütün bunlar boş yalandı. Özü rus qadınlarla kef eləyir, gün keçirir, bizi çox sevsə, yanımızda olardı, qayğımıza qalardı, gedib ora yan verib yıxılmazdı” cavabını verdi. 

Bundan sonra Ərhun danışmağın mənasız olduğunu anladı, daha heç nə ilə maraqlanmadı. Onun üçün heç nəyin əhəmiyyəi yox idi. 
Ən dəhşətli anlar isə anasının işdən qayıtması, yanında açıq-saçıq geyimli rəfiqəsi və bir neçə kişi ilə evə gəlməsi idi. Evdəki sərxoş və mənasız danışıb gülüşmələr, çarpayı cırıltısı, ehtirasın və xəyanətin qatışığı olan qadın səsləri Ərhun üçün əsl cəhənnəm əzabı idi. Onlar evə gələn kimi, o, başını yastığın altında gizlədər, qulaqlarına pambıq tıxayardı, artıq onun qəlbində sabaha olan uşaq ümidləri də ölmüşdü. Bu ev, bu yaşam, bu həyat tərzi ona heç nə kəsb etmirdi. Artıq neçə vaxtdı anasına “Ana”  dediyi, onunla bir stol arxasında oturduğu yadından çıxmışdı, çəkdiyi əzablar, onun ətdən çıxmış arıq sifətində, solmuş gözlərində, susmuş dilində əks olunurdu, dərsdən gələn kimi çəkilər otağına, dərslə başını qatmağa çalışar, anasını otağa gətirdiyi çörəyin çoxunu isə pəncərəsinə qonan sərçələrəə yedizdirərdi, qalan vaxtını isə Xəzəri seyr etməklə keçirərdi.

Bir dəfə yenə anası ilə üz-üzə gəldi, bunun səbəbi isə müəlliməsinin anasına zəngi olmuşdu: Müəllimə ədəbiyyat dərsində şagirdlərə “xəyanət nədir? ” mövzusunda esse yazmağı tapşırmışdı. Ərhunun inşa dəftərində bu sözləri oxumuşdu müəllimə : “Xəyanət böyük sevgidən yaranır. Zamanla nifrətə çevrilr. Bunun nəticəsi isə mənəm. Mən ən böyük xəyanətin meyvəsiyəm...”
   -Bu nə sözdür yazmısan Ərhun? Sən məni öldürmək istəyirsən?
   - Sən niyə atama xəyanət edirsən?
   - Mən xəyanət edirəm təkcə? O mənə artıq neçə ildir xəyanət edir. Bizi burda atıb gedib, halımızdan xəbəri belə yoxdur. Gündə bir qadınla yaşayır. Axı mən də insanam. Ən əsası qadınam, hisslərim var.
    -Onun sənə xəyanət etdiyi dəqiq deyil, fakt budur ki, sən ona da, mənə də xəyanət edirsən! 
    -Dəqiq deyil? Bəs hər dəfə danışdığım o qadınlar kimdir? Bəli hamınız bir bezin qırağısız- kişisiniz.
    -Dözərdin də, səbəbini öyrənərdin, gedərdin dalınca, bəlkə, nəsə problemi var, başı dərddədir.
   -Elə bilirsən getmək istəmədim? Hər dəfə zəng edəndə “dalınca gələcəm” dedim. Nəsə problemin varsa, de, səni and verirəm, öz canıma – soruşdum. Mənə tapşırdı ki, birdən dalınca gələrsən, ondan sonra məndən incimə. Mən onu həyatımın sonuna qədər gözləyərdim. Necə ki, Qarabağ savaşında 5 il yolunu gözlədim. Valideynlərimin bütün təzyiqlərinə qarşı çıxdım. Doğmalarımla düşmən oldum ondan ötrü. Adamın üstə Allah var, o da sözündə düz çıxdı. Gəldi ailə qurduq. Ona həmişə deyirdim. Mənə yalan danışma, xəyanət etmə, sənin üçün hər şey edərəm.”
   -O sənə xəyanət etmişdi? Özünü bu qədər alçaltmayaydın, dərsdə, həyətdə uşaqların mənə “Anan pozğun, fahişədir, sən bizim yanımıza gəlmə, bizimlə oynama” deməyinə şərait yaratmayaydın. Başqa qadınlar kimi başqasıyla ailə quraydın.
  Anası Ərhuna bir şillə vurub “Yetər, yetər! Qarşımda durub başından böyük danışma, mənim üçün hər şey və hər kəs ölüb, mən nə edirəmsə, sənin üçün edirəm. Hətta özümü də səninçün satıram, eşitdin?!”, -dedi. 
  Göz yaşına boğulmuş Ərhun: “Mənim üçün hər şeyi başqa yolla da etmək olardı, əsl ana odur ki, atanın yoxluğunda övlad üçün həm ata, həm ana olsun. Ancaq sən bunu bacarmadın, səndən qəlbim o qədər sınıb ki, sənə nifrət belə edə bilmirəm, başa düşürsən?”
 Bunları deyərək otağına keçdi və bir gün çölə çıxmadı Ərhun. 

*

Bu cür yaşamağa davam edirdilər, buna yaşamaq demək olardısa.     
... Çantasını yerə qoyub paltarını soyuna- soyuna pəncərənin qarşısına gəldi, gözlərinə inanmadı, çox dəhşətli bir şey olmuşdu:
 Axşamdan çörəyi xırdalayıb pəncərənin ağzına qoymuşdu. O, həmişə belə edərdi, pəncərəni açıq qoyardı ki, bəslədiyi sərçə gəlib çörək qırıntılarını balalarına daşısın. Ancaq axşam hava soyuq olduğu ücün pəncərəni bağlamışdı. Çörəyi görən sərçə elə bilmişdi ki, yenə pəncərə açıqdır və özünü pəncərəyə çırparaq bərk zədələnmişdi...
Ərhun sərçəni əlinə götürdü, çox pis əzilmişdi. Ərhun ağlayır, nə edəcəyini bilmirdi. Axı onun səhvi ucbatından bir dostu məhv olacaq, bala sərçələr anasız qalacaqdı…
Sərçə son dəfə Ərhunun gözlərinə mehriban və nigaran bir baxışla baxıb canını tapşırdı...
Sanki mehribanca baxışlar Ərhuna minnətdarlıq və bu pislik dolu dünyadan canını qurtarmağın sevinci, nigarancılığı isə bu ədalətsiz dünyada yetim balalarının qalması idi.
Ölmüş sərçəni bağrına basıb, gözləri tavana tikilmiş halda səhərə kimi yatmadı Ərhun.
Tezdən evdən çıxdı...
Səhər yeməyini hazırlayan anası Ərhunu oyatmaq üçün otağa getdi, lakin Ərhun yox idi. Dəli oldu sanki..
Nə edəcəkdi? Hara gedə bilərdi? Yaxınlıqda nə yaxın qohumları, nə də tanışları var idi.
Məhlədə, məktəbdə və küçələrdə Ərhunu çox axtardı, amma gördüm deyən yox idi...
Nəhayət, Ərhunun gündəliyinin arasından tapılan məktub hər şeyə bir az da olsa, aydınlıq gətirdi: “Mənim səhvim ucbatından sevdiyim varlığın birini itirdim. Bu səhvimi heç bir bəhanəylə yoluna qoya bilməzdim. Tək çarəm onunla birgə ikinci dostumun – sirdaşımın yanına getmək idi. Səndən fərqli olaraq mən sevdiyimin ardınca getməyi bacarıram. Etdiyim səhvlərə görə səndən nə qədər niftər etsəm də, sən mənim anamsan və səni çox sevirəm...Məni axtarma.”
Bir müddət sonra Xəzər dənizindən bir uşaq meyiti tapılması xəbəri yayıldı. 
Sxılmış əlində bir sərçə, döş cibində isə valideynlərinin toy şəkli...

