Super User
GÜNÜN FOTOSU: ABŞ öz flaqmanını Karib dənizinə göndərdi
ABŞ narkotik əleyhinə başladığı kampaniyasını gücləndirmək üçün dünyanın ən böyük təyyarədaşıyan gəmisi olan USS Gerald R. Ford-u Karib dənizinə göndərib. Bu ilin sentyabr ayından bəri ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin həyata keçirdiyi doqquz hücumundan sonra bu aksiya Venesuela ilə gərginliyi xeyli artıracaqdır.
Belə ki, 5000 əsgərin xidmət keçdiyi gəminin Venesuela sərhədlərində lövbər salacağı və 90 hərbi təyyarənin Venesuela səmasında dövr edəcəyi bu Latın Amerikası ölkəsinin ərazilərinə soxulmaq hesab edilir.
Foto: AP
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
Gənclər Kitabxanasında Xalq rəssamı Elmira Şahtaxtinskayanın xatirəsi anılıb
XX əsr Azərbaycan rəssamlıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi Xalq rəssamı, Əməkdar incəsənət xadimi Elmira Şahtaxtinskayanın bu il anadan olmasının 95 ili tamam olur. Bu münasibətlə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında Xalq rəssamının mənalı həyat yolu və bədii irsindən bəhs edən videomaterial və daycest hazırlanaraq istifadəçilərə təqdim edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına kitabxanadan verilən məlumata görə, bu materiallar Azərbaycan rəssamlıq sənətinin inkişafında peşəkarlığı və gərgin əməyi ilə seçilən Elmira Şahtaxtinskayanın zəngin bədii yaradıcılıq irsini istifadəçilər arasında təbliğ olunması məqsədilə hazırlanıb.
Vəsaitdə rəsmi sənədlər ilə yanaşı “Milli mədəni irsi və doğma yurdun təbiətini əsərlərində yaşadan sənətkar” və “Elmira Şahtaxtinskaya yaradıcılığının səciyyəvi xüsusiyyətləri” adlı məqalələrin tam mətni təqdim edilir. Kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilən https://www.ryl.az/funds/daycest materialda rəssamın həyat və fəaliyyətinə dair 2011-2024-cü illərdə dövrü mətbuatda dərc edilən məqalələrin biblioqrafik təsviri, qısa annotasiyası və tam mətninin yerləşdiyi elektron keçidlər yer alır.
“İncəsənətin qüvvəti Elmira Şahtaxtinskaya” adlı videomaterialda xanım rəssamın yaradıcılığının rəngarəng və çoxşaxəli olması, əsasən mənzərə, məişət, portret janrlarında əsərlər yaratmasından bəhs olunur. Elmira Şahtaxtinskayanın “Azərbaycan qədim mədəniyyət diyarıdır” plakatlar seriyası üzərində uzun illər işləməsi, müxtəlif ədəbiyyat, elm və mədəniyyət xadimlərimizin – Nizami Gəncəvinin, Məhsətinin, Memar Əcəminin, Qətran Təbrizinin, Səfiəddin Urməvinin, Məhəmməd Füzulinin, Şah İsmayıl Xətainin, Qara Qarayevin bədii cəhətdən mükəmməl, fəlsəfi tutumu ilə diqqət çəkən obrazlarını yaratması diqqətə çatdırılır. Videomaterialda görkəmli rəssamın yaradıcılıq nümunələri, müsahibələrindən fraqmentlər, foto və video görüntüləri də sərgilənir.
“İncəsənətin qüvvəti Elmira Şahtaxtinskaya” adlı videomaterial kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
İtaliyanın məşhur azərbaycanlı xoreoqrafı Mais Nuriyev vəfat edib
İtaliyanın məşhur azərbaycanlı xoreoqrafı, Azərbaycanın Əməkdar artisti, İtaliyada fəaliyyət göstərən “Azəri” Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının sədri Mais Nuriyev vəfat edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, Milandakı “Aida” və “Orizon” Rəqs Akademiyasının və Milan Konservatoriyasının professoru Mais Nuriyev Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi ilə sıx əməkdaşlıq edərək İtaliyada yaşayan azərbaycanlıların bir araya gəlməsi, Azərbaycanın mədəniyyətinin Avropada təbliği istiqamətində mühüm işlər görüb.
Soydaşımız uzun illər Azərbaycan xalq rəqslərini dünya səhnələrinə daşıyıb, peşəkar fəaliyyəti ilə zəngin mədəni irsimizi, tariximizi, milli dəyərlərimizi İtaliyada və başqa ölkələrdə layiqincə tanıdıb, mədəni diplomatiyaya böyük töhfələr verib. Onun yorulmaz tədris fəaliyyəti sayəsində xeyli gənc xoreoqraf yetişərək ölkəmizin mədəni irisini beynəlxalq aləmdə daha geniş auditoriyaya çatdırıb.
Xoreoqraf öz fəaliyyəti ilə İtaliya ictimaiyyəti arasında nüfuza malik olub, iki ölkə arasında mədəni körpünün daha da möhkəmlənməsində ciddi rol oynayıb, ölkəmizə dostlar qazandırıb.
Mais Nuriyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Əməkdar artist fəxri adı alıb, həmçinin “Heydər Əliyevin 100 illiyi (1923-2023)” yubiley medalı, “Diaspor fəaliyyətində xidmətə görə” AR medalı ilə təltif olunub.
Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi Mais Nuriyevin vəfatından kədərləndiyini bildirir, mərhumun ailəsinə, yaxınlarına və diaspor ictimaiyyətinə dərin hüznlə başsağlığı verir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
“XX Baku Jazz Festival” çərçivəsində JAZZ & AI müzakirə paneli təşkil olunub
Oktyabrın 26-da “Jolly Joker” məkanında “ХХ Baku Jazz Festival” çərçivəsində süni intellekt (AI) və caza həsr olunmuş müzakirə