Super User
Bu gün Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günüdür - KİTABLAR SAĞALDIR…
Heyran Zöhrabova, " Ədəbiyyat və incəsənət"
"Dünyada nə qədər kitab var belə
Çalışıb əlləşib gətirdim ələ
Oxudum, oxudum, sonra da vardım
Hər gizli xəznədən bir dürr çıxardım."
(Nizami Gəncəvi)
23 aprel dünyada "Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü" kimi qeyd edilir.
Kitablara və müəlliflərə dünya miqyasında ehtiramın göstəricisi olan bu gün 1995-ci ildə UNESCO tərəfindən təsis edilmişdir.
Bu gün üçün 23 aprel tarixinin seçilməsi də təsadüfi deyil. Dünya ədəbiyyatı üçün 23 aprelin xüsusi bir anlamı var.
Belə ki, 23 aprel 1616-cı ildə dünya ədəbiyyatının ən tanınmış simalarından olan ingilis şairi və dramaturqu Uilyam Şekspir, ispan yazıçısı Migel de Servantes və Peru yazıçısı İnka Qarsilaso de la Veqa vəfat edib. Və bu əlamətdar gün onların xatirəsinə ehtiram olaraq təsis edilib.
Ölkəmizdə isə "Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü" 1997-ci ildən etibarən qeyd edilir.
Kitablar özünüzə və başqalarına hörmət etməyi öyrədəcək, ürəyi və ağlı dünya və insanlıq sevgisiylə dolduracaq"
(M. Qorki)
Kitablar keçmiş və gələcək nəsillər arasındakı əlaqə və mədəniyyət körpüsü, dünyanın heç vaxt tükənməyəcək olan ən dəyərli xəzinələrindən biridir.
Smayls'in də söylədiyi kimi "Kitablar qocalıqda ən yaxşı dost, cavanlıqda ən yaxşı rəhbərdirlər."
Kitab mütaliəsi bir çox yerdə bizim əlimizdən tutur. İnsanlarla daha rahat ünsiyyət qurmaq, daha aydın və effektli nitq söyləmək, lügət ehtiyatını zənginləşdirmək, asudə vaxtını ən faydalı şəkildə dəyərləndirmək, hər gün yeni biliklər öyrənmək və dünyagörüşümüzü genişləndirmək üçün, deyə bilərəm ki, ən gözəl yol mütaliədən keçir.
Kitab oxumaq elmimizi, biliyimizi artırmaqla bərabər, həm də ruhi və zehni sağlamlığımız üçün də çox faydalıdır.
Çünki kitab oxumaq həmçinin bir terapiya (müalicə) üsuludur. Bu terapiya üsulu "Biblioterapiya" adlanır.
Biblioterapiya yunancadan tərcümədə "kitabla müalicə" deməkdir.
Biblioteraliyanın tarixi olduqca qədim dövrlərə gedib çıxır.
Orta əsr mənbələrinə görə təxminən 1200-1300-cü illərdə Qahirənin Əl-Mənsur xəstəxanasında Qurani-Kərimdən tibbi müalicə üsulu kimi istifadə olunurdu. Avropada isə biblioterapiyanın əsası kilsə kitabxanalarında qoyulmuşdur.
Biblioterapiyanın ən önəmli faydalarından biri də kitabı oxuyan şəxsin özünü tam olaraq qəbul etməyə başlamasıdır. Həmin insanda vaxt ötdükcə özünə inam hissləri formalaşır və bu zamanla daha da artır.
Kitab oxumaq insanın özünü qəbul etməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir.
Kitab oxuyarkən insan oxuduğu kitaba fokuslanır və qısa müddətlikdə olsa onu narahat edən, stres keçirməsinə səbəb olan amilləri, problemləri unudur. Və eyni zamanda vaxtını da səmərəli və faydalı keçirərək, yeni şeylər öyrənir. Öz problemlərinə bənzər problemlərin başqalarında da olduğunu görərək tək olmadığını anlayır.
Kitab oxuyan insanda həyatda yaşamaq üçün mübarizə aparmaq əzmi formalaşır. Dəyərləri və münasibətləri inkişaf edir. Problemlərin sadəcə bir deyil, müxtəlif həll yolları olduğunu dərk edərək yeni ideyalar formalaşdırır.
"Kitab bir limandı mənim üçün. Kitablarda yaşadım və kitablardakı insanları küçələrdəkindən daha çox sevdim.."
(Cemil Meriç)
Kitablar həm də bir qaçışdır deyərdim, qaçmaq və səni heç kəsin tapa bilməyəcəyi özünəməxsus gizli bir dünyaya sığınmaq.. Çünki, insan kitab oxuyarkən qısa bir müddət belə olsa, uzun-uzadı onu düşündürüb kədərləndirən şeyləri unudur.
Kitab oxumaq insanın əsəblərini sakitləşdirir və bir kitabı oxuyub bitirdikdən sonra insan özünü çox daha yaxşı hiss edir. Bəzən günlərlə oxuduğu bir kitabın təsirinə düşür, bəzən bəzi obrazlara əsəbləşib, bəzilərini doğması kimi çox sevir.
Əsəbi və ya məyus olduğunuz anlarda əlinizə bir kitab alın, əvvəl qoxusunu çəkin ciyərlərinizə, karbon qazıyla birlikdə içinizdəki mənfi enerjini də qovub çölə atın və sonra oxumağa başlayın. Vərəqlər bir-birinin arxasınca qaçmağa tələsdikcə və siz sətirlərin içində daha dərinlərə qərq olduqca hirsiniz üzərinə günəş şüası düşmüş buz parçası kimi əriyib yox olacaq və siz özünüzdən xəbərsiz rahatladığınıza şahid olacaqsız.
