Super User
Kino salnaməsi fotolarda
Aysel Fikrət, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Həyatın anlarını lentə köçürmək istəyən insanları həmişə çox yaxşı başa düşmüşəm. Yalnız bu yaradıcı şəxslər anı tutmaq və onu əbədiləşdirməyə qadirdilər. Qalan heç bir qüvvə bunu bacarmir. Ömürdən insanlar gəlib gedir…
Sintetik incəsəsənət növlərinin içində Kinematoqrafiya sənəti qədər maraq doğuran və sevilən ikinci bir sahə yoxdur. Kinematoqrafiya ikinci dünyadı və yaradıcı qüvvələr bu gözəl və gərəkli sənət dünyasının inkişafında çox böyük əmək sərf edir.
Bu gün mən sizə ömrünün 60 illini kino rəssamı, fotoqrafı kimi çalışan, fəaliyyət göstərən gözəl insan Pərviz Quliyevdən söz açacam. O, Kinostudiyanın çəkdiyi filmlərin əksəriyyətinin foto sınağında çəkiliş meydanında olan fotoların müəllifidir, demək ki, O, kadrlardan boylanan və gülümsünən, kədərlənən sənətkarların işığını, nurunu öz göz nuruna qatan bir qocaman sənətkarımızdır. Bir ömrü yaradıcılığa, sənətkarlığa pay vermək, fəda etmək nə deməkdir?
İş əsnasında çəkdiyi fotolar diqqətimi çəlb etdi.
Pərviz Quliyevin ötən illərdə 80 illik yubileyi qeyd olunub. Yubileydə sənət adamları, aktyorlar, rejissorlar iştirak edib. Eyni zamanda həmin gün nadir fotolardan ibarət fotosərgi də olub. Bir neçə dəfə film fondda Pərviz Quliyevin çəkdiyi nadir fotoların sərgisi olub. Bu barədə Film fondun rəhbəri Cəmil Quliyevın çıxışını da dinlədim. Ömrünün nə az, nə çox, 60 ilini kino sənətinə bağlayan Pərviz Quliyev Azərbaycan Kinosu dedikdə gözümüzün önünə gələn və adını çəkdiyimiz, indi kino sərvətimiz olan filmlərimizin rəssam fotoqrafı olub.
Və Pərviz Qiliyev bu filmlərdə heç yerdə görünməyən, montajda itib batan səhnələri və kadrarxası çəkilmiş əsərlərini yığaraq Film Fonda hədiyyə edib.
Bu canlı ensiklopediya olan insanı kino sənətı aləmində tanımayan və onun səmimi, məzəli, maraqlı söhbətlərini sevməyən yoxdur.
Pərviz Quliyev xatirlərində deyirdi: "Məktəbdən gəlib çantamı atıb qaçırdım film çəkilişlərinə baxmağa. Bu sənəti ta uşaqlıqdan sevirdim".
Onun bu sənətə gəlməyində qonşusu, kino rəssamı Nadir Zeynalovun da rolu olub. O zamanlar "O olmasın bu olsun" filmi üzərində işləyən rəssam balaca Pərvizdə kinematoqrafiya sənətinə böyük maraq yaradıb. Kino elə bir sevgidir ki, ona tuş gələn insan heç zaman bu möcüzəli dünyadan əl çəkmir.
Pərviz Quliyev bu barədə deyir. "Artıq böyük marağımı görüb, mənə film çəkilişlərinə baxa bilmək üçün propusk yazmışdılar. O zaman yaxşı yadımdadır ki, “O olmasın bu olsun" filminin qonaqlıq səhnəsi çəkilirdi".
Arif Babayev haqqında da gözəl xatirələrini bölüşən sənətkarımız bütün bu xatirələrin içində tez- tez Ceyhun Mustafayevdən söz salır. Onu ilk "Ögey ana" filmində gördüyünü vurğulayır və bir ömür onunla dost olduğunu, son "Fəryad" filmində də birlikdə işlədiklərini dilə gətirir.
Pərviz Quliyev canlı əfsanəyə çevrilmiş bir sənətkar fotoqrafıdır.
Ta balaca yaşlarından kinoya bu möcüzəli sənət növünə marağı onu foto sənətinə gətrdi. Düşünürəm ki, balaca Pərvizin gördüyü həmin təkrarsız, möhtəşəm, əvəzedilməz anları dondurmaq, sənətkarları və tarixi görüntüləri xatirəyə çevirmək arzusu buna vadar edib.
- "O zaman ilk fotolarımı atam beşinci, ya altinci sinifdə oxuyanda mənə aldığı "Smena" fotoaparatıyla çəkirdim" deyir artıq o günləri bir xoş yuxu kimi xatırlayan qocaman sənətkar.
Həyatından keçən kinematoqrafiya haqqında böyük sevgiylə tükənməz maraqla yenidən söz açır.
