Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Son illərdə ənənəvi liderlik konsepsiyalarının uğursuzluğuna rəğmən alimlər liderliyin təhqiqinə yeni yanaşma metodları təklif etməkdədirlər.

Bu metodlardan da biri «şərait metodu»dur ki, onun da məğzi liderlik davranışının hər şəraitdə müxtəlif olmasıdır.  Gəlin razılaşaq ki, lider olmaqçün sivilizasiyanın mərkəzi Amerikada, yaxud intellektuallığın mərkəzi Yaponiyada lazım olan liderlik keyfiyyətləri və şəraitlə, tutalım, hələ də yarımvəhşi insanlar yaşayan Qvineya-Bisauda lazım olan liderlik keyfiyyətləri və şəraitlər heç də eyni ola bilməz. Eləcə də, postsovet məkanında, lap elə bizim Azərbaycanda. Milli adət-ənənələr, mental xüsusiyyətlər, dövlət quruluşu, iqtisadi-siyasi vəziyyət, cəmiyyətin strukturu, xarakteri və daha nələr, daha nələr günümüzdə şərait metodunu xeyli aktuallaşdırıb.

Kitabımızda biz mütləq bir neçə ən çox qəbul olunan şərait liderliyi konsepsiyasından bəhs etməliyik, onlardan oxucularım üçün mən Fidlerin şərait liderliyi modelini, Tannenbaum – Şmidt liderlik davranışı kontiniumunu, Hensey və Blanşardın şərait liderliyi modelini və Hauz və Mitçelin «Yol-məqsəd» liderlik modelini seçmişəm.

Növbəti günlərdə bu modellərlə ötəri də olsa tanış olacaq, onların mahiyyətinə diqqət yetirəcəyik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Ulduz” jurnalı ilə birgə QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞA TÖHFƏ layihəsini təqdim edir. Bu gün sizlər üçün "Bütöv Azərbaycan" qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, Qərbi Azərbaycan Ziyalılar Şurasının üzvü Tamxil Ziyəddinoğlunun “Qəbirlər də qəribləşir” məqaləsi təqdim ediləcək.

Vedinin yanı dağlar,

Ürəyi, canı dağlar.
Burda bir el var idi,
Siz deyin, hanı, dağlar?!

Bir də bu elin  yaralarına isti nəfəsiylə məlhəm qoyan bir oğul vardı. "Qarlı aşırım"dan oğuz ellərinə hay salan, cığa boyda qələmilə toplu-topxanalı Sovet İmperiyasına meydan oxuyan bir oğul. Ürəyinin  bir guşəsində Abasqulu
bəyə, birində Kərbəlayi İsmayıla heykəl qoyan Fərman Kərimzadə.

Fərman Kərimzadə 1937-ci ildə doğulmuşdur. O illərdə ki, Stalin repressiya-sının dalğaları Qərbi Azərbaycandan üzübəri bütün Azərbaycan məmləkətini bürümüşdü. Bu məmləkəti sevənlər ya güllələnir, ya ömürlük həbs olunur, ya da sürgün edilib Azərbaycan üzünə həsrət qalırdılar. Ulu Yaradan Fərman Kərimzadəni belə məqamda bəxş etmişdi Azərbaycana. Bəxş etmişdi ki, 37-cilərin yeri boş qalmasın. Amma onun ağrı-acılı günləri 37-ci illərinkindən də erkən başladı. 10 il sonra l947-ci ilin dekabrında Qərbi Azərbaycanın erməniləşdirilməsinə xidmət eləyən Arutyunov indi Ermənistan adlanan Qərbi Azərbaycan ərazisindəki azərbaycanlıların oradan köçürülməsi xahişi ilə İosif Stalinə məktub ünvanladı. İki həftə keçməmiş Stalin Kremldə SSRİ Nazirlər Sovetinin "Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasından kolxozçuların və digər azərbaycanlı əhalinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının Kür-Araz ovalığına köçürülməsi haqqında" 23 dekabr 1947-ci il tarixli 4083 saylı qərarını imzaladı.

Həmin qərara əsasən, 1948-50-ci illərdə Qərbi Azərbaycandan, öz dədə-baba yurdundakı doğma ocağından 100 min azərbaycanlı Kür-Araz ovalığına deportasiya olundu. Onlardan biri də İsmayıl kişinin 12 yaşlı oğlu Fərman idi. Beləcə bir əli ilə millətçilərə sığal çəkib "millət atası" adını alan İosif Cuqaşvili o biri əli ilə yüz minlərlə Fərman kimilərimizin deportasiyasına fərman verirdi.

1949-cu ildə Böyük Vedi kəndindən zorla çıxarılan İsmayıl kişinin ailə üzvləri də yüz minlərlə soydaşımız kimi yük vaqonlarına doldurulur. Didərginlərimizin dəmir karvanındakı ağrı-acılarını yaşayan Fərman Kərimzadə növbəti milli-tarixi faciəmizə şahidlik eləyə-eləyə Yevlax rayonundakı Mal Binəsi kəndinə köçürülür. Yevlax arxivindən verilən məlumata görə, buraya uyğunlaşa bilməyən Kərimzadələr Beyləqan rayonuna üz tuturlar. Şura hökumətindən gördükləri, xalqının gözü önündə yaşanan faciələri Fərmanı erkən yaşa doldurub kamilləşdirir. Milli-mənəvi dərd yükünə çiyin verə-verə boy atır, müdrikləşir. Qələminə tapına-tapına Azərbaycanın bütövlüyünə boylanır. Şura hökumətinin dünyaya meydan oxuduğu 60-cı illərdə "Axırıncı aşırım"dan ekrana çıxaraq qəhrəmanının dili ilə "Mən belə hökuməti tanımıram", – deyir.

Doğma od-ocağından didərgin salınan Fərman  Kərimzadənin yeganə təsəllisi Vediyə getmək, ağrı-acısını el-obasında qurulan büsatların şirinliyində əritmək idi. Tale bunu da ona çox gördü. Erməni-rus məkri ilə qədim-qayım elləri yenidən pərən-pərən düşdü. 1988-ci ildə Qərbi Azərbaycandan baş alan didərgin axını, çovğunlu-boranlı dağlarda qırılıb çatılan tifillərin, qocaların ah-naləsi, heç yana çatmayan fəryadları Fərman Kərimzadənin varlığına qənim kəsildi. O, soydaşlarının düçar olduğu məşəqqətləri öz şəxsi taleyinə köçürdü. Bakıda, Moskvada səlahiyyətlilərin qapısını döyə-döyə məkrli siyasətin qurbanına çevrildi. Şəhid oldu.

Bəli, şəhid oldu Fərman Kərimzadə. Azad, müstəqil, bütöv Azərbaycan uğrunda mübarizələrdə, qələm cihadında, söz döyüşlərində aldığı "söz güllələrindən, dil yaralarından" şəhid oldu. Artıq 36 ildir ki, onun səsinin, nəfəsinin həsrətindəyik.

Əslində, Fərman Kərimzadənin üzünü görməmişdim. Heç səsini də eşitməmişdim. Təkcə nəfəsini duymuşdum. Bütöv Azərbaycan təşnəli, Təbriz nisgilli yurddaş nəfəsini. "Xudafərin körpüsü"ndən duymuşdum bu xoş nəfəsi, bu Təbriz namusuna hopan, ruhumuza-qanımıza, iliyimizə işləyən isti nəfəsi.
Mənim qüdrətimdə deyil onun yaradıcılığına baş vurmaq, dodaq tərpədib Fərman Kərimzadə şəxsiyyəti haqqında söz demək, onun bir-birindən şah əsərlərini təhlil etmək. Sadəcə şəhid ziyalımızın adını anmağı borc bildim. Borcumu ödəmək üçün tanımadığım bir ünvana-Binəqədi qəbiristanına üz tutdum. Ziyarətə əliboş gəlmişdim. Şəhid analarının göz yaşı ilə sulanmaqdan ağırlaşmış qərənfili onsuz da ağır olan sinə daşına yük eləmək istəmirdim.

 Avtobusdan yolayrıcında düşdüm. Soraqlaşmaq üçün kimə yaxınlaşdımsa, yolunu dəyişdirdi. Elə bil nədənsə həmin gün hamı məndən qaçırdı. Axır ki, bir küçədən yol aldım. Tərslikdən bu da "Gülüstan" küçəsi imiş. Tarixi ayrılığımızın şahidi olan Gülüstan. Bu da bir tale işiymiş deyib, yoluma davam elədim. Xeyli gedəndən sonra qarşıma bir hamilə gəlin çıxdı.

