Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Valideyinlər övladlarını da yanlarına alıb dəstə-dəstə “Abu Arena”ya gedirdi, rayonlardan müəllimlər avtobus tutaraq şagirdlərini Bakıya - “Abu Arena”ya gətirirdi. 4 gün ərzində bu məkan uşaq paytaxtına çevrilmişdi...

6 – 9 iyun tarixlərində “Abu Arena”da “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyinin (ANAİB) təşkilatçılığı ilə “Yaşıl Dünya naminə Həmrəylik İli”nə həsr olunan III Uşaq Kitab Festivalı keçirildi. Budəfəki festivalı əvvəlkilərdən fərqləndirən tematik günlərə ayrılması oldu.

İyunun 6-sı Yaşıl Dünya,

İyunun 8-i Milli Geyimlər,

İyunun 9-u isə Mənim Nağıl Qəhrəmanım!

Yaşıl Dünya Günündə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin dəstəyi ilə iştirakçılara yaşıl torbalarda toxumlar paylanıldı. Milli Geyimlər Günündə təşkilatçılar, iştirakçılar və ziyarətçilər milli paltarlara üstünlük verdilər. Mənim Nağıl Qəhrəmanım Günündə isə hərə öz nağıl personajını canlandırdı.

Festivalın açılış mərasimində ANAİB sədri Şəmil Sadiq, Türkiyənin məşhur uşaq yazıçısı Suat Turqut, “Altun Kitab” nəşriyyatının direktoru Rafiq İsmayılov, sərginin layihə rəhbəri, “Ağıllı bala” nəşriyyatının direktoru Fatimə Alxaz çıxış etdilər, bu kimi layihələrin Azərbaycan kitabçılığına, ümumilikdə ölkənin gələcəyinə yatırım kimi qiymətləndirdilər.

Festivalda Şəmil Sadiq, Sevinc Elsevər, Aynur Cavid, Rövşən Abdullaoğlu, Reyhan Yusifqızı, Elgüsel, Fatimə Alxaz, Amin Sükut, Əziz Yaqubzadə, Çinarə Köçərli, İradə Qədirova, Mürşüd İsmayılzadə, Aytac Qəmbərova, Günel Əliyeva, Elmir İsgəndərov və başqa yazıçıların təqdimat və imza mərasimləri baş tutdu.

Türkiyənin məşhur uşaq yazıçısı Suat Turqut da tədbirin qonağı oldu.

Bundan başqa, sərgidə Gülzar İbrahimova, Mehriban Nağıyeva, Xəzər Süleymanlı, Kamal Yaşar, Şəbnəm Həsənəlizadə, Afaq Muradın ifasında qiraət və nağıl saatları, müğənni Röyal Musanın təqdimatında mini-konsert proqramı, Elmar İbrahimovun sehrbazlıq şousu iştirakçılar tərəfindən maraqla qarşılandı.

“Bu şəhərdə kimsə yoxdur” teleserialında uşaq qəhrəmanı obrazı yaratmaqla artıq uşaqların da sevimli yazıçısına çevrilən Rövşən Abdullaoğlu ərsəyə gətirdiyi uşaq kitabları barədə məlumat verdi.

Azərbaycan klassik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələri Abdulla Şaiq və Mirzə Ələkbər Sabirin varisləri ilə görüş də tədbirə rəng qatdı. Sabirin nəvəsi Sevda Talıbzadə balacaları maraqlı söhbətləri ilə sanki ovsunlamışdı.

Sərgidə on minlərlə kitabın endirimli qiymətlərlə satışı, master-klaslar, məşhurların nağıl saatları, kukla teatrı, əyləncəli tamaşalar, intellektual oyunlar təşkil edildi.

Tədbirdə oxucular məşhur uşaq yazıçılarından imzalı kitablar əldə edib, onlarla ünsiyyət qurdular.

