Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidməti bu günə - iyunun 10-na gözlənilən hava proqnozunu açıqlayıb. 

Bildirilir ki, bü gün Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir.

Səhər bəzi şəhərətrafı ərazilərdə qısamüddətli az yağış yağacağı ehtimalı var. Mülayim şimal-qərb küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 20-24 dərəcə isti, gündüz 27-32 dərəcə isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 757 millimetr civə sütunu olacaq. Nisbi rütubət gecə 70-75%, gündüz 45-55% olacaq.

İyunun 10-da Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə arabir yağış yağacağı gözlənilir. Əsasən dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan xarakterli intensiv və güclü olacağı, şimşək çaxacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Gecə və səhər arabir duman olacaq. Şərq küləyi ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək.

Havanın temperaturu gecə 18-22 dərəcə isti, gündüz 31-36 dərəcə isti, dağlarda gecə 8-13 dərəcə isti, gündüz 15-20 dərəcə isti olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan və Özbəkistanın Xalq artisti Gülyanaq Məmmədovanın “Təəssüf" adlı yeni klipinin təqdimat mərasimi keçirilib.

Mahnının musiqisi  Sevinc Tofiqqızına, sözləri isə Məhsim Məhsimova aiddir. 

Klipin quruluşçu rejissoru: Şahin Qəhrəman, aranjimançısı Rasim Əsgərov, quruluşçu operatoru: Azər Sultanov, prodüsseri: Zaur Nəbioğludur. Baş prodüser Məhsim Məhsimovdur. 

Təqdimatda müxtəlif sənət adamları, ictimai xadimlər və Gülyanaq xanımın pərəstişkarları iştirak etmişlər. 

Klipin təqdimatı maraqla qarşılanmışdır.

Qonaqlar Gülyanaq xanıma, sevimli bəstəkar Sevinc Toffiqqızına və Məhsim bəyə xoş arzularını bildirmişlər.

Xatırladaq ki, bu Gülyanaq və Sevinc xanımın ilk işbirliyi deyil.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Təqdim edir: Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Açın qoynunuzu, açın a dağlar,

Savalan həsrətli bir mehman gəlir

O, dağlar qoynuna köksündə dağlar 

Daşqın Araz kimi bağrı qan gəlir. 

Ötən əsrin 40-cı illərində Cənubi Azərbaycanda başlanan milli azadlıq hərəkatı cənubi Azərbaycandakı ziyalıları öz ətrafına topladı və onlar Seyid Cəfər Pişəvərinin rəhbərlik etdiyi "21 azər" hərəkatının ən fəal üzvlərinə çevrildilər. Hərəkat qələbə ilə nəticələndi və şairlərimiz gənc yaşlarında inqilabçı oldular. Lakin, təəssüfki bu səadət uzun sürmədi. 

Min bir əzabla, qanlar bahasına qurulan milli hökumət qısa zamanda İran dövləti tərəfindən devrildi. Bu zaman hərəkatın ən fəal üzvləri Arazın bu tayına, vətənin quzey parçasına, şimali Azərbaycana pənah gətirdilər.

Nə qəribədir 37-ci ildə soydaşlarımızın bir qismini Arazın o tayına sürgün edən tale 47-ci ildə soydaşlarımızın bir qismini bu dəfə də Arazın bu tayına mühacirət etməyə məcbur etdi.

Və beləliklə öz vətənində mühacir həyatı yaşayan, daim bütöv Azərbaycan həsrəti çəkən bu inqilab şairləri qəlblərindəki ağrını, nisgili, intizarı  kağız qələmlə bölüşərək intizar ədəbiyyatını yaratdılar. 

Həmin şairlərdən biri də bu gün haqqında danışacağımız əməkdar incəsənət xadimi, alim, tərcüməçi, xalq şairi Hökumə Billuri idi. 

Hökumə Billuri 1926-cı il martın 3-də Cənubi Azərbaycanın Zəncan şəhərində anadan olub. Zəhmətkeş dəmirçi ailəsində böyüyüb. 

1933-1943-cü illərdə Azəri qızlar məktəbində orta təhsil alıb. Və məktəbi bitirdikdən sonra, həmin məktəbdə müəllim kimi işləməyə başlayıb.

İlk şeirlərini orta məktəb illərində yazıb. Qələmə aldığı “Fəhlə”, “Göyərçin”, “Sübh açıldı” adlı ilk şeirləri “Azər”, “Vətən yolunda” qəzetlərində və “Azərbaycan” jurnalında dərc olunub.