*

Küçələrdə dəli qadının kimi görürsə, yaxasından tutub “balamı görməmisən? Böyük sevgi, nifrət və xəyanət” -deməsi şəhərdə hamının təəccübünə səbəb olmuşdu...
…Bu hadisədən bir neçə il sonra Moskvada mübahisə nəticəsində bir ermənini öldürərək 14 il həbs cəzası alan bir kişi 8 il sonra   amnistiyaya düşüb vətənə qayıdırdı. Qatardan düşəndə doğma vətəninə qayıtdığı üçün, neçə vaxtdır, telefonla da olsa, səsini eşitmədiyi doğmalarına qovuşacağı üçün çox xoşbəxt idi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL

Gör mən nə saymışam, fələk nə sayıb,

 Dönüb sənə baxmaq sayılır ayıb...

 Aradan qırx igid ömrü adlayıb,

 Mən həmən dəliyəm, sən həmən gözəl! (İbrahim İlyaslı)

Qəlblərin odunu duyan şairimiz, o obrazların məbəbbətindən qalanan ocağı zaman kül edə bilməmişdir. Əksinə, ayrılıq zamana meydan oxuduqca sevgi alovu daha da güclənmişdir. Bəzən söyləyirlər ki, artıq sevgi yoxdur. Bu fikrə İbrahim İlyaslının münasibəti necədir? 

 CAVAB

Necə yəni sevgi yoxdur? Sevgi yoxdursa, bəs bunu söyləyən adam necə yarandığının fərqində deyilmi? Mövcud olan bütün canlı varlıqlar sevginin ifadəsi deyilmi? Sevgi yoxdursa aşağıdakı hissləri bizə yaşadan və bu şeiri yazdıran hansı qüvvədir?

Gözəllik bəşərə görk olsun deyə,

Qıydı Yer üzünə fələklər səni.

Dayandı səcdənə ulduzlu Göylər,

Qısqandı Allaha mələklər səni.

Billah, belə sevda gəlməz hər başa–

Od suya calandı, alğış qarğışa.

Yanıb kül olunca qıldı tamaşa

Şövqündən əriyən bəbəklər səni.

Şimşəklər teyləndi qəfil üstümə,–

Döndü qəflətxanam altı-üstünə.

Susadı qanıma, durdu qəsdimə

Öpüb oxşadıqca küləklər səni.

Qüdrətim çatmadı vəsfi-halına,

Pir deyib, əyildim gül camalına.

Belə çoxmu gördü qul misalına,

İblis yuvalanmış ürəklər səni?

VARsansa – varımsan, YOXsansa yoxum,

Ən halal zülmümsən, ən haram yuxum.

Sağ qalınca cismim, ölüncə ruhum

Müdam ayağına iməklər sənin.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

Yay da əməkhaqqı kimidir, tez qurtarır. 

2.

Arvad ərinə:

-Sən heç uşaqla məşğul olmursan, ona heç nə öyrətmirsən.

Bunu eşidən ər cəld yan otağa səslənir:

-Afiq, bala, elə ki səkkizinci mövqeyə çıxdın, orda dərhal qapının dalında üç keçi dayanıb.  Ona görə də qapı açılan kimi atəş aç ki can qazana biləsən. 

3.

Cahangir BEK günümüzdə kəş BEK hayındadır. 

4.

Varlı dostlara zəng eləmirsən ki, elə biləcəklər pul istəyirsən.

Kasıb dostlara da zəng eləmirsən ki, pul istəyəcəklər.

Beləcə də dostluq ölür.

5.

Xüsisi karantin rejimi ən çox saxlanan ölkə kimi Azərbaycan tarixə düşüb. Dünya koronavirusu unudubsa da biz unutqan xalq deyilik, sədaqətlə xüsusi karantin rejimimizi davam etdirib bu sahədə lider ölkəyə çevrilmişik. Hər bir birincilik gözəldir, deyilmi? 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Aygün Bayramlı, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Beyləqan təmsilçisi

Əbdülməkarim Mücirəddin Beyləqaninin (1130-1194) Beyləqanda, 1130-cu ildə anadan olduğu bir çox mənbələrdə qeyd olunur. Bəzi mənbələr isə sadəcə XII əsrin nümayəndəsi olduğunu vurğulayır, doğum tarixinin tam bəlli olmadığını yazır. 

Atası oğuz türklərinin bayandurlar nəslindən, anası isə həbəş qızı olmuşdur. Atası Zəhra xanımı qul bazarından almış, sonra isə evlənərək özünə arvad etmişdir. Mücirəddindən soruşanda ki, haralısan o bu misralarla bildirərmiş:

Mənim atam türkdür, anam həbəşdir,

Təbimin alovu sanki günəşdir.

Elə bu misralar da deyilənləri təsdiq edir. Bəzən “türk” sözünün gözəl, “həbəş”in isə çirkin olması ilə bağlı mübahisəli məqamlar yaransa da, düşünürük ki, bu doğru təhlil deyildir. Məna etibarı ilə türkün gözəl, həbəşin çirkin olmasına bir söz deyə bilmərik. Lakin ədibin bu misralarda həmin mənaları ifadə etmədiyi doğrudur. Bəzən bu kimi fikirlərə əsasən ədibin əslən Beyləqanlı olmadığını da qeyd edənlər çoxdur. Sadəcə bu, həqiqəti əks etdirmir. 

Şair uşaq yaşından layla, oxşama və vətən nisgilli bayatılarla böyüyüb. Bayatıların vətən nisgilli olması da anasının keçdiyi həyat yolu, qul olaraq öz doğma torpaqlarından uzaq düşməsi ilə bağlıdır. Şair bədbəxt hadisə nəticəsində atasını itirmişdir. Bu dərdə dözməyən Zəhra xanım da qısa zamanda dünyasını dəyişmiş, Mücirəddin yetim qalmışdır. 

Beyləqani mədrəsə təhsili alıb. Şair 6 yaşından ərəb və fars dillərində artıq yazıb-oxumağı bilir. Müəllimlərinin məsləhəti ilə elm yolunda getmiş, şair olmuşdur. Yetim qaldıqdan sonra Şamaxı şəhərinə, Xaqaninin (1126–1199) yanına gedərək ondan şeir sənətinin dərinliklərini öyrənmiş, Fələkidən çox bəhrələnmişdir. Ustadı Xaqani onu “Mücir” deyə çağırıb. O, yazılarını bu təxəllüslə təqdim etmişdir. Şairin tanınmasında Əbul Ula Gəncəvinin (1096–1159) böyük rolu vardır. Şairi Şirvanşaha təqdim edərək, istedadı haqqında danışmış, saray şairi etmişdir. O, hökmdarlara mədhiyyələr yazmış, məliküşüarası olmuşdur. (Məliküşüara, yəni şairlər mələyi). Atabəy Şəmsəddin Eldəniz onu saraya dəvət etmiş, Mücirəddin isə Atabəyin qələbəsinin şərəfinə təşkil olunan ziyafətlərdə şəninə şeirlər söyləmişdir. Beyləqani haqqında araşdırmalar apararkən onun rübailəri, qəzəlləri, qəsidələri olmaqla yanaşı, eyni zamanda gözəl avaza sahib olması nəticəsinə gəldik. Buna misal olaraq Beyləqanda yazıb-yaratmış Asif Cəfərlinin “Mücirəddin” kitabından sitata nəzər salaq: 

“Mücirəddin baş əyib mərsiyyəyə başladı. Yas məclisində əyləşən əhali Mücirəddinin hər bir beytindən qüssələnib, göz yaşı axıdardılar. Yenə mərsiyyə deməsini istəyərdilər. Yas mərasimlərində, yaxından-uzaqdan yüzlərlə  insanlar iştirak edirdilər” . 

Bu, onun yanıqlı avaza sahib olmasının göstəricisidir. Mərsiyələrin birində kaman sözünə rast gəlsək də bu bildiyimiz alət mənasında deyildir. Həmin misraları təqdim edirik: “Möcüzə kim göstərər, atmış müəyyad aləmi, Ox necə uçun, kaman ayrıldı yaydan, getdi, at”.

