Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Uşaq ikən televizorda orkestr ifası görəndə elə bilirdim, əlində çubuq tutan şəxs orda ən lazımsız adamdır, hamı musiqi alətində ifa edir, o isə çubuq oynadır. Məhz Maestro Niyazinin timsalında sonradan yanıldığımı başa düşdüm. 

Bu gün dünyaşöhrətli dirijor, bəstəkar, ictimai xadim, SSRİ Xalq artisti, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Niyazi Tağızadə-Hacıbəyovun vəfatından 40 il ötür. İllər keçsə, zaman dəyişsə də, Niyazi ürəklərdə yaşayır, yeri hər zaman görünür.

Tağızadə-Hacıbəyov Niyazi Zülfüqar oğlu (Maestro Niyazi) 1912-ci il avqustun 20-də böyük musiqiçimiz Zülfüqar Hacıbəyovun ailəsində dünyaya gəlmişdir. O, bu soyadın davamçısı kimi özünü yeni bir istiqamətdə təsdiq edə bilib. Niyazinin yeniyetməlik illəri Azərbaycanın səfalı guşələrindən olan Şuşada keçib. O, Azərbaycanın ikinci konservatoriyası, musiqi məktəbi kimi hallanan bu diyarın ab-havasında sənətə ilk addımlarını atıb. Uşaqlıq illərindən Üzeyir Hacıbəyli, Müslüm Maqomayev, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Cəlil Məmmədquluzadə, Nəcəf bəy Vəzirov, Hüseyn Cavid, Süleyman Sani Axundov, Abdulla Şaiq, Hüseyn Ərəblinski, Cahangir Zeynalov, Abbas Mirzə Şərifzadə, Mirzağa Əliyev, Sidqi Ruhulla kimi Azərbaycan incəsənətinin yaradıcıları arasında böyüyüb, onlardan çox mətləblər əxz edib.

Maestronun Azərbaycan Opera və Balet Teatrının səhnəsində hazırladığı Müslüm Maqomayevin “Nərgiz”, Qara Qarayevin “Vətən”, Fikrət Əmirovun “Sevil” operaları, eləcə də Qara Qarayevin “Yeddi gözəl” və “İldırımlı yollarla” baletləri böyük uğur qazanıb. 1961-ci ildə Leninqrad Opera və Balet Teatrında Arif Məlikovun “Məhəbbət əfsanəsi” baletinin ilk tamaşasını hazırlayan maestro, həmçinin Ankara Opera və Balet Teatrında Pyotr Çaykovskinin “Qaratoxmaq qadın”, Cüzeppe Verdinin “Aida” operalarına, İstanbul Opera və Balet Teatrında türk bəstəkarı Ə.Sayqunun “Koroğlu” operasının ilk tamaşasına və “Yunis Əmrə” oratoriyasına dirijorluq edib.

SSRİ Xalq artisti, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı, Azərbaycan Lenin komsomolu laureatı, Beynəlxalq Nehru mükafatı laureatıdır. Niyazinin ifaçılıq fəaliyyəti daha çox Opera və Balet Teatrı ilə bağlıdır. O, 1937-48, 1951-52-ci illərdə teatrın dirijoru, bədii rəhbəri və baş dirijoru olub. 1979-cu ildən filarmoniyanın direktoru vəzifəsində çalışıb.

“Xosrov və Şirin” operasının (1942), “Çitra” baletinin (1961), “Zaqatala süitası” (1934), “Qaytağı” (1939), “Konsert valsı” simfonik əsərlərinin, “Rast” simfonik muğamının (1949) “1920-ci ildə” opera-kantatasının, simfonik orkestr üçün “Rəqs süitası”nın, Hindistan yazıçısı Rabindranat Taqorun əsərləri əsasında yaratdığı “Çitra” baletinin (1962) və bir çox musiqi əsərlərinin müəllifidir.

