“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Təbrizdə yaşayıb yaradan Aydın Sabahın  şeirlərini təqdim edir. 

Aydın Sabah

Təbriz

PAY-BÖLÜŞ ETDİ

Sənsiz hələdir ölkəmi xan pay-bölüş etdi!

Sənsiz o keçən günlərə, qan pay-bölüş etdi!

İllərdir ötən yazları göz-göz dolanırdım,

Dur gəl ki, bu gözləri güman pay-bölüş etdi!

Gəl nisgil axır sağ qələmin sol yanağından,

Solğun bu vərəqləri roman pay-bölüş etdi!

Duyğum da günəş gözləməsindən cana gəldi,

Şerimsə hecalarda saman pay-bölüş etdi!

Mən səndən üzüldüm giləmin qarğışı üstə,

Neylim axı yaz, dərdə uman pay-bölüş etdi!

Saçlar da payız tək sözümə soldu, saraldı,

Yaz yollara, sevgim də yalan pay-bölüş etdi!

Qaldım dəxi mənsiz necə dözdün yuxularda?!

Gəl gör necə bu ölkəmi xan pay-bölüş etdi!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.07.2024)

İyulun 23-də Mirzə Ələkbər Sabirin heykəli qarşısında Mədəniyyət Nazirliyinin heykəllərin cilalanması ilə bağlı reallaşdırdığı layihə çərçivəsində tədbir təşkil olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Mədəniyyət Nazirliyinin İncəsənət və qeyri-maddi mədəni irs şöbəsinin müdiri Sevil Kərimova jurnalistlərə açıqlama verib. Qeyd edib ki, monumental abidələri qorumaq, mütəmadi olaraq təhlil etmək lazımdır. 

Bu istiqamətdə dünya təcrübəsindən yararlandığını diqqətə çatdıran S.Kərimova deyib: “Mədəniyyət Nazirliyi, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Bakı Abadlıq Xidməti ilə birgə abadlıq işləri aparılır. Bunun kontekstində şəhərimizdə yerləşən heykəltaraşlıq abidələrini təmizləyib, ehtiyac olan abidələri peşəkarcasına bərpa edirik. Monumental abidələrin çoxu açıq havada yerləşir. Bu səbəbdən də abidələr dağılır. Mirzə Ələkbər Sabirin heykəli Bakıda ucaldılan ilk heykəltaraşlıq nümunələrindəndir”.

İlkin layihə üzrə, ümumilikdə 20 heykəlin təmizlənməsi işləri aparıldığını vurğulayan sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, heykəltaraş Fərman Qasımov bildirib ki, hazırda üç heykəl üzərində iş bitib, tam hazırdır, dördüncünün üzərində son tamamlanma işləri gedir. “Heykəl vaxtından tez çirklənərsə, o xüsusi qaydada təmizlənir. Heykəl üzərində iş yekunlaşdıqdan sonra zaman-zaman yenidən tündləşib, əvvəlki tonuna qayıdacaq”,- deyə o əlavə edib.

“Layihədə ilkin yanaşma heykəllərin əvvəlki görünüşünə qaytarılmasıdır. Biz monitorinq keçirəndə abidələrin icbari bərpaya ehtiyacı olduğunu anladıq”,- deyə heykəltaraş Orxan Nəbizadə vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, abidələrin əsaslı bərpası deyərkən, ilk növbədə, zahiri estetik görünüş nəzərdə tutulur: “Hazırda qarşısında durduğumuz M.Ə.Sabirin heykəli üzərində biz bu işləri görmüşük”.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.07.2024)

Malik Məmmədov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biz uşaq olanda türkdilli xalqlar birliyi-filan, belə söhbətlər yox idi. Onda özbəklərlə qardaşlıq SSRİ səbəbindən idi, 15 “qardaş” (qardaşı ona görə dırnaq arasında yazıram ki, 15 xalqdan biri də ermənilər idi) xalq bir bayraq altında yaşayırdı. 