O filmfonda özünün ilk kameralarını da hədiyyə edib. 1961-ci ildən bu sənətlə məşgul olan Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Pərviz Quliyev bu sənəti çox sevib. Bütün yaradıcılığının əvvəlindən ta indiyə qədər bu sevgiylə gəlib. Azərbaycan Kino tarıxındə böyük əməyi olan gözəl sənətkarımızın Azərbaycan incəsənətində, kinematoqrafiyasında rolu danılmazdır. Kino sahəsində uzun illər çalışan aktyorlar, rejissorlar onun haqqında sevərək söz açır. Onu hamı sevir. Belə ki, görkəmli kinorejissorlardan Şamil Mahmudbəyov, Muxtar Dadaşov, Tofiq Tağızadə, Arif Babayev, Eldar Quliyev və digər kinorejissorlarla çalışan fotoqraf rejissorların ideyasını, təfəkkürünü, operatorların baxış bucağını həssaslıqla duyub, filmlərə aid olan kadrları və kadrarxası məqamları fotoların yaddaşında əbədiləşdirib.
Pərviz Quliyev 40-a yaxın bədii filmdə “Yaşamaq gözəldir, qardaşım”, “Şərikli çörək”, “Arşın mal alan” (1965), “Cazibə qüvvəsi”, “Birisigün, gecəyarısı…”, “Biri vardı, biri yoxdu”, “Bizi bağışlayın”, “Gün keçdi”, “Mən ki gözəl deyildim”, “Fəryad”, “Ləqəbi “İKA”dır”, “Tərsinə çevrilən dünya”, “Sübhün səfiri” və digər ekran əsərlərində rəssam-fotoqraf kimi çalışıb. Kinostudiyada çalışdığı illər ərzində şəxsi təşəbbüsü ilə zəngin fotoarxiv yaradıb. Həmin arxivdə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında istehsal olunan filmlərin fotokadrları və neqativləri bu gün də qorunub saxlanılır. Bu onun Kinoya olan böyük marağ və sevgisinin təzahürüdür.
2008-ci ildə kino sahəsindəki xidmətlərinə görə Əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adını alıb. Kinoda və ümumiyyətlə Azərbaycan incəsənətində əvəzedilməz rolu olan Pərviz Quliyevin yaradıcılığı və xidmətləri daha yüksək qiymətləndiriləcək. Çünki uzun illər kinomuzu lentlərdə əzizləyib saxlayan Azərbaycan kino tarıxının yaşadılmasında müstəsna rolu olan sənətkarımızı bizlər qorumalı və dəyərləndirməliyik. Sənətkarlarımızın qədrini bilək. Azərbaycan olaraq mədəniyyət sahəsində tanınmaq və bu sferada inkişaf etmək kökümüzü, tariximizi, sənət fədailərini unutmamaqdan keçir.
Qocaman və gözəl sənətkarımız Pərviz Quliyev. Bu yazını təsadüfən sizin foto sərginizi internet səhifələrinin birindən izləyərkən yazıram. Siz Azərbaycan Mədəniyyətinə və İncəsənət işçilərinə o qədər doğmasız. Düşünürəm ki, bunu bilməyiniz çox vacibdir. Sizə daha gümrah yaşamağınızı diləyirəm. Kino tarixini fotolarda yığıb qoruyan adam - Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Pərviz Quliyev.
Dünyann ən gözəl foto anı.
Hər kəs bura baxsın.
An Çəkildi.
Təşəkkürlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
Mənəvi dünyamıza yeni töhfə
Lalə İsmayıl, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Araşdırmaçı, yazar, ədəbi təhlilçi Vaqif Osmanlının yenicə çapdan çıxmış “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” kitabı xalqımızın əsrlərdən bəri keşiyində dayandığı, saflığını qorumağa çalışdığı, bəzən bu yolda qanına qəltan olduğu çağdaş dünyamızda üzərində bəzi xoşagəlməz çatlar görünməyə başlayan Türkün mənəvi dünyasını yad nəfəslərdən xilas etməyə hesablanmış bir söz töhfəsidir.
Müəllif əslində xalqımızın dünənindən bu gününə, bu günündən sabahına körpü salmağı qarşısına məqsəd qoyub. Mənə elə gəlir ki, bunu uğurla edib, məqsədinə çatıb.
Kitabın redaktoru kimi çox fərəhliyəm ki, bu kitaba mənim də imzam düşüb. Onu da deyim ki, “Elm və təhsil” nəşriyyatında işıq üzü görən bu nəfis və qiymətli kitabın rəyçisi Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədr müavini Vüsal Sehranoğludur.