Niyazi 1958-ci ildən ömrünün sonuna qədər Bakıda Bülbül prospekti, 21 ünvanındakı mənzildə yaşayıb. 1984-cü il avqustun 2-də vəfat edib.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik Qiraətdə bu gün daimi müəllif Əlizadə Nuridir, bu dəfə  “Baxışların qoymur məni ölməyə...” şeiri ilə. Bu dəfə sevgi şeiridir. 

Xoş mütaliələr!

Dünən sənin gözlərində yaş idim,

Bu gün sənin yanağından düşürəm.

Göy üzündə bir söz kimi doğuldum

İndi onun varağından düşürəm...

Göydən enib bu həyatla görüşdüm,

Gülüm, gülən gözlərində gülüşdüm.

Dünən sənin qılıncında gümüşdüm-

Bu gün sənin yarağından düşürəm...

Sükut dinsə, gərək qalmır kəlməyə,

Qorxuram ki bu yol gedə, gəlməyə.

...Baxışların qoymur məni ölməyə-

Gözlərinin qırağından düşürəm...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hələ heç kəs poeziyada sürrealizm göstərə bilməyib. Dünyada yalnız fransız poeziyasında bunu Renuarda görmüşük, bir də yəhüdi poeziyasında Mendelştamda və Brodskidə. 

Adilsə göstərib. O özü həm də rəssam idi, impressionist rəsmlər çəkirdi. 

Bəli, biz iddia edirik ki, Adil Mirseyidin yazdıqları poeziyamızın qızıl fondudur. Kim razılaşmırsa, özü bilər. 

nord soyuducusunu ərzaqla doldurmuşdu

qapını bağlayıb şeir yazırdı

payız gəlib qapısında durmuşdu

o baharda gördüyü yuxuları yozurdu

pərdələri çəkmişdi telefonu qapalı

acı qəhvə içirdi kaptan blek çəkirdi

mətbəxdə yuyulmamış qabqacaq

bir gün yuxusuna Lermontov girdi

bir də geri dönərmi o əski macəralar

nə köhnə inturist qalıb nə də uzaq vağzallar

hardasa qəzaya uğrayıb qatar

xoşbəxtlikdən qız bürcü öz yerindədi hələ

hər şairin ürəyində bir gizli dəfinə var

demonla qumar oynayırdı gecələr

gənc Qusar zabiti ərköyün mişel

sanardı ki qarşıda şöhrət gözləyir onu

amma ki pusquda durmuşdu duel

dueldə öləcəyini bilmirdi hələ

hələ ki xoşbəxt idi iyirmi yeddi yaşında

beştau dağlarında silahlar çəkiləndə

təzə bir şeir havası vardı başında

bu nə yuxuydu belə anlamadı zavallı

niyə Lermontov gəlib yuxusuna girmişdi

qələm düşdü əlindən daha şeir yazmadı

dəli könlü susmuşdu kirimişdi

tənha yelkən ağarırdı uzaqda

evdən çıxmamışdı günlərdən bəri

son dəfə aynada özünə baxdı

qapını açan kimi ölüm girdi içəri

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Məmməd Nasirinin şeirlərini təqdim edir. 

00:00

“Seher aydınlığında taze insan, 

Yanık benzin kokusu” 

                          Nazım Hikmet

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Arayer itlərindən bir sürü, 

Qaranlıq dolusu sümsündülər, getdilər 

Arayer itlərindən bir sürü! 

Qonşumuzun itinin, 

Hələ də gözləri böyükdür eşitdiyim! 

Korluğuna baxma, 

Gözləri dolusu baxar insana, bir də dünyaya! 

İnsan bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Dünya bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Bir də qaranlıq! 

Hətta boynundakı zəncir də qaranlıq! 

Ağzı da qəbiristanlıq kimi açıq 

Dişləri qəbir daşları! 

Cəmdək iyi qalxar havladıqca ağzından 

Cəmdək iyi qalxar ulduzlara hürdükcə! 

Məchulları gördükcə! 

Yenə 

Qaranlıq 

Qonşumuzun iti 

Arayer itlərindən bir sürü 

Qalabalıq! 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Uzaqlar məndə qurtulur! 

