“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Ən yeni poeziya rubrikasında bu gün şair Faiq Hüseynbəyli  “Dünyası dağılan adam” söyləyəcək. 

Xoş gəlmisən bu dünyaya,

Yenidən doğulan adam.

Söz ilə dirilib gələn,

Səs ilə yox olan adam. 

Yığılar hamı başına,

İşıq tut kor yaddaşına.

Yıxılar damın başına,

Dünyası dağılan adam. 

Tanı ilmə-naxışından,

Dünyanı bir baxışından.

Yolun eniş-yoxuşunda,

Ürəyi dağ olan adam. 

Əyilməz ömrün qürura,

Olanlar gec olur sonra...

Əl açdın günəşə, nura,

Gecələr sıxılan adam. 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

Rubrikanı Könül aparır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır. 

Bu gün sizlərə Səbzəli çolpa soyutmasının hazırlanma qaydasını təqdim edəcəyik.

 DÜSTUR 

§ Çolpa – 190 qr

§ Kök – 100 qr

§ Zəngilər soğanı – 35 qr

§ Yaşıl bibər – 25 qr

§ Acı bibər – 15 qr

§ Kartof – 45 qr

§ Dəfnə yarpağı – 3 qr

§ Sarıkök – 1 qr

§ Duz – 4 qr

§ İstiot – 0,05 qr

HAZIRLANMASI:

Çolpa təmizlənir, ütülür, yuyulur. Pətənək təmizlənir, yuyulur və bütöv halda qazana qoyulur. Üzərinə su, doğranmış kök, təmizlənmiş, dilimlənmiş kartof, təmizlənmiş xırda soğan, bibər, duz, istiot, sarıkök, dəf- nə yarpağı əlavə olunur və bişirilir. Çolpa hazır olduqda ələkdən süzülür. Bütöv və ya doğranmış halda boşqaba düzülür. Xörək kahı, bişmiş tərəvəz- lər və limonla bəzənir, süfrəyə verilir.

Nuş olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

Oğlan:

-Gözəl, sizin ürəyinizdə mənə yer tapılarmı?

Qız:

-Hansı cərgədən istəyirsiz?

2.

Qudurasan, ay xiyar. Bazar günü sənin qiymətinin 2,50 - 3 manat olduğunu gördük. Xiyar 4 -5 manat olan pomidora xeyli yaxınlaşdı. Avqust ayında tarixi boyu buna yaxın bir şey olmamışdı. 

Bahalaşıbdır xiyar,

Salatsız qaldın, ay yar.

Qızıl qiymətinədir pomidor.

Eh. Yaşamaq indi çox zor! 

3.

Gürcü Moskva küçəsində kabab satır:

-Qoyun ətindən dadlı kabab var!

Biri yaxınlaşıb soruşur:

-Donuz ətindən kababın yoxdur?

Gürcü deyir:

-Qatso, sən öl bu qoyun sağlığında elə donuz qoyun olub ki. 

4.

İsraildə yaşayan bir ərəb uşağı birinci sinfə gedir. Müəllim soruşur:

-Adın nədir?

Uşaq “Məhəmməd” deyəndə müəllim təəccüblənir:

-Bura yəhudi məktəbidir, sən bundan sonra adını soruşanda Moyşa de, əks təqdirdə səni döyərlər.

Uşaq dərsdən sonra evə gələndə atası onu yanına çağırır:

-Məhəmməd, gəl yanıma.

Uşaq reaksiya vermir. Bu hal üç dəfə təkrarlanandan sonra atası ona yaxınlaşıb soruşur:

-Oğlum, sənə nə olub?

Uşaq deyir:

-Mən Məhəmməd deyiləm, Moyşayam. 

Belədə atası və anası onu döyürlər. Ertəsi gün uşaq məktəbə gözünün altı göyərmiş, sifəti qançırlar içində gedəndə müəllim soruşur:

-Moyşa, sənə nə olub?