 Bundan başqa qəzəllərinin birində ud ifadəsinə rast gəldik ki, bunu da bənzətmə olaraq təqdim edək: “Ud qoxulu saçların düyün-düyün görüncə mən, Dedim düyün-düyün olar daima ud gözəllikdən”. Bu misralardakı ud sözü isə xoş qoxulu ot adıdır ki, yandırarkən rayihəsi hər tərəfə yayılıb, gözəl əhval yaradır. Bu qənaətə gəlirik ki, ud çalğı aləti olaraq idiofonlu (özənsəsli) alət deyil, müqayisəli bənzətmə şəklində qeyd olunmuşdur. Ancaq Mücirəddin Beyləqaninin əsərlərində musiqili məqamlar da var ki, onlardan birində rud çalğı alətinin adı çəkilir. Bu misralar “Arzu atını çapma ki, ömür qaçağandır” adlı qəzəlindədir. Mübariz Əlizadənin tərcüməsi əsasında həmin misraları qeyd edək: 

Xoşhal kişi axtarma cahan içrə fələkdə- 

Şən varsa, qadındır, o da ki, rud çalandır.

Bildiyimiz kimi, rud qədim alətlərimizdən biridir. Simli alət olub, ud tipli alətlərə aid olunur. Hətta bu alətin V əsrdən var olduğu da bildirilir.  Əsasən saray mədəniyyətinə xas olan alət, əvvəllər yalnız barmaqla dartılaraq istifadə olunduğu, daha sonra isə elastik mizrabla çalındığı yazılır. Bu alətin adı bir çox şairlərin yaradıcılında rast gəlinir. Bunlardan Nizami Gəncəvini misal göstərə bilərik ki, o da Mücirəddin Beyləqani ilə eyni əsrdə yaşayıb-yaratmışdır. Bundan başqa Əbdülqadir Marağalının (1353–1435) da yazılarında rud alətinin adına rast gəlmək mümkündür. Yalnız diqqət etdinizsə şair burada alətin ifasını qadında daha uyğun görərək misralarında da bu şəkildə qeyd etmişdir. Belə ki, rud çalanın kişi deyil, məhz qadın olması göstərilib. 

Şairin şeirlərində musiqili məqamları axtararkən daha bir neçə nümunəyə rast gəldik. Həmin məqamları təqdim edirik:

Ağıllı eyş-işrətdən sipər sazlar bu anlarda,

Xüsusən indi ki, möhnət oxu vardır kamanlarda.

Gərək cəngin sədası saf şərabdan, yar zülfündən,

Zireh hazırlayaq, ta qurtaraq dövran zülmündən.

Yüksəlsin doqquz gözlü yanıqlı neyin səsi,

On barmaqla çalınsın, eşidilsin naləsi...

Ölümü həyatdan xoş bil, qarğı ol,

Diriykən qənd verir, ölüykən nəva.

Bildiyimiz kimi, “Nəva” şur məqamına (lad) aid edilən bir muğamdır. Nəva fars sözü olub – avaz, ahəng, musiqi səsi mənasındadır. Burada da şair həmin avazı, musiqi ahəngini vurğulayır.

XII əsr saray şairi olmuş Mücirəddin Beyləqani bu diyarın dəyərli ədibi olmaqla tarixdə iz qoymuşdur. Şairin ədəbi irsindən dövrümüzə çatan ”Divanı”ı bu gün də Təbrizdə və Britaniya muzeylərində saxlanılır. Əsərləri Ermitajda, Vatikanda, Drezdendə, Parisdə muzeylərdə sərgilənir.

Mücirəddin Beyləqani Təbrizdə şairlər qəbristanlığında dəfn olunmuşdur. 1987-ci ildə Beyləqanda şairin adını daşıyan parkda İbrahim Zeynalova məxsus memarlıq abidəsi ucaldılmışdır. Bu, əhəmiyyətli memarlıq abidəsinin ölçüsü 3 metrdir.

Azərbaycan ədəbiyyatı qədimdir, nəhayətsizdir. Hələ ta qədimdən musiqi ilə söz yanaşı olub. Bu birgəlikdən istənilən qədər danışmaq mümkündür. Beləcə görkəmli şair, işığından güc- qüvvət aldığımız Mücirəddin Beyləqaninin Azərbaycan ədəbiyyatına və Beyləqan ədəbi, musiqi mühitinə bəxş etdiyi töhvələrlə tanış olduq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

İmran Verdiyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Oğuz təmsilçisi

Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü Nazim Hüseynli Oğuz bölgəsinin tanınmış yazarlarındandır. Həm də yaşadığı cəmiyyətə onəm verən, dünyanı və gələcəyi düşünən, öz sosial məsuliyyətini anlayan yazarlardandır. 

O, əsərlərində insanlara xoşbəxt anlar bəxş edə, onlarda sevgi oyandıra bilir, duyğuları dilə gətirməyi bacarır. İnsana məhəbbət, haqq-ədalət, ədalətin zəfər çalması, milli-mənəvi dəyərlərin müqəddəsliyi onun əsərlərinin pofosunu gücləndirən əsas amillərdəndir.

Yaradıcılığa orta məktəbdə oxuyarkən başlamış N.Hüseynlinin ilk mətbu əsəri 1971-ci ildə təhsil aldığı ali məktəbin (BDU) qəzetində dərc olunmuş “Səbayel... Heft daşları” şeiridir. Sonralar şeir və hekayələri “Ədəbiyyat qəzeti”, “Sovet kəndi”, “Azərbaycan müəllimi”, “Zaman”, “Vətən”, “Mingəçevir işıqları”, “Ordu”, “Ədalət”, “Kredo”, “Türküstan”, “Qala”, “Oğuz yurdu” qəzetlərində; “Pioner”, “Göyərçin”, “Ulduz”, “Kənd həyatı”, “Kirpi” jurnallarında və digər mətbuat arqanlarına, “Bahar çiçəkləri”, “Yaşıl budaqlar”, “Yeni səslər” almanaxlarında dərc edilmişdir. 

Onun 1991-ci ildə “Şabalıdlı dərə”, 2000-ci ildə “Oğuz lətifələri”, 2001-ci ildə “Uzun hörüklü qız”, 2008-ci ildə “Oğuzdur elim mənim”, 2012-ci ildə “Yurdum, torpağım, əzəl ünvanım – Oğuz”, 2015-ci ildə “Qədim Oğuz yurdu – Xaçmaz kəndi”, 2018-ci ildə “Bütovlük həsrəti”, 2024-cü ildə ”Torpaq uğrunda şəhid varsa, Vətəndir” adlı kitabları nəşr olunmuşdur. N.Hüseynli həm də Oğuz bölgəsinin şeir və nəsr həvəskarlarının yaradıcılıq nümunələrindən ibarət “Kövrək addımlar” və “Oğuzun sözü” almanaxlarının tərtibçisi və redaktorudur.

 N.Hüseynli güclü müşahidə qabiliyyətinə və dərin ümumiləşdirmə bacarığına malikdir.   Onun əsərlərindən alınan təəssürat oxucunun ağlına təsir edir, onun həyatın müxtəlif sahələrinə münasibətinə təsir göstərir. “N.Hüseynli yaradıcılıq sferasında müxtəlif istiqamətlərdə uğurla yazıb yaradır. Həm mövzu əhatəsi baxımından, həm də janr müxtəlifliyi ilə zəngin yaradıcılıq örnəklərini ilkin müşahidədən sözə, sənətə çevirir.”

O, bütöv Vətən düşkünü və bir turan sevdalısıdir. Təsadüfi deyildir ki, şair-publisist, “Kredo” qəzetinin baş redaktoru Əli Rza Xələfli onun “Bütövlük həsrəti” kitabına  ön sözdə yazmışdı: “Bütövlük həsrəti” kitabı N.Hüseynli yaradıcılığında yeni bir ədəbi hadisə olub, geniş mənada təzə ideya-bədii məzmun deməkdir. Burada verilmiş əsərlərin çoxu ideyasının aktuallığı və içtimai-siyası məzmunu ilə seçilir. Bu əsərlərdə əsasən məzmun formanı müəyyən etsə də, bəzən forma məzmuna bədii don geydirir, onun bədii-estetik təsirini gücləndirir. Məhəbbət mövzusunda olan əsərlər istisna olmaqla, digər əsərlərdəki “bütövlük”, “birlik” və “türkçülük” anlayışları N.Hüseynlinin “yaxınlıqda görünən uzaqlığı ifadə edən orjinal və ümumiləşdirilmiş bədii düşüncələridir.”