Mütləq qeyd etməliyəm ki, festivalın sponsorları “Azsur Group”, “MUSİAD Azərbaycan”, “Azam Group”, “Premium Layihə İnşaat”, “Topxana Layihə İnşaat”, “Nağıoğlu construction”, “SQS Group”, təşkilati dəstəkçiləri isə Azərbaycan Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və “Supertoys” mağazalar şəbəkəsi idi.

Ölkədə kitabın populyarlaşması, mədəni, savadlı bir yeni nəslin yetişdirilməsi yolunda ANAİB bu gün müstəsna fəaliyyət göstərir. Və təəssüflə qeyd etməliyəm ki, ona bu nəcib işində kömək eləmək əvəzinə bir çox qurum və təşkilatlar mane olmağa çalışır.

Bununla belə, ortada görülən işlər qalır.

Yeni kitab bayramlarının təşkilinədək, ANAİB!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)

Təqdim edir: Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Meşələr payızda saralıb-solar, 

Baharda yarpağı tökülən mənəm. 

Vətənin həsrəti ömrə yük olar, 

Bu qəmdən qaməti bükülən mənəm. 

Bu hicran, bu nisgil olmayaydı kaş, 

Həsrət qalmayaydı qardaşa qardaş, 

Bir ömür intizar, bir ömür təlaş, 

Gözləri yollara dikilən mənəm. 

Məğrur bir palıddım göyə baş qoyan, 

Mənə baş əyərdi qızıl kəhkəşan. 

De, necə olmayım necə pərişan, 

Kökləri yüz yerdən sökülən mənəm. 

Dərdim vətən adlı ülvü səadət, 

Mən ona həsrətəm, o mənə həsrət. 

Yorulub yollarda qalmaram fəqət, 

Adı intizarla çəkilən mənəm. 

Ağ günü ovcumda görməsəm də mən, 

Əminəm qardaşım, sən görəcəksən. 

Məni qınasalar hay-haray çəksən, 

Atəşi külünə bükülən mənəm. 

Yüz yol bələnsəm də səngərdə qana, 

Qoy düşmən düşməsin başqa gümana, 

Toxumum səpilib cümlə cahana, 

Ümid sərvləri əkilən mənəm. 

Yaşadım, yaşaram nəğmələr kimi, 

Qol-qanad açaram xoş xəbər kimi, 

Uçaram yanına al səhər kimi, 

Köksündə dan yeri sökülən mənəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)

Özbəkistanda keçirilən Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri çərçivəsində iyunun 11-də iki ölkənin mədəniyyət nazirləri Ozodbek Nazarbekov ilə Adil Kərimli arasında görüş olub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. 

Özbəkistan Forumlar Sarayında gerçəkləşən görüşdə azərbaycanlı həmkarını salamlayan Ozodbek Nazarbekov Daşkənddə keçirilən Azərbaycan Mədəniyyəti Günlərinin əhəmiyyətini vurğulayıb. Azərbaycanın mədəniyyət və incəsənət xadimlərini yenidən ölkəsində görməkdən məmnunluğunu bildirən nazir özbək xalqının Azərbaycan mədəniyyətinə həmişə sevgi və rəğbət bəslədiyini deyib.

İkitərəfli görüşə və Azərbaycan nümayəndə heyətinə göstərilən yüksək qonaqpərvərliyə görə təşəkkürünü bildirən nazir Adil Kərimli ölkəmizdən incəsənət ustalarının Özbəkistana böyük sevgi və həvəslə gəldiklərini diqqətə çatdırıb.

Qeyd olunub ki, həmin gün Azərbaycan mədəniyyət nazirinin Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev tərəfindən qəbul edilməsi qardaş ölkənin dövlət başçısının Azərbaycanla münasibətlərə böyük diqqət yetirməsinin və mədəniyyətimizə olan rəğbətinin parlaq təzahürüdür.