Uşaq deyir:

-Ər-arvad ərəblər məni döydülər. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hələ heç kəs poeziyada sürrealizm göstərə bilməyib. Dünyada yalnız fransız poeziyasında bunu Renuarda görmüşük, bir də yəhüdi poeziyasında Mendelştamda və Brodskidə. 

Adilsə göstərib. O özü həm də rəssam idi, impressionist rəsmlər çəkirdi. 

Bəli, biz iddia edirik ki, Adil Mirseyidin yazdıqları poeziyamızın qızıl fondudur. Kim razılaşmırsa, özü bilər. 

bəxti yatmiş bir ömrü 

oyada bilmədi quşlar röyadan

dur ayağa yuxu yiyəsi dur qalx ayağa

nə umursan bu dünyadan

gün doğub qarşı dağa

yüz sirrin qıfılı qırıldı birdən

mənim ayağım üzüldü yerdən

gözüm görməz oldu dilim lal oldu

haqdan savayı hər şey bir anda xəyal oldu

sən harasa getməliydin bu səhər

gedib geri dönməmək var bilirəm 

bir buludun üstündə oturub gözlə səbrlə gözlə

mən Allah eşqinə sənə gəlirəm

bir şair xəyaləti dolaşar bu dünyada

damağında tüstülənər qəlyanı

birdən qafası qızar birdən qaynayar qanı

dolaşar gecə yarı İstanbulda, Parisdə

Ləkidə Şəkidə Bakıda Varşavada

bilirəm ki sənin xəbərin yoxdu

mən intihar elədim yağmurlu bir havada

bir şair xəyaləti dolaşır bu dünyada

bir gün sənin gözünə görünəcək röyada

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət”in Qarabağ bölməsi

Nadir Qədimli ixtisasca iqtisadçı olmasına baxmayaraq, hələ 1998-ci ildə onun “Qarabağım qan ocağım” mənzum dramı rejisor Ədalət Ziyadxanov tərəfindən Əbdürəhman bəy Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulur. Tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb edən məzmuna, poetik rəngarəngliyinə, aktyorların oyununa, rejissor quruluşuna, dekorasiya tərtibatına görə tamaşa böyük uğur qazanır. Əsərin belə uğurlu alınması Azərbaycan DövlətTeleviziyasının diqqətindən yayınmır. Tamaşa AzTV tərəfindən kadra alınır və hazırda orada qorunub saxlanılır.


Bundan başqa şairin Ağdam Dövlət Dram Teatrında “Özəlim, Gözəlim”, “Təftiş əməliyyatı”, “Günahsızlar” pyesləri tamaşaya qoyulub. Hətta “Özəlim, Gözəlim” komediyası əsasında televiziya tamaşası hazırlanmışdı. Yeri gəlmişkən, Ağdam Dövlət Dram Teatrı ötənilki mövsümü şair Nadir Qədimlinin “Günahsızlar” əsəri əsasında hazırlanan tamaşa ilə açıb və ilk tamaşa hərbçilər üçün təqdim edilib. 

44 günlük müharibədən sonra səhnəyə qoyulan “Günahsızlar” tamaşası festivala təqdim olunub. Üstəlik, Mədəniyyət Nazirliyi və Teatr Xadimləri İttifaqının “Fəxri Diplom”una layiq görülüb.

İndi isə keçək xəbərimizə. Bu isti yay günlərində Atatürk Mərkəzində Nadir Qədimlinin növbəti “Ürəyimə yağan yağış” adlı yeni kitabının təqdimat mərasimi oldu. Xatırladım ki, “Sənsiz dünyam”, “Ürəklərdə göyərən dərd”, “Daş məhəbbət”, “Danışır Azərbaycan “ kitablarından sonra sayca beşinci olan “Ürəyimə yağan yağış” ”Elm və təhsil” nəşriyyatında işıq üzü görüb. 328 səhifədən ibarət kitabın redaktorluğu və ön sözü şair Namiq Hacıheydərliyə məxsusdur. Kitabda şairin müxtəlif mövzularda olan şeirləri toplanıbdır. Həmişə Vətən həsrəti ilə yaşayan şairin şükür ki, arzuları çin oldu. 30 illik həsrət vüsalə döndü. Ancaq Nadir Qədimin bu səpkili şeirləri işğal dövrünü özündə yaşadan həsrət nəğmələri və tarixdir:


Hər çiçək gözümdə bir dərd topası,

Oydu bu içimi dərd oyum-oyum.

