Bildiyiniz kimi, “Ulduz" aylıq ədəbiyyat dərgisi və Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun  unudulmaz Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun 85 illik yubileyinə həsr edilmiş, 35 yaşa qədər qələm adamları arasında keçirdikləri  poeziya müsabiqəsinin qalibləri bu gün mükafatlandırılacaqlar. 

 

I yer: 

Cavid Qasımov;

 

II yer: 

Rəşad Nağı Mustafa, 

Allahşükür Ağa;

 

III yer: 

Eminquey, 

Seyyidəli Sübhi, 

El Roman

 

“Ədəbiyyat və incəsənə” portalı mükafatçıların poeziya nümunələrinin təqdimatını başa çatdırır. Bu gün 1-ci yerin sahibinin şeirləri təqdim edilir. 

 

I YER

CAVİD QASIMOV

 

Dil bilməyən sərçələr

Bu qışı da qarşıladı

Həyətimizdə.

Yenə dua edirlər:

– Bol olsun süfrələrin çörək qırıntıları...

 

Dəyirmanların ürəyi daşdan olmasaydı,

Köçməzdi ölkədən ölkəyə quşlar...

 

Zaman ötdükcə anlayıram ki,

Sünbül günəşdən də yandırıcıdır.

Yoxluğu nəinki yeriməyi bacaranlar,

Uçmağı bilən quşlar üçün də utandırıcıdır.

 

Gileylənmirəm, İlahi, gileylənmirəm.

Buna da şükür,

Bizi sərçələrin duaları saxlayır,

Sərçələri sən.

 

*

O gün yadımdadır, qarışqalar da

Yeraltı bahardan qayıdırdılar,

Çiçəklər təzəcə dil açmışdı ki,

Arılar nahardan qayıdırdılar.

Mən isə dənizdən şeir deyirdim

Qanadı qırılmış qağayılara.

 

O gün yadımdadır, yarasalardan

Gecənin qanını götürürdülər.

Hə, hə...

Yadımdadır çarpayısında

Uzanan adama köçürürdülər.

Mən isə həyatdan şeir deyirdim

Gecəni yatmayan səfil dostuma.

 

O gün yadımdadır, işıqforların

Gözləri hirsindən qan bağlamışdı.

Görmüşdü uzaqda işıq dirəyin

Kimsəsiz bir uşaq, qucaqlamışdı.

Mən isə anadan şeir deyirdim

Körpələr evinin darvazasında.

 

O gün yadımdadır, dostum gəlmədi,

Onu da bayraqla gətirmişdilər.

Heç vaxt uzaqlara ata bilməyən

Ayağın uzaqdan götürmüşdülər.

Mən isə yollardan şeir deyirdim

Oğlu itkin düşmüş ata evində.

 

O gün yadımdadır, ağaclar hələ

Körpə meyvələrin bəsləyirdilər.

Dəcəl uşaqları meyvə dərməyə

Kölgə-kölgə düşüb səsləyirdilər.

Mən isə qocaya şeir deyirdim

Meyvədən xəbərsiz əlağacından.

 

O gün yadımdadır, xatırlayıram:

Daha günüm yoxdur xatırlanası.

Söz verdim Allaha, şeir yazmaram

Qadın qulağına pıçıldanası.

O gün yadındadır?

– Yadımda deyil...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

        

 

Motivasiya ədəbiyyatı içərisində oxucularıma nümunə gətirəcəyim daha bir təlim Rusiya siyasətçisi və publisisti İrina Xakamadaya məxsusdur.

Atası yapon, anası rus olan İrina Rusiya kimi mürəkkəb bir ölkədə uğurlu siyasi karyera qurması ilə məşhurlaşaraq Rusiya tarixində seçkidə ən çox səs toplayan prezidentliyə namizəd qadın olması, Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının sədrinin müavini postunadək yüksəlməsi, aparıcı bir siyasi partiyaya həmsədrlik etməsi kimi uğurlar əldə edib, bunlar ona nə qədər nüfuz gətiribsə iqtisadiyyat üzrə elmlər namizədi mərtəbəsinədək yüksəlməsi, məşhur teleradio aparıcısı olması, Moskva Beynəlxalq Munasibətlər İnstitutundakı pedaqoji fəaliyyəti, yazdığı populyar roman və pyeslər, «uğurlu insan olmaq» mövzusunda oxuduğu master-klasslar da ona bir o qədər nüfuz gətirib. Təsəvvür edin ki, «Taym» jurnalı onu dünyanın XXI əsrdəki 100 ən məşhur qadınları reytinqinə daxil edib. Bu «uğurlu» qadın barədə onun, hədsiz nüfuzu barədə bircə fakt söyləmək istəyirəm: 2002-ci ildə Moskvanın Dubrovka adlı ərazisindəki Teatr mərkəzində terrorçular dinc insanları girov götürərkən İrina onlarla danışıqlar apararaq üçü uşaq olmaqla dörd girovu azad etməyə müvəffəq olub.

 Onun, xüsusən, uğurlu karyera qurmaqla bağlı fərqli və kreativ məsləhətləri çox maraqlıdır. (Məsələn, Təqribən ayda bir dəfə ölüm haqqında bədii filmlərə baxın ki, həyatı qiymətləndirə biləsiniz).

