Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ağına da lənət, qarasına da dediyimiz ilanlar haqqında heç oxumusunuz? Bəzi yerlərdə deyirlər ki, ilana toxunmasan sənə toxunmaz. Lakin dünya əhli olaraq ən böyük qorxularımızdan biridir bu sürünən heyvanlar. 

Bir rəvayətə görə ilanlar 7qardaş olur. Onlardan birini öldürsən, onun qardaşları da sənin və ailənin sonunu gətirərmiş. Hətta gəlin sizə bir yaşanmış hadisədən bəhs edim. Əhvalatı nağıla çevirək.

Biri var imiş, biri yox imiş. Qədim kəndlərin birində sevimli bir ailə varmış. 2oğlu, mehriban yoldaşıyla birgə ömür sürən Hüseyn kişi bağ-bostanla məşğul olarmış. Günlərin bir günü o yenə bağda olarkən bir ilanla rastlaşır. Təlaşa qapılır və əlindəki kürəklə onu vurur. Lakin öldümü, yaralandımı əmin ola bilmir. Elə oradaca buraxıb gedir. Lakin içinə bir qorxu gəlir səbəbsiz yerinə. Vaxt-vədə keçir. Hüseyn kişinin balaca oğlunu həyətdə oynayarkən, böyük oğlunu evdə yatarkən ilan vurur. Yoldaşı iki oğlunun ölümünə dözə bilmir. Hüseyn kişini günahkar bilir. Onu tərk edib gəlir şəhərə. Bir müddət sonra xəbər tutur ki, Hüseyn kişini bağda ilan vurub. Son vəfa borcunu ödəmək üçün yenidən kəndinə, doğma yurduna qayıtmaq qərarı alır. Gəlir və doğma kəndində yasdan sonra gəzməyə başlayır. Gəncliyinin keçdiyi bulaq başına gəlib oradan su içmək istəyəndə elə oradaca bulaqdan ilan çıxır və ailənin son fərdi olan qadın da oradaca can verir. 

Kindar deyə tanıdığımız dəvələr var, bir də intiqam hissinin sahibi ilanlar. Bəs həqiqətən heyvanlardır bu duyğuların kökləri? 

Düzdür, mən şəxsən ilanların məsum canlılar olduğuna inanmıram. Onları bir növ iblisin vücud bulmuş halı adlandıranlar da az deyil. Lakin gəlin qəbul edək ki, heyvanlarla insanların münasibətləri əksər hallarda məhz elə bizim qəddar cinsimizin əlindədir. Həm ilanlardan, həm ilan cildindəki insanlardan uzaq, hüzurlu həyat diləyi ilə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

“Tanrım, mənə kitabla dolu bir ev, çiçəklə dolu bir bağça ver”

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət" 

"Ziyalı fikri" rubrikasında bu gün sizlərə dahilərin kitablar haqqındakı fikirlərini təqdim edirik. 

"Ən yaxşı kitab sənin qəlbini vərəqləyən kitabdır."

(Əbu Turxan) 

"Kitab bir limandı mənim üçün. Kitablarda yaşadım və kitablardakı insanları küçələrdəkindən daha çox sevdim.." 

(Cemil Meriç) 

"Kitablar özünüzə və başqalarına hörmət etməyi öyrədəcək, ürəyi və ağlı dünya və insanlıq sevgisiylə dolduracaq"

(M. Qorki) 

"Tanrım, mənə kitabla dolu bir ev, çiçəklə dolu bir bağça ver."

(Konfutsi) 

"Axmaqlarla oturub-durmaqdansa, kitabla tənha oturmaq yaxşıdır."

(Qasım bəy Zakir) 

"Oxumaq yaxşıdır! Məncə həm oxuyun, həm də oxumağı sevdirməyə çalışın. Hirslənmədən, qırmadan. Bəlkə də sadəcə əlinizə bir kitab alıb oxuyaraq.."

(Fazilet Seyitoğlu) 

"Qəpiklər manat əmələ gətirdiyi kimi, oxumaq da bilik əmələ gətirir."

( V.L.Dal) 

"İdmanın bədənə göstərdiyi təsiri kitab beyinə göstərir."

(E. Hant) 

"Mütaliə insanları bilikli, söhbətcil və hazırcavab edir."

