Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

VAQİF SƏMƏDOĞLU. “DEYİLƏNLƏR GƏLDİ BAŞA”

Kim nə deyir-desin, ancaq yaşadığımız, sevindiyimiz və sıxıldığımız, ilk öncə isə doğulub-öldüyümüz bu insanlar dünyasında deyilənlər əvvəl-axır başa gəlir. İstər yalan olsun, istər həqiqət. Yalanın və həqiqətin nə olduğunu deyib, dediyini başa çatdıracaq bir insan oğlu tapılarsa aləmdə. Ancaq doğum və Ölüm həmişə başa çatır. Deyilsə də, deyilməsə də. Səslənən və susulan həqiqət. Və bu iki həqiqət arasında yaşanan insan ömrü...

Doğumun və Ölümün mübarək, İnsan oğlu!

Bu fikir Yusifin idi.        

Ölüm gəldi, ömür sonun mübarək!

Bunu isə mən demişdim.

Deyilənlər gəldi başa...

Yusif Səmədoğlu, qardaşım Yusif artıq üç aydır ki, bizimlə deyil. Babam Yusif ağa Vəkilovun adını daşıyan, atamın hərdən ona “dədə” dediyi qardaşım. O yoxdur artıq. Yaşı səksəni keçmiş anam Xavər xanıma baxıram: qucağı boşalıb, üç qarın doğsa da, sonsuz qadına bənzəməyə başlayıb. O biri tərəfdən isə qızları Mehriban və Humay ata yox, öz övladlarını itirmiş analara oxşayırlar bəzən. Yusifin ömür-gün yoldaşı Nəmidə xanım isə pəsdən deyilən ağıdır indi, ömrüm boyu eşitdiyim bayatılardan bəlkə də ən yanıqlısı...

Ölüm yatağında Yusif tez-tez deyirdi:

– Bu həna o hənadan deyil.

Və dedikləri gəldi başa.

Və mənə qardaşımın ölümündən sonra işığa çıxacaq ilk kitabı haqda nəsə demək nəsib oldu. Bir vərəq kağız bəzən bir ətək daşdan ağır olurmuş. İndi mən fağır bir kitab yük altında qalmışam... Bu ağır yükün altından, əminəm ki, məni oxucular özləri çıxaracaqlar, qardaş kədərini anlamaq ona şərik çıxmaq səxavətləri idi. Çünki mənim məqsədim Yusif Səmədoğlu yaradıcılığını təhlil etmək, ona səriştəli ədəbiyyatşünas kimi qiymət vermək deyil. Bunu istəsəm də bacarmaram, əlimdən gəlməz. Yəqin ki, bu kitabı oxuyandan sonra tənqidçilərimiz də, oxucularımız da öz müfəssəl sözlərini deyəcəklər. Əminəm ki, Yusifin dostları da susmayacaq. Mən isə bu kitabı çapa hazırlamış doğma, əziz əllərin istisinə bir az öz nəfəsimi vermək istəyirəm. Bəlkə Yusifə indi soyuqdur? İrəlidən də, tərs kimi, qış gəlir. Bəlkə Yusifə bu an, bu kitabdan da çox onu özlərinin ərkəsöyün, nadinc balaları kimi oxşayan Mehriban və Humayın, Nəmidə xanımın əllərinin hərarəti lazımdır? Bu kitabı hazırlayan əllər... Bir qədər də qardaş nəfəsi, qucağı boşalmış ana laylası?

Bilmirəm. Ölüm dünyasının bir sözü, bir termini mənə bəlli deyil. Ömrün sözləri ilə Ölüm haqqında nəsə demək olur, fəqət bu sözlərlə birbaşa Ölümlə danışmaq mümkün deyil...

“Deyilənlər gəldi başa”. Yusif bu son əsərini bitirə bilmədi. Bu roman eynilə müəllifin taleyini yaşadı. Çox sözünü deyə bilmədi. Neyləmək olar? Bədii əsər də mənimçün canlı məfhumdur. Onlar da bəzən körpə çağında, südəmər vaxtlarında ölürlər. Doğulmamış ölən yazılar da var bu dünyada. Yusifin neçə hekayəsi, neçə povesti işıq üzü görmədi? Ən azı üçündən mən xəbərdaram. Hayıf, min hayıf...