Daha uzaqlaşdıqca kiçilmir 

Böyüdü getdikcə, əsarətdəki dünyam öz aləmində 

Əsirin dünyası olmaz ki! 

Orda mənim yalqızlığıma yağış yağar

Yaldır körpüsünə də yağış yağar eşitdiyim 

Soyuq işləyər sümüklərinə, 

Dişləri bir-birinə dəyər! 

Torpaq da bacardığı yerədək soyuq 

Bacardığı yerədək torpaq! 

Ölülərə yataq! 

Doğrudur inanmışam ki, insanınkı torpağadəkdir!

Var-yoxları da torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin 

Üfüqləri də torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin! 

Fənərlərində günəş dans eləyir hisli-paslı 

Sinələrində qalıb kifsənmiş oksigenkimi acı! 

Ağızlarını bıçaq açmaz 

Ucaldılar, qocaldılar, öldülər! 

Bir də qocalmazlar ölülər 

Bir də ölməzlər ölülər 

Gözləri bir ovuc torpaqdan doysa da

Yoxsullar aləmində! 

İndi məmləkətləri zəncirdir, məmləkətləri qürbət 

Öldülər də qurtarmadı əsarət! 

Qəbir daşları da adlarını çəkə bilmir ölülərin! 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İnsanı, insanlığı 

Mənim doğulduğum şəhərin tiryəkçiləri,

Boğazlarındakı düyünlər kimi öskürüb-öskürüb 

Qanlı xılt ilə qarışıq, tüpürürlər asfaltın üzünə! 

Allahın da qaranlıq gecəsinin ayı 

Süd gölündə yatır! 

Qaranlıqda adamların səsləri dünyadan gedir 

Qaranlıqda addımların səsləri dünyadan gedir 

Ət ayaq yalın, yorğun! 

Qanovların ağızları dadıxmış 

Aydınlıq isə pəncərə adlanan çərçivələrdə paslanar! 

Qaranlıqda adamlar 

Qaranlıqda addımlar! 

Bələdiyyə süpürgəçiləri yatmadan, 

Gecələrdən sabahlaradək 

Süpürəcəklər ayaq səslərini xiyabanlardan! 

Səhər aydınlğında təp-təzə səhər 

Səhər aydınlığında təp-təzə insan

Səhər aydınlğında təp-təzə şəhər! 

Yenə həman

Yenə həman! 

Gecə həman

Gecə həman! 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Fahişələr gün görməz yerlərinin çörəyini yeyirlər!

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İşıqlar divar çatlaqlarından düşür 

Və pəncərələr yuxularını qusur

Pəncərələr yuxularını qusurlar 

Pəncərələr yuxularını qusurlar! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Şəfa Vəlinin  Gündüz Sevindiyin “Yorğun küçə” kitabı barədə qeydlərini təqdim edir. 

Gündüz Sevindik… “Yorğun küçə” kitabı haqqında qeydlər... 

Küçələr... Yollar... Küçələri sevirəm... Bəzən elə olur ki, hansısa küçə yaddaşımın lap uzaq küncündə, illərin pərdəsinin arxasında mənə kiçik bir nağıl danışa bilir...

 -Bax, burda, bu ağacın altında iki sevən gənc bir-birinə sehrli sözlər pıçıldayırdı...

 Başqa bir küçə gözəl bir serenada çalır... Onun təranələri altında xəfifcə gülümsəyir:

 -Körpə ilk dəfə, bax, burda, dalanın çıxacağında "ATA" demişdi. Gənc ata işə gecikmişdi o gün. Geri dönüb körpəni bağrına basmış, kövrək anlar yaşamışdı...

 Belə nağılların, serenadaların sayagəlməz fərqli çalarları var... Sanki bir ömür vərəqlənir hər küçədə. Ancaq heç vaxt küçəni evə gətirməyə cəhd etməmişəm. Buna, bəlkə də, cəsarətim çatmayıb. Gündüz isə... 

 Doğma küçə,

 Gecə düşür yenə də!