Gəlin bunlara diqqət yetirək:

 

 

3.Cəsur olmanız üçün sizə yeni fəlsəfə kömək edə bilər: bu həyatda sizin cəmi bir arxanız var. Vəssalam. Bu nə ailədir, nə ölkədir, nə sosial-müdafiə fondudur, nə məmurlardır. Yalnız özünüzsünüz.

 

Bu isə öncəki gün paylaşdığımdır:

1.

Hədəfə, məqsədə doğru deyil, özünə tərəf hərəkət etməlisən. «Məqsədə doğru nə qədər sürətlə getsən, o sürətlə də məqsəd səndən kənarlaşacaq. Səadətə doğru irəlilə», - deyə öyrədirlər daosistlər. Eynən serfinqist kimi səni yuxarı qaldıracaq öz dalğanı tapmalısan. Buna görə də mütləq axından qopub özünü dinləməlisən.

2.

Rəsmi TV kanallara az baxın, orada göstərilənlərin real həyatla əlaqəsi yoxdur. Daha yaxşısı – əyləncəlilərdir. Əgər mütləq informasiya lazımdırsa, onu da internetdən götürün. Ümumən isə informasiyanı ətrafdakı insanlardan alın. Taksi sürücüsüylə, zərgərlə ünsiyyət qurmaqla heç bilirsiniz, nə qədər informasiya ala bilərsiniz? Dünyanı dinləyin ki, öz dalğanızı tutasınız.

 

Sabah davamı olacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

 

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

Yazıçı, publicist və araşdırmaşı Pənah Qurbanov!  O, 1938-ci ildə Oğuz (keçmiş Vartaşen) rayonunun Yaqublu kəndində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Yaqubludakı natamam orta məktəbində, orta təhsiini isə Padar kənd məktəbində almışdır.

Əmək fəaliyyətinə Yaqublu kəndindəki kolxozda başlamışdır. Bir müddət rayon qəzetində işləmişdir. Ötən əsrin 60-cı illərində Bakıda Montin adına zavodda və metro tikintisində əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. Həmin illərdə BDU-nun jirnalistika fakültəsini bitirmişdir.

Hələ cavan yaşlarından tanınmış qələm sahibləri V.Əziz, Ə.Kərim, A.Laçınlı, M.Səməd və başqaları ilə yoldaş olmuş, tez-tez onlarla ədəbi məclislərdə iştirak etmişdir.

1968-ci ildən Mingəçevirdə məskunlaşmışdır. “Mingəçevir işıqları” qəzetində foto-müxbir olmuşdur. Sonrakı illərdə şəhər Partiya Komtəsində təlimatçı və “Bilik” cəmiyyətində məsul vəzifədə işləmişdir.

1970-ci ildən Mingəçevir radiosunda müxbir kimi əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir.

1973-cü ildə tanınmış radiojurnalist Firuz Əhmədlinin köməkliyi və zəmanəti ilə Azərbaycan radiosu və televiziyasının Şəki-Zaqatala bölgəsi üzrə müxbiri təyin olunmuşdur. Az sonra Azərbaycan Televiziyasının “Günün ekranı” xəbərlər proqramının xüsusi müxbiri olmuş, 1985-ci ilə kimi burada çalışmışdır. Burada işləyərkən V.Sənani, N.Muradxanlı, N.Səfərli, Z.Zeynalov, İ.Göyçaylı və Ş.Rza kimi peşəkarlardan çox şey öyrənmişdir.

1986-cı ildə Mingəçevir radiosunun məsul redaktoru təyin olunmuşdur. Şəhərin ilk qurucuları, Mingəçevir SES tikintisi onun əsas araşdırma mövzusu olub. 1995-ci ildə P.Qurbanovun “Mingəçevir: hidroqovuşaq və şəhər necə yarandı”, 1999-cu ildə “Onlar Mingəçeviri qurmuşlar” tarixi səlnamələri, daha sonra M.Füzuliyə həsr olunuş “Ayrılıq karvanı” kitabları çapdan çıxmışdır. Ümumiyyətlə, bu günə kimi onun 8 kitabı nəşr olunmuşdur ki, onların 6-sı müasir Mingəçevirin tarixindən bəhs edir.

P.Qurbanov görkəmli yazıçılarımız Ə.Kürçaylı və F.Kərimzadə ilə dostluq edirdi . O, qəzet müsahibələrinin birində belə deyir: “Ömrümün ən ağır və kədərli günləri dostluq etdiyim Ə.Kürçaylı və F.Kərimzadə kimi istedadlı qələm sahiblərinin vaxtsız itkisi ilə bağlıdır.”

Onun istedadlı şair M.Daşqının yaradıcılığı barədə araşdırmaları professor M.Bağırov tərəfindən çap olunmuş kitaba daxil edilmişdir.

Çoxlu sayda publisistik yazıları və reportajları da vardır. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi və Jurnalistlər ittifaqının üzvü idi.

P.Qurbanovun “Mingəçevir SES tikinti” və Azərbaycan”, “Arxivlərdə yatan imzalar”, “Qranatnı roşa”nın sonuncu sakini”, “Danışır Mingəçevir” və “Batalyon kömək istəyr”, “Ömrümüz çiçəktək solacaq bir gün” adlı əsərlərin də müəllifidir.

