“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Zaur İlhamoğlunun şeirləri təqdim ediləcək.

Qaçış

Biz bəzən qaçırıq öz-özümüzdən,

Sürətə baxmırıq, yola baxmırıq.

Elə qaçırıq ki, yolumuz üstə,

Sanki arxamızdan iz buraxmırıq.

Bu günü yaşayıb sabaha baxıb,

Görmürük dünəndə nə qaldığını.

Yaman unuduruq bugünkü günün,

Dünənin üstündə ucaldığını.

Babamız kahada yuva qurmuşdu,

Biz isə fəzada yuva yaratdıq.

Kahada yetişən düşüncələrdən,

Fəzalar kəşf edən idraka çatdıq.

Qaçdı öz-özündən insan övladı,

Atdı keçmişini, tamam unutdu.

Dünəndə özündən alçaq olanı,

Bu günü özündən yüksəkdə tutdu.

Gələcək yaratdı öz əlləriylə,

İmkanlar gözünə sonsuz göründü.

İnsanın zəkası, insanın ağlı,

İnsanı məhv edən qüvvəyə döndü.

Özü öz bəxtini yazmaq istədi,

Bilmədi bir zaman qələmi sına.

Allahın əliylə yaranan insan,

Düşərmiş Allahlıq iddiasına.

Amma düşünməyir qoca dünyanın,

Əzəldən kökündə bir qanunu var:

"Bir vaxt ağlasığmaz olan yüksəklik,

Bir gün də uçulub tamam məhv olar".

Bu qaçış, bu sürət, bu cür estafet,

Dünyanı içindən dağıdacaqdır.

Hansı ki, nöqtədən qaçış başladı,

Yenə o nöqtəyə qayıdacaqdır.

Şəkillərim

Düzdüm şəkilləri masanın üstə,

Baxdım şəkillərə, baxdım birbəbir.

Şəkillər ömrümdən keçən günləri,

Rəngli çalarlarla mənə göstərir.

Fəsillər əks olur şəkillərimdə,

Hər şəkil bir yazmış, bir qışmış demək.

Bir vaxtlar ömrümə sığa bilməyən

Zaman şəkillərə sığışmış, demək.

Hər biri xatirə... Gözüm önündən

Keçir bircə-bircə gözlərim dolur.

Niyə də dolmasın?

Dünən gördüyüm

Bu gün mənim üçün görünməz olur.

Niyə də dolmasın?

Dünən yanımda

Dayanan insanlar bu gün yoxdursa.

Niyə də dolmasın?

Yaş ilə yaşın,  

Dünənlə bu günün fərqi çoxdursa.

Hər şəkil ömrümün bir mərhələsi,

Keçir ömür yolum şəkillərimdən.

Baxdıqca hər şəklə geridə qalan,

Yaşanmış ömrümə qayıdıram mən.

Ax, uşaqlıq şəklim... Döndüm bir anda,

Həmin dəcəlliyim, şıltaqlığıma.

Ağlıma gəlməzdi uşaq olanda,

Şəkildən baxacam uşaqlığıma.

Bu ki məktəb vaxtı, əvəzedilməz,

O günlər, görəsən, nə tez dəyişdi?

Sinif yoldaşlarım, müəllimlərim,

Hamısı birbəbir yadıma düşdü.

Bu filan şəkildir, bu filan yerdir,

Təzə yaşanılıb bunlar elə bil.

Nələri geridə buraxdığımı,

Mənə asta-asta göstərir şəkil.

Zamanın hökmüdür - dəyişər günlər,

Zamanın hökmünə hər kəs baş əyir.

Bir zaman ömürdə yaşanan anlar,

Bir şəkil diliylə "əlvida" deyir.

Ömrünün cızdığın cizgilərindən,

Danışar şəkillər, dinər şəkillər.

Vaxt keçər, gün gələr, hansısa zaman

Şirin xatirəyə dönər şəkillər.

Gənclik nəğməsi

Zamanın qanunu, ömrün hökmü var,

Yaş üstə yaş gəlir, yaşlanır insan.

Dünənin sevinclə keçdiyi anı,

Bu günü özünə dərd sanır insan.

Qocalmaq istəmir yaş ötsə belə,

Ömrün nə qışında, nə baharında.

Nə qədər gənclik var, rəqs etmək istər,

Gənclik nəğməsinin sədalarında.