Yeni kitabın Azərbaycan kəlağayısının UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına salınmasının 10 illiyi ərəfəsində işıq üzü görməsi də əslində kəlağayını başa tac edənlərə dəyərli hədiyyədir. Kəlağayının təbliğində, milli dəyər kimi dünyaya tanıdılmasında Azərbaycan Respublikasının birinci vitse prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeyevanın Azərbaycan mədəniyyətinə misilsiz xidməti danılmazdır. 2024-cü ildə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin və şəxsi “Kəlağayı Muzeyinin “Azərbaycan Kəlağayılarının təbliği” layihəsi çərçivəsində Vətənimizin müxtəlif bölgələrində, ən ümdəsi, işğaldan azad olunmuş Şuşada tədbirlər keçiriləcək.
“Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” şair, publisist, fəal ictimai insan, Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri, ilk şəxsi “Kəlağayı Muzeyi”nin direktoru, hamımızın sevimlisi Güllü Eldar Tomarlının ömür yoluna bir baxışdır. Həmin ömür yolunun anlaqlı hissəsində Güllü xanımın fəaliyyəti hamımıza örnəkdir. Güllü xanımın yeniyetməlik, gənclik dövründən bu günə kimi yorulmaz fəaliyyəti ayrı-ayrı bölümlərdə çox maraqlı və səlis dillə təhlil olunur, Güllü xanımın özünün, anası Gülüstan ananın, onu yaxından tanıyanların söhbətləri, xatirələri ilə oxuculara çatdırılır.
Hər bölümün başlanğıcında Güllü xanımın şeirlərindən seçilmiş bir bənd bölümə güzgü tutur, onun məqsədinə aydınlıq gətirir. Bu, müəllifin uğurlu yanaşması kimi təqdir olunmalıdır.
Hər bölümdə Güllü xanımın sözə, saza, mənəvi dünyamızın ayrı-ayrı dəyərlərinə vurğunluğu təkrarolunmaz fakt və dəlillərlə yanaşı, təxəyyülünün söz inciləri ilə təsdiqlənir.
Güllü xanımı tanıyanlar yaxşı bilir ki, onun bir dünya ana sevdası var - Gülüstan ana dünyası. O, Gülüstan ana ilə nəfəs alır, o ana onun zəngin mənəvi aləminin, uğurlarının memarıdır. Kitabda Gülüstan ananın bəzən kövrək, bəzən də baməzə söhbət və xatirələrinə tez-tez müraciət olunması oxucunu yormur, əksinə, əhvalını təravətləndirir.
Güllü xanım Vətən qızıdı, anadı, nənədi, Türk xanımıdı. Həm də şəhid analarının, bacılarının, bütün şəhid ailələrinin kədərinin ortağıdır, təsəlli verənidir. Bu yaxınlarda bizimlə birlikdə Zəngilana getməyi də özünə borc bildi. Zəngilanda biri mənim qardaşım İsmayıl olmaqla yeddi məzarsız polisin şəhid olduğu yeri ziyarət etdik, ruhlarını şad etdik.
Vaqif Osmanlı Güllü xanımın vətənpərvərliyini, insansevərliyini, qədirbilənliyini, qayğıkeşliyini məhz buna görə önə çəkir ki, Vətənə belə analar, bacılar lazımdır. Vətən belələrinin sayəsində ana Vətənə dönür. Vətənin dar günündə də, şad günündə də ömrünü xeyirxahlığa, mərhəmətə xərcləyən Azərbaycan xanımıdır Güllü xanım. Güllü xanımın rəhbərlik etdiyi İctimai Birliyin keçirdiyi şəhidlərin anım tədbirləri, qazi yazarların kitab təqdimatları, “Sazlı, Sözlü Kəlağayı Günləri”, respublikada ilk “Kəlağayı Festivalı” qazi və şəhid oğulların tanıdılmasına, Azərbaycan xalqının mənəvi dəyərlərinin təbliğinə xidmət edir. Kitabın müəllifi də belə tədbirlərin mənəvi, tərbiyəvi önəmini xüsusi vurğulayır. Çünki Vaqif müəllim də Vətən , millət, yurd, el-oba, mənəviyyat məsələlərinə həssas yanaşan söz, fikir adamıdır.
Kitabın adı çox incə anlamlardan xəbər verir: “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü”. Saz, söz ulu Türk yaranan gündən onunla birgədir, onun yaşam və fəlsəfi düşüncə tərzidi. O ki qaldı kəlağayıya, bu milli baş örtüyü Türk xanım-xatınlığının, abır-həyasının, ismətinin, namusunun, bir sözlə mənəvi aləminin qədim-qayım rəmzidir. Nənələrimizdən bizə miras qalan zərif baş örpəyini sandıqlardan çıxarmaq, başımıza tac etmək Güllü xanımın işinin əsas məqsədidir.
Gəlin “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” kitabını oxuyaq, nəticə çıxaraq, gələcək nəslin həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən sağlam böyüməsinin təməlinin möhkəmlənməsinə nənə, ana, bacı töhfəmizi əsirgəməyək. Vaqif müəllimin yeni çapdan çıxmış kitabı bunları bizə aşılayır.