P.Qurbanov bəzən öz kövrək duyğularını şeirlərlə də ifadə etmişdir. Bu şeirlər Vətənə, onun təbiətinə və bu təbiət qədər saf olan insanlarına həsr olunmuşdur.

Əsərləri ilə tanış olan hər kəs aydın hiss edir ki, onun qələminin sehri də , gücü də öz Vətəninə, anadan olduğu Yaqublu kəndinə, uzun illər sakini olduğu Mingəçevir şəhərinə, onun daşına, torpağına, bu torpağın üstündə yaşayan həmvətənlərinə olan sonsuz məhəbbətdədir.

Təsadüfi deyil ki, P.Qurbanov öz doğma məktəbinin kitabxanasına bağışladığı kitablarının birinə belə bir avtoqraf yazıb: “Mənə həyat vəsiqəsi vermiş, xatiratımda unudulmaz iz qoymuş doğma məktəbim və Yaqublu kəndi yaradıcılığımın əsas mənəvi dayağı və mövzusudur.”

P.Qurbanov 2006-cı ildən təqaüdə çıxmışdır. 2022-ci ildə vəfat etmiş və Mingəçevir şəhərində dəfn olunmuşdur.

Sonda P.Qurbanovun M.Füzulinin 500 illik yubileyi ərəfəsində yazdığı bir qəzəli dahi şairin 530 illik yublieyini qeyd etməkdə olduğumuz bir dövrdə hörmətli oxucularımızın nəzərə çatdırmaqda bir qəbahət görmürük:

 

Kərbalada ucalanda Allahu-Əkbər səsləri,

Burda parladı bir gün söz mülkünün sərkəri.

Ad qoydular o dühaya, müqəddəslər şərəfinə,

Mühəmmədi-Əleyhissəlam, Ali həzrət şərəfinə.

Qərib eldə böyüdükcə Süıeymanın göz işığı,

Sanki artıb çıxalırdı Kərbəlanın yaraşığı.

İraqi-Ərəb, Bağdad, Hillə möcüzələr aləmiydi,

Burda ürək yandırırdı, Məcnun ahı, Leyli dərdi.

Boylandıqca ətrafına hicran gördü, əfqan gördü,

Bir gün könül qapısını “Şəbi-hicran” yaman döydü.

Gah nəvasın gülə dedi, gah çöllərə, gah yellərə,

Füzun oldu, düşdü dilə, bu sayaq “türki-dilrubə”.

“Ləhceyi-türki” eylədi qəzəllə “məşhuri-cahan”,

Bu dildə çünki “oxumaq da, yazmaq da asan”.

Zamanmı səni məşhur eylədi, ya sənmi zamanı ?!

Yox! Sən oldun ey ulu ustad, zamanın söz sultanı.

Dərgahına qədəm qoymaq asan deyil, sənin çünki,

Söz mülkünün sirri dərin, “dürri-ərən, dedim, dedi”.

Üzr qıl bu cürətimə, xəzinənə əl uzatdım,

Gövhərinə üzüm sürtüb astananda qul tək yatdım.

Əxz eylədik biz səndəki aşiqliyi, dəyanəti,

Nəymiş sənin söz mülkünün “haqq adına” bu hikməti?!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

\

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Ulduz” jurnalı ilə birgə QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞA TÖHFƏ layihəsinin icrasına başlayır. Bu gün sizlər üçün layihəni ADPU-nun prorektoru, Dərələyəz, Keşkənd icmasının rəhbəri, professor Mahirə NAĞIQIZI və tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd VƏKİLOV təqdim edirlər.

 

“Keçmiş zamanlarda Azərbaycanın torpaqlarının bir qismi əlindən gedibdir. Xalqımız əldən getmiş torpaqların nisgilini indi də çəkir. İndi də Göyçə mahalı, Zəngəzur deyəndə xalqımızın ürəyi ağrıyır, xalq o torpaqların arzusu ilə yaşayır” - Ümummili Lider Heydər Əliyev.

 

Əziz oxucular, daşına, torpağına vətən dediyimiz, hər parçası Azərbaycan türklərinin qanı ilə yoğrulmuş, nisgillərimizin, həsrətlərimizin ünvanı olan Qərbi Azərbaycana həsr edilən bu layihədə fərqli çalarların olması tamamilə təbiidir.

       Bir parça daş vətəndir,

Hər yerdə baş vətəndir!

Bu poetik düşüncənin məna çalarlarının əsas motivi vətən sevgisi olmaqla bizim özümüzü də vətənin bir parçasına çevirir.