– Oğul anası bacım, mənə qəbiristanın yolunu göstər, dedim: – Yolu göstərib, qabaqdakı döngədən dönərsən, – dedi. Döngədə 7-8 yaşlarında bir oğlanla rastlaşdım. Yolun davamını da o göstərdi. Allahıma şükür elədim. Ona görə şükür elədim ki, Fərman Kərimzadəyə aparan yolu dünyanın pisliklərinə bulaşmayanlar göstərdi. Belə yollar həmişə müqəddəs olur. Bu yol məni bir çiçəkli təpəyə apardı. Çiçəklərdən dəstə tutdum. Çox dolaşdım, ziyarətgahımı tapa bilmədim.

 Qəbir daşlarının hamısı görünürdü, mənim axtardığımdan başqa. Taqətdən düşüncə gəzdim, axtardım. Ayaqlarım sözümə baxmayanda qıy vurub dəlicəsinə qışqırdım, ey, hardasan, ay Azərbaycanın hər yerindən görünənim?!

 Səsimə bir quş pərvazlandı. Ömrümdə bu biçimdə, bu yaraşıqda, bu gözəllikdə quş görməmişdim. Quşun qalxdığı yerə gəldim. Təəccüb, heyrət, giley-güzar, umu-küsü, sevgi dolu qərib baxış məni yaxın buraxmadı. Fərman Kərimzadənin baxışları idi sual dolu o baxışlar. O baxdıqca mən acizləşdim. Acizliyimi gizlətmək üçün yerimi dəyişdim. Yerimi dəyişə-dəyişə özüm də bilmədən qəbrin başına dolandım. Dolandıqca ona bağlandım, o doğma baxışların sehrindən çıxa bilmədim. Qulağıma bir səs gəldi, – oğul, gələndə dərdimə dərman gətir! Bu səs anamın səsi idi, səsə tərəf yön aldım. Çiynimə qonan qərib quş isə hələ də qəbrin başına dolanırdı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Muğanda yaşayıb yaradan Arğın Paşanın  şeirlərini təqdim edir. 

AVTO BİOQRAFİYA

1989-am; 1368,

Nisgiləm,

Harayam,

Bağrı qarayam...

İnsanam və özgürlüyün özü;

Yəni öz kefimin paşası!

İgid babamın adını seçdim.

"Paşa"-yam;

Yam-yaşıl Muğanda doğuldum;

Xəzəlin göbəyində.

Kiçik yaşlarımdan şeirlə boy atdım.

Əzbərlədim qəbir şeirlərini!

Atamın söylədiyi nağılları,

Anamın nisgilli bayatılarını və

Sevdim anamı; dilini daha artıq.

Onsəkkizimdə dil açdım.

Ondoqquzumda əsgərliyə getdim

Gənc qardaşımla birlikdə.

Bu anlar şeir içimi döydü!

Çəkib canımdan dağıtdım varaqlara

İçimdəki darıxma qasırğasın...

Bitirib gəldim və son günündə gəldi

Əsgər qardaşım;

Amma əllərdə!..

Bu çağlar sevgi də məndə güllələndi 

Və dağıldım...

Bitki uzmanlığı bitirdim Bilim Yurdunda,

İyirmi ikimdə ədəbi dərnəklərlə tanış oldum.

Az sonra Muğanın şeir dərnəyində,

Yazıçılar birliyində birinci səsi qazandım.

Şeir və hekayə oxudum dünya yazarlarından

Və yazıldım neçə ölkədə.

İyirmi üçümdən uşaqlar üçün yazdım,

Kitab etdim neçə dönə.

İyirmi səkkizimdə məzar şeirim doğuldu;

Doğum günümdə!

İyirmi doqquzumda işimdən atıldım...

Yalqızlığımda yalqız olmayanda darıxdım.

Darıxmalarımı Nəsimidə yaşadım

Füzulinin dərdli sətirlərində;

Ramizdə, Xəlil Rzada, Bəxtiyarda

O tayda, bu tayda;

Arazda yaşadım, yaşa doldum aramızda

Yəni yaşamadım yaşam boyu...

Bu an

Otuzumdayam;

Və hələ də iyirmi birimdə!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün Nəsr zamanıdır, sizlərə Mətanət Ulu Şirvanlının “Dikbaş” hekayəsini təqdim edirik.

         “Prado” markalı “cip” musiqi sədaları altında sürətlə şütüyürdü. Xarici estradanın gurultusu maşının kabinəsindən ətrafa yayılır, küçədəki insanlar narazılıqla başlarını bulayırdılar. Maşın bir neçə dəfə küçəni boş-boşuna şütüyəndən sonra sürətlə dar dalana buruldu.

Əlil arabasında oturan, hər iki ayaqdan məhrum olan cavan, şikəst adam  zorla  darvazanı açıb küçəyə çıxmışdı ki...

         Elə o andaca böyük uğultu və səs-küy küçəni başına götürdü. Cavan sürücü əyləci basmağı ilə maşının burnu yerə dirəndi, sonra  da fırlanıb yaxınlıqdakı dəmir darvazaya çırpıldı.

         Əlil arabasındakı adam donub arabanın üstündə qaldı. Sürücü maşından düşüb yüyürərək əlil arabasındakı adamın yaxasından yapışdı:

– Ə, axmaq oğlu, yolun ortasında nə gəzirsən? Canından bezmisən, bilərəkdən özünü maşının altına atırdın?!

         Adam kəkələdi:

– Siz...z...siz qəfildən peyda oldunuz. Mən imkan tapıb yoldan çıxa bilmədim. Hələ, üstəlik, darvazamı da əzdiniz.

– Sənin ucbatından təzə maşınım əzildi.  Mərdimazar! – deyib, oğlan əlini cibinə atdı. Telefonunu çıxarıb:

–Papa, qəza oldu. Maşınım əzilib, – bir neçə saniyəlik susan cavan sürücü sözünə davam elədi –yox, özümə heç nə olmayıb. Nə bilim, əşşi, bir mərdimazar çıxdı qarşıma. Yox, sağdı, adamı vurmamışam. Deyərəm, gələr, yaxşı, –deyib telefonu söndürdü.

Oğlan üzünü əlil adama çevirib əlindəki kartı ona uzadaraq dilləndi:

–Götür bunu, get burada yazılan ünvana, səni gözləyirlər.

–Niyə? Mən nə günahın sahibiyəm ki? Maşını siz aşırtdınız – desə də, əlini uzadıb kartı oğlandan aldı.

–Az danış, get, yoxsa başın ağrıyar, –deyib maşına qayıtdı.

Əlil adam arabasını əli ilə sürərək dalanı burulub gözdən itdi. Onun arxasınca baxan oğlan kişinin dalınca tüpürüb dedi:

– Dilənçi köpək oğlu, indi dilənib yığdığın pulları verərsən təzə maşına.

***

Rəisin gur səsi yarıaçıq qapıdan dəhlizə qədər yayılırdı. O, bərkdən danışıb-gülür, kimə isə oğlundan fəxrlə danışırdı.

– Bu il universitetə qəbul olunub. Hədiyyə? Hə, bağışladım. Ə, köpək oğlu bayaq zəng eləmişdi ki, bəs ona bağışladığım maşını əzib. Nə bilim, əşşi, deyir,  bir mərdimazar kişi özünü yolun ortasına atıb. Bu da ki xam sürücüdür də. Qoy o adam gəlsin, görüm, ondan nə qoparda bilirəm.

Bu söhbətdən sonra rəis danışdığı adamla sağollaşdı. Sonra uca səslə:

– Ay qız, orada gözləyən adamı burax yanıma, – deyib qaşqabağını tökərək, kreslonun arxasında yerini rahatladı.

Katibə qapını geniş açıb, əlil arabasında oturan kişini kabinetə yola saldı. Rəis araba ilə qəbula girən adamı görüb, təəccüblə gözlərini bərəldərək dilləndi:

–Ay qız, mən gözlədiyim adamı göndər, – dedi.

Katibə sıxıla-sıxıla:

–Rəis, elə həmin adamdı.