Vaqif Osmanlını və Güllü Eldar Tomarlını təbrik edirəm, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
Mahirə Nağıqızının şeirləri Qazaxıstanda yayınlanıb
Qardaş Qazaxıstanın “Bilim Times” jurnalı filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru, şair-publisist Mahirə Nağıqızının şeirlərini yayınlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına
Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin qurucusu, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin eksperti Əkbər Qoşalının verdiyi məlumata görə, qazaxıstanlı şair-tərcüməçi, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi Məsləhət Şurasının üzvü, professor Gülnaz Feyzullanın çevirdiyi şeirlər jurnalın ilk səhifələrində yer alıb; habelə müəllifin şəkli jurnalın bu sayının üz qabığında verilib.
“Bilim Times” jurnalı Qazaxıstanın ümumrespublika səciyyəli pedaqoji, elmi və metodik jurnalıdır. Jurnalda əsasən təhsil və elm və ədəbiyyat sahəsi ilə bağlı məqalələr dərc edilir. Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin Qazaxıstandakı təmsilçisi, yeni nəsil qazax yazarlarının istedadlı nümayəndəsi Erkinbek Serikbayın qurucusu olduğu “Bilim Times” jurnalının ilk sayı 2017-ci ildə gün üzü görüb; jurnalın indiyədək 89 sayı nəşr olunub.
Jurnal Qazaxıstanda məktəblərə, kolleclərə və universitetlərə paylanır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
Yazıçılar Birliyinin 90 yaşı tamam oldu
Məlahət Qənbərova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Bu isti yay günlərində, daha dəqiqi, iyun ayının 11-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin yaranışının 90-cı ildönümü tamam oldu. Bu münasibətlə birliyin Natəvan klubunda “Milli ədəbi-bədii, ictimai-siyasi təfəkkür” kitabının təqdimetmə mərasimi keçirildi.
Kitabda AYB-nin 90 illik mövcud olduğu dövr ərzində keçdiyi böyük ictimai-siyasi, ədəbi yol geniş işıqlandırılıb. Kitabın məsləhətçisi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi Səlim Babullaoğlu, tərtibçilər filologiya üzrə elmlər doktoru, dosent Gülxani Pənah, filologiya üzrə elmlər doktoru, dosent Salatın Əhmədova, elmi redaktorları filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Səhər Orucova və hüquq üzrə gəlsəfə doktoru Rasim Raufoğlu, redaktoru isə bu sətirləri qələmə almış mənəm - Məlahət Qənbərova.
Tədbirdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibu Çingiz Abdullayev çıxış edərək Gülxani Pənaha AYB rəhbərliyi adından təşəkkür etdi, qonaqları salamladı: “Mən 1988-ci ildən katib, 2021-ci ildən isə birinci katib vəzifəsində çalışıram. Bu illər ərzində Yazıçılar Birliyi tarixdə iz qoyan əlamətdar günlərə şahidlik edib. Yazıçılar Birliyi hər zaman ədəbiyyatımızın, mədəniyyətimizin, dilimizin, mənəvi dəyərlərimizin keşiyində durub, öz haqq səsini ucaldıb. 1990-1991-ci illərdə Xalq hərəkatının önündə yazıçılar gedib. Azərbaycan xalqının milli düşüncəsinin formalaşmasında ədəbiyyatımızın danılmaz rolu olub. 1990-cı ilin Qanlı 20 yanvar hadisələri, Xocalı faciəsi zamanı dünyaya haqq səsimizi ucaldan da Yazıçılar Birliyi olub. Qarabağ məsələləri başlanan zaman ilk səsini qaldıran ictimai təşkilat Yazıçılar Birliyi oldu. Fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ağrılı-acılı dönəmlərlə yanaşı, qürurverici və sevincli anlarla dolu məqamlar da yaşadı. Lakin əminliklə demək olar ki, Vətən müharibəsində qazanılan şanlı Qələbə zəngin tariximizin ən parlaq səhifəsi, indiki və gələcək nəsillərin hər zaman fəxr edəcəyi və iftixar duyacağı qəhrəmanlıq salnaməmizdir. 11 yazıçının övladı Qarabağ müharibəsində şəhid olmuşdur. Vətənin ərazi bütövlüyü və azadlığı uğrunda haqq savaşında bir çox jurnalist, gənc yazıçı və şairlərimiz şəhidlik zirvəsinə ucalmışdır”.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Həmkarlar Komitəsinin sədri şairə Firuzə Məmmədli öz çıxışında “Milli ədəbi-bədii, ictimai-siyasi təfəkkür” kitabından zəngin təəssürat aldığını söylədi, kitabı tərtib etdiyinə görə Gülxani Pənaha təşəkkür etdi.