Hədəfimiz öz doğma yurdumuz olan  Qərbi Azərbaycana qayıdışdır. Bu qayıdış isə təkcə mənəvi amillərlə özünü ehtiva etmir. Bu məsələdə  tarixi və  hüquqi aspektlərdən yan keçmək mümkün deyil. Bütövlükdə Qərbi Azərbaycana qayıdış konsepsiyası mənəvi-hüquqi, tarixi aspektləri özündə əks etdirən irimiqyaslı bir fəaliyyət sahəsidir. Azərbaycan dövlətinin siyasi prioritetinə çevrilən Qərbi Azərbaycana qayıdış hərəkatı  yurd-yuvasından zorla çıxarılmış yurddaşlarımızın iradəsinin ifadəsidir və  tarixi şüura əsaslanır. Tarixi aspekt, Qərbi Azərbaycan ərazisində olan tarixi abidələr, toponimlər  qırğınlar nəticəsində tarixdən silinmiş, dağıdılaraq xarabalığa çevrilmiş kəndlər.  Bir də unutmayaq ki, vətən torpaqlarının mənəvi bütövlüyünün qorunduğu yeganə ünvan folklorumuzdur. İrtica nə qədər vətənimizi parçalasa da, folklorda vətən torpağının hüdudları tamdır! Vətənimiz Bütöv Azərbaycandır!  Bu bütövlüyü yaşadan isə bizim vətən övladlarıdır. Şifahi yaddaşımızın daşıyıcılarıdır ki, onlar bu mədəniyyəti nəsildən-nəslə ötürür. Zəngin mədəni irsə malik olan Qərbi Azərbaycan folklorunun öyrənilməsi, təbliği və mühafizəsi günün aktual problemi olaraq qalmaqdadır.  Beləliklə, bu bütövlük ədəbiyyatımızda, mədəniyyətimizdə, incəsənətimizdə özünün varlığını yaşadır.  Bu mənəvi dəyərlər sistemi bizim Qərbi Azərbaycana qayıdışımızı təmin edəcək ən həlledici amildir. Bu mənəvi dəyərlərin əsasını isə inam təşkil edir. Biz zaman-zaman bu inamı dövlət rəhbərlərimizin dilindən eşitdikcə qayıdışa olan ümidlərimiz qəlbimizdə daha da möhkəmlənir. 

Ümumilli Lider Heydər Əliyev Qərbi Azərbaycandan olan bir qrup şəxslə görüşündə qayıdışa olan sarsılmaz inamını ifadə edərək qeyd etmişdir:"Azərbaycan xalqının bu əzab-əziyyətinə görə hər şey onun xeyrinə dəyişəcəkdir. Siz gələcəkdə mütləq və mütləq gedib hələ öz gözəl Göyçə torpağınızı da görəcəksiniz, öz doğma dağlarınızı, bulaqlarınızı, çaylarınızı da görəcəksiniz".

Uğurlu siyasi varis, Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin bu mövzuda olan hər çıxışı qayıdışa olan inamın dönməzliyini bir daha təsdiq edir. Prezident İlham Əliyev:"Bu gün biz yaxşı bilirik ki, Ermənistan dövləti tarixi Azərbaycan torpaqlarında yaranıb. Zəngəzur, Göyçə mahalı, İrəvan bizim doğma torpağımızdır. Biz qayıdacağıq!.

 Qayıdışın  hüquqi aspektlərinə gəldikdə Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən vaxtı ilə qəbul edilmiş   18 dekabr 1997-ci il tarixli  1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaq-larından  kütləvi surətdə deportasiyası haqqında,   28 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" Fərmanlarla  Qərbi Azərbaycana qayıdışın təmin olunması istiqamətində  fəaliyyət üçün hüquqi təminatlar yaradır.

Qərbi Azərbaycandan zorakılıqla çıxarılmış şəxslərin öz yurdlarına qayıtması  beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Azərbaycan və Ermənistan respublikalarının radifikasiya etdiyi BMT-nin 10 dekabr 1948-ci il tarixli  "İnsan hüquqları haqqında Ümumi Bəyannamə"sinin 13-cü maddəsində deyilir:  "Hər bir insan hər bir dövlətin hüdudları daxilində sərbəst hərəkət etmək və özünə yaşayış yeri seçmək hüququna malikdir. Hər bir insan, öz ölkəsi də daxil olmaqla, istənilən ölkəni tərk etmək və öz ölkəsinə qayıtmaq hüququna malikdir".

       Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın 12-ci maddəsinə əsasən,heç kəs öz ölkəsinə qayıtmaq hüququndan məhrum edilə bilməz.

         "Qaçqınların statusu haqqında Cenevrə  Konvensiyası", "İnsan hüquqları haqqında Beynəlxalq Bill", "İqtısadı, sosial və mədənı hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt", "Genosid cinayətinin qarşısının alınması və onun cəzalandırılması haqqında Konvensiya", "İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan rəftar və cəza növlərinə qarşı Konvensiya", "Uşaq hüquqları haqqında Konvensiya"və s. beynəlxalq sənədlərdə  Qərbi Azərbaycandan deportasiya edilmiş vətəndaşlarımıza  verilmiş hüquq və azadlıq-lar kobud şəkildə pozulub. Eyni zamanda bu sənədlər onların öz yurdlarına qayıtması üçün hüquqi təminatlar yaradır. 

Cənab Prezident İlham Əliyev  gənc nəslin tərbiyəsi ilə bağlı çox vacib məqama toxunaraq söyləyir: "Biz istəyirik ki, gənc nəsil Zəngəzurun tarixi Azərbaycan ərazisi olmasını bilsin. Zəngəzur 1920-ci ildə, yüz il bundan öncə Ermənistana verilib. Ondan əvvəl bu ərazi bizə məxsus idi". 