( Frensis Bekon  ) 

"Kitablar qocalıqda ən yaxşı dost, cavanlıqda ən yaxşı rəhbərdirlər."

(Smayls) 

"Kitab heç aldatmayan bir yoldaşdır."

(Guilbert De Pixrecourt ) 

"Hər kitab özü bir xəzinə olmaqla yanaşı, həm də neçə-neçə başqa xəzinələrə açardır.."

(Əbu Turxan) 

"Kitab həyatın ən uzaq və qaranlıq yollarında insana işıq bəxş edən əfsanəvi çıraqdır."

( A.M.Upit) 

"Dünyada nə qədər kitab var belə

Çalışıb əlləşib gətirdim ələ

Oxudum, oxudum, sonra da vardım

Hər gizli xəznədən bir dürr çıxardım."

(Nizami Gəncəvi) 

"Yaxşı kitab çox qiymətli xəzinədir. "

(Həsən bəy Zərdabi) 

"Az pulla böyük sərvət əldə etmək istəyirsənsə, – kitab al!"

 (Tur Xander) 

"Ordu torpaqları, kitab könülləri fəth edir." 

(Əbu Turxan) 

"Kitablardan başını qaldırma, balaca. Dünya pis bir yerdi."

(Hikmet  Anıl Öztekin) 

"Kitabsız yaşamaq; kor, kar, dilsiz yaşamaqdır."

(Seneka)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

Mən heç nəyə bənzəmədim...

Külək kimi əsməyim yox,

Bulud kimi yağmağım yox,

Yerə- göyə sığmağım yox,

Bənzətdilər, biri gözə, biri yaşa,

ağlatdılar, demədilər yaşa! Yaşa!

Bənzərimi axtarmağa döndüm başa. 

(İqbal Nəhmət)

İqbal bəy,  biz öz bənzərimizi tapmaq üçün çoxmu əziyyət çəkməliyik, ümumiyyətlə, bənzərimiz varmı, yoxsa, hər vücuddakı ruhun heç kəsdə olmayan özünəməxsusluğu var?

 CAVAB:

-Bilirsiniz, bədən ruha geyindirilmiş bir paltara bənzəyir. Yəni bizim cismimiz sadəcə, bir göstəridir. Bu göstərinin rəngi oxşar ola bilər. Ancaq içimizdəki gözəgörünməzliyin oxşarı varsa da onu tapmaq, göstərmək - bu mümkünsüzdür.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

“Qadın kölgə kimidir. Dalınca düşürsən, səndən qaçır. Ondan qaçırsan, dalınca düşür” - dedi kişi filosof.

2.

Biriləri üçün darıxır, birilərini sevir, biriləri ilə yaşayırıq - dedi başqa bir kişi filosof.

3.

İşdə yalnız işləyəsən, sevmək, nifrət etmək, əylənmək isə şəxsi həyatında olsun, bilirsiniz, necə gözəl olar?

4.

-Anaxanım, nə əcəb üç gündür ki, ərinlə dava-qırğına çıxmırsız? Aranız dəyib ki?

5.

Tənhalıq odur ki, sizə yalnız “budilnik” zəng edir.

6.

Fil və siçan səhra ilə gedirlər. Fil solda gedir, gün təpəsini deşir, siçansa sağda gedir, filin kölgəsi altında. 

Xeyli gedəndən sonra fil deyir:

-Gün təpəmi deşdi. İndi də gəl yerimizi dəyişək, mən sənin kölgəndə gedim. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı DÖYÜŞƏN ŞAİRLƏR silsiləsindən bu gün sizləri Komando Briqadasının giziri,  Qarabağ müharibəsi şəhidi Hüseyn Əli oğlu Mustafayevin bir şeiri ilə tanış edəcək.

"GƏLDİM QARABAĞA BAHAR ÇAĞINDA…"

Gizir Mustafayev Hüseyn Əli oğlu1989-cu ildə Ucar şəhərində anadan olmuşdur. 2023-cü il  sentyabr ayının 20-də Qarabağda aparılan  antiterror əməliyyatı zamanı Ağdərə istiqamətində  gedən döyüşlərdə şəhidlik zirvəsinə ucalmışdır. Poeziyaya böyük marağını nəzərə alaraq, şəhidimizin  öz ifasında səsləndirdiyi bir şeirini  oxuculara təqdim edirik.  Ruhu şad olsun!  