Təqdimat mərasimində çıxış edən Asif Rüstəmli, Gülxani Pənah, Aygün Bağırlı, Səhər Orucova, Salatın Əhmədli, İntiqam Qasımzadə, Vaqif Yusifli, Təyyar Salamoğlu, Lütfiyə Əsgərzadə, Gülnarə Cəmaləddin, Zərəngiz Dəmirçi Qayalı, Mirvari Xəlilzadə təqdim olunan kitabın məziyyətlərindən danışdılar, 1934-cü ildə təsis olunan Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin 90 il ərzində keçdiyi keşməkeşli yollardan, tarixi mərhələlərdən, repressiya qurbanlarından, Qarabağ müharibəsindən, şanlı qələbəmizdən söz açdılar.
Kitabın yüksək şəkildə tərtibatı, AYB-nin fəaliyyətinin fəsillər üzrə geniş şəkildə işıqlandırılması maraq doğururdu.
Çıxış edənlərin hamısı tədbirin səmimi ab-havada keçdiyini qeyd etdilər, tədbirdən çox məmnun olduqlarını söylədilər.
Gəlin 90 yaşlı müdrikə - AYB-yə insanların mənəvi kamilliyi yolunda bundan sonrakı fəaliyyətində uğurlar arzulayaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
Günün fotosu - Fransada Eurosatory silah sərgisi açıldı
Günün fotosu - Fransada Eurosatory silah sərgisi açıldı
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Mənbə: Masha Macpherson/Copyright 2024 The AP. All rights reserved. By Euronews
Parisdə etirazlar fonunda iki gündür ki, Eurosatory silah sərgisi açılıb. Hər iki ildən bir keçirilən bu sərgi Avropanın siyasi həyatına rəng qatan əsas hadisələrdən hesab edilir.
Bu il burada 62 ölkədən iki mindən çox şirkət öz məhsullarını nümayiş etdirir.
Bu dəfə sərgidə İsrail iştirak etmir. Keçən həftə Fransa məhkəməsi İsrail istehsalçılarının şouda iştirakını qadağan edilməsini tələb edən dörd qeyri-hökumət təşkilatının lehinə qərar verib.
Salonun təşkilatçıları məhkəmənin qərarından mümkün qədər tez şikayət edəcəklərini bildiriblər. Çünki İsrail əsas silah arsenalçısıdır və onun iştirakı olmadan sərgi çox yetim görünür.
Eurosatory Avropanın ən böyük Müdafiə Sənayesi sərgilərindən biridir. Tədbir sabah - cümə günü yekunlaşacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
Xalq yazıçısı Anarın əsəri Türkiyə radiosunda səsləndirilib
Türkiyənin Barama teatr radiosunda Xalq yazıçısı Anarın “Mən, sən, o və telefon” əsəri səsləndirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, əsər Türkiyədə fəaliyyət göstərən Eskişehir Azərbaycanlılar Dərnəyinin dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və romantizmsevərlər üçün unudulmaz bir əsər” başlığı altında təqdim edilib.
Radio teatr Sonay Ruhi və Azəryar Danışverin təqdimatında bir saat ərzində Azərbaycan dilində səsləndirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.24)
Mətanət Vahidin özü ilə söhbəti
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı Mətanət Vahidin özüylə söhbətini təqdim edir. Siz də özünüzlə söhbət edirsinizmi? Edin. Ən azından, onda özünüzü daha yaxından tanıya biləcəksiniz.
Heç vaxt heç kimə demədiyim, indisə oxucuların simasında guya yalnız özümlə paylaşdığım bir sirrimi etiraf edirəm: bugünkü məndən xeyli uzaq, ən uzaq arzum bəstəkar olmaq olub. O qədər balacaydım ki, bu arzunu heç dərk etmirdim, sadəcə, içimdə doğulan musiqini dilləndirmək istəyim günbəgün böyüyürdü. Uşaq vaxtı elə hey pianoda ifa etməyi öyrənmək istədiyimi dilə gətirdiyimi xatırlayıram. Valideynlərim məni qız uşağı üçün “qorxulu” olan bu arzudan qoparmağın yolunu “qıza yaraşan sənət”ə meyilləndirməkdə gördülər: piano dərsləri əvəzinə, biçmə-tikmə kursuna yazdırdılar. Uşaqlıqdan nəylə məşğul olsam, ən yaxşısını etməyə can atan birisi kimi zəhləm gedən bu biçmə-tikmə kursunu da iki “əla” qiymətlə bitirdim. İçimdəki musiqinin qurdunu isə hər dəfə evində piano olan qohum evlərinə gedəndə “eşitmə” hesabına klaviaturanı döyəcləməklə öldürürdüm. Sonra gələcək özümü çox axtardım: həkim, diplomat olmaq haqqında düşündüm. Orta məktəbin son siniflərində qarşıma ədəbiyyatşünas-alim olmaq məqsədi qoydum. Çünki ədəbiyyat dərsliklərində əsərlərin təhlili məni əsəbiləşdirirdi və onları bir dəfə oxuyub sonra əsəri öz bildiyim kimi təhlil edirdim. Hələ indi anlayıram, bəstəkar olmaq arzu idi, ədəbiyyatşünas olmaq məqsəd.