N.Hüseynlinin şeirlərinin çoxunda, o cümlədən “Bütövlük həsrəti” və “Turan” poemalarında parçalanmış xalqımızın birlik, bütövlük arzusu və türk xalqlarının dostluq, qardaşlıq və birliyi tərənüm olunur. AYB-nin Oğuz bölməsinin (Oğuz, Qəbələ və İsmayıllı rayonlarını əhatə edir) sədri V.Oğuz onun yaradıcılığından danışarkən belə deyir: “N.Hüseynlinin əsərlərində həmişə bir təbiilik, bütövlük həsrəti, torpaq sevgisi hiss edilir. Onun əsərlərində türkçülük ruhu, böyük Turan sevgisi dolaşmaqdadır. İstər gənclik illərində, istərsə də son dönəmlərdə yazdığı şeirlərin əsas qayəsini insana sevgi, Vətənin bütövlüyünün bərpasına çagırış, türk xalqlarının birliyinə inam təşkil edir.”

Əli Rza Xələflinin də yazdığı kimi, N.Hüseynlinin əsərlərindəki “...bütövlük həsrəti böyük Azərbaycan arzusundan, sağlam insan, mükəmməl cəmiyyət arzusundan yaranmış şeirlərin toplusudur.”

Şairin “Tikanlı məftillər sökülür daha”, “Azərbaycan”, “Nə vaxt” və digər bir çox  şeirlərində bütövlük – vahid Azərbaycan arzusu bərq vurur və öz parlaq əksini tapır:

 Su axmır, göz yaşı axır Arazdan,

 Bütövlük həsrəti baxır Arazdan...

                     (“Tikanlı məftillər sökülür daha”)

Və yaxud:

Xalqım Quzeyli, Güneyli ayağa qalxıb 

nə vaxt hayqıracaq:

Yağı, Vətənimdən əl çək!...

Bütün parçalanmış xalqlar,   

bütün dünya birləşir,

Azərbaycan nə vaxt birləşəcək ?!

                                                       (“Nə vaxt?”)

O, bütöv Azərbaycan ruhunun itməməsi üçün daxili bir inersiya ilə çalışır, yazıb yaradır. Nümunələr də göstərir ki, şair üçün “bütöv Azərbaycan ideyası obrazlı desək, bədənin canı, gülün bülbülü, ananın balanı axtarması, ona qovuşması kimi bir olaydır.”

Şairin birlik və bütövlük arzuları ustad M.Şəhriyarın əziz xatirəsinə həsr olunmuş ”Bütövlük həsrəti” poemasında daha aydın əks olunmuşdur. Bu poema M.Şəhriyarın “Heydərbabaya salam” poemasını xatırladır. Poemada N.Hüseynli bədiiliyin imkanlarından məharətlə faydalanmışdır. O, bədiiliyi təmin etmək üçün təsvir və ifadə vasitələrindən, obrazlı söz, ifadə və cümlələrdən uğurla istifadə etmiş, sözlərin seçilməsinə xüsusi qayğı ilə yanaşmışdır. Bu poemada müəllif Azərbaycanın parçalanmasını sağalmayan və zaman-zaman qan verən yara hesab edir:

Heydərbaba, xalqım param-paramdı,

Sağalmayan, o qan verən yaramdı,

Yediyimiz çörək bizə haramdı,

O tay, bu tay birdən qaxıb durmasaq,

Birləşməsək, bir məmləkət qurmasaq.

Poemada “param-param” olmuş Vətənin birləşməsi, bütövlüyü uğrunda mübarizə tarixindən də maraqlı səhifələr verilir, ancaq Cənubi Azərbaycanın deyil, Dərbəndin, Borçalının, İrəvanın və Qarabağın da davası edilir. Dəfələrlə şimşək kimi çaxan, müstəqillik savaşına qalxan, sel kimi meydanlara axan və bu yolda şəhid olanların unudulmaz xatirəsi ehtiramla yad olunur. Şair çıxış yolunu “azadlığın bayrağını əkənlərin, məftilləri, dirəkləri sökənlərin” qəhrəmanlıq ənənələrini davam etdirməkdə, birlikdə mübarizə aparmaqda görür:

Cənub, Şimal omuz-omuza verməli,

Birləşməli, bir məmləkət qurmalı,

Bütövlüyün keşiyində durmalı.

Qələbələr ağıl ilə çalınır,

Birlik sovqat verilməyir, alınır.

Ümumiyyətlə, N.Hüseynlinin əsərlərində bütövlük həsrəti – cənub həsrəti – bütöv Vətən arzusu nəsillər və dövrlər arasında qırılmaz varislik yaradan mənəvi tarixi amillərdən biri kimi qırmızı xətlə keçir. Onun üçün bütövlük haqqın bərpasıdır.

VII Üluslararası Türk dünyası Şeir və Musiqi Festivalı adına təsis olunmuş Atatürk medalı ilə təltif olunmuş N.Hüseynlinin bir çox əsərlərində (Məsələn, “Çaldıran döyüşü”, “Türk birliyi yaransın”, “Uyğurlar”, “Tatarlarsız qaldı Krım”, “Axıska türkləri yurd həsrətində”, “İlyaskaya, İlyaskaya, İlyaskaya, ağlama” şeirlərində və “Turan” poemasında və s.) isə türk xalqlarının birliyi təbliğ edilir. Türkçülük ideyaları bu əsərlərin ana xəttini təşkil edir. Həmin əsərlər N.Hüseynlinin türkçülüyə olan böyük məhəbbətini bir daha təsdiqləyir. Maraqlı məzmununa, parlaq ideyasına və bədii xüsusiyyətlərinə görə də bu əsərlər xüsusi diqqət çəkir. Lirik qəhrəmanın səmimiliyi, yüksək emosionallığı oxucunu düşündürür, onu qaldırılmış problemlərin mahiyyətini dərk etməyə sövq edir.

Şair türk dünyasının qəhrəmanlıq tarixindən fəxrlə söz açır. O, bu tarixin şanlı səhifələrini qürur hissi ilə vərəqləyir, “manqurtlaşmaq qorxusu” keçirir, qətiyyətlə türkü özünə dönməyə və öz böyüklüyünə inanmağa, yaddaşını oyatmağa və həmişə oyaq saxlamağa çağırır. “Turan” poemasında  oxuyuruq:

Yaranışın əvvəlidir, lap önüdür,

Hun-Türk köklü insanların məskənidir,

Yer üzündə kültürün ilk vətənidir

Keçmişimiz, sabahımız ulu Turan.

Atilladır boz kırlarda atın çapan,

Yüz minlərlədir atın qovub ona çatan,

Ürəklərdə Şərqdən Qərbə ucsuz Vətən,

Keçmişimiz, sabahımız ulu Turan.

Bu əsərlərdə türkün şanlı tarixindən şərəf duyan, lakin “Keçmişimiz zəfər dolu, son əsrlər kədər dolu”,- deyən şair türkün haqqını çeynəyənlərin hələ çox olduğunu, bəzi türk xalqlarının əsarətdə göynədiyini, türk dünyasının üzləşdiyi çətinlikləri xatırladır. Məsələn, “Uyğurlar” şeirində oxuyuruq:

On beş milyon bir milyardın içində,

Bir-birindən fərqli dildə və dində...

Təhqir, təzyiq, zindan, ölüm hər gündə,

Bezir, bezir uyğurlar!

“Dərdli Krım tatarları” şeirində isə doğma yurd-yuvasından didərgin salınmış Krım tatarlarının acı taleyi təsvir edilir:

Haqsızlığa ov oldular,

Hara gəldi qovuldular,

Bir toz kimi sovuldular,

Dərdli Krım tatarları.

 N.Hüseynli türk dünyasına qara əllərin uzandığı, istər daxildən, istərsə də xaricdən türk xalqlarının birliyinə əngəllərin törədildiyi bir vaxtda, baş verən faciələrin qarşısının alınması üçün “torpaqları uc-uca, tarixləri qos-qoca, kültürləri çox uca, qovmü – kökü bir, yolu bir, boz qurdu bir, Turan adlı yurdu bir olan” türklərin bir əsrdən artıq tarixi olan türk birliyi ideyasının gerçəkləşməsinin zəruriliyinə diqqəti cəlb edir:

Türkün haqqın çeynəyənlər hələ çox,

Əsarətdə göynəyənlər hələ çox,

Vulkan kimi qaynayanlar hələ çox,

Türk birliyi, türk birliyi yaransın !    

