Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik Qiraətdə bu gün daimi müəllifimiz İqbal Nəhmət “Unudaram səni” deyir. 

“Bir gün qoşulub küləyə,

Əsib unudaram səni.”

Əslində, çox romantik bir unutmadır. 

Xoş mütaliələr!

 

Unudaram səni

 

Sənə qədər yol uzaqsa,

Azıb unudaram səni.

Unutmaq şeir yazmaqsa,

Yazıb unudaram səni.

 

Kamanlı tarlı deyiləm,

Zirvəsi qarlı deyiləm,

O qədər varlı deyiləm,

Kasıb unudaram səni.

 

Yıxdın sən adlı qalamı,

Əzdin, qopartdın yaramı,

Hərdən verdiyin salamı,

Kəsib unudaram səni.

 

Nə qaldı yazıq ürəyə?

Yarı-yarı böl hərəyə,

Bir gün qoşulub küləyə,

Əsib unudaram səni.

 

Yüz il yaşa bir il kimi,

Sual vermə vəkil kimi,

Otağımdan şəkil kimi,

Asıb unudaram səni.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Xalq şairi Vahid Əzizin şeirlərini təqdim edirik. 

 

 

Xınasız daş idim -

qonmadı kəklik

 

Gənclik illərimdə Qaraçı bir qız

yolumun üstünə çıxdı və - baxdı,

(bəlkə də, şairəm, inanmazsınız)

qəlbimi ovcunda sıxdı və baxdı.

 

(Sonralar - o cürə baxış görmədim,

Tutmuşdu - o sayaq naxış görmədim,

yağmur olmasaydı - yana bilərdim!)

 

İndi də arabir yuxuma gəlir,

uzaqdan boylanır, yaxına gəlir,

dediyi - düz çıxıb - baxtıma gəlir;

siz Allah, bir görün - hələ nə vaxtdı!

 

Yadımda hələ də "o selim" qalır,

ovcunda sağ üzüm, sol əlim qalır,

Qaraçı deyənə - "Beş ilim" qalır!

Bu vaxt - həyatımın bitdiyi vaxtdı.

 

Bir daha görmədim o cür gözəllik,

xınasız daş idim, qonmadı kəklik,

insanın Dünyaya gəlməyi - şənlik,

getməyi - murada yetdiyi vaxtdı...

 

 

Bərəkət...

 

Yaşa, firavan ol, vüqarlı Vətən,

hər ömür anında vardı Bərəkət,

payız bağlarında Fironluq edən

qışdakı çiskindi, qardı Bərəkət.

 

Sən, deyib-güləyən, düşmən vasvası,

qanla da yuyulmaz qəlbinin pası,

abırlı insanda - Şahlıq libası,

ismətsiz əyninə dardı Bərəkət,

 

İsmini duymuşdum Haqq aşığından,

hər an söz salardı yaraşığından,

başlayıb, adicə şam işığından

ocaqda alovdu, qordu Bərəkət,

 

O, elə varlıq ki, aşıb-daşandı,

sevincdi, qürurdu, şöhrətdi-şandı,

nur gəzən insana gözlər açandı,

qəlbiqaralara kordu Bərəkət,

 

Yurdum, illər boyu davalı oldun,

qaçqın-didərginli yuvalı oldun,

çox bağban sevincdən havalı oldu -

çünki budaqları qırdı Bərəkət,

 

Qürurlu millətim - çağlayan dəniz,

çoşan bir dalğası mən -

Vahid Əziz,

savaş meydanında - Vətən sevgimiz,

şənlikdə kamandı-tardı Bərəkət...

 

 

Yaylaqda bir gün...

 

Ağzı qırılaydı kərəntilərin,

gül məni səsləyir, onu səsləmir,

yoluna daş yağsın düşmən gələnin,

çiçək yar gözləyir, onu gözləmir.

 

Nəfəsim qarışdı bəyaz buluda,

görən, yar tanıyıb, bilərmi sağam?

alaçıq üstündə yanan quruda

gözüm qamaşmaya - doyunca baxam.

 

Bir çoban tütəyi nə cür çalırsa,

nə göylə səmayam, nə yerlə yerəm,

yaylaqlar ağlımı necə alırsa,

qışadək özümə gələ bilmərəm.