Onda ən güclü mədəniyyət xadimləri ümumSSRİ səviyyəsində tanınanlar hesab olunurdu. Rusların Alla Puqaçovası, “Samosvetı” qrupu, ukraynalıların Sofiya Rotarusu, belarusların “Pesnyarı” qrupu, gürcülərin Vaxtanq Kikabidzesi, latışların Raymond Paulsu, estonların Valdis Pelşesi… 

Bu sırada Azərbaycanın “Qaya” qrupu və Zeynab Xanlarovası, özbəklərinsə “Yalla” qrupu şərəfli yer tuturdu. “Yalla”nın bədii rəhbəri və solisti Farrux Zakirov o qədər sevilirdi, “Üç kuduk” mahnısını onunla bərabər hər bir millətin nümayəndəsi oxuyardı. 

İllər ötüb, Azərbaycanla Özbəkistan bu gün türk xalqları qardaşlığı birliyində qoşadırlar. Farrux Zakirov isə hələ də səhnədədir. 

Və onun Azərbaycan Prezidenti tərəfindən Azərbaycanın Xalq artisti adını almasına hədsiz sevindim. 

Yaşasın dostluğumuz! 

F.K.Zakirova “Xalq artisti” fəxri adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:                             

Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasında mədəni əlaqələrin inkişafında xidmətlərinə görə Farrux Kərimoviç Zakirova “Xalq artisti” fəxri adı verilsin.

İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 22 iyul 2024-cü il

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.07.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bütün yüksəliş və enmələr liderliyin sayəsində baş verir» sözləri ilə başlayan «Liderliyin 21 inkaredilməz qanunu» kitabını – Con Maksvellin bu incisini, yəqin ki, oxumayan əz-əz liderə rast gəlmək olar. Rəsmən onun özünün, yaratdığı EQUIP və The John Maxwell Company təşkilatlarının bu günədək liderliyin sirlərini öyrətdiyi 5 milyon müdavimi var. Bu gün ABŞ-ın Vest Poynt Hərbi Akadesmiyasından tutmuş BMT-yədək, nüfuzlu Fortune 500 siyahısındakı əksər şirkətlər təmsil olunmaqla az qala hər bir qurumda Con Maksvelldən liderlik dərsi almış insanlara rast gəlmək olar.

Con Maksvellin təqdim etdiyi liderlik qanunlarının 21-nə də qısaca da olsa nəzər yetirməyimiz vacibdir. Belə ki, öz şəxsi həyatlarında və bizneslərində bu qanunlara əməl etməklə insanlar dərhal fayda əldə edirlər.

2.     Təsir qanunu.

«Liderliyin həqiqi ölçüsü təsirdir».

Əgər insan başqalarına təsir edə bilmirsə, heç vaxt öz ardınca adam apara bilməz. Əsl liderlik heç vaxt hansısa posta təyin olunmaqla baş tutmur, o, yalnız təsir edə bilmək qabiliyyətindən asılıdır.

Əvvəl təqdim edilən qanunlar isə burda sıralanıb:

1.     Tavan qanunu.

«Liderlik qabiliyyətini insanın effektivliyi müəyyənləşdirir».

Şəxsin liderlik effektivliyi tavanla xarakterizə edilir. Şəxsin insanları öz ardınca apara bilmək qabiliyyəti nə qədər azdırsa, onun potensial imkanlar tavanı da o qədər alçaqdır.

Liderlik keyfiyyətləri həmişə individuumun təşkilatda effektivlik tavanı yaratmasını təmin edir. Liderlik güclüdürsə, tavan da yüksək olacaq. Ölkə çətin duruma düşəndə yeni prezident, firma pullarını itirəndə yeni baş direktor, kilsə ziyarət olunmayanda yeni baş pastor, idman komandası ardıcıl məğlubiyyətlərə uğrayanda yeni baş məşqçi axtarışına çıxırlar. Liderliklə effektivlik arasındakı qarşılıqlı əlaqə ən çox idmanda özünü göstərir. Hər bir komandada istedadlar olur. Amma komandaların fərqini məşqçi və bir neçə əsas oyunçunun təmin etdiyi liderlik yaradır. Komandanın effektivliyini dəyişmək üçün məşqçi tərəfindən onun liderlik çəviyyəsini yüksəltmək lazımdır. Bax bu da fəaliyyətdə olan tavan qanunudar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində sizlərə portalın və jurnalın birgə təşkilatçılığı ilə Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun 85 illiyi münasibətilə keçirilən Poeziya müsabiqəsində fərqlənən gənc şairlərin şeirlərini təqdim edirik.