Gənclikdə doyumsuz yaşamaq eşqi,

Gənclikdə min arzu, min bir dilək var.

Gənclikdə vurulmaq, könül bağlamaq,

Gənclikdə yorulmaz sevən ürək var.

Gəncsən, qoyacaqsan dağı dağ üstə,

Qolunda güc vardır, dizində təpər.

Göyü titrədərsən, sənin əllərin

Göydən ulduzları başına səpər.

Gənclikdən başlanır keşməkeşli yol,

Ağır sınaqlarla üz-üzəsən sən.

Gəncsən, bilirsən ki, bu sınaqlardan,

Gəncliyin gücüylə keçə bilərsən.

Gənclik bir çiçəkdir, onun ətrini

İnsan ehtirasla içinə çəkər.

Sən ondan doymamış zamanın yeli,

Onun ləçəyini uçurar, tökər.

Sürətlə dövr edər ömür müddəti,

Bir göz qırpımında illər dəyişir.

Saçlar ağardıqca, üz qırışdıqca,

Görürsən gəncliyin sonu yetişir.

Arzular yaranır coşqun ürəklə:

"Nə olar gəncliyi yaşayım hələ"

Ömür qapısını açıb gedəcək,

Sən onu saxlamaq istəsən belə.

Gedəcək vəfasız sevgili kimi,

İstər başına döy, sinəni dağla.

Çalış, o anadək öz gəncliyindən,

Özünə bir şirin xatirə saxla.

Ötən gəncliyinə çox üzülmə sən,

Onun da müddəti, zamanı dolmuş.

Əsası odur ki, deyə biləsən:

- Mənim gör nə gözəl gəncliyim olmuş.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sizin üçün bu dəfə nələri seçdim? Həqiqətən də çox maraqlı məlumatları. Hansıları ki, çox bəyənəcək, yaddaşınızda saxlayacaqsınız. Mövzu yağışdır. Niyə yağış? Çünkü mayın ortası olsa da havalar yağmurlu keçməkdədir.

1. Portuqaliyada yağışın yağması işə getməmək üçün üzrlü səbəb sayılır.

2. Braziliyanın Para şəhərində sakinlər saatlarını yağışa görə tənzimləyirlər, çünki hər gün eyni vaxtda leysan yağır.

 3. "Yağışın ətri" dediyimiz qoxu olmur. Yağışa iy verən maddə "geosmin" adlanır.

 4. İlk dəfə radioda hava proqnozlarının yaranma səbəbi yağış olub. Amerikalı radiostansiya sahibi bir gün yağışa düşdükdən sonra radiosunda sutkada bir neçə dəfə yağış haqda məlumat verən yeni rubrika açıb.

 5. XVII əsrdə Böyük Britaniyada yağış haqqında qanun mövcud idi. Onun əsasında səhv məlumat verən sinoptiki edam edirdilər.

 6. Hidrometeorologiya mərkəzinin bütün ifadələrinin konkret mənası var. Məsələn, "qısamüddətli yağış" dedikdə yağış 3 saatdan çox davam etməyəcək, "yağış gözlənilir" dedikdə yarım gündən az davam etməyəcək mənasına gəlir. "Əhəmiyyətli yağıntı olmayacaq" yağışın yağmaması mənasına deyil, hər kvadrat metrə 0,3 litrdən çox yağıntı düşməyəcəyi mənasına gəlir.

7. ABŞ-ın Ohayo ştatının Uaynsberg şəhərində hər il 29 iyulda yağış yağır. Bu artıq 100 ildir ki davam edir.

8. Hər il yerə 519 000 km3 yağıntı düşür (hər km3 milyard ton sudur).

9. Ən ağır dolu 1986-cı ildə Gopalganja yağıb. Bir dolunun ümumi ağırlığı 1 kq-dan çox idi. Bu "yağışdan" 92 nəfər həyatını itirib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

Bu günün işini sabaha qoyma. Ondansa bölgü apar: sabaha, biri günə, ta biri günə…

2.

Yaddaşımdan heç bir şikayətim yoxdur. Bəlkə də olur e, amma unuduram.

3.

Üzümün dadını bilmək üçün vacib deyil ki, kisədəkilərin hamısını yeyəsən. (Qadınlar barədə şərq aforizmi)

4.

Oğul böyüt, ağac ək və ev tik qaydalarını saxlanılan nikahdankənar qadınlar, ekoloqlar və inşaat materialları satanlar uydurub.