                            (“Türk birliyi yaransın!)

Yaxud:

Hər sözümüz bir olmalı,

Hər səsimiz bir olmalı,

Hər kəlməmiz bir olmalı,

Diləyimiz türk birliyi.     

                                    (“Diləyimiz türk birliyi”)

Türk birliyinin yaranması yolunda görülən işləri fəxrlə qeyd edən şair “mübarizlik, cəsarət, ağıl, məslək və ideal baxımından bədii təxəyyülünün ən gözəl ifadələrindən olan” “Turan” poemasında sevinclə deyir:

Çox tezliklə axan sular durulacaq,

Ulu tanrı rizasıyla görüləcək:

Turan adlı birliyimiz qurulacaq,-

Keçmişimiz, sabahımız ulu Turan.

Mübahisəsiz, N.Hüseynlinin Vətənin bütövlüyünə, tükçülük ideyalarının tərənnümünə həcr olunmuş şeir və poemalarını ədəbiyyatımızda bu günə kimi yaradılmış və türkü bütöv Azərbaycan idealına və öz böyüklüyünə inandıran, dost-düşmənini tanıdan, birliyin yolunu göstərən dəyərli əsərlər sırasına daxil edə bilərik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Aləmdə səsim var mənim" romanı ona məşhurluq gətirdi. Yazıb yaratdı, dərs dedi, ictimai işlərlə məşğul oldu, xeyriyyəçilik etdi. Həqiqətən də aləmdə səsini qoyub getdi! 

Bu gün xalq yazıçısı, ədəbiyyatşünas alim, filologiya elmləri doktoru, ictimai xadim, professor Əzizə Cəfərzadənin anım günüdür. 

Əzizə Məmməd qızı Cəfərzadə 1921-ci il dekabrın 29-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur.

İbtidai təhsilini bitirdikdən sonra 1938-1940-cı illərdə Mirzə Ələkbər Sabir adına Pedaqoji Texnikumunda və paralel olaraq  Bakı Teatr texnikumunun tənqid şöbəsində təhsil almışdır.

1945-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinə daxil olmuş, 1946-1947-ci illərdə ekstern yolu ilə imtahan verərək Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1947-1952-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin aspiranturasında təhsilini davam etdirmişdir.

Sonralar o, müxtəlif illərdə 1942-1944-cü illərdə Ağsu rayonundakı Çaparlı kəndində müəllim işləmiş, 1943-cü ildə Kürdəmir rayonunda Kəngərli kənd məktəbinə direktor və rus dili müəllimi vəzifəsinə təyin edilmişdir.

1944-1946-cı illərdə Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında ssenari şöbəsinin rəisi, 1947-1948-ci illərdə Bakı teatr texnikumunda direktor olmuşdur. 

1950-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetində "XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında maarifçi-ziyalı gənc surətləri" mövzusunda disertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsi almış və univrrisitetdə "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi" kafedrasında müəllim işləmişdir.

1950-1955-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji institutunda dosent, sonralar isə kafedra müdiri olmuşdur.

1956-cı ildə Xobarovsk Pedaqoji institutunun Petropavlovsk-Kamçatka filialında Qədim dünya ədəbiyyatından dərs demiş və həmin institutun dosent olmuşdur.

1957-1974-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, şöbə müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 

1970-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan poeziyasında aşıq tərzi” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək alimlik dərəcəsi almışdır.

1974-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin əvvəlcə Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi, daha sonra isə Folklor kafedrasının professoru elmi adını almışdır. 

1981-1989-cu illərdə Respublika Qadınlar şurasının sədri olmuşdur. 

1990-cı ildə Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal olunmuş XX əsrin 20-ci illərində vətəndən didərgin düşmüş, Azərbaycandan Türkiyəyə köç etmiş siyasi mühacirlər haqqında çəkilmiş "İstiqlal yollarında" adlı qısametrajlı sənədli filmin aparıcısı olmuşdur.

4 iyul 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin "Azərbaycan Respublikası Dövlət Dil Komissiyasının tərkibinin təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamı ilə komissiyanın üzvü seçilmişdir.

Əzizə xanım ədəbi fəaliyyətə 1937-ci ildə 16 yaşındaykən "Ədəbiyyat” qəzetində çap edilən “Əzrayıl” adlı ilk hekayəsi ilə başlamışdır.

1948-ci ildə "Hekayələr" adlı ilk kitabı nəşr edilmiş, lakin yazıçı "Axmatovşinalıq”da günahlandırılaraq Moskvanın xüsusi qərarı ilə kitab sarışa buraxılmadan yandırılmışdır.

Sonralar Müasir Azərbaycan nəsr tarixində tarixi romanlar müəllifi kimi də tanınan Əzizə Cəfərzadənin 1963-cü ildə Xurşidbanu Natəvanın həyat və yaradıcılığna həsr etdiyi  “Natəvan haqqında hekayələr", 1964-cü ildə "Qızımın hekayələri" adlı kitabları çap olunmuşdur. 1965-1966-cı illdərdə həyat yoldaşının işi ilə əlaqədar Qanada səfərdə olmuş kitabxanalarda ərəb əlifbası ilə olan yazılar üzərində çalışmış və Qana haqqında hekayələr yazmışdır.

1966-cı ildə "Sahibsiz ev", 1968-ci ildə Qanada yaşadığı dövrün səfər təssüratını qələmə aldığı "Qızıl sahilə səyahət", 1970-ci ildə "Əllərini mənə ver" adlı kitabları nəşr olunmuşdur.

1972-1978-ci illərdə "Aləmdə səsim var mənim" adlı ilk tarixi romanının I və II hissələri, daha sonra tam kitab şəklində çapdan çıxmışdır.

1977-ci ildə "Vətənə qayıt", 1980-ci ildə "Yad et məni" romanları,

1981-ci ildə "Bakı 1905" romanı, "Azərbaycan poeziyasında xalq şeiri üslubu" adlı tədris vəsaiti (birinci hissə), 1982-ci ildə "Anamın nağılları", 1983-cü ildə "Cəlaliyyə", 1985-ci ildə "Sənsən ümidim"

adlı kitabları, 1986-cı ildə "Seçilmiş əsərləri" çapdan çıxmışdır.

1988-ci ildə "Çiçəklərim" adlı hekayələr kitabı və 1989-cu ildə "Sabir" adlı əsəri işıq üzü görmüşdür. 

1991-ci ildə tərtib etdiyi "Azərbaycanın aşıq və şair qadınları", 1992-ci ildə XIX əsr Azərbaycan alimi və səyyahı Zeynalabdin Şirvaninin həyatı haqqında qələmə aldığı "Eldən elə", 1996-cı ildə "Gülüstan'dan öncə" və "Zərrintac Tahirə", 1997-ci ildə "Bir səsin faciəsi" adlı romanları, 1998-ci ildə "İşığa doğru" adlı povesti çap olunmuşdur.

1999-cu ildə "Azərbaycan poeziyasında xalq şeiri üslubu: XIX əsr materialları əsasında" adlı kitabının II hissəsi çap olunmuşdur.

2001-ci ildə "Bəla" tarixi povesti, "Pişik dili" uşaq hekayələri və qardaşları Məmməd və Əhməd Cəfərzadə ilə həmmüəllif olduğu "Biz Cəfərzadələr" kitabları nəşr edilmişdir. 2003-cü ildə "Xəzərin göz yaşları" povesti işıq üzü görmüşdür. 

Bundan başqa Əzizə xanım tərcüməçiliklədə məşğul olmuş və Sevinc Çokumun "Bizim diyar" və Əhməd Kabaklının "Əjdaha daşı" kitablarını türkcədən Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. Həmçinin o, müxtəlif illərdə bir çox xarici ölkədə  yaradıcılıq ezamiyyərlərində, beynəlxalq simpoziumlarda olmuş, tədbirlərdə iştirak etmişdir. 

Müxtəlif zamanlarda onun "Gözlənilməyən gəliş", "Qorxulu həqiqət", "Ata haqqı" və "Analar" telepiyesləri Azərbaycan dövlət televiziyasında tamaşaya qoyulmuşdur.