III YER

El ROMAN

YARASALAR

 Bir qoca dedi ki, hələ diriydi

 Dünən gömüləndə o qız torpağa.

 Gəldiyi yerlərə qayıtdı hər şey-

Adamlar torpağa, kağız torpağa...

Göyərsə göylərdə bir ağ göyərçin,

Bu işə göylər də gülərdi, gərçi...

Sonra da darıxıb bu boz şəhərçün

Gəlib bulaşardı o toz-torpağa.

İstəsən, küləyə çevrilərəm

Və

Saçların tərəfə çevrilərəm,

Gəl.

Sən kimin olmusan min illər əvvəl?

Adını oxudum cam kasalardan...

Deyən olmadımı vaxtı dayandır?

Tanrıyam, bilmirəm, yerin hayandır...

Mağara ağzında cığara yandır,

Məni də bir dəfə yada sal orda...

Mağara?!

Görəsən, nəyin nəsidir?

Mağara – dağların əsnəməsidir,

Tərsinə asılmış quş qəfəsidir,

Belə eşitmişəm yarasalardan...

Bir qoca dedi ki, hələ diriydi

Dünən gömüləndə o qız torpağa.

Sonra...

Gəldiyi yerlərə qayıtdı hər şey-

Adamlar torpağa, kağız torpağa...

YUXU

Bir gün dərdiyin çiçək səni içinə çəksə,

Sevdiyin həmin adam deyəcək ki, çiçəksən...

Həmin gecə yuxuda özünü görəcəksən-

Dodaqların qırmızı, saçın uzun, laap uzun...

Çöldə eşidəcəksən çirkinliyin səsini,

Evdə atan yeyəcək tikənin yekəsini.

İçində hiss edəndə təklik təhlükəsini

Səndən soruşacaqlar, kimin qızısan, qızım?

Getmək istəyəcəksən, yolun tən yarısında,

Ətirini, donunu, onu unutmasan da,

O gün unudacaqsan bir kitabı masanda,

Bir də açılmayacaq otağının qapısı...

Bir az qocalacaqsan, bir az əsəcək dizin,

Bir az huşun itəcək, bir az əlinin duzu.

Yollara baxacaqsan, belə laap uzun-uzun...

Öləndə belə ölür qadınların yarısı...

Bir də açılmayacaq otağının qapısı...

Öləndə belə ölür qadınların yarısı...

Saçın uzun, laap uzun, dodaqların qırmızı...

Üzüntün tanış gəlir, kimin qızısan, qızım?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.07.2024)

UNESCO-nun ən vacib tədbirlərindən hesab edilən Ümumdünya İrs Komitəsinin 46-cı sessiyası bu il, Hindistanın paytaxtı Nyu-Dehlidə keçirilir. Tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyini nazir müavini Səadət Yusifovanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti təmsil edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, sessiyanın rəsmi açılış mərasimində UNESCO-nun Baş direktoru, Hindistanın Baş naziri və digər yüksək səviyyəli rəsmilər çıxış edib.

İyulun 22-də iclasın gündəliyi təsdiq edilib. Gündəlik üzrə Katibliyin hesabatı, məşvərətçi orqanlar olan ICOMOS, IUCN və ICCROM-un və Regional mərkəzlərin hesabatları dinlənilib, Komitənin büdcəsi və Mədəni irs üzrə potensialın gücləndirilməsi üzrə Strategiya müzakirə edilib. Müzakirələr çərçivəsində Azərbaycanın milli bəyanatı ilə çıxış edən UNESCO yanında daimi nümayəndə səfir Elman Abdullayev Azərbaycanda mədəni irsə dəstək, Ermənistan işğalı dönəmində qəsdən tamamilə dağıdılmış şəhərlərin və tarixi abidələrin bərpası, eləcə də mədəni irsin iqlim dəyişikliklərinin təsirindən qorunması üçün COP29 çərçivəsində planlaşdırılan tədbirlər haqda məlumat verib. Gündəlik üzrə müzakirələr növbəti günlərdə davam edəcəkdir.