İstədim boylanam dağlara sarı,

Dağların boyuna, çatmadı boyum.

Hər bahar qəlbimdə ümid göyərir,

Hər bahar qəlbimdə bir ümid solur.

Deyirəm gələn yaz yurda gedərik,

Nə yazım yaz olur, nə yurd, yurd olur.

Nadir Qədimlinin hansı şeirini oxudum, öz dərdimi gördüm, öz yurd həsrətimi, yuva nisgilimi gördüm. Hərdən yurdumuz üçün burnumuzun ucu göynəyəndə, ürək qübar edəndə şairin misraları hisslərimizə tərcüman olurdu:

Dərd əhliyəm, dərdlər yatır sinəmdə,

Yadlar qurub alaçığın binəmdə,

Mən hansı dərdimə dərman tapmışam?

Bir danışam, bir sevinəm, güləm də!

Başqa bir şeirdə şairin iç dünyasında yaşadığı qəm, kədər, dərd və həyatın çətinlikləri poetik şəkildə təsvir olunub. Zamanın dəyişməzliyi, məhəbbətə və arzuyaçatma çətinlikləri, dost və qardaş münasibətləri qabarıq təsvir olunur:


Ömrümə çalınan qəm havasına.
Yaxınım bildiyim sirdaş oynayır.
Zamanın hökmünə neyləmək olar.
Qardaşın qanıyla qardaş oynayır.

Dünyaya gəlmişəm bilməm nə haxla..
Savaşa çıxmışam dərdlə, nahaqla..
Ay başım, başını salamat saxla..
Başının üstündə bir daş oynayır.

Şair başqa bir şeirində insanın ömrünün boşuna xərclənməsindən, həyata dair arzularının gerçəkləşməməsindən və ümumi çətinliklərdən bəhs edən şair öz həyatının çətinliklərini və ümidsizliyini ifadə edir, həyatın çətinliklərini və insanın çarəsizliyini təsvir edir, Allahdan kömək umur:

Havayı xərclənən ömür,

havada qaldı, Allahım!

Canıyla əlləşən canım

Davada qaldı, Allahım!

Yollar yolumu qucmadı,

Yolsuz yolumdan qaçmadı,

Arzular qanad açmadı,

Yuvada qaldı ,Allahım!

Dönük çıxma kökə, soya,

Kim unuda, kim də saya,

Üzlərdəki abır- həya

Obada qaldı,Allahım!

Halal-haqqı üzə dedim,

Dərdimi dənizə dedim,

Bir də gördüm son ümidim-

Adada qaldı, Allahım!

Şair Vətən müəharibəsindən sonra dağlara gedib bənövşə axtarır, ancq uşaqlığındakı, gəncliyindəki dağları görə bilmir və sanki Aşıq Ələsgərin taleyini yaşayır və öz dərdini “Bənövşə” adlı şeirdə bənövşənin təbiətdəki yoxluğunu və bunun səbəblərini təsvir edir. Şeirin müəllifi bənövşənin qar və kol altında gizləndiyini, lakin onu tapa bilmədiyini qeyd edir. Şeir bənövşənin həsrətində olan ürəyin narahatlığını və təbiətin bu gözəlliyindən məhrum olmağı vurğulayır. Bənövşə bahardan küsərək bitməyi dayandırmış kimi təsvir olunur. Bu çiçəyin taledən və boynubükük qalmaqdan yorulduğunu, insanların dərdini öz dərdlərindən üstün tutduğunu bildirir. Şeirdə bənövşənin dərdini heç kimin bilmədiyi və şəhidlərin xətrinə bitmədiyi ifadə olunur:

Gözlərim qar altında,

gözlərim kol dibində.

