Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Status yağışı rubrikası” bu dəfə qapılarını şair Ulucay Akif üçün açır. Buyurun.

 

“İndi onu xatırlayanda, sadəcə gülümsəyirəm…”

 

6 iyul günü atamın ölümündən iyirmi il ötdü. Nə az, nə çox, düz iyirmi il. Doqquz yaşım var idi onda, indi iyirmi doqquzdu.

Həmin günü, həmin ayları, həmin illəri nöqtə-vergülünə qədər xatırlayıram.

Onun məzarı başında hönkür-hönkür ağlamağımı, stol arxasında atamın boş qalan yerini, yeməyi iştahsız yeməyimizi, bəzən elə süfrədə bir-birimizə qoşulub ağlamağımızı, altı ay televizoru açmamağımızı, televizorumuzun xarab olmağını, anamın əziyyətlərini, anamın güclü olmağını, anamın sadiqliyini, anamın vəfasını, bir çətinliyə düşəndə bunu hamıdan gizlətməyimizi, təhsil haqqı ödəmək imkanımız olmadığı üçün ilk il universitetə getməməyimi, anama deyə bilmədiyim məsələləri bölüşməyə bir adam tapmamağımı, qardaşımın, bacılarımın toyunda atamı arzulamağımı, xoş günlərimi, uğurlarımı onunla bölüşmək istəyimi...

Hər şeyi xatırlayıram.

Yalan deməyəcəm, indi zərrə də kədər qalmayıb içimdə atamla bağlı. 

Atamın ölümü, yoxluğu ömrümə o qədər hopub ki, heç hiss etmirəm o boşluğu. 

İndi onu xatırlayanda, sadəcə gülümsəyirəm.

Ruhu şad olsun.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Nəzakət Məmmədlinin şeirlərini təqdim edirik. 

 

 

Bir xatirə qapısıdı

bu kitab

 

Heydər Əliyev Xatirə Kitabının

yaradıcısıdır

 

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Kimlər döyür bu qapını ümidlə,

Kimlər bilir bu qapının yerini?!

Kimlər gəlir, varaqlaya yaddaşın,

Soraqlaya ümidlə yar-yoldaşın,

İtkin düşən, əsir düşən qardaşın...

Kimlər gəzir övladını, ərini, -

Ürəyinin qan axıdan yerini...

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Nəsillərin əbədiyyət yoludu.

Tarixlərə yol açıbdı ürəklə,

Uzaq-uzaq şəhərlərə "köç edib".

İçi-çölü qəm-kədərlə doludu.

Qəmi Vətən sədlərinə yapıbdı.

Savaşlarda həlak olan şəxsləri

Axtarıbdı, arayıbdı, tapıbdı.

Böyük Vətən savaşına şahiddi,

O, minlərlə döyüşçünün sarvanı -

Qana batmış səltənətlər karvanı...

Bir xatirə qapısıdı bu kitab,

Sinəsində tarixlərə görk olan

Qırxdördgünlük müharibə əzmi var.

Bu kitabda kimlər yoxdu, İlahi.

Uşaq da var, cavan da var, qoca da,

Adi əsgər, gizir, zabit, general...

Yaxasına al-qırmızı rəng hopub,

Hər vərəqi bir şəhidə abidə,

Hər abidə bir şəhidin medalı.

Dayanıblar zirvələrdən ucada,

Aytək məğrur, bulud kimi ədalı.

Vətən adlı anamızdı bu kitab,

Gör, nə vaxtdı ərşə qalxıb yuxusu.

Gələcəyə zillənibdi baxışı...

Bu kitabda ürəklərə köz basır

Şəkil-şəkil oğulların baxışı.

Hər baxışda bir ananın qoxusu...

Ulu öndər, yaratdığın bu kitab

Tariximin məlumatlar yaddaşı...

"Heç kəs unudulmasın,

Heç kəs yaddan çıxmasın".

Nəsillərə zəmanətdi bu kitab.

Dahi Heydər sevdası var köksündə,

Nəsihətdi, nəsihətdi bu kitab!

Öndərimdən əmanətdi,

əmanətdi bu kitab!!!

 

 

Haçansa dünyada

mən olmayanda...

 

Haçansa dünyada mən olmayanda

Məndən sonra qalan gerçək olacaq,

Ruhum geyinəcək buluddan köynək

Hamıdan, hamıdan göyçək olacaq.

 

Dünyada onlardan sonra qalan mən,

Məndən də sonrası sizlər olacaq.

O vaxtsa övladın dilində "ana",

Nəvənin dilində "nənə" solacaq.

 

Keçdiyim küçədən, əkdiyim güldən

Küləklər sovuran ləçək qalacaq.

Məndən sonra sizə - yazdığım şeir,

Bir də xatirələr qonaq qalacaq.

 

Cisminə torpaq da qarışqa, böçək,

Ruhuma küləklər yiyə çıxacaq,

Kiminsə, haçansa yadına düşsəm,

Məzarım üstünə çiçək qoyacaq.

 

Haçansa dünyada mən olmayanda,

Məndən sonra qalan gerçək olacaq.