 

Köynəyim şehlərə elə batıb ki,

hələ indiyədək nəm, əynimdədi!

Bir duman qayada elə yatıb ki,

boynu elə bil ki, yar çiynindədi.

 

Hər kəs bir cür tapır həyatın çəmin,

mən isə gəzəcəm ölənə kimi,

ağzı qırıq qalsın kərəntilərin

gələn yaz mən bura gələnə kimi...

 

 

Öz aramızdı...

 

Səndən də gəlib-gündə

Süleymana deyirlər.

 

Süleyman Rüstəm

 

Gülüm, özbaşına sınmır havalar,

Onu biz soyutduq - (öz aramızdı).

Arada nə düşmən, nə yabançı var,

arada olan da - öz aramızdı!

 

Sevgimiz olubsa bu qədər cılız,

Könül dəftərindən lap adımı cız!

İki bədbəxt ürək yanır cızhacız,

tüstüsüz, dumansız köz - aramızdı.

 

Daha tuta bilmir ürəyi sinə,

düşdü dəli kimi eşq həvəsinə,

səndən mənə deyir, məndən də sənə;

arada dolaşan söz - aramızdı.

 

Tale eşqi verdi bizə əmanət,

ocağa əmanət, közə əmanət,

dedilər -"Göz dəyib, nəzərdi həlbət?"

Vallah, nəzərləyən göz - aramızdı!

 

Könlün, inanmıram, düşmür həvəsə,

Gecələr qəlbimlə verə səs-səsə,

Od tutar, yanarlar üz-üzə gəlsə?

Həyadan keçməyən üz aramızdı.

 

Səninlə olsaq da bir eşqə şərik,

düşüb, bir araya gələ bilmirik,

bir azı sənlikdir, bir azı mənlik;

azaldaq; ara ki - öz aramızdı...

 

 

Mənə gül gətirmə

şad günlərimdə...

 

Bir insan ömrünü girov qoymuşam,

bir şair ömrünü yaşatmaq üçün...

 

Nəriman Həsənzadə

 

Mənə gül gətirmə şad günlərimdə,

bu sayaq eləmə göyçək ömrümü.

əzəli çəmənlik, sonluğu güldan -

yarımçıq bitirmə çiçək ömrünü.

 

Təkcə günahkarlar olmur müttəhim;

kim var ki, ömründə xəta etməsin?

İşdir, çiçək olsam, o yerdə bitim -

insan əl-ayağı ora yetməsin.

 

Mənə gül gətirmə xoşbəxt günümdə -

görkəmi solanda pisimə gəlir,

qucağı gül dolu insan görəndə

çaşıram - elə bil, yasıma gəlir!

 

Görürəm - oxuyub bu yazdığımı,

niyə dodaq büzür, niyə əsirsən?

Məyus eləyərək arı yazığı,

pətəyi boş qoyur, balı kəsirsən.

 

Hələ kəpənəkdən danışmıram mən -

birgünlük ömrünə qənim kəsilmə.

çiçəklər məkanı - yamaclar, çəmən,

ömürlər qırmağa buraya gəlmə.

 

Doğum günlərimdə gül gətirməyin,

yetər - açıq ürək, nurlu təbəssüm,

qıymaram, bir anlıq bəxtəvərliyim

başqa ömürlərə qənim kəsilsin...

 

 

Böyük hünər...

 

Aranı-dağlara, dağı-arana

çəkmək ricasını mənə gül yazır.

əzmim can atdıqca baş çıxartmağa,

qısqanan zəmanəm başımdan basır.

 

Məkri qəribəymiş yana bilənin;

candan əl götürməz külə dönmədən.

nahaq ayağına qaçdım gələnin,

gəlməyin məğzini bilə-bilmədən!

 

Ayıran, bir yerə yığan da çomaq -

yatanı oyatmaq - böyük hünərdi!

Asan iş olsaydı bina ucaltmaq,

zəhmətkeş qarışqa Saray hörərdi.

 

Özüm də arabir dağda-aranda

istədim qoyunlu-quzulu olam,

cızılıb Qobustan qayalarında,

tarixə müəmma yazılı qalam.

 

İçimin qaranlıq "sandıqçası"ndan

bu gün oxunanlar boyun vurdurar,

Dünyaya qayıtsam başqa bir zaman -

duyan Yeni nəsil farağat durar...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

1.