***

Adaşım Aynalı Hüseynin şərəfinə…

Gəldm Qarabağa bahar çağında,

Öpdüm, əzizlədim torpağı burda.

Hayana baxdımsa – nəğməli gördüm

Hər otu, ağacı, yarpağı burda.

Hansı obasına düşdüsə yönüm –

Çiçək sərgisiylə bəzəndi önüm.

Nənələr deyəndə “başına dönüm” –

Alışdı ömrümün çırağı burda.

Yüz dərdə dərmandı bir çiçək ətri,

 Duydum hər qarışda düz-çörək ətri.

Ağsaqqal nəfəsi, ağbirçək ətri

Şairə döndərdi qonağı burda.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.

“TURAN” bədii film ssenarisini təqdim edirik.

Titr yazı. Bakı. 1 avqust. 1918-ci il.

Sentrokaspi idarəçiliyinin baş idarəsi.

Zalda qapalı iclas keçirilir.

Bakını işğal etməkdə maraqlı olan qüvvələrin hamısı iclasa dəvət olunub...

Dəvətlilər arasında İran konsulu, Biçeraxov və bolşe­viklər də var.

Pəncərədən dəniz sahili görünür...

Sahildə gəmilərə minib Bakıdan qaçan bolşeviklər görünür..

Pəncərədən bu səhnəni izləyən komissar İvan Fio­letov: – Biz Bakını tərk etməli olduq. Hakimiyyət sizin əlinizə keçdi. Amma onu da unutmayın ki, biz Bakıya mütləq qayıdacağıq. Bolşeviklərə gəmi verməyinizi Le­ninə çatdırmışam. O da müvəqqəti Sentrokaspi idarəçiliyini özünə yad görmədi. Hər halda siz türk deyilsiniz.

Erməni emissar: – İran konsulu da burdadır. Onlar da türklərin Bakıya gələcəyindən bərk narahatdırlar.

Başqa bir erməni emissar: – İran deyəndə sən, yəqin, ingilisləri nəzərdə tutursan?

Erməni emissar: – Elə hər ikisini nəzərdə tuturam, cənab Qalustyan.

Kommunar İvan Fioletov: – İngilislərin müvəqqəti olaraq Bakıya girməsinə göz yummalıyıq.

Erməni emissar: – Sonra onları Bakıdan çıxara bilə­cəyikmi?

S.Şaumyan: – Cənablar, biz istefa verməli olduq. Osmanlı qoşunları avqustun beşində bütün cəbhələrdən Bakıya hücum etməyi düşünür. Görünür, Göyçay uğuru onları həvəsləndirib. Sizin Sentrokaspiniz İranda məskun­laşmış ingilis qoşun­la­rın­dan yardım istəməlidir. Mən bunu edə bilmədim. Lenin məni düz anlamadı. Bakını nəyin bahasına olur-olsun əlinizdə saxla­malısınız. İkinci türk imperiyasının yaranmasına dözmək olmaz. Sizin türklərə gücünüz çatmayacaq. Xəlil paşa Tiflisdən yardım üçün Nuru paşaya iki diviziya əsgər göndərib. Elə edin ki, avqustun dördündə ingilislər artıq Bakıda ol­sunlar.

Sentrokaspinin nümayəndəsi Jqenti: – Cənab Şaum­yan, qüvvələrimizi birləşdirməliyik. Müsəlman sosia­listlər də bizim­lədir, bəzi müsəlman deputatlar da...

Şaumyan: – Onlara çox bel bağlamayın, cənab Jgen­ti. Hamısı bir bezin qırağıdır. Zamanı gələndə sizi türk­lərə satacaqlar. Unutmayın: müsəlman-türk dünya­sı­nın bu coğra­fiyada sipəri ermənilərdir. Bizi bu vəhşi­lərdən ancaq onlar qoruyur. Ən çox zərbə altında qalan da onlardır.