Şimali Azərbaycana mühacirət etdikdən sonra 1947-1952-ci illərdə Azərbaycan Dövlət universitetinin filologiya fakultəsində təhsil alıb.

1956-1960-cı illərdə Azərbaycan qəzetinin baş redaktoru olub.

1956-cı ildə Bakı Ali partiya məktəbi, 1963-cü ildə Moskvada Sovet İttifaqı Kommunist partiyası yanında İctimai Elmlər Akademiyasını bitirib. Təhsili dövründə (1963-cü ildə) İran Azərbaycanının realist demokratik ədəbiyyatı mövzusunda disertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi dərəcəsi almışdır. Bir il sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsinə dəvət olunub, ömrünün sonuna qədər orada çalışıb.

Tərcüməçilik fəaliyyəti ilə də məşğul olan Hökümə Billuri Şəhriyarın fars dilindəki şeirlərini azərbaycan dilinə, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun, Mirvarid Dilbazi və Nəbi Xəzrinin şeirlərini fars dilinə tərcümə edib. 

Mənim taleyimdir, mənim taleyim

Ömrümü tufana salanda odur

Xisləti sərt olan bir ana kimi 

Həmişə qeydimə qalanda odur. 

Mənim taleyimdir, mənim taleyim

O günəş nəfəsli, ay nəfəslidir

Köküylə bağlıdır ana torpağa

O şur nəğməlidir, muğam səslidir. 

Şair “Mənim ar­zum”, “Ölməz qəhrəman”, “Həyat yol­larında”, “Mübarizə illərində”, “Şeirlər”, “Şairin yadigarı”, “Səhər günəşi”, “Sən­dən uzaqlarda, “İstərəm”, “Necə unu­dum” , “Çinar gözləyir məni” “Apar məni o yerlərə”, Bir də bahar gəlsə”, “Seçil­miş əsərlər” “Dünya belə dünyadır”, “Nə qəribə dünya imiş” kimi çoxsaylı şeir kitablarının  “1940-1960: İran Azərbaycanında realist-demokratik poeziya” və “Məhəmmədhüseyn Şəhriyar” monoq­rafiyalarının müəllifidir

O,  2000-ci ildə noyabrın 22 də Bakıda vəfat etmişdir. 

Ölümün gözünün içinə baxıb

Sonra bir şam kimi sönəcəyəm mən

Qartal tək zirvəyə qalxdıqca qalxıb

Sonra bu dünyaya dönəcəyəm mən 

Yenidən doğacaq məni bu bahar 

Fəqət dağ insanı qəm, həsrət əyər

Azadlıq eşqi ilə irəli dostlar

İrəli bu yolda ölməyə dəyər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Poetik Qiraətdə bu gün daimi müəllifimiz, ustad şairimiz Əlizadə Nuridir. Onun “Qarabasma” şeiri zəmanədən şikayət motivlidir. 

Götürüb öz dərdini

Hər adam  toya gedir.

Ömür - qatar kimidi

Sonda depoya gedir...

Həqiqətən də mükəmməldir!

Xoş mütaliələr!

Qarabasma

Günəşi gizlədiblər, 

Buludun arxasında.

Adam var toyundadı

Adam var öz yasında...

Tanrı insan  yaratdı,

İnsan səsdi, haraydı.

Yoxsa tək darıxdı O?

Gərək darıxmayaydı...

...Yüz il ömür istədin,

Əlli  il bəs eləmir?

Özünə bir ev tikən

Günü günbəz eləmir...

Hər yan saxta parıltı-

Çağırma, girmirəm mən.

Qaranlıqdan qorxmuram,

İşıqda görmürəm mən...

Onun iştahına bax,

İstəmir tacı düşsün:-

Göydən də üç alma yox 

Alma ağacı düşsün...

Ağa olmaq istədi,

Amma bir gün qul oldu.

Hamını uddu, ancaq 

Özünə məğlub oldu...

...Götürüb öz dərdini

Hər adam  toya gedir.

Ömür- qatar kimidi

Sonda depoya gedir...

Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Növbətçi: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dəfə facebook sosial şəbəkəsindən sumqayıtlı aktyor Əli Niyazbəylinin bir postunu sizlər üçün seçdim. Post toy məclisləri mövzusundadır. Axı Əli bəyi hamı mahir toy aparıcısı kimi tanıyır. 