-Doktor, yəni bu bahalı əməliyyət mənə həqiqətən lazımdır?

-Əlbəttə lazımdır. Bu əməliyyat olmasa yayın bu istisində Alp dağlarında xizək necə sürülər?

-Doktor, mənə Alp dağlarında xizək sürmək lazım deyil axı.

-Əziz pasiyentim, söhbət sizdən getmir. 

 

2.

Mübadilə proqramına görə Amerikada və Avropada yaşayan xoşbəxt məmur balaları ilə ölkəmizin Uşaq evlırində yaşayan kimsəsiz uşaqlar dəyiş-düyüş ediləcək.

 

3.

Metro - diri ikən basdırılmış tramvaylardır.

 

4.

Həyat nərdivandır və bütün insanlar bu nərdivan üzərində hərəkətdədirlər. Kimlərsə yuxarı çıxırlar, kimlərsə aşağı düşürlər.

 

5.

Şirin komandanlığı altlndakı qoyunlar ordusu Qoyunun komandanlığı altında şirlər ordusundan daha güclüdür.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Azərbaycanı başdan-başa dolaşan kəlağayı festivalı bu dəfə mədəniyyət paytaxtımıza güzar etmişdi. Festival "Sazlı, sözlü kəlağayı günləri" layihəsi çərçivəsində çox möhtəşəm keçdi. 

 

Şuşa sakinləri qarşısında çıxış etmək, konsert vermək həm böyük sevinc, həm böyük məsuliyət, həm də qürurverici idi .

"Sazlı, sözlü kəlağayı günləri" layihəsi 

çərçivəsində 200 qədimi kəlağayının  sərgisi, Güllü Eldar Tomarlının əl işləri, rəssam  Gülnarə Məmmədovanın rəsm əsərləri, quramaçı Aybəniz Camalovanın əl işləri, ''Anam kəlağaydı, kəlağay anam'' 

kitabı - hamısı Şuşa sakinləri tərəfindən maraqla, sevgiylə qarşılandı.

Festivalı giriş sözü ilə açan Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin sədri, Kəlağayı Muzeyinin direktoru, layihə rəhbəri Güllü Eldar Tomarlı qeyd etdi ki, kəlağayımız 2014-cü ildə ölkəmizin birinci Vitse  Prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə  Yuneskonun Qeyri Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilmişdi və beynəlxalq səviyyədə tanıdılmışdı. Bu il həmin əlamətdar tarixin 10 illiyi münasibəti ilə Azərbaycanın bölgələrində, Naxçıvan MR-da, elm və təhsil ocaqlarında kəlağayıya aid festivallar, tədbirlər, sərgilər keçirilir və qədirbilən xalqımız tərəfindən sevgilərlə qarşılanır.

O dedi: “Bu gün ''Kəlağayı Festivalı'' işğaldan azad olunmuş Şuşada baş tutdu. Bu çox şərəfli anlardır”.

Vətənimizin bütövlüyü, azadlığı, severinliyi uğrunda canından, qanından keçən şəhidlərimizin əziz xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla anıldı. Azərbaycan himni səsləndirildi.

Sonra söz Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin müşaviri Vüsal Sehranoğluna verildi. O, son vaxtlar kəlağayımızın istifadəsinin kəlağayı istehsalına təsir etdiyini, kəlağayımızın təbliğinin nəticəsinin  göründüyünü qeyd etdi.

Festivalda Dədə Ələsgər Ocağı İctimai Birliyinin sədri Xətai Ələsgər, əmək qəhrəmanı, Prezident təqaüdçüsü Tərlan Mussyeva, Texnika üzrə fəlsəfə doktoru Turan İbrahimov, şəhid bacısı Lalə İsmayıl, Naxçıvan MR, Culfa rayon, Kırna Mədəniyyət Evinin direktoru Sona Əsgərova, şairlər, aşıqlardan Əməkdar Mədəniyyət işçisi Solmaz Kosayeva, Gözəl Kəlbəcərli, Rəvanə Lerikli çıxış etdilər.

Tədbirdə şəhid ailələri, Türkiyədən olan qonaqlar, o cümlədən elm adamı Murad Uzun və Şuşa sakinləri də çıxış etdilər.

