Super User

Super User

9-10 iyul 2024-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədr müavini Ceyhun Salmanovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Özbəkistan Respublikasının Daşkənd və Buxara şəhərlərinə işgüzar səfər edib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portallna agentlikdən məlumat verilib. 

 

Məqsəd Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyinin həmsədrliyi ilə Buxara şəhərində keçirilən Azərbaycan Respublikasının və Özbəkistan Respublikasının arasında əməkdaşlıq üzrə Birgə Hökumətlərarası Komissiyanın 13-cü iclasında iştirak, həmçinin Özbəkistanın müvafiq dövlət qurumları ilə işgüzar görüşlərin keçirilməsi olub. Komissiyanın iclası zamanı gündəlikdə olan məsələlər müzakirə edilib.  Sonda Azərbaycan-Özbəkistan Birgə Hökumətlərarası Komissiyanın 13-cü iclasının yekunlarına dair protokol imzalanıb.

 

Səfər çərçivəsində Daşkənd şəhərində Dövlət Agentliyinin sədr müavini ilə Özbəkistan Respublikasının ali təhsil, elm və innovasiyalar nazirinin müavini Maxkamov Otabek Muxtaroviç arasında ikitərəfli görüş keçirilib. Görüşdə qurumlar arasında sosial innovasiyalar, startaplar və digər fəaliyyət sahələri üzrə əməkdaşlığa dair birgə yol xəritəsinin hazırlanması ilə əlaqədar müzakirələr aparılıb. Nazir müavini Dövlət Agentliyi ilə əməkdaşlığından məmnunluğunu və birgə fəaliyyətə hazır olduğunu ifadə edib.

 

Özbəkistan Respublikasının Ali Təhsil, Elm və İnnovasiyalar Nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən “INNO texnopark” və “Yaşnobad” innovasiyalar texnoparklarının rəhbərləri ilə də ikitərəfli görüşlər keçirilib. Dövlət Agentliyinin “İnnovasiyalar Mərkəzi” ilə “Yaşnobad” innovasiyalar texnoparkı arasında 2022-ci il 15 dekabr ayında imzalanmış Anlaşma Memorandumu çərçivəsində əməkdaşlıq faəliyyətinin təşkili, startap və akselerasiya sahələrində qarşılıqlı təcrübə proqramlarının implementasiyası və birgə yol xəritəsinin hazırlanmasına dair geniş müzakirələr aparılıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.07.2024)

Azərbaycan Ordusu tərəfindən həyata keçirilmiş lokal anti-terror əməliyyatları zamanı Şuşa rayonunun  işğaldan azad edilmiş Malıbəyli və Quşçular kəndləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı müvafiq Qanuna əsasən Xocalı rayonunun  inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilib.  

 

​Xocalı Rayon İcra Hakimiyyətinin müraciətinə əsasən qeyd olunan kəndlərin sakinlərinin daimi qeydiyyat ünvanının dəyişdirilməsi zərurəti yaranıb.  

 

​Bu məqsədlə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən xüsusi səyyar qruplar formalaşdırılıb.  

 

​“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “ASAN xidmət” ə istinadən xəbər verir ki, səyyar ASAN xidmət çərçivəsində Sabunçu rayonunun Pirşağı qəsəbəsindəki Gilavar sanatoriyasında və Ramana qəsəbəsindəki Şuşa şəhərciyində yaşayan müvafiq kəndlərin 150-dən çox sakininə xidmətin göstərilməsi nəzərdə tutulur.

 

​Səyyar ASAN xidmətin həyata keçirilməsinin əsas məqsədi dövlət xidmətlərinin vətəndaşlara daha rahat, yeni və innovativ üsullarla təqdim edilməsi, vətəndaşlar üçün əlçatanlığın təmini və vətəndaş məmnunluğuna nail olunmasıdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.07.2024)

Cümə axşamı, 11 İyul 2024 14:44

Günün fotosu: Rüstəm Behrudinin doğum günüdür

Günün fotosu: Rüstəm Behrudinin doğum günüdür

 

Bu gün türk dünyasının böyük şairi Rüstəm Behrudinin doğum günüdür. Şair öz doğum günündə bu bəndini paylaşıb: 

 

Çox yorğunam, ilahi,

Məndən bezib bu can da;

Dadı qaçıb, şirindi,

Çəkdiyim acının da...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Cümə axşamı, 11 İyul 2024 17:10

“Sirli güzgü”dən bir parça

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

20.01.2024 - Bu tarixdə yenə dərdlərim qəlbimdə, yaşılı sevən oğlaq öz-özlüyümdə  danışaraq yol gedirdim.