Bildirilib ki, görüş zamanı Özbəkistan Prezidenti tərəfindən birgə mədəni layihələrin həyata keçirilməsinin əhəmiyyəti vurğulanıb, görkəmli özbək və Azərbaycan şairləri Əlişir Nəvai və Məhəmməd Füzuliyə həsr olunan filmin çəkilməsi ilə bağlı təklif səsləndirilib. Nazirlərin görüşündə dövlət başçısının bu təklifi ilə bağlı müzakirə aparılıb.

Söhbət zamanı qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi olub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)

Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev iyunun 11-də Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri çərçivəsində Daşkənddə səfərdə olan mədəniyyət naziri Adil Kərimlini qəbul edib. 

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir. 

Adil Kərimli Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin salamlarını və xoş arzularını dövlət başçısına çatdırıb.

Görüşdə Özbəkistanla Azərbaycan arasında strateji tərəfdaşlıq və humanitar sahədə əlaqələrin genişləndirilməsi məsələləri müzakirə olunub.

Bildirək ki, Daşkənddə Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri iyunun 14-dək davam edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

85 illik yubileyini qeyd etdiyimiz Xalq şairi Vaqif Səmədoğlu öz möhtəşəm şeirləri ilə dünən də yaşayıb, bu gün də yaşayıb, sabah da yaşayacaq. Onun dillər əzbəri olan şeirlərini xatırlatmaqla şəxsiyyətinə olan böyük sevgimizi bir daha izhar edirik. 

Bu payız da başlandı,


Bu yağış da…


Ölülərim,
Dirilərim dolanır içimdə,


Xatirələr səyriyir gecəmdə,


Təkliyimi minib at tək


Yanır
sönür
ötür ömrüm…


Ekspreslər dayanmayan


Kiçik stansiyalar tək

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Xalq Yazıçısı İsa Muğannanın naşiri olmuş Şəmil Sadiqin bir xatirə yazısını diqqətinizə çatdırır.

Firuzə xanım: -Allahdan bir arzum var ki, İsa yaşadığı müddətdə məni də yaşatsın. Onu heç kimə etibar edə bilmərəm.

İsa Muğanna:- Onda gərək əbədi yaşayasan!

Ağlımın kəsdiyi zamanlarda oxuduğum ilk əsər “İdeal” romanı idi. Əruzşünas alim Zülfəli Zülfəliyevin məsləhəti ilə oxumuşdum. Nə qədər ağır bir əsər olsa da, əsər elə bir formada təqdim edilib ki, bu ağırlığı hiss etmədim. Dünyagörüşü yeni formalaşmaqda olan, ədəbiyyat aləminə atılmağı belə ağlına gətirməyən, sadə kənd uşağının dünya sirlərini özündə daşıyan kainat qədər ağır bir əsəri dizləri əsə-əsə, boğazı quruya-quruya oxuması ona bir istiqamət verdi. Həyat fəlsəfəsini, milli kimliyi, mifik dünyagörüşlərin altında gizlənən tarixi, dildəki kodlu sözlərdə yaradılışın sirlərinin necə gizlədildiyini araşdırmağı, öyrənməyi “İdeal” əsəri öyrətdi mənə. Hər cümlədən sonra kasıb kitab rəfimdən yeni bir kitabı masanın üstünə gətirməyi, müqayisəni, müqayisəli təhlili, məntiqi ardıcıllığı, şübhəni, düşünməyi bu əsər öyrətdi mənə...

“İdeal” romanını oxuduğum gündən müsahibim olan, kitabı sevən, milli qürurunun olduğunu hiss etdiyim hər kəsə bu kitabı tövsiyə etdim. Oxuyanlardan “sağ ol” aldım. Sonra da özüm üçün də üstüörtülü qalan suallara cavab verməyim istənildi. Çıxılmazlara girirdim bəzən və sonda bir gün bu “Sirr qoxuyan kişi”nin özü ilə görü-şüb bu suallara cavab alacağımı düşünürdüm həmişə.