Ruhum geyinəcək buluddan köynək,

Hamıdan, hamıdan göyçək olacaq.

 

 

Azərbaycan

 

Dünyaya açılan qapımsan mənim,

Ruhumun gözüsən, sən, Azərbaycan!

Mayası səndədir müqəddəsliyin,

İlahi qüdrətim - can Azərbaycan!

 

Hünər dünyamıza güzgüdü torpaq,

Ömür kitabından ötüb neçə çağ...

Bayrağın şərəflə dalğalanır, bax,

Ey başdan-binadan xan Azərbaycan!

 

Qəlbimin işığı sənsən, ey Vətən!

Sarılım boynuna, xoşbəxt olum mən.

Uludan ulusan, müqəddəs Vətən,

Sevim misra-misra, yan, Azərbaycan.

 

Taledən keçibdi qərinələrin,

İmzan ər imzası, mənası dərin.

Dünya yaranandan başdadı yerin,

Sən şöhrət çələngi, şan, Azərbaycan!

 

Yoxdur gözlərində nə həsəd, nə kin,

Turan elindənsən, ucadır eşqin.

Ruhu gülümsəyir ulu Babəkin,

Əzəl Azərbaycan, son Azərbaycan!

 

Şah babam Xətai adın ilə tən,

Səni ana bildi bu yurddan ötən.

Hər duyğu - Vətəndi, hər ürək - Vətən,

Vətən də şəhiddi, an, Azərbaycan!

 

Qanlı səngərini balınc elədim,

İlahi sevgini bir tunc elədim,

Səninçün qələmi qılınc elədim,

Bir də görməyəsən qan, Azərbaycan!

 

 

Anam yuxuma gəldi

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Qəfil gəlişinə qurbanam, ana.

Köz düşüb üstünə xatirələrin,

Əllərin uzanıb neçə gümana...

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Payızım bələndi sənin ətrinə.

Yenə də səpildi layla qoxusu,

Ömür kitabımın hər bir sətrinə.

 

Sapsarı işığı yağır yuxuma,

Başına örtdüyün kəlağayının.

Əyninə geydiyin yaşıl donuna

Kölgəsi düşübdü bu ayrılığın.

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Ömrü çiçəkləndi yuxularımın.

Sənsizlik qapısı bağlandı, sanki,

Bağlandı üzünə qorxularımın.

 

Sən çıxıb gedəndə bahar çağıydı,

Könlü nazlanırdı gülün, çiçəyin.

Mənim arzularım qan ağlayırdı,

Sənin gedişinlə, ay ağbirçəyim.

 

Göz yaşım diksinir bəbəklərimdə,

Sükutun dilində danışan anam.

Göydə mələklərlə qoşa dayandın,

Tanrı dərgahına yaraşan anam.

 

Bu payız gecəsi yuxuma gəldin,

Ana, ətirlidir bu gecə yuxum.

Bir cənnət quşutək uçub da getdin,

Əbədi ruhuma hopubdu qoxun.

 

 

Payız ömrü

 

Açıb buludlara ovcunu torpaq

Saralmış bağçamın halını gör, bax.

Əl edir budaqda bir sarı yarpaq,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Uzaqda qurulan əcəl taxtıdır,

Güllü günlərimin xəzan vaxtıdır,

Bəxtimin yollarda azan vaxtıdır,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Ruhumda hələ də ar qoxusu var,

Könlümdə bir misra yar qoxusu var,

Daha qismətimin qar qoxusu var,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Bəmbəyaz nəğmədir ağ çiçəklərim,

Saralıb, payızdı biçənəklərim.

Çəkir sinədolu ah, çiçəklərim,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

Bir sözün köksünə qoyub başını,

Kövrək duyğuların sil göz yaşını.

Qoy ayaq altına əlhəd daşını,

Gəl, payız ömrümün taleyini yaz.

 

 

Rəssam, mənim

şəklimi çək

 

Rəssam, mənim şəklimi çək,

Rəngli çəkmə, ağ-qara çək,

Atamı çək, anamı, çək,

Uzaqlardan sənə baxan uşağı çək,

Gözündəki işığı çək, qəlbindəki ümidi çək,

Məni çəkmə, uşağı çək,

Yaddaşında qalanları,

Ümidini qıranları,

Həyatın hər üzünü çək.

Orda gördüm bu dünyadan

                        çəkdiyimi,

Orda görsün yapa-yalnız

                        təkliyimi.

Unutma, çək yaddan-yadın

                        doğmalığın,

Damarında qanı axan doğmaların

                        yadlığını.

O, uşağın bu yaşadək axtardığı

Həqiqəti, ədaləti, tapmadığı,

Bugünədək itirdiyi varlıqları,

Axtardığı yoxluqları.

Sən məni çək, qoy kənara o uşağı,

Çək, rəngləri əlvan eylə,

Günləri çək, tərəziylə,

Naxış-naxış, ilmə-ilmə

60-ı hör ömrümə...

 

 

Qarabağa bahar gəlir,

İlahi!

