Super User

Super User

"YAŞAT" Fondunun, Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman Nazirliyinin, Türkiyə Respublikasının Gənclik və İdman Nazirliyinin  birgə təşkilatçılığı ilə Vətən müharibəsi şəhidlərinin övladları üçün Türkiyənin Antalya şəhərində yay düşərgəsinə start verilir. Düşərgə iştirakçıları iyulun 14-də Bakıdan yola düşüblər. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “YAŞAT” Fondundan məlumat verilib. 

 

Şəhidlərimizin 18-22 yaş aralığındakı qız övladlarının qatıldığı yay düşərgəsi 21 iyul tarixinədək davam edəcək. Layihənin ikinci hissəsində şəhidlərimizin oğlan övladları iştirak edəcəklər. Həmin düşərgə isə 29 iyul - 3 avqust tarixini əhatə edəcək. Proqram çərçivəsində müxtəlif idman növləri üzrə yarışlar, təlimlər və əyləncəli oyunların keçirilməsi nəzərdə tutulur.

 

Düşərgənin əsas məqsədi gənclərin mədəniyyət və təcrübə mübadiləsində iştirakı, yeni dostluqların qurulması və beynəlxalq mühitin öyrənilməsidir. Düşərgə Türkiyə Respublikasının Gənclik və İdman Nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən Alaaddin Keykubat Kampında keçirilir. Burada şəhid övladları ilə birgə Türkiyənin fərqli bölgələrindən olan gənclər də iştirak edirlər.

 

Şəhidlərimizin müxtəlif yaş kateqoriyasına uyğun övladları üçün “YAŞAT” Fondu tərəfindən mütəmadi olaraq düşərgələr, müxtəlif kurslar, layihələr, təlimlər təşkil edilir, onların yüksək səviyyəli təhsilinə dəstək göstərilir.

 

Xatırladaq ki, “YAŞAT” Fondunun təşkilatçılığı ilə şəhid övladlarından ibarət daha bir qrup yay məktəbində iştirak məqsədilə Londona gedib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” 

(17.07.2024)

Bu gün Azərbaycan memarlıq sənətinin parlaq simalarından olan Əməkdar memar Rasim Əliyevin 90 illik yubileyidir.

Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi yanında Bakı Şəhər Memarlıq və Şəhərsalma Baş İdarəsi bu münasibətlə “Memarlarımızı tanıyaq” rubrikası altında görkəmli memarın  zəngin yaradıcılığından bəhs edən geniş məqalə hazırlayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” məqaləni olduğu kimi təqdim edir.

 

 

Yaratdığı unikal əsərlərlə XX əsr memarlıq tariximizdə silinməz izlər buraxan Rasim Əliyev bütün mənalı ömrünü Azərbaycan milli memarlığının inkişafına həsr etmiş görkəmli incəsənət xadimidir.

1934-cü ilin iyulun 16-da Gəncədə akademik Həsən Əliyevin ailəsində dünyaya göz açan R.Əliyevin memarlıq sənətini seçməsində doğma əmisi, dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin xüsusi rolu olmuşdur.

O, Bakıda 6 saylı tam orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunun memarlıq fakültəsinə daxil olmuş, 1952-58-ci illərdə oranı bitirdikdən sonra 1965-ci ilə qədər “Azərdövlətlayihə” İnstitutunda memar, daha sonra emalatxana rəhbərinin müavini vəzifəsində çalışmışdır.

Azərbaycan arxitekturasının təkmilləşməsi və yüksəlişində əvəzsiz töhfələr verən R.Əliyev Bakının Baş memarı kimi 14 illik (1974-88-ci illərdə) fəaliyyəti dövründə paytaxtımızın müasir simasının formalaşdırılmasında böyük əmək sərf etmişdir. Ötən əsrdə Bakının sistemli və planlı inkişafı məhz onun müəllifi olduğu Baş Plan əsasında həyata keçirilmiş, şəhərətrafı bir çox yaşayış massivləri (Əhmədli və Yeni Günəşli, 8-ci və 9-cu mikrorayonlar) salınmışdır.

İstər sovet hakimiyyəti illərində, istərsə də müstəqillik dövründə Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında ərsəyə gətirilən bir çox ecazkar memarlıq nümunələrində R.Əliyevin xüsusi dəst-xətti var.

Onun ən uğurlu layihələri sırasında Bakıda yerləşən “Ulduz” sarayını xüsusi qeyd etmək olar. Xarici dövlət nümayəndələri üçün qonaq evi kimi nəzərdə tutulan bina sovet dövründə Azərbaycana rəhbərlik edən Heydər Əliyevin göstərişi və birbaşa nəzarəti altında tikilmişdi. Rasim Əliyev yaradıcılığının şah əsərlərindən olan bu sarayın memarlıq həllərində daha çox milli ornamentlərə üstünlük verilməsi də məhz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə həyata keçirilirdi. Binanın xarici və daxili görünüşündə, sütunların bəzədilməsində milli memarlıq elementlərindən (Şirvanşahlar üslubu) istifadə edilməsi, tavana səkkizguşəli ulduza bənzər naxışların vurulması Heydər Əliyevin tariximizə və milliliyimizə bağlılığının təcəssümü idi.