"Biz də, Qərbi azərbaycanlılar da heç vaxt inamı itirməməliyik.  İnanmalıyıq və eyni zamanda addımlar atmalıyıq, fəal olmalıyıq, işləməliyik. Gün gələcək, biz Qərbi Azərbaycanda da belə gözəl məclis keçirəcəyik və bu günü xatırlayacağıq!" – deyən Prezident İlham Əliyevin sarsılmaz inamı və bütün platformalarda  bu taleyüklü məsələdə səfərbər olunmaqla  biz hədəfimizə çatacağıq.  

Əziz oxucu, bu layihə Azərbaycan türklərinin ana yurdu olan Qərbi Azərbaycana qayıdış hərəkatına kiçik bir töhfədir. Tarixi keçmişimizi unutmayaq. Biz Qərbi Azərbaycana mütləq qayıdacağıq!   

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

TEASpress Yayın Evi May ayında ən çox oxunan yerli və xarici müəlliflərin  kitablarının beşliyini açıqlayıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Yayın Evinə istinadən həmin kitab beşliklərini təqdim edir: 

 

YERLİ MÜƏLLİFLƏR

 

5.Raqif Raufoğlu, Ustad”

4.Dilşad Talıbova, “Eşqin adı sənsən”

3.Varis, “Uzaqdan gələn yağış”

2.Aysel Şıxlı, “Qanadsız mələk”

1.Elxan Elatlı, “Şantaj”

 

XARİCİ MÜƏLLİFLƏR

 

5.Aqata Kristi, “Natamam portret”

4.Con Qordon, “Şikayətlənməmək qaydası”

3.Luiza Hey, “Sən həyatını yaxşılaşdıra bilərsən”

2.Rayan Holidey, “Stoikin gündəliyi”

1.Hektor Qarsiya, “İkiqay: stressiz həyatın resepti”.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, sizlərə Vasif Əlihüseynin şeirləri təqdim edilir.

 

 

DƏRD ELƏMƏ, ƏZİZİM

 

Küçədə yağış yağır,

sel götürüb hər yanı.

Yuyur günahlarını,

təmizləyir dünyanı.

 

Sənin də günahın var,

düzün deyim, bağışla.

İndi fürsətdi sənə,

çıx küçəyə yağışda.

 

Qoy saçların islansın,

gözlərinə yaş dolsun.

Ürəyinə “heyif”lər,

ürəyinə “kaş” dolsun.

 

Dərd eləmə, əzizim,

günahsız insan yoxdu.

İndi nə çıxdın-çıxdın,

sabaha leysan yoxdu.

 

 

KİNO ÇƏKİRSƏN

 

Eh! İndi bələnmiş xına əllərin,

Əsirdi kiminsə baş hərfinə.

Özün öz könlünlə çıxıb gedirsən,

Mənim hisslərimin bircə səhvinə.

 

Hələ sızıldamır o daş ürəyin,

Qoy hava qaralsın, bir gecə olsun.

Ən yaxşı günümüz toy günündüsə,

Bəs ən pis günümüz, de, necə olsun?

 

Bəlkə də, oturub ötən günündən

Yanıb dəqiqəsinə külün əkirsən.

Səndən yeddi oğul, qız istədilər,

Olmaya-olmaya kino çəkirsən. 

 

 

KÖRPƏLƏRİN ŞƏKLİ

 

Bütün müharibələrə

körpələrin yatdığı yerdə

şəklini göstərin,

onda anlayacaqlar

dünyanın nə qədər mənasız olduğunu

 

anaların qolları

saat kəfkiri kimi

yelləyir bu ağlağan uşağın beşiyini,

 

yellədikcə zaman ötür,

körpələr böyüyür,

əsgər olur.

 

 

SİNƏSİNƏ MİNA BASDIRILMIŞ TORPAQDI ÖMÜR

 

Sinəsinə mina basdırılmış

torpaqdı ömür,

Yaşayırıq, Allaha təvəkkül.

 

Gəl, istehkamı çağır,

irəlidə getsin,

biz də arxasınca –

qarşıdakı günləri qarşılamaq üçün.

 

Bax, ayağını itirən o adam

Hələ də peşmandı

Cızından çıxdığı üçün...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Raquf Orucova həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.

 

                                                                

 

RAQUF İBRAHİM OĞLU  ORUCOV

(12.07.1972.-04.04.2016)

 

Ağdam rayonu Cinli kəndində doğulmuş, Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinin polkovnik-leytenantı, Aprel döyüşlərinin şəhidi

Şəhid olduğu yer: Ağdərə rayonu Talış kəndi

Dəfn yeri: Bakı şəhəri Şəhidlər Xiyabanı

 

 

 

MUROV QARTALI

 

I

Sevirdi bu Vətəni sonsuz məhəbbət ilə,

Yaşadı öz ömrünü Raquf ləyaqət ilə,

Son anadək döyüşdü düşmənlə qeyrət ilə,

Adını ölməzlərin cərgəsinə yazdı o.

 

   II

 

Taleyinə düşmüşdü doğulmaq Qarabağda.

Cənnət elə burdadır, axtarmayın uzaqda.

Nankor, kafir qonşular insan yox,  şeytan imiş,

Hiyləgərlik, alçaqlıq tayfadan, soydan imiş.

 

Torpağı əlimizdən istədilər alsınlar,

Qonaq kimi gələnlər sahib kimi qalsınlar.

Bu yurdun balaları düşmənə torpaq verər?

Heç bir çopur daş verməz, gözəl Qarabağ verər?