Kitablarda yazılmaz bəlkə bu, amma, hər nə qədər özündə ağrılı həyat hekayələrini daşısalar da kitablar sağaldır.
"Kitablardan başını qaldırma, balaca. Dünya pis bir yerdi."
(Hikmet Anıl Öztekin)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.04.2024)
Bu gün Bakıda Qırğız Mədəniyyəti Günləri başlayacaq
Aprelin 23-dən 26-dək Bakıda Qırğız Mədəniyyəti Günləri keçiriləcək. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir.
Məlumata görə, tədbir dost və qardaş qırğız xalqının zəngin mədəni irsinin Azərbaycanda təbliği baxımından əhəmiyyətli hadisədir.
Azərbaycan-Qırğızıstan münasibətləri həm beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində, həm də ikitərəfli əlaqələr kontekstində ildən-ilə dərinləşir. Dövlət başçılarının siyasi iradəsi və birgə səyləri ilə ölkələrimiz arasında siyasi-iqtisadi sahədə olduğu kimi, mədəniyyət əlaqələri dinamik şəkildə inkişaf edir. Ayrı-ayrı sənət adamlarının, yaradıcı kollektivlərin qarşılıqlı səfərləri, eləcə də müştərək mədəniyyət layihələri həyata keçirilir.
Zəngin proqramı olan mədəniyyət günləri çərçivəsində Qırğızıstan incəsənət ustalarının qala-konserti, qırğız kinosu günləri, ölkənin dekorativ-tətbiqi və təsviri sənət ustalarının əsərlərindən ibarət sərgi, geyim kolleksiyası və milli mətbəx nümunələrinin nümayişi planlaşdırılır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.04.2024)
İlk dəfə Çeçen poeziyasını Azərbaycan dilində oxuyacağıq
Heç ana dilimizdə çeçen şairinin şeirini oxumusunuzmu? İndi oxuya biləcəksiniz.
“Ərənlərin nəğməsi. Çeçen şeirindən seçmələr” adlı toplu bugünlərdə “Mücrü” nəşriyyatında çapdan çıxıb.
Topluya XX-XXI əsr çeçen şeirinin bütün ədəbi nəsillərini təmsil edən, hər bir müəllifdən bir şeir olmaqla, 41 şairin əsəri daxildir. Şeirləri dilimizə tərcümə edən,eyni zamanda antologiyanın tərtibçisi və son sözün müəllifi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi şair Səlim Babullaoğludur.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına S.Babullaoğlu bildirib ki, toplu Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin nəşridir, Birliyin Çeçenistan Dövlət Pedaqoji Universiteti ilə əməkdaşlığı çərçivəsində hazırlanıb:
“Məryəm İsayeva, Məhəmməd-Salah Qadayev, Məhəmməd Mamakayev, Nurdin Muzayev, Bilal Səidov, Arbi Mamakayev, Məhəmməd Sulayev, Əhməd Süleymanov, Zayndi Mütəllibov, Xasməhəmməd Ədilov, Raisa Əhmədova, Şayxi Arsanukayev, Yamlixan Xaspoladov, Musbəy Kibiyev, Səid Katsayev, Adiz Kusayev, Eduard Mamakayev, Vahid İtayev, Şahid Rəşidov, Məhəmməd Dikayev, Ömər Yariçev, Əlvədi Şeyxiyev, Qafur Əliyev, Elman Yusifov, Tovuz İss, Albert Məhəmmədov, Əbdülhəmid Xatuyev, Leça Abdullayev, Yusif Yarəliyev, Ruslan Yusifov, Xocbaudi Borhacıyev, Süleyman Hacı-Autayev, Bana Qaytukayeva, Ömər Saiyev, Adəm Əhmətukayev, Şərif Suruyev, Sulim Mahəmmədov, Aslambek Tuquzov, Lyuba Arsaliyeva, İnqa Hayauri və Əsəd Xaliqova kimi tanınmış çeçen şairlərinin müxtəlif mövzulu şeirləri topluya daxil edilib.
Kitabın redaktoru “Dünya ədəbiyyatı” dərgisinin baş redaktoru, ədəbiyyatşünas və tərcüməçi Seyfəddin Hüseynli, naşiri Müşfiq Xan, dizayneri Cavid Kişiyev, məsləhətçilər tanınmış çeçen alimləri Tamara Avtayeva və Raisa Buralova, korrektoru Gülzar Vaqifqızıdır. Mətnlərin nəşrinə icazə və müəlliflik hüququ ilə bağlı məsələlər Çeçenistan Yazıçılar İttifaqı tərəfindən həll edilib.
Kitabın tərtibatında istedadlı çeçen rəssamları Ruslan Yakixanovun, Məhəmməd Zakriyevin işlərindən istifadə etmişik. Mən bu əməkdaşlığa görə universitetin rektoru cənab İsmayıl Bayxanova və İttifaqın sədri cənab Aləməhəd Yelsayevə, rəssamlara, bütün yaradıcı heyətə, eləcə dəkitabın redaktoruna, məsləhətçilərə, naşirə, zəhməti keçən hər bir şəxsə təşəkkür edirəm. Və əlbəttə ki, kitabın nəşrindəki dəstəyinə görə iş adamı Süleyman Muradlıya xüsusi minnətdarlığımı çatdırıram, çox sağ olsun.
Poeziyadan danışarkən şeirin xalqın mənəvi tarixi olduğunu deyirlər. O baxımdan deyə bilərik ki, bu toplu Azərbaycan oxucusuna çeçen poeziyası və çeçen xalqının mənəvi tarixi ilə tanışlıq üçün belə bir həcmdə ilk fürsət olacaq”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
Görkəmli azərbaycanlı memarların uğurlu həyat hekayəsi
XX əsr Azərbaycan memarlıq tarixinin ən parlaq simaları olan Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun anadan olmalarından 119 il keçir. Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi doğum tarixləri aprel ayına təsadüf edən hər iki görkəmli incəsənət xadiminin yaradıcılığından bəhs edən geniş məqalə hazırlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı məqaləni olduğu kimi təqdim edir.