Növbəti doğum günüm idi.

Yenə doğum və ölüm günüm bir gündə olsun düşüncəsində idim.

Bir anlıq sanki onu gördüm, artıq çox vaxt olardı ki, Amiri görmürdüm, amma qəlbimdə Amirdən nə əvvəl, nə də sonra sahiblik edən bir "sakin" olmuşdur. O sirli insan qəlb qapımın açarını, bəlkə də, gözlərimdən oğurlamışdı. Gözlərimə ona görə acıqlı idim, çünki qəlbimə keçməsi üçün gözlərim ona bələdçilik etmişdi. Amma gözlər nə etsin ki!? Axı qəlb öz qapısını öz əlləri ilə açır. Gözlər günahkar deyil, onlar çox simalar görür, qəlbim özü bu simaya vurulmuşdu. 

 

Həmin qara gödəkçə, enli çiyinlər, ağır addımlar, idmansayağı saç düzümü və qürurlu qamət...

Artıq ayaqlarım yerdən üzülmüşdü və yenə var gücümlə ona- " sevgimə layiq deyilsən " demək istəyirdim.

İşıqforu unutmuşdum və ona tez çatmaq istəyirdim.

Deyəsən, sürətlə gələn maşını da görməmişdim.

Sadəcə zərbə hiss etdim və hər yer qaraya boyandı.

 

Ayılanda olmadığım, görmədiyim bir yerdə idim.

Nə baş verirdi, mən harada idim, heç nə anlamırdım.

Rəngli güllər, heç yerdə görmədiyim quşlar, göy qurşağı, yaşıl kəpənəklər və möhtəşəm mənzərə.

Bir anlıq hiss etdim ki, yazdığım hekayələrimdəki obrazam.

Axı hər obrazımı hiss edirdim;  onlara dönüb o qədər ağlayıb, kədərlənib, gülmüşdüm ki.

 

Birdən gözümə böyük bir güzgü sataşdı və uzunluğu 1.80 sm, eni isə əlli santimetr olardı.

Bu güzgü çox maraqlı idi və fırlanırdı.

Özümə baxmağa həvəsləndim və güzgüdə fərqli görünürdüm. Saçım uzunluğu qədər güllərlə bəzənmişdi, donum ağ rəngində tüllərdən  tikilmişdi və ayağımda isə şəffaf və parıldayan bir ayaqqabı vardı.

Bu nədir? 

Yoxsa, maşın məni vurub bu fərqli dünyaya yollamışdır.

Həm də doğulduğum gündə doğum və ölüm günü hədiyyəm idi bu məkan.

İlahi, ölüm günü hədiyyəsi.

Nə maraqlı ifadə idi, ilk dəfə idi  bu ifadəni zəkam işlətdi.

Nə yaxşı, arzum yerinə yetmişdi.

Mənim doğum və ölüm günüm bir günə düşmüşdü.

Sevincimdən yerimdə dövrə vururdum.

Bu an bilmədən güzgüyə toxundum. Və...

Güzgü elastik idi. Əvvəlcə əllərimi güzgüyə toxundurdum.

Əllərim güzgünün o biri tərəfinə keçdi.

İlahi, mən tərəddüd etmədən güzgünün o biri tərəfinə keçdim. Dəfələrlə bu epizodu xəyalımda canlandırmışdım və indi, əlbəttə ki, düşünmədən bunu real yaşayacaqdım.

 

Hər yer dumanlı idi, amma xoş qoxu vardı.