 

Atıldılar döyüşə ölümdən qorxmayaraq,

Yalnız qeyrətləridir  onlara silah-yaraq.

Vətəndən uzaqdaydı Raquf həmin zaman,

Hərbi xidmətdə idi, məkansa Özbəkistan.

 

Tez qayıtdı Ağdama, ana Vətən dardadır.

Vətən axtarır onu, deyir, -balam, hardadır?

Yazıldı ordumuza  qorxmaz bir əsgər oldu.

Onun evi-eşiyi dağ, meşə, səngər oldu.

 

Döyüşlərin birində o, ağır yaralandı,

Yarasını gizlətdi, ağrı-acısın dandı.

Ruhdan düşmədi Raquf döyüşə getdi yenə,

Söylədi, ön cəbhədə ehtiyac vardır mənə.

 

Düşmən-arxalı köpək, o simasız, hiyləgər,

Bir-bir ələ keçirir neçə kənd, neçə şəhər.

Doğma kəndi Cinlinin bir gün gəldi bəlası,

Necə də dəhşət idi...şəhid oldu anası.

 

Dünya bir heçə döndü gözlərində igidin:

“Yox-yox... alınmalıdır qisası hər şəhidin.

Oxuyub səy edərək hərbçi olacağam,

Vətən şəhidlərinin qisasın alacağam.”

 

 

 

III

Çalışdı, zəhmət çəkdi, ali məktəbə girdi,

Komandirlər Məktəbin uğur ilə  bitirdi.

Alaraq ön cəbhəyə Raquf təyinatını,

Şərəflə davam etdi öz zabit həyatını.

 

Qisas hissi qəlbindəcoşur, aşıb-daşırdı,

Torpaq azad olunar, xəyalla dolaşırdı.

Kəşfiyyat komandiri oldu “Murov qartalı”,

Yağıları qovmaqdı əqidəsi,  amalı.

 

Cəsur kəşfiyyatçılar düşməni salır çaş-baş.

Raquf əsgərlərinə həm komandir, həm qardaş.

Raquf erməni dilin öyrənmişdi, bilirdi,

Adını eşidəndə“Tayqulaqlar” ölürdü.

 

  IV

 

O “Aprel döyüşləri”mücdəsiydi zəfərin,

Haqq- ədalət sındırdı belini fitnə-şərin.

Bu döyülərşdə Raquf  göstərərək rəşadət,

Şəhid oldu, şəhidin yeri- müqəddəs cənnət.

Sumqayıt şəhərində Şəhidlər Xiyabanı,

Qucağına alıbdır ölümsüz qəhrəmanı.

 

Raqufun həyatının həm fərəhi, sevinci,

Aqşindi, Nihad idi bir də vardı Sevinci.

Onlar Raqufun adın uca tutub hər zaman,

Sübut eylədilər ki bizimlədir qəhrəman.

 

Raquf, sənin müqəddəs arzun çiçək açıbdır,

Qarabağ azad olub bizə qucaq açıbdır.

Ağdam, Şuşa, Kəlbəcər, yenidən tikilir bax,

Ruhun şad olsun igid, azad olub Qarabağ.

 

(Yazılma tarixi: 08.04.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

 

 

 

 

 

 

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

 

 

İTKİ

3.

 

Səhnə 31. İnt. Gün..

Qadın və Səfər mətbəxdə oturublar... Qapının zəngi eşidilir.

Qadın:

– Dur qapını aç... Onu da mən eləməyəcəm ki...

Səfər ayağa qalxır və qapıya doğru gedir. Qapını açır. İçəri Sarışın daxil olur. Sarışın qadınla öpüşüb-görüşür. Hiss olunur ki, Sarışın bu evdə yad deyil. Səfər qapının yanında onlara tamaşa edir.

Sarışın:

– Heç yerdə yoxdur. Elə bil heç olmayıb.

Sarışın sözünü dedikdən sonra qadına baxır və otağa keçir... Daha sonra qadın araya çökmüş sükutu pozur və Səfərə deyir...

Qadın:

– Sən hələ dostunla düşmənini ayıra bilmirsən... Bu adama sirr etibar eləmək olar?

Səfər acıqlı şəkildə qadının yaxasından tutur...

Səfər:

– Adam ancaq sənin o peysər qardaşındır, hə?!

Qadın:

– Qardaşımın adını çəkmə. O, sənin tayın deyil!

Qadın yaxasını Səfərdən qurtarır.

Səfər:

– Get çay gətir!

Qadın heç nə olmamış kimi mətbəxə keçir.

 

Səhnə 32. İnt.  Gün.

Səfər və Sarışın otaqda oturublar. Hər ikisi fikirlidir. Sükutu Səfər pozur.

Səfər:

– Neynəyim?

Sarışın:

– Doğurdan heç nə xatırlamırsan?

Səfər:

– Vallah xatırlamıram.

Qadın otağa qayıdıb soruşur.

Qadın:

– Məndən nə istəmişdin, unutdum...

Sarışın:

– Çay.

Qadın yenidən mətbəxə qayıdır.

 

Səhnə 33. Ext. Axşam

1-ci və 2-ci nərd oynamağa davam edirlər. 2-ci adamın kefi kökdür. O fikirləşir və daha sonra həmləsini edir.