İllər sonra, müstəqillik dövründə həmin qonaq evinin layihələndirmə və inşaat işlərindən bəhs edərkən Rasim Əliyev səkkizguşəli naxışlara diqqət çəkib deyirdi ki, “üstündən neçə illər keçəndən sonra bizə məlum oldu ki, əslində səkkizguşəli ulduzun mənası nə imiş və nəyə görə möhtərəm Prezidentimiz məhz onun üstündə dayanırdı”.

Yaradıcılıq baxımından həqiqətən tükənməz memar sayılan R.Əliyevin zəngin irsinə daxil olan memarlıq nümunələrindən biri də hazırda akademik Zərifə xanım Əliyevanın adını daşıyan Milli Oftalmologiya Mərkəzidir. Memarın 1970-ci illərdə Moskva Səhiyyə Müəssisələrinin Layihələndirilməsi üzrə Aparıcı Layihə-Tədqiqat İnstitutunun mütəxəssisi Viktor Lifşits ilə birgə layihələndirdiyi mərkəzin yaradılması ideyası məhz görkəmli oftalmoloq-alim Zərifə xanım Əliyevaya məxsusdur. O vaxt bu layihəni həyata keçirmək üçün Bakının Baş memarı olan Rasim Əliyev və akademik Zərifə xanım Əliyeva tikinti üçün ərazilərə yerindəcə baxış keçirərək uyğun yer seçirlər. Beləcə Bakının 9-cu və 4-cü mikrorayonları arasındakı boş sahədə böyük bir oftalmoloji mərkəzin inşasına başlanılır. Lakin həmin dövrdə mərkəzin tikintisi yarımçıq qalır və yalnız Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında müvəffəqiyyətlə başa çatdırılır. Təəssüf ki, hazırda minlərlə insanın şəfa tapdığı son dərəcə müasir səviyyəli bu tibb mərkəzinin son tamamlama işlərini görmək böyük alim Zərifə xanım Əliyevaya qismət olmur.

“İnsan hansı peşənin sahibi olursa-olsun, öz peşəsini təmənnasız sevməlidir”, – deyən Rasim Əliyev bildirirdi ki, memarlıq onun peşəsi deyil, həyatıdır. Görkəmli sənətkar elə bu düşüncə və təfəkkürlə də ömrünün böyük bir hissəsini quruculuq işlərinə sərf etmiş, təkcə Bakı şəhərində deyil, ümumən ölkəmizdə şəhərsalma, memarlıq və tikinti sahəsinin inkişafında mühüm rol oynamışdır.

Onun Bakını əhatə edən zəngin irsinə “Ulduz” sarayı (1979-1980), Televiziya və Radio Verilişləri Qülləsi (1996), Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanı (2004), Hüseyn Cavid Parkı, Bakı Metropoliteninin “Xalqlar dostluğu” (1989) və “Həzi Aslanov” (2002) stansiyaları daxildir və bu layihələr bu günümüzədək öz orijinallığını qoruyub-saxlamaqdadır.

Rasim Əliyev yaradıcılığı təkcə Bakı ilə məhdudlaşmır. O,   Naxçıvanda Beynəlxalq Hava Limanının (1976), Hüseyn Cavid məqbərəsinin (1996), Heydər Əliyev Muzeyi və Parkının (1999) layihələrini son dərəcədə peşəkarlıqla hazırlamış, Quba, Sabirabad, İsmayıllı və Xırdalan şəhərlərində tikilən meydan və parkları, mədəniyyət evlərini, onlarla inzibati, ictimai və yaşayış binasını layihələndirməklə Azərbaycan memarlığını özünəməxsus yaradıcılığı ilə zənginləşdirmişdir.

Bütün bunlarla yanaşı, ölkəmizin Türkiyədəki səfirliyinin binası da onun məhsuldar fəaliyyətinin diqqətçəkən nümunələridir.

Bu gün xalqımızın müqəddəs ziyarətgahına çevrilən Heydər Əliyevin Məzarüstü Abidə Kompleksinin mükəmməl kompozisiyasının hazırlanmasında da istedadlı və vətənpərvər Rasim Əliyevin imzası var. Onun görkəmli heykəltəraş Ömər Eldarovla birgə ərsəyə gətirdiyi bu əzəmətli abidə kompleksi hər iki sənətkarın böyük dövlət xadimi Heydər Əliyevə sonsuz sevgisindən qaynaqlanaraq uğurlu kompozisiya həllini tapmışdır.

Əsərlərində Vətəninə, xalqına, tarixinə və mədəniyyətinə bağlılığını məharətlə nümayiş etdirən Rasim Əliyev şəhərsalma və memarlıq sahəsindəki xidmətlərinə görə dövlətimiz tərəfindən layiqli qiymətini almışdır. O, çoxillik peşəkar fəaliyyəti dövründə Azərbaycan SSR-in Dövlət Mükafatına layiq görülmüş, habelə “Əməkdar memar” fəxri adı, “Qırmızı Əmək Bayrağı”, “Şöhrət”, “Şərəf”, “İstiqlal” ordenləri ilə təltif olunmuşdur.