Azərbaycan memarlıq məktəbinin parlaq siması – Mikayıl Hüseynov
“Bu sənəti hələ uşaqkən özüm seçmişəm. Kiçik yaşlarımdan kibrit dənələri, plastilin və ağac qırıntılarından müxtəlif “konstruksiyalı binalar” tikərdim. İndiki kimi yadımdadır, 10 yaşım tamam olanda qohumlarım mənə Leonardo da Vinçi haqqında kitab və İtaliya şəhərlərinin mənzərələrini əks etdirən filmoskop bağışladılar. Uzun illər o kitab və filmoskopdan ayrıla bilmədim və o hədiyyələr də mənim memarlıq sənətinə sevgimi daha da qüvvətləndirdi”, – dünya şöhrətli azərbaycanlı memar Mikayıl Hüseynov çox-çox sonralar özü haqqında belə danışırdı. Onun zəngin yaradıcılığı memarlar nəsli üçün əsl ilham mənbəyidir. Mikayıl Ələsgər oğlu Hüseynov 1905-ci il aprelin 19-da Bakıda zadəgan ailəsində anadan olub. Kiçik yaşlarından təsviri sənətə hədsiz maraq göstərən Mikayıl fitri istedadı ilə yaşıdlarından seçilir, gələcəkdə memar olacağını deyirdi.
1922-ci ildə Bakı real məktəbində ilk təhsilini başa vurduqdan sonra o, Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mühəndis-inşaat fakültəsinə daxil olur. Hüseynov tələbəlik illərindən maddi-mədəniyyət nümunələrinə fərqli baxışı ilə diqqəti çəkir. Belə ki, 1924-cü ildə gənc memar tərəfindən Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin araşdırılması mütəxəssislər arasında sensasiya yaradır. Daha sonra o, dahi Nizami Gəncəvinin abidəsinin layihə müsabiqəsində iştirak edir və mükafata layiq görülür.
Görkəmli sənətkarın Azərbaycanda aparılan geniş inşaat işlərinə qoşulması isə 1930-cu illərə təsadüf edir. Yarım əsrdən artıq bir dövrü əhatə edən zəngin fəaliyyəti ərzində Mikayıl Hüseynov Azərbaycanın milli memarlıq ənənələrini öz yeni axtarışları ilə zənginləşdirib, müasir texnologiyalardan istifadə edərək monumental tikililərin qiymətli nümunələrini yaradıb. O, Bakıda Azərbaycan Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əsas binası və onun elmi-tədqiqat institutları, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (Bakı Musiqi Akademiyası), Azərbaycan Pedaqoji Universiteti kimi elm mərkəzlərini, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin (Sadıq Dadaşov ilə birgə), Azərbaycan Dövlət Kitabxanası, Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyi Arxiv İdarəsi, Neft Sənayesi Nazirliyi kimi əhəmiyyətli binaların layihəsini hazırlayıb. Bununla yanaşı, Bakıda bir çox mədəni-məişət ocaqları, habelə Metropolitenin “Elmlər Akademiyası”, “Nəriman Nərimanov” və “Nizami” stansiyalarının memarlıq işləri də onun adı ilə bağlıdır.
Hazırda Bakının küçə və meydanlarını bəzəyən bir çox tarixi şəxsiyyətlərin (Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, Üzeyir Hacıbəyov, Səməd Vurğun, Mehdi Hüseynzadə, Həzi Aslanov, Ayna Sultanova) abidələrinin layihələri də Mikayıl Hüseynovun yaradıcı əməyinin bəhrəsidir.
Yaradıcılıq baxımından həqiqətən tükənməz memar sayılan Hüseynovun zəngin irsinə 200-dən artıq layihə daxildir ki, onların da əksəriyyəti çox peşəkarcasına, yüksək səviyyədə həyata keçirilib.
Azərbaycan arxitekturasının təkmilləşməsi və yüksəlişində özünəməxsus dəst-xətti olan M.Hüseynov Bakı ilə yanaşı, Gəncə, Naxçıvan, Şəki, Qazax şəhərlərində də bir çox yaşayış evləri, ictimai binalar, məşhur elm və mədəniyyət ocaqlarının layihələrini ustalıqla hazırlayıb. O, ölkəmizdən kənarda da istedadını məharətlə nümayiş etdirib. Belə ki, Berlin, Moskva, Düşənbə şəhərlərində Şərq milli koloritli və ornamentləri ilə seçilən bir çox abidə və mədəni-məişət binalarının layihələri məhz M.Hüseynov təxəyyülünün məhsuludur.
Dövrünün məşhur sənətkarı olan, Şərq və Qərb memarlıq məktəbinin sintezindən ustalıqla yararlanan Mikayıl Hüseynov öz işlərində daha çox milliyə və ənənəçiliyə üstünlük verirdi. Çıxışlarında həmişə “Milli memarlıq ilk növbədə milli formadır, ənənədir”, – deyən Hüseynov milli memarlığa sadiqliyinə görə SSRİ Memarlar İttifaqı tərəfindən qınağa da tuş gəlir. Buna baxmayaraq, gənc azərbaycanlı memar tənqidlərə əhəmiyyət vermədən əsərlərində milli ənənələrə söykənən düşüncələrini geniş əks etdirirdi.
Mikayıl Hüseynovun Azərbaycan memarlığının elm kimi təşəkkülündə və yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasında da mühüm xidmətləri var. Onun bir alim kimi memarlığa həsr olunmuş onlarca elmi-nəzəri əsəri memarlıq tariximizin öyrənilməsində çox qiymətli mənbədir.