Yusifin bir çox hekayələrindən də yeni oxucu nəslinin xəbəri yoxdur. Onlardan bir neçəsi bu kitabda özlərinə yer tapıb. Məşhur “Qətl günü” romanı da.

Bu kitab Yusif Səmədoğlunun özündən sonrakı ilk kitabıdır. Yeni kitabları da işıq üzü görəcək. Xeyli əlyazmaları, bədii, siyasi qeydlərlə dolu cib dəftərçələri qalıb. Onlar da çap olunmalıdırlar. Mən də bu ümidlə sözümü yarımçıq qoyub oxucunu Yusif Səmədoğlu ilə baş-başa buraxıram...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Klassik musiqi simfonik musiqi hədəe yerə elit musiqi sayılmır ki. Bu müsiqi ən yüksək ranqlı tədbirlərin bəzəyi olur həmişə. Azərbaycan SSR xalq artisti Xəyyam Mirzəzadə də belə musiqinin ustadı və təbliğatçısı olub.

Azərbaycan bəstəkarı Xəyyam Mirzəzadə 1935-ci il oktyabrın 5-də Bakıda anadan olub. 1957-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bitirib. Həmin ildən orada çalışıb. 1969–1983-cü illərdə kompozisiya kafedrasının müdiri olub. Onun əsərləri Avstriya, İngiltərə, Macarıstan, Hollandiya, Almaniya, İtaliya, Fransa və s. ölkələrdə ifa olunub. 30-dan artıq kinofilmə və 15 dram tamaşasına, estrada və caz pyeslərinə, populyar mahnılara musiqi bəstələnib.

52 il Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü olduqdan sonra oradan ayrılıb. Görkəmli bəstəkar 30 iyul 2018-ci ildə, 82 yaşında uzun sürən xəstəlikdən sonra evində vəfat edib.

II Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. Bəstəkarın sağlığında onun haqqında "Bir ömrün fəsilləri: Xəyyam Mirzəzadə-75" və "Maestro. Özüm və zaman haqqında" adlı sənədli filmləri çəkilib.

Filmoqrafiya

- Abidələr danışır

- Abşeron ritmləri

- Afroditanın qolları

- Axınla aşağı

- Arxada qalmış gələcək

- Arxadan vurulan zərbə

- Bağ mövsümü

- Bakı eyvanları

- Bakıda küləklər əsir

- Baş tutmayan ziyafət

- Birisigün, gecəyarısı

- Belə də olur

Əsərləri

1. Baletləri

Ağlar və qaralar

2. Kamera orkestri üçün

Musiqi

Üç xoreoqrafik şəkil

3. Simfonik orkestr üçün

I Simfoniya

II Simfoniya

Kiçik lirik süita

Oçerklər-63 simfonik poema

"Muğan çöllərində" süitası

4. Xor, solist və simfonik orkestr üçün

- "Çiçəklən, Vətənim" — E. Mahmudovla birgə, sözləri: Zeynal Cabbarzadə

- Partiya haqqında oda  — sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə

5. Ağac nəfəs alətləri üçün

Sekstet

6. Mis nəfəs alətləri üçün

Kvartet (1970)

7. Simli kvartet üçün

I Kvartet

II Kvartet

Dörd miniatür

Noraşen rəqsləri

8. Violin və fortepiano üçün

Sonatina

Poema vä sketso

Mükafatları

1. "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

2. "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı

3. 2 dəfə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı

4. Azərbaycan SSR Lenin komsomolu mükafatı

5. "Şərəf" ordeni

6. Şöhrət ordeni

7. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü

8. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Yaşasaydı, bu ay Hacı Səfiyar kişinin 91 yaşını qeyd edəcəkdik. Əslində, Hacı Səfiyar kimi insanlara şamil etdiyimiz “yaşasaydı” kəlməsi, sadəcə aramızda olmadıqlarına bir işarə və bu boşluğun ürək yanğısı ilə ifadəsidir. Çünki hələ uzun illər Hacı əzizlərinin, doğmalarının, onu tanıyan insanların ürəklərində, xatirələrində yaşayacaq, var olacaq. Hələ neçə nəsillər Hacının yaşadığı mənalı və şərəfli həyat yolundan dərs alacaq, onun ibratamiz nəsihətləri ilə tərbiyələnəcək...