5.

Kim risk eləmirsə, o valeriyanka içmir.

6.

Yəhudi lətifəsi.

Bir erməni özünü qaçaraq klinikaya aallb deyir:

-Doktor, məni təcili axtalayın.

Həkim təəccüblənir:

-Siz nə danışırsız? Bu çox mürəkkəb bir əməliyyatdır. Təcili mümkün deyil.

-Yox e, doktor, öldü-qaldı məsələsidir, bu dəqiqə əməliyyata girməliyəm. Sizə ikiqat pul ödəyəcəm.

Həkim onu əməliyyata salır və narkoz altında axtalayır. Erməni narkozdan ayılanda həkim soruşur:

-Lütfən deyin, bu tələskənlik nə üçün idi?

-Doktor, mən bir yəhudi qızı elə evlənirəm.

-Sizə axı sünnət lazım idi.

-Bəs mən nə dedim ki? 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

Bu beşgünlük dünyada ürəyimdən şənbə seyrinə çıxmaq keçdi,

Arzu dediyin can evində ən şuluq kirəkeşdi. ( Qulu Ağsəs)

Qulu bəy, bu şuluq kirəkeşin gözləri doyurmu? Yoxsa, onun gözləri doysa, həyat anlamını itirmiş olar?

CAVAB:

Bilirsiniz, əslində, can evi özü də bu dünyada qonaqdır və arzu bu qonaq evinin qonağıdır. Yəni, kirəkeşin kirəkeşi, ikisi də keçib gedir; can evi də, elə arzular da. Bunların ikisinin də gözü, yəqin ki, heç vaxt doymayacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

YÜK

Tammetrajlı bədii filmin ssenarisi

3

Hərbi hospital.

Səhər artıq açılıb.

Elşadın bacısı əsgər Rüstəmzadənin çarpayısının kənarındakı kətildə oturub. Tibbi monitorda əsgərin sağ olması və nəbzinin normal dinamika ilə vurması diqqəti çəkir.

Reanimasiya şöbəsinin həkimi ağır xəstələrin yatdığı palataya daxil olur.

Elşadın bacısı həkimi görüb ayağa qalxır.

Həkim sevinə-sevinə: – Sən mələksən, ya insan?

Elşadın bacısı: – Mən sadəcə tibb bacısıyam, İmran doktor. Ömrü verən də, alan da Allahdır.

Həkim üzünü əsgər Rüstəmzadəyə tutur: – Səni həyata qaytaran bu mələyin adı Ceyrandır. Bunu heç zaman unutma, əsgər!

Əsgər Rüstəmzadə yenicə açılmış iri mavi gözləri ilə Elşadın bacısına sevgi dolu baxışlarla baxır.

***

Elşad, nəhayət ki, Xındırıstan tərəfdən Ağdama gedən yolun üstündə qurulmuş hərbi posta yaxınlaşır.

Qaydalara görə iki silahlı Azərbaycan əsgəri onu postda saxlayıb maşından düşürür.

Əsgərlər əvvəlcə maşının yüklüyünü yoxlayırlar. Sonra onlardan biri maşının arxa qapısını açır. Elşadın döşəyin üstündə uzadılmış kəfənə bükülü “atasını” görən kimi geri qayıdıb bərkdən Elşada: “Əllərini yuxarı qaldır!” – qışqırır.

Elşad əllərini yuxarı qaldırır.

İkinci əsgər postdan bir qədər kənardakı təpədə yerləşən qərargahla ratsiya vasitəsilə əlaqəyə girir.

İkinci əsgər: – Cənab mayor, təcili bura gəlin!

Çox keçmir mayor rütbəli hündürboy bir hərbçi Elşadın maşınına yaxınlaşır.

Birinci əsgər maşının arxa qapısının ağzında dayanıb.

Birinci əsgər mayora Elşadın kəfənə bükülmüş atasının cəsədini göstərir!

Mayor cəsədə diqqətlə baxdıqdan sonra maşının qapısını bağlayır. Və sakit-sakit Elşada yaxınlaşıb onun əllərini əliylə aşağı salır.

Mayor: –  Kimdir o?

Elşad: –  Atamdı!

Mayorun üzündə qorxu ilə təəccübün qarışığından yaranan qəribə bir ifadə əmələ gəlir.

Mayor: – Hara aparırsan atanın sümüklərini?

Elşad: –  Ağdamda basdırmağa!