Güllü Eldar Tomarlı bu festivala mənəvi dəstək olduğuna görə Azərbaycan Prezidentinin  xüsusi nümayəndəsi Aydın Kərimova, Şuşa şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsinin icraçı direktoru Tural Novruzova  və zəhməti keçən hər kəsə təşəkkürünü bildirdi. 

Sonda milli birliyimizin tərənnümü olaraq ''Yallı rəqsi'' oldu. Şuşa sakinləri ilə tədbir iştirakçılarınln bu anları çox möhtəşəm idi.

Festival iştirakçıları sonra xatirə şəkili çəkdirdilər.

Kəlağayı festivalı davam edəcək.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Muğanda yaşayıb yaradan Araz Asifin şeirlərini təqdim edir. 

 

 

*

Tənindən qarğış qoxusu qar qız,

Tənindən qar qış qoxusu qar quş,

Qoşun çəkir üstümə tənin

Və mən çoxdandır ağ bayraqla səngərini tərk etmişəm!

Sənsə gümüş yağışları qarğış kimi

Yox, qar qız kimi yağdır dünyanın yaslı yanaqlarına.

Dırnaq çək qan qara qamçıl qabarlığına,

Dünyanı deyirəm, dünyanın deyirəm.

Əlində sıxdığın büllur nar,

Yanar içim, yanar...

Narlar dünyanın ağac qanıdır,

Qarğışa bələşmiş

Və sıxılmış təninə

Göyərmiş sinəndən iki topa nar qarı

Qar-qar oynamaq narı

Yanar içim, yanar...

Əlim qana batar bu darmadağın halımınn pərişanlığına

Dur, mənimlə durdur bu darvazanın giriş axımını.

Mənim alkoqulik səadətimdir sənin qar ağ-mağın,

Mənim çay dəmimdə eyvan xəlvətimdir, sənin varlığın.

Sonra, iyirmi ildə səni bir gün yağmaq həvəsi,

Qar qız qaralığını barınmaq həvəsi,

Alkoqulik gecələrimin macərasıdır.

Bu illərin Hacı Qafar ümidliliyinə sən məni təşrif buyurmusan,

Ancaq illər keçib,

İllər keçib.

Sən artıq böyümüsən,

Artıq böyümüsən...

Böyü...

Sən...

Bitirmisən nigarançılıqları,

Çörəksiz, pulsuz aclıqları,

Unutmusan radioda dinlədiyimiz

"Gəlmişəm otağına

Oyadam səni qara gilə"-ni...

Və sən hər oyananda “Salam, səhərin xeyir əzizim”

Və mən hər yatanda öpürəm artıq unutdurulduğum səni.

Gizlin bir macəradır bu bulaqdakı qarğışlı qar qız qarlığı,

Sanki bulaq tənini səndə yuyurdu,

Gözünü silirdi sənə təmiz baxmağa,

Artıq iyirmi ildir baxışlar xumardılar

Bu alkoqulik qarsız, qaraltısız baxışlar

Bir macəradır eşq...

Dinlərsən qaralar ovqatın,

Dinləməzsən, allah sənə rəhmət eləsin uzun qulaq qonşu.

Yükün yüngül, yolun daşlıq idi sanki

Sən yatarsan,

Mən səhərin bulaqlı suyuna can sürtəcəyəm,

Qaraltılarım yağsın,

Qarım qarlasın,

Qar...

Qar...

Qarıldasın bu aclıq...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

 

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

        

Ömür çox qısadır, deyilmi? Uğur qazanmaq üçün əlində daha böyük zaman resursunun olması, əlbəttə ki, hədsiz əhəmiyyətə malikdir.