Toy məclislərinin tarixin hansı günündən başlandığını dəqiq bilən yoxdur. Sonunu da heç kim bilməyəcək. Nə qədər həyat var, insanlıq var, toy da var olacaq. Ancaq çox təəssüf ki, dəbdən-dəbə, haldan-hala düşən toylarımız bu gün çeynənilib dadını itirib yumşalan saqqıza bənzəyir. Bu işdə günahkar axtarmaq lazım deyil. Günah birbaşa toy sahiblərindədir. Adam otuz-qırx il gözləyir ki, övladına toy etsin, ağsaqqal xeyir-duası olsun, bir qohum, bir dost məclisə münasibət bildirsin, toyu peşəkar tamada idarə etsin. Ancaq nə baş verir: yarı müğənni, yarı aparıcı məclisi pis vəziyyətə gətirib çıxarır. Çox insan düşünür ki, kimin toyunda çox adam oynayırsa, kimin toyunda çox səs-küy varsa, demək, o toy yaxşı keçir. Səhv edirsiniz. Toy ancaq oynamaq üçün deyil. Toya gələnlər istirahət etməlidirlər, tamada bəy-gəlinə öyüd-nəsihət verməlidir, arada birbaşa məclis üçün gərəkli olan şeirlər deməli, atalar sözlərindən istifadə etməlidir, bir az muğam, bir az xalq mahnıları səslənməlidir, təbii ki rəqs də olmalıdır. Mən qırx il toy məclisləri idarə etmişəm. Bütün Azərbaycanımızda mənim səsim, sözüm var. Toyunu etdiyim cütlüklər hamısı xoşbəxtdir. Toy bir teatr tamaşasıdır, onu qurmaq lazımdır. İndi hərə beş-on şeir əzbərləyib düşüb toyların canına. Toyu idarə edən insanın özünün nümunəvi ailəsi olmalıdır, ailə dəyərlərini bilməlidir. Ay insanlar, toyunuzu tapşırırsınız, Zəlimxan Yaqub demişkən: “Dörd dəfə evlənib beş dəfə boşananlara”. Onun özünün normal ailəsi yoxdursa, o nə xeyir-dua verə bilər, sizin övladlarınıza hansı ailə dəyərlərindən danışa bilər? Boşanmaların bir səbəbi də məhz budur. Siz çox gec başa düşəcəksiniz ki, səhv etmisiniz. Tamada başqa şeydir, aparıcı başqa.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

1.

İndi  qaranlıqdan keçir

bütün xəyallar, 

Ulduzlar bir gecəlik qonaqdı.

Köhnə havanı oynayır təzə arzular,

Əl çalmaq yasaqdı.

...Torpaq yağışı arzulamır,

Əslində buludlar torpağa acdı.

...Pəncərəsi açıq evlərin 

sirrini küləklər yayır,

Bağlı qapılar qeybətə möhtacdı.

..İndi sevgilər bu gündən yox, 

sabahdan asılır.

Ona görə də çox vaxt

"Azadlıq" sözü dırnaq arasında yazılır.

2.

Ümid  edə -edə  ömrü  bitirdik,

Ömürdən  o yana  nə var, İlahi?

Gah  suya  yüyürdük, gah  dənə qaçdıq,

Getdi  biz gözləyən qatar, İlahi.

Aşdı üstümüzə əzablarımız,

Nə tapdıq hamısı alayarımçıq.

Sən verən bu ömrü yaşamadıq ki,

Tutunub dayandıq qonşuya acıq.

Sən demə nağıllar baş alladırmış,

Günəş də zülmətdən doğurmuş demə.

Qismət deyə -deyə, bəxt gəzə-gəzə 

Şeytan evimizi yıxırmış demə.

Xəyallar sonuymuş həqiqətlərin, 

Aldanmaq ən acı həqiqət imiş.

Görüşə çətirsiz gələnlər üçün

Sən demə yağış da səadət imiş.

Nə bahar görmədik, nə də ki, payız,

İndi də qapını qış alıb, Allah. 

Deyəsən tənhalıq ömrü yaşayır--

Bu dünya nə yaman boşalıb, Allah.

3.

İSTANBULDAN DÖNƏRKƏN  YAZDIĞIM  ŞEİR.