Mayor: –  Necə yəni?

Elşad: – Ağdamlıyıq da, cənab mayor! Olmaz atamı doğulduğu kəndində basdırım?

Mayor: – Olar! Amma qanun icazə verirsə, olar. Vermirsə, olmaz. Bərdədən gəlirsən, ya sərhəd kəndlərdən?

Elşad: – Daşkəsəndən gəlirəm! Ora düşmüşdük!

Mayor: – Daşkəsəndə qəbiristanlıq yox idi?

Elşad: – Vardı! Atam vəsiyyət eləmişdi. Tərsa qəbrə basdırmışdıq. Ölüm kağızı daxil ellik sənədləri də məndədir. Göstərim?

Mayor: – Səni şübhəli şəxs qismində saxlayıram. Lazımi yerə təhvil verəcəm. Sənədləri orda göstərərsən! Mənə göstərmə. Mən heç bir qərar vermirəm. Verilən qərarları icra edirəm!

Elşad: – Cənab mayor, indi bu nə deməkdir? Mən Ağdama qayıtmaq istəyirəm deyə şübhəli şəxs oldum?

Mayor: – O, hələ araşdırılacaq!

Mayor sözünü bitirib Elşadın maşınının sükanı arxasına oturur. İkinci əsgər Elşadı öz maşınının qabaq oturacağına əyləşdirir. Özü isə arxada cəsədin yanında oturur. Və əlindəki silahı Elşadın boynuna dayayır.

Mayor maşının mühərrikini işə salır.

Maşın geriyə, Bərdəyə tərəf yol alır.

***

Elşad hərbi müstəntiqin otağındadır.

Onunla üz-üzə oturub.

Müstəntiq təxminən Elşad yaşda, cavan oğlandır.

Müstəntiq: –  Adınız?

Elşad: –  Elşad!

Müstəntiq: –  Soyadınız?

Elşad: – Səfərov.

Müstəntiq: – Atanızın adı?

Elşad: – Qafar!

Müstəntiq: – Hərbi rütbəniz?

Elşad: – Gizir!

Müstəntiq: – Sizə məxsus olan 1964-cü ildə istifadəyə verilmiş “QAZ 69” markalı maşının arxa oturacağında bir ədəd kişi meyiti aşkar olunmuşdur. Siz cəsədin kimliyini araşdıran müstəntiq qrupuna ilkin istintaq zamanı ifadə vermisiniz. Və demisiniz ki, maşında aşkar olunmuş kişi meyiti sizin atanıza məxsusdur. Onu özünüz öz iradənizlə qəbrindən çıxarmısınız. İndi bu ifadəni təsdiq edirsizmi?

Elşad: – Bəli, edirəm. Mən öz əlimlə atamın meyitini Daşkəsən qəbiristanlığındakı qəbrindən çıxarıb Ağdamda dəfn etmək üçün anamın iştirakı ilə maşınıma qoymuşam. Cəsəd erməni cəsədi deyil. Digər azərbaycanlıya da aidiyyəti yoxdur. Öz halal atamdır. Mən onun son arzusuna, vəsiyyətinə əməl edirəm. Bu isə mənim hüququmdur!

Müstəntiq: – Biz sivil dünyada yaşayırıq, Elşad! Dünyanın hüquq institutları, digər beynəlxalq təşkilatlar qarşısında müəyyən öhdəliklərimiz var. Müharibə zonasında qəbir yeri dəyişmək beynəlxalq hüquq normaları ilə tənzimlənir. Hər bir məcburi köçkünün, – istər ölü olsun, istər diri olsun, – fərqi yoxdur, öz vətəninə qayıtması və yerləşdirilməsi münaqişə tərəflərinin, sülhə cavabdeh olan sülhməramlı qüvvələrin və nəhayət, ATƏT nümayəndələrinin razılığı ilə həyata keçirilməlidir. Mən sizin ənənəyə söykənən milli hisslərinizi anlayıram. Atanızın vəsiyyətinə də hörmət edirəm. Sizin əməllərinizdə cinayət tərkibi də görmürəm. Bununla belə, yenə sizi Ağdama buraxa bilmərik! Həm də qarşı tərəf Ağdamı və onun ətraf kəndlərini minalayıb. Sizin təhlükəsizliyinizə də zəmanət verə bilmirik!

Elşad: – Sən hansı institutda oxumusan?

Müstəntiq: – Harvardda!