–Lənət şeytana! –deyən rəis kişinin üstünə çımxırdı. – A kişi, niyə mərdimazarsan?!

         –Rəis, vallah, mənim heç bir günahım yoxdu. Sürətlə sürürdü maşını. Ona görə aşırdı, sonra da maşın yumbalanıb dəydi mənim darvazama. Darvazamı da əzdi. Kasıb adamam, vallah. Darvazamı necə düzəltdirəcəyəm heç bilmirəm.

–­­Darvazanı necə düzəltdirəcəksən, bilmirəm, amma maşını düzəltdirəcəksən!

–Qardaş, başına dönüm, mən kasıb adamam, necə düzəltdirim maşını. Özüm də şikəst adamam, görürsən.

–Mənə nə var şikəstsən. Şikəstsən, qaxıl otur evində. Tay küçəyə çıxıb özünü bilə-bilə maşının qabağına niyə atırsan, hə?!

–Bilə-bilə etmədim. Küçəyə də həkimə getmək üçün çıxmışdım. Kəsilən ayağıma...

Rəis əlil adamın sözünü ağzında qoydu:

– Sənə nə lazımdır? – kinayə ilə güldü. Ayağını niyə kəsiblər, bilmirəm, amma onu bilirəm ki, mənim maşınımın pulunu kəsməyəcəksən. Eşitdin?!

Şikəst adam dözmədi, əsəbiləşdi:

– Mənim ayağımı döyüş bölgəsində – Qarabağda kəsiblər. Sən burada rahat yatanda mən güllə altında, döyüş bölgəsində səni, sənin qudurğan oğlunu qoruyurdum.

Rəis özünü itirdi. Kəkələdi:

– Qazisən... – deyə mızıldadı:

– Gərək ayaqlarını qoruyaydın, – dedi.

–Mənim ayaqlarım səndən, sənin oğlundan qeyrətlidir. Özüm döyüşdən qayıtsam da, ayaqlarım qayıtmadı. Vətən torpağına qarışıb orda qaldı.

         Rəis duruxdu. Nə deyəcəyini bilmədi. Qarşısındakı adama haqsızlıq etdiyini bilsə də, özünü o yerə qoymadı. Özünü vətənpərvər adam kimi göstərərək dilləndi:

–Çıx get, qurban olasan Qarabağda qalan ayaqlarına. Dikbaş!

–Dikbaş? Hə, mənim üzüm ağ, başım dikdir! Qarabağım azaddır!

***

Əlil arabası rəsisin otağından azadlığa çıxdı. Keçmiş döyüşçü  göz yaşları içərisində gülümsəyir,“Dikbaş” kimi gəldiyi yolu məğrurcasına geri dönürdü...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı detektiv ustası, polis podpolkovniki Fəxrəddin Qasımoğlunun yeni yazdığı “Ruh” romanını dərc edir..

Fəxrəddin Qasımoğlu dalbadal dərc edilən bir neçə detektivi, xüsusən “Son gecə” böyük oxucu auditoriyası tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bu romanda da ənənəvi qəhrəmanlar iş başındadırlar, bu dəfə onlar uşaq oğurıuğunu araşdırırlar.

Restoranın arxa qapısı kiçik həyətə açılırdı. Həyətə girdiyimi görən orta yaşlı birisi yaxınlaşıb detektiv Bəxtiyar Nəzərli olduğumu dəqiqləşdirdikdən sonra arxasınca gəlməyimi xahiş etdi. Qapıdan keçib daha çox labirintə oxşayan uzun, dolanbac dəhlizlə getməyə başladıq. Dəhlizə hər iki tərəfdən çoxlu qapılar açılırdı. Bu qapıların arxasındakı otaqlar gəlişini gizli saxlamaq istəyən, əsasən də sevgililəri ilə gələn «VİP» qonaqlar üçün nəzərdə tutulmuşdu. Restoranın arxa qapısından yalnız «seçilmişlər» içəri keçə bilərdi. Nəhayət gəlib məni gözləyən adamın olduğu kabinetə çatdıq. Qapını döyüb içəri keçdim. Məni görən Fərman Gəraybəyli ayağa qalxıb görüşmək üçün əlini uzatdı:

- Çox sağ olun ki, təklifimi qəbul etdiniz.

Onun əlini sıxıb dedim:

- Mən hələ ki, sizi dinləmək təklifini qəbul etmişəm. Qalan şeylərə söhbətimiz əsnasında qərar verərik.

Həmsöhbətim sözlərimdən bir qədər tutulsa da, üstünü vurmadı. İlk baxışdan onun sifətinin rənginin necə qaçdığını hiss etdim. Salamlaşarkən isə əli titrəyirdi. Bu həyəcan yox, aşkar qorxu əlaməti idi. Görəsən, belə bir adamı bu cür qorxudan nə ola bilər? Masaya əyləşdik. Fərman müəllim çaydanı götürüb stəkanıma çay süzdü.

- Siz nuş edin, mən danışım.

Heç nə deməyib çayı qarşıma çəkdim. O, sözünə davam etdi.

- Bəxtiyar müəllim, mənim oğlumu oğurlayıblar.

Təbii ki, belə bir hadisə Fərman Gəraybəyli üçün fəlakət kimi dəyərləndirilirdi. Onun halını başa düşmək olardı. Mənimçünsə bu qəbildən olan cinayətlər yenilik deyildi və hətta maraqlı idi. Ona görə də təmkinimi pozmadan yenə də susub onun daha nə deyəcəyini gözlədim.

- Dünən axşam uşaq evə gəlmədi. Yəqin dostlarıyladı deyə əvvəl çox fikir vermədim. Oğlan uşağıdır. Bir qədər sərbəst olmasını mən də istəmişəm həmişə. Amma saat on biri keçəndə narahat oldum. Belə gec qaldığı olmamışdı. Telefonuna zəng çatmırdı. Dostlarına zəng vurdum, heç kim harada olduğunu bilmirdi. Saat on ikidə isə ev telefonuna zəng gəldi. Naməlum kişi səsi oğlumun onda olduğunu dedi. İki yüz min manat pul tələb etdi. İki gün sonra zəng edəcəyini, polisə xəbər verərəmsə, uşağı bir daha görməyəcəyimi bildirib dəstəyi asdı. Gecə yarısına qədər fikirləşdim. Yoldaşımla məsləhətləşdik. Polisə xəbər verməməyi qət etdik. Xeyli götür - qoydan sonra birdən yadıma Ənvər düşdü. O sizin haqqınızda mənə danışmışdı. Gecə saat 3 - də onu yığdım, nömrənizi istədim. Sonra səhərin açılmasını gözləyib zəng vurdum. Xahiş edirəm, mənə kömək edin.

Bunları deyən həmsöhbətim cibindən çıxardığı bloknota qonorarımın məbləğini yazıb vərəqi qoparıb qarşıma qoydu. Gözucu vərəqdə yazılan rəqəmə baxdım. Məbləğ həddən artıq yüksək idi.

- Niyə oğlunuzu xilas etmək üçün həmin məbləği o adama vermək istəmirsiniz?

Nəhayət ilk sualımı verdim.

Gəraybəyli düşünmədən cavab verdi:

- Bilirsiniz, mənim hələ lap cavanlıqdan çox güclü hissiyatım var. Əgər desəm ki, həyatım boyu qazandığım uğurlarımda savad və bacarığımla yanaşı, hissiyatımın da rolu böyük olub, səhv etmərəm. Gecə yarısına qədər də, elə-belə götür-qoy etməmişəm və sonda məni heç zaman aldatmayan hissiyatımı bu dəfə də dinləməyə qərar verdim. Çünki dünən gələn zəngdən sonra elə ilk dəqiqələrdən içimdən gələn bir hiss məni rahat buraxmır. Pulu versəm belə, oğlumun mənə qaytarılacağına əmin deyiləm. Yoxsa bu mənim üçün elə də böyük məbləğ deyil və oğlumu xilas etmək üçün bundan qat - qat artığını, hətta bütün var - dövlətimi verməyə hazıram. İkinci məsələ odur ki, pulu verəcəyim təqdirdə bunu kimin etdiyini bilməyəcəyəm. Mənsə bu işin arxasında kimin və ya kimlərin dayandığını çox bilmək istəyirəm. Peşəkarlığınıza Ənvərin söhbətlərindən bələdəm. Sizə inanıram. Oğlumun qaytarılacağı ilə yanaşı onların kimliyini də öyrənməyinizi istəyirəm.