Qeyd edək ki, Mikayıl Hüseynov uzun illər məsul vəzifələrdə çalışıb, Azərbaycan Memarlar İttifaqına sədrlik edib, Azərbaycan Elmlər Akademiyası Arxitektura və İncəsənət İnstitutunun direktoru işləyib. Görkəmli memar, alim və pedaqoq M.Hüseynov milli memarlığın inkişafında müstəsna xidmətlərinə görə Azərbaycanın, keçmiş SSRİ-nin ən yüksək mükafatlarına, orden və medallarına, SSRİ xalq memarı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adlarına layiq görülüb. Bununla bərabər Böyük Britaniya və İrlandiya Kral Asiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü, SSRİ Ali Sovetinin iki, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin üç çağırış deputatı seçilib.
Ömrünün böyük bir hissəsini memarlıq elminin və inşaat texnikasının inkişafına həsr edən M.Hüseynov 1992-ci il oktyabrın 7-də 87 yaşında Bakıda dünyasını dəyişib.
Xatırladaq ki, görkəmli akademikin (1945-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın fizika-texniki elmlər və neft bölməsi üzrə həqiqi üzvü olub) dövlət qarşısında misilsiz xidmətləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən də yüksək qiymətləndirilərək, 2015-ci ildə 110 illik yubileyi təntənəli surətdə qeyd edilib.
41 illik ömrünə bütöv bir sənət erası sığışdıran alim – Sadıq Dadaşov
Yazının əvvəlində dünya şöhrətli memar Mikayıl Hüseynovla yanaşı adını çəkdiyimiz Sadıq Dadaşovun irsi də XX əsr Azərbaycan memarlıq tarixində əzəmətli sənət əsərlərinin təşəkkülü ilə yadda qalıb.
Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov 1905-ci il aprelin 15-də Bakıda dünyaya göz açıb. Hələ uşaq yaşlarında rəsm çəkməyə böyük həvəs göstərən Sadıq məktəb illərində rəssamlıq və memarlıqla dərindən maraqlanıb. Onun uşaqlıq və gənclik illəri həmyaşıdı olan yaxın dostu, sonralar görkəmli rəssam kimi tanınan Mikayıl Hüseynovla birgə keçib. Onlar həm Bakı real məktəbində, həm də Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mühəndis-inşaat fakültəsində eyni ildə təhsil alaraq, yaradıcılıq yollarında uzun illər birgə addımlayıblar. Sinif otaqlarından başlayan bu ayrılmaz dostluq sonralar birlikdə həyata keçirdikləri böyük layihələrə təzahür edib, hətta aralarındakı dərin münasibətlər qohumluq əlaqələrinə çevrilib (M.Hüseynovun bacısı S.Dadaşovla ailə həyatı qurmuşdu).
Sadıq Dadaşov Azərbaycan memarlıq irsinin ilk elmi tədqiqatçısıdır. O, Azərbaycan memarlığı tarixini öyrənmək məqsədilə 1934-1940 və 1944-1946-cı illərdə bir sıra rayonlara elmi səfərlərə çıxıb, xeyli sayda sanballı elmi-nə¬zəri əsər yaradıb. S.Dadaşov və dostu M.Hüseynov birlikdə Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin, Naxçıvan şəhərindəki Möminə Xatun və Yusif Küseyir oğlu türbələri, Qarabağlar türbəsi yanındakı minarəli tağı, Bərdə şəhərindəki Nüşabə türbəsi və onlarca digər orta əsr memarlıq abidəsinin ilk tədqiqatçıları olublar.
S.Dadaşov institutu bitirdikdən sonra dörd il ərzində (1929-1933) 23 tikilinin layihəsini verir. Bunlara Bakıdakı fabrik-mətbəx (Bayıl), Azərbaycan Sənaye İnstitutunun yeni binası (indiki ADNA), incəsənət işçiləri üçün ev, bir sıra yaşayış binaları kompleksi, Qazaxdakı Pedaqoji Texnikumun binası aiddir. 1944-1945-ci illərdə S.Dadaşov 8 böyük memarlıq əsəri layihələndirib ki, bunlara Bilgəhdəki istirahət evi, Şüvəlandakı yaşayış binası, Zaqulbadakı istirahət evi, Şüvəlan və Bilgəhdə bağ evləri, Bakıdakı “Buzovnaneft” yaşayış binası və s. aiddir.
Dadaşovun əsas işləri sırasında Azərbaycan Texniki Universitetinin, Nizami Gəncəvi adına kinoteatrın, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (Bakı Musiqi Akademiyası), Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin (M.Hüseynovla birgə) binalarını qeyd etmək olar. O həmçinin Nizami Gəncəvinin 1946-cı ildə Gəncədə, 1949-cu ildə isə Bakıda qoyulan abidələrinin layihə müəllifidir.
Azərbaycan sovet memarlığının banilərindən sayılan S.Dadaşovun yaradıcılığı respublikadan çox-çox uzaqlarda da tanınıb və şöhrət qazanıb. Onun sənət nailiyyətlərindən biri də Moskvada tikilmiş Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisi (XTNS) kompleksinin Azərbaycan pavilyonu olub. Bu layihə də S.Dadaşovun öz həmkarı M.Hüseynovla birgə ərsəyə gətirdiyi əsrarəngiz memarlıq nümunəsidir ki, keçmiş SSRİ məkanında memarlar tərəfindən yüksək maraqla qarşılanıb və hər iki memar bu uğurlu işə görə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülüb.