 

Sevincə bax, bulaqların gözündə,

Qəlbi gülür dərənin də, düzün də,

Şəhid qanı çiçəkləyir üzündə,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Ötən çağlar indi üzübəridi,

Gələn günlər ömrün təzə-təridi,

Otuz illik yurd həsrəti əridi,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Dalğalanır arzuların bayrağı,

Hər təbəssüm bir ümidin yarpağı,

Zəfər ətri bürüyübdür torpağı,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Qulac-qulac açılıbdır qucaqlar,

Əl eləyir sevinc dolu o çağlar,

Alov-alov gülümsəyir ocaqlar,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Zəmilərdə daraqlanır sünbülün,

Ocağında ruhu gülür Bülbülün,

Cıdır düzü indi xarıbülbülün,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Ürəklərdə ümid naxış toxuyur,

Əllər zəfər nəğməsini oxuyur,

İndi vətən Şuşa ətri qoxuyur,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

Gəlsin bahar, gülsün bahar elimdə,

Xudayarın nəğməsi var çölümdə,

Nəzakətəm, min alqış var dilimdə,

Qarabağa bahar gəlir, İlahi!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Aydın Arazın “Labirint”  şeiri təqdim ediləcək. 

Son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihənin koordinatoru Təbrizdə yaşayıb yaradan şair, yazar və tərcüməçi Əli Çağladır.

 

 

Aydın Araz

LABİRİNT

 

Mən biri-birinə qoşulmuş labirint qədər gicəlmişəm  

Və seçəcəyim bu şəhərin dördyol ayrımlarıdır biri-birinə düyünlənmiş .

 

Yorğunluğu yük vurub avtobuslara, şəhəri dolandırırlar.  

 

Yerin altında qəbiristan turu qoymuş qəbirlər arasından keçən dirilər  

“Əziz müsafirlər, lütfən qırmızı cızığı cızıqlamayın”

 

Izdihamıdır bu dünya, dözülməz izdiham – Çəyirtkə kimi, siçan kimi çoxaldıq biz

 

O qədər çoxaldıq biz hamımıza çörək yox,  

Biri-birimizi yeməliyik çəyirtkə kimi, qarışqa kimi.  

Bu qalabalıqda, qalabalıq əzilib ölər, nə qalsın tərsə üzsün  

 

Birisi üstdən mənə baxsın, labirintin harasındayam bu qədər gicəllənirəm  

 

Dördyol ayrımlarından labirintə, labirintdən dördyol ayrımlarına  

Bu yaşıl çıraqlar qamaşdırır seçəcəyimi  

Təpil avtobusa, metroya, bu qəbiristan turuna hər saatı gecə yer altına təpil, yanmadan biletin əziz müsafirlər...  

 

Hansı ölülərin yuxusunu pozur bu qıçını qucağında qolçaq müğənni qənaya çəkdi

Diləklərini segah, çargahın rastasını boğazında qışqırarkən

 

Yorğunluğu məhəllələrdə kompres elədi avtobuslar

Yorğunluğun lüləsi partladı, doldu evlərə.  

Depress budlarla sallaq sinələr qanlı pipiklər jele kimi sərildi kanapelərə  

 

Yaşıl çıraqlar, yaşıl çıraqlar yandı not alanının min yol ayrımlarında  

Hərə girdi birinin evinə, birinin həyat yoldaşının tabletinə

 

Izdihamdır bu dünya, labirintlər qoşulur min yol ayrımlarına  

Yaşıl çıraqlarda Chatləşir, şəhər çetləşir.  

Izdihamdır qəlbim, beynim, ilişiklərimin bucaqlarında itmiş, gicəlmiş dincəlmək istəyirəm

 

Birisi məndən üstdən baxsın aşağılamadan  

Yeraltında qəbiristan torunda turistlik edirəm.  

Qucağında qıçını qolçaq etmiş müğənninin  

Diləkləri dilənilir çargahın rastasını  

Şişə çəkir, şişliyini şişidir, şişmişəm  

Beyindən, ürəkdən gicəlirəm.

 

Min bir-birinə qoşulmuş, qırılmamış  

Labirint içindəyəm seçəcəyim suçlardır  

Yaşıllıqdır çıraqlar zəmisi  

Mənə yasaq lazım  

 

Depressiyanı əmir avtobuslar tüpürülmüş oturacaqların üstünə

Yapışmışam şişəyə, mığmığayla yan-yana

Buludlar evlənmirlər, buludlar boşanırlar yağış yağır şəhərə vələdüzzina yağış yağır  

Min kilometr o yanlıq bir qız ürəyimi salıb paltar yuyan maşınında hövkələyir  

Özümlə ucuz bir kafedə qərarım var, qərarımı alır əlimdən min kilometr o yanlıq bir qız  

Ürəyimi balışının altında əzişdirir  

Bir damla yağış yapışır saqqız kimi  

Şalvarımdan pul istəyir saqqız-saqqız  

Bir damla yağış, yağış kimi yağış, su kimi yağış, Hafizin falını soxur cibimə pul istəyir