Dumandan heç nə görmürdüm. Birdən tanış sima gördüm. Gözlərim dolmuşdu, amma göz yaşlarım çox fərqli idi. Bu dəfə göz yaşlarım mirvariyə dönürdü, və yoxa çıxırdı. O sima Şəhid, Şair Əsgər- Səbuhinin siması idi.

Çox sevindim. Adını ucadan çəkdim, səslədim onu.

Səbuhi səssizcə gülümsədi və mənə tərəf addımlamağa başladı. Duman çəkilirdi və mən onu aydın görürdüm.

 

Mənə yaxınlaşan kimi: 

" Niyə tələsirdin? Axı yaşıl rəngi sevirdin. İşıqfordakı yaşıl rəngi gözləmək çətin idi?! Niyə bu qədər səbirsizsən? " - söylədi.

 

 Mən bilmirdim nə düşünüm, deyəsən, həqiqətən, ölmüşdüm, belə düşünməyə məcbur idim. Cahan ana ilə Səbuhi haqqında çox danışmışdım və onu görəndə sanki illərdi tanıdığım birini görürmüş kimi hiss etdim.

 

Ruh cismə sığırdımı? İslamşünas dostum söyləmişdi ki, ruh cismə sığmaz və ruh görünməz.

Mən də elə düşünürdüm ki, ruh cismə sığmaz və həmişə bədənlə rabitədə olar.

Bəs mən harada idim?

Özümə söyləyirdim ki, Əbülfəzqızı, yuxuda deyilsən.

Səbuhinin ilk sualı belə oldu:

-Ruhların səsini eşitmisənmi?

-Əlbəttə ki, yox söylədim. Hər halda sağ olduğumu bildirdim.

Şair əsgər elə şəkillərində olduğu kimi gülümsədi.

Dilim susmağa aşiq deyildi, söylədim ki, ruhum cismin yükünü daşıyır, bəzən o yükdən qurtulmağı arzu edirəm.

-Niyə bu qədər bədbinsən -deyə, Səbuhi söylədi.

Söylədim ki, Şair əsgər,  bircə sən mənə- bədbinsən , - söyləməmişdin.

Söylədim ki, ruhu duymaq üçün nə qulağa, nə də dilə ehtiyac var.

Sirlidir, cazibəlidir, vahiməlidir.

Deyim ki,  məncə, ruhlar xəta etməz.. Düzmü söylədim?

Səbuhi yenə gülümsündü, amma susdu.

Bir az gərginləşib, -niyə ancaq mən danışmalıyam- söylədim.

O isə getməlisən -,Əbülfəzqızı, dedi.

Əlbəttə, getmək niyyətim yox idi və- getmirəm-, söylədim.

 

O bir daha- getməlisən- söylədi.

Xahiş etdim ki,  bir sualıma heç olmasa, cavab ver.

Üzümə baxıb bir anlıq susdu, sanki suallarımı əvvəlcədən üzümdən oxumuşdu.

-Vətən üçün bir də Şəhid olardınmı? - söylədim.

O,  yenə gülümsədi: Vətən üçün bir dəfə yox, neçə dəfə həyata gəlsəm, o qədər də Şəhid olmağa hazıram - söylədi 

- Gözlərindən dəyən güllə səni çox ağrıtdımı? -  söylədim.

O isə:  torpağımın yağı tapdağında olmağı daha ağrılı idi - söylədi.

Söylədim ki, qanınız yerdə qalmadı və sizin kimi igid oğullar sayəsində başımız uca, Vətənimiz azaddır.

Səbuhi möhtəşəm gülüşü ilə: bəli, - söylədi və çox qürurlu, sevincli görünürdü.

Sualların bitdisə, get xahiş edirəm- dedi.

Təbii ki, etiraz etdim.

Amma ölüm fikrindən daşın, pay olan hər saniyənə Şükür et söylədi.

Artıq kövrəlirdim, o sanki daxilimi duymuşdu.

Qəlbindəki sevgini incitmə.

Hamının günahları olur, bağışla onu söylədi.

Maraqla soruşdum.

- Mənim daxilimi necə bilirsən?

-Yenə o susdu.