Səfər çərçivəsində iyulun 22-də nazir müavini S.Yusifova BƏƏ-dən olan həmkarı Mübarək əl Nakhi ilə görüşüb. Görüşdə iki ölkə arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığın uğurla inkişaf etdiyi, son ildə təmaslarımızın daha da intensivləşdiyi vurğulanıb. M. Əl Nakhi “Şuşa İslam mədəniyyətinin paytaxtı 2024” ilinin açılışında, Xarı Bülbül Festivalında iştirak etdiyini və Şuşaya valeh olduğunu bildirib.

Görüşdə həmçinin, ötən il Dubayda baş tutan COP28 çərçivəsində başladılan mədəni təşəbbüslərin COP29 çərçivəsində davam etdirilməsi üçün birgə fəaliyyət istiqamətləri ətrafında müzakirə aparılıb.

Həmin gün həmçinin nazir müavini Avstraliyalı həmkarı xanım Reyçel Perri ilə də görüşüb. Görüşdə mədəni irsin qorunması üçün beynəlxalq platformalar çərçivəsində əməkdaşlıq, ən yaxşı təcrübələrin mübadiləsi və təbliği, eləcə də iqlim dəyişiklliyiinin mədəni irsə təsirlərindən qorunma üçün effektiv mexanizmlər ətrafında müzakirə aparılıb. Qarşı tərəfə COP29 çərçivəsində ölkəmizdə reallaşacaq mədəni tədbirlər və yeni təşəbbüslər haqda ümumi məlumat verilib.

İyulun 31-dək davam edəcək 46-cı sessiyada iştirak edən Azərbaycan Respublikasının nümayəndə heyətində həmçinin ölkəmizin UNESCO yanında Daimi Nümayəndəliyi, UNESCO üzrə Milli Komissiyası, ICOMOS Azərbaycan və İçərişəhər DTMQİ təmsil olunur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.07.2024)

Rusiyada yaşayıb yaradan həmyerlimiz, şair Eldar Əhədov növbəti yaşına qədəm qoydu. “Ədəbiyyat və incəsənət” portal oxucularına şairin yazılarından bir çələng təqdim etməkdədir. Bu gün sizlər “Oğul” essesi ilə tanış olacaqsınız. Tərcümə Elviz Əliyevindir.

Eldar Əhədov Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəxri üzvü, Rusiya Yazıçılar Birliyinin, Cənubi Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvü, Beynəlxalq PEN Klubun və Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinin üzvüdür. Azərbaycan, ingilis, ispan, italyan, çin, rus və serb dillərində 80 şeir və nəsr kitabının müəllifidir. Rusiya, İtaliya, Almaniya, İspaniya, Venesuela, Serbiya, Monteneqro və digər ölkələrin ədəbi mükafatları laureatıdır.

 “Eldar Əhədov rus dilində yazan görkəmli Azərbaycan şairidir. Çoxşaxəli şəxsiyyət, eyni zamanda dağ-mədən mühəndisi, şaxtaçı, Arktika fəzalarını, yerin içini və insan şüurunun dərinliklərini araşdıran tədqiqatçı, dilçi alimdir və bir tənqidçi, bir müəllimdir. O, ətrafımızda və içimizdə olan fiziki kainatı tərənnüm edir və eyni zamanda varlığımızın bizə verdiyi sirli metafizik suallarla məşğul olur... Onun ruhu ehtiraslı intellektual axtarışı empatiya və alicənablıqla birləşdirir. Onun şeirləri oxunur, iztirab və sevinclə nəfəs alır, amma hər şeydən əvvəl ümid saçır”.

(Richard Berenqarten Kembric, Böyük Britaniya)

