Super User
Aİ səfirinin iqamətgahında Azərbaycan rəssamlarının əsərlərindən ibarət sərgi keçirilib
Avropa İttifaqının (Aİ) Azərbaycandakı səfirinin iqamətgahında “Arts Council Azerbaijan” qeyri-hökumət təşkilatının dəstəyi ilə təşkil olunan “Avropa ölkələri Azərbaycan rəssamlarının gözü ilə” adlı sərginin açılışı olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Azərbaycan rəssamları perspektivlərin müxtəlifliyini təqdim edərək, incəsənət əsərləri vasitəsilə Avropa mədəniyyətinə baxışlarını ifadə ediblər. Hər bir əsər virtual səyahət, Avropa ölkələri, onların mədəniyyəti, ənənələri, tarixi və memarlıq abidələri ilə tanışlıq olub.
Tədbirdə diplomatik missiyaların nümayəndələri və unikal yaradıcılıq mühiti yaradan rəssamlar Eldar Babazadə, Röya Həsənova, Məryəm Kiblayeva, Leyla Orucova, Nailə Aslanova, Sevda Rüstəmova, Ehtiram Rüstəmov, Samirə Muxtarova, Təranə Əliyeva, Nigar Əliyeva, Elşən Rzazadə, Gündüz Xunlar, Afaq Əkbər, Nailə Məhərrəmova, Aynurə Mustafayeva, Aytən Abdullayeva, Aliyə Əsədullayeva və Mələk Abbaszadə iştirak ediblər.
Açılışda Avropa İttifaqının Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Peter Mixalko bu mühüm mədəni hadisənin uğurlu keçirilməsinə və Avropa ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsinə köməklik edən mədəni üfüqlərin genişləndirilməsinə verdiyi töhfəyə görə bütün iştirakçılara minnətdarlığını bildirib.
“Arts Council Azerbaijan” təşkilatının rəhbəri Dadaş Məmmədov yaradılan imkana görə səfirə təşəkkürünü bildirib və qonaqlara təqdim olunmuş ekspozisiya haqqında məlumat verib. Daha sonra sərginin iştirakçılarına diplomlar təqdim olunub.
“Avropa ölkələri Azərbaycan rəssamlarının gözü ilə” adlı sərgi Azərbaycanda Avropa mədəni irsinin təşviqi üzrə təşəbbüsün bir hissəsi olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2024)
Adil Kərimli: “Əsas məqsəd mədəniyyətin iqlim dəyişikliyi məsələlərinin həll olunmasında önəmli yer tutmasıdır”
“Biz Forum çərçivəsində keçirilən tədbirlərdə daha inklüziv dünya və sülh yaratmaq üçün önəmli mövzuları müzakirə etdik. Bunlardan mədəniyyət və irs, təhsil və texnologiya, din, miqrasiya, gənclərin cəlb olunması və turizmin mədəniyyətlərarası dialoqa təsirini misal göstərə bilərik”.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının AzərTAC-a istinadən yaydığı bu sözləri mədəniyyət naziri Adil Kərimli “Sülh və qlobal təhlükəsizlik naminə dialoq” mövzusunda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun bağlanış mərasimində çıxışı zamanı deyib.
Forumda Bakıda keçiriləcək COP29 ilə bağlı önəmli fikirlər səsləndirildiyini bildirən nazir qeyd edib: “Bu gün Bakı Forumu yekunlaşır. Forumun açılış mərasimində Prezident İlham Əliyevin dərin məzmunlu çıxışına və mədəniyyətlərarası dialoqa göstərdiyi xüsusi dəstəyinə görə minnətdarıq.
Bizim əsas məqsədimiz mədəniyyətin bəşəriyyətin qarşıdan gələn iqlim dəyişikliyi məsələlərinin həll olunmasında önəmli yer tutmasıdır. Daha güclü və dayanıqlı gələcək üçün dəyişikliklər etməliyik”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2024)
“YAŞAT” Fondu tərəfindən müalicə məqsədilə Türkiyəyə göndərilən şəhidimizin atası Vətənə qayıdıb
“YAŞAT” Fondu tərəfindən həkim rəyi əsasında ağır yaralı olan qazilərin və şəhid ailəsi üzvlərinin müalicə üçün xaricə davamlı şəkildə göndərilməsi təmin edilir.
Şəhidimiz Asəf Ağayevin atası Abid Ağayev İsrəfil oğlu müalicəsini tamamlayaraq Vətənə qayıdıb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət portalına Fonddan məlumat verilib.
Fond göndərilən şəxslərin müalicəsini tam yekunlaşana qədər nəzarətdə saxlayır.
Xatırladaq ki, bu günə qədər Fond tərəfindən 178-i ağır yaralı, 8-i şəhid ailəsi üzvü olmaqla, ümumilikdə 186 şəxsin müalicə məqsədilə Türkiyə Respublikasına göndərilməsi təmin edilib. Onların müalicə proseduru artıq uğurla yekunlaşıb və Vətənə qayıdıblar. Həmin şəxslərin müalicəsi üçün nəzərdə tutulan dərman vasitələri də Fond tərəfindən təmin edilir.