Doğmalarımdan həmişə sanki başqa planetdən gəlmişəmmiş kimi fərqlənmişəm. Bu fərqliliyim çox vaxt mənə baş qaxıncı olub. Yəqin, elə bu üzdən dostlarımla daha səmimi olmuşam. Çünki dost olaraq məni anlayan insanları, qəribə hesab etməyənləri seçmişəm; fərqimi dəlilik, divanəlik kimi qəbul edən doğmalarım barədə isə seçim imkanım, təbii ki, olmayıb. Buna görə əlim kitab, dilim söz tutandan sığınacağım kitablar və içimdə bəstələnib notlara köçməyən musiqilər olub. Uşaq və yeniyetmə vaxtı, sözün əsl mənasında, dəlicəsinə mütaliə edirdim. Kitab mənə içində yaşadığım dəhşətli dünyaya alternativ həyat təqdim edirdi. Lakin çox sonralar xüsusən, ədəbi mühitlə tanışlıqdan sonra anladım, bu ideal dünyanı çox vaxt həyatda tanıdığım “dəhşətli” adamlar yaradırlar və geriyə dönüşü olmadan əminlik əldə etdim ki, ədəbiyyat mənim ona münasibətim qədər saf, müqəddəs nəsnə deyilmiş.
Deyilənə görə, ətrafa aşırı dərəcədə qapalı insanam. Buna görə çox qınanıram. Lakin ünsiyyətə əsla ehtiyac duymuram, təkbaşına daha hüzurluyam. Mənə elə gəlmir ki, başqalarına deyiləcək sözüm var. Əgər nəsə sözüm varsa, bu, yalnız esselərimdə əks olunur. Esselərim mənim deyə biləcəyim hər şeyi danışır, əslində. Oxuya bilən yazdıqlarımda susduğum hər şeyi duyur. Duymayana isə nəyisə izah etmək ehtiyacı hiss etmirəm heç vaxt. Deyirlər, ədəbiyyat, yazı – müəllifin ifadə olunmaq ehtiyacıdır. Təxminən 4-5 il əvvəl birdən-birə anladım ki, mənimçün yazmaq içimdəki musiqini notlara çevirmək arzumdan doğur. Not bilmirəm axı. O uzaq arzu vardı axı – fortepianoda ifa etmək, bəstəkar olmaq... Bunun həmişə fərqində olmuşam ki, mən musiqisiz yaşaya bilmərəm. Kitab oxumadığım, yazı yazmadığım günlər çox olur, lakin musiqi dinləmədiyim əsla. Bu vaxta kimi yazdığım onlarla, bəlkə də, yüzlərlə yazının bircəciyi də öz musiqisiylə qovuşmadan ərsəyə gəlməyib. Bunu dəqiq bilirəm: içimdəki musiqinin susması mənim məhvim deməkdir. Hamı elə bilir, mən yazı yazıram, əslində isə, içimdəki musiqini sözə çevirirəm... Mətn, musiqi, yaxud rəsm əsəri – fərq etməz, sənət bütün hallarda xilaskardır, ruhumuzu qoruyur…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
“Türk dünyasında qəhrəmanlıq əsərlərinin tədqiqi və təşviqi” – yeni dövrün ədəbi trendidir
Mina Rəşid, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Azərbaycan Yazıçılar Birliyində Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət
Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə “Türk
Dünyası İnfo” İctimai Birliyi tərəfindən icra olunan “Türk dünyasında
qəhrəmanlıq əsərlərinin tədqiqi və təşviqi” adlı layihənin tədbirlər
silsiləsindən növbəti dəyirmi masa keçirilib.
Tədbirdə İctimai Birliyin sədri Dəyanət Osmanlı layihə çərçivəsində
görülən işlər barədə məlumat verib. Bildirib ki, müasir dövrdə Türk
dünyası ölkələrində yaranan bədii əsərlər arasında qəhrəmanlıq motivli
mətnlər, kitablar əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır: “Xüsusilə də Türk
Dövlətləri Təşkilatı yarandıqdan və Azərbaycanın Qarabağı erməni
işğalından azad etməsindən sonra qardaş ölkələrin yazarları öz
yaradıcılıqlarında qəhrəmanlıq mövzusuna daha geniş yer ayırmış, bir
sıra maraqlı əsərlər yazmışlar. Bu gün həmin əsərlərin təbliğinə və kitab
halında ictimaiyyətə çatdırılmasına ehtiyac vardır ki, bu da türk xalqları
arasındakı qardaşlıq bağlarının dərindən öyrənilməsinə,
mökəmlənməsinə yönəlik bir addımdır. Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına
Dövlət Dəstəyi Agentliyinin milli-mənəvi dəyərlərimizin və maddi-
mədəni irsimizin, milli maraqlarımızın qorunmasına istiqamətlənmiş
belə layihələrə dəstək verməsi təqdirəlayiq haldır”.