Bunları deyən Fərman müəllim sözünə ara verib nə deyəcəyimi gözlədi.

Hansısa cinayəti açmağı boynuma götürəndə əsas şərt kimi qonorarı yox, qarşımdakı insanın kimliyini ilk növbədə nəzərə alırdım. Bəzən, hətta çıxılmaz vəziyyətə düşüb mənə müraciət edən imkansız adamlara kömək edərkən qonorardan imtina etdiyim hallar da olub. Ancaq indiki vəziyyət başqa idi. Fərman Gəraybəyli çox zəngin iş adamı idi və öz varidatını halal zəhməti, iti zəkası və sahibkarlıq bacarığı ilə qazanmışdı. Üstəlik, mənim hansısa bir məbləği səsləndirməyimi gözləməyib təklifi özü etmişdi. Cəmiyyətdəki nüfuzunu və yaxın dostum Ənvər Seyidbəylinin zəmanətini nəzərə alıb bu işi öhdəmə götürməyi qət etdim.

-Oğlunuz haqqında hər şeyi bilmək istəyirəm. Ancaq şərtlərim var: Məndən heç nəyi gizlətməyəcəksiniz və sizə qeyri-adi görünə biləcək suallarım və hərəkətlərimlə bağlı məndən heç nə soruşmayacaqsınız. Lazım bildiyim şeyləri özüm sizə deyəcəm.

Bu sözlərimi eşidən həmsöhbətimin üstündən sanki dağ götürüldü. Başını razılıq işarəsi olaraq tərpədib danışmağa başladı.

-Ağamirzənin on beş yaşı var. Bu ildən imtahan verib məktəbi liseyə dəyişib. Elə sonuncu dəfə də onu dünən liseydən çıxanda görüblər. Dostları ilə sağollaşıb ayrılıb. Başqa nə deyim. Sakit uşaqdır. Dostları da özü kimi tərbiyəli uşaqlardır. Hamısının ümumi bir marağı var. Boş vaxtlarında kartinqlə məşğul olurlar. Kiçik motorlu maşınlarda yarışmağı çox sevirlər. Dünən məşqləri yox idi deyə hamısı dərsdən sonra evinə gedib. Bu saat 15:30-da olub. Ağamirzə də ayrılarkən evə gedəcəyini deyib. Amma… Başqa nə deyim. Sizi başqa nə maraqlandırır?

- Hər şey. Ən xırda təfərrüatlar da mənim üçün vacibdir. Siz lazım olanları yadınıza salın. Xüsusilə, son günlər baş vermiş hadisələri xatırlayın. İndi isə Ağamirzənin anası ilə görüşüb söhbət etməliyəm.

Bu yerdə həmsöhbətimin bir qədər tutulduğu nəzərimdən qaçmadı. Ancaq o özünü tez toparlayıb gülümsədi:

- Nə deyirəm ki, əgər deyirsinizsə, deməli belə lazımdır.

Ayağa qalxdıq. Masanın üzərindəki telefonunu götürüb cibinə qoyan Fərman müəllim mənə baxıb, - ancaq siz heç nə yemədiniz, - dedi.

- Sağ olun, çay kifayət etdi.

Başına gəlmiş fəlakətdən boğazından su da keçməyən birinin yanında rahat yemək yemək qaydalarıma uyğun deyildi. Bunu Fərman müəllimə izah etməyə ehtiyac duymadım. Sadəcə, - gedək, - dedim.

- Gedək-deyə o cavab verdi.

Birlikdə restoranın arxa həyətinə çıxdıq. Sürücü bizi orada gözləyirdi. Gəldiymizi görüb cəld maşına oturdu və mühərriki işə saldı. Keçib arxa oturacaqda əyləşdik.

- Evə gedirik.

Fərman müəllim sürücüyə qısa tapşırıq verib telefonunu çıxardı. Zənginə cavab verilən kimi yenə də qısa şəkildə, - Biz Bəxtiyar müəllimlə evə gəlirik, - deyib xətti kəsdi. Getdiyimiz ünvana çatmağımız elə də çox vaxt aparmadı. Qapını açan ev sahibəsi kənara çəkilib içəri keçməyimizi gözlədi. Çox dalğın görünürdü. Keçib salamlaşdım. Xanımın təxminən otuz dörd-otuz beş yaşı olardı. Kifayət qədər gözəl idi. Sarışın saçlarını başının ortasında yığmış, qulaqlarındakı ağ qızıldan olan brilyant qaşlı iri sırğalar başını tərpətdikcə bərq vururdu. Onların əl işi olduğunu dərhal özüm üçün qeyd etdim. Sağ gözünün altında, almacıq sümüyünün üstündəki kiçik çapıq gözəlliyinə qətiyyən xələl gətirmir, əksinə onu daha da ecazkar göstərirdi. Uzun kirpikləri arxasından baxan açıq mavi rəngli gözlərində təlaş qarışıq dərin bir kədər gizləndiyi hiss olunurdu. Əynindəki ilk baxışdan sadə görünən paltarın ən azı beş yüz manat qiyməti olardı. Makiyajdan istifadə etməmişdi. Ancaq bu halında belə, onda bir çox qadınların həsəd aparacağı bir gözəllik var idi. Fərman müəllimlə qonaq otağında masanın arxasında oturan kimi evin xanımı bizə çay gətirdi. Çayları qarşımıza qoyduqdan sonra özü də masaya oturdu. Ev sahibi boğazını arıtlayıb dedi:

       - Sənubər xanım həyat yoldaşımdır. Buyurun, sizi maraqlandıran sualları verin.

Təşəkkür edib üzümü ev sahibəsinə tutdum.

- Zəhmət olmasa, deyin, Ağamirzə məktəbdən liseyə keçməyi özü istəmişdi?

Belə bir sualla başlayacağımı gözləməyən ev sahibəsi duruxub həyat yoldaşına baxdı. Bunu görən Fərman müəllim onun yerinə cavab verdi:

- Bəli, özü istəmişdi.

Növbəti sualımı verdim.

- Oğlunuz kartinqlə neçə ildir məşğul olur?

Bu dəfə Sənubər xanım özü cavab verdi:

- Doqquz ildir, altı yaşından yazdırmışam. Ağanın lap balacalıqdan yarış maşınlarına həvəsi var, «İdman» proqramında avtomobil yarışları haqqında gedən bir verilişi də buraxmır. Elə Bakıda keçirilən «Formula-1» yarışlarının da hamısına atasına bilet aldırıb, özü də ən yaxşı yerlərə. Yeniyetmələr arasında keçirilən yarışlarda bir neçə mükafat da qazanıb.

Bunları deyən Sənubər xanımın gözlərində ani bir işartı yarandı. Ancaq bu, cəmi bir neçə saniyə çəkdi. Belə olanda soruşdum:

- Yəqin, siz də əvvəllər bu idman növü ilə məşğul olmusunuz?

- Xeyr, heç vaxt, - evin xanımı bir qədər tələsik cavab verdi.

Üzümü Fərman Gəraybəyliyə tutub soruşdum.

- Oğlunuzun adını kim qoyub?

Belə bir sualı qətiyyən gözləməyən ər-arvad duruxub mənə baxdılar. Fərman müəllim yəqin ki, bunun məsələyə nə dəxli olduğunu məmnuniyyətlə məndən soruşmaq istəyərdi. Ancaq mən lap əvvəldən heç bir sual verməyəcəyi barədə şərtimi səsləndirmişdim. Ona görə də sakitcə üzümə baxıb sualımı cavablandırdı.

-Uşağın adını Sənubər xanım qoyub. Mərhum dayısının adıdır. O istədi, mən də etiraz etmədim. Bunu niyə soruşursuz?

Onun dözməyib səsləndirdiyi sualına heç bir reaksiya verməyib dedim: 

-İndi sualı ikinizə də verirəm. Şübhələndiyiniz kimsə var?

Sənubər xanım başını aşağı saldı. Fərman müəllim yenə də ikisinin yerinə cavab verdi:

-Mənim heç kimlə düşmənçiliyim yoxdur və olmayıb. Sənubər xanım da evdar qadındır. Evdən də çox az hallarda çıxır. Burada da nə isə olması ağlabatan deyil. Olsaydı da, mən bilərdim. Fikrimcə bu məsələdə düşmənçilik faktorundan söhbət gedə bilməz. Uşağımızı oğurlamaqda məqsəd yalnız və yalnız məndən pul qoparmaqdır.