 ...Dur, yığış, gedək, küçə!

 Dur, yığış, gedək bizə...

 Mənə elə gəlir Gündüz bunu deməliydi. Bunu bacarmalıydı. O qədər kövrək ürəyi var şairin... O qədər yenilməz qətiyyəti var şairin... O qədər küçəylə tənha qalıb ki... O qədər dərdini danışıb ki, ona... Ürəyini boşaldandan sonra küçənin kədərində, hüznündə özünü günahkar görüb... Onun da halına yanıb...

 Doğma küçə,

 Bu dünyanın ağrısını,

 acısını, dərdini,

 Saplağından dəribsən.

 Mənim kimi öz içində,

 öz evində, öz küçəndə 

 qəribsən.

 Addım-addım küçələrdən keçdikcə bir də onun yuxusunu qaçırdığını düşünüb... Öz ruhunun tənhalığını belə küçəyə etibar edir... Yalnız küçəyə...

 "Bir ev həsrətini çəkməyən" şair "küçəni gözünə təpir"... Doymaq istəyir ondan...Yenə doymur...Bu dəfə də Allaha üz tutur:

 Ay Allah, nəfəs ver, qoyma ki, sönəm,

 qərib küçələrdən özümə dönəm.

 Adı bəlli, ünvanı bəlli küçələri öz hissləri kimi qərib sanır... Bu qəriblik onun gözlərindən ürəyinə axır... Küçələri şeirlərinə köçürür... Onlara misralarında sığınacaq verir... Bu dəfə də ürəklə, fərəhlə

 -"Mənim küçələrim üşümür daha!"-deyir.

 Sevgisini də qürurla yaşayır... Sevgisi də qürurludur onun... Özü kimsəyə baş əyməz... Sevgisini də əydirtməz, alçaltmaz... Şairin sevgisi onu "Tanrı əsəri" edib. Yüksəldib. Şairin sevgi kədəri, ayrılıq dərdi rekviem deyil. Həzin axşam melodiyasıdır. 

 Gündüzün qürurundan danışdım... Bu qürurun altındakı uşaq ərköyünlüyü də göz önündədir... Olduğu kimi... Onun körpə məsumluğu qədər səmimiliyi hərdən-hərdən gözə görünür. Nə yaş, nə qətiyyət, nə də qürur bu səmimiliyi pərdələyə bilmir:

 Vallah, mən ölərəm səndən ötəri,

 Bir ölmək nədir ki, mənim əlimdə.

 Beləcə sadə, beləcə, səmimidir O... Gündüz, biz də səninlə sevindik... Sevindik ki, "Yorğun küçə" məhz sənin sayəndə qapılarımızı açdı... Evimizə gəldi... Məhz sənin səmimi olduğu kimi qətiyyətli, mehriban olduğu kimi zəhmli, hökmlü ürəyin küçənin yorğunluğunu duya bilərdi. Duydu da... Duyurdu da... Var ol!

 Kitabın ön sözünün müəllifi bəstəkar, şair Xanım İsmayılqızı haqlı olaraq qeyd edir: “Şeirləri-özüdür, özü-sözünün üzüdür Gündüz Sevindik!”... Bu bircə cümləylə, demək olar ki, Xanım İsmayılqızı onun yaradıcılığını, daxili ucalığını ifadə edib. “Yorğun küçə” kitabında mənim də az da olsa əməyim olduğuna sevinirəm... Və sonda deyirəm:

 -Küçələrin üşüməsin, şair!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Ən yeni poeziya rubrikasında bu gün şair Faiq Hüseynbəyli  “Bax, insan beləcə əzilər” söyləyəcək. 

Həsrət nəğməsiylə, qəm havasıyla,

Baxışlar yollara düzülər gedər.

Dözməz intizara, ayrılıqlara,

Ürəklər yerindən üzülər gedər. 

Yüklənər yalanın suçu gerçəyə,

Bütün xəyalları ucu gerçəyə...

Öyrəşər sərtliyə, acı gerçəyə,

Dodaqlar xoş sözə büzülər gedər. 