Təbirin aparıcısı, tədqiqatçı-alim, Bakı Dövlət Universitetinin (BDU)
kafedra müdiri, şair-publisist Knyaz Aslan “Türk Dünyası İnfo” İB-nin
qardaş türk ölkələrinin ədəbi-mədəni əlaqələrinin inkişafında, yazarlar
arasında ortaq dəyərlər, fikir, düşüncə mübadiləsində, mədəni sferadakı
həmrəylik, birlik təşəbbüslərindən bəhs edən layihənin dayanıqlılıq
amillərini, problemin aktallığını və təsirliliyini diqqətə çatdırıb.
Qeyd olunub ki, layihənin işçi heyəti kitabxana, media və digər internet
resurslarında aparılan çalışmalarda əldə olunan, habelə birliyin
əməkdaşlıq etdiyi uyğun elmi, ictimai qurumların və yazarların fərdi
şəkildə təqdim etdiyi əsərləri toplamışdır. Nəticə etibarilə Türkiyədən,
Azərbaycandan, Qazaxıstandan, Özbəkistandan, Qırğızıstandan, habelə
Güney və Qərbi Azərbaycandan, Rusiyadan və Gürcüstandan olan 80-
dək müəllifin 300-dək poeziya materialları üzərində araşdırma işi
aparılıb, keçirilən tədbirlər vasitəsilə müzakirələrə və təbliğata cəlb
edilib.
Tədbirdə alim-yazarlardan Gülxani Pənah, Rasim Süleymanov, Nailə
Mehrəliyeva, Salatın Əhmədli, BDU-nun doktorantı, Afaq Məmmədova,
“Ulduz” jurnalının baş redaktoru, şair Qulu Ağsəs, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin poeziya sektorunun müdiri, şair İbrahim İlyaslı, şairlərdən
Gəray Göyyurd, Paşa Babakərli, Zərəngiz Dəmirçiqayalı, İbrahim
Yusifoğlu, Mina Rəşid, Cabir Albantürk və digərləri layihənin ideyasına,
gələcək fəaliyyətinə, məqsədlərinə dəstəkçi təkliflərlə çıxış ediblər.
Layihənin icrasında könüllü iştirak edən BDU-nun tələbələrindən
Umcahan Əliyeva, Zeynəb Əzimzadə və Günay Həsənova qəhrəmanlıq
əsərlərindən nümunələr səsləndiriblər.
Sonda müəlliflərə və layihənin heyət üzvlərinə diplomlar verilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
"ÜZBƏÜZ" – bu dəfə Firəngiz Əlizadə ilə
Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təqdim etdiyi "Üzbəüz" layihəsinin növbəti qonağı ilə görüş keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Filarmoniyadan verilən məlumata görə, "Üzbəüz" layihəsinin bu dəfəki qonağı Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti, professor Firəngiz Əlizadə olub.
Görüşdə iştirak edən Əməkdar incəsənət xadimi, professor Həcər Babayeva əvvəlcə bəstəkarın həyat və yaradıcılığından söhbət açıb. Firəngiz Əlizadə görüşdə Azərbaycan müasir bəstəkarlıq məktəbinin inkişafından, öz yaradıcılıq yolundan söhbət açıb.
Görüşdə iştirak edən Gəncə şəhərinin mədəniyyət və incəsənət xadimləri ilə maraqlı müzakirələr aparılıb.
“Ədəbiyat və incəsənət”
(20.06.2024)
ÜÇ MÖHTƏŞƏM GÜN - Gəncədə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 90 illiyi qeyd olundu
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Gəncə Azərbaycanımızın mədəniyyət beşiyidir, odur ki, orada keçirilən hər bir mədəniyyət forumu böyük coşqu və sevgi ilə qarşılanır. Təsadüfi deyil ki,
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 90 illik yubileyi münasibətilə səyyar plenum da məhz Gəncədə keçirildi, eyni zamanda, plenuma həsr edilmiş geniş və rəngarəng konsert proqramı təqdim edildi. Musiqi bayramına Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının evsahibliyi etməsi də təsadüfi olmadı. Axı son vaxtlar günün musiqi nəbzi bu ocaqla döyünməkdədir.