“YAŞAT” Fondunun hesabatları və xərclənən vəsaitlərlə bağlı ətraflı məlumatı yashat.gov.az rəsmi internet saytımızın “Hesabatlar” (https://yashat.gov.az/report/tableau) bölməsindən əldə edə bilərsiniz.
Həmçinin Fondun 8110 “Çağrı” Mərkəzi fəaliyyət göstərir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
Bir rektorun manifesti - HAFİZ PAŞAYEVİN 83 İLLİYİNƏ
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1941-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Uzun illər AMEA-nın Fizika İnstitutunda müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Fizika elmləri doktorudur.
Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edəndən sonra Amerikada ölkəmizin ilk elçisi olub. Daha doğrusu, 1992-2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının ABŞ-da, o cümlədən Meksika və Kanadada fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsində işləyib. 2006-cı ildə Xarici işlər nazirinin müavini və nazirliyin Diplomatik Akademiyasının rektoru vəzifələrinə təyin olunub. Ötən il Xarici işlər nazirinin müavini postundan istefa versə də, hazırda "ADA" Universitetinin rektoru vəzifəsində çalışır...
Deyir ki,- “İlk dəfə 1975-ci ildə elmi araşdırmalarla bağlı Amerikaya yolum düşəndə 34 yaşım vardı, gənc idim. Təsəvvür edin, qapalı Sovet İttifaqından Amerika kimi demokratik, rəngarəng bir ölkəyə düşürsən və burada bir il yaşamaq şansın olur. Adam heyrətlənməyə bilmir. Axı yeniyetmə çağlarımdan Amerikaya musiqi mədəniyyətinin, daha doğrusu CAZın beşiyi kimi rəğbətim vardı”...
Məktəb illərindən caza böyük həvəsi olub. Xüsusi zövqlə radiodan izləyər, musiqinin bu janrı ilə bağlı müxtəlif mənbələrdən məlumatlar toplayardı. İlk dəfə ABŞ-da yaşadığı müddətdə isə caz musiqisini əks etdirən xeyli qrammofon valları alıb vətənə gətirmişdi...
Aradan on altı il ötəndən sonra, 1992-ci ildə yenidən Amerikaya dönür. Bu dəfə Azərbaycan Respublikasını təmsil edən fövqəladə və səlahiyyətli səfir kimi. Onun üçün Amerika artıq yaxından tanıdığı bir ölkə idi. Necə deyərlər, Amerikanı çoxdan kəşf etmişdi...
İlk səfirimiz ABŞ-a gedənədə nəinki sadə amerikalılar, heç dövlət məmurları da Azərbaycanın mövcudluğundan xəbərsiz idilər. Bu ölkənin xəritədə harada əks olunduğunu belə bilmirdilər. Söylədiyi kimi, köhnə təcrübə yeni şəkildə özünü büruzə verdi. Uğur ardınca uğurlar gətirdi. Düz on dörd il bu vəzifədə çalışdı. Azərbaycanı okeanın o tayında şərəflə, ləyaqətlə təmsil etdi. Ölkəmiz ABŞ-ın dövlət strukturlarında tanınmağa başladı. Konqresmenlər, senatorlar, dövlət adamları, müxtəlif böyük şirkətlər Azərbaycana ayaq açdılar...
...ABŞ-da olarkən Miçiqan ştatında yaşayan, Amerikanın ilk ürək cərrahlarından biri, İran Azərbaycanından olan həkim Şapur Ənsari ilə ailəvi dostluq edirdik. Evində elə bir məclis olmazdı ki, məni dəvət etməsin. Çox zəngin və imkanlı azərbaycanlılardan biridir. Bakıdan olduğum üçün, səksən bir yaşlı bu soydaşımız hər məni görəndə köhnə dostu barəsində xoş xatirələrini bölüşürdü. Onu bir şəxsiyyət kimi elə xarakterizə edirdi ki, heyran qalırdım. Deyirdi ki, çox alicənab, kübar, yüksək intellektli, uzaqgörən, müdrik, təvazökar, ağayanə insandır...
Atası, görkəmli ədibimiz Mir Cəlal Paşayevin gözəl bir deyimi var:- "Mənim ən böyük əsərim ailəmdir. "Bəli, bu əsərin qəhrəmanlarından biri də Hafiz Paşayevdir...
Deyir ki,- “Orta məktəbdə oxuyanda dəqiq elmlərdən qiymətlərim yüksək idi. Amma ədəbiyyatdan, tarixdən elə də yaxşı deyildi. Məktəbi bitirəndə atam mənə humanitar sahəni seçməyimi tövsiyə etdi. O vaxt əksər ədib və yazıçıların övladları humanitar elmlərə meyilli idilər. Mən isə qəti şəkildə bildirdim ki, fizik olmaq istəyirəm. Atam qərarıma hörmətlə yanaşıb, bir söz söyləmədi”...
Fəqət, genlə ötürülən istedad gec-tez özünü büruzə verir. İki kitab müəllifidir. İlk əsəri, “Bir səfirin manifesti” kitabı Amerikada yaşayıb çalışdığı illərdə şahidi olduğu hadisələrin, diplomatik gedişlərin, qazanılan uğurların təcəssümüdür. Bu kitabda Onun ömrünün müəyyən bir hissəsi öz əksini tapıb...