Rəhmətlik Hacı Səfiyar kişinin çox geniş təqdimata ehtiyacı yoxdur. Bu ad özü-özlüyündə ağsaqqalığın, dürüstlüyün, ədalətli olmağın, hörmətin təqdimatıdır. Hacı Səfiyar Əzizxan oğlu Rəsulov 1934-cü ilin iyul ayında Yardımlı rayonunun Telavar kəndində anadan olmuşdu. Uşaq yaşlarından atasını itirəndən sonra, 1959-cü ildən Sumqayıt şəhərinə üz tutmuşdu. Çox qısa vaxt ərzində işlədiyi kollektiv, yaşadığı yerdə qonşular arasında hörmət qazanmışdı. Gənc yaşlarından halal zəhməti, doğru əməlləri ilə bir çoxlarına örnək idi. Hələ cavanlığından kimsəsizlərə dayaq durmağı, imkansızların əlindən tutmağı bacaran Hacı Səfiyar illər keçdikcə, yaşa dolduqca böyük bir elin, böyük bir nəslin ağsaqqalına çevrildi...

Bu gün Hacı Səfiyarın bir çox qohumları, eloğulları onun sədaqətli olmağından, darda olanlara əl uzatmağından və bir çox gözəl xüsusiyyətlərindən danışa bilərlər. Hacı Səfiyar o insanlardandır ki, həqiqətən də gözəl keyfiyyətlərini saymaqla bitirmir. Gözəl ailə başçısı, qayğıkeş ata idi. Çox şadam ki, indi onun övladları əməlləri, təhsili və tərbiyəsi ilə cəmiyyətdə sayılıb-seçilən insanlardır. Qeyd edək ki, Hacı Səfiyarın 6 övladı, 20-dən çox nəvəsi, xeyli nəticəsi var...

Ömrünün sonlarına qədər ibadətindən, xeyir əməllərindən əl çəkməyən Hacı Allah qarşısında da sevilən imanlı bəndələrdən idi. Məşhəd, Kərbəla, Həcc ziyarətlərində olmaq ona nəsib olub. İnanıram ki, hörmət və ehtiramla, sevilə-sevilə insanların qəlbində yaşayan və xatirələrdə məğrur, yaraşıqlı görkəmi, işıqlı üzü, dərin mənalı baxışları ilə yadda qalan Hacı Səfiyar məclislərdə ən başda oturan, xeyir-dualarını verən bir ağsaqqal kimi, hələ uzun illər insanların yaddaşında xoş xatirələrdə yaşayacaq. Onun o dünyası da, bu dünyası kimi həmişə nurlu olacaq...

 Xatırladım ki, vəfa borcuma sadiq qalım...

Allah rəhəmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)

İmran Verdiyev,

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

 İstedadlı şairə, əslən Zaqataladan olan, hazırda Rusiyada yaşayan və yaradan Aybəniz Fazilin ilk kitabı – “Qərib bənövşə” kitabı çapdan çıxmışdır. Kitabın redaktorü şair publisist Sakit Şəkili Məmmədov, ön sözün müəllifləri isə şairlər Yusif Rza və Mayıl Asiman Məmmədlidir. Kitab “Füyuzat” nəşriyyatı tərəfindən çap edilib.

“Qərib bənövşə” kitabına Vətəndən uzaqda yaşayan müəllifin kövrək, ürkək, hisslərlə, həsrət dolu, incə, poetik ruhlu şeirləri daxil edilib.

Allahverdiyeva Aybəniz Fazil qızı 30 dekabr 1961-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonunun Katex kəndində ziyalı ailəsində anadan olub.

1979-cu ildə Zaqatala rayonunun Mazıx kənd orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirib.

1987-ci ildə Zaqatala rayon Kənd Təsərrüfatı Texnikomunun aqronomluq fakultəsini qırmızı diplomla bitirib. Mazıx kənd "Şəfəq" kolxozunda "aqronom meliorator", Zaqatala rayonunun Statistika idarǝsində operator, sonralar isə Mazıx kənd ərazisində bələdiyyə üzvü seçilərək, müəyyən müddət Bələdiyyə sədrinin müavini vəzifəsində çalışıb.

0 ildən yuxarıdır ki, Rusiyada – Moskva şəhərində  yaşayır. Ailəlidir, iki övladı var.