«Özünün ən yaxşı versiyan ol» kitabı ilə adi insanların görkəmli insanlara çevrilməsi yollarından bəhs edən tanınmış sosioloq Ven Valdşmidtin örnək göstərici bir həyatı olub. İlk dəfə universitetdən qovulan, məntiqlə bir qara sent belə qazanmamalı olan Den milyonlarla dollar qazanıb. «Rəhbər kimi mən on illər ərzində böyük satış artımına nail oldum, məsləhətçi kimi bu işi dünya üzrə bir çox kompaniyalara öyrətdim. Mən iyirmi beş yaşımda kompaniya rəhbəri oldum. Mən iş adamı, biznesmen olmaya-olmaya təsadüfən bu sahəyə düşüb özümə yol açdım. Mən bilirəm ki, qaydaları pozıb necə superulduz olmaq mümkündür. Özü də tək biznesdə yox, həyatın hər bir sahəsində. Yox, mən heç də sehirkar, qeyri-adi insan deyiləm. Mən adi bir oğlanam ki, bir neçə qeyri-adi işlər görüb başgicəlləndirici uğurlar əldə etmişəm».

Den Valdşmidtin uğur düsturu heç də düşündüyünüz qədər mürəkkəb deyil. Onun bir cümlədə şərhi təxminən bu cürdür:

«Öz həyatınızın məsuliyyətini hərtərəfli olaraq öz əlinizə götürün, dedi-qodulara, kənar müdaxilələrə arxa çevirərək öz gələcəyinizi qurun!»

 - Nə olsun ki, əvvəllər bunu heç kəs etməyib. Siz ilkə imza atın;

 - Nə olsun ki, bu sizdə bir neçə dəfə alınmayıb. Öz işəyanaşmanızı dəyişin;

 - Nə olsun ki, sizin ali təhsiliniz yoxdur. Məqsədyönlü olun. Oxuyun. Təhsil almaq heç vaxt gec deyil;

 - Nə olsun ki, sizə heç kəs inanmır. Sizin uğur qazanmağınız üçün başqasının təsdiqinin əhəmiyyəti yoxdur;

 - Nə olsun ki, çətin olacaq. Böyük uğurlar həmişə böyük ağrı və itkilər tələb edir;

 - Nə olsun ki, siz əziyyət çəkir, cəhd edirsiniz və heç nə alınmır. Cəsur olmaq, məqsədyönlü olmaq həmişə ən düz qərardır;

 - Nə olsun sizə zər hansı bir ziyan dəyəcək? Cəsurluğun qiyməti həmişə belə olur;

 - Nə olsun ki, sizi qiymətləndirmirlər? Bu o demək deyil ki, dəfnə çələngi başınıza taxılmayacaq;

 - İndiyədək öyrəndiklərinizin heç biri dolğun, dürüst olmadı?

Belə isə özünüzün qaydalarınızı yaradın;

 - Nə olsun ki, ekspertlər sizinlə razılaşmır? Ekspertlər səhv də edə bilər;

 - Nə olsun ki, siz aldığınızdan çox verirsiniz? Bəlkə siz, sadəcə xoşbəxt olmaqdasınız?

Den Valdşmidtə görə, insan öz qəlbinə baxmalı, ona uğur gətirməyə mane olan şeytanlarla mübarizə etməlidir. Sizi tutub saxlayan uğursuzluq və qorxuya nə qədər ki fikir verəcəksiniz, siz qalib ola bilməyəcəksiniz.

İlk öncə siz inanmalısınız ki, hazırda hansı durumda olmağınızdan asılı olmayaraq ən böyük uğura imza ata bilərsiniz.

«Sizin taleyinizi sizin qərarlarınız formalaşdırır», - yazır sosioloq. Və çox maraqlı bir dəlil gətirir: Bizim hər günümüzün reallığı gecələr yuxu yatmağımızdır, deyilmi? Necə də olsa, eyni vaxtlarda olmasa belə, günümüzün adi, yaxud gərgin və stresli olmasına məhəl qoymadan gecə mütləq yatırıq. Bəzilərimiz hətta vaxt tapıb günorta da ya yataqda, ya da masa arxasında, televizor önündə, divanda, harada gəldi mürgüləyirik. Den Valdenşmidt yazır, ömrünüzün növbəti əlli illik dönümünü (o, gənclərə xitabən yazır) yuxudan cəmi 1 saat tez oyanmaqla keçirin. Demək, siz təqribən 2281 əlavə iş günü, yaxud 6,25 il qazanacaqsınız, bunu da öz məqsədləriniz üçün sərf etməklə görün necə böyük bir xəzinə əldə etmiş olacaqsınız.

Necədir? İlk baxışda çox adi bir tövsiyədir. Hər gün 1 saat tez oyanmaq. Amma nəticədə 50 il əvəzinə 56, il yaşayacaqsınız, bunun nəyi pisdir ki?