Cığır-cığır,  çəpər -çəpər,

Dəniz-dəniz, liman-liman,

Ölkə -ölkə,  şəhər-şəhər,

Qaya-qaya, orman-orman

Ürəyimdə kök atmısan,

Dodağımın sözü Vətən,

Həsrətimin özü, Vətən!

Tarixlərin  yaddaşında

Ərən kimi qalan yurdum,

Talan yurdum.

Dərdlərində yanıb, yanıb

Külündə bir də doğulan

Qalam yurdum,

Azərbaycan,

Salam, yurdum!!

Kimlərə  pay verməmisən

Axı halal çörəyindən?

Üzünə kim ağ olmayıb, 

Kimlər çəkib ətəyindən?

Kimlər verib  ürəyini,

Kimlər vurub ürəyindən?

Kimlər keçib ələyindən?

Şərəfiylə, qeyrətiylə,

Sevgisiylə, şəfqətiylə

Dünyaya səs salan yurdum,

Azərbaycan,

Salam, yurdum!

Hara getsəm çəkir məni

Bu torpaq,  bu su,  bu hava,

Bu duman,  bu külək, bu çən,

Bu yuva,  bu el,  bu oba,

Anam Vətən, babam Vətən,

İstəyirəm yağış olub

Damcı -damcı  torpağına  hopam, Vətən!

Minib arzu köhlənimə

Səni dağ-dağ, çəmən -çəmən

O baş , bu baş çapam, Vətən.

Sərhəd -sərhəd tikələnib

Şəhid-şəhid  bütövlənən ,

Şeir -şeir hecalanan,

Varaq-varaq  çiçəklənən,

Dilimizdə ən müqəddəs

Kəlam, yurdum, 

Azərbaycan,

Salam, yurdum! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində 85 illiyini qeyd etdiyimiz mərhum Xalq şairimiz Vaqif Səmədoğlu barədə növbəti yazı təqdim edilir. Müəllif Qulu Ağsəsdir. 

"Ömür gedir, ölüm gedir,

O bir yana, bu bir yana.

Yerini de, unutmuşam,

Səsim hardadı,

ay ana?!"

Vaqif Səmədoğlu bu şeirində nənəsinin tumanından tutub qonşuya oturmağa gedən uşaq yaşındadı...

"Burda qoyma bura gəlməyini də!"

Vaqif Səmədoğlu təzəcə sevir...

"Qəzetdə bir yazı oxudum, amma

Nədənsə qızlarım düşdü yadıma".

Vaqif Səmədoğlu qocalır, deyəsən...

"Başımız bir yastıqda

Bir-birimizdən xəbərsiz".

Vaqif Səmədoğlu darıxır...

"Sənə inamdan da gözəl sevgi var,

Məhəbbət dəmidi, saxlama məni."

Vaqif Səmədoğlu təzədən cavanlaşır...

"Qoy tarixdə adım qalsın

Nüşabənin qulu kimi".

Vaqif Səmədoğlu yavaş-yavaş ev-eşiyə sığmaq istəyir...

"Millət, dövlət zirvəsindən

İnsana enmək vaxtıdı".

Vaqif Səmədoğlu ictimailəşir...

"Yenə dərdə sığınıb

Azərbaycan ölkəsi".

Vaqif Səmədoğlu siyasiləşir...

"Allah, keç günahımdan

Qospodi, prosti".

Vaqif Səmədoğlu yalvarır...

"Mən burdayam, İlahi!"

Harda Vaqif Səmədoğlu?

"Yumruğunla qız üzündə

Anamı söydüyün yerdə".

Ora çoxmu uzaqdı?

"Papirosum da yox,

Ölçəm bu yolun uzunluğunu".

Niyə göz-gözü görmür?

"Bakıya duman gəlib,

Deyəsən, yaman gəlib,

heç kəsə demə..."

Ayrı nə var, nə yox?

"39-da doğuldum,

37-də tutuldum".

2003-39...

1964 yaşınız mübarək, Vaqif Səmədoğlu!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

Öyrəndikdən və sevdikdən sonra daha çox əzab çəkəcəksiniz. ( Viktor Hüqo) 

 Gedişini xəyal edib

Gülüşündən yan keçirəm. 

Göz yaşımı sel edənin 

Göz-qaşına and içirəm.

 Günahkaram, damarımdan 

Qan içənə qansız dedim. 

Can alana canan deyib

Can verənə cansız dedim... 

( El Roman)

 El Roman bəy, sevginin əzabı acıdırmı, yoxsa şirin, bəlkə də, hər iki daddan yaranan bir daddır?