Tələbə vaxtı bu görüş üçün çox çalışsam da, alınmadı. Son dövrlərdə İsa Muğanna ilə görüşmək üçün çox cəhd etdim. Bütün yazıçı dostlarıma, ona yaxın olacaq bir neçə başqa şəxslərə də xahişdə bulundum. Amma mümkün olmurdu ki, olmurdu. Adətən də, səhhətinin yaxşı olmadığı üçün bu, baş tutmurdu.

Bir gün dostum Əli İbrahimbəyli zəng etdi ki, “səni İsa Muğanna ilə görüşdürəcəyəm. Bu şad xəbərə muştuluq nə verəcəksən?”

Çünki bir vaxtlar bir tələbə üçün əlçatmaz zirvədə olan böyük bir şəxsiyyətlə görüşməyin mənim üçün ən şad xəbər olduğunu bilirdi.

Və beləcə İsa Muğannanın əlini sıxmaq və o əllərdən öpmək şərəfinə nail oldum. Qapalı dünyamdakı bütün suallara Muğannanın özündən cavab aldım. Bu sirli insanın təvazökarlığı və məntiqi əsərlərində olduğundan daha çox heyran etdi məni.

Həyat yoldaşı Firuzə xanımla münasibətləri və bu yaşda insanların bir-birinə necə hörmət və sədaqətlə ya-naşmaları onlara qibtə etməyə məcbur edirdi adamı.

İlk görüşümüz elə Əli İbrahimbəyli ilə birgə baş tutmuşdu. Elmə, incəsənətə və mədəniyyətə böyük qiymət verən Əli müəllimin və mənim suallarım Muğannanı 200000 illik tarixin dərinliklərindən, 70-80-ci illərin Yazıçılar Birliyinə, ordan bu günə və gələcəyə aparırdı. Hərdən Firuzə xanımın ərkyana “İsa, bir az nəfəs al, yavaş-yavaş danış” deyərək keçirdiyi narahatçılıq bizi susmağa və seyr etməyə məcbur edirdi.

Söhbət əsnasında indiki gənclikdən şikayətini də dilə gətirdi ustad sənətkar. Əsərlərinin oxunmamasından və yenidən nəşr olunmamasından danışdı. Elə bil neçə illərdir, arzusunda olduğum fikrimi səsləndirmək üçün kömək etdi mənə. Və söz verdim: “85 illik yubileyinizə “İdeal” silsiləsindən, SafAğ elminin əsasları olan 6 əsəri müasir tələblərə uyğun çap edəcəyik”. Və belə də oldu: “İdeal”, “Məhşər”, “Qəbiristan”, “Cəhənnəm”, “İsahəq-Musahəq”, “GurÜn”, “İlan Dərəsi” əsərlərini redaktorluğumla çap etdik. Həftədə bir dəfə İsa müəllimi görməyə getdim, qeydlərimizi, dizaynlarımızı ona göstərdim, kitabın formatı haqqında fikirlərini öyrəndim, düzəlişlərini götürdüm. iki eynəyi üst-üstə qoyub oxumasına baxmayaraq, ustad sənətkar hər bir kitabının korrektə səhvinə belə diqqət yetirirdi. Ən çox üstündə işlədiyimiz əsər isə “İdeal” oldu. Çünki həmin əsərə iki ayrıca bölmə yazmış, bəzi hissələrə isə xeyli əlavələr etmişdi. Digər tərəfdən də “Yanar ürək”dən bu tərəfə “heç kəsin anlamadığı bədbəxt OdƏr”in yazdığı bu əsər hər işarəsində böyük bir məna daşıyır, hər bir hərfi bir körpüdür. İsa Muğannanın xətti də o qədər mistikdir ki, bəzən elə olurdu ki, zəng edib filan sözdəki filan hərfdən sonra gələn hərf nədir deyə soruşmasaq olmurdu.