Bir-iki dəqiqə ara verdim, sanki kimsə ağlayırdı.

Anamın səsinə bənzəyirdi, çox həyəcanlandım.

Anamı axtarmaq üçün dəli kimi boylandım.

Səbuhi isə getməlisən- söylədi.

-Get və ona zəng vur, sevdiyini söylə.

O bütün yazılarının müsbət baş obrazı, şeirlərinin ruhu deyilmi?

-İndi Səbuhi ilə yerimizi dəyişmişdik, bu dəfə isə mən  susurdum.

İşıqforu niyə unutdun?-söylədi.

- Ona bənzər birinimi gördün?  Görürsən, onun izinə düşüb bura gəlmisən.

Deməli, sevgin canından dəyərlidir, Əbülfəzqızı.

-Hə, bayaqdan suallarını Bakının tıxacı kimi ard-arda düzmüsən və məndən cavab istəyirsən.

İndi buyur, sən mənim suallarıma cavab ver, onu ölümə dik baxacaq qədər çoxmu sevirsən?

 

Suallara cavab vermək mənə heç bu qədər çətin olmamışdı.

Bir çox imtahanlar vermişdim, amma bu qədər heç bir sualların qarşısında aciz qalmamışdım.

Səbuhi isə xüsusi təbəssümlə cavab gözləyirdi.

-Sanki birdən hər şeyi bilən şagirdtək sinifdəki bir-iki paxıl şagirdin tənəli baxışlarını görən kimi oldum.

Bəli, bəli, onu sevirəm. Səsim əks-səda verdi.

Öz səsimi düz 3 dəfə eşitdim.

Səbuhi isə gülərək: Elə bunu gözləyirdim- söylədi.

Hamımızın səhvi olur, onu bağışla, zamanımız qısadır , - söylədi.

 -Bunu anladığını bilirəm. Yarım qalmış çox hekayələrimiz var.

Atamın mənim otağımda çəkdirdiyi rəsmi xatırla- söylədi.

Bu cümlə məni yaman təsirləndirdi, göz yaşlarım yanaqlarımdan sürətlə tökülüb elə havada mirvariyə dönüb yerə tökülürdü və yenə yoxa çıxırdı.

Reallıq, yuxu, ya təxəyyülüm mənə tələ hazırlamışdı, nə baş verdiyi mənə çatmırdı.

Yaşadığım ağrılı anlar, onu bağışlamağıma imkan vermirdi, amma Səbuhi yaman israrlı idi.

Budur, anamın səsi aydın eşidilirdi, Səbuhi isə həyəcanla tələs-tələs söylədi. Mən isə getmirəm dedim. Səbuhi əsəblə: "mənim anamı sevirsənmi?"- söylədi.

-Əlbəttə, sevirəm söylədim. Daha bir cümlə işlətdi.

-Öz ananı incitmək istəyirsənmi?

-Təbii ki, xeyr- söylədim.

O isə: Bura gəlmə zamanın indi deyil, Əbülfəzqızı- deyib məni fırlanan güzgüyə sarı itələdi.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Zahirə Cabir, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

 

Çox-çox illər bundan qabaq gözəl, sıx meşəsi olankənddə kasıb bir odunçu yaşayırdı. O, hər gün ağackəsib, odun eləmək üçün meşəyə gedərdi. Bir gün yenəsəhər baltasını, ipini götürüb meşəyə getməyəhazırlaşdı. Arvadı torbasına bir parça çörək, pendir vəbir bardaq da su qoydu. 

Odunçu bütün günü meşəni gəzdi. Meşənin dərin, sıx bir yerində palıd ağacı ilə rastlaşdı. O, qüdrətli, qocapalıd ağacına baxıb: 

“Bu palıddan yaxşı odunlar çıxar”- deyə düşündü.

Odur ki, qoca palıd ağacına yaxınlaşıb baltasını çıxarıbyellədi. Sanki, ağacı bir zərbə ilə aşıracaqdı. Baltanıağacın gövdəsinə vurmaq istəyəndə çox kədərli bir səseşitdi. Ağac mələyə döndü və qarşısında əlində baltatutmuş odunçuya dedi: 

- Məni kəsmə. Mənim kölgəmdə nə qədər insanlardincəlir, mənimlə dərdləşir, bölüşürlər. 