1-ci adam:

– Paho… Belə də şey olar?! İndi səni peşman edərəm…

Hava qaralmaq üzrədir… 2-ci vəziyyətin mürəkkəb olduğunu indi başa düşür. Bir udum çay içmək üçün stəkanı götürür. Bu zaman qəza baş verir və 2-ci adam zəri atarkən zərlər yerə dığırlanır.

 

Səhnə 34. Ext. Gün.

Dənizkənarı park. Sarışınla Səfər səhər idmanı edirlər. Qaçırlar.

Səfər:

– İllərdir ki, səhər durub, axşam yatıram. Ondan savayı yadıma heç nə gəlmir. Gördüm ətrafımda hamı pul qazanır. Mən də istədim. Yıxılanı təpiklədim. Güclüdən qorxdum. Əyilsəm də, ailəmi tox saxladım. Qurban vaxtı qurban kəsdim, borc istəyənə borc verdim. Zəlzələ olanda iki kasıb qonşumu da evimdə saxladım. Onlara toyuq şorbasına qədər hazırlatdım... Kim edərdi bunu? Hamı necə, mən də elə, ay qardaş... Desəm hamıdan yaxşı olmuşam, yalan olar. Desəm ki, pisəm, o da düz olmaz. Olmamışam axı... Vallah, mən pis adam deyiləm... Bu niyə itsin?

Sarışın:

– Bəlkə adam öldürmüsən?

Səfər:

– Ə tövbə!

Sarışın:

– Bəlkə səni öldürüblər?

Səfər:

– Ağ eləmə!

Sarışın:

– Bəlkə qorxudub əlindən alıblar?

Səfər:

– Kim?

Sarışın:

– Nəsə əldə etməkdən ötrü nəyisə qurban verməlisən... Bilmirsən bunu? Elə bilirsən mən heç nə itirməmişəm? Atamdan mənə bir portsiqar qalmışdı. Üstündə Stalinin döyməsi vardı. Onu oğlumun komandirinə verdim. İndi də məni yandırır... Bu, itki deyil?!

Səfər Sarışının sözünü yarımçıq kəsərək dənizə doğru qaçır. Səfər paltarlı dənizə girir... Dərinliyə doğru gedir...

 

Səhnə 35. İnt. Gecə.

Səfər çarpayının qarşısında oturub. O, qadına deyir.

Səfər:

– Dur yerimi sal, yatıram.

Qadın otağa daxil olub çarpayını sahmanlayır. Yapıxmış balıncı çırparaq yerinə qoyur. Döşəkağını dəyişir. Səfər gecə köynəyini geyinib güzgünün qarşısına keçir. Diqqətlə özünə baxır. Əliylə üz-gözünü sığallayır. Çiyninə, başına toxunur. Qadın da gecə köynəyini geyinib yerinə uzanır.

Qadın:

– Gəl gir yerinə! Bundan sonra kimə lazımsan?

Səfər dinməzcə yerinə girir və yorğanı başına çəkir. Yorğanın altından onun boğuq səsi eşidilir.

Səfər:

– Əlimdən tut. Qorxuram...

Qadın:

– Burdayam da. Uşaqsan?

Səfər:

– Bəlkə kənddə itirmişəm?

Qadın:

– Ola bilməz!

Səfər:

– Atangildə deyil?

Qadın:

– Oranın sənə nə dəxli var?

Araya sükut çökür. Səfər yorğanın altında hönkür-hönkür ağlayır.

Qadın:

– Niyə ağlayırsan?

Səfər:

– Ağlamıram!

Qadın:

– Görmürəm? Ağlayırsan!

Səfər:

– Qorxuram da...

Qadın:

– Nədən qorxursan?

Səfər:

– Sənə asan gəlməsin e...

Qadın ayağa qalxıb işıqları yandırır. Səfər yorğanın altındadır. Üzü görünmür...

Qadın:

– Necəsən?

Səfərdən səs çıxmır... Qadın barmaqları ilə yorğanı Səfərin üzündən çəkir. Səfərin onsuz da iri olan gözləri bir az da açılıb. O, qorxa-qorxa qadının üzünə baxır...

Qadın:

– Adə, səninləyəm... Necəsən?

Səfər:

– Gördün? Sənə nə deyirdim... Belə necə yaşayacam indi? İtib də... Görmürsən itib?..

Qadın yenidən işıqları söndürüb yerinə uzanır.

Səfər:

– Bilinir?

Qadın:

– Burda məndən başqa adam var görə?

Səfər:

– Yata bilmirəm, layla oxu mənə!

Qadın yorğanın altında Səfəri qucaqlayıb layla oxumağa başlayır.

Qadın:

Saçı uzun Burla xatın,

Bu balamı qəndə qatın.

Əgər yatmaq istəməsə,

Pəncərədən çölə atın!..

 

Burdasan, adə?!

...

Nə tez yatdın?

Səfərin səsi yenə eşidilmir...

Qadın:

– Eşitmirsən məni?

Səfər (xırıltılı səslə):

– Bu cür öləcəm?

Qadın:

– Tapmasan, hə!

Səfər:

– Bəlkə sən götürmüsən?

Qadın:

– Götürənə Allah lənət eləsin!

Səfər:

– Bəs indi mən neynəyim?

Qadın:

– Yat! hamı necə, sən də elə... yat daha.