“Hər memarın arzusu odur ki, yaratdığı əsər gələcək nəsillərə qalsın. Gələcək nəsillər bizim mədəniyyətimizi və incəsənətimizi tanısınlar, bilsinlər”, – deyərək ömrünün sonunadək müqəddəs amalına sadiq qalan Rasim Əliyev 2021-ci ilin 13 noyabr tarixində 87 yaşında dünyasını dəyişmişdir. Heç şübhəsiz ki, onun zəngin yaradıcılığı Azərbaycan memarlığı və arxitekturasının təşəkkülündə, habelə gələcək memarlar nəslinin bədii-estetik zövqünün formalaşmasında tarix boyu öz bəhrəsini verəcəkdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

İstedadlı karikaturaçı rəssam Soltan Soltanlı beynəlxalq aləmdə ölkə mədəniyyətimizi layiqincə təmsil etməkdədir. Bu günlərdə o, 

Bolqarıstanda keçirilən beynəlxalq yarışmanın finalçısı olub. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Soltan Soltanlıya müraciət edərək məlumat alıb ki, söhbət Bolqarıstanda keçirilən “Water river people” (çay suyunun insanları) adlanan 1-ci Beynəlxalq Karikatura müsabiqəsindən gedir. Həmyerlimiz ələmə və ilkin turları adlayaraq prestijli müsabiqənin finalçısı olub.

 

Müsabiqənin qalibi polşalı rəssam Jacek Fraşkevic olub. Onun çəkdiyi saqqalı dalğa, burnu yelkən olan dənizçi rəsminə münsiflər yekdilliklə qalibiyyət veriblər. 

Həmin rəsmi qapaq şəklində yerləşdirmişik, diqqət edə bilərsiniz. 

İkinci yeri braziliyalı Ruk Souza tutub.

Üçüncü yeri isə bolqar Toço Peev tutub.

Yeri gəlmişkən, mütəxəssislərin fikrincə ən yaxşı iş Həvəsləndirici mükafata layiq görülən ispan Asier Sansın işi olub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

 

Böyük Britaniyanın Rutland vilayətində keçirilən Qlobal Quş Müşahidəçiliyi (“Global Bird Fair”) turizm sərgisində ölkəmizin ornitoloji turizm imkanları tanıdılıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına görə, sərgidə ölkəmizdə quş müşahidəçiliyi potensialının mövcud olduğu dağlıq ərazilər və su hövzələri, nadir quş növləri və onları müşahidə üçün əlverişli mövsümlər, bütövlükdə ornitoloji turizm üzrə təbiət əraziləri və milli parklardakı biomüxtəliflik üzrə məlumat verilib, B2B formatlı görüşlər keçirilib.

 

Dövlət Turizm Agentliyi və Azərbaycan Turizm Bürosu tərəfindən beynəlxalq ekspertlər və Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyəti ilə sıx əməkdaşlıq edilərək, ekoturizmin vacib bir istiqaməti kimi ornitoloji turizmin inkişafı üzrə müxtəlif istiqamətli tədbirlər görülüb, o cümlədən broşürlər hazırlanaraq təbiət turizmi üzrə ixtisaslaşan bələdçilər üçün təlimlər keçirilib.

 

60-dan çox ölkənin təmsil olunduğu Qlobal Quş Müşahidəçiliyi (“Global Bird Fair”) turizm sərgisi ornitoloji turizmin təbliği üzrə beynəlxalq tədbir kimi hər il keçirilir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

Çərşənbə axşamı, 16 İyul 2024 16:43

POETİK QİRAƏTdə Əlizadə Nurinin “Gizlənib...” şeiri

 

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik Qiraətdə bu gün yenə də Əlizadə Nuridir, bu dəfə “Günəşi vurdular səba yerindən...” şeiri ilə. 

Yenə də təəccübləndirir, heyrətləndirir şair. 

“Bu dünyanın gerçək üzü

Yalan üzündə gizlənib.”

Gözəl poetik bənzətmədir, deyilmi? 

Xoş mütaliələr!

 

Ağacın son hıçqırığı,

Ocaq közündə gizlənb.

Dirilər öz paltarında

Ölü bezində gizlənib.

 

Durub gəldim sənə sarı,

Götürmədin sən hasarı.

Ayağımın ağrıları

Ayaq izində gizlənib.

 

Göy üzüdü göyçək üzün,

İşıq saçdı -görcək üzün...

...Bu dünyanın gerçək üzü

Yalan üzündə gizlənib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”


Biz onu “Kəpənək” mahnısı ilə sevdik. Cüssəli, əzəmətli kişi şirin-şirin oxuyardı:

Sorağını gül-çiçəkdən alınca mən,
Gördüm yoxsan.
Qaçdım sənin dalınca mən, dallnca mən,
Gördüm yoxsan. 