İran konsulu: – Siz nədən danışırsınız? Bakı artıq bölünüb. Neft yataqlarından ingilislərə pay ayırmaq təklifi bu günlərdə nəzərdən keçiriləcək. Biz Bakıya silahlı dəstə salmayacağıq. Erməni neftxudaların pulu ilə formalaşdırılmış vəhşi dəstələrin Bakıda törətdiyi müsəlman qırğınları artıq effektli deyil. Bu amil türkləri çox qıcıqlandırır. Cənab Biçeraxov, sizin bu dəs­tələrə təsiriniz varmı?

Biçeraxov: – Əlbəttə var. Təki qırılan Bakı müsəl­man­ları olsun.

İran konsulu: – Bu muzdlu dəstələrin sabah alman­ların və ya türklərin tərəfinə keçməyəcəyinə zəmanət verə bilərsi­nizmi?

 Biçeraxov: – Verərəm. Onlar erməni fədailəridir. Erməni Qriqorian kilsəsi tərəfindən idarə olunurlar. Siz müsəlmanlar kimi bir-birlərinə də nifrət etmirlər. Bir də, ermənilərin türklərlə öz davaları var...

İran konsulu: – Məqsədimiz birdir: Bakını türklər­dən qorumaq. Bunun üçün gücümüzü birləşdirməliyik.

İclasa toplaşanların hamısı ayağa qalxıb əl çalır...

***

 “Agit teatr” əsgər zastavasında sovet sərhəd­çiləri üçün tamaşa göstərir.

Zastava Gürcüstanla Türkiyə sərhədinin ən son nöqtə­sində tikilib. Türkiyə əraziləri gözlə görünür. Doğma dağlarını görəndən at yerində dura bilmir; kişnəyib boyunduruqdan qurtulmaq istəyir. Dırnaqları ilə yeri eşir. Belinin üstünə atılmış üstü şüarlarla yazılı qırmızı mahud parçaları, köhnə dekor xalçaları yerə atıb şahə qalxmaq istəyir. Sovet sərhədçilərinə də atın davranışı qəribə görünür.

“Agit teatr”ın aktyorları taxta tabutun ağzını əsgər­lərin gözləri qabağında kiçik mismarlarla mismarlayırlar. Onbaşı İzzət tabutun içindədir. Gözünü belə qırpmır. Ravi-aşıq tabu­tun üst tərəfində onbaşı İzzət rahat nəfəs alsın deyə bıçaqla kiçik dəlik açır...

Əsgərlər səbirsizliklə tamaşanın başlanmasını gözlə­yirlər.

Əsgərlərdən biri: – O tabutdakı aktyor boğulmur? – deyə soruşur.

Ravi-aşıq: – Əksinə, bu aktyor orda daha yaxşı nəfəs alır, – deyir.

Əsgərlər gülüşürlər...

Başqa bir əsgər: – Gərək mən də tabutda nəfəs almağı sınaqdan keçirəm, – deyir...

Kosa söhbətə qoşulub tənzifli qoluna işarə edərək: – Allah heç kəsə oranı qismət eləməsin, – deyir.

Aktyorlar Qafqaz İslam Ordusunun hərbi şinellə­rindədir.

Sovet əsgərləri bu şinellərdən narahat olurlar...

Əsgərlərdən biri: – Bu şinelləri niyə geyindiniz? – soru­şur.

Ravi-aşıq: – Qorxmayın, tamaşa üçündür, – deyir...

Nəhayət, hazırlıqlar bitir.

Ravi-aşıq şərti səhnəyə çıxıb üzünü zastavanın zabit heyətinə tutur.

Ravi-aşıq: – Türkiyə sərhədində olduğumuza görə əvvəlcə sizə Turan ideolojisini tənqid edən tamaşa gös­tərəcəyik. Sonra isə məzəli səhnəciklərə, reprizlərə baxa­caqsız. Belə­lik­lə... başladıq... Qafqaz İslam Ordusunun iki əsgəri gördüyünüz araba içində öldürülmüş paşalarını Osmanlı sərhədində bas­dırmaq istəyirmişlər...

 Səhnəyə ata qoşulu “Agit araba” çıxır...

Arabanın dörd bir yanına mismarlanmış qırmızı parça üstə Şura hökumətini təbliğ edən şüarlar yazılıb.

Atın üstü sovet rəmzilikləri və teatr detalları ilə bəzədilib.