Uzun illərdir ki, rəsm və dostluq şarjları çəkir. Amma nədənsə, buna xobbi kimi baxır, üzə çıxarmır...
Bu gün - mayın 2-si Hafiz Paşayevin ad günüdür. Bu münasibətlə onu təbrik edir, möhkəm can sağlığı, firəvan həyat, xoş müjdəli günlər arzulayırıq.
83 yaşınız mübarək, Hafiz müəllim!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
“Ovcunda sağ üzüm, sol əlim qalır…” - VAHİD ƏZİZİN ŞEİRLƏRİ
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Xalq şairi Vahid Əzizin seçmə şeirləri təqdim ediləcək.
Xınasız daş idim - qonmadı kəklik
Gənclik illərimdə Qaraçı bir qız
yolumun üstünə çıxdı və - baxdı,
(bəlkə də, şairəm, inanmazsınız)
qəlbimi ovcunda sıxdı və baxdı.
(Sonralar - o cürə baxış görmədim,
Tutmuşdu - o sayaq naxış görmədim,
yağmur olmasaydı - yana bilərdim!)
İndi də arabir yuxuma gəlir,
uzaqdan boylanır, yaxına gəlir,
dediyi - düz çıxıb - baxtıma gəlir;
siz Allah, bir görün - hələ nə vaxtdı!
Yadımda hələ də "o selim" qalır,
ovcunda sağ üzüm, sol əlim qalır,
Qaraçı deyənə - "Beş ilim" qalır!
Bu vaxt - həyatımın bitdiyi vaxtdı.
Bir daha görmədim o cür gözəllik,
xınasız daş idim, qonmadı kəklik,
insanın Dünyaya gəlməyi - şənlik,
getməyi - murada yetdiyi vaxtdı...
10.04.2024
Bərəkət...
Yaşa, firavan ol, vüqarlı Vətən,
hər ömür anında vardı Bərəkət,
payız bağlarında Fironluq edən
qışdakı çiskindi, qardı Bərəkət.
Sən, deyib-güləyən, düşmən vasvası,
qanla da yuyulmaz qəlbinin pası,
abırlı insanda - Şahlıq libası,
ismətsiz əyninə dardı Bərəkət,
İsmini duymuşdum Haqq aşığından,
hər an söz salardı yaraşığından,
başlayıb, adicə şam işığından
ocaqda alovdu, qordu Bərəkət,
O, elə varlıq ki, aşıb-daşandı,
sevincdi, qürurdu, şöhrətdi-şandı,
nur gəzən insana gözlər açandı,
qəlbiqaralara kordu Bərəkət,
Yurdum, illər boyu davalı oldun,
qaçqın-didərginli yuvalı oldun,
çox bağban sevincdən havalı oldu -
çünki budaqları qırdı Bərəkət,
Qürurlu millətim - çağlayan dəniz,
çoşan bir dalğası mən -
Vahid Əziz,
savaş meydanında - Vətən sevgimiz,
şənlikdə kamandı-tardı Bərəkət...
26.12.2023
Yaylaqda bir gün...
Ağzı qırılaydı kərəntilərin,
gül məni səsləyir, onu səsləmir,
yoluna daş yağsın düşmən gələnin,
çiçək yar gözləyir, onu gözləmir.
Nəfəsim qarışdı bəyaz buluda,
görən, yar tanıyıb, bilərmi sağam?
alaçıq üstündə yanan quruda
gözüm qamaşmaya - doyunca baxam.
Bir çoban tütəyi nə cür çalırsa,
nə göylə səmayam, nə yerlə yerəm,
yaylaqlar ağlımı necə alırsa,
qışadək özümə gələ bilmərəm.
Köynəyim şehlərə elə batıb ki,
hələ indiyədək nəm, əynimdədi!
Bir duman qayada elə yatıb ki,
boynu elə bil ki, yar çiynindədi.
Hər kəs bir cür tapır həyatın çəmin,
mən isə gəzəcəm ölənə kimi,
ağzı qırıq qalsın kərəntilərin
gələn yaz mən bura gələnə kimi...
12.05.2019
Öz aramızdı...
Səndən də gəlib-gündə
Süleymana deyirlər.
Süleyman Rüstəm
Gülüm, özbaşına sınmır havalar,
Onu biz soyutduq - (öz aramızdı).
Arada nə düşmən, nə yabançı var,
arada olan da - öz aramızdı!
Sevgimiz olubsa bu qədər cılız,
Könül dəftərindən lap adımı cız!
İki bədbəxt ürək yanır cızhacız,
tüstüsüz, dumansız köz - aramızdı.
Daha tuta bilmir ürəyi sinə,
düşdü dəli kimi eşq həvəsinə,
səndən mənə deyir, məndən də sənə;
arada dolaşan söz - aramızdı.
Tale eşqi verdi bizə əmanət,
ocağa əmanət, közə əmanət,
dedilər -"Göz dəyib, nəzərdi həlbət?"