Hər dəfə də ağsaqqalın ocağında süfrə açılırdı. İstər Firuzə xanım, istərsə də qızı Sevinc xanım qərb bölgəsinin zəngin nemətləri ilə bəzədilmiş süfrəyə əyləşməyimizi israrla tələb edirdi. O qədər qayğı ilə, o qədər səmimi şəkildə yeməyi təklif edirdi ki, etiraz etməyə belə adam utanırdı. Əsl azərbaycanlı ağbirçək təcəssüməsidir Firuzə xanım.

Firuzə xanımın İsa müəllimə qayğısı hər an diqqəti çəkir, bir Azərbaycan qadınının timsalında onunla fəxr edirdim. Söhbətlərin birində Firuzə xanım dedi ki, Allahdan bir arzum var ki, İsa yaşadığı müddətdə məni də yaşatsın. Onu heç kimə etibar edə bilmərəm. İsa müəllim özünəməxsus tərzdə güldü və dedi: – “Onda gərək əbədi yaşayasan!”

Bəli, İsa Muğanna əbədi yaşamağa haqqı çatan bir şəxsiyyətdir. Və sözsüz ki, yaşayacaq da. O vaxta kimi yaşayacaq ki, işıq gəmisi Olama-Yerə ensin və bu dünyanı bir ideya altında birləşdirsin, sülhü, əminamanlığı bərqərar etsin. Bağ Atanın OdƏrləri ağ günə çıxsın!

Bir gün demək olar ki, redaktoru olduğum bu əsərlərin hamısının çapı bitdi. Ən son əlimə aldığım əsər isə “İdeal” romanı oldu. 750 səhifəlik bu əsər möcüzəvi bir görünüşlə ruhumun və kitab rəfimin şahı oldu. Sanki arzusunu belə qəlbimə gətirməyə çəkindiyim bir iş baş tutdu.

Mənim  də Ustad sənətkarımıza bir töhfəm oldu. “OdƏrlər” romanım. Roman haqqında İsa Muğannaya danışdım. Kişinin elə bil çiçəyi çatladı. “Nə vaxt verirsən, oxuyum”, – dedi. Buna inanmadım. Səhhətinin o qədər də yaxşı olmadığını görürdüm. Bunu oxumasını ondan istəməzdim. Amma israrla çap edib gön-dərməyimi istədi. Kitabı verdim. Üç gündən sonra zəng etdi:

– Ya Allah! Ya Allah! Necəsən? Əsərini oxudum, ürəyimə çox yatdı. Çox mənalı, müdrik, ali roman yazmısan. Sevinə-sevinə təbrik edirəm. Böyüksən, amma daha böyük gələcəyini gözləyirəm... Xahiş edirəm səhifələrin arxasındakı qeydlərimə laqeyd olma... Çünki bizim ikimizin taleyi var bu kitabda. Tale birliyi, əbədi yazıçılıq birliyi, gələcək həyat birliyi böyük, nadir xoşbəxtlikdir...

Məncə, heç bir azərbaycanlı “İdeal”ı oxumadan, Azərbaycan ədəbiyyatı ilə tanışam deyə bilməz.

Məhz bu səbəbdən də mənim üçün İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal”dan sonra başladı. Ondan sonra yazılan bütün əsərləri “İdeal” silsiləsinin davamıdır və təəssüflər olsun ki, ədəbiyyatşünaslığımız tərəfindən layiqli qiymətini almamışdır hələ ki. Ümid edirəm ki, oxucu da, alim də qorxmadan, çəkinmədən “İsahəqq, Musahəqq”i, “GurÜnü”,  “Türfə”ni,  “İlan dərəsi”ni, “Cəhənnəm”i, “Qəbiristanı”  əlinə alacaq, oxuyacaq və münasibətini bildirəcəkdir bir gün.