Azərbaycan dövləti S.Dadaşovun fəaliyyətini və ölkə qarşısındakı elmi-yaradıcı əməyini yüksək qiymətləndirib. 1940-cı ildə ona “Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı verilib, bir il sonra isə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı adını alıb. 1941-ci ildə, həmçinin SSRİ Memarlıq Akademiyasının müxbir üzvü, 1945-ci ildə isə yeni yaradılmış Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilib. İstedadlı memar “Lenin”, “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni və müxtəlif medallarla təltif edilib. Azərbaycanın böyük incəsənət xadimi S.Dadaşov 24 dekabr 1946-cı ildə 41 yaşında Moskvada dünyasını dəyişsə də, doğma şəhəri Bakıda dəfn olunub.
Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi hər iki dahi memarın xatirəsini əziz tutaraq onu da xatırladır ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 8 oktyabr 2022-ci ildə imzaladığı Sərəncama əsasən, Bakı şəhərində Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun birgə abidəsinin ucaldılması qərara alınıb və hazırda layihənin həyata keçirilməsi istiqamətində müvafiq işlər görülür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
Komitə sədri Baş redaktoru təbrik edib
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa “Ulduz” aylıq ədəbiyyat dərgisinin Baş redaktoru, şair-publisist, Əməkdar jurnalist Qulu Ağsəsi 55 illik yubileyi ilə bağlı təbrik edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, təbrik məktubunda deyilir:
“Hörmətli Qulu müəllim,
Sizi - tanınmış şair-publisisti, ictimai və ədəbiyyat xadimini 55 illik əlamətdar yubileyinizlə bağlı təbrik edir, möhkəm cansağlığı, yeni yaradıcılıq uğurları diləyirəm!
Çox şadam ki, bu ilki yubileyinizi doğma Abdal-Gülablının, Ağdamın düşmən tapdağından qurtuluşunun, o torpaqlarda abadlıq-quruculuq işlərinin geniş vüsət almasının sevinci, qüruru içində keçirirsiniz.
Siz böyük ədəbiyyata 1990-cı ildə “Ulduz”da gün üzü görən şeirlərinizlə gəlmisiniz. Artıq 10 ildir siz özünüz “Ulduz”un baş redaktoru olaraq gənc yazarlara mənəvi dəstək göstərirsiniz.
Şeirləriniz gürcü, ukrayna, rus, polyak dillərinə, habelə qardaş türkcələrə çevrilib.
Oxucular sizin gün üzü görən "Sənsən hər yer", “Vitryana poşta" ("Külək poçtu"), "Nabran novellası", "Nöqtələr", "Yorğun ağacam", “Görsən üşüyürsən…” və b. kitablarınızı maraqla qarşılayıb.
Bakı Slavyan Universitetinin dosenti, filoloq Kəmalə Umudova sizin haqqınızda “Adı soyadını eşidən şair - Qulu Ağsəs” adlı kitab yazıb.
Siz Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə heyətinin, Dünya Gənc Türk Yazarlıar Birliyi Məsləhət Şurasının və Avrasiya Yazarlar Birliyinin üzvüsünüz.
Azərbaycan Prezidentinin 2015-ci il dekabrın 30-da imzaladığı Sərəncam əsasında Azərbaycanın Əməkdar jurnalisti fəxri adına layiq görülmüş, Prezident təqüdçüsü olmuş, habelə habelə bir sıra ictimai ədəbi ödüllərlə təltif olunmusunuz.
Sizi yaradıcılıq uğurlarınız və yubileyinizlə bağlı bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimi yetirirəm”!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
Azərbaycan Naşirlərinin I Forumunun proqramı açıqlandı
Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası (ANAİB), AMEA, Mədəniyyət Nazirliyi və Təhsilin İnkişafı Fondunun təşkilatçılığı ilə keçiriləcək Azərbaycan Naşirlərinin I Forumunun proqramı məlum olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Azərbaycanın müstəqillik dövründə inkişaf edən özəl nəşriyyat sektorunun bir növ hesabatlığına, ümumi problemlərin həlli ilə bağlı təkliflərin formalaşmasına, yeni layihələrin hazırlanması üçün şəbəkələşmənin təmin olunmasına töhvə verəcək Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu aprelin 26-da AMEA-da təşkil ediləcək.
Forumun açılış mərasimində ANAİB idarə heyətinin sədri Şəmil Sadiq, Türkiyə Mətbəə və Nəşriyyatlar Birliyinin rəhbəri Mustafa Karagüllüoğlu eləcə də ölkənin mədəni ictimaiyyətinin tanınmış simaları çıxış edəcəklər.
Forumda nəşriyyat məhsulları və strategiyalarının sərgisindən, nəşriyyat problemlərinə kompleks yanaşma təmin edən panellər təşkil olunacaq.
5 paneldə ümumilikdə 15 spikerin çıxışı nəzərdə tutulan, xarici mütəxəssislərin də cəlb olunacağı layihə yerli nəşriyyat sektorunun real problemlərinə işıq tutmaq, eləcə də beynəlxalq təcrübədən yararlanmaq məqsədi daşıyır.
İlk panel “Nəşriyyat menecmentliyi və kitab marketinqi” mövzusunda olacaq. Panelin moderatoru “Parlaq İmzalar” nəşriyyatının direktoru Nurman Tariq, spikerləri D&R-ın e-ticarət satış direktoru Özgür Topyıldız, Türkiyə Mətbəə və Nəşriyyatlar Birliyinin rəhbəri Mustafa Karagüllüoğludur.
İkinci panel “Redaktə və tərcümə problemləri”nə həsr olunub. Panelin moderatoru “Altun Kitab” nəşriyyatının direktoru Rafiq İsmayılov, spikerləri Şərq-Qərb nəşriyyatının baş redaktoru Nərgiz Cabbarlı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin beynəlxalq əlaqələr və tərcümə məsələləri üzrə katibi Səlim Babullaoğludur.