Vallah, nəzərləyən göz - aramızdı!
Könlün, inanmıram, düşmür həvəsə,
Gecələr qəlbimlə verə səs-səsə,
Od tutar, yanarlar üz-üzə gəlsə?
Həyadan keçməyən üz aramızdı.
Səninlə olsaq da bir eşqə şərik,
düşüb, bir araya gələ bilmirik,
bir azı sənlikdir, bir azı mənlik;
azaldaq; ara ki - öz aramızdı...
06.03.2021
Mənə gül gətirmə şad günlərimdə...
Bir insan ömrünü girov qoymuşam,
bir şair ömrünü yaşatmaq üçün...
Nəriman Həsənzadə
Mənə gül gətirmə şad günlərimdə,
bu sayaq eləmə göyçək ömrümü.
əzəli çəmənlik, sonluğu güldan -
yarımçıq bitirmə çiçək ömrünü.
Təkcə günahkarlar olmur müttəhim;
kim var ki, ömründə xəta etməsin?
İşdir, çiçək olsam, o yerdə bitim -
insan əl-ayağı ora yetməsin.
Mənə gül gətirmə xoşbəxt günümdə -
görkəmi solanda pisimə gəlir,
qucağı gül dolu insan görəndə
çaşıram - elə bil, yasıma gəlir!
Görürəm - oxuyub bu yazdığımı,
niyə dodaq büzür, niyə əsirsən?
Məyus eləyərək arı yazığı,
pətəyi boş qoyur, balı kəsirsən.
Hələ kəpənəkdən danışmıram mən -
birgünlük ömrünə qənim kəsilmə.
çiçəklər məkanı - yamaclar, çəmən,
ömürlər qırmağa buraya gəlmə.
Doğum günlərimdə gül gətirməyin,
yetər - açıq ürək, nurlu təbəssüm,
qıymaram, bir anlıq bəxtəvərliyim
başqa ömürlərə qənim kəsilsin...
08.01.2021
Böyük hünər...
Aranı-dağlara, dağı-arana
çəkmək ricasını mənə gül yazır.
əzmim can atdıqca baş çıxartmağa,
qısqanan zəmanəm başımdan basır.
Məkri qəribəymiş yana bilənin;
candan əl götürməz külə dönmədən.
nahaq ayağına qaçdım gələnin,
gəlməyin məğzini bilə-bilmədən!
Ayıran, bir yerə yığan da çomaq -
yatanı oyatmaq - böyük hünərdi!
Asan iş olsaydı bina ucaltmaq,
zəhmətkeş qarışqa Saray hörərdi.
Özüm də arabir dağda-aranda
istədim qoyunlu-quzulu olam,
cızılıb Qobustan qayalarında,
tarixə müəmma yazılı qalam.
İçimin qaranlıq "sandıqçası"ndan
bu gün oxunanlar boyun vurdurar,
Dünyaya qayıtsam başqa bir zaman -
duyan Yeni nəsil farağat durar...
13.04.2024
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
“Nyu-York trilogiyası”nın müəllifi Pol Osterə rekviyem
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Kitabserlər nəyə görəsə əcnəbi müəlliflərə daha çox etimad göstərir, onları daha çox oxuyurlar. Çağdaş Amerikada yapon İsiqura, Britaniyada cənubiafrikalı Kutzee, Rusiyada braziliyalı Koelyo, Türkiyədə amerikalı Den Braun, Azərbaycanda əfqan Xalid Hüseyni son statistikada ən çox oxunan müəlliflərdir.
Amma bir ad da var ki, o, bütün ölkələrin reytinqlərində ilk beşlikdə mütləq yer alır. O, Pol Osterdir.
Çox təəssüf ki…
Amerikalı yazıçı və tərcüməçi Pol Oster aprelin 30-da 77 yaşında vəfat etdi. Bu barədə Nyu-York Times qəzeti onun bir dostuna istinadən xəbər verməklə milyonlarla ostersevənləri kədərə qərq etdi.
Bu xəbəri ötən gün dünya mediası, o cümlədən biz də paylaşdıq.
Amma mən, hər halda, bu ölüm faktına biganə qala bilmədim, əllərim klaviaturaya doğru uzandı ki, nəsə yazım.
Yazıçı Bruklindəki evində vəfat edib. Ölümünün səbəbinin ağciyər xərçəngindən sonrakı ağırlaşmalar olduğu qeyd edilib. Bəli, o, uzun illər xərçəngdən əziyyət çəkirdi.
77 yaş əslində elə də çox yaş deyil. Planları çox idi, yeni romanlar yazacaq, oxucularını sevindirəcəkdi.
Pol Oster postmodernizm, absurdizm və ekzistensializm janrlarında çalışırdı. Onun yazdığı təxminən iyirmi əsər var. "Şüşə şəhər", "Xəyallar" və "Kilidli otaq" romanlarını özündə cəmləşdirən "Nyu-York Trilogiyası" (1987) sayəsində dünyaca şöhrət qazanan Oster “Leviafan" (1992) romanına görə Fransanın Medici ədəbi mükafatına layiq görülmüşdü.