Sosioloqun gətirdiyi digər rəqəmlər də olduqca maraqlı və ibrətamizdir.

 - Gün ərzində 20 dəfə özündə pozitiv əhval-ruhiyyə yaratsan, 15 il ərzində gələcəyini daha xoşbəxt etmək üçün 109500 şans əldə edə biləcəksən;

 - Hər gün əvvəlkindən 1 dəfə artıq doğru danışmaq – özünə inanmaq üçün 365 əlavə səbəb deməkdir;

 - 22 il ərzində hər həftə bir kitab oxumaq – dünyanın ən ağıllı adamlarından 1144 ideya öyrənməklə nəticələnir;

 - Hər ay 5 çox vacib yeni tanışlıq əldə etsəniz 35 il ərzində ən çətin anınızda güvənə biləcəyiniz 2100 nəfəri tanıyacaqsınız.

 - Hər il cəmi 1 artıq qələbə əldə etməklə həyatınız boyu otuz ağlasığmaz, başgicəlləndirici müvəffəqiyyətə imza atmış olacaqsınız.

Və o sual edir: «Məgər sizin əlavə 109500 xoşbəxt anınız, 30 müvəffəqiyyətiniz, özünə güvən üçün 365 səbəbiniz, 1144 yeni ideyanız və 2100 yeni dostunuzun peyda olması pisdirmi?»

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)

 

 

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

 

 

 

TƏK

 

 

Çəkiləcək film qəddar kaleydoskopik reallıq içində təklənmiş bir gəncin həyat dramıdır. Düşmənə əsir düşməsin deyə atasının təkidi ilə anasını öldürmüş bu gənc gözünü açandan ölüm görür. Həyatı dərk etməmiş ölümü tanıyır. Tarix müəllimi olan “ideoloji” atasının pafoslu atmosferindən anasını öldürməklə çıxan “qəhrəman” səhra qumsallığı üstündə yaşayan kimidir. Addımını atdıqca daha da dərinə batır. O, təkdir və təkgöz doğulub. Doğulduğu kənd işğal olunub. Kəndi tərk edərkən doğmalarını da itirib. Onu ölülərin içində anasının qolları arasında sağ tapmış çoban uşaq evinə təhvil verir. Uşaq evinin yerləşdiyi Ağdam şəhəri də sonradan işğal olunur. Bunu anlayan qəhrəman uşaq evində ac-yalavac qalmış qızcığazları xilas etmək məqsədilə kəndə qayıtmaq fikrinə düşür. Və səhvən İran sərhədini keçir. İrana onunla birgə keçən qızı zorlayandan sonra sərbazlar onu azərbaycanlı iş adamına satırlar. Və filmin qəhrəmanı yenidən uşaq evinə düşür. Bu dəfə Bakıda yerləşən uşaq evində yaşamalı olan qəhrəman şəhərin basırıq reallığından daha da təklənir. O, maşın şüşələrini yumaqla böyüyür. Və bir gün bir varlı ailənin oğlu onu evinə gətirir. Bu evdə o, bir balaca rahat nəfəs alır. Və get-gedə ailənin yeganə qızına vurulur. Qız qəhrəmanın onu sevdiyini başa düşür. Və onu qısqandırmağa çalışır. Belə “oyun”ların birində qəhrəman özünü saxlaya bilməyib qızla birlikdə oxuyan şagird dostunu bərk döyür. Və evdən qaçır. Olanları başqa cür eşidən qızın qardaşı qəhrəmanı tapıb bıçaqlayır. Sağalandan sonra isə qızın atası onu qatı dindarların mədrəsəsinə təhvil verir. Mədrəsə ilk baxışdan dini məktəb kimi görünsə də, burada Yaxın Şərqdə terror aktlarını həyata keçirməkdən ötrü “ölüm mələkləri” hazırlayırlar. Bir zaman şəhid olacağını anlayan qəhrəman ilk vaxtlar psixoloji təbəddülat keçirsə də, sonradan ölümüylə barışır. Onu ölümə hazırlayan “usta dindarlar” öz işlərini yaxşı bildiklərindən qəhrəman beş-altı ilə “ölüm mələyi”nə çevrilir. Çünki onun uşaqlıqdan gördüyü və tanıdığı ən böyük ədalət elə ölümdür. Əvvəlcə mədrəsənin şeyxi ona sevdiyi qızı öldürməyi tapşırır. Qəhrəman o qızı öldürməklə içində cücərməyə başlayan sevgisini də öldürür. Və lap təklənir.