ürəyim hey uçunur,

bənövşə həsrətində.

ha gəzdim addım-addım,

ha baxdım maddım-maddım,

arzum kama yetmədi.

deyən bahardan küsüb,

heç bənövşə bitmədi..

o da bezdi taledən,

boynubükük qalmaqdan.

öz dərdini unudub,

bizləri ağlamaqdan.

bənövşə bəndə düşdü,

qəlbi yaman üşüdü.

bənövşə "can" bənövşə,

bənövşə."qan bənövşə"!

zaval dəydi ətrinə,

dərdi kimsə bilmədi.

Şəhidlərin xətrinə

bənövşələr bitmədi....

Ümumiyyətlə, Nadir Qədimlinin şeirləri və əsərləri, onun dərin duyğularını, vətən həsrətini və insanlıq dərdlərini ifadə edir. O, şeir və dramlarında Qarabağın ağrı-acılarını, insanların çəkdiyi əzabları və arzu dolu ümidlərini təsvir etməyi bacarıb. Qədimlinin əsərləri oxucunu onun daxili dünyasına, vətənə və insanlığa olan sevgisinə aparır. Şairin əsərləri Azərbaycan ədəbiyyatının zənginliyini və dərinliyini artırır. Onun yaradıcılığı, keçmişin ağrılarını və gələcəyə olan ümidləri canlı tutaraq oxuculara dərindən təsir edir. "Ürəyimə yağan yağış" kitabı da bu mənada dərin mənalı və təsirli əsərləri özündə cəmləşdirir. Qədimlinin şeirlərindəki duyğular, oxucunun qəlbində əks-səda taparaq, onun əsərlərinin dəyərini və əhəmiyyətini bir daha göstərir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞA TÖHFƏ layihəsində sizlər üçün Qərbi Azərbaycanla bağlı maraqlı faktları təqdim edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Təbrizdə yaşayıb yaradan Aynar Təbrizlinin şeirlərini təqdim edir. 

Aynar Təbrizli

Təbrizli

I

Həyətdə kölgəmə qılınc atır birisi

Qanı içimə damılır mənim...

Yuxudan atılıram...

Adamlar yerə atılırlar sümüklərimin yorğun binasından...

Ayağıma dolaşır

Qıçlarımdan, belimdən, boynumdan yuxarı gedir saçımın buruqluğu...

Rəngim qaçır...

Rəngi qopuq divarlara bənzəyirəm get-gedə

Yediyim işarə barmağımın dərisi ilə

Soyulur bütün varlığım.

Silinirəm

Toxunduğum bütün əşyaların barmaq izlərindən

Əllərimin hafizəsindən silinirəm yavaş-yavaş.

Kimliyimdən

Ailə tabutumuzu kefsizlədən iradi

Gülüşlərimdən.

İtirmişəm əllərimi!..

Barmaqlarım piyanoda qalıb...

Əllərim işdə qalıb...

Bu bədəndə başqa insanlar yaşayırmış görən?

Üzümü çimdikləyirəm ki, inanam diriyəm hələ...

Kədərliyəm

Kədərliyəm ki, heç bir qucağa qırılmadı düymələrim.

Buraxın unudum tənimdə göynəyən qopuq qanadlarımın yerini...

Buraxın unudum özümü...

Yerimin hara olduğu da bəlli olmasın...

Yaxamdan əl çəkin

Susun soyuq divarlar!

Mat baxış, quru gülüşlərinizdən zəhləm gedir...

Birisi otağıma girir

Deyir ki,

İxtiyarsız işəmək

İradi gülüşlərin etkisidir!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.08.2024)