Əgər kimsə kitab oxumağa tənbəllik edirsə şiddətlə tövsiyə edirəm, YouTube-dan dahi rus kinorejissoru Andrey Zvyagintsevin çəkdiyi “Leviafan” filmini tapıb izləyin. Dəhşət qarışıq təəccüb! Şərin xeyir üzərində qələbəsinin təntənəsindən doğan məyusluq, amma insanı əsərlə yaşamağa, həyəcan və emosiyalara sürükləmənin ən yüksək nümunəsi.
Pol Oster tərcümə sahəsində də kifayət qədər uğurlu idi, fransızcanı səlist bilməsi
Jean-Paul Sartre və Andre Bretonun əsərləri də daxil olmaqla onlarca kitabı Fransız dilindən tərcümə etməsinə zəmin olmuşdu. O, həm də nüfuzlu Berlin Film Festivalının "Gümüş ayı" mükafatını alan "Tüstü" (1994) filminin ssenaristlərindən biriydi.
Pol Oster çağdaş Amerika nəsrinin ən kütləvi oxunan və sevilən yazarı idi. Xərçəngdən əziyyət çəksə belə media önündə həmişə optimist görünər, ölüm yox, olum barədə düşünərdi. Amma təəssüf ki, alın yazısını yazmaq insanın öz əlində deyil.
Nə deyək, həqiqətən də ağır itkidir.
Şəkildə: Pol Oster 2017-ci ildə.
Foto müəllifi: Vincent West / Reuters
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
Bakı Forumu çərçivəsində müasir yaradıcılıq sənayesinə aid panel sessiya keçirilib
VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu çərçivəsində “Müasir inkişaf meyillərinin təmin edilməsində və iqtisadi şaxələndirmədə mədəni və yaradıcı sənayelərin əhəmiyyəti” mövzusunda panel sessiya keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, “ArtXchange Global”ın icraçı direktoru Ornela Ramasauskaitenin moderatorluğu ilə keçirilən sessiyada ABŞ-ın “Stirling Fondu”nun prezidenti və İdarə Heyətinin sədri Maylz Hansen çıxış edərək bildirib ki, dünyada millətçilik və qəbiləçiliyin olması münaqişələrin yaranmasına səbəb olan ən təhlükəli səbəblərdəndir. Onun sözlərinə görə, fəaliyyətlərini bu cür ideyalar üzərində quran qruplar və təşkilatlar bəşəriyyəti qütblərə bölür. Bu tendensiya tək Asiyada, şərqdə deyil, özünü ABŞ və Avropada da göstərir.
“Bu gün Azərbaycanda təşkil olunan Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu fərqli mədəniyyətlər və dinlərin birgə müzakirələr aparmasına şərait yaradır. Bu cür tədbirlər dünya mədəniyyətlərini bir araya gətirir”, - deyə M.Hansen bildirib.
Daha sonra “British Council”ın ölkə üzrə direktoru Nərgiz Hacıyeva məruzəçi kimi çıxış edərək təmsil olunduğu qurumun ölkəmizdə həyata keçirdiyi layihələrlə bağlı danışıb. O əlavə edib ki, “British Councıl” Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi ilə birlikdə mühüm layihələr hazırlayıb. Bu layihələr nəticəsində Azərbaycan mədəniyyəti Birləşmiş Krallıqda və dünyada tanıdılıb.
“Bu il keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) Azərbaycanın reallaşdırdığı ekoloji və sosial layihələri dünyaya təqdim etməklə yanaşı, gənclərin geniş təcrübə qazanmasına da səbəb olacaq”, - dəyə N.Hacıyeva vurğulayıb.
“Alove Animasiya” studiyasının həmtəsisçisi və “Plastilin-medianın” həmtəsisçisi və rəhbəri Oktay Yusibov isə qeyd edib ki, Azərbaycan animasiya yaradıcılığını inkişaf etdirib qonşu və digər ölkələrdə nümayiş etdirməsi müsbət nəticələrə yol aça bilər. Onun sözlərinə görə, bunun sayəsində uşaqlar müxtəlif xalqların və ölkələrin mədəniyyətini tanıyacaqlar.
Rəqəmsal mediada baş məsləhətçi Nina Lariçeva ilk olaraq ölkəmizlə bağlı təəssüratlarını bildirib. O, Bakıya ilk dəfə gəldiyini deyərək Zaha Hadidin inşa etdiyi Heydər Əliyev Mərkəzinin incəsənət əsəri, Bakının dünyanın gözəl şəhərlərindən biri olduğunu əlavə edib. N.Lariçeva qeyd edib ki, bu gün dünyanın animasiya və film sənayesində ABŞ məhsulları çoxluq təşkil edib. Qlobal bazara digər mədəniyyətlərə aid yaradıcılıq məhsullarının da olması lazımdır.