Kim bilir, bəlkə də nələr nələrdi,

Yollar qayıdaydı, gedən gələrdi...

Arzudu, istəkdi, xatirələrdi -

Buluddan buluda süzülər gedər. 

Baxtına, şansına yük olan adam,

Həyatı gözünnən tökülən adam...

Sözün qüdrətinə söykənən adam,

Ağrılar, acılar söz olar gedər. 

İnsanı ruzisiz, quşları dənsiz,

Tanrımı yaratdı heçdən, "nədən"siz...

Ayaqlar baş olub, başlar bədənsiz,

Ayaqlar yollarda iz olar gedər. 

Bu zülmət gecənin səhəri yoxdur,

Yoxdur həqiqətin təpəri, yoxdur...

Kimsənin kimsədən xəbəri yoxdur,

Ürəklər daş olar, buz olar gedər. 

Göy ilə, yer ilə bitişər ömrü,

Sonuna əliboş yetişər ömrü...

Zamanın yanından ötüşər ömrü,

Bax, insan beləcə əzilər gedər. 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” tanınmış naşir Səbuhi Şahmarsoyun maraqlı bir yazısını təqdim edir. 

O, Afrikada Uqandanın ən yoxsul bölgələrindən biri olan Katvedə anadan olub. Məktəbli yaşlarında yaza və oxuya bilmirmiş, amma artıq 9 yaşında şahmat oyununda istənilən rəqibini mat etməyi bacarırmış. 

Fionadakı fitri istedadı ətrafdakılar da görməyə başlayır. Bu, bir səhv gedişin uduzmaq olduğunu nəzərdə saxlayaraq xeyli gediş qarşını düşünmək bacarığıdır. 

Deyilənə görə, o, bu dərsi Katvedə böyüyərkən öyrənir. Bir il ərzində Fiona Aqape kilsəsinin bütün oğlanlarını və hətta məşqçi Roberti də məğlub edir. Sonra məktəb turnirlərində iştirak etməyə və bir-birinin ardınca uşaqları "mat" eləməyə başlayır. Bu yol onu universitet turnirlərinə kimi aparır, orda da rəqib tanımır. 

2007-ci ildə 11 yaşlı Fiona Mutesi Uqanda Gənclər Çempionatının, bir neçə il sonra isə milli çempionatların qalibi olur. 

2010-cu ildə 14 yaşlı Fiona Uqanda milli komandasının tərkibində dünyanın ən nüfuzlu turnirinə – Ümumdünya Şahmat Olimpiadasına qatılır. Dünya ilk dəfə bu gənc şahmat dahisini onda tanıyır. 

“İndi başıma gələnlərin çoxuna inanmaqda çətinlik çəkirəm. Şahmatla məşğul olmamışdan əvvəl gecəqondularda yaşayırdım və düşünürdüm ki, hamı belə yaşayır” – Fiona bir müsahibəsində deyir. 

Avropadan qayıdan Fiona vətənində qəhrəman kimi qarşılanır. Onun haqqında CNN və ISPN kanalları süjet hazırlayır. Həyatından bəhs edən kitab nəşr olunur. 

Amerikaya səfərində bir çox şahmat turnirlərində iştirak edir, dünya şöhrətli şahmatçılarla görüşdən qələbə ilə ayrılır. Amerikadakı məşhurluğundan sonra "Disney" studiyası onun həyatı haqqında film çəkir. 

“Bəzən hisslərim içimdəki boşluğu doldurur. Keçmişdə başıma gələnlərin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Olan olub, keçən keçib. Gələcəyin mənim üçün nə hazırladığını səbirsizliklə gözləyirəm. Şahmat mənə məktəbə qayıtmaq imkanı verdi və göstərdi ki, həyat başqa cür də ola bilərmiş, tamam başqa...”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

Fariz Əhmədov, “Ədəbiyyat və incəsənət” (Naxçıvan bölməsi)

Ağac həmişə Tanrı ilə bəndə arasında əlaqəlındirici vasitə olub. Buna görə də ziyarətgahların bir hissəsi ağacla bağlı pirlərdir. Tanrıçılıq dininin yadigarı olan ağac pirləri nəinki Azərbaycanda, digər türkdilli xalqların yaşadığı bölgələrdə də həmişə var olub. 