At ağırlıq altında olmasına baxmayaraq, həyə­canlıdır...

Arabanı Qafqaz İslam Ordusu şinelini geyinmiş aktyor­lar müşayiət edir.

Kosa irəlidə atın yüyənindən tutub axsaya-axsaya gedir...

Ravi-aşıq: – Artıq döyüşlərdən bezmişdilər. Məslək­lərinin rəmzi sayılan ölü paşalarını hara basdıracaqlarını bilmirdilər. Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurul­muşdu. Türkiyə üzlərinə bağlıydı. Onlar məğlub olmuş­dular. Paşalarını dəfn etmək üçün bircə qarış olsun belə torpaqları yox idi. Bəs nə oldu Turan? Turan bir nağıl imiş, dastan imiş, gerçək deyilmiş, bəylər. Bəs onda siz niyə öldünüz? Siz nahaq yerə öldünüz, bəylər.. ərənlər... Ey Turan... Turan... Turan...

Turan sözünü eşidən at qəfil şahə qalxıb arabaqarışıq zastava komandanlığının üstünə şığıyır...

Arabanın təkərləri altında qalmış Kosanın bağırtısı ilə zastava əsgərlərinin güllələri bir açılır.

At kətillərdə oturmuş zastava komandanlığının üstündən hoppanıb Türkiyə sərhədlərinə doğru qaçır...

Arabanın içindən onbaşı İzzətin səsi eşidilir: “Haydı, Tu­ran, haydı, Vətənə doğru... Nuru paşaya doğru çap, Tu­ranım”.

At artıq sovet sərhədinin son həddi olan dəmir dar­va­zaları da sinəsi ilə qırıb neytral əraziyə keçir...

Bunu görən sovet əsgərləri arabanı makinalı silahlardan atəşə tutub atdan ayırırlar. Onlarla əsgərin atdığı güllələr arabanı deşik-deşik edir. Atılan güllələr onbaşı İzzətin içində olduğu tabuta da dəyir. Tabut dəlik-dəlikdir.

Güllələrdən biri onbaşı İzzətə dəyib onu öldürür. On­başı İzzət son dəfə nəfəsini alıb: “Paşam, əmanətini qəbul elə”, – deyir. Və gözlərini yumur.

Atı Türkiyə tərəfdə sərhəd keşiyi çəkən mehmet­ciklər də görür.

Dövlət sərhədlərinə doğru çapan at mehmetciklərə şübhə­li görünür.

Mehmetciklər atın Türkiyənin rəmzi sərhəd qapıla­rını qıracağını görüb ona tərəf ürküdücü güllələr atırlar...

At Türkiyə tərəfdən atılan güllələrdən yayınır...

Artıq hər iki tərəfdən ata güllələr atılır...

At neytral ərazi ilə üzü günəşə doğru güllələrdən yayına-yayına qaçır...

Hər iki tərəfin sərhədçiləri onu öz ərazilərinə burax­ma­maq üçün tüfənglərdən atəş açırlar...

At neytral zolaqla qaçmaqdadır...

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Aktual mövzular” rubrikasında bu dəfə gənc sosial şəbəkələrin ziyanları barədə danışacaq. Rubrikanı Kənan Məmmədli aparır. Çıxışçımız psixoloq, refleksoloq Fazilə Camalovadır.

Bir yanda isti evinizdən ayrılmadan çox şeylər edən köməkçi bir vasitə, digər tərəfdən isə  "təhlükəli silah" olan sosial şəbəkələr haqqında kiçik bir xatırlatma.

Həyatımızın ayrılmaz hissəsi olan sosial şəbəkələrin  "İnternetin" bizə verdiyi fayda və ziyanlarından bir az söhbət açaq.

İnternet texnologiyalarının inkişafı insanların bir-biri ilə ünsiyyətini asanlaşdırır. İnternet ünsiyyətdən məlumat mübadiləsinə,  jurnalistikadan mediaya, tanıtım və reklamdan səyahət və tətilə, ictimai xidmətlərdən bankçılıq və ticarətə, əyləncədən sosial əlaqələrə və mədəniyyətlərarası qarşılıqlı əlaqəyə, ətraf  mühit və sağlamlıqdan təhsilə və gündəlik həyatın bir çox sahələrinə müsbət faydalar və yeniliklər gətirdi.