Elşad: – O dəqiqə bilinir ki, bizim reallıqdan uzaq adamsan. İndi mən qəbirdən öz əlimlə çıxartdığım atamı hara qoyum? Harda saxlayım? Soyuducuda? Bilirsən qəbirdən çıxarılmış adama Azərbaycanda nə deyirlər?

Müstəntiq: – Sizi deyə bilmərəm, amma atanız üçün bunun elə də bir böyük fərqi yoxdur! Bir də, bunu atanızı qəbirdən çıxartmamış düşünməliydiniz. İndi yox!

Elşad: – Olar mən gedim?

Müstəntiq: – Hələ ki olmaz! Siz şübhəli şəxs qismində saxlanmısınız! Bir kiçik detalı istintaq zərurəti kimi dəqiqləşdiririk. Atanızın sümüyündən götürülmüş fraqmentin cavabı gəlməyincə, sizinlə onun qohumluq əlaqələriniz təsdiqlənməyincə müvəqqəti təcridxanada saxlanmalı olacaqsınız! Sizinlə atanızın DNK-sını Tiflisə göndərmişik. Əgər o maşındakı cəsəd atanız çıxsa, heç. Çıxmasa, sizə qarşı cinayət işi açacağam! Digər detalları da araşdıracağam!

Elşad: – Rəhmətlik danışa da bilmir ki, kimliyini özü təsdiqləsin! Siz də toxtayın. Mən də!

Müstəntiq: – Sizi təbrik edirəm. Müasir elm ölüləri danışdırır. DNK-nın cavabı gələnə qədər kamerada gözləməli olacaqsınız.

Elşad: – Mən başqasının ölmüş atasını maşınımda daşıyan oğula oxşayıram?

Müstəntiq: – Açığını deyim, birinci dəfədir ki, maşınında beş-altı ilin meyitini gəzdirən adamla üzləşirəm. Ona görə də sizin haqqınızda hələ heç bir söz deyə bilmərəm! Müqayisəyə gəlmirsiz e...

Elşad: – Mən, sadəcə, atama söz vermişdim!

Müstəntiq: – Sözünüzü unudun getsin! “Söz vermək” hüquqi normativ deyil. Folklordur! Sizi kameraya qədər ötürəcəklər!

Müstəntiq masasının altındakı düyməciyi basır. Otağa iki əsgər daxil olur.

Onlar Elşadı araya alıb dəhlizə çıxarırlar.

Elşad iki əsgərin müşayiəti ilə dəhlizlə gedir...

***

Elşad müvəqqəti təcridxananın kiçik nəfəsliyindən görünən tozlu Ağdam yoluna baxa-baxa yanıqlı səslə “Qarabağ şikəstəsi”ni oxuyur. Onun yanıqlı səsi var:

Könlümün sevgili məhbubi mənim

Vətənimdir, vətənimdir, vətənim.

Vətənim verdi mənə nanu nəmək,

Vətəni bunca unutmaq nə demək?

Həbsxanada saxlanılan dustaqlar və keşikçilər onun ürəyəyatımlı səsinə vurğunluqla qulaq asırlar.

Elşad şikəstəni bitirir.

Elşadın kamerası...

Pəncərənin o tayından kiminsə səsi eşidilir.

Səs: – Ağdamlısan?

Elşad: – Hardan bildin?

Səs: – Nəfəsindən!

Elşad: – Ermənilər nəfəs qoydular bizdə?

Səs: – Nə qulluq edim sənə?

Elşad: – İmkanın varsa, bax gör atam maşında neynir? Üstü açılıbsa, sən Allah, ört!

Səs: – Bu dəqiqə baxaram! Arxayın ol!

Elşad: – Üstünü ört ha. Üşüyər!

Bir müddətdən sonra yenə həmin səs eşidilir: – Yun örtüyümü də örtdüm üstünə. Arxayın ol. Lap yaxşıdı. Özünə bax!

Elşad: – Allah səndən razı olsun, ay qardaş! Adın nədir?

Səs:– Adım Orxandı!

Elşad: – Sağ ol, ay Orxan!

Səs: – Nəfəsini qoru!

Elşad: – Sən də!

***

Daşkəsən. Qaçqın şəhərciyi. Seyidin evi.