Bunları əminliklə deyib mənə baxan Fərman müəllimə heç nə demədim. Bəlkə də o, haqlıydı. Ancaq belə işlərdə sonradan ortaya çox gözlənilməzliklərin çıxdığı mənə məlum idi. Hadisələri qabaqlamağı heç sevmirdim. Araşdırmalarımda ən sevmədiyim şey isə vaxtın azlığı idi. Zəng vuran adam cəmi iki gün vaxt vermişdi Fərman Gəraybəyliyə. Bu iki gün isə dünən axşamdan başlamışdı. Böyük ehtimalla adam elə iki günün tamamında zəng edərkən pulları götürmək üçün görüş yerini deyəcək. Belə çıxırdı ki, sabah axşama qədər ya nəticə olmalıdır, ya da sonrası nə olacaq bilinmir. Mən fövqəladam deyil, sadəcə, işimin peşəkarı idim və indidən başa düşürdüm ki, qaçırılmış oğlanın izinə düşmək üçün bu iki gündən qalan vaxt çox azdır. Görünür, qarşı tərəf də elə bunu fikirləşib belə az vaxt qoyub. Zənnimcə vaxtı uzatmaq üçün indidən bir fənd fikirləşməli olacağam. Elə bir fənd ki, inandırıcı olsun və qarşı tərəfi razılaşmağa vadar etsin. Hələliksə buradan getmək, Ağamirzənin oxuduğu liseyin ətrafını, keçdiyi marşrutu öyrənməyə çalışmalıyam. Onu son dəfə orada görüblər.

Fikrə getdiyimi görən ər - arvad danışmır, səbrlə nə deyəcəyimi gözləyirdilər. Gözucu Fərman müəllimin qarşısındakı stəkana baxdım. Yenə də çayına toxunmamışdı. Nəhayət, sükutu pozdum:

- Ağamirzənin şəklini mənə verin. Sonra oxuduğu liseyin ünvanını və ev telefonunuzun nömrəsini deyin.

Fərman müəllim əvvəl mənə, sonra isə sual dolu baxışlarla həyat yoldaşına baxdı.

Sənubər xanım cəld qalxıb o biri otağa keçdi və əlində oğlunun şəkli ilə qayıtdı. Şəkli mənə verib liseyin ünvanını dedi, sonra ev telefonunun nömrəsini səsləndirdi. Deyilənləri yadımda saxlayıb ayağa qalxdım. Şəkli cibimə qoyub dedim:

- Mən gedirəm. Gün ərzində yeni bir şey baş verərsə, mənimlə mütləq əlaqə saxlayın. İnanmıram ki, bu gün sizə kimsə zəng vursun. Ancaq hər halda ev telefonuna gələn zənglərə daim kimsə cavab versin.

- Mən heç yerə getmirəm, evdə qalacağam. Bir şey də olarsa, dərhal sizi yığacam.

Fərman müəllimlə dəhlizə çıxdıq. Ayaqqabılarımı geyinəndə Fərman müəllim divarda asılmış dəmir ayaqqabıgeyinəni mənə uzatdı. Ayaqqabılarımı birbaşa geyinməyə öyrəşdiyim üçün təşəkkür edib götürmədim. Onu yerinə asan ev sahibi ilə sağollaşıb qapıdan çıxdım. Çıxmazdan əvvəl gözucu dəhlizdən otağa boylandım. Sənubər xanım oturduğu yerdə qalıb fikrə getmişdi…

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış yazar və siyasi icmalçı Əkbər Qoşalının növbəti siyasi şərhini təqdim edir. 

Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi 33 il öncə bərpa olunsa da, biz müstəqilliyin dadını-duzunu, şirinliyini, necə deyərlər, mahiyyət və məzmununu ancaq son 4 ildən bəri gərəyincə hiss edə bilirik. 1918-ci ildə Türk-İslam Şərqində ilk Cümhuriyyəti quran xalqımız, Cümhuriyyət süqut etdikdən sonrakı onilliklər boyunca müstəqillik sevdasını könlündə gəzdirib, onu ədəbiyyatın, sənətin imkanları içində barındıra bildi. 1990-cı ilin 20 yanvarını yaşayan xalq, nəhayət 18 oktyabr 1991-ci ildə qanunverici orqanda Dövlət Müstəqilliyinin Bərpası haqqında qərar qəbul edilməsi ilə öz sözünü demiş oldu. - Tarixə Söz, Sözə Tarix!

“Müstəqilliyi qorumaq onu əldə etməkdən daha çətindir” təsbitini edən Ümummilli lider Heydər Əliyev birinci dəfə ali hakimiyyətə gələndə ölkəmiz müstəqil deyildi, respublika müstəqil siyasət yürüdə bilmirdi; lakin uzaqgörən rəhbər o dönəmin bütün imkanlarından maksimum yararlanaraq - bunu bacararaq (!), xalqımızı, respublikamızı harada, nədə və nə qədər mümkünsə qabağa apardı, inkişafa qovuşdurdu. Məsələn, təhsil (o cümlədən hərbi təhsil), elm, mədəniyyət, incəsənət, kənd təsərrüfatı, sənaye və b. sahələrlə bağlı ciddi irəliləyişləri qədirşünaslıqla vurğulayırıq. 

14 iyul 1969-cu il! - Bəli, bu tarix Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycanda birinci dəfə siyasi hakimiyyətə gəldiyi tarixdir. Necə deyərlər, tarix kimi tarix! 

55 il öncə respublikamızın inkişaf yolu başlanmış oldu.

55 il öncə Azərbaycanda bütün əməli çalışma sahələrində sürətli inkişaf dönəminə qədəm qoyuldu. 

55 il sonra - bu gündən baxdıqda, o tarixi günün şanı-şöhrəti, şərəfi və məsuliyyəti daha aydın, daha dərinləməsinə və üfüqgenişliyi ilə görünür. 

Heydər Əliyevin rəhbərliyi dönəmində Azərbaycan donor respublikaya çevrildi. Özü də, bu hadisə qısa müddətdə oldu. SSRİ-də Azərbaycan və daha iki respublika istisna olmaqla, digər respublikalar o illərdə özünü təmin edə bilmirdi. Heydər Əliyev respublikanın belə qabaqcıl mövqeyini xalqımızın nəfinə çevirməyi bacaran, ittifaq miqyasında böyük nüfuz sahibi olan lider idi. Azərbaycanda sənaye müəssisələri yaradılması, kənd təsərrüfatının sürətlə inkişafı, sonucda xalqımızın daha da yaxşı yaşamağa başlaması təsadüf əsəri deyildi, əlbəttə. Əlbəttə, yaradıcı insanların ümumittifaq səviyyəsində ün qazanması, onların yüksək təltifləri yalnız həmin şəxslərin fərdi uğuru olmaqda qalmadı, bu hadisələr xalqımıza, Azərbaycanımıza şan-şöhrət gətirdi. Nəzərə alaq ki, belə qabaqcıl mövqeni, əldə edilən ciddi nəticələri qısqanan və qarşı gələn şəxslər, mərkəzi strukturlar və “müttəfiq” respublikalar var idi; bu baxımdan, Heydər Əliyevin necə maneələri dəf etdiyini, kimləri, nələri sıradan çıxardığını və beləliklə, alovlu vətənpərvərliyini, xalqcanlılığını, uzaqgörənliyini daha aydın anlaya bilirik. Heç şübhəsiz, Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları, Qarabağda separatizm, (o zaman bədnam Stepanakert adı ilə tanınan) Xankəndidəki vilayət strukturlarının rəsmi Bakını saymadan özbaşına hərəkətlənmə çabaları məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti, iradəsi, nüfuzu sayəsində baş tutmadı. Heç şübhəsiz, yalnız Heydər Əliyevin keçmiş SSRİ hakimiyyətindən uzaqlaşmasından sonra ermənilər özlərini əl-qolu açılmış kimi hiss etməyə başladı… Sonra olanlar bəllidir. 