Özümü əkirəm, qərar yerində əkilirəm  

S...lirəm özümə ... vururam özümə  

Birisi üstdən baxsın mənə bu labirintin harasındayam  

Min yol ayrımlarında məni yağış tutur yaşıl çıraqlar arxasında  

Qan gedir ruhumdan, ruhumun biləyindən  

Hər ay aylıq adətdir, hər gün günlük adətdir,  

ƏmirKəbiri fin elədilər qan açıldı  

Burnumdan hamamda  

Ah mənim Məhd Oliyam...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Zahirə Cabbar, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

Rəvanqulu xanın əzəmətli səltənəti, saysız-hesabsız var-dövləti vardı. Onun yaşamadığı sevinc və həzz qalmamışdı, təkcə bir şeydən başqa. Taxt-tacına sahib çıxacaq bir varisi yox idi. Nə qədər qurbanlar demişdi, amma heç bir faydası olmamışdı. Bir gün xanın üzü güldü, nəhayət bir oğlu dünyaya gəldi. Xan yaxın ölkələrdən dərvişləri, münəccimləri saraya dəvət etdi ki, şahzadənin taleyinin necə olacağını öyrənsin. Münəccimlər onun gələcəyini gizlədib heç bir söz demədilər. Yalnız tənha qoca dərviş şahzadənin taleyi ilə bağlı belə bir xəbər dedi: Şahzadə vadidə öləcək. Padşahın üzünü kədər bürüdü, uzun illər gözlədiyi varisinin gələcəyi ilə bağlı eşitdiyi xəbər onu çox sarsıtdı. Odur ki, şahzadənin adını Ağrı qoydu, çünki onun dünyaya gəlişi xanı ağrıtmaqdan başqa bir şey olmadı. Xan özlüyündə buna inanmaq istəmirdi, çünki onun yaşadığı ərazidə vadi yox idi.

Artıq varisindən bir gələcək görməyən xan böyük bir qala - Rəvanqulu qalasını inşa etmək üçün göstəriş verdi. Yeddi ilin tamamında qüdrətli, alınmaz bir qala ucaldı. Şahzadə böyüyür, amma nə döyüş sənətinə, nə də saray işlərinə maraq göstərmirdi. Bir gün o, padşahdan xahiş etdi ki, ona ölümlə heç vaxt rastlaşmayacağı uzaq ölkələri gəzib dolaşmağa icazə versin. Gəncin yalvarışları atasının ürəyini yumşaldır və şahzadənin taxtda heç bir faydası olmayacağı fikrilə ona icazə verir.

Az keçmir ki, xanın əmri ilə şahzadə üçün zəngin bir karvan hazırlanır və bir çox atlı şahzadəni qorumaq üçün onunla birgə gedirlər. Ağrı hər dəfə gələcəyi ilə bağlı bildiyi, ürəyini deşən xəbəri bərkdən, qəzəblə deyir, sonra gülərək lənətlənmiş vadiyə heç vaxt ayaq basmayacağına özünü inandırırdı. Hərdən söylənib yanındakılara deyirdi ki, o ölümdən qorxmur. Amma hər an ölüm təhlükəsi onun xəyallarını alt-üst edirdi. Başa düşürdü ki, belə mənasız, bədbəxt bir həyat nə qədər uzanırsa ölümdən də pisdir.

Uzun illər keçdi, xan öldü. Taxt-taca qardaşı oğlu hökmranlıq etməyə başladı. Lakin şahzadənin sağ olduğu haqda bir xəbər gəlmədi. Şahzadə bu illər ərzində bütün dünyanı dolaşdı. Amma hər gün dogma yurd həsrəti ilə qovrulub, dağlar, onların kölgə saldığı yaşıl dərələr, kölgəli bağların həsrətindən hönkür-hönkür ağladı. Yaşadığı illər ərzində çoxlu möcüzələr gördü, çoxlarını yaşadı və o yerin insanlarını sevdi. Amma heç bir yerdə və heç kimlə qalmaq istəmədi. Və bir gün yenidən vətəninə dönmək qərarıyla yola düzəldi, karvanı yurduna tərəf çevirdi.

Öz yurdlarına yaxınlaşanda dağlarda dəhşətli tufan qopdu, üç gün, üç gecə davam etdi. Yol bələdçisi tufanda uçuruma düşərək dünyasını dəyişdi, səyyahlar yollarını azdılar. Ətraflarında heç nə görmədilər: nə ayaqlarının altındakı cığırı, nə də  başlarının üstündəki səmanı. Özləri, darısqal mağarada çətinliklə sığınacaq tapıb səhərə qədər orada qaldılar. Səhər Ağrı mağaradan çıxdı və donub qaldı, danışa bilməyib nəfəs almağı belə unutdu. Qarşısında ömründə görmədiyi gözəl bir vadi uzanırdı. Göyün işıqlı tağının altındakı tünd mavi və parıldayan zirvələr vadinin dairəsini əhatə edirdi. Yamyaşıl otlar meh vurduqca dəniz kimi dalğalanırdı. Şahzadə təəccüblə yoldaşlarından vadinin adını soruşdu. Heç kim bilmədi. Bu vaxt əynində nimdaş, boz paltar geymiş bir qoca dərədən cığırla qalxıb şahzadəyə tərəf gəldi, baş əyib dedi:

— Budur ölüm vadisi.