Əzizə xanımın əsərləri türk, rus, qazax və s dillərə tərcümə edilmişdir.

O, 1990-cı ildə 20 yanvar hadisələrini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq məqsədilə Türkiyə və Kiprdə olmuşdur.

Yazıçı 1979-cu ildə Hacıqabul rayonunun Udulu sovetliyinin Tağılı kəndində öz vəsaiti hesabına orta məktəb və klub binası tikdirmiş, 1989-1990-cı ildə Məhəmməd Füzulinin mənsub olduğu güman edilən Şamaxının keçmiş Bayat kəndi ərazisində xatirə lövhəsi qoydurmuşdur.

Əzizə xanım Azərbaycan xalqı qarşısındakı xidmətlərinə görə müxtəlif vaxtlarda "Xalqlar dostluğu" ordeni, "Məshəti xanım Gəncəvi" adına mükafatı və "Xan qızı Natəvan" mükfatına, "Sara Xatun" və "Azərbaycan anası" fəxri diplomlarına, eləcə də prezident mukafatına layiq görülmüşdür. 

Bundan başqa o, "Şöhrət ordeni" ilə təltif edilmiş, "Xalq yazıçısı" fəxri adı almışdır. 

Əzizə Cəfərzadə haqqında kitablar, monoqrafiyalar yazılmış, filmlər çəkilmişdir.

O, 2003 cü ildə sentyabr ayının 4-də 82 yaşında uzun sürən ağır xəstəlik səbəbi ilə Bakıda vəfat etmiş və vəsiyyətinə əsasən Hacıqabul rayonunun Tağlı kəndində dəfn edilmişdir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)

Təqdim edir: Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Abdulla Atakişiyev Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı  İdarəsində Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin sədri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür. Çox maraqlı adamdır. Barəsində bir neçə dəfə yazı vermişəm. Bu dəfə də onunla həmsöhbət oldum və çox dəyərli  fikirlərini qeyd etdim ki, sizlərə çatdırım. 

Beləliklə:

Böyük yaradan tərəfindən yaradılmışların ən ağıllısı, ən gözəli, ən şərəflisi olan insan öz iradəsindən asılı olmayaraq dünyaya göz açır, bu müqəddəs torpaq üzərində yaşayır, gəzib dolanır, qurub yaradır, ev-eşik, oğul-uşaq, ailə sahibi olur, həyatda nəyə isə nail olmağa çalışır və zaman yetişdikdə də yenə öz iradəsindən, istəyindən asılı olmayaraq gözlərini əbədi yumaraq bu dünyanı tərk edir. Ancaq fərqli cəhət odur ki, bu həyatı hərə bir cür dərk edir və öz həyatını istəyinə, arzusuna, əlbəttə ki, imkanlarına uyğun olaraq qurmağa, yaşamağa çalışır. Çox təəssüf ki, bütün insanlar yaxşı yaşamaq istəyi ilə çırpınsalar da bu yaşayış hamıda istəyə uyğun baş vermir. Bunun insandan asılı olan və olmayan bir çox əsas səbəbləri vardır. Məlum olan əsas fakt odur ki, hər bir insan həyatını təkcə istək və arzularına uyğun deyil, həm də imkanlarına uyğun qurmalıdır. Həyatda atdığı hər bir addımı fikirləşərək, düşünərək, ağılla, təmkinlə, əlbəttə ki, səbrlə, məqsədyönlü, şəkildə və məsuliyyətlə atmalı, vaxtaşarı olaraq keçilmiş həyat yolunun hesabatını verməlidir. 

Həyatımın yeniyetməlik, gənclik vaxtlarından başlayaraq bu günə qədər həyatı vaxtsız  tərk etmiş Nikolay Alekseyeviç Ostrovskinin öz şəxsi həyatı, yaşamaq, yaratmaq əzmi, həyat sevgisi mənim üçün bir həyat məktəbi olmuşdur. Onun “Polad necə bərkidi” romanının qəhramanı Pavel Korçagin isə mənim həyat idealım, ən çox sevdiyim, ədəbi və həyat qəhrəmanım olmuşdur. Son nəfəsinə qədər həyatın çətinliklərinə, əzab-əziyyətlərinə mərdliklə, qəhrəmanlıqla sinə gəlməyə çalışmış Pavel Korçagin həyat haqqında deyirdi: “İnsan üçün ən qiymətli  şey həyatdır. Həyat insana bir dəfə verilir, o  həyatı elə yaşamalısan ki, səmərəsiz keçən  günlər üçün sonra əzab çəkib  heyifslənməyəsən, keçən günlərin rəzaləti  və alçaqlığı üçün utanmayasan. İnsan elə  yaşamalıdır ki, ölərkən mən bütün həyatımı,  bütün qüvvəmi dünyada ən gözəl bir şeyə - cəmiyyətin, insanların xoşbəxtliyi naminə  fədakar bir işə sərf etdim - deyə bilsin.”

Həyat-ömür yolunda müəyyən məsafə qət etmiş bir insan kimi bu fikirlərə, düşüncələrə əsaslanmış həyat-yaşayış tərzi məni daim izləmiş, həyatımı bu prinsiplər əsasında qurmaqda bir mayak kimi mənə yol göstərmiş, azmamaq, kursdan çıxmamaq üçün həyat yolumun istiqamətini müəyyənləşdirməkdə köməkçim olmuşdur. Eyni zamanda həyat yollarında addımladıqca tədricən, mərhələ-mərhələ rastlaşdığım tarixi şəxsiyyətlərin həyat təcrübəsi, düşüncələri, fikirləri, ideyaları həyatıma çox böyük təsir göstərmişdir. Qısaca olaraq bu fikirlərə nəzər salaq:   

H.Hayne: ”İnsan dünyaya ovcu sıxılmış halda gəlir və sanki, bütün dünya mənimdir, - deyir. Amma həyatdan əlləri açıq gedir. Sanki, baxın, özümlə heç nə aparmıram, - deyir.”

V.Hüqo: “Zəhmət həyatdır, fikir dünya”

Belinski: “Mübarizə həyatın şərtidir. Mübarizə qurtardıqda isə həyat məhv olur.” M.Monten: “Az bildiyini etiraf etmək üçün gərək çox öyrənəsən.”

Höte: “Xeyrxah adam hələ özünə tam aydın olmayan cəhdində belə, həmişə həqiqi yolun harada olduğunu hiss edir.”

Napoleon: “Minnətdarlıq elə böyük məziyyətdir ki, bizi insanların pis cəhətlərindən uzaqlaşmağa sövq edir və yalnız yaxşını xatırladır.”

M.Qorki: “Dünyada ən yaxşı ləzzət və böyük fərəh özünün başqasına lazım olduğunu hiss etməkdir.”

Şekspir: “Düzlük, təmizlik gözəlliyin ən yaxşı yoldaşıdır.”

Horatsi: “Mənim niyyətlərimin məqsədi həqiqət və namusluhəyatdır.” 

B.Dizrabeli: “Vaxt qiymətlidir, lakin həqiqət vaxtdan da qiymətlidir.”      

Höte: “Özünə inananlar-yaşamağı bacaranlardır.”

B.Lenqrants: “Ən dəyərli xəzinə insanın öz şəxsiyyətinə inamı, etibarıdır.” A.Bakıxanov: “Təvazökarlıq insanın mənəvi cəhətcə təkmilləşməsinə kömək edir.” Çexov: “İnsanın gərək hər şeyi gözəl olsun: ozü də, paltarı da, qəlbi də, fikirləri də.”   

Höte: “Hər şeydən əvvəl özünə nəsihət ver, onda sən başqasından da bir şey öyrənə bilərsən.”

T.Karleyl: “Öz səhvini  etiraf etmək daha çox  şey öyrədir.Bu özünü tərbiyənin başlıca vasitələrindəndir.”

Hind atalar sözü: “Qəlbi elmin, mübarizənin və məhəbbətin yolunda çırpınmayan adam nahaq anadan olub, nahaq yerə anasının  cavanlığını əlindən alıb.”