 Aybəniz xanım doğma vətəndən uzaqda yaşasa da, milli dəyərlərimizi, adət və ənənələrimizi hər zaman qorumağa çalışıb. Çoxsaylı millətlər arasında azərbaycanlı olduğu üçün qürur duyub.

Gənc yaşlarından şeir və ədəbiyyata olan marağından yaranan yazdığı bəzi şeirlər bir çox jurnal, qazet və almanaxlarda dərc olunub.

"Nətavan", "Onur Belgəsi", "Qızıl Qələm" Media Mükafatı Laureatı,  Azərbaycan ordusunun qəhrəmanlıqlarına həsr etdiyi şeirlərə görə “İlin Vətənpərvər Şairi" adını  almışdır.

Beş ildən çoxdur ki, sosial şəbəkələrdə Aybəniz Fazil təxəllüsü ilə tanınır.

Bu kitab Aybəniz xanımın oxucuları ilə ilk görüşüdür. İnşaallah, ardı gələr.

İndi isə oxucularımıza Aybəniz xanımın bir şeirini təqdim edirik .

Vurğunam

Zaqatala adlı bir rayondanam,

Qışda doğulsam da, yaza vurğunam.

Məni anlamazsan, naşısan, adam,

Ellər gözəliyəm, naza vurğunam.

Həyatım keçsə də zillət içində,

Ömrü keçirmədim minnət içində.

Sevgi qazanmışam millət içində,

Şeirə, sənətə, saza vurğunam.

Aybəniz Faziləm, xəyala daldım,

Keçən günlərimi yadıma saldım.

İlhamı Allaha sevgidən aldım,

Ömrün çoxu gedib, aza vurğunam.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)                                                           

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Aşıq musiqisi xalqın min illər əqdəmki genetik kodlarına yazılıbdır, onda türkçülüyün ilk rüşeymləri vardır. Bu səbəbdən də hər birimiz üçün aşıq musiqisi dəyərlidir, əzizdir.

Haqqında danışacağım aşıq Azərbaycanın aşıqlar diyarı, söz-sənət ocağı Göyçənin yetirməsidir. Bu gün onun anəım günüdür.

Bəli, bu gün Əməkdar mədəniyyət işçisi Aşıq Mahmud Məmmədovun anım günüdür.

O, 22 may 1935-ci ildə Göyçə mahalının Ağbulaq kəndində dünyaya göz açıb. 1946-cı ildə ailəliklə Tovuz rayonunun Bozalqanlı kəndinə köçüblər və hazırda mərhum aşığın övladları, qohumları həmin kənddə yaşamaqdadır. Tovuzda 7 illik təhsilini başa vurandan sonra aşıq sənətinə ciddi maraq göstərib və o vaxtlar Tovuz-Gəncəbasar bölgəsində böyük nüfuzu olan ustad aşıq Vəli Qaraxanlının yanına şəyirdliyə verilib. Bir il ustadın yanında qalandan sonra 1950-ci ildən əmisi oğlu Aşıq İmran Həsənovdan təxminən 12 ilə yaxın sənət dərsi alıb.

1957-ci ildən başlayaraq ustadı İmran Həsənov, Əkbər Cəfərov, balaban ustası Abbas İsmayılovla birlikdə dövlət tədbirlərində iştirak etməyə dəvət olunub. Elə həmin ildə gənc aşıq Bakıda keçirilən folklor festivalında birinci dərəcəli diploma layiq görülüb. Bir müddət sonra isə ümumittifaq və ümumdünya festivallarında laureat adını qazanıb. Ustad aşıq Mahmud Məmmədovun Azərbaycan teleradiosundakı mütəmadi çıxış və konsertləri, xüsusən də Azərbaycan Telefilm Birliyinin tamaşaçılara təqdim etdiyi “Abbas-Gülgəz” dastanı ona böyük şöhrət gətirib.

Dövlət tədbirlərində, xarici ölkələrdə keçirilən incəsənət görüşlərində fəal iştirak edib, ifaçılığına görə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunub. Aşıqların III, IV, V və VI qurultaylarının iştirakçısı olub. Onun söylədiyi “Koroğlu” və “Abbas və Gülgəz” dastanları Azərbaycan Televiziyasının “qızıl fondu”nda saxlanılır. 1992-ci ildə Türkiyənin Konya şəhərində keçirilən folklor festivalında Atatürk qızıl medalına layiq görülüb.