Qoca dərviş şahzadəyə əli ilə yolu göstərərək yoxa çıxdı.

Şahzadə aşağıya doğru qaçdı. Bu vaxt nökərlər şahzadənin yıxılacağından və ölümünün dəhşətli olacağından qorxaraq donub qaldılar. Lakin tale şahzadəni vadidə gözləyirdi. O, ehmallıca vadiyə tərəf endi və arxasınca qaçan nökərləri saxlayıb dedi:

- Bütün ömrüm boyu qaçdım, nəhayət ki, son mənzilimə gəlib çatdım.

Ağrı vadidə görünməz oldu, əbədiyyətə qovuşdu.

 

Şahzadənin öldüyü vadi onun adına Ağrı vadisi, yanındakı dağ Ağrı dağı adlandırılmışdır. Rəvanqulu xanın böyük səltənəti, xanlıq İrəvan xanlığı adlandırılmış, Azərbaycanın ən qədim və tarixi şəhərlərindən biri olmuşdur. Araz çayının sol qolu olan Zəngi çayının sahilində, dəniz səviyyəsindən 850-1300 metr yüksəklikdə yerləşən şəhər tarix boyu Azərbaycan-Türk yurdu olmuşdur.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

İyulun 6-da Azərbaycanın qədim sənət və mədəniyyət mərkəzlərindən olan Şəkidə “Şəhər günü” bayram tədbiri keçirilib. “Şəhər günü”nün Şəkidə “İpək Yolu” XIII Beynəlxalq Musiqi Festivalının keçirildiyi günlərə təsadüf etməsi sakinlərin bayram sevincinə əlavə rəng qatıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, “Yuxarı Karvansaray” mehmanxana kompleksində reallaşan bayram tədbirinin iştirakçıları əvvəlcə Şəki sənətkarlarının əl işlərindən ibarət sərgilərə baxıblar.

Mərasimdə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov çıxış edərək, şəhər sakinlərini əlamətdar bayram münasibətilə təbrik edib. Bildirilib ki, 2712 illiyini qeyd edən qədim Şəki bütün dövrlərdə Azərbaycan tarixində mühüm yerə malik olub. Ona görə də şəhər sakinlərinin bu günü bayram etməyə daha çox mənəvi haqqı var.

Qeyd olunub ki, Böyük İpək Yolu üzərində yerləşən Şəkinin nadir tarixi memarlıq abidələri – karvansaraylar, məscidlər, minarələr, evlər, qala divarları, körpülər buranın qədim memarlıq üslubundan xəbər verir. Gözəl təbiətə, nadir tarix-memarlıq abidələrinə malik olması və zəngin tarixi-mədəni irsin qorunması nəticəsində Şəki Azərbaycanın mühüm turizm regionuna çevrilib. Azərbaycan memarlığının ən gözəl abidələri bu şəhərdə yerləşir. Şəki rayonu ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş 134 arxeoloji və memarlıq abidəsi var. Onlardan Kiş kəndindəki Alban məbədi, Şəki Xan Sarayı dünya əhəmiyyətli abidələrdir.

Diqqətə çatdırılıb ki, Şəkinin sənətin və sənətkarlığın yüksək səviyyədə inkişaf etdiyi ərazilərdən biri olması bu şəhərə UNESCO-nun Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəsinə üzv olmaq hüququ qazandırıb. 2019-cu ildə UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasının iclasında “Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi” UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib.

Dövlət Turizm Agentliyinin Qoruqları İdarəetmə Mərkəzinin sədri Murad Ağabəyli çıxışında Şəkidə mədəni-tarixi irsin qorunub saxlanmasına çox böyük diqqət göstərildiyini vurğulayıb, şəhər sakinlərini əlamətdar gün münasibətilə təbrik edib.

Şəki bələdiyyəsinin sədr müavini Səyyarə Musayeva şəhərin inkişafı ilə bağlı həyata keçirilən layihələr barədə məlumat verib.

Rəsmi hissədən sonra bayram tədbirinin iştirakçıları rəngarəng konsert proqramını izləyiblər. Eldar Rəcəbovun rəhbərlik etdiyi Şəki Folklor Ansamblının, Şəkinin tanınmış ifaçılarının, həmçinin Qax rayonundan gəlmiş Qaxingiloy kənd Mədəniyyət evinin “Şvitkatso” xalq xoru və “İmedi” rəqs qrupunun çıxışları bayram tədbiri iştirakçılarının ürəyincə olub.

Tədbirin sonunda Şəki şəhərinin inkişafı ilə bağlı layihələrin həyata keçirilməsində, “Yuxarı Baş” Milli Tarix Memarlıq Qoruğunun ərazisində yerləşən tarixi binaların bərpasının layihələndirilməsi və dizayn işlərinin görülməsində xidmətlərinə, həmçinin Şəkinin mədəni həyatında fəal iştirakına, təhsil, idman sahəsində fərqləndiklərinə görə bir qrup şəhər sakininə xatirə hədiyyələri təqdim olunub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Kitab tək bilik mənbəyidirmi? Xeyir. Kitab həm də tərbiyəedən, motivəedəndir. Və 3-cü minillikdə bu növbəti iki funksiya kitabı daha qiymətli edir. Amma onu da nəzərə alaq ki, mobil telefonun və internetin basqısı şəraitində ənənəvi kitabçılıq basqı altındadır. 