Bəlli ki, əgər Heydər Əliyev 90-cı illərdə ya (keçmiş) SSRİ ya da Azərbaycan ali hakimiyyətində olmuş olsaydı, başımıza gələn müsibətlər, ağır itkilər olmazdı. 

Heç təsadüfi deyil ki, dövlətimizin ən çətin anlarında xalqımız məhz Heydər Əliyevə üz tutdu, 1993-cü ildə onu hakimiyyətə dəvət etdi. Bu da, xalqımızın öz müdrik liderinə müdrik münasibəti idi.

Bəli, 55 il öncə hakimiyyətə gələn Ümummilli liderin yalnız alın yazısının deyil, ağıl yazısının, titanik çalışmalarının, uzaqgörənliyinin, vətəncanlılığının, sevdasının və peşəkarlığının təntənəsiydi ki, müstəqil Azərbaycanda da ilklərə imza atmaq ona nəsib oldu. Dövlət müstəqilliyini bərpa etmiş dövlətin

rəsmi təqvimini Cümhuriyyət təqvimi əsasında yeniləyən Heydər Əliyev oldu.

Ümummilli liderə nəsib olmayanlarsa onun vəsiyyətinə çevrildi və vəsiyyəti çin oldu! - Prezident İlham Əliyev 2020-ci ilin 8 noyabrında xalqa Şuşanın işğaldan qurtuluşunun müjdəsini verərkən bu fövqəladə təsirli sözləri dedi: “Mən bu gün Ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdim, onun ruhu qarşısında baş əydim. Ürəyimdə dedim, xoşbəxt adamam ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim. Şuşanı azad etdik! 

Bu, böyük Qələbədir! 

Bu gün şəhidlərimizin, Ulu öndərin ruhu şaddır! 

Gözün aydın olsun, Azərbaycan! 

Gözünüz aydın olsun, dünya azərbaycanlıları”! 

55 illik əlamətdar yubiley gününü öz suverenliyini, ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş, işğalın ağır izlərini aradan qaldıran, “Böyük Qayıdış”ı uğurla həyata keçirən, həqiqi müstəqil, güclü Azərbaycanda qeyd edirik. Bu qürurverici hadisələrin sevincinin Ümummilli liderin ruhunu şad etdiyinə inamımız tamdır. 

Bəli, 

“Ayrılarmı könül candan,

Azərbaycan, Azərbaycan”!.. - Səməd Vurğunun bu misralarla süslənmiş “Azərbaycan” şeiri Heydər Əliyevin ən çox sevdiyi şeir idi… Ən çox sevdiyi şair isə ünlü “Heydərbabaya salam”ın ünlü yazarı

Şəhriyar idi. Şəhriyar deyirdi:

Heydərbaba, igid əmək itirməz,

Ömür kecər, əfsus bəhrə bitirməz,

Namərd olan ömrü başa yetirməz,

Biz də, vallah, unutmarıq sizləri,

Görəmməsək, halal edin bizləri.

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış yazar və siyasi icmalçı Əkbər Qoşalının növbəti icmalını təqdim edir. 

Azərbaycan Prezidentinin qardaş ölkə Pakistana möhtəşəm səfəri başa çatdı. Hər son bir başlanğıcdır. Bu səfər başa çatdı, ötən dönəmin dərin dəyərləndirməsi aparıldı, yeni sənədlər imzalandı, yeni ideyalar çıxdı, yeni çalışma sahələrinə açılımlar edildi. Payızda Pakistanın Baş naziri Azərbaycana səfər edəcək; o səfərədək məsul dövlət orqanları arasında vacib görüşmələr davam etdiriləcək və İslamabadda imzalanan sənədlər üzrə praktik işlər görüləcək. Görüləcək ki, qardaşlığımız, dostluğumuz daha da güclənsin, yeni üfüqlər qazansın.

Bakı - İslamabad arası uçaqla 2183 km (2 saat 43 dəqiqə), araba ilə 3316 km.-dir (2 gün). Elə paytaxt var – bir dağın başına çıxsaq görünər, elə paytaxt var – uçuş vaxtı, uçağa minib-enmə prosedurana gedən vaxtdan da qısa sürür... Ancaq nə olsun? – Ya aramızda barış yoxdur, ya səfirliyimiz bağlıdır ya da bir başqa səbəblə gediş-gəlişimiz səngiyib. Yəni fiziki yaxınlıq hələ mənəvi yaxınlıq, fiziki uzaqlıq hələ mənəvi uzaqlıq demək deyil: “Biz bir-birimizdən uzaqda yaşayırıq, lakin inanın mənə, bizim qəlblərimiz bir yerdə döyünür, fərqli dillərimizin olmasına baxmayaraq biz birlikdə danışırıq, biz bir yerdə düşünürük, biz ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərimizə aid bütün məsələlərdə bir-birimizin yanındayıq”. – Bu sözlər Pakistan İslam Respublikasının Baş naziri Məhəmməd Şahbaz Şərifə aiddir. Çox dəqiq təsbitdir, əlbəttə; əlbəttə, bu, dövlətlərin, xalqların çıxarlarının, səmimiyyətin, güvənin, sədaqətin dil, din, fiziki-coğrafi uzaqlıq (yaxınlıq) tanımadan özünəxas bir ucalıqda durduğunu bir daha göstərir.

Bu isə Azərbaycan Prezidentinin İslamabadda dediyi sözlərdir:

“2020-ci ilin noyabrında Qələbəmizi qeyd etdiyimiz zaman xalqımızın əllərində Azərbaycan, Pakistan və Türkiyənin bayraqları var idi. Bu, bizim münasibətlərimizi unikal edir.

Bizim qardaşlığımız xalqlarımızın əsrlərlə bundan əvvələ təsadüf edən, bir-birinə olan dərin hisslərinə əsaslanır.

...Həqiqətən, bu bağlantı böyük sərvətdir”.

Heç təsadüfi deyil, ölkəmizə gələn pakistanlı qardaş-bacılarımızın sayı son illər daha da artıb və Azərbaycan Prezidenti bunu öz çıxışında vurğulamağı uyğun bildi. O da təsadüfi deyil, artıq Bakı-İslamabad, Bakı-Kəraçi, Bakı-Lahor birbaşa uçuşları yüksək səviyyədə müzakirə edilib və qarşı aylarda ilk uçuşlara tanıq olacağımıza inanırıq. Hər nə qədər iqtisadi, ticari, turist səfərləri olacaqsa da, biz Azərbaycanla Pakistan arasındakı bütün uçuşları könül uçuşu, qəlb atışı, ürək döyüntüsü kimi qəbul etmə haqqına sahibik. Kərküklülər demiş, “Qardaş qardaşdı, qardaş”! – “Biz qardaşıq və dostuq. Biz hər işdə, istənilən beynəlxalq təsisat daxilində, hər beynəlxalq məsələdə bir-birimizi dəstəkləyirik”. – Uçağı Pakistan göylərində, özü Pakistan torpağında ən özəl, ən gözəl şəkildə qarşılanan Azərbaycan Prezidentinin sözləridir bu!..

Pakistan torpağı demişkən, qardaş ölkənin Dövlət Himni belə başlayır:

“Bərəkətli olsun müqəddəs torpaq,

Sevincli olsun səxavətli ölkə!

Sən yüksək əzm nişanısan,

Ey Pakistan torpağı!

Bərəkətli olsun imanın mərkəzi”!

Qardaş ölkənin 70 il öncə təsdiq edilmiş (bəstəsi Əhməd Qulaməli Çaqlaya, sözləri Həfiz Cullundhriyə aid olan) Himninin alxışına, öygüsünə qoşularaq, Pakistana könül dolu sevgi-sayğılar yetirmək çox xoşdur, könülcədir.

Əlbəttə, bu səfər Azərbaycan Prezidentinin Pakistana ilk səfəri deyildi; lakin Birgə mətbuat konfransında da vurğulandığı kimi, daha üstün səfərdir. Həm dörd yanımızda baş verən olaylar sərgisində, həm öz aramızdakı bağların daha da gücləndirilməsi, necə deyərlər, potensial imkanların dövriyyəyə daxil edilməsi anlamında. Bu gücləndirmə aktı qacınılmaz faktlarla birgə götürülür və sarsılmaz qardaşlıq-dostluq zəminində yeni çiçəklənmələrə səhnə olur.