2007-ci ildə “Hörmət olan yerdə, məhəbbət olar” adlı şeirlər kitabı çap olunub. Kitabda aşığın müxtəlif illərdə qələmə aldığı divanilər, gəraylılar, qoşmalar, deyişmələr, müxəmməslər, xatirə-rəvayətlər və aşığa həsr olunan şeirlər toplanıb. Dəfələrlə beynəlxalq folklor və aşıq festivallarının laureatı oub. Fransa, Avstriya, Rusiya, Türkiyə, İran və başqa ölkələrdə qastrol səfərlərində olub və Azərbaycan aşıq sənətini ləyaqətlə təmsil edib. 2008-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdçüsü olub. Anadan olmasının 70, 75 və 80 illiyi təntənəli şəkildə qeyd edilib.

Kitabları

- “Hörmət olan yerdə, məhəbbət olar”

- “Allah qəlbə görə verir”

Ustad Aşıq 30 iyul 2020-ci ildə, 85 yaşında dünyasını dəyişib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)

Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi qeyri-hökumət təşkilatları üçün 2025-ci il üzrə qrant müsabiqələri – “Mədəniyyət sahələri üzrə ümumi qrant müsabiqəsi” və “Mədəni və yaradıcı sənayelər üzrə xüsusi qrant müsabiqəsi” çərçivəsində layihə təkliflərinin qəbulunu açıq elan edib.

Hər müsabiqə çərçivəsində layihələr “Kiçik qrant” (20.000 manatadək) və “Böyük qrant” (50.000 manatadək) kateqoriyaları üzrə qəbul olunur.

Vaxt daralır deyə təkrarən müsabiqə barədə məlumatı paylaşırıq.
 

Layihə təkliflərinə dair sənədlərin qəbulu 21 iyul – 4 avqust 2025-ci il müddətində mygrant.culture.az veb-səhifəsi üzərindən elektron formada həyata keçirilir. Qeydiyyat üçün müraciət mygrant.culture.az veb-səhifəsindən avtomatik olaraq myculture kabinetinə yönləndirildikdən sonra kabinetdə müracətlər bölməsindən müvafiq müsabiqənin adını seçməklə layihələr təqdim olunmalıdır.
 
Müsabiqəyə müraciət üçün son tarix 4 avqust 2025-ci il, saat 18:00 müəyyən edilmişdir. Müraciətlərin qəbulu bitdikdən sonra, QHT-lərdən toplanmış layihə təkliflərinə dair sənədlərin ekspertizası aparılacaq, layihələr təhlil ediləcək və qaliblər müəyyənləşdiriləcək.
 
Qrant müsabiqəsi ilə bağlı suallarla  Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır.  elektron ünvanına və ya Mədəniyyət Nazirliyin qaynar xəttinə (tel: 147) müraciət etmək mümkündür.
 
Mədəniyyət sahələri üzrə ümumi qrant müsabiqəsinin mövzuları
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət siyasətinin və prioritet sahələrinin həyata keçirilməsinə dəstək olmaq üçün innovativ, dayanıqlı və çoxtərəfli əməkdaşlıqları özündə ehtiva edən, müasir dövrün çağırışlarına cavab verən layihələrin həyata keçirilməsi, bu prosesdə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının rolunun artırılması, eləcə də mədəni irsin qorunmasında cəmiyyətin və fərdin iştirakçılığının artırılması məqsədilə keçirilən müsabiqə aşağıdakı prioritet mövzuları əhatə edir:
 
1. Mədəni irsin qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi (Azərbaycanın mədəni, ədəbi irsinin, incəsənət nümunələrinin və milli mənəvi dəyərlərin təbliği istiqamətində təşəbbüslər; Mədəniyyət sahəsində dövlət və özəl sektor arasında əməkdaşlığın qurulması təşəbbüsləri; Azərbaycan mədəniyyətinin rəqəmsal alətlər vasitəsi ilə təbliği üzrə təşəbbüslər; Tarixi və mədəniyyət abidələrin rəqəmsal məlumat bazalarının yaradılmasına dəstək);
 