Üçüncü panelin mövzusu “Müəllif hüquqları və beynəlxalq əməkdaşlıqlar”dır. Panelin moderatoru “Qədim Qala” nəşriyyatının xarici əlaqələr departamentinin rəhbəri Elnarə Əli, spikerləri “İntrotema” Müəllif Hüquqları Agentliyinin rəhbəri Məhəmməd Ağırakça, “Yazar ol”un təsisçisi Ramil Əhməddir.
Dördüncü panelin mövzusu “Tərtibat, dizayn və qrafika”dır. Panelin moderatoru MİMTA Yayımlarının direktoru Əsəd Aslanoğlu, spikerləri “Erdem Yayınları”nın baş dizayneri Aişə Adaş, “Parlaq İmzalar” nəşriyyatının art-direktoru Ramin Həsənəlizadədir.
Sonuncu – beşinci panelin mövzusu “Uşaq nəşrləri və yeni yanaşmalar”dır. Panelin moderatoru “Ağıllı Bala” nəşriyyatının direktoru Fatimə Alxaz, spikerləri “Erdem Yayınları”nın rəhbəri Məlikə Günyüz, “Libra Kitab” nəşriyyatının direktoru Veysəl Məmmədovdur.
Qeyd edək ki, forum 09:00-dan 18:00-dək davam edəcək. Tədbirdə iştirak etmək üçün https://publishersforum.az/ linki vasitəsilə qeydiyyatdan keçmək lazımdır.
Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu çərçivəsində “Oxu Günü-10” sərgi-festivalı da baş tutacaq.
Bu il “Oxu Günü-10” layihəsi “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi, AMEA, Təhsilin İnkişafı Fondu, Yunus Əmrə İnstitutu və “Hədəf Nəşrləri”nin birgə təşkilatçılığı ilə AMEA parkında keçiriləcək.
27 – 28 aprel tarixlərində baş tutacaq sərgi-festival otuza yaxın nəşriyyat, ondan çox kitab mağazası, onlarla ədib, ziyalı, incəsənət və ictimaiyyət nümayəndələrinin iştirakı ilə keçiriləcək.
Sərgi-festivalda Sultan Rayev, Varis, Rüstəm Behrudi, Elxan Elatlı, İlqar Kamil, İlham Tumas, Elay, Tamerlan İsmayılzadə, Aynur Cavid, Ramil Əhməd, Məsudə Cabbar, Erix Qauzer, Fidan Cəfərzadə və başqa tanınmış yazıçıların təqdimat və imza mərasimləri olacaq.
Bundan başqa, Çinarə Məlikzadə, Röyal Musa, eləcə də digər gənc ifaçılar festivala rəng qatacaqlar.
Əlavə məlumat üçün bildirək ki, III və IV “Kitabqurdu” Oxu Marafonunun müəllifləri – Şəmil Sadiq, Amin Sükut, Sevinc Elsevər, Elgüsel, Zahid Xəlil, Xəyalə Murad, Rövşən Abdullaoğlu, Rafiq İsmayılov, Fatimə Alxaz, Rəşad Bayramov və Gülüş Xəlilova da festivalda iştirak edəcəklər.
“Oxu Günü” 2015-ci ildə “Hədəf Nəşrləri” MMC tərəfindən təsis edilib. Layihənin məqsədi ölkədə kitabçılığı inkişaf etdirmək, gənclərin intellektual mühitə adaptasiyasını aktual saxlamaq, oxucu-yazıçı görüşlərini stimullaşdırmaq, endirimli kitablar təqdim etmək və bununla kitabın əhəmiyyətini cəmiyyətə aşılamaqdan ibarətdir.
“Oxu Günü” sərgi-festivalı 2015-ci ildə Binəqədi rayonunda yerləşən Heydər Əliyev adına parkda, 2016-cı ildə Nəsimi rayonu ərazisindəki Zorge parkında, 2017 – 2023-cu illərdə isə Heydər Əliyev Mərkəzində Heydər Əliyev Mərkəzi, “Hədəf Nəşrləri”, Elm və Təhsil və Mədəniyyət nazirliklərinin təşkilatçılığı ilə keçirilib.
Elm və təhsil nazirinin 4 mart 2019-cu il tarixli qərarına əsasən hər il aprelin 23-də Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günü münasibətilə bütün ölkə ərazisində ümumtəhsil məktəblərinin iştirakı təmin olunmaqla kütləvi “Oxu Günü” tədbiri keçirilir.
Layihə “Gəlin birgə oxuyaq!” devizi altında təşkil olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
“SEVDİYİN ŞEİRİ GƏL MƏNƏ SÖYLƏ” - Şamil Ənvəroğlu Vaqif Bayatlıdan söylədi
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Həyat yeni günlərlə, yeni həftələrlə zamana təslim olaraq irəli qaçır. Təkcə zaman qaçmır, ömrümüzün günləri də zamana qaçır..
Bu yeni həftənin ilk günü “Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikasının qonağı öz yazıları ilə könüllərdə yer alan yazar Şamil Ənvəroğludur.
-Xoş gördük, əziz Şamil bəy!
Şairlər gözlərin görə bilmədiyi üfüqlərdən uzaqları da görə bilirlər, hiss edirlər.
Şairlər uşaq kimidirlər, onların həssas qəlbləri kövrək uşaqlar kimi tez- tez dolur. Bu yağışların fərqi görünməz olub yalnız qəlbə yağmağıdır. Nə ildırım görünər, nə səs eşidilər. Səssiz çığırtılar, səssiz fəryadlar, səssiz sevinclər, səssiz çılğınlıqlar..