 

Atatürk Mərkəzində Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şura ilə “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyinin  (ANAİB) “Azərbaycan kitabçılığının durumu: dövlət və özəl sektor əməkdaşlığı” adlı birgə müzakirə keçirmələrinin də əsas məqsədi kitabçılığın müdafiəsi və inkişafa kökləndirilməsi idi. 

Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın sədr müavini Əkbər Qoşalının aparıcılığı ilə keçən görüşdə Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Fazil Mustafa, Mədəniyyət nazirinin müavini Fərid Cəfərov, Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın sədri, akademik Nizami Cəfərov, ANAİB İdarə heyətinin sədri Şəmil Sadiq, Mədəniyyət nazirliyinin Kitab sənayesi şöbəsinin müdiri Akif Marifli, ANAİB-ə üzv olan iyirmi iki, üzv olmayan üç nəşriyyatın rəhbəri, QHT və media nümayəndələri, Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvləri iştirak ediblər. 

Giriş nitqi ilə çıxış edən ANAİB İdarə heyətinin sədri Şəmil Sadiq görüşün məqsədindən, kitabçılıq sahəsində dövlət və özəl sektorun rahat və sıx ünsiyyətinin vacibliyindən danışıb, 27 nəşriyyatın ANAİB-də bir amal uğrunda birləşdiyini dilə gətirib.

Ş.Sadiq Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu və III Uşaq Kitab Festivalından söz açıb; kitaba təşviq layihələrinin yetərli olmadığını, gənc ədiblərin əsərlərinin nəşrinin arzuolunan şəkildə stimullaşdırılmadığını, kitabxanalara kitab alışının azlığını, tərcüməyə dəstək proqramının hələ də həyata keçirilmədiyini vurğulayıb.

O bildirib ki, ölkəmizdə özəl qurumların təsis etdiyi ədəbiyyat və sənət dərgilərinin durumu acınacaqlıdır. Dərgi mədəniyyəti demək olar, tənəzzüldədir. Dərgilərin diqqətdən qıraqda qalması, onların kitabxanaların fonduna əlavə edilməməsi, dövlət dəstəyinin yoxluğu nəşriyyat sahəsinin xüsusi problemidir.

ANAİB sədri digər media orqanlarına edildiyi kimi ədəbi dərgilərə də dəstəyin vacibliyini dilə gətirib.

“Təhsil” nəşriyyatının direktoru Tural Axundov mətbəə ilə nəşriyyat sahələrinin vəhdətdə inkişafını önə çəkib və bu sahələri ayırmağın doğru olmadığını vurğulayıb. O, Mədəniyyət Nazirliyi ilə Elm və Təhsil Nazirliyinin kitab alışı siyasətindən razılığını ifadə edib.

“Parlaq İmzalar” nəşriyyatının direktoru Nurman Tariq ədəbiyyatın və dilin dövlətin mədəniyyət strategiyasında ən önəmli faktor olduğunu vurğulayıb. O bildirib ki, kitabxanaların fəaliyyəti genişləndirilməli, bu qurumların fondu üçün kitab alışı artırılmalı, eyni zamanda, kitabxanalardakı kiril qrafikalı kitablar latın qrafikalı olanlarla əvəzlənməlidir.

Nurman Tariq ölkədə Kino Agentliyinin olduğu kimi Kitab Agentliyinə də ehtiyac duyulduğunu bildirib.

“Əlfəcin” nəşriyyatı və Göygöl şəhərində fəaliyyət göstərən “Göygöl” kitab evinin rəhbəri Mübariz Həsənov bölgələrdə kitabçılığın əsas problemlərindən söz açıb. Mədəniyyət Nazirliyinin regionda təşkil edilən kitab sərgilərinə dəstəyinin, kitabxanalar üçün kitabların mətbəələrdən yox, nəşriyyatlardan satın alınmasının, hər rayon mərkəzində (ilkin olaraq) bir pilot kitabxananın yaradılmasının və bu təcrübənin daha sonra qəsəbə-kənd kitabxanalarında tətbiqinin, Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisində nəşriyyatlara daha çox yer ayrılmasının önəmini qeyd edib.

“Ağıllı Bala” nəşriyyatının rəhbəri Fatimə Alxaz ölkədə uşaq kitabları, uşaq yazarları və illüstratorları probleminə diqqət çəkib, uşaq ədəbiyyatının inkişafı ilə bağlı məsələlərdən danışıb.

F.Alxaz uşaq ədəbiyyatı ilə bağlı bir neçə nominasiyada mükafatın təsisi, uşaq yazıçılarının həvəsləndirilməsi, ölkədə və xaricdə tanınması yönündə silsilə tədbirlərin həyata keçirilməsi mövzusunda təkliflər irəli sürüb.

Çıxışçı 6 – 9 iyun tarixlərində keçirilən III Uşaq Kitab Festivalının konsepti barədə danışıb və müvafiq qurumların rəsmilərinin məsələyə daha üstün diqqətinin arzu olunduğunu deyib.