CAVAB:

- Məncə, sevgi ən orijinal hissdir. Heç bir hissin törəməsi deyil və heç bir hissə yaxın deyil. Yerdə qalan istənilən hiss hansısa başqa hissdən törəmədir. Sevginin o qədər dəqiq simptomları var ki, kimisə sevən kimi bu hissin adının sevgi olduğuna əmin ola bilərsən. Ad qoya bilməyənlər artistlik edir. "Sevginin əzabı" deyilən bir şey yoxdur. Əzab nəyə deyirsiniz ki? Qarşı tərəfin tərk etməyi nəzərdə tutulursa, bu çox absurd və əsassız düşüncədir. Tərk edilmək sənətdir axı. Özün özünün sənətkarı olursan. Sən sonradan bu haldan istifadə edərək bərkiyirsən, yoğrulursan, xarakter formalaşdırırsan. Hansı əzabdan söhbət gedə bilər? Əzab sevə bilməməkdir. Gör onda yeməyin dadını bilirsənmi? Yuxundan ləzzət ala bilirsənmi? Ümumiyyətlə, sevə bilmirsənsə, nələrə güləcəksən?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Bildiyiniz kimi, “Ulduz" aylıq ədəbiyyat dərgisi və Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun  unudulmaz Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun 85 illik yubileyinə həsr edilmiş, 35 yaşa qədər qələm adamları arasında keçirdikləri  poeziya müsabiqəsinin qalibləri bu gün mükafatlandırılacaqlar. 

I yer: 

Cavid Qasımov;

II yer: 

Rəşad Nağı Mustafa, 

Allahşükür Ağa;

III yer: 

Eminquey, 

Seyyidəli Sübhi, 

El Roman

“Ədəbiyyat və incəsənə” portalı mükafatçıların poeziya nümunələrinin təqdimatını başa çatdırır. Bu gün 1-ci yerin sahibinin şeirləri təqdim edilir. 

I YER

CAVİD QASIMOV

Dil bilməyən sərçələr

Bu qışı da qarşıladı

Həyətimizdə.

Yenə dua edirlər:

– Bol olsun süfrələrin çörək qırıntıları...

Dəyirmanların ürəyi daşdan olmasaydı,

Köçməzdi ölkədən ölkəyə quşlar...

Zaman ötdükcə anlayıram ki,

Sünbül günəşdən də yandırıcıdır.

Yoxluğu nəinki yeriməyi bacaranlar,

Uçmağı bilən quşlar üçün də utandırıcıdır.

Gileylənmirəm, İlahi, gileylənmirəm.

Buna da şükür,

Bizi sərçələrin duaları saxlayır,

Sərçələri sən.

*

O gün yadımdadır, qarışqalar da

Yeraltı bahardan qayıdırdılar,

Çiçəklər təzəcə dil açmışdı ki,

Arılar nahardan qayıdırdılar.

Mən isə dənizdən şeir deyirdim

Qanadı qırılmış qağayılara.

O gün yadımdadır, yarasalardan

Gecənin qanını götürürdülər.

Hə, hə...

Yadımdadır çarpayısında

Uzanan adama köçürürdülər.

Mən isə həyatdan şeir deyirdim

Gecəni yatmayan səfil dostuma.

O gün yadımdadır, işıqforların

Gözləri hirsindən qan bağlamışdı.

Görmüşdü uzaqda işıq dirəyin

Kimsəsiz bir uşaq, qucaqlamışdı.

Mən isə anadan şeir deyirdim

Körpələr evinin darvazasında.

O gün yadımdadır, dostum gəlmədi,

Onu da bayraqla gətirmişdilər.

Heç vaxt uzaqlara ata bilməyən

Ayağın uzaqdan götürmüşdülər.

Mən isə yollardan şeir deyirdim

Oğlu itkin düşmüş ata evində.

O gün yadımdadır, ağaclar hələ

Körpə meyvələrin bəsləyirdilər.

Dəcəl uşaqları meyvə dərməyə

Kölgə-kölgə düşüb səsləyirdilər.

Mən isə qocaya şeir deyirdim

Meyvədən xəbərsiz əlağacından.

O gün yadımdadır, xatırlayıram:

Daha günüm yoxdur xatırlanası.

Söz verdim Allaha, şeir yazmaram

Qadın qulağına pıçıldanası.

O gün yadındadır?

– Yadımda deyil...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)