Hələ bir bu möhtəşəm, qürurverici salamlamaya baxın:

“Əziz qardaşım, Sizi Pakistanda salamlamaq məndə böyük məmnunluq və şərəf hissi oyadır. Siz öz dəyərli vaxtınızı sərf edərək qardaş ölkəyə səfər edirsiniz. Buraya eniş etdikdən bəri Pakistan xalqı Sizi televiziya ekranlarında və sosial mediada görməkdən çox məmnundur. Ona görə məmnundur ki, səmimi dost və həqiqi qardaş öz qardaş ölkəsini ziyarət edir”! – Baş nazir Şərifin Prezident Əliyevə bu iltifatı həm şəxsi, həm xəlqi, həm dövləti simpatiyanı, məhəbbəti, qardaşlıq və dostluğumuzun dərin köklərini, geniş üfüqlərini təcalla etdirir.  

Gəlin bu yerdə, Azərbaycan Prezidentinin Pakistana səfərindən öncəki səfərlərlərlə, təşəbbüsçü yaxud dəvətli olduğu beynəlxalq tədbirlərlə bağlı yığcam xatırlatma edək:

Pakistan səfərindən (11.-12.07.2024) öncə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-formal Şuşa Zirvəsi keçirildi (06.07.2024);

Şuşa Zirvəsindən öncə, evsahibi Qazaxıstanın Prezidentinin dəvəti ilə Azərbaycan Prezidenti (Pakistanın da üzvü olduğu) Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının Astana Zirvəsində iştirak etdi; ayrıca, Astanada İlham Əliyev, Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Məhəmməd Şahbaz Şərif arasında üçtərəfli görüş keçirildi (03-04.07.2024);

Ondan öncə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın dəvəti ilə Ankaraya işgüzar səfər etdi (10.06.2024);

Daha öncə Azərbaycan Prezidentinin Misirə rəsmi səfəri olmuşdu (07-08.06.2024).

Təqribən 1 ay içindəki bu səfərlərin, beynəlxalq tədbirlərin coğrafiyasını, miqyasını, tədbirlərin iştirakçılarını və eləcə də, beynəlxalq konyunkturanı, dörd yanımızda baş verən olayları bir abzasda xatırlamaq belə, Pakistan səfərinin özəlliyini, önəmini göstərmək gücündədir. – Yəni düşünülmüş, ardıcıl, prinsipial xarici siyasətin uğurları açıq-aydın görünür. 

Rusiya-Ukrayna müharibəsinin daha qanlı fazaya keçdiyi, III Dünya müharibəsi haqqında ciddi ağızlardan ciddi sözlərin deyildiyi günlərdə... qalib Azərbaycanın ən müxtəlif məsələlərə baxışı, mövqeyi bölgəmiz üçün, yaxın-uzaq tərəfdaşlar üçün (habelə dost ola bilməyənlər üçün də!) önəmlidir. Biz dünyadan təcrid olunmadığımız kimi, ətraf aləm də bizdən (və qardaşlarımızdan, dostlarımızdan) təcrid olunmayıb. – Danılmaz  qarşılıqlı təsirlər vardır. Bizi beynəlxalq birlikdən təcrid etmək cəhdləri olmayıbmı? – Olub. Bizim də dalana çevirmə zorunda qaldığımız “qonşu” olmayıbmı? – O da olub. – Söhbət ən azından “iki bacı”dan gedir – keçmiş işğalçı Ermənistanın “böyük bacı”sı Fransa bizim öz ərazilərimizi azad etməyimizi, ədalətli, haqlı Zəfərimizi hələ də sinirə bilmir. Fransa bizə qarşı nə edə bilərdisə, bəlkə ondan artığını etməyə çalışdı – ancaq istədiyinə çatmadı. Başqa sözü neynirsiz, artıq “Azərbaycan bizim daxili işlərimizə qarışır” deyər oldu Fransa...

Budur, Fransada anti-Azərbaycan siyasətini ən yuxarılara daşımış Makron hökuməti özünün ən aşağı günlərini yaşayır... 

Ötən illərdə (bir çox hallarda) sinxron işləyən Paris-Tehran-İrəvan şər üçbucağı da sıradan çıxmaq üzrədir.

İranda Prezident seçkilərində islahatçı namizəd Məsud Pezeşkian qalib gəldi. – Qürurla “Mən türkəm. Azərbaycanda dünyaya gəlmişəm” deyən, uşaqlarını evdə farsca danışmağa qoymayıb, öz dilimizdə danışdıran, Şəhriyarın şeirini kövrələrək söyləyən Məsud Pezeşkian... İnşallah, o kövrəkliyi, o ədalətli duruşu Prezident kürsüsündə də saxlasın.

Məsud Pezeşkianın Prezidenti seçildiyi ölkə Azərbaycan Respublikası ilə də, Pakistan İslam Respublikası ilə də rəsmi sınırlara malikdir. Sizcə, Tehran üçün ən yaxşısı Bakı-İslamabad arasındakı sağlam qardaşlıq-dostluq bağlarını örnək almaq olmazmı?..  

Ermənistan isə hələ də Zəngəzur dəhlizini açmayıb, Naxçıvan Ermənistan tərəfdən blokadadır və belə olunca, özəlliklə də, Qarabağ və Gündoğar Zəngəzur işğal altında olduğu illərdə biz də onları beynəlxalq daşıma kəmər və yollarından uzaq tutmalı olduq. “Ermənistan, haradasan? Bakı-Tbilisi-Ceyhan yan keçdi. Bakı-Tbilisi-Ərzurum da həmçinin. TANAP da həmçinin. İndi biz qazımızı Avropaya çatdırırıq. Sən, Ermənistan, pul qazana bilərdin. Kəmərin bir hissəsi sənin əlində ola bilərdi. Sən tranzit haqqı alacaqdın. Sən özünü nədən məhrum etdin?! Dəyərdimi buna?

Bu işğalçılıq, bu düşmənçilik, qonşuya qarşı bu nifrət hissləri, onları, bax, bu günə saldı”. – Bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2020-ci il dekabrın 1-də - Xalqa müraciətində söyləmişdi.

Bəli, coğrafi baxımdan, infrastruktur baxımından Azərbaycan bu gün çox önəmli bölgəsəl gücdür. Azərbaycandan yan keçməklə, Azərbaycanı saymadan bizim coğrafiyamızda uğurlu iş görmək mümkün görünmür. – Azərbaycan artıq enerji üzrə olduğu kimi, daşımalar üzrə bölgəsəl haba çevrilib. Azərbaycanın infrastruktur layihələrə yatırımları daşımaçılıq üzrə çox geniş beynəlxalq işbirliyi formatına gətirib çıxarıb. 

Beləliklə, indi qardaş Pakistana yatırımların real müzakirələrə cəlb olunması da qətiyyən təsadüfi deyil.

Bayaqkı enerji vurğumuz isə artıq yalnız neft və qazı ehtiva eləməklə qalmayıb, yaşıl enerjini də içinə almaqdadır. “Yaşıl Dünya naminə Həmrəylik İli” içində olan, COP29-un evyiyəsi Azərbaycan dünyaya Günəş kimi doğub. – Ümummilli lider Heydər Əliyevin 90-cı illərdə uzaqgörənliklə söylədiyi “Azərbaycan dünyaya Günəş kimi doğacaq” fikri bu gün artıq gerçəkləşib. 

Günəşin şəfəqlərindən gözü qamaşanlar, o şəfəqlərin düşdüyü (istitdiyi) yerləri torpaqlamaq, qaralamaq istəyənlər var – amma nəyə yarar? – Günəşin şəfəqləri torpaq götürmür... Torpağa bərəkət qatır Günəş; Günəş torpağı şennəyir, torpağın altındakıları göyərdir, yaşıllandırır, toxumdan gövdəyə, çiçəyə, gülə, meyvəyə... çevirir...

Günəşə çamur atmaq olmaz,

Günəşə üz turşutmaq olmaz,

Günəşə qarşı gəlmək olmaz!

Günəşsiz olmaz!

*

Yuxarıda Pakistan Dövlət Himninin ilk bəndini vurğuladıq, Himnin digər iki bəndi belədir:

Bu qutsal torpağın intizamı

Xalqın qardaşlıq gücüdür!

İnşallah millət, ölkə və dövlət

Əbədi görkəmdə parlasın!

Bərəkətli olsun bizim

                    sevdalı məqsədimiz!