Daha sonra UNESCO-nun Banqladeşdəki daimi nümayəndəsi səfir Xondkar Muhammad Talha, “Bazelevs” film şirkətinin baş prodüseri Lalə Rüstəmova, Daxili Məlumat Yayıcıların Sosial təsir şöbəsinin tərəfdaş və rəhbəri Martina Nadal və Türkiyə Yaradıcı Sənayelər Şurasının Prezidenti WDO-nun (Dünya Dizayn Təşkilatı) Avropa üzrə regional müşaviri Sərtac Əray Ərsayın məruzələrlə çıxış ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
“Turan” (13-cü paylaşım) – ORXAN FİKRƏTOĞLUNUN KİNOSSENARİSİ
Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.
Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.
Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.
Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.
“TURAN” bədii film ssenarisini təqdim edirik.
Titr yazı. 1921-ci il. Gürcüstan. Sarp.
“Agit teatr” köçü tozlu kənd yolu ilə gedir...
Ravi-aşıqla onbaşı İzzət arabada oturub.
At tanınmaz şəkildə çullanıb...
Mələk qanadlı qız arabanın arxasınca gələ-gələ onbaşı İzzətə sevgi ilə baxır.
Onun baxışlarında gizlədilmiş sevgi qığılcımları dolaşmaqdadır.
Gecədir. Köç yatıb. Ətrafda iri tonqal yanır...
Mələk qanadlı aktrisa arabada yatmış onbaşı İzzətə yaxınlaşıb onu yuxudan oyadır...
Onbaşı İzzət arabadan torpaq üstünə düşür...
Mələk qanadlı aktrisa barmaqları ucunda dikəlib hündür boylu onbaşı İzzətin qulağına: – Səndən igid oğul istəyirəm, – pıçıldayır...
Mələk qanadlı aktrisa yenə barmaqları ucunda dikəlib onbaşı İzzətin dodaqlarından öpür...
Onbaşı İzzət qızı özündən kənara itələyir: – Belə olmaz. Bu, kişilikdən deyil.
O, qızdan uzaqlaşıb arabalara tərəf gedir.
Tonqalın kənarında oturur.
Mələk qanadlı qız ona yaxınlaşır:
– Ya bu gün, ya sabah çıxıb gedəcəksən... Mən kimdən uşaq doğacam?.. Bu yalançılardan?.. Mərdlik və qeyrət atadan oğula keçir... Milli ənənə belə yaranır da... Sabahı düşünmürsən?
Onbaşı İzzət: – Belə olmaz... Ənənəyə uyğun olmalıdır... Qoy Bakını azad edək, evlənərik.
Qız aşağı çömbəlib başını onbaşı İzzətin çiyninə söykəyir.
Mələk qanadlı qız: – Neçə yaşından döyüşürsən?
Onbaşı İzzət: – On dörd yaşımdan.
Mələk qanadlı qız: – Sevdiyin qız var?
Onbaşı İzzət: – Sevdiyim Osmanlı və var olacaq Turandır. Mən torpağımı sevdim.
Mələk qanadlı qız: – Qadın deyirəm...
Onbaşı İzzət: – Bu illərdə bircə gün də olsun rahat çarpayıda yatmadım, harda qadın gördüm ki, sevəm də?
Mələk qanadlı qız: – Məni sevdin?
Onbaşı İzzət: – Mənimçün borc sevgidən irəlidir... Sabah ölkəm yaşasın deyə mən bugünümü qurban verdim.
Mələk qanadlı qız köksünü ötürüb onbaşı İzzətin üzünə baxır...
Mələk qanadlı qız: – Mənim günahım nədir bəs?
Onbaşı İzzət: – Türk olmağın.
Mələk qanadlı qız: – Səni kim belə tərbiyə etdi?
Onbaşı İzzət: – Paşam, bir də dost itkiləri...
Mələk qanadlı qız ayağa qalxıb tonqalın kənarında pantomim rəqsi edir...
Onbaşı İzzət maraqla Mələk qanadlı qızın rəqs etməsinə baxır...
***
Titr yazı. 21 oktyabr. 1918-ci il. Bakı.
Hürriyyət meydanı.
Nuru paşa, Mürsəl paşa, Cəmil Cahid bəy, Nazim bəy, Əliağa Şıxlinski, Səməd bəy Mehmandarov ön sırada dayanıblar. Məmməd Əmin Rəsulzadə Qafqaz İslam Ordusunun zabit və əsgər heyəti qarşısında çıxış edir.
Məmməd Əmin Rəsulzadə: – Qafqaz İslam Ordusu tarixi görəvini yerinə yetirib tərəfimizdən ləğv edildi. Onun əvəzinə Milli Ordumuz yaradıldı. Ferik Nuru paşa Azərbaycan ordusunun komandanı təyin edildi. Milli Ordu qurduğumuz dövlətin qarantıdır. Nuru paşanın ordu quruculuğu işindəki səriştəsinə güvənib gələcəyə ümidlə baxıram, cənablar.
Məmməd Əmin Rəsulzadə nitqini bitirir.
Nuru paşa Milli Ordu əsgərlərinin qarşısına keçir.
Nuru paşa: – Adımızı düşmənə görə dəyişdik. Dostlar üçün həminiz. Böyük Turan yolunuzu gözləyir, aslanlarım”.
Nuru paşa at belində Milli Ordunun önünə keçir.
Hərbi parad başlayır...