Filarmoniyadan aldığımız məlumata görə, tədbirin açılışında Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqınin sədri, Xalq artisti Firəngiz Əlizadə çıxış edərək Bəstəkarlar İttifaqının 90 illiyi münasibətilə səyyar plenumun Gəncə şəhərində keçirilməsinin təsadüfi olmadığını qeyd etdi. Gəncənin böyük Fikrət Əmirovun, Qəmbər Hüseynlinin vətəni olduğunu vurğulayan Firəngiz Əlizadə Gəncə Dövlət Filarmoniyasının rəhbərliyinə dərin təşəkkürünü bildirdi.
3 gün ərzində - 15-17 iyun ərzində keçirilən Plenuma həsr edilmiş üç günlük konsert proqramı da öz rəngarəngliyi ilə seçilirdi.
Konsert proqramı birləşmiş orkestrin ifasında Üzeyir Hacıbəylinin "Koroğlu" operasından 3-cü pərdədən “Rəqs” ilə başladı.
Xəyal Qəhrəmanovun bədii rəhbərliyi və dirijorluğu, Xalq çalğı alətləri orkestrinin müşayiəti ilə Müslüm Maqomayevin “Radio Marşı”, Vasif Adıgözəlovun “Bayram suitası” səsləndirildi. Həmçinin Samirə Hacıyeva Səid Rüstəmovun “Hardasan”, Qaya Nəsibzadə Süleyman Ələsgərovun “Vətənimdir" romansını, Rüstəm Cəfərov “ Evləri var xana-xana" Azərbaycan xalq mahnısını ifa etdilər.
Xalq artisti Rafael Bayramovun bədii rəhbərliyi və dirijorluğu, Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Kamera Orkestrinin müşayiəti ilə Qara Qarayevin "İldırımlı Yollarla" baletindən “Qızların Rəqsi”, Aqşin Əlizadənin “Cəngi”, Vaqif Mustafazadənin “Mart”, tarda Əli Əliyevin ifasında Sərdar Fərəcovun “Rondoletta” əsəsri səsləndirildi.
Məmməd Cəfərovun bədii rəhbərliyi, Nazilə Cəfərovanın dirijorluğu ilə Gəncə Dövlət Universitetinin nəzdində Regional Kollecin Xor kollektivi Üzeyir Hacıbəylinin “Ey Vətən” əsərini, Məmməd Cəfərovun “Kontata” - dan 1-ci və 2-ci hissələri ifa etdilər.
Konsert proqramının birinci günü Fikrət Əmirovun “Min Bir Gecə Baletindən” “Bayram rəqsi” ilə başa çatdı.
Plenumun ikinci günü Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərindən ibarət Kamera musiqisi konserti baş tutdu.
Qara Qarayevin "Prelüdlər", “Mən sizi sevirdim”, “Gürcüstan təpələrində” romansları, Niyazinin “Rast” simfonik muğamından fraqmentlər, Firəngiz Əlizadənin “İmpuls”- violin və piano üçün pyes, Oqtay Zülfüqarovun "Skertso", Lalə Cəfərovanın romansları, Ayaz Qəmbərlinin “Hüzn” pyesi səsləndirilib. Konsert proqramında Əməkdar artist Fəridə Məmmədova, Əməkdar müəllim, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Lalə Cəfərova, Beynəlxalq müsabiqələr laureatları Zakir Əsədov, Zərrin Əliyeva (violin), Elçin Məmmədov (piano), Orxan Hüseynov (violonçel) iştirak edirdilər.
Sonda görkəmli bəstəkar Fikrət Əmirovun “Min bir gecə” baletindən Rəqs səsləndirildi.
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 90 illiyinə həsr olunmuş səyyar plenumun sonuncu – 3-cü günündə isə Gəncə Dövlət Filarmoniyasının səhnəsində librettosu filologiya elmləri doktoru, professor Nərgiz Paşayevaya məxsus, Xalq artisti, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, professor Firəngiz Əlizadənin “İntizar” operası Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı tərəfindən Xalq artisti Əkrəm Poladov, Əməkdar artistlər Ramil Qasımov, İnarə Babayeva, İlahə Əfəndiyeva, Səbinə Vahabzadə, Tural Ağasıyev, solistlər Taleh Yahyayev, Fəhmin Əhmədlinin iştirakı ilə təqdim olundu. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Əməkdar incəsənət xadimi Hafiz Quliyev, dirijoru Əməkdar artist Əyyub Quliyev, xormeyster Əməkdar incəsənət xadimi Sevil Hacıyevadır.
Tamaşa böyük coşqu ilə qarşılandı.
Gəncə həqiqətən də ciddi musiqini yaşadan və təbliğ edən bir şəhərdir. Orada kirxada orqan musiqisini dinləyəndə hər dəfəsində özümü erkən dövrlərin renessansının bir parçası hesab edirəm. Gəncəlilərin musiqi zövqü çox gözəldir. Bakıda ayaq açıb yeriyən diringi mahnılar burda meydan sulaya bilmir. Bax elə bu da Gəncəni fərqli edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.06.2024)