İnternet çoxlu məlumatlara asanlıqla daxil olmaq, insanların hiss və düşüncələrini asanlıqla ifadə etmək, rəqəmsal platformada yaradılmış sosial dostluqlarla ünsiyyət qurmaq imkanı verir. İnternetin dünyada ən böyük təsiri ondan ibarətdir ki, o, məlumat və xəbərlərə dərhal çıxışı təmin edir. İnternet sayəsində dünyanın ən ucqar yerində  belə baş verən hadisələrdən dərhal xəbərdar olmaq mümkündür.

Bununla belə, valideynlər övladlarının internetdə olduqları müddətdə qorunmalarını təmin etmək üçün bəzi tədbirlər görməlidirlər. Valideyinlər azyaşlı övladlarının internetdən istifadə etdikləri zaman, dəstəkləyici ünsiyyətin dəyərini öyrətmək və onların kobud, ayrı-seçkilik, zorakılıq və ya uyğun olmayan davranışın qəbuledilməz olduğunu izah etməli və bu cür hallara yol vermədiklərinə  əmin olmalıdırlar.

Valideynlər sosial şəbəkələrdən istifadə edərkən nələrə diqqət etməlidir?

Mövzunun bir çox tərəfi olsa da, ilk növbədə internetdən  asılılıq yaranmamasına nəzarət edilməlidir. İnternetdən nizamsız və həddindən artıq istifadə istək davranışı və təbii ki, uşağın funksiyasını pozan əhəmiyyətli psixi problemlər yarada bilər. Ancaq məsələyə yalnız texnologiya asılılığı əsasında yanaşmaq hadisənin əhəmiyyətini azaldır. Uzun müddət ekrana məruz qalma; depressiya, yuxu problemləri, diqqət çatışmazlığı hiperaktivliyi pozuntusu, sosial ünsiyyət pozuntusu, davranış pozuntuları, travma sonrası stress pozğunluğu cinsi və fiziki zorakılıq və maddə asılılığı kimi ciddi psixi problemlərə səbəb ola bilər. İnternet asılılığının ən əhəmiyyətli zərərlərindən birinin insanların sosial həyatlarında məsuliyyətlərini əngəlləmələri olduğunu ifadə edilir. İşdə  pozuntular mənfi təəssürat,  özünü inkişafın  aşağı düşməsi, qeyri-adekvatlıq hissindən tutmuş iş itkisinə qədər bir çox nəticələrə səbəb ola bilər. Sosial mühitdən uzaq olmaq insanlarda tənhalıq hissinə və zamanla sosial bacarıqların azalmasına səbəb ola bilər. Sosial mediadan uzun müddət istifadə bir çox fiziki çətinliklərə səbəb ola bilər. İnsanların məşğuliyyətlərinin azalması, hətta heç nə üçün vaxt ayıra bilməməsi nəticəsində həzzin əvvəlki kimi olmadığı müşahidə olunur. İnsanları məntiqi təfəkkürünü bu  baxımından zəiflədə bilər, ictimai əlaqələri korlaya bilər, depressiya kimi meyllərə səbəb ola bilər, iş həyatındakı performansı təsir edə bilər, insanlar arasında rəqabətə mənfi təsir göstərə bilər, asosyal həyata başlaya bilər.

Sosial şəbəkələrdən və internetdən uzağlaşmağa başlamağa qərar verdiyiniz halda yalnız zəruri, vaxtında və mənalı yazıları paylaşmağa çalışın. Gecə yatmazdan əvvəl və səhər oyanan kimi sosial mediadan uzaq durmağa çalışın. İctimai tədbirə çıxdığınız zaman telefonunuzu mümkün qədər susdurmağa çalışın. Yemək yeyərkən sosial şəbəkələrə baxmamağa çalışın. "Yeni vərdişlər yarataratmaq köhnələri pozmaq deməkdir".  Ekran vaxtını azaltmaqla internetdə boş vaxt keçirmək əvəzinə kitab oxumaq, musiqi dinləmək, söhbət etmək və ya gəzintiyə çıxmaq kimi asanlıqla əldə edilə bilən fəaliyyətlərin siyahısını hazırlayın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2024)