Odunçu heyrətləndi və ağzını açıb bir söz deyəbilmədi. Nəhayət özünə gəlib dedi: 

- Narahat olma. Səni kəsmərəm.

“Çox sağ ol, əziz insan. Sənə təşəkkür edirəm. Yaxşılığıvın əvəzində sənin üç arzunu yerinəyetirəcəyəm.”- mələk üzlü palıd razılıqla başınıtərpətdi.

Odunçu çox üzgün, yorğun halda evə qayıtdı. Yol boyubaşına gələnləri xatırladı, heyrətləndi, gördüklərindənhələ də özünə gələ bilməmişdi. Nəhayət evə çatdı. Fikrində yalnız bir şey var idi: oturub dincəlmək. Gördüklərinin bir yuxu olduğuna özünü inandırmaq. Kətilin üstündə oturdu. Az sonra başına gələnləriarvadına söylədi. Arvadı heç bir söz demədən kişininhavalandığını zənn etdi. Heç bir söz demədən oradanuzaqlaşdı. Odunçu çox acımışdı, şam yeməyinə isəxeyli vaxt var idi. 

- Şam yeməyinə nə bişirmisən? – deyə arvadındansoruşdu.

“Heç nə bişirməmişəm. gözləyirdim ki, sən odun satıbbazardan ayın-oyun alıb gətirəsən, mən də bişirim. Səndə ki…” arvadı səsini qaldırdı.

- Eh! – odunçu ah çəkdi: “Kaş ki, indi bir qazan ətlişorba, bir də təndir çörəyi olardı. Doyunca yeyərdim.”

Elə bunu demişdi ki, birdən qarşısında süfrə açıldı, üstündə bir qazan ətli şorba ilə çörək hazır oldu. Odunçunun sevincdən gözləri bərəldi. Arvadı isətəəccübündən yerə yıxıldı. Sonra özünə gəlib:

- Bu nədir? - deyindi. - Sən necə də axmaqsan! Deyəbilmirdin ki, bizə bir ulağ lazımdır ki, odunu belinəşəlləyib bazara aparasan!

Odunçu avradına deməyə bir söz, gözlərini qırpmağavaxt tapmamışdı ki, doqqazdan ulağın anqırtı səsigəldi. Əyri boyun ulağ qapını təpiklə açıb evə daxiloldu. Gəlib odunçunun düz qarşısında durdu. 

Arvadı ulağa baxıb:

- Bu necə eşşəkdir. Boynu lap dəvəyə oxşayır. Beləeşşək olmaqdansa daşa gönsün.

Bunu eşidən ulağ ildırım sürətilə evdən çıxdı. Odunçuonun dalınca qacdı. Dəvə boyunlu eşşək palıd ağacınatərəf gəlib ona nəsə deyib uzaqlaşdı, sonra gözdən itdi. Gözdən itdiyi yerdəcə daşlaşdı, böyük bir dağ əmələgəldi. Dağ dəvənin boynunu xatırladırdı. İnsanlarsonralar bu dağı dəvəboynu dağı adlandırdılar. 

 

Dəvəboynu dağı Zəngəzur mahalının Qarakilsərayonu ərazisində yerləşir. Ən hündür zirvəsi 3594 m-dir. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Cümə axşamı, 11 İyul 2024 16:06

GÜLÜŞ KLUBUda şahmat

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

1.

Əgər qaranlıq küçədə üç nəfər tapança çıxarıb sizi soymaq istəyirsə siz təslim olmayın. Çünki Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə əmlakı insandan yalnız məhkəmə qərarı ilə almaq olar. 

 

2.

Tik-tokla yutubun fərqli bilirsən nədədir? Tik-tokda kiçik boşlayırlar, yutubda böyük. 

 

3.

Beynəlxalq Şahmat Federasiyasına - FİDE-yə qaradərili şəxsi prezident qoydular. Bundan sonra şahmatda ilk gedişi ağlar deyil, qaralar edəcəklər.