OĞUL

Hər kəsin öz adı, soyadı var. Mənim də hamı kimi öz adım, soyadım və atamın adı var. Amma, mən azərbaycanlı olduğumdan atamın adı (otçestvo-rus.) iki sözdən ibarətdir:- birinci atamın adı, ikinci-"oğlu", yəni rus dilinə tərcümə edəndə-"sın". Azərbaycan dilində "oviç" və ya "ovna" şəkilçiləri olmadığından rusca tərtib olunan sənədlərdə ya "oqlı" (sın), ya da "kızı" (doç) yazılır. Ilk baxışdan qeyri-adi bir şey yoxdur. Amma, nəzərə alaq ki, mən əsrin dörddə birindən çoxunu Rusiyada yaşayıram və burada bu hal hamı tərəfindən eyni tərzdə qarşılanmır. Iş yerində də cüzi də olsa, bəzi çətinliklərlə üzləşirdim. Hətta, arxamca "çurka" deyənlər də olmuşdu. Amma, üzbəüz deyə bilmirdilər. Utanırdılar .Çünki, rusca mən bəzilərindən yaxşı danışır, yaxşı yazır, həm də yaxşı anlayırdım. Elə ona görə də utanırdılar. Küçəyə çıxanda həmişə pasportu özümlə götürürəm. Әslində, Moskvadan başqa heç yerdə çətinliyim olmayıb. Paytaxtda da, göz dəyməsin, yola verə bilirdim. Bir neçə dəfə saxladılar, sənədlərimi yoxladılar. Amma, mənim    "oviç" deyil, "Oğlu" olduğuma görə baxışlarından şübhə hiss olunurdu..Bu isə bir narahatlıq hissi doğururdu. Sanki, mən nəsə bir pis iş görmüşəm və gizlətməyə çalışıram..

 O vaxtlar çox həyacanlı, özbaşınalığın hökm sürdüyü doxsanıncı illər idi. Odur ki, bir dəfə mənim milliyətcə rus olan həyat yoldaşım belə məsləhət verdi:-"Sənin bu "oqlı" nəyinə lazımdır? Onsuz da sən Rusiyada yaşayırsan, rusca danışırsan, rusca düşünürsən. Get, pasportstola, atanın adını dəyişdir. Nə olar ki?.. Rüsumu ödəyərsən, rejissor Ryazanov kimi Aleksandroviç və yaxud Alekseyeviç olarsan. Nə fərqi var? Bizim uşaqları da məktəbdə yoldaşları lağa qoymazlar." Bir xeyli düşündüm. Atamın, anamın, bacılarımın şəkillərini saxladığım zərfi çıxartdım. Bu vaxt zərfin içindən şəkillərlə birgə doxsanıncı ilin yanvar ayında çıxmış köhnə "Bakı" qəzeti çıxdı.

Qəzetdə dəniz sahilində saysız-hesabsız insan dənizi ilə örtülmüş şəhər meydanı göstərilib... 

 Şəhərdə komendant saatı hökm sürür. Küçələrdə tanklar, bronetransportyorlar, pulemyotlar, minlərlə silahlı  əsgərlər. Üç nəfərdən artıq bir yerə yığışmaq qadağandır. Amma, xalq meydana çıxdı. Xalq nə ölümdən, nə də həbslərdən qorxmadı. Bir vaxtlar şair Qaliç oxuyardı:

"Çıx meydana, sən çıxarsan,

Sən ki, bunu bacararsan.

Çatdı zaman, hamı hazır?!

Kvadratlarda alaylar,

Dayanıb əmrə müntəzir..."

Məhz, alaylar həqiqətən dayanıb əmri gözləyirdilər. Meydanın üstündə hərbi vertolyotlar dövrə vürurdular. Bütün bunlara baxmayaraq, sadə, silahsız insanlar-bakılılar və başqa bölgələrdən gələnlər bu meydana axışıb gəlirdilər. Onları heç kim dayandıra bilməzdi! Heç bir əsgər, heç bir pulemyot, heç bir tank. Onlar 20  yanvargecəsi əsgərlər tərəfindən öldürülmüş övladlarını dəfn etməyə gəlirdilər. Şəkildə görünən uzunsov düzbucaqlar həlak olmuş şəhidlərin cənazələridir. Mən onların adlarını bilmirəm. Yüzlərlə öldürülmüş cavanlar, yaşlılar, yeniyetmələr, qızlar, uşaqlar, qocalar... Onların hər birinin adı var idi, soyadı var idi, atasının adı var idi.Onlarınatalarının adlarının nə olduğunu bilmirəm, amma, ondan sonra gələn sözü harda olsam unutmaram və unuda da bilmərəm.

 Mən-oğluyam! Mən atamın və anamın oğluyam. Belə olub və belə də olacaq. Mənim yoluma kim çıxırsa çıxsın- nasistlər, skinxedlər, başıqırxıqlar, fərqi yoxdur. Mən Bakıda necə doğulmuşamsa, elə də qalacam!

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.07.2024)