Giriş bir az uzun olsa da, bu tədqiqat işində Muğannanın “İdeal”dan sonra yazdığı əsərlərin tarixi, yazılma və çap olunma dövrləri, çapdakı maneələr və müəllifin əsərlərinə dönə-dönə qayıtmasının səbəblərini, İsa Muğannanın bir psotmodernist yazar kimi, magik realizmin banisi kimi, yeni ideoloji konsepsiyanın yaradıcısı kimi, dinə olan yeni baxışının, romanlarının poetikasını araşdırmağı qarşımıza məqsəd kimi qoyduq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)

Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Dünən Xalq yazıçısı İsa Muğannanın doğum günüydü. 96 yaşı Göylərdə - bizdən çox uzaqlarda (həm də bizə çox yaxın) tamam olan İsa Muğannanı rəhmət və ehtiramla andıq. 

Dəyərli jurnalist İbrahim Nəbioğludan hər zamankı kimi bənzərsiz bir yazını sizlərlə paylaşmağı özümə borc bildim. 

İbrahim Nəbioğlu ruhundan qələmə süzülən bu xatirə yazısını İsa Muğanna işığına, İsa Muğanna ruhuna, İsa Muğanna yaradıcılığına sevginin, ehtiramın ən gözəl nümunəsi hesab edirəm.

İbrahim Nəbioğlu yazır:

“Aspirantura illərində akademik Azad Mirzəcanzadənin əfsanəvi “İkinci gün seminarlarından” birində onun dar və uzun kabinetində əziz müəllimimizin gəlişini gözləyirdik. Bu seminarlarda elmi işlərimizin müzakirəsi xaricində ədəbiyyatdan da danışırdıq, musiqidən də, hətta Sovetin yaxınlaşmaqda olan süqutunun ayaq səslərindən də…

Qapı açıldı və Azad müəllim hər zamankı kimi əlində müxtəlif kitablar, qovluqlar və jurnallarla içəri girdi. Masasındakı məşhur çin termosundan özünə bir stəkan çay süzüb, jurnallardan birini əlinə alıb “Master və Marqarita"nı oxudunuzmu deyə soruşdu.

Mixail Bulqakovun Sovet vaxtı qadağan olunmuş bu romanı Moskvada çıxan jurnalların birində 7-8 nömrəsində dərc olunmuşdu. Azad müəllim mənə baxaraq “Necədir” deyə soruşdu. Romanı oxuyub bitirməmişdim, ona görə də “Hələ bitirməmişəm, ancaq “İdeal” daha güçlü əsərdir sanki” dedim.

Azad müəllim bir qədər duruxdu, belə bir müqayisə gözləmirdi. “İdeal”ı nə vaxt oxuduğumu soruşdu. “Tələbə ikən” deyə cavab verdim. Bir az pauza verib belə dedi: “Mən sizdən müqayisə etməyinizi soruşmadım. İsa Hüseynov müqayisə edilməyəcək qədər böyükdür”…

Azad Mirzəcanzadə kimi bir dahinin Muğanna haqqında dediyi bu söz möhür idi.

Ona görə yox ki, elmi rəhbərim və əziz müəllimim idi… Azad müəllim oxucu kimi də çox nəhəng idi… Onun təsbitləri, analizləri filiqran, gözlənilməz və sərt olurdu…Sadə cümlələrinə dərin dünyaları sığdırırdı…

Seminardan sonra aspirant dostlarım “Yaxşı qutardın haaa…Risk elədin o müqayisəni etməklə” dedilər. Halbuki mən sadəcə olaraq romanları və əngin düşüncə Dünyası ilə məni ovsunlamış bir yazara olan sevgimi dilə gətirmişdim…

Böyük İsa Hüseynovun, Azərbaycan nəsrinin əlçatmaz zirvələrindən olan Muğannanın doğum günündə ona olan sevgimin azalmadığını, əksinə artdığını, onu daha yaxşı dərk etdiyimi anlayıram. 

Sonsuz hörmət və rəhmətlə…”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.06.2024)