Elşadın anası Seyidin arvadı ilə yerə döşənmiş xalça üzərində çiyin-çiyinə oturublar. Kürəkləri divara söykənib. Qarşılarına süfrə sərilib. Çay içirlər. Bir qıraqda taxta kötük üstə samovar burum-burum tüstüləyir. Seyid də evdədir. Qadınlarla üzbəüz qoyduğu hündür kətil üstündə oturub. Əlindəki telefonla Elşada zəng vurur. Telefonu açıq olsa da, o, cavab verilmir.

Elşadın anasının narahatlığı üzündən bilinir.

Seyid bir müddət telefonu qulağından çəkmir. Sonra Elşadın telefonu götürmədiyini yəqin edib əlini məyus-məyus aşağı salır.

Seyid: – Götürmür nəsə!

Elşadın anası: – Axırıncı dəfə dünən səhər-səhər danışdıq. Çox diqqətli uşaqdır. Ola bilməz ki, gün ərzində mənə zəng vurmasın. Başında nəsə bir iş var, ürəyimə damıb. Minaya-zada düşər e birdən. Dilim-ağzım qurusun. Evim yıxılar! Gecə növbəsində olanda mənimlə bəlkə beş dəfə danışır. Təzyiqimi soruşur. Nə yediyimə qədər öyrənər. O ola, gün ərzində mənim kefimi soruşmaya? Yox, Elşadın başında yüz faiz nəsə bir iş var!

Seyidin arvadı: – Bəlkə əsir düşüb?

Seyid hirslənib ayağa qalxır: – Tövbə, əstəğfürullah. Ya səbir. Bir az təmkinli olun da. Əvvəla, Elşad uşaq deyil. Ağdam da Daşkəsən bazarı deyil. On dəqiqəyə göyərti alıb qayıdasan geri. Ağdama gör nə qədər postdan keçib gedirsən! Görünür, elə yerdədir ki, telefonu tutmur da. Bəlkə elə ətrafında ermənilər var deyə telefonun səsini özü alıb. Bir dayanın da. Ancaq pis şey düşünürsüz! Bir dəfə də yaxşıya yozun da işi...

Seyidin arvadı: – Adam basdırmaq nə çətin işdir ki... Beli vurdun, yeri qazdın! Qulayladın ora, qayıtdın gəldin. Daha nə uzadırsan axı? Bəs anan yazıq deyil? Demirsən ürəyi partlayıb ölər? Anadır axı bu yazıq...

Seyid: – Tövbə, əstəğfürullah!” – deyib otaqdan çölə çıxır.

Elşadın anası yaylığının ucuyla gözünün yaşını silib armudu stəkandakı çayından bir qurtum da içir.

Seyidin arvadı: – Ürəyini üzmə. Elə bax bu gecə bir də görəcəksən ki, oğlun qayıdıb gəlib! Evə gedib görəcəksən ki, oturub... evdə... Nə bişirmisən?

Elşadın anası: – Ətsiz borş!

Seyidin arvadı: – Görəcəksən ki, oturub evdə ətsiz borşunu yeyir. Sən onun gəlməyini lap ürəkdən istə. Onda gələcək! Ürəkdən istənilən arzu gec-tez çin olur. Mən dəfələrlə sınamışam.

Elşadın anası: – Allah ağzından eşitsin, ay Rəhimə bacı!

Elşad bizə artıq tanış olan gənc müstəntiqin otağında ayaq üstə dayanıb. Yanında bir keşikçi də var.

Üzünü tük basıb. Hiss olunur ki, azı bir beş-altı gündür buradadır.

Müstəntiq də ayaq üstədir.

Əlindəki kağızdan Elşadın əmrini oxuyur.

Müstəntiq: – “Səfərov Elşad Qafar oğlu ilə Səfərov Qafar Abbas oğlu arasında qohumluq əlaqəsinin olub-olmaması zəminində aparılmış olan qan təhlili ilə bağlı ekspertizanın yekun qərarı. Şübhəli şəxs qismində saxlanılmış Elşad Qafar oğlu Səfərov ilə onun UAZ markalı maşınının arxa oturacağında aşkar edilmiş kişi cəsədinin sağlığında sahibi olan Səfərov Qafar Abbas oğlu arasında birinci dərəcəli qohumluq əlaqəsi aşkar edilmişdir. Faiz etibarı ilə yüz faiz. İmza: Professor Qiya Mepisaşvili. Tiflis şəhəri. İki min iyirmi birinci il”.

Elşad: – İndi bu nə deməkdir?