 

4.

Doğum Evinin həyətinə yüksək sürətlə daxil olan cipin sürücüsü maşını tormozlayıb cəld düşür, ətrafdakı ağ xalatlılara “cəld xərək gətirin, hamilə gətirmişəm” söyləyərək dal qapını açır və…

…hirslə deyir:

-Tfu, arvadı unudub evdə qoymuşam. 

 

5.

-Üçüncü kursdan qovuldum. Gedib pulla diplom aldım. İndi həmkurslarım arasında yeganə adamam ki, diplom üzrə işləyirəm.

-Ümid edirəm, həkim deyilsiniz. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Bakıdakı Rus evində bir çox respublika müsabiqəsinin laureatları, gənc rəssamlar Leyli, Sərhad və Fərrux Burzunun “Sehrli dünyamız” adlı sərgisi açılıb.

 

AzərTAC xəbər verir ki, tədbirin aparıcısı və kuratoru, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının (BMA) baş müəllimi Alyona İnyakina, təsviri incəsənət müəllimi, gənc rəssamların pedaqoqu Səbinə Ağasıyeva, eləcə də Fərhad Burzu sərginin açılışında iştirak ediblər.

 

Sərgidə tamaşaçılara müxtəlif janr və mövzularda 30-dan çox əsər təqdim olunub. Həmçinin tədbirə gələn qonaqlar Leyli və Fərrux Burzunun, BMA-nın studiya məktəbinin tələbələri Leyla və Cəmilə Yolçuzadənin, eləcə də BMA-nın baş müəllimi Sevda Yolçuyevanın ifasında Azərbaycan, rus və xarici bəstəkarların əsərlərindən ibarət xüsusi hazırlanmış musiqi proqramı ilə tanış olublar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Azərbaycanın tanınmış xeyriyyəçisi Hacı Zeynalabdin Tağıyevdən bəhs edən “100 il şərəfli ömür” filmi Kanadanın Toronto şəhərində keçirilən “WideScreen Film & Music Video” festivalında “Fəxri Ad” mükafatına layiq görülüb.

 

AzərTAC xəbər verir ki, festivala dünyanın fərqli mədəniyyətlərinin tanıdılması mövzusunda çəkilmiş filmlər qəbul edilir.

 

Ekran əsərinin ssenari müəllifi, quruluşçu rejissoru və baş prodüseri Cəlaləddin Qasımov bildirib ki, filmin çəkilməsində əsas məqsəd Hacı Zeynalabdin Tağıyevi geniş coğrafiyada tanıtmaq, həm də onun timsalında ölkəmiz haqqında insanlara geniş məlumatlar verməkdir.

 

Festivalda “İkinci Ömür” tammetrajlı bədii filmin ssenarisi də “Fəxri Ad” mükafatına layiq görülüb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik Qiraətdə bu gün yenə də Əlizadə Nuridir, bu dəfə “Sənə gül atdılar, mənə də güllə...” şeiri ilə. 

Yenə də təəccübləndirir, heyrətləndirir şair. 

“Çəkib öz komama gətirdim bu gün,

Qorxdum ki, bayırda darıxacaq qəm.

Qəmi övladlığa götürdüm bu gün 

Onu balam kimi böyüdəcəyəm...”

Gözəl poetik bənzətmədir, deyilmi? 

Xoş mütaliələr!

 

Sənin ayrılığın hər yanı tutub,

Dünyanı gözümdən salıb həsrətin.

Mənə göndərdiyin bu son məktubu

,,Qara kağız" kimi oxumaq çətin...

 

Üşüyən çöllərin od-ocağı yox, 

Bir yandan fevral da gəlir qarıyla.

O yetim uşağın oyuncağı yox

O uşaq oynayır göz yaşlarıyla...

 

...Çəkib öz komama gətirdim bu gün,

Qorxdum ki, bayırda darıxacaq qəm.

Qəmi övladlığa götürdüm bu gün 

Onu balam kimi böyüdəcəyəm...

 

Biz hara gedirik bu boş könüllə,

Bir ayın içində ayrı həftəyik.