Bu hissədə bir qaçmaq imitasiyası da göstərərdi. Yadımdadır, nənəm kül eləyərdi ki, o boyda kişinin oxuduğu mahnıya bax. Amma sonra o da bu ifanı sevdi. Çünki “Kəpənək” adı mahnı deyildi, əsilcə monotamaşa idi. 
Amma onun çox populyar lirik mahnılarını da dinləməkdən doymaq olmurdu. “Liman”, “Saçlarına gül düzüm”, “Sən uzaq, yaşıl ada”, “Kimlər gəldi, kimlər getdi” hər kəsin ruhunu oxşayırdı.
Bu gün Xalq artisti, “Şöhrət” ordenli, bir çox mükafatların laureatı, Azərbaycan estradasının banilərindən olan Mirzə Babayevin anadan olmasından 111 il ötür.
Mirzə Babayevin ömür kitabını vərəqlədikcə gözlərimiz qarşısında xalqımızın musiqi tarixinin unudulmaz bir dövrü canlanır. Görkəmli estrada ifaçısının Tofiq Quliyev, Emin Sabitoğlu, Rauf Hacıyev və digər bəstəkarlarla birgə yaratdığı mahnılar musiqi mədəniyyətimizin parlaq incilərindəndir.
Mirzə Əbdülcabbar oğlu Babayev 1913-cü il iyulun 16-da Bakıda, ziyalı ailəsində dünyaya göz açıb. O, 1935-1940-cı illərdə M.Əzizbəyov adına Sənaye İnstitutunun Memarlıq fakültəsində oxuyub. Böyük Vətən müharibəsini başlanması onun gələcək həyatını büsbütün dəyişdi, cəbhəyə getdi, bir çox döyüşlərdə igidliklər göstərdi. Musiqiyə böyük marağı onu 1948-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına gətirdi. 1953-cü ildə Konservatoriya təhsilini başa vuran istedadlı müğənni vokal sənətinin incəliklərinə yiyələnərək ürəyəyatımlı səsi, gözəl ifa tərzi, dərin musiqi duyumu və yüksək səhnə mədəniyyəti ilə qısa müddətdə tamaşaçıların böyük rəğbətini qazandı.
Müğənni 30-dan artıq filmdə rol alıb. O, müxtəlif illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin estrada orkestrində, Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında, Azərbaycan Dövlət Konsert Birliyində çalışıb. Görkəmli estrada müğənnisi dünyanın bir çox ölkələrində yüksək ifaçılıq məharəti ilə Azərbaycanın musiqi sənətinin təbliğatçısı kimi çıxış edib, milli estrada musiqimizi çox-çox yüksəklərə qaldırıb.
Amma tək musiqidən söhbət getmir. Ortada kino da var. 
Mirzə Babayevin aktyor kimi müxtəlif rolları yüksək peşəkarlıqla ifa etməsi və bənzərsiz səsi ilə kino tariximizin qızıl səhifələrini yazıb. “Kölgələr sürünür”, “Qaraca qız”, “Sən niyə susursan”, “Dəli Kür”, “Dərviş Parisi partladır”, “Qorxma, mən səninləyəm”, “Bəyin oğurlanması” filmlərindəki epizodik rolları tamaşaçının yaddaşına əbədi həkk olunub. Onun bənzərsiz ifası obrazların daha qüvvətli alınmasına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərib. “O olmasın, bu olsun” filmində Məşədi İbadın mahnılarını Mirzə Babayev oxuyub. Yaxud “Onu bağışlamaq olarmı?” filmində Tərlanın mahnısı hər birimizin qəlbindədir.
Ensiklopedik biliyə malik olan Mirzə Babayevin fəaliyyətində, şübhəsiz, əsas yeri müğənnilik tutur. 
Çox məhsuldar yaradıcılığa malik sənətkarın 1998-2002-ci illərdə 3 diski çıxıb, 1999-cu ildə isə Heydər Əliyev Sarayında solo konserti olub.
Mirzə Babayev 2003-cü il yanvarın 13-də, ömrünün 90-cı ilində dünyasını dəyişib.
Onun milli musiqi mədəniyyəti sahəsindəki xidmətləri yüksək qiymətləndirilib, Vətənin ən yüksək fəxri adlarına layiq görülüb, bir sıra orden və medallarla təltif olunub.
Ruhu şad olsun!

P.S. Bir dəfə nənəm bərk xəstəydi. Kəlmə kəsmirdi. Qəfildən doruşdu ki, görəsən Mirzə Babayev kəpənəyi tuta bildimi. Bilmədik, ciddidir, ya zarafat edir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.07.2024)

Çərşənbə axşamı, 16 İyul 2024 14:37

GÜLÜŞ KLUBUnda filosof icra hakimi

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

FİLOSOF İCRA HAKİMİ

 

Rayonun təzə icra(icarə) hakimi həm də aforizm həvəskarıdır. O, vəzifə başına keçən kimi böyük islahatlara başladı. İslahat hər bir idarənin qabağına iri plakat vurmaqdan ibarət oldu. 

 

İcra hakimiyyətinin qarşısına

“Abedə çıxmayıb sizinçün çalışırıq”

 

Təzə çəkilən asfalt yola

“Asfalt yol qruntavoydan daha yaxşıdır”

 

Bankın qarşısında

“Sən borc vermə, bankdan kredit götürsün”

 

Məktəbin qarşısında

“Təhsil olmasa uşaqlar oxuyammaz”

 

Xəstəxananın qarşısında

“Həkimlər var deyə xəstələr azdır”

 

Stadionun qarşısında

“Qol vura bilmiriksə də qıç vura bilirik”

 

Quşçuluq fabrikinin qarşısında

Adambaşına düşən hinduşkaların sayına görə nəinki ölkədə, dünyada birinciyik. 

 

Çayxananın qapısında 

Qəhvə sözü apasnıdır deyə gəlin çay içək

 

Qəbristanlığın qarşısında

Ayağında krediti və borcu olanlar basdırılmr

 

Pullu ayaqyolunun qapısına

“Bizdə özünəxidmətdir”

 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

Rubrikanı Könül aparır. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır. 

 

Bu gün sizlərə Baliq tava kababının hazırlanma qaydasını təqdim edəcəyik.