Müstəntiq: – İndi bu o deməkdir ki, maşında aşkar olunmuş cəsəd, həqiqətən də, sizin atanıza məxsus imiş. Və Azərbaycan hüquqi bu faktı tanıyır. Siz artıq cinayətkar deyilsiniz. Sadəcə, atasını vətəninə aparıb basdırmaq istəyən ifrat heysiyyətli vətəndaşsınız!

Elşad: – Bunu mən sizə özüm demişdim də. Gürcülərə bir də niyə zəhmət verirdiniz?

Müstəntiq kağızdan əmrin gerisini oxuyur: – Bax, bu hissə isə tam sizə aiddir. “Şübhəli şəxs qismində saxlanılan Elşad Qafar oğlu Səfərovun üzərindən ilkin istintaq zamanı irəli sürülmüş ittiham geri götürülsün. Atası ilə bağlı söylədiyi etiraflar gerçək fakt kimi qəbul edilsin”. – Müstəntiq əlindəki kağızı mizin üstünə atır: – Uzun sözün qısası. Azadsınız! Geriyə dönə bilərsiniz. Bir neçə aydan sonra atanızın cənazəsini hörmət-izzətlə gətirib Ağdam şəhərində sakitcə basdıra da bilərsiniz. Hələlik isə geri qayıdın. Daşkəsənə.

Elşad: – Necə yəni?

Müstəntiq yaxınlaşıb Elşadı qucaqlayır...

Müstəntiq: – Atanızı da götürün, Daşkəsənə qayıdın. Tələb budur. Əmr budur!

Elşad danışmaq üçün ağzını açıb nəsə demək istədiyi zaman müstəntiq əliylə onun ağzını tutur.

Müstəntiq: – Geriyə dön və qapıdan çölə çıx. Axtarsam, əməllərində cinayət tərkibi də taparam. Qayıt Daşkəsənə!

Elşad başını aşağı salıb dinməzcə keşikçinin müşayiəti ilə otaqdan çölə çıxır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poertik Qiraət rubrikasında Elxan Yurdoğlunun şeir  növbəsi davam edir.

Xoş mütaliələr

SƏNƏ BİR MƏKTUB YAZDIM

Sənə bir məktub yazdım,

Tələsmirəm göndərəm,

Hələ zərfə qoymuram.

Məktubun hər sətrində

Sənin gülüşlərin var –

Oxumaqdan doymuram.

Sənə bir məktub yazdım,

Hər sirrim içindədi –

Oxumaqçün darıxma.

Bir sevda gizlətmişəm,

Hər gün zərfi sığalla,

Mən ölməyincə baxma.

Sənə bir məktub yazdım,

Min məktuba əvəzdi...

Min romana, min şeirə.

Soruşma bu dövrdə

Məktub da hardan çıxdı,

Nə oldu birdən-birə!?

Sənə bir məktub yazdım,

Nədən korluq çəkdimsə,

Səndən umub yazmışam.

Hər cümlədə dolmuşam,

Sıxmışam gözlərimi –

Bərk-bərk yumub yazmışam.

Sənə bir məktub yazdım,

Bir ildi hər gün bir az

Hərf-hərf yazmışam.

Xəttim pisdi, amma ki,

Sənə yazıram deyə,

Elə zərif yazmışam.

Sənə bir məktub yazdım,

Ünvanın yox... Boş qalsın

Zərfin üstündə: Hara...

Bəlkə, uzaqlardasan?

Bəlkə, elə üstünə

Yazım ki: "Uzaqlara".

Sənə bir məktub yazdım,

Bir qərar da vermişəm –

Göndərəcəm hər yana.

Yəqin ki, biri mütləq,

Bir şəkildə çatacaq

Sən yaşayan ünvana.

Sənə bir məktub yazdım,

Çatmasa da, sevənlər

Bir-birinə oxuyar.

Amma səhər yuxudan

Duran kimi bu şeiri

Birinci sən oxu, yar...

Sənə bir məktub yazdım,

Tələsmirəm göndərəm,

Hələ zərfə qoymuram.

Məktubun hər sətrində,

Sənin gülüşlərin var –

Oxumaqdan doymuram.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sizi ən müxtəlif təsnifatlardan («Forbes» jurnalının təqdimatında «Ən sağlam 12 qida» reytinqi, Conni Bovdenin «Dünyanın ən sağlam 150 qidası» kitabı, «Taym» jurnalındakı «Tarixin ən faydalı 50 bitki və qidası» reytinqi və s.) seçdiyim Yer kürəsinin ən faydalı qidaları ilə tanış edirəm.