Əslində bilirəm ki, şairlərin poeziyaya sonsuz sevgisi var, sevdikləri şeirlərin də sayı çoxdur və yaşadıqları müddətdə bu say daha da artacaq.
Şamil bəy, elə bu an üçün “Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə"- desək, hansı şeiri söyləyəcəksiniz?
- Böyük yazıçımız Hüseyn Cavid yazırdı ki: "Mənim tanrım gözəllikdir, sevgidir."
Şərq fəlsəfəsində, şərq poeziyasında sevginin Tanrı yerinə qoyulması, şərq fikir tarixində önəmli bir faktdır. Adətən şairlər də ən mükəmməl şeirlərini sevgi mövzusunda yazmışlar. Qovuşmaqla, ya da daha çox ayrılıqla bağlı; nakam sevgilər, ayrılıq, vəfasızlıq yazarların yaradıcılığında əsas yeri tutur.
Çünki elə sevgilər var ki, o sevgi nə ürəyə sığır, nə də ki yazılara. Bəzən böyük bir sevgini yazmaq mümkün olmur, şeirlə ifadə edilməsi də alınmır.
O mənada böyük şairimiz Vaqif Bayatlının şeirlərindən söyləyəcəyəm. Bu şeirlərdə dərin bir məna var.
Bu şeirlərdə sətirlərə düzülən sadə cümlələrdə böyük anlam var. Bu da şairin çox istedadlı olmasına bir dəlildir. Sevgiyə inanmaq, sevginin dəyərini anlamaq ayrı-ayrı mövzulardır. Gözdən əlillər işığı görmədiyi kimi, ürəkdən əlillər də sevgini anlaya bilməz. Eyni zamanda düşünürəm ki, sevgidən ötə bir duyğu var, onun adı anlayışdır. Çünki sevənlər güzəştə gedə bilərlər, amma anlayış göstərməyi hər kəs bacara bilməz. Söyləyirlər ki, münasibətlərdə istənilən halda düzgün münasibəti başladan sevgi, yaşadan sayqı, güvən və anlayışdır. Yalanlar isə bu gün var, sabah yoxdur. Hər kəsə, poeziyasevərlərə qarşılıqlı sevgi, sayqı və anlayış arzu edirəm.
Sonda isə hər zaman kitabla qalın, şeirlə qalın söyləyirəm, çünki kitab insanı həyata həm hazırlayır.
Həyat ətrafımızdakı insanlardan ibarətdir, ətrafımızdakı insanlar yaxşı olanda “həyat gözəldir” söyləyirik, pis insanlarla əhatə olunuruqsa, “həyat pisdir” deyirik. Bütün ədəbiyyatsevərlərə yaxşı insanların əhatəsində olmağı arzu edirəm.
Dünyanın ən güclü adamı
ola da bilmərəm,
olmaq da istəmirəm.
İstəmirəm bir kimsə
mənimlə qorxuda bir kimsəni.
Dünyanın ən varlı adamı
ola da bilmərəm,
olmaq da istəmirəm.
Mənə ən böyük dünya varı
qapı, pəncərəsi açıq üzü-gözü gülən
bir alaçıq!
Mən səni, mən səni
Dünyada
hamıdan çox
sevə də bilmərəm,
sevmək də istəmirəm,
çünki ancaq yalandan sevənlər
hamıdan çox sevirlər.
Mən səni sakitcə,
yavaşca sevmək istəyirəm.
Sevmək istəyirəm
Tanrıdan yazılantək,
Bir balaca quş
Öz balaca yuvasının
küncünə qısılantək
*
Səni niyə belə sevdim,
belə istədim niyə,
canımdakı min tikana,
bir gülə istədim niyə?!
Eşqdə gizlətdim bu canı .
görəmməyən varmı,
hanı?!
həm gizlətdim, həm də hamı
bilə istədim niyə?
Min illərçün də Allahdan
Gecə-gündüz, hər an,
hər an
səni özümə həm sultan,
həm də, həm də
kölə istədim niyə?!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
Fazil Mustafa Nazim Əhmədlini yubileyi ilə bağlı təbrik edib
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa "Skandinaviya Ölkələri ilə Mədəni və Elmi Əlaqələr" İctimai Birliyinin sədri, “Avriasiya Press" nəşriyyatının direktoru, şair-tərcüməçi Nazim Əhmədlini qarşıdan gələn 70 illik yubileyi ilə bağlı təbrik edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, komitə sədrinin yubilyara ünvanladığı məktubda deyilir:
"Hörmətli Nazim müəllim,
Sizi - tanınmış şair, tərcüməçi, publisist və ictimai xadimi 70 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, möhkəm cansağlığı, yeni yaradıcılıq uğurları diləyirəm!
Çox şadam ki, bu ilki yubileyinizi doğma Laçının düşmən tapdağından qurtuluşunun, o torpaqlarda abadlıq-quruculuq işlərinin geniş vüsət almasının sevinci, qüruru içində keçirirsiniz.
Siz Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB-nin) “NATAVAN Klubu”nun direktoru, AYB-nin məsləhətçisi, Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin redaktoru, ümumi şöbə müdiri, Azərbaycan Respublikası Dövlət Kino-Foto Sənədləri Arxivinin direktor müavini, eləcə də "525-ci qəzet"də şöbə müdiri vəzifəsində çalışmısınız.
Bir müddət pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmusunuz.
Hazırda Beynəlxalq Avriasiya Mətbuat Fondu nəzdindəki “Avriasiya Press" nəşriyyatının direktoru, habelə (2012-ci ildən) "Skandinaviya ölkələri ilə Mədəni və Elmi Əlaqələr" İctimai Birliyinin sədrisiniz. Skandinaviya ölkələrində Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti, milli-mənəvi dəyərləri və Qarabağ həqiqətləri ilə bağlı yaddaqalan layihələr həyata keçirirmisiniz.