 

 DÜSTUR (nüsxə):

§ Forel balığı filesi – 183 qr

§ Quyruq – 20 qr

§ Yumurta – 40 qr

§ Soğan – 18 qr

§ Un – 18 qr

§ Çörək – 20 qr

§ Kərə yağı – 25 qr

§ Keşniş – 10 qr

§ İstiot (dənəvər) – 0,05 qr

§ Duz – 4 qr

 

HAZIRLANMASI:

Balıq filesinə quyruq, soğan, isladılıb sıxılmış ağ çörək, xırda doğranmış keşniş, duz, istiot vurulur, ət maşınından keçirilir və qiymə hazırlanır. Yumurta da əlavə olunur, qarışdırılır. 70-80 qramlıq kündələr hazırlanır. Dairəvi şəkildə yastılanır. Iki tərəfi yağda qızardılır. Sobaya qoyulur, 5 dəqiqə 180°C-də sobada bişiri- lir, çıxarılır, ağzı qapaqla bağlanır. Ət kündələrinin yanında tərəvəz, düyü, meyvələrdən hazırlanmış qarnirlərlə süfrəyə verilir. Yanında limon, meyvə turşuları da qoyula bilər

 

Nuş olsun! 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

Çərşənbə axşamı, 16 İyul 2024 14:12

BİR SUAL, BİR CAVAB Elvin İntiqamoğlu ilə

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

SUAL

F. Dostoyevskinin "Cinayət və Cəza" kitabında belə cümlə ilə rastlaşmışdım: "Sevgidən fərqli olaraq nifrətin saxtası olmaz."

Elvin bəy, saxta sevgi və " təmiz nifrət" - hansı ifadəni seçirsiniz və niyə? Fikrinizi əsaslandırın, zəhmət olmasa.

 

 CAVAB

Bu sualın cavabı elə istifadə etdiyiniz epitetlərdən məlumdur. Saxta sözünün özlüyündə nə qədər saxtalıq varsa, təmiz sözünün özündə də bir o qədər təmizlik var. İkiüzlü insanların sifəti kimi bu iki sifət də eyni çəkiyə gələ bilməz.

Hə, bir də ki, saxta sevgidə salamat baş saxlamaq hər adamın bacaracağı iş deyil, ancaq təmiz nifrəti oyatmaq da, qazanmaq da su içmək qədər asandır, sadəcə gərək qədərində içəsən...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

Çərşənbə axşamı, 16 İyul 2024 16:00

RUH – Fəxrəddin Qasımoğlunun yeni detektivi

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı detektiv ustası, polis podpolkovniki Fəxrəddin Qasımoğlunun yeni yazdığı “Ruh” romanını dərc edir..

Fəxrəddin Qasımoğlu dalbadal dərc edilən bir neçə detektivi, xüsusən “Son gecə” böyük oxucu auditoriyası tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bu romanda da ənənəvi qəhrəmanlar iş başındadırlar, bu dəfə onlar uşaq oğurıuğunu araşdırırlar.

 

 

Ağamirzənin oxuduğu lisey şəhərin mərkəzində yerləşirdi. Kiçik həyəti dəmir barmaqlıqlı hasarla əhatəyə alınmış, giriş qapısında mühafizəçi köşkü qoyulmuşdu. Bir qədər aralıda dayanıb müşahidə aparmağa başladım. Əynində xüsusi uniforma olan orta yaşlı mühafizəçi qısa fasilələrlə gəlib içəri keçən iki qadın və bir kişi ilə salamlaşdı. Bir qədər sonra gələn yaşlı kişini isə saxlayıb sorğu-suala tutduqdan sonra köşkünə keçib kiməsə zəng vurdu. Birazdan içəridən çıxan biri yaşlı kişini içəri buraxdırıb onunla birlikdə binaya daxil oldular. İlk baxışdan mühafizəçinin təqaüddə olan polis əməkdaşı olduğunu müəyyən etmişdim. Adətən, mühafizə ilə məşğul olan şirkətlərin kadr seçimində keçmiş polis əməkdaşlarına üstünlük verdiklərini bilirdim.

Böyük ehtimalla birinci gələn üç nəfər onun tanıdığı müəllimlər idi. Sonuncu gələni isə tanımadığı üçün saxlayıb yalnız lisey əməkdaşının müşayiəti ilə, öz dəftərində hansısa qeydlər apardıqdan sonra içəri keçməsinə icazə vermişdi. Girişdə və binanın həyətində quraşdırılmış üç müşahidə kamerasını da nəzərə alsaq, deməli liseyin mühafizəsi yaxşı təşkil edilmişdi. Hər halda qısa müddətdə müəyyən etdiklərim buna dəlalət edirdi.