 

Saçı uzun Burla xatın,

Bu balamı qəndə qatın.

Əgər yatmaq istəməsə,

Pəncərədən çölə atın!..

 

Səhnə 36. Ext. Gecə

Dəniz kənarı. Balıqçı daxması. 2-ci adam zərləri axtarmağa başlayır. Amma masanın altında tapa bilmir. Daha sonra 1-ci tərəfə çevrilir və deyir.

2-ci adam:

– Fənəri ver.

1-ci adam alışqan fənəri 2-ci adama uzadır. 2-ci adam bir cibindən bir siqaret çıxarır və yandırır. Daha sonra alışqanın fənəri ilə zəri axtarmağa başlayır…

1-ci adam:

– Bircə cüt zərimiz var idi. Onu da itirdin.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

 

 

 

 

 

 

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Yazıçı Varis növbəti doğum gününü qeyd etdi. Ondan bir iqtibas gətirmək istəyirəm, “Son məktub” romanındandır. 

Hadisələri İstanbul şəhərində bəhs edən bu roman İstanbulda, IQ yayınlarında dərc edildiyi 2014-cü ildə Türkiyə kitab bazarını araşdıran 1000kitapcom portalının “Populyar kitablar listəsi”nə düşməyi bacarlb, yerli və əcnəbi, müasir və klassik yazarların 75000 kitabı arasında sadəcə 52-ci pilləyə yüksələ bilib. 

 

“…Bir bilsən əvvəlki illərdə sənə nə qədər məktublar yazmış, cırıb küləklərdə uçurtmuşam.

Bəzən hətta uşaq sadəlövlüyü ilə bu kağız parçalarından birinin sənin əlinə keçəcəyinə də özümü inandırmışam hələ.

Nə qədərini də xəyalən yazmışam, beynimdə yaranıb, beynimdə də gömülüb onlar.

Sənsiz yetim qalan hislərimi, duyğularımı bura köçürəsi halım yoxdur.

Bilmirəm haralardasan, kiminləsən. Bildiyim tək bir şey odur ki, aramızda illər var, sərhədlər var, bir də dəfn etdiyimiz arzular, istəklər.

Bir tək ümidlərə sığınaraq axı nə qədər yaşamaq olar?!

Bu, sənə yazdığım son məktubdur. Doğrudan da sonuncudur.

Bilirsən, illər keçəndən sonra yazılan bütün məktublar ya cırılıb atılır, ya da silinir, yalnız ilk və son məktub istisna olmaqla. 

İşə bax ki, indiyədək sənə nə ilk məktubumu göndərmişəm, nə də sonrakıları. Görünür, yalnız son məktubumu oxumağın qismət imiş.

Səndən heç bir istəyim yoxdur, heç niyə yazdığımı da bilmirəm.

Sadəcə, yazdım. Yazdım ki, bunları biləsən. Biləsən ki, sənə qədərki və səndən sonrakı həyatım olmayıb. Yalnız səninlə keçən həyatım olub. 

Qarşımda günahkarsan. Və qarşında günahkaram. Ən böyük həqiqət bax budur. 

Hər bir insanın içində işıq var. Çox vaxt insanların içindəki işığı zaman söndürür. Amma biz içimizdəki işığı özümüz söndürdük”.

 

Xatırladım ki, Varis Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının Türk dövlətləri və türkdilli xalqlar bölməsinin katibi, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru, 

əməkdar jurnalist, ölkədə ən çox satılan kitabın -  "Sonuncu ölən ümidlərdir" romanının müəllifi, Azərbaycanın tanınmış yazıçısıdır.

O, Sumqayıt şəhərində anadan olub. 1990-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirib. 

"168 saat" və "7 gün" kimi qəzetlərdə redaktorluq və baş redaktorluq edib.

1995-ci ildə Azərbaycan Dövlət Televiziyasının "Gecə kanalı" proqramının yaradıcılarından olub.

2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin "Azərbaycan" nəşriyyatına baş redaktor,  2007-ci ildə "Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" QSC-də Dövri Nəşrlər və Sosioloji Araşdırmalar Departamentinin direktoru təyin edilib. O, həmçinin Azərbaycanda ilk "TV plyus" milli teleradio jurnalının baş redaktoru olmuşdur.

2001-2005-ci illərdə  müxtəlif beynəlxalq qurumlar tərəfindən media mükafatlarına layiq görülüb

Müxtəlif illərdə "Dan ulduzu" ali jurnalistika mükafatına, "İlin ən yaxşı redaktoru", "əməkdar jurnalist" adına layiq görülüb.

İlk hekayələri Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının təqdimatı ilə "Ulduz" jurnalında dərc edilib.

Hazırda "Sonuncu ölən ümidlərdir", "Bir ovuc torpaq", "Sənə inanıram", "Son məktub", "Uzaqdan gələn yağış", "Yetmiş yeddinci gün", "Qırmızı ləçəklər", "Qızıl cib saatı" kimi bir çox sevilən romanların müəllifidir.

Kitabları ABŞ, Özbəkistan, Rusiya, Türkiyə, İran kimi xarici ölkələrdə çap olunub.

Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə 3-cü LİFFt festivalının qızıl laureatı, UNESCO-nun A.Mitskeviç medalçısıdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)