Aypara və ulduz bayrağı

Tərəqqi və kamilliyə yol göstərir!

Keçmişin tərcümanı, bugünün izzəti,

Gələcəyin ilhamı!

Yenilməz güc sahibi Tanrımızın kölgəsi!

Himn adətən başlanğıcı simgələr, qoy bizim Himnlə bağladığımız bu yazımız da yeni - daha gözəl, özəlmi özəl başlanğıcları simgələmiş olsun!

QARDAŞLIĞIMIZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.07.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qazax şəhərinin mərkəzində yerləşən Ədəbiyyat Muzeyi qonaqlı-qaralı idi. 

Orada Azərbaycan Respublikası Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi" İctimai Birliyinin 2024-cü il kiçik qrant müsabiqəsində həyata keçirdiyi ''Azərbaycan kəlağayılarının təbliği'' layihəsi çərçivəsində növbəti konsert keçirilirdi. 

Konserti giriş sözü ilə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri, Kəlağayı Muzeyinin direktoru, layihə rəhbəri Güllü Eldar Tomarlı açaraq qonaqları salamladı. Torpaqlarımızın azadlığı, ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçən şəhidlərimizin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi. 

Güllü Eldar Tomarlı "Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi" İctimai Birliyinin 2024-cü il kiçik qrant müsabiqəsində həyata keçirdiyi "Azərbaycan kəlağayılarının təbliği'' layihəsi çərçivəsində Bakı, Gəncə, Qazax, Şəki və Şamaxı  rayonlarında kəlağayıdan bəhs edən konsertlərin keçirildiyini bildirdi. Güllü Eldar Tomarlı qeyd etdi ki, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın misilsiz xidmətləri, yorulmaz səyləri nəticəsində ölkəmizin 23 qeyri-maddi mədəni irs nümunəsi YUNESKO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilmişdir. Onlardan biri də ənənəvi 24-28 noyabr 2014-cü il tarixdə Parisdə keçirilən Qeyri-maddi Mədəni İrsin Qorunması üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin 9-cu siyahısında Kəlağayı sənəti və simvolizmi, qadın ipək baş örtüklərinin hazırlanması və istifadə olunması UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs üzrə reprezentativ siyahısına daxil edilmişdir. Bu münasibətilə 26 Noyabr – Azərbaycan Kəlağayısı Günü kimi qeyd olunur. Kəlağayı tariximiz, mədəniyyətimiz, yaraşığımızdır! Kəlağayı – Azərbaycanda qadınlara məxsus, ipək sapdan toxunmuş dördkünc formalı baş örtüyüdür. Ölkəmizin qərb zonasında buna “çarqat” da deyilir. Bu örtük gözəllik, ismət, ləyaqət, ehtiram, sədaqət rəmzi olmaqla yanaşı, özündə Odlar Yurdu Azərbaycanın qədim tarixini, mədəniyyətini, adət-ənənələrini yaşadır. Kəlağayı istehsalı Azərbaycanda qədimdən məlumdur. Təbriz, Gəncə, Şamaxı, Şəki, Naxçıvan şəhərlərində yüksək keyfiyyətli kəlağayılar hazırlanırdı. Bu baş örtüyünün bir çox bölgələrdə istehsal olunmasına baxmayaraq, kəlağayı şimal qərbdə yerləşən İsmayıllı rayonun Basqal qəsəbəsində və Şəki şəhərində daha geniş yayılmışdır. ''Azərbaycan kəlağayılarının təbliği'' layihəsi çərçivəsində kəlağayıdan bəhs edən konsert və sərgilərin təşkil olunmasında da əsas məqsəd milli atributlarımızdan olan, analarımızın ismət rəmzi sayılan kəlağayını, kəlağayı sənətini yaşatmaq, təbliğ etməkdir. Layihə rəhbəri Azərbaycanın müqəddəs atributlarından biri olan, analarımızın, nənələrimizin yaraşığı olan kəlağayı haqqında keçirilən  tədbirlərin sevgilərlə, heyranlıqla, alqışlarla qarşılandığından qürur duyduğunu dedi. O,  çıxışında kəlağayımıza dövlət səviyyəsində qiymət verildiyini, dünyada tanıdılması istiqamətində məqsədyönlü işlər görüldüyünü bildirdi. Azərbaycan xalqının milli-mənəvi dəyərlər sistemində və adət-ənənələrimizdə ən mühüm mədəniyyət nümunələrimizdən olan kəlağayının əvvəlki şan şöhrətini özünə qaytarmaq üçün təbliğinə böyük ehtiyac olduğunu vurğuladı. Daha sonra söylədi:

-2024-cü il Azərbaycan kəlağayısının beynəlxalq səviyyədə tanınmasının 10 illiyi qeyd olunur. Bu münasibətilə birliyimiz tərəfindən konsert proqramları və qədimi kəlağayıların sərgisini keçirərək, kəlağayımızı əvvəlki şan-şöhrətini özünə qaytarmaqla yanaşı yeniyetmə və gənclər arasında istifadəsini daha da artırmağa nail olmağa çalışırıq.

Sonra Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti başçısı aparatında ictimai, siyasi və humanitar məsələlər şöbəsinin məsləhətçisi Gülnar Quliyevaya söz verildi. O, öz çıxışında kəlağayımızın tarixindən, istifadə qaydalarından, istehsalından danışdı. O, qeyd etdi ki, bu gün gənclərimiz nənələrin yadigarı kəlağayımızı sevərək milli dəyər kimi istifadə edirlər. Əlbəttə ki, bu da azərbaycan kəlağayılarının təbliğinin nəticəsidi. Nənələrin kəlağayıları  sandıqdan azad olub qız - gəlinlərimizin yaraşığı olub.

AYB- nin Qazax filialının rəhbəri, Əməkdar İncəsənət Xadimi Barat   

Vüsal kəlağayının təbliğinin vacibliyindən geniş  söhbət açdı, nənələrimizin abır-ismət mücəssəməsi kəlağayının bu günə, bu gündən sabahlara ötürülməsinin önəmli olduğunu qeyd etdi.

Əməkdar mədəniyyət işçisi, aşıq Solmaz Kosayevaya çıxış edərək bildirib ki, kəlağayı milli adət-ənənələrimizdə əvəzsiz yeri olan baş örtüyüdür, xanımlarımızın qeyrət simvoludur. Onun təbliği, yaşadılması, gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün  bu layihənin çox önəmli və vacib olduğunu bildirdi. Daha sonra ifası ilə tamaşaçıların könlünü oxşadı. 

Tədbirdə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin üzvləri-  Brilyant Atəş, Mələk İsmayıl,  Güləndam Dağlarqızı kəlağayı haqqında yazdıqları şeirləri səsləndirdilər. Təqaüdçü müəllim Bəsti Ələkbərova, Qazax rayon MKS- nin Qazaxbəyli kənd kitabxana filial müdiri  Sevinc Alməmmədova, Tamella Poladlı, Qulu Xaləddinoğlu, Elman Yolçiyev  Rəhim Rəhimli kəlağayı 

haqqında xatirələrini, fikirlərini söyləyiblər..

 Aşıq Samir Qazaxlı, Ömər Nəsibov, Məhəmməd Əlivəliyev saz havaları ilə  tamaşaçılara xoş ovqat bəxş etdilər. Qazax rayon 2 saylı musiqi məktəbinin muğam üçlüyünün - tarda Pərvin Hüseynov, kamançada Nərmin Qurban, Samir Mehdizadənin ifası maraqla  qarşılandı.

 Kəlağayıdan bəhs edən Azərbaycan Respublikası Qeyri- Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi" İctimai Birliyi tərəfindən hazırlanmış “Azərbaycan kəlağayısının təbliği” adlı konsert proqramında səslənən rəngarəng musiqi töhfələri, saz havaları, kəlağayı haqqında şeirlər tamaşaçılar tərəfindən sevgilərlə, alqışlarla qarşılandı. 

Sonda Güllü Eldar Tomarlı maddi dəstək üçün Azərbaycan Respublikasının Qeyri Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinə, təşkilatı dəstək üçün Qazax şəhər İcra Hakimiyyətinə, Qazax-Tovuz Regional Mədəniyyət İdarəsinə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qazax zona filialının sədri Barat Vüsala təşkilati dəstək üçün təşəkkürlərini bildirdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.07.2024)