Buyurun, faydalanın.

      Ət və süd məhsulları

1.     Qırmızı ət (Omeqa-3 vitamini ilə zəngindir, protein və B 12 vitamininin mənbəyidir, bədəni gücləndirir).

2.     Yoqurt (bu turş süd məhsulu adi südün bütün müsbət xüsusiyyətlərini qoruyub saxlayır, üstəlik, tərkibindəki faydalı bakteriyalara görə həzm prosesini də yaxşılaşdırır).

3.     Süd (Kalsiumun ən yaxşı mənbəyi, eləcə də vitamin və mineralların, protein və sağlam yağın mənbəyidir, faydalı bakteriyalarla boldur).

4.     Yumurta ( yağ turşuları, B qrupu vitaminləri ilə zəngindir, ən sağlam, ən qüsursuz qidalardan hesab olunur, beyni və göz sağlamlığını gücləndirir).

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Ümummilli lider Heydər Əliyev barədə yazılardan ən maraqlı məqamları seçərək sizlərə təqdim edir.

“...Tufanların tüğyan elədiyi müasir dünyaya Heydər Əliyev kimi dövlət xadimləri həmişəkindən daha çox gərəkdir. Tanrı belə şəxsiyyəti təkcə öz xalqına deyil, həm də başqa xalqlara son dərəcə mürəkkəb bir tarixi məqamda göndərir. O, ciddi böhranları dəf edib hamısına mətanətlə sinə gərmiş, onu mənən və cismən məhv etmək üçün göstərilən bütün cəhdlərə baxmayaraq, daha yüksəklərə qalxmışdır” (Fransanın “Kuryer İnternasional” jurnalı, 2003-cü il, may).

***

“...1992-ci ildə ABŞ-da “Azərbaycan türkləri” adlı zəngin qaynaqlara əsaslanan fundamental monoqrafiya çap etdirmiş tarixçi-alim Odri Aldstadt kitabının “Azərbaycanda Heydər Əliyev erası” adlı fəslində Azərbaycan KP MK-nın ozamankı birinci katibinin təşəbbüsü ilə Cavidin cənazəsinin uzaq Sibirdən Azərbaycana gətirilməsini ölkədəki müstəqillik arzularının və milli-azadlıq hərəkatının başlanğıcı kimi səciyyələndirir” (V. Quliyev. Heydər Əliyev və klassik ədəbi irsimiz // Heydər Əliyev və Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı, 1998, s.98).

***

“Bir dəfə görkəmli aktyorumuz Nodar Şaşıqoğlu (1927-2013) Heydər Əliyevə yarızarafat-yarıciddi demişdi ki, məndən muğayat olun, yəqin, gec-tez sizin rolunuzu da oynayacağam. Heydər Əliyev də gülərək elə eyni tərzdə dərhal cavab vermişdi ki, öz rolumu mən özüm oynayıram, bu rolun da öhdəsindən mənim kimi gələn olmaz”.

***

“Heydər Əliyevin istənilən ədəbi abidə və istənilən qüdrətli ədəbi simaya verdiyi qiymətin, ifadə etdiyi qənaətin təkrarsızlığı, peşəkar ədəbiyyatşünas sözündən daha sərrast olması onun miqyaslı düşüncəsi ilə bağlıdır. Geniş bilik və dərin təfəkkür sahibi Heydər Əliyev hər ədəbi şəxsiyyət və ədəbi incini yalnız bir fərd olaraq görmür, bütöv Azərbaycan tarixinin işıqlı zərrəsi olaraq çox ucalardan seyr etməyi bacarırdı” (R. Hüseynov).

***

“Qurultayda Heydər Əliyevin çıxış etdiyi iclası mən aparırdım və belə bir replika atdım: – Heydər müəllim, bir dəfə “Ən böyük dissident elə mən özüm olmuşam” dediniz. “Tamamilə doğrudur” – dedi Heydər Əliyev və: – “Düzdür, mən şeir yazmıram, roman və ya hekayələr yazmıram. Ancaq 1969-cu ildən 1987-ci ilə qədər Kommunist Partiyasında ən böyük dissident mən idim” (Xalq yazıçısı Anarın “Yaşamaq haqqı” kitabından).

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2024)