Ulu türklərin inancına görə, el-obanı, Vətəni qoruyan ağac həm də sevgiləri qoruyan bir obraz kimi dəyərləndirilib. Professor Ş.Cəmşidov Qarabağ bölgəsindən rəvayət edərək yazır ki, arana, dağa köç edənlər öz əşyalarını ağacın dibinə əmanət qoyub gedər və heç kəs aylarla sahibsiz qalan əşyalara toxunmazdı. “Manas” dastanında da göstərilir ki, övladı olmayan qadınlar alma ağacının altında rəqs etməklə övladlarının olacağına inanırmışlar. Tapınaqları ziyarət edənlər arzuları hasil olsun deyə ağaca güllü parça, rəngli ip, yaylıq bağlayırlar. Qədim Şumer dastanı “Bilqamıs” dastanında da ağac kultu əsas yer tutur. Qazaxlar səhralardakı tək ağacı, Altay türkləri isə tək-tənha çinar ağaclarını pir hesab edərək ona qurban gətirirdi. Azərbaycanda vaxtilə yaşayan hunlar isə daha çox palıdı müqəddəsləşdiriblər. Vaxtilə Ağqoyunlu hökmdarı Gilan hakimi Şərif Həsənxandan Şah İsmayılın qaytarılmasını dəfələrlə tələb edir, lakin o, İsmayılın öz yanında olmadığına and içir və onu sıx bir meşədə, yüksək ağaclar arasında qurulan bir çadırda gizlədir. Bu da o dövrdə ağacın müqəddəsliyinin rəmzi hesab olunurdu. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gerbində, o cümlədən polis geyim formalarında palıd yarpağının təsviri uzunömürlülük rəmzi olaraq əski çağlardan mövcud olmuş ağac kultu ilə bağlı düşüncənin bir nümunəsidir.

Ağaca tapınmanı yazılı ədəbiyyatda M.Ş.Vazeh qoca zahidlə Zərdüşt Peyğəmbərin söhbətində belə təsvir edir: “Bitkilərin kökünü yeməklə 20 ildir ki, insanlardan uzaq, sükuta qərq olmuş səhralarda ancaq Allaha dua edərək ruhən dincələ bilmək üçü nyalqız yaşayıram” – deyən qocaya Zərdüşt Peyğəmbər belə cavab verir: “Sənin iyirmi il insanlardan uzaq düşüb tək-tənha yaşamağındansa, o susuz səhralarda bir ağac əkib-becərməyin, ona qulluq etməyin daha müqəddəs iş olardı”.

Bir çox bölgələrdə olduğu kimi, Naxçıvanda da ağac və kollara parça bağlama inancı hələ də qalmaqdadır. Camaldın kəndi yaxınlığındakı Alməmməd pirində armud ağacına, Havuş pirində armud ağacına, Tənənəm kəndindəki “Pir Süleyman”türbəsində qaraçalı koluna, Ərəfsə pirinin ətrafındakı kola və sair yerlərdə parça bağlama adəti vardır. Müqəddəslik statusunda olan belə tapınaqlardan biri Ərəfsədə ümidsiz insanların üz tutduğu ağac kultudur. “Hər ağaca parça bağlanmaz”,– deyib bura üz tutanların sayı heç də az deyil. Əsasən də, bölgənin sakinləri daha çox bu ağaca üz tutub ondan mədət diləyirlər. Kimisi ondan uşaq, kimisi sağlamlıq, kimisi də yaxşı həyat yaşaması üçün ağaca gecə-gündüz səcdələr edir, dil tökürlər. Bəli, ağaca qulluq lazımdır, sitayiş yox. Ona su vermək, qol-budağını daramaq, qulluq göstərmək, sevmək lazımdır. Yaşıl dünya naminə həmrəy olmaq, yaşıllıqlar salmaq ən ümdə vəzifə olmalıdır. Hərkəsin öz ağacı olmalıdır. Bu inanc isə yaşıl dünya naminə həmrəy olmaqdır. Ağacın qol-budağına bər-bəzək, yaylıq, parça bağlamaqdansa, ona su verməyi və qulluq etməyi daha üstün tutaq. Totem üçün yox, sevgi üçün, inam üçün, yaşıllıq üçün həmrəy olaq. Ağaclara qulluq edək ki, bol-bəhərli olsun. Kölgəsində kök salaq və gələcək nəsillərə izah edək ki, bu inancı totemə çevirməsinlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