Sənə gül atdılar, mənə də güllə-

Yaxşı ki, ikimiz bir hədəfdəyik...

 

Əsən ayrılıqdır, yel deyil əsən,

Bu bəxti tikməyə mənə sap verin.

Niyə əllərini qoyub getmisən

Səni soruşanda nə cavab verim?!..

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Biz onun filmləri ilə böyümüşük. Tərbiyə almışıq, dərs almışıq, pis və yaxşı keyfiyyətləri seçməyi öyrənmişik. 

Söhbət görkəmli kinorejissor, Dövlət mükafatı laureatı, Xalq artisti Rasim Ocaqovdan gedir. Bu gün onun anım günüdür, vəfatından 18 il ötür.

 

Rasim Ocaqov 1933-cü il noyabrın 22-də Şəkidə anadan olub. Həvəskar fotolar çəkən, gələcəkdə geoloq olmaq istəyən Rasim Ocaqovun kinoya gəlişi təsadüfən alınıb. Bir dəfə Şəkiyə sənədli film çəkən qrup gəlir. Bu vaxt fotoqrafiya ilə ciddi məşğul olan Rasim peşəkarların işləri ilə tanışlıq imkanı əldə edir. Möcüzəli kino aləmi onu özünə elə cəlb edir ki, gənc fotoqraf bu sənəti dərindən öyrənməyi qərara alır. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Moskvaya gedərək orada Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun kinooperatorluq fakültəsinə daxil olub. O, 1956-cı ildə təhsilini başa vurub, 1961-1967-ci illərdə isə Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunda rejissorluq fakültəsində təhsil alıb.

Dünya kinematoqrafiyasının ənənələrindən ustalıqla faydalanmış sənətkar kimi Rasim Ocaqovun yaradıcılıq yolu milli kino mədəniyyəti tarixində ayrıca bir mərhələdir. Ölkəmizdə kinooperator sənətinin zəngin imkanlarının üzə çıxarılması və təkmilləşdirilməsində onun əməyi təqdirəlayiqdir. Operator işi və sənətkarlıq cəhətdən maraqlı kinofilmlərin çəkilişində novator üsul və metodlardan bacarıqla istifadə edən Rasim Ocaqov mədəniyyətimizin incilərindən sayılan bir çox kino və televiziya filmlərinin ustalıqla yaradılmasına nail olub.

Əmək fəaliyyətinə 1956-cı ildə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında quruluşçu-operator kimi başlayan Rasim Ocaqov burada müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. İlk dəfə operator kimi “Bir məhəlləli iki oğlan” filmini lentə alıb. Sumqayıt metallurqlarının həyatından bəhs edən “Onun böyük ürəyi” filmi R.Ocaqovun ilk sərbəst işi olub. Bu ağır peşə adamlarının ekran həyatı operatorun kamerası ilə romantik və cəzbedici bir formaya salınıb. Bundan sonra lentə aldığı “Əsl dost”, “Bizim küçə”, “Mən rəqs edəcəyəm”, “Sən niyə susursan?” və “Skripkanın sərgüzəşti” filmlərində Rasim Ocaqov Azərbaycan kinosunda operatorluq sənətinin ən layiqli nümunələrini yaradıb.

Azərbaycan kinematoqrafiyasında istedadlı kinooperator kimi şöhrət qazanmış Rasim Ocaqov ötən əsrin 70-ci illərindən etibarən rejissorluq sahəsində fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Rejissor kimi ilk işi yarımçıq qalmış “Gəncəbasarlı qisasçı” filmini tamamlamaq olub. Bu tarixi-qəhrəmanlıq janrında çəkilən filmin ssenarisini yenidən işləyib. Qatır Məmmədin obrazını isə görkəmli aktyor Şahmar Ələkbərova tapşırıb. Onun növbəti rejissor işi “Tütək səsi” filmi olub. Ekran əsəri öz orijinal səhnələri, çəkiliş manerası, mövzunun bədii həlli baxımından Azərbaycan kinosuna xeyli yeniliklər gətirib. Bundan sonra çəkdiyi "Ad günü", "Bağlı qapı", "Özgə ömür", "Park", "Ölsəm bağışla", "Həm ziyarət, həm ticarət" və "İstintaq" filmlərində R.Ocaqov müasirlərinin əsl obrazını yaratmaqla tamaşaçıları ətrafa diqqətlə yanaşmağa, cəmiyyətdə baş verən mənfi hallara göz yummamağa çağırıb.