İ.Pavlov: “Mən bütün ömrüm boyu zehni əməyi və fiziki əməyi sevmişəm, hətta deyə bilərəm ki, fiziki əməyi daha çox sevmişəm və sevirəm.Fiziki əməyə yaxşı bir yenilik daxil etdikdə, yəni əllərimlə birlikdə başımı da işlətdikdə, xüsusilə həzz alımışam.”

Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbər ə.s.ə. isə insan həyatına, onun yaşayışına, həyat tərzinə mənfi təsir göstərən qürur və təkəbbür haqqında belə buyurmuşdur:"Sizə cəhənnəmlikləri xəbər verim? Onlar qatı ürəkli, malını xeyirdən əsirgəyən, təkəbbürlü şəxslərdir"    

Bir gün Rəsulullah buyurur ki, "Qəlbində zərrə qədər təkəbbür olan şəxs cənnətə girə bilməz". Səhabələrdən Malik ibn Mirarə "Ya Rəsulullah, insan istəyər ki, paltarı və ayaqqabısı gözəl olsun" deyə bildirir. Bunun cavabında Rəsulullah belə buyurur: "Allah gözəldir, gözəlliyi sevir. Təkəbbür isə haqqı qəbul etməmək, insanları xor görməkdir. Birini öyünən gördünüzmü, üzünə torpaq atın. Öyünənlərin ağzına torpaq atın. Oyünməkdən çəkinin, onu xasiyyətinizdən birdəfəlik kənar edin. İnsanların, özlərini öyməyi onları kar edər, kor edər. İnsanın, mənim bu şeyim var deyib, öyünməsi xoşuma gəlməz. Azacıq da olsa özünü şayan etdirmək belə qüsurludur. Bir işi ki, görürsən və istəmirsən ki, onu başqalaları görsün, onu təklikdə də görmə.

Yumşaq rəftarda xeyir, yaxşılıq və bərəkət vardır, mülayim rətar etməyən xeyirdən məhrum olur. Atəş qarı necə əridirsə, gözəl xasiyyət də günahları elə əridir.”  

Uca dinimiz İslam insanlara təvazökar olmağı öyrətmiş, təkəbbür və qürurdan uzaq durmağı tövsiyə etmişdir. Çünki dinimizə görə, təvazökarlıq göstərərək sadə olmaq müsəlman üçün əsas prinsiplərdəndir. Təkəbbür və qürur isə Allaha inanmış, Peyğəmbərə bağlanmış olan hər kəs üçün qadağan edilmişdir. Müsəlmanlar təkəbbür və qürurdan uzaq durmalıdırlar.Bildiyimiz kimi, təkəbbür, qürrələnmək, lovğalanmaq, özündən razı olmaq və xəyala qapılmaq deməkdir. Bunların isə heç biri bəndəyə yaraşan xislətlər deyildir. Təkəbbür və qürur İslamın sevmədiyi pis xislətlərdən olub, Allah və Rəsulu tərəfindən bəyənilməmişdir. 

Müqədəs “QURANİ-KƏRİMDƏ” Böyük Yaradan buyurur:

ən-Nisə(Qadınlar) surəsi – “Ata-anaya, qohum-əqrəbaya, yetimlərə, yoxsullara, yaxın və uzaq qonum-qonşuya, yaxın(yoldaş və) dosta, (pulu quttarıb yolda qalan) müsafirə(yolçulara), sahib olduğunuza(qul və kənizlərə) yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah özünü bəyənənləri, lovğalıq edənləri sevməz!”

əl-İsra (İsrail oğulları) surəsi-"Yer üzündə təkəbbürlə gəzib dolanma. Çünki sən nə yeri yara bilər, nə də (boyca) yüksəlib dağlara çata bilərsən" 

Loğman surəsi:” Adamlardan təkəbbürlə üz çevirmə, yer üzündə lovğa-lovğa gəzib dolanma. Həqiqətən, Allah heç bir özündən razını, lovğalanıb qürrələnəni sevməz! 

Yerişində müvazinət gözlə (nə çox yeyin, nə də çox asta get) və (danışanda) səsini qaldırma.Çünki ən çirkin səs uzunqulaq səsidir!”

əl-Hədid(Dəmir) surəsi:”Allah özünü bəyənən, (özü ilə) fəxr edən heç bir kəsi sevməz!”

 əl-Furqan (Fərqləndirmə) surəsi: "Rəhmanın (əsl) bəndələri o kəslərdir ki, onlar yer üzündə təmkinlə təvazökarlıqla gəzər, cahillər onlara söz atdıqları (xoşlarına gəlməyən bir söz dedikləri) zaman (onları incitməmək üçün) salam deyərlər.”

 əş-Şuəra (Şairlər) surəsi: "Sənə tabe olan möminləri qanadın altına al(Onlarla yumşaq davran, nəzakətlə rəftar et, köməklərinə çat!"

Sadalanan ayə və hədislər bizə təkəbbür və qürur sahiblərinin vəziyyətlərini açıq şəkildə ifadə etməkdədir. Dinimiz təkəbbür və qüruru mənəvi bir xəstəlik olaraq görür. Bu cür xəstəliklərə yoluxmuş insanları Allahın sevmədiyi aydındır. Bəs o insanı ki, Allah sevmir, bəndələr sevərmi? Təkəbbürlü və lovğa şəxsləri, başqalarını bir kənara qoyaq, ən yaxın adamları belə sevməz. Çünki bu cür insanlar eqoist olur, ən gözəl şeyləri daima özlərinə layiq görür, hər kəsdən ehtiram gözləyir və etdikləri şeylərin hər kəs tərəfindən bəyənilməsini arzu edirlər. Ən pisi isə odur ki, səhvə yol verdiklərini qəbul etmir, sərvətləri və şöhrətləriylə, bilikləri və zahiri gözəllikləri ilə öyünürlər. Amma düşünmürlər ki, bir gün bütün bunlar əldən çıxacaq.  Təkəbbür və qürur heç bir zaman kamilliyin nişanəsi ola bilməz. Bu yalnız cəhalət və qəflətin, xəyalpərəstlik və yarımçıq təhsilin əlaməti sayılır.Dinimizin bu pis xislətləri tənqid edib pisləməsi də elə bu səbəbdəndir. 

 Elə isə, yaxşı və kamil bir insan,  müsəlman könlündə təkəbbür və qürura yer verməməli, qəlbini haqqa bağlamalı və şeytanın oyuncağı olmaqdan ehtiyat etməlidir. Dinimizin, Peyğəmbərimizin buyurduqlarına tabe olmalı, onun  yolundan  əsla  uzaqlaşmamalıdır.  Deyilənlərə, buyrulanlara rəğmən müəyyən həyat yolu keçmiş bir şəxs kimi keçmişə, keçilmiş yollara nəzər saldıqda özüm-özümə belə bir sualla müraciət edirəm.Mən kiməm, nəçiyəm? Hardan gəlib, hara gedirəm? Həyatımı deyilənlərə, buyrulanlara uyğun qura bildimmi? Keçdiyim həyat yolundan, yaşadığım həyatdan razıyammı?Yaşadığım həyatda ailəm üçün, nəslim üçün, cəmiyyət-xalqım üçün, vətənim üçün nə isə xeyirli, yararlı bir iş görə bildimmi? Vətənimə, xalqıma layiq bir vətəndaş ola bildimmi?Daha neçə-neçə suallar hər gün, hər saat, hər an məni düşündürür, narahat edir. Keçdiyim həyat yoluna dönə - dönə nəzər salmağa, verilmiş suallara cavab axtarmağa, öz-özümə mənəvi bir hesabat verməyə məcbur edir. Azərbaycan xalqının tanınmış şairi Rəsul Rzanın 1963-cü ildə qələmə aldığı “Mən torpağam” adlı şeiri elə bil mənim bütün incə hisslərimi, düşüncələrimi, duyğularımı əks etdirir, mənim həyat, yaşayış tərzimi göstərir, təmsil edir:

Mən torpağam, məni atəş yandırmaz;      

tərkibimdə kömürüm var, külüm var.           

Mən baharam çəmən-çəmən çiçəyim var, gülüm var.

 Mən küləyəm, əsməsəm,

 kim bilər ki, mən varam.

 Mən buludam, səhraları susuz görüb,

 ağlaram.