Milli Ordu fəxri qonaqların da dayandığı mərkəzi tribunanın önündən keçib gedir...
Milli Ordu əsgərlərinin mərd üzləri...
***
Titr yazı. Gürcüstan. Axıska. 1921-ci il.
Axıska türklərinin yaşadığı kənd...
Kosa, Mələk qanadlı qız və daha iki aktyor səhnənin tən ortasında dayanıblar...
Kənd sovetinin sədri iki bolşevik komandirlə birlikdə birinci sırada əyləşib.
Səhnədə balaca boylu Mehseti dədəsi şeir deyir:
Murad daday nerədə?
Su axtarır, derədə.
İnci boncuk boynunda,
Bir dənə kızın koynunda.
Dədə şeiri bitirən kimi kəndlilər əl çalırlar.
Mehseti dədəsi keçib yerində əyləşir...
Kosa: – Daha kim şeir demək istəyir?
Ravi-aşıq səhnəyə daxil olub Kosanın sözünü kəsir: – Şeir zamanı bitdi. Bu ildən Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikasında sizin üçün rus dilində məktəblər açılacaq. Əskilərdə olduğu kimi, daha türk dilində danışmayacaqsız. Gördünüz Türkiyə sizi necə atıb qaçdı. Onlar indi öz haylarındadırlar. Bizi fikirləşmirlər. Sizi tox və savadlı görmək istəyən ancaq Şura hökuməti oldu. Ona görə ki, bu hökumətin padşahı, mollası yoxdur. Bu hökumətdə hamı padşahdır. Hərə özü üçün həm padşahdır, həm nökər.
Kəndlilərdən biri: – Necə olur bu?
Ravi-aşıq: – Mən də sizə elə bunları anlatmaq üçün tamaşa göstərirəm. Bax, bu qız mələkdir, göydən enib. Kosanı da ki, tanıyırsız da, yəqin? Kosa ilə bu mələk qızın danışığını dinləsəniz, sizə hər şey aydın olacaq. Gəl görüm, qızım. Görün Kosa göy üzünün mələklərini necə komsomola dəvət edəcək.
Mələk qanadlı qız sıraların qarşısından keçib Ravi-aşığa yaxınlaşmaq istədiyi zaman ön sırada oturmuş bolşevik komandirlərindən biri onun qolundan tutub özünə sarı çəkir.
Komandir: – Bura gəl görüm... Sən nə dadlı mələksən...
Mələk qanadlı qız dartınıb komandirin əlindən çıxmaq istəyir.
Bunu görən Kosa qorxa-qorxa komandirə yaxınlaşıb qızı onun əlindən xilas etməyə çalışır.
Uzaqdan bu səhnəni izləyən onbaşı İzzətin yumruqları düyünlənir...
Ravi-aşıq da komandirin bu hərəkətindən narahat olub Mələk qanadlı qıza yaxınlaşır.
Ravi-aşıq: – Cənab komandir, mələyimizi buraxın... Sizdən xahiş edirəm, – deyir.
Sözünün yerə düşdüyünü görən komandir tapançasını çıxarıb qolundan tutmuş Kosanı güllə ilə vurur.
Və birdən-birə hamı komandirin aşırı kefli olduğunu görür.
Komandir səndirləyə-səndirləyə ayağa qalxıb tapançanı onbaşı İzzətin atına tuşlayır.
Kosa aldığı güllə yarasından yerdə qıvrılır...
Onbaşı İzzət dözməyib komandirə tərəf gedir...
Komandir bu dəfə tapançasını Mələk qanadlı qızın başına dayayıb: – Mənimlə yatmalısan, – deyə bağıırır.
Onbaşı İzzət komandirə yaxınlaşır.
Bir göz qırpımında komandiri qaldırıb başı üstündən yerə çırpır.
Komandir yerə yıxılan zaman tapançasından atəş açılır...
Güllə Mələk qanadlı qızın başına dəyib onu öldürür...
Mələk qanadlı qız yerindəcə keçinir...
Onbaşı İzzət komandiri əlləri ilə boğub öldürür.
İkinci bolşevik komandiri isə kəndlilər güllə ilə vurub öldürürlər...
Mələk qanadlı qızın dekor qanadlarını çıxaran onbaşı İzzət...
Mələk qanadlı qızın açıq gözləri...
Onbaşı İzzət mələk qanadlarını atının yəhərinə pərçimləyir...
Axıska türkləri öldürülən komandirləri arabaya yükləyib dərəyə tərəf aparırlar...
Kənd sovetinin sədri arabaların qarşısında dizi üstə oturub kəndlilərə yalvarır.
Kənd sovetinin sədri: – Məni də öldürün, sizdən xahiş edirəm... Öldürməsəniz, gedib sizi satacam.
Onbaşı İzzət kənd sovetinin sədrinə yaxınlaşıb onu yerdən qaldırır...
Arabalar yerindən dərəyə tərəf tərpənir...
Onbaşı İzzət: – Sən heç mələklərin göyə çəkildiyi anı görmüşdün?
Kənd sovetinin sədri onbaşının sözlərindən heç nə anlamır...
Onbaşı İzzət: – Sən ancaq insanın itə çevrildiyi anı görmüsən.