Onun çəkdiyi həqiqi sənət nümunələri Azərbaycan kinematoqrafiyasının qızıl fonduna daxildir. Məzmun rəngarəngliyi, fəal vətəndaşlıq mövqeyi və müasirlik duyğusu ilə yanaşı, obrazların incə psixologizmi və hadisələrin həyatiliyi Rasim Ocaqov sənətinin əsas cəhətlərini təşkil edib.

Dövrün ab-havasını Azərbaycan kinosuna gətirən və bu filmlərdə insanın milli təfəkkürünü, dünyagörüşünü formalaşdıran, ona emosionallıq, vətənpərvərlik kimi hissləri aşılayan filmlərlə böyük bir auditoriyanın məhəbbətini qazanıb. Bu filmlərdə böyük rejissor Azərbaycan kino sənətinin tanınmış simaları ilə çalışaraq onların potensial gücünü ortaya çıxarıb, sənət meyarları baxımından çox yüksəkdə duran ekran əsərlərini yarada bilib. Rasim Ocaqov, həqiqətən də Azərbaycan kinosunda elə bir zirvədə dayanan sənətkarlar sırasındadır ki, onun filmləri zamanla cəmiyyət arasında bir yaxınlıq yaradıb, insan psixologiyasının dərin qatlarına toxunaraq onun düşünməsinə, həyatın fəlsəfəsini dərk etməsinə gətirib çıxarıb.

Rasim Ocaqovun müstəqilliyimizin ilk dövrlərində çəkdiyi “Qətldən 7 gün sonra”, “Təhminə”, “Həm ziyarət, həm ticarət”, “Otel otağı” və digər filmləri milli zəmində lentə alınmış sənət nümunələridir. Bu filmlərdə Rasim Ocaqovun fikir dünyası ilə ssenarist arasında olan yaxınlıq özünü büruzə verir. Sözsüz ki, Rasim Ocaqov bu filmlərdə müasir prizmadan cəmiyyətin əxlaq normalarına, milli-mənəvi dəyərlərinə yanaşaraq, azərbaycançılıq nöqteyi-nəzərindən onları tərbiyə etməyə çalışıb.

Rasim Ocaqovun böyük operatorluq və rejissorluq məharəti sənətkara ölkəmizin hüdudlarından kənarda da şöhrət gətirib. Onun yaratdığı kino və televiziya filmləri ayrı-ayrı kinofestivallarda mədəniyyətimizi yüksək səviyyədə təmsil edərək müxtəlif təltiflərə layiq görülüb, sənətşünaslar və tamaşaçılar tərəfindən daim böyük rəğbətlə qarşılanıb.

Görkəmli kinorejissorun milli kino mədəniyyətinin inkişafı sahəsindəki xidmətləri dövlətimiz tərəfindən hər zaman yüksək qiymətləndirilib. O, müxtəlif illərdə bir sıra dövlət mükafatlarına və fəxri adlara layiq görülüb, müstəqil Azərbaycanın ali mükafatlarından olan “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilib.

Rasim Ocaqov yaradıcılığının bütün dövrlərində sənətə çox ciddi yanaşıb, müxtəlif insan talelərinin peşəkarlıqla işıqlandırılmasına çalışaraq, fərdin cəmiyyətdəki rolunu, onun rast gəldiyi təsadüfləri, eləcə də insanların taleyində baş qaldıran acınacaqlı hadisələri rejissor gözü ilə süzgəcindən keçirib, ideal insan obrazlarını çox təbii və inandırıcı bir şəkildə ortaya qoya bilib.

R.Ocaqov 2006-cı il iyulun 11-də Bakıda dünyasını dəyişib.

Ruhu şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.07.2024)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.