 Mən ürəyəm, döyünməsəm

  ölərəm.

  Mən insanam,

  sadə insan əlinin

  yaratdığı nemətlərlə öyünməsəm

   ölərəm.

   Mən işığam - qaranlığın qənimi,

   Mən insanam,

  daşıyıram qəlbimdə

  dünyaların sevincini, qəmini.

  Maraq dolu gözəm mən,

   baxmaya bilmərəm.

   Qarlı dağdan süzülən çayam mən,

   axmaya bilmərəm.

   Mən insanam,

   vətənim var, elim var.

   Ən böyük həqiqəti,

                           azadlığı, məhəbbəti, nifrəti -

                           söyləməyə qadir olan

                           dilim var.

                           Mən bir qranitəm ki,

                           hər parçamda duyulur

                           bərkliyim,

                           döyüşdə möhkəmliyim,

                           ülfətdə kövrəkliyim.

                           Mən insanam, ülfətsiz -

                           ölərəm.

                           Məhəbbətsiz, nifrətsiz -

                           ölərəm.

                           Mən bulağam,

                           tapşırıqla axmıram.

                           Mən həyatam,

                          həmişə yoldayam:

                          nəfəsdəyəm, arzudayam,

                          baxışdayam, ürəkdəyəm, qoldayam.

                          Mən torpağam, nemətimi, varımı

                         zəhmət sevən insanlarla bölərəm.

                          Mən ürəyəm, döyünməsəm

                          ölərəm. 

Tərcümeyi-halımda böyük qürur və fəxrlə yazıram: Mən, 26 mart  1957-ci il tarixdə  Azərbaycan Respublikasının Ağdaş rayonun Mürsəl kəndində zəhmətkeş kəndli-kolxozçu ailəsində dünyaya göz açmışam.Xəmiri zəhmətdən yoğrulmuş atam Zabit kişi, anam Bəsti xanım bütün çətinliklərə, əziyyətlərə baxmayaraq bizi-üç qardaşımı və bir bacımı halal zəhmətlə, alın təri ilə qazanılan çörəklə böyüdərək böya-başa çatdırmış, cəmiyyətdə müəyyən mövqe sahibi olmağımıza kömək göstərmiş, dəstək olmuşlar.Necə deyərlər, bizim boğazımızdan haram tikə keçməsinə imkan verməmişlər. Valideyinlərimizdən gələn, qanımızda axan, canımıza hopmuş bu təmizlik, bu halallıq bütün həyatımızı, yaşayış tərzimizi müəyyən etmişdir. Doğum ilim xoruz ilinə təsadüf edir. Bürcüm isə qoç bürcüdür. Yəqin ki, həyat tərzimdə, xasiyyətimdə bunların da az rolu və yeri olmamışdır. İlk baxışdan sakit təbiətli, təmkinli, səbirli, əsəbilikdən uzaq, az danşan, hər işin yerini, yolunu bilən, yumşaq xarakterli insan təsəvvürü yaradıram. Hətta məni yaxından tanmayan adam məni fağır adam kimi qiymətləndirə bilər. Ancaq bir müddət sonra həmən fikirdə olan şəxs tam yanıldığını tezliklə dərk edir, başa düşür. Deyilənlərlə yanaşı, mən məqsədyönlü, iradəli, təşəbbüskar, zəhmətkeş, dönməz, qarşılıqlı hörmət sahibi olan, Böyük Yaradanın buyurduğuna uyğun, dövlətimizin qanunlarını əsas tutaraq həyatını və işini qurmağa çalışan bir insanam.İnsanlar arasında dostluğa, yoldaşlığa, qarşılıqlı hörmət və qayğıya, mərhəmət və məsuliyyətə, nizam-intizama qiymət verən və böyük hörmət bəsləyən insanam. Özüm beləyəm, qarşımdakının da belə olmasını istəyir və buna çalışıram. Tələsik, başdansov iş görməyi xoşlamıram. Hər bir işimi imkan daxilində təmkinlə, tədbirlə, düşünülmüş şəkildə, səliqə ilə və vaxtında görməyə çalışıram ki, sonra tələsgənliyə yol verib, işimdə problemlər yaratmayım. Qarşı tərəfdən də bunu görməyəndə narahatçılıq keçrirəm ki, bu da səhəttimdə müəyyən problemlərin yaranmasına səbəb olur.Hərdən ətrafımdakı insanları, onların müəyyən hərəkətlərini görəndə bir növ məyus oluram, elə bil öz xasiyyətimdən acığım gəlir, öz-özümə deyirəm: ”Abdulla, gör insanlar öz məqsədlərinə çatmaq üçün nələrdən keçirlər. Hansı işlərlə məşğul olurlar. Bu düz yol, düz iş yalnız sənəmi qalıb? Sən də ətrafındakılar kimi yaşasan olmazmı?” Ancaq bir müddət sonra yenə fikrim aydınlaşır, öz düşüncələrimdən utanıram. “Xeyir, mən ətrafımdakılar kimi ola bilmərəm, əgər olsam, onda mən özüm-Abdulla olmaram.” Buna görə də mən elə özüm kimi yaşamağa üstünlük verirəm. Həyatda hər şeyə müqayisəli şəkildə qiymət verilir. Mənim də hər-halda özümün bildiyim, dərk etdiym və bilmədiyim, dərk etmədiyim çatışmayan, xoşa gəlməyən müəyyən cəhətlərim, xasiyyətim yox deyildir. Lakin mümkün qədər bu cəhətləri, xasiyyətləri özümdə islah etməyə, aradan götürməyə çalışıram, cəhd edirəm. Bütün göstərilənlərə rəğmən həyatda qazandığım nə varsa Böyük Yaradanın mənə bəxş elədiyi bu xasiyyət hesabına nail olmuşam.Hər şeyə görə də ULU TANRIYA minnətdar olmaq, şükr etmək müqəddəs borcumdur. Eyni zamanda bir az təvazökarlıqdan kənar olsa da, özümə, öz xasiyyətimə hörmətimi, minnətdarlığımı, təşəkürümü, sevgimi bildirərək deyirəm:”Mən səni çox sevirəm, ay özüm! Nə yaxşı ki, sən başqa cürə yox, elə, özüm kimisən! Nə yaxşı ki, sən varsan!Çalış həmişə olduğun kimi ol, heç vaxt dəyişmə!”  27 iyun 1977-ci il tarixdən Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin müxtəlif idarələrində  müxtəlif vəzifələrdə işləmişəm. 1985-ci ildən isə həmkarlar ittifaqı işçisi kimi fəaliyyətimi davam etdirirəm. Bu sahə mənim fəaliyyət imkanlarımın açılmasında mənə çox böyük yardımçı olmuşdur. 08 aprel 2014-cü il tarixdən “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin Dəniz Nəqliyyat Donanması Həmkarlar İttifaqı Komitəsində komitənin sədr müavini vəzifəsində işləyirəm. İki min nəfərdən çox həmkarlar ittifaqı üzvü olan bir kollektivdə çalışmaq çox məsuliyyətli və şərəfli bir işdir. Bir həmkarlar işçisi olaraq ittifaq üzvlərinin əmək, sosial hüquqlarının qorunması kimi bir məsuliyyətli vəzifənin öhdəsindən gəlməkdə YARADANIN mənə bəxş etdiyi xoş, həlim xasiyyət həmişə mənim köməyimə gəlir. Eyni zamanda işlədiyim kollektiv üzvlərinin əsasən mənimlə işləməkdən razı qaldıqlarını hiss edirəm, duyuram,Bu da məndə yaşamaq, işləmək hissini, duyğusunu, həvəsini bir az da artırır. Dəniz Nəqliyyat Donanması Həmkarlar Ittifaqı Komitəsi işçisi olaraq gələcəkdə də Dəniz Nəqliyyat Donanması işçilərinin  əmək, social və bundan irəli gələn qanuni  hüquqlarını müdafiə və təmsil etmək üçün iş qabiliyətimə, bacarığıma, bilik və təcrübəmə, xasiyyətimə  və əlbəttə ki, ULU  TANRININ mənə bəxş etdiyi imkanlara müvafiq olaraq öz iş fəaliyyətimi davam etdirməyə çalışacağam!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2024)