Rubrikanı Könül aparır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır. 

Bu gün sizlərə Sarıçiçəkli toyuq kababının  hazırlanma qaydasını təqdim edəcəyik.

 DÜSTUR 

§ Toyuq – 187 qr

§ Tomat pastası – 10 qr

§ Bitki yağı – 15 qr

§ Kərə yağı – 10 qr

§ Sarıçiçək şirəsi – 5 qr

§ Sarıkök – 0,2 qr

§ Duz – 4 qr

§ İstiot – 0,05 qr

Xörək əlavəsi:

§ soğan – 20 qr, göyərti (cəfəri) – 8 qr, sumaq – 5 qr, dənələnmiş nar – 15 qr, lavaş – 15 qr

HAZIRLANMASI:

Toyuq 50-60 qramlıq tikələrə doğ- ranır, dərisi çıxarılır, duz, istiot, sa- rıçiçək şirəsi, sarıkök, tomat, bitki yağı vurulur, qarışdırılır (basdırma olunur), saxlanılır. Manqal yandırılır, kömür közə düşdükdə yayılır. Toyuq əti şişlərə taxılır, manqalda bişirilir. Ardıcıl çevrilir. Qızardıqda manqal- dan götürülür, hər paya 4 tikə olmaq- la boşqaba yığılır. Üzərinə sumaq səpilir və süfrəyə verilir. Toyuğun biş- miş içalatı yanında verilə bilər.

Nuş olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Nə gözəl toxunub fələyin toru?-

Adam özü qaçır ağzına doğru.

İçində quldurdu çölündə oğru,

İçini-çölünü xışla da getsin. 

(İbrahim İlyaslı)

Dəyərli şairimiz, "dərininə  düşünmək" niyə hər kəsə nəsib olmur? Bəlkə, özləri bu bacarığı görmək istəmir?

 CAVAB

Dərininə düşünmək dərinə düşmək kimidir. Düşməyin bir çıxmağı da var axı… Adamların nəyinə lazımdır bu əzaba qatlansın?! Hər kəs dalğıc(qəvvas) olamaz ki, dəryaların dibinə baş burub da geri dönsün. Yarı yolda boğulmaq təhlükəsi var…

Dünyanın ikicə rəngi varıymış,-

Bildim qara nədi, ağ nədi, bildim.

Balamın dilindən bir söz eşitdim,

Dağ üstən çəkilən dağ nədi, bildim.

“Yox”dan yola çıxdım, yol məni getdi,

Kəm məni kəsdirdi, bol məni getdi.

Mən sağı getdikcə, sol məni getdi,

Axır ki, sol nədi, sağ nədi, bildim.

Doldu piyalələr, boşaldı camlar,

Sərxoş damağımı dəyişdi tamlar…

Qaranlıq könlümdə yandıqca şamlar

Ürəkdən əriyən yağ nədi, bildim.

Adlayıb dünyanın Hun hasarından

Qopdu şah millətim şah damarından…

Sındı məmləkətim sınırlarından,-

Çəpəri pozulan bağ nədi, bildim.

İbrahim İlyaslı, budurmu qanmaq?-

İşin-peşən oldu tutuşub yanmaq.

Haqqı buluncaymış fələyi danmaq,-

Bildim nahaq nədi, haqq nədi, bildim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.08.2024)