Kənd sovetinin sədri yenə heç nə anlamır...
Onbaşı İzzət kənd soveti sədrinin xirtdəyindən tutub Mələk qanadlı qızın cəsədi üstünə gətirir.
Onbaşı İzzət: – Bax, mələklər göyə çəkiləndə belə olurlar. Bax və anla...
Kənd sovetinin sədri dizi üstə yerə çöküb ağlamağa başlayır...
Onbaşı İzzət yerə tüpürüb “Agit teatr”ın arabalarına doğru gedir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
Dünya Turizm Təşkilatının icraçı direktoru: Sülh şəraitində yaşayan cəmiyyətin qurulmasında turizmin də rolu var
Bakıda keçirilən VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu çox yüksək səviyyədə təşkil olunub. Bu vasitə ilə mədəniyyətlərarası dialoqa təsir göstərə bilirik. Turizmin gəlir yerlərinin yaradılmasında rolu məlumdur. Daha aydın desək, iş yerlərinin 10 faizi məhz turizmlə bağlıdır.
AzərTAC xəbər verir ki, bunu BMT-nin Dünya Turizm Təşkilatının icraçı direktoru Zoritsa Uroşeviç VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu çərçivəsində keçirilən “Turizm insanları birləşdirən və mədəniyyətlərarası dialoqu təşviq edən alət kimi” adlı panel sessiyasında deyib.
"Dünyada 2023-cü ildə 1 trilyondan çox turist qeydə alınıb. Bu, kifayət qədər böyük rəqəmdir. Eyni zamanda, sülh şəraitində yaşayan cəmiyyətin qurulmasında turizmin də rolu var. Bu sahədə etika kodeksi vacib şərtdir. Bu mənada, turizmin daxili və beynəlxalq dialoqa necə şərait yaratdığını görürük”, - deyə o vurğulayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
“Nə yaxşı, dünyada YAXŞI var imiş” - Rasim Kərimlinin doğum gününə
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Ötən gün tanınmış el şairi Rasim Kərimlinin doğum gününü qeyd etdik (01.05.1932, Düz Qırıqlı, Tovuz - 24.06.1996)
Ruhu şad olsun!
Şairi özünün dillər əzbəri olan, mahnılar bəslənən şeirləri ilə sayğılarla yad edək:
MİN YAŞASIN
Dünya mərdlər dünyasıdır,
Ərənləri min yaşasın.
Sinəsini tufanlara
Gərənləri min yaşasın.
Nə gözəldir dağ qüruru,
Bulaq kimi gözlər duru.
İnsanlara həyat nuru
Verənləri min yaşasın.
Öz adı var el yanında,
Yaxşının da, yamanın da.
Hər bir kəsi öz donunda
Görənləri min yaşasın.
El tanınar çörəyiylə,
Torpaq gülü, çiçəyiylə.
Nəbzi xalqın ürəyiylə
Vuranları min yaşasın.
Könül gülər beşiyində,
Öz evində, eşiyində.
Həqiqətin keşiyində
Duranları min yaşasın.
QURBAN OLUM
Vətən sənin torpağının
Qüdrətinə qurban olum
Koroğlunun, Babəkinin
Qeyrətinə qurban olum
Nurlu yolu, haqqın yolu,
Bir sahilsiz çayın qolu
Dünya dolu, tarix dolu
Şöhrətinə qurban olum
Dəfinə var dənizində,
Hər dağında, hər düzündə
Nəyin yoxdur yer üzündə
Sərvətinə qurban olum
Aşıb-daşan illərinin,
Nəğmə qoşan dillərinin
Nur çeşməli göllərinin
Hikmətinə qurban olum
Yaz arzulu, yaz diləkli,
Duz-çörəkli, düz çörəkli
Rasim deyər, dağ ürəkli
Millətinə qurban olum
SƏNDƏN SAVAYI
Məftunu olmayıb könlüm heç kəsin,
Ay xumar baxışlım səndən savayı.
Sığındım eşqinə bir pay görmədim,
Dumandan savayı, çəndən savayı.
Qaytar eşq havası çalan günləri,
Ağlımı başımdan alan günləri.
Ömürdən saymıram qalan günləri
Oduna yandığım gündən savayı.
Hanı sədasına uçduğum o səs,
Dərdə düşməyənlər dərdimi bilməz.
Tərk etdin Rasimi, demədinmi bəs
Yoxdur bir kimsəsi məndən savayı.
ƏLİNDƏN
Hər incə mətləbi anlamaz naşı,
Tez düşər, tez düşər kaman əlindən.
Könlüm zirvələrlə görüşmək istər,
Yol tapa bilmirəm duman əlindən.
Ziyarət etdirən bağı bar imiş,
Ən uca dağların başı qar imiş.
Nə yaxşı, dünyada yaxşı var imiş,
Yoxsa tərk olardıq yaman əlindən.
Rasim, bu dünyanın nurudur insan,
Kim bilməz qədrini yaratsan, yansan.
Sən elin, Vətənin haqqını dansan,
Yıxılsan tutarmı zaman əlindən?
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.05.2024)