Sonra o, Əfqanıstan, İraq və Suriyada günahsız insanları öldürə-öldürə “ölüm maşını”na çevrilir. Və bir gün amerikalıların həbsxanasına düşür. Burada o, bir ingilis jurnalisti ilə tanış olur. Və gözü açılır. İslam təlimi adı altında aparılan siyasətin gerçək mahiyyətini başa düşür. Di gəl, onu həbsxanadan çıxaran mədrəsə şeyxinin əmri ilə ingilis jurnalistini öldürür. Və səhərisi gün bir əfqan qızla İstanbulda terror aktı keçirməkdən ötrü səfərə çıxır. Əfqan qızla o, ər-arvad kimi bir mənzildə yaşamalı olur. Və get-gedə bu yaxınlıq sevgiyə çevrilir. Qəhrəman qıza tapındığı kimi, ömrü ölümlə keçən qızın özü də qəhrəmana bağlanır. Və onlar “oyun qaydaları”nı pozub terror aktı zamanı böyük oyundan çıxırlar. Onlara bir türk milyonçusu sahib çıxır. Və bu əsl Allah adamı qəhrəmana gerçək ədalətin nə olduğunu anladır. Filmin qəhrəmanı ancaq o zaman ölümün deyil, sevginin və həyatın önəmli olduğunu anlayır. Və hamı kimi sadəcə yaşamağa çalışır. Türk milyonçusu onlara toy edir. İş verir. Onların bir oğlu da olur. Amma taledən qaçmaq da asan deyil. Çox keçmir, terrorçular qəhrəmanı və onun qadını Əminəni tapırlar. İlk öncə oğlunun əlinə tapança verib anasını öldürməkdə təkid edirlər. Amma qəhrəmanın oğlu, atasından fərqli olaraq, anasını deyil, düşməni öldürür. Bunu görən terrorçular qəhrəmanı sağ saxlayıb oğlunu “ölüm mələyi” etmək üçün aparırlar. Və onun gözünün qarşısında arvadını öldürürlər. Qəhrəman oğlunun da ölümə hazırlandığını anlayır. Səhərisi gün “Əl-cəzirə” kanalı qəhrəmanın oğlunun ölüm xəbərini verir. O uşaq əlindəki oyuncaq ayı ilə onlarla insanı qətlə yetirməkdə təqsirləndirilir. Beləliklə, toxunduğuna və yaşatmaq istədiyinə ölüm gətirdiyini anlayan qəhrəman onu bu yola gətirmiş mədrəsə şeyxi olan Əmir Tariki öldürmək qərarına gəlir. Və nəhayətdə onu Serbiyada tapıb belinə bağladığı şəhid kəmərini işə salır. Sonda Əmir Tarik kimi, o da öldüyünə sevinir. Və onu bu boyda həyatda yaşamağa qoymayan bu adamın əslində ölümdən qorxduğunu anlayıb sarsılır. Son anda səhv bir ömür yaşadığını da anlayan qəhrəman tək olmağın faciəsini, nəhayət ki, başa düşür. Və ölüm anında anasını öldürəndən sonra əslində yaşamadığını dərk edir. Və xatırlayır ki, atası anası ilə birlikdə ona özünü də öldürməyi tapşırmışdı. Və o, ömrü boyu başqalarını öldürməklə əslində dəfələrlə özünü öldürürmüş.

Film auditoriyaya gerçək İslam dəyərlərini, gerçək sevgini və insan dəyərlərini aşılamaq məqsədi güdür. Qarabağ, Suriya və digər savaşlar savaş deyil, dəyərsiz oyun əxlaqında olduğundan insana çıxış yolu qoymur. Bu sallaqxanada ya qəssab olmalısan, ya qoyun, yeni əxlaq insana başqa seçim yolu qoymayıb... Filmin qəhrəmanı bunu ancaq sonda anlayır... Və tamaşaçıya filmin mesajı da budur...

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.07.2024)