Maraqlı vəziyyət yaranırdı. Bu təhsil ocağı şəhərin mərkəzi küçəsində yerləşir və yaxşı qorunur. Fərman müəllim yaşadığı bina da liseyin yaxınlığında, mərkəzdə yerləşməklə mühafizə olunan binadır. Buna orada olarkən fikir vermişdim. Eynilə liseydəki kimi girişdə mühafizəçi dayanır və yad adamlar həyətə buraxılmır. Ağamirzə dərsdən çıxarkən evə getdiyini deyib. Bu halda onun keçdiyi marşrut da yalnız mərkəzi küçələri əhatə etməlidir. Bu halda onu harada və hansı yolla qaçıra bilərldilər? Hər tərəfi adamla dolu olan küçələrdə bunu etmək mümkün deyildi, liseyin və yaşadığı binanın yaxınlığında da həmçinin. Elə ona görə yaranmış vəziyyəti «maraqlı» kimi dəyərləndirdim. Burada nə isə başqa bir şey var. Buna əminəm. Nə qədər uşaq olsa da, Ağamirzənin on beş yaşı var və idmançıdır. Atasının dediklərindən belə məlum olur ki, gözüaçıq uşaqdır. On beş yaşlı bir oğlana zor tətbiq edilərsə, o ən azı bir neçə saniyə müqavimət göstərməliydi. Bu isə ətrafdakıların diqqətini cəlb etməyə bilməzdi və onlar dərhal polisə məlumat verərdilər. Hələ az qala küçə boyu sıralanmış obyektlərin müşahidə kameralarını demirəm. Yox, bu ehtimal heç işə yaramır. Deməli, onu ancaq aldadaraq harasa apara bilərdilər. Müəmmalar çox, vaxt isə azdır.

Artıq hərəkət planım hazır idi. Yoxlanacaq bəzi şeylər var idi ki, vaxtın azlığını nəzərə alıb bu işlərin bir qismini köməkçim Layiqəyə tapşıracaqdım. İndiyənə qədər verdiyim ən təhlükəli tapşırıqların öhdəsindən gələn köməkçim bu dəfə sadəcə lazım olan məlumatları toplayacaqdı. Vəziyyəti ona başa salıb tapşırıqlarımı vermək üçün ofisə getməliydim. Daha burada da bir işim qalmamışdı. Dönüb yaxınlıqdakı metro stansiyasına tərəf addımladım. Fərman müəllimlə görüşə maşınsız gəlməyim işimə yaradı. Ən azı indi tıxaclarda vaxt itirməyəcəkdim.

* * *

  Pəncərədən boylanıb gələn adamın kimliyini gördükdən sonra yaxınlaşıb qapının qıfılını açdı. Bir azdan üzünü çopur basmış, sağ qaşının üstündə iri bir çapıq olan nataraz birisi içəri girdi. Əlindəki ərzaq dolu torbanı masanın üstünə qoyub bayaq onun uzandığı çarpayıda oturdu və cibindən çıxardığı kəhrəbaya oxşayan iri muncuqlu təsbehini çevirməyə başladı. Təsbehi bir əllə o qədər məharətlə çevirirdi ki, az qala barmaqlarının hərəkətini görmək olmurdu. Bağ sahibi heç nə demədən torbadakı ərzaqları çıxarıb masaya düzməyə başladı. Bunu etdikdən sonra əlini cibinə salıb bıçaq çıxardı. Barmağının hərəkəti ilə düyməli bıçağın tiyəsi şaqqıltı ilə açıldı. Masanın üstündəki tomatlı kilkə konservinin qapağını kəsib açdı. Zavod çörəyinin qırağından qoparıb arasına konserv doldurub acgözlüklə yeməyə başladı. Gələn adam heç nə deməyib onun necə iştahla yeməyinə tamaşa edirdi. Ancaq əlini yarımçıq araq şüşəsinə uzatdığını görəndə yoğun səslə dedi:

- Qoy yerinə.

- Niyə?

Bağ sahibi şüşəni əlindən qoymadan soruşdu.

- Dedim ki, içməyəcəksən. İşimizi bitirək, sonra nə qədər istəyirsən, tuluğuna tökərsən.

Çarəsiz qalan bağ sahibi şüşəni qaytarıb yerinə qoydu. Hiss olunurdu ki, gələn adamdan çox çəkinir və onun dediyini etməyə məcburdur. Nataraz adam onun şüşəni yerinə qoyduğunu görüb özündən razı-razı soruşdu:

- Doydun? İndi de görüm nə xəbər var?

- Məndə nə xəbər olacaq. Əsas sən de görüm uşaq necədir.

- Uşaq üçün narahat olma. Yeri isti, yeməyi də, suyu da qabağında.

Bağ sahibi ona bir qədər şübhə ilə baxıb dedi:

- Bax, sözümüz sözdür ha, uşağın başından bir tük də əskik olmayacaq.

Nataraz başını yellədi:

- Şərtimiz şərtdir. Amma sən də unutma ki, borcunu vaxtında verməlisən. Pul gəlməsə, sonrasına da mən cavabdeh deyiləm. Açığı heç mənim də əlimi qana batırmağa həvəsim yoxdur. Ancaq uşaq mənim üzümü görüb. Polisə getsələr, sonradan onun verdiyi əlamətlərlə məni tapmaq iki vur ikidir. Özün bilirsən ki, ala itdən məşhuram. Sənə nə var, oturmusan burada.

- Arxayın ol, polisə - zada getməyəcəklər. Pulu da verəcəklər. O adamçün iki yüz min heçnədir.

- Təki elə olsun. Bu yemək sənə sabah axşama qədər bəs edər. Sonra nə edəcəyini özün bilirsən. Daha mən gedim.

Nataraz adam ayağa qalxıb təsbehini cibinə qoydu və sağollaşmadan otaqdan çıxdı.