Siz I Qarabağ müharibəsi veteranısınız - 1993-1996-cı illərdə AzərbaycanOrdusu sıralarında hərbi jurnalist kimi xidmət edib, qaynar döyüş bölgələrindən reportajlar hazırlamısınız.
Şeirləriniz, hekayələriniz bir sıra xarici dilə çevrilib, o cümlədən qardaş türkcələrə uyğunlaşdırılıb.
“Gök yüzünün adamı” (#Ankara), "Bürkü" (Təbriz), "Mein geliebtes fernes Meer" ("Mənim sevimli uzaq dənizim"; Köln, Almaniya), "Bir ömür sevgi", "Ruhum da sənin olacaq", "Sevgi Allahı", "Unutduğum göy üzü", "Yenə dönüb gələcəm", "Mənim generalım", "Qız təbəssümü" və b. kitablarınız gün üzü görüb.
Siz Orhan Arasın (Almaniya) "Helenendorfun sonuncu şahidi" və "Biz Azərbaycanı çox sevdik" kitablarını Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmış, İsveç yazıçısı, #Nobel mükafatı laureatı Pyer Fabian Lagerkvist, yapon yazıçısı Yukio Misiman, rus şairi İvan Jdanov, rus yazıçısı Sergey Qraçovun və ingilis yazıçısı Aqata Kristin yaradıcılığından örnəkləri dilimizə çevirmisiniz.
Sizi 70 illik yubileyiniz, ictimai fəaliyyət və yaradıcılıq uğurlarınızla bağlı Mədəniyyət Komitəsi adından bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimizi yetirirəm”!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
Bakıda QDİƏT-in turizm üzrə təhsil müəssisələrinin birinci görüşü keçirilir
Bakıda turizm təhsili üzrə əməkdaşlıq, perspektiv və problemlərin müzakirəsi məqsədilə Dövlət Turizm Agentliyi və Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (QDİƏT) birgə təşəbbüsü ilə “QDİƏT-ə üzv dövlətlərin turizm üzrə ixtisaslaşmış təhsil müəssisələrinin birinci görüşü” keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Dövlət Turizm Agentliyinin sədri Fuad Nağıyev və Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (QDİƏT) Baş katibi tədbirdə açılış nitqi ilə çıxış edirlər.
Tədbirdə Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, Albaniya, Bolqarıstan, Gürcüstan, Yunanıstan, Moldova, Rumıniya, Serbiya və Ukrayna daxil olmaqla təşkilatın 11 üzv ölkəsindən rəsmi dövlət nümayəndələri və turizm təhsili müəssisələrinin təmsilçiləri, eləcə də BMT-nin Ümumdünya Turizm Təşkilatının nümayəndələri iştirak edir.
Aprelin 23-dək davam edəcək görüş çərçivəsində "Hökumət, akademiya və sənayenin əlaqələndirilməsi: Turizm təhsilində ən yaxşı təcrübələr", "Kurikulum dizaynı: Sabahın ehtiyacları üçün turizm təhsilinin təkmilləşdirilməsi" mövzularında panel diskussiyalar, həmçinin "Turizm təhsilində keyfiyyət təminatı və akkreditasiya" mövzusunda dəyirmi masa keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
“Mən heç böyümədim ki…” - REDAKSİYA POÇTUNDAN ŞEİRLƏR
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı REDAKSİYANIN POÇTUNDAN rubrikasında sizlərə Günel Ağazadənin şeirlərini təqdim edir.
DÜŞÜNƏN MƏZAR
Bu necə səssizlikdi,
Səsi yorur beynimi?
Deyin – Burda kim ölüb,
Kim tutubdu matəmi?
Ruhum kimi yad edir
Yazısız vərəq kimi?
Mən niyə ağ geymədən
Ağlara bürünmüşəm?
Başıma yığışanlar
Gülməkdənmi ağlayır?
Çoxdandı görmədiyim
Dost-tanış da burdadı...
Niyə hər kəs peşmandı,
Niyə üzü qaradı?
Kim rahatlıq tapıbdı
Təsadüf itkilərdən?
Doğmalarım bezibdi
Yalançı təsəllidən.
Axı dünya genişdi...
Bəs mən niyə baxıram
Balaca çərçivədən?
Hamının başı sağdı,
Hamı da bir-birinə
Başsağlığı diləyir.
Dirilər maraqlıdı...
Hamı görür öləni,
Bilir dünya fanidi.
Bu dünyanı yaşayır
Əbədi dünya kimi.
Burdan baxanda dünya
Cəmi qırx vərəqlidi...
XƏYALIMIN RƏNGLƏRİ
Mən heç böyümədim ki,
Bəlkə soldu arzular.
Bəlkə ümidsiz qaldım,
Heç nağılsız qalmadım...
Xəyalımın rəngləri
Qaraları ağartdı,
Bəxtimə kölgə saldı.
Kimi yalan danışdı,
Gözlərimi boyadı.
Kiminin nağılları
Ömrümün yollarında
Toz pənbə rəngdə qaldı…
Mən heç böyümədim ki,
Dünyam hələ rəngarəng.
Dayan, tələsmə, dostum,
Sən hara tələsirsən?
Hələ rüzgar əsəcək.
Sevgilərə ip taxıb
Uçurarıq çərpələng…
Hələ qalıb oyunlar,
Oyunda uduzanlar
Gözlərini yumurlar.
Ən yaramaz adamlar
Axtaranda tapılar...
Artıq bəsti,
Yoruldum.
Bu dəfə siz uduzun,
Bir dəfə də mən udum.
Yumsun hər kəs gözünü:
Birdəfəlik gizlənim,
Tapmasınlar izimi...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.04.2024)