“Altun Kitab” nəşriyyatının rəhbəri Rafiq İsmayılov vurğulayıb ki, özəl sektorun bu sahəyə nə dərəcədə məsuliyyətlə yanaşacağını dövlətin strategiyası təyin edir. Ona görə də kitabçılığın, ədəbiyyatın əsas qoruyucu qurumu olan Mədəniyyət Nazirliyi bu sahəyə diqqətini artırmalı, yeni layihələrlə çıxış etməlidir.

Daha sonra “Libra Kitab” nəşriyyatının direktoru Veysəl Məmmədov çıxışında bu sahə üzrə xarici əlaqələrdən, beynəlxalq kitab sərgilərindən bəhs edib. Ölkəmizdə keçirilən Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisinin hazırlıqlarının il boyu aparılması, naşirlərin bu prosesdə yer alması, il boyu dövlət tərəfindən keçirilən sərgi və tədbirlər barədə geniş məlumatların verilməsi kimi məsələlərinin vacibliyini vurğulayıb.

İctimai Şuranın sədr müavini Vüqar Qədirov öz çıxışında bir sıra köklü məsələlərə, o cümlədən təhsil mövzusuna toxunub.

“Qələm” nəşriyyatının rəhbəri Hafiz Eyyubov bildirib ki, ölkəyə idxal olunan kağız ƏDV-dən azad olunsa da, bu qayda yalnız Rusiyadan gətirilən kağızlara şamil edilir, Avropadan gətirilənlərə şamil edilmir. O, sözügedən problemin tezliklə həll edilməsinin vacibiyini diqqətə çatdırıb.

Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Fazil Mustafa bu tədbirə, əsasən, problem dinləməyə gəldiyini deyib. Ölkədə kitab oxumayan, özünü kadr kimi yetişdirməyən gənclərin az olmadığından, dərin fəlsəfi kitabların yazılmamasından, tərcümələrin isə qənaətbəxş olmadığından, bu sferada terminologiyanın inkişaf etməməsindən, məktəblilərin yazı bacarıqlarının əskikliyindən, məktəblərdə oxuya təşviqin azlığından söz açıb.

F.Mustafa vurğulayıb ki, dövlət son zamanlar aktivləşən kitab sərgilərinə bacardıqca çox dəstək verməli, bunun üçün özəl sektordan layihələr istəməli, bu təşkilatçılıqda öz resurslarından səmərəli istifadə etməlidir.

İctimai Şuranın sədri Nizami Cəfərov öz nitqində Mədəniyyət Nazirliyi Nəşr Planının Tərtibi və Nəşriyyat Məhsullarının Satınalınması üzrə Komissiyasının fəaliyyətinin genişləndirilməsini təklif edib, qurumu ANAİB tərəfindən təşkil olunan silsilə kitab sərgilərinə aktiv dəstək verməyə çağırıb.

Mədəniyyət nazirinin müavini Fərid Cəfərov regionlarda keçirilən kitab sərgilərində Mədəniyyət Nazirliyinin həmişə öz resurslarından istifadəyə hazır olduğunu bildirib. Hətta indiyə kimi keçirilən kitab sərgilərinin bir xeylisi üçün müxtəlif bölgələrdə məkan və bəzi imkanların təşkilatçılara təklif edildiyini deyib.

O, xaricdə keçirilən müxtəlif beynəlxalq kitab sərgilərində iştirak üçün həmişə yerli nəşriyyatlara şərait yaradıldığını, bu il bir neçə sərgiyə özəl sektor nümayəndələrinin də cəlb olunduğunu, bütün xərclərin nazirlik tərəfindən qarşılandığını qeyd edib.

F.Cəfərov Mədəniyyət Nazirliyi Nəşr Planının Tərtibi və Nəşriyyat Məhsullarının Satınalınması üzrə Komissiyasının fəaliyyət planının hər il detallı şəkildə elan edildiyini, nazirliyin kiril qrafikalı kitabların latın qrafikalı kitablarla əvəzlənməsi üçün işlər apardığını, Kitab Agentliyinin yaradılmasının planlar arasında olduğunu, Azərbaycan ədəbiyyatına dəstək layihəsi üzərində işlər getdiyini, kitabxanaların effektiv fəaliyyəti ilə bağlı “yol xəritəsi” hazırlandığını və son olaraq ANAİB tərəfindən təşkil olunan Azərbaycan Naşirlərinin I Forumu və III Uşaq Kitab Festivalında Mədəniyyət Nazirliyinin müvafiq şöbəsinin əməkdaşlarının qatıldığını bildirib.

Nazir müavini müzakirələrin gələcək fəaliyyət və işbirliyi üçün faydalı olacağına inandığını söyləyib.

Təbii ki, ölkə kitabçılığının inkişafında Mədəniyyət Nazirliyi çox maraqlıdır və bunu öz fəaliyyəti ilə sübut etməkdədir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)

İncəsənət insan hisslərini təsvir edən vasitədir. Bəzən insanlar sözlərlə ifadə edə bilmədikləri hisslərini çox rahatlıqla rəsmdə təsvir edə bilirlər. Sözsüz ki, hər şey incəsənətdir, əsas məsələ isə onu görməkdir.