Onlar eyni həbsxanadan qısa fasiləylə bir neçə ay əvvəl azadlığa çıxmışdılar. İndi olduqları bağı girov qoyub pul götürən həbsxana yoldaşı götürdüyü on beş min manatı bir gecədə uduzmuş, sonra oyun nisyə davam etmişdi. Poker oyununun bilicisi olan nataraz onun qumara hərisliyini bildiyi üçün oyunda iştirak edən daha iki qumarbaz yoldaşı ilə  əvvəlcədən razılaşıb qəsdən şirəyə çəkmiş, nisyə davam edən oyunda onu daha iyirmi beş min manat «yükləmişdilər». Borcunu verməsinə isə vur - tut üçcə gün vaxt qoymuşdular. Bundan iki gün sonra o, yanına gəlib təklifini deyəndə xeyli fikrə getmişdi. Nataraz ağıllı adam idi. Qarşısındakının belə bir məbləği ödəyə bilməyəcəyini də gözəl başa düşürdü. Onun olan qalanının tək bu bağı olduğunu, onu da girov qoyduğunu bilirdi. Girovda olan bir bağı isə nə satmaq, nə də öz adına keçirmək mümkün olmayacaqdı. Yaşadıqları həyatın yazılmamış qanunlarına görə qumar borcu «müqəddəs» sayılırdı və  onu ödəməyənə ağır cəza vermək tələb olunurdu ki, bu da nataraza heç nə verməyəcəkdi. Təklif isə şirnikdirici idi. Söhbət iki yüz min manatdan gedirdi. Bu qədər pul onun bütün həyatını dəyişə bilərdi. Hər şey deyilən kimi alınsa, iyirmi beş min borcu götürəcək, yerdə qalan pulu tən böləcəkdilər. Ondan tələb olunan isə, bir iş adamının on beş yaşlı oğlunu qaçırmaq və iki gün öz evində saxlamaq idi. Uşağı necə qaçıracağını da ona izah etmişdi. On beş yaşlı oğlanı qaçıracağı təqdirdə «həmkarı» qalan bütün işləri  boynuna götürür və hər şeyin yağ kimi gedəcəyinə zəmanət verirdi. Risk böyük idisə, qazancı da böyük olacaqdı. Bütün bunları saf - çürük edib sonda razılaşmışdı.

Ancaq bu qəddar xislətli adam təkcə bunları saf - çürük etməmişdi. İndiyənə qədər törətdiyi cinayətlərə həmişə tək getmişdi. İndi də, bu işin sonunda onun nə alınacaq pulları bölmək, nə də şahid saxlamaq fikri yox idi. Dırnaqarası ortağının da, oğurladığı uşağın da qətlinin fərmanını o çoxdan vermişdi. Həbsxanada «yoldaşlıq» etdiyi adama verdiyi söz onun özü kimi bu qəddar adam üçün heç bir əhəmiyyət daşımırdı. Ona pul lazım idi, çoxlu pul. Əlbir olduğu qumar yoldaşları ilə böləcəyi iyirmi beş mindən başqa tək özünə qalacaq yüz yetmiş beş min xeyli pul idi. Bunları fikirləşə - fikirləşə həmin bağ massivinin ən ucqarında, xeyli aralıda yerləşən evinə tərəf piyada yol aldı.

* * *

Ofisə çatmağım elə də çox vaxt aparmadı. İçəri girdiyimi görən Layiqə ayağa qalxıb salamlaşdı. Salamını alıb yerimə keçdim. Əvvəlcə ofisdəki vəziyyətlə maraqlandım:

- Hə, Layiqə, de görək, vəziyyət necədir?

- Hər şey qaydasındadır, şef. Ofisə gələn olmayıb. Tapşırdığınız yazışmaları başa vurub oturmuşam.

- İşləri bitirməyin yaxşı oldu. Yeni tapşırıq almışıq. Sənin də işin çox olacaq. Yaxın otur və dediklərimi yadında saxla.

Layiqə cəld qalxıb masamın yanına gəldi. Yaxın stulu çəkib oturdu.

- Eşidirəm, şef.

Tapşırıqlarımı verməyə başladım. Onların hamısını əzbərdən yadında saxlayacağına əmin idim.

- Məsələ belədir, Layiqə. Tanınmış iş adamı Fərman Gəraybəylini yəqin ki, tanıyırsan.

- Hə. Tez - tez televiziyada çıxış edir.

- Özüdür ki, var. Xəbərin olsun ki, dünən onun oğlunu oğurlayıblar, pul tələb edirlər. Polisə müraciət etmək istəmir. Ona görə də bu gün səhər zəng vurub mənimlə görüşmək istədi. Onu dinləyib bu işi boynuma götürdüm. Söhbətimiz zamanı məlum oldu ki, şübhələndiyi kimsə yoxdur. Bizə də hələ ki, uşağın qaçırılmasından başqa heç nə məlum deyil. De görüm belə olanda biz nə edirik?

- Məlumlardan başlayıb məchullara çıxırıq, - Layiqə qısa cavab verdi.

Yanımda olduğu müddətdə ona öyrətdiklərimi heç zaman unutmayan köməkçim az vaxt ərzində xəfiyyəliyin bir çox qaydalarını öyrənmişdi. İndiki cavabı da düz onluğa düşdü.

- Ay sağ ol. Dediyin «məlumlar» Fərman Gəraybəyli ilə onun həyat yoldaşı Sənubər xanımdır. Sən Sənubərlə məşğul olacaqsan. Onun haqqında hər şeyi bilmək istəyirəm. Bu işdə sənə Nadir kömək edəcək. Hə, bir də əvvəllər tanıdığın ünvana gedəcəksən. Kimi dediyimi bilirsən. Onun üçün vərəqdə yazılmış sualları bir azdan sənə verəcəyəm. Mənsə Fərmanı, onun işlərini və vaxt imkan verərsə ətrafını yoxlayacam. Uşağı qaçıranlar cəmi iki gün vaxt veriblər, bunu unutma.

- Başa düşdüm, şef.

Telefonumu çıxarıb Nadirə zəng vurdum. Daxili İşlər Nazirliyinin Baş cinayət axtarışı idarəsində xüsusilə mühüm işlər üzrə baş əməliyyat müvəkkili işləyən Nadir çiyinləri arxasında neçə-neçə açılmış cinayət olan təcrübəli əməliyyatçı və yaxın dostum idi. Araşdırmalarım zamanı tez - tez onun köməyindən istifadə edirdim. Konfidensial məlumatlar istisna olmaqla, onun lazım olan bütün məlumatları qısa müddətdə əldə edib mənə ötürəcəyinə əmin idim. Əvvəllər də dostumun köməyi ilə neçə gözlənilən fəlakətin qarşısını almağa, neçə insan həyatını xilas etməyə müyəssər olmuşdum. Bir çox cinayətləri açmağımda onun da payının olduğunu dilə gətirəndə dostum həmişə susar, belə hallarda heç nə deməz, gözləri yol çəkərdi. Vaxtilə Nadirin on yeddi yaşlı oğlu da ağır bıçaq yarası almışdı. Gecə saatlarında gənc bir qızın qarşısını kəsib soymaq istəyən sərxoş adam qızı müdafiə etmək üçün onun üstünə atılan yeniyetməni bıçaqla ağır yaralayıb qaçmışdı. Həmin vaxt təsadüfən oradan keçərkən çoxlu qan itirmiş uşağı xəstəxanaya mən çatdırmışdım və həkimlər son anda onun həyatını xilas edə bilmişdilər. Əvvəllər tanımadığım Nadirlə dostluğumuzun bünövrəsi belə qoyulmuşdu.

- Eşidirəm, əziz dostum.

Nadirin cavab verdiyini görüb zarafatla dedim:

- Biləsən ki, şəxsən mənim səninlə heç bir işim yoxdur. Ancaq Layiqə xanım yaman darıxıb. Ona görə də bir azdan səni görməyə gələcək.

Bu sözlərimin nə demək olduğunu gözəl başa düşən dostum gülüb dedi:

- Layiqə xanımın gəlişinə hər zaman şadam. Buyursun, gəlsin.

Sağollaşıb xətti kəsdim. Layiqəyə öyrənəcəyi əsas məqamların detallarını izah etməyə başladım. Onun öyrənəcəkləri məlumatların heç də hamısını Nadir əldə etməyəcəkdi. Sonra özünün şəxsən öyrənəcəyi şeylər var idi ki, Nadirlə görüşdən sonra onlarla məşğul olacaqdı. Xidmətlərindən vaxtaşırı istifadə etdiyim başqa bir adamla da görüşməliydi. Sonda Ağamirzənin şəklini ona göstərib yadında saxlamasını tapşırdım. Tapşırıqları alan köməkçim vaxtın azlığını nəzərə alıb hazırlaşmağa başladı. O vaxta qədər görüşəcəyi ikinci adama çatacaq zərfi hazırlayıb masanın üstünə qoydum. Dediyim kimi, əvvəlcə dostumla görüşəcəkdi. Nadir onu, o da Nadiri çox yaxşı tanıyırdı. Bir azdan geyinib zərfi çantasına qoyan Layiqə sağollaşıb ofisi tərk etdi. Onun arxasınca baxdım. Metroda təsadüfi bir tanışlığımız sonda bu qızın mənim köməkçim olması ilə nəticələnmişdi. Həmin vaxt Milli Aviasiya Akademiyasının sonuncu kursunda oxuyan Layiqənin Akademiyanı «qırmızı diplom»la bitirdiyini öyrənəndə tərəddüd etmədən onu özümə köməkçi götürmüşdüm. Məntiqlə öz sahəsində ən yüksək uğura imza ata bilmiş bu qız istənilən digər sahədə bu uğurun ən azı yarısını qazana biləcəkdi. Mənsə həmin vaxt ofisi bir neçə ay olardı ki, açmışdım və yaxşı bir köməkçiyə ehtiyacım var idi. Məntiqim bu dəfə də özünü doğrultmuşdu və Layiqə qısa müddətdən sonra necə bir yaxşı detektiv köməkçisi olduğunu sübut etmişdi. Çox səs - küy doğurmuş bir cinayəti araşdırarkən hər şeyin az qala məhv olub gedəcəyi bir vaxtda Layiqənin fikirləşdiyi bir fənd vəziyyəti kökündən dəyişmişdi. İndi, yanımda get - gedə daha da çox təcrübə toplamış yaxşı bir köməkçimin olması işimi xeyli yüngülləşdirirdi. Günortaya az qalırdı. Kompüteri işə salıb ekranın işıqlanmasını gözlədim. Gəraybəyli haqqında bəzi lazımi məlumatları elə onun özünün internet səhifəsindəki tərcümeyi - halından öyrənəcəkdim.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2024)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.