2. İşğaldan azad olunmuş ərazilərə mədəniyyətin qayıdışı (İşğaldan azad olunmuş ərazilərin mədəni irsi, işğal dövründə mədəni irsə dəymiş ziyan haqqında məlumatlandırıcı rəqəmsal resursların yaradılması üzrə təşəbbüslər; Qayıdışa hazırlaşan gənclər və uşaqlar üçün işğaldan azad olunmuş ərazilərə işğaldan öncəki mədəni həyat haqqında məlumatlandırılması);
 
3. Mədəniyyət sahəsində könüllülük fəaliyyətinin təşkili (Ölkə ərazisində mədəniyyət müəssisələrində könüllülük fəaliyyətinin təşkili; Gənclər arasında davranış mədəniyyətinin təbliği; Könüllülər tərəfindən mədəniyyətin həyat tərzinin ayrılmaz parçası kimi təşviqi; Könüllülərin iştirakı ilə mədəniyyətin müxtəlif sahələrinin və mədəni irsimizin tədqiqi, qorunması, inkişafı və təbliği istiqamətindəki fəaliyyətlərin təşkili)
 
4. Qərbi Azərbaycanın tarixi-mədəni irsinin öyrənilməsi, tədqiqi, təbliği, arxiv irsinə dəstək
 
5. Azərbaycan mədəniyyətinin beynəlxalq səviyyədə təşviqi (Azərbaycan mədəniyyətinin, eləcə də Qarabağın və Zəngəzurun zəngin mədəni irsinin xarici mediada, sosial şəbəkələrdə, beynəlxalq onlayn platformalarda və ensiklopedik resurslarda təmsil olunması əmsalının yüksəldilməsi üçün təşəbbüslər);
 
6. Beynəlxalq mədəni əməkdaşlığın genişləndirilməsi (“Bakı Prosesi” çərçivəsində mədəniyyətlərarası dialoqun təbliği və təşkili üzrə təşəbbüslər; Azərbaycanının “İqlim naminə Mədəniyyət” təşəbbüsü çərçivəsində fəaliyyətlərin təşkili; Azərbaycanın “Mədəniyyət naminə Sülh” təşəbbüsü çərçivəsində fəaliyyətlərin təşkili);
 
7. Davranış mədəniyyətinin inkişafı (Mütaliə mədəniyyətinin inkişafı və stimullaşdırılması; Rəqəmsal kitabxana xidmətlərin yaradılması və ya təkmilləşdirilməsi; Uşaq və gənclərdə azərbaycanlı milli kimliyinin və mədəni dəyərlərin formalaşdırılması üzrə təşəbbüslər; Dövlət və mədəniyyət müəssisələrində çalışanların bilik və bacarıqlarının artırılması).
 
Mədəni və yaradıcı sənayelərin təşviqi üzrə xüsusi qrant müsabiqəsinin mövzuları
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 22 iyul tarixli 3378 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının 2022–2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nın Tədbirlər Planının icrası istiqamətində mədəni və yaradıcı sənayelərin, həmçinin mədəni və innovativ cəmiyyətin inkişafı üçün müasir, dayanıqlı və çoxtərəfli əməkdaşlıqları özündə ehtiva edən, müasir dövrün çağırışlarına cavab verən layihələrin həyata keçirilməsi və bu prosesdə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının rolunun artırılması məqsədilə keçirilən müsabiqə aşağıdakı prioritet istiqamətləri əhatə edir:
 
1. Mədəni və yaradıcı sənayelərin inkişafına dair layihələr
(Mədəni və yaradıcı sənayelərlə bağlı audio-video podkast layihələrinin hazırlanması; Milli yaradıcı sənaye məhsullarının istehsalı (interaktiv tamaşalar, suvenir və əl işləri, geyim kolleksiyaları, foto və audio-video kontent və s.);
 
2. Mədəniyyət sahəsində rəqəmsal həllərə dair layihələr
(Mədəni və yaradıcı sənayelər sahəsində innovativ texnologiyaların (süni intellektin, VR, AR, Aİ, Open data, Open APİ) tətbiqi; Mədəni irs (maddi və qeyri-maddi) obyektlərinin rəqəmsallaşdırılması; Mədəni xidmətlərin və yaradıcı məhsulların satışı, eləcə də ixracı üçün rəqəmsal platformaların yaradılması və ya mövcud platformaların inkişaf etdirilməsi);
 