 

Günümüzdə incəsənətə yeni texnoloji anlam gəlib. Bu müasirlik bizim xeyrimizə olduğu qədər, həm də dövrümüzün yaradıcılığını bizə təqdim edir. Bunu bizə hiss etdirən “YAY” qalereyası böyük məmnuniyyətlə yenidən açılışını elan edir.

Həftəsonu “YAY” qalereyasında “Hər şey yaxşı olacaq: Sabah və ya nə vaxtsa” adlı qrup sərgisinin açılışı olub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, açılışda iştirak edən “YARAT” Müasir İncəsənət Məkanın təsisçisi, rəssam Aida Mahmudova da qrup sərgisində olan rəssamlardan biridir.

 

Sərginin açılışından əvvəl sərginin kuratoru Zəhra Məmmədova AZƏRTAC-a açıqlamasında bildirib ki, müxtəlif medialarda çalışan və fərqli təcrübələri olan səkkiz rəssam bu sərgidə bir araya gəlib.

Qeyd edilib ki, bu dəfə Rasim Babayev, Elşən Baba, Orxan Hüseynov, Tərlan Qorçu, Aida Mahmudova, Qafar Rzayev, Zamir Süleymanov və CHINGIZ-in əsərlərindən ibarət qrup sərgisi təqdim olunub.

Z.Məmmədova diqqətə çatdırıb ki, sərginin başlıca məqsədi müəyyən “düşüncə toxumlarının” cücərməsinə sövq etmək, insanları çətin dövrlərdə incəsənətin gücünə inanmağa vadar etməkdir.

 

Sərginin açılışında çıxış edən “YARAT” Müasir İncəsənət Məkanının baş kuratoru, sənətşünas Fərəh Ələkbərli başda “YARAT” Müasir İncəsənət Məkanının təsisçisi, rəssam Aida Mahmudova olmaqla, sərgidə əməyi keçən hər kəsə təşəkkürünü bildirib.

Sərgi ilə tanış olan qonaqlara burada müasir dilemmalardan tutmuş introspektiv səyahətlərə qədər geniş mövzuları araşdırmaq təklif olunur. Rəssamlar zaman və məkan anlayışının mürəkkəblikləri arasında məna axtarmaqla liminal məkanları, həmçinin bizim kim olduğumuzu və əqidəmizi götür-qoy etməyə məcbur edərək, identiklik və kimlik məsələsini araşdırırlar.

 

Ekspozisiya özündə rəssam “gündəliyini” ehtiva edir. Bu gündəlik, bəlkə də, rəssamın şəxsən özü üçün məna kəsb edir, amma, eyni zamanda, tamaşaçı üçün rezonans doğurur və kollektiv təcrübəni əks etdirir.

Sərgi tamaşaçıları incəsənətin dəyişikliklərə səbəb olmaq kimi əzmini və qüdrətini nəzərdən keçirməyə məcbur etməklə, “incəsənət, eyni zamanda, həm güzgü, həm də bir vasitədir” düşüncəsi ilə üz-üzə qoyur.

Əsərlərdə bizim ictimai-siyasi reallığımız ilə dialoq, ruhumuza ünvanlanan və onunla danışan səmimi, açıq bir söhbət var. Burada suallar yaranır, onlar bizi konflikt və xaosu nəzərdən keçirməyə, həmçinin daxili aləmdə gözəllik və məqsəd tapmağa məcbur edir... Hər bir rəssam, özünəməxsus şəkildə öz dövrünün həqiqət carçısı sayıla bilər və bizi öz hekayələrində məna tapmağa dəvət edir.

 

Sənətsevər qonaqların sərgi ilə tanışlığından sonra möhtəşəm konsert proqramı təqdim edilib.

Sərgi dekabrın 8-dək davam edəcək.

Qeyd edək ki, 2012-ci ildə yaradılmış “YAY” qalereyası UNESCO-nun dünya irsi siyahısına daxil olan Bakının qədim İçərişəhərində yerləşir.

Qalereya Azərbaycanda incəsənət infrastrukturunu dəstəkləmək öhdəliyi çərçivəsində qeyri-kommersiya təşkilatı olan “YARAT” Müasir İncəsənət Məkanı tərəfindən təsis edilib.

“YAY” qalereyasının əsas fəaliyyəti Azərbaycan və digər ölkələrdən olan istedadlı və perspektivli gənc rəssamların, tanınmış və təcrübəli sənətçilərin əsərlərindən ibarət sərgi-satış tədbirlərinin keçirilməsinə yönəlib.

Qalereya incəsənət nümunələrinin satışından əldə edilən gəlirləri rəssamlar və “YARAT” təşkilatı arasında bölüşdürür.

“YAY” qalereyasının digər prioritetlərindən biri də fikir və təcrübə mübadiləsi platforması olaraq rəssamlar, həmçinin incəsənət sahəsində çalışan mütəxəssislər tərəfindən aparılan mühazirələr, seminarlar, habelə film nümayişləri və s. təşkil etməkdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.07.2024)