3. Kino, animasiya və oyun sənayesinin inkişafını təşviq edən layihələr (Mədəniyyətlərarası birgə istehsal layihələrinin həyata keçirilməsi; Filmlərin və multimedia materiallarının dublyajı; Birgə istehsal və əməkdaşlıq bacarıqlarını inkişaf etdirməyə yönəlmiş təlim-tədris proqramlarının təşkili);
 
4. Mədəni və yaradıcı sənayelərin inkişafını təşviq edən yerli və beynəlxalq tədbirlərin təşkilinə dair layihələr (Paytaxt və regionlarda mədəniyyət və yaradıcılıq sahələrində bacarıqların inkişafını təşviq edən tədbirlərin, o cümlədən maarifləndirici təşəbbüslərin həyata keçirilməsi; Ölkə daxilində mədəni və yaradıcı sənayelər üzrə yerli və beynəlxalq tədbirlərin təşkili; (kino, animasiya, cultech, dizayn, oyun sənayesi, musiqi) klasteri üzrə layihələr prioritet sayılır).
 
 
Qrant müsabiqəsinin iştirakçılarına dair tələblər:
 
1. Müsabiqə iştirakçısı Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatına alınmış qeyri-hökumət təşkilatı olmalıdır;
 
2. Müsabiqə iştirakçısı olan qeyri-hökumət təşkilatının mədəniyyət sahəsində layihələrin icrası və tədbirlərin təşkili ilə bağlı müvafiq təcrübəsi olmalıdır;
 
3. “Böyük qrant” kateqoriyası üzrə müraciət edən qeyri-hökumət təşkilatlarının nizamnamə məqsəd və vəzifələri mədəniyyət sahəsində fəaliyyəti əhatə etməli, faktiki fəaliyyətinin ən azı 80%-i mədəniyyət sahəsi ilə bağlı olmalıdır. Eyni zamanda, donor tərəfindən əlavə olaraq, bu kateqoriya üzrə müraciət edən qeyri-hökumət təşkilatından 1 respublika səviyyəli mədəniyyət müəssisəsindən dəstək məktubunun təqdim edilməsi tələb oluna bilər;
 
4. Mədəniyyət Nazirliyindən əvvəllər qrant almış, lakin qrant müqaviləsinin yekunlaşmasına baxmayaraq müqavilə üzrə öhdəliklərini qrant müsabiqəsinin başlamasına qədər tam yerinə yetirməyən qeyri-hökumət təşkilatları müsabiqədə iştirak edə bilməz;
 
5. Eyni qeyri-hökumət təşkilatı tərəfindən qrant müsabiqəsinə birdən artıq layihə təqdim edilə bilməz.
 
 
Qrant müsabiqəsində iştirak edən qeyri-hökumət təşkilatları aşağıdakı sənədləri təqdim etməlidir:
 
● Dövlət qeydiyyatı haqqında şəhadətnaməsinin əslinin elektron surəti;
● Hüquqi Şəxslərin Dövlət Reyestrindən çıxarışın əslinin elektron surəti;
● Nizamnamənin əslinin elektron surəti;
● Qeyri-hökumət təşkilatının VÖEN-in surəti
 
Qrant müsabiqəsinə təqdim olunan layihə təkliflərinə dair tələblər:
 
1. Layihə təklifinin müddəti minimum 3 ay olmaqla, maksimum 6 ayadək müddəti əhatə etməlidir.
 
2. Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirilən layihələrə üstünlük verilir.
 
3. Mədəniyyət sahələri üzrə ümumi qrant müsabiqəsində Heydər Əliyev Mərkəzlərinin fəaliyyətinin və imkanlarının genişləndirilməsinə yönəlik dayanıqlı layihələrə üstünlük verilir.
 
4. Beynəlxalq tədbirlərin (və ya fəaliyyətlərin) həyata keçirilməsini nəzərdə tutan layihələrdə beynəlxalq tərəfdaşa dair sənədin əlavə olunmasına üstünlük verilir.
 
5. Qrant müsabiqəsinə təqdim olunan layihələrin məzmunu Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, “Tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında”, “Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı – Şuşa şəhəri haqqında”, “Nəşriyyat işi haqqında”, “Kinematoqrafiya haqqında”, “Teatr və teatr fəaliyyəti haqqında”, “Kitabxana işi haqqında”, “Muzeylər haqqında”, “Azərbaycan folkloru nümunələrinin hüquqi qorunması haqqında”, “Azərbaycan xalça sənətinin qorunması və inkişaf etdirilməsi haqqında”, “Media haqqında”, “Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında”, “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, digər Azərbaycan Respublikasının qanunları və digər normativ hüquqi aktları ilə ziddiyyət təşkil etməməlidir.
 
Qrant müsabiqəsinə təqdim olunan layihə təkliflərinin qiymətləndirilmə meyarları:
 
■ Layihənin məqsədinin aydınlığı;
■ Layihənin innovativliyi;
■ Layihənin icra müddətinin əsaslandırılması və davamlılığı;
■ Layihənin büdcəsinin qrant məbləğinə uyğun olması;
■ QHT-nin və işçi heyətin müvafiq layihə mövzusuna uyğun təcrübəsi;
■ Layihə üzrə risklərin təhlili;
■ Layihə üzrə benefisiarların düzgün müəyyən edilməsi;
■ Layihənin icrası zamanı müvafiq tərəfdaşlarla və media ilə əməkdaşlıq;
■ QHT-nin təqdim etdiyi layihə mövzusunun nizamnamə məqsədlərinə uyğunluğu;
■ Layihədən gözlənilən nəticələr;
■ Təqdim olunan sənədlərin və sənədlərdə məlumatların tələblərə uyğunluğu.
 
Müsabiqəyə müraciət üçün tələb olunan sənəd formaları:
● Layihənin icra planı
● Layihənin xərclər smetası

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.07.2025)

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova mədəni irs obyektlərinin ICESCO-nun siyahılarına daxil edilməsi üçün nominasiya dosyelərinin hazırlanmasına həsr olunmuş ilk seminarının açılışından çıxış edib

28 İyul, 2025-ci il tarixində, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova İslam Dünyası ELM, Təhsil və Mədəniyyət Təşkilatının (ICESCO) Bakıdakı regional ofisində mədəni irs obyektlərinin ICESCO-nun siyahılarına daxil edilməsi üçün nominasiya dosyelərinin hazırlanmasına həsr olunmuş ilk seminarının açılışında çıxış edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan verilən məlumata görə, fondun prezidenti tədbirin İslam, həmçinin Türk dünyasının zəngin mədəni irsinin qorunması və tanıdılması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb. O, seminarın məhsuldar müzakirələr və təcrübə mübadiləsi üçün faydalı platforma olacağına əminliyini ifadə edib.

Çıxışında Aktotı Raimkulova Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun ICESCO ilə sıx əməkdaşlıq etdiyini və bu istiqamətdə birgə layihələrin, o cümlədən, Qırğızıstanda İssık-Kul gölü sahilində keçiriləcək “Ruh Sanat” beynəlxalq mədəni forumun həyata keçirildiyini qeyd edib. Fondun prezidenti Səmərqəndin İslam Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı elan olunması çərçivəsində ICESCO-nun baş direktoru Salim bin Məhəmməd əl-Malik ilə məhsuldar görüşü və Fond ilə ICESCO arasında Anlaşma Memorandumunun imzalanması istiqamətində əldə olunan razılaşmalar barədə də məlumat verib.

Açılış mərasimində, həmçinin ICESCO-nun Bakı regional ofisinin direktoru Əbdülhəkim əs-Sənan, ICESCO-nun Beynəlxalq Əməkdaşlıq Sektorunun rəhbəri Anar Kərimov, direktor müavini Məryəm Qafar-zadə və İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi sədrinin müavini Rüfət Mahmud çıxış edərək seminarın əhəmiyyətinə toxunub, iştirakçılara uğurlar arzulayıblar.

Seminar çərçivəsində təlim sessiyalarına da start verilib. Bu sessiyalarda Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistandan olan nümayəndə və ekspertlər iştirak edirlər. Sessiyalarda ICESCO-nun nominasiyalar siyahısına təqdim olunması üçün sənədlərin hazırlanması ilə bağlı nəzəri və praktik biliklər paylaşılır.

Qeyd etmək lazımdır ki, seminarda Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun heyəti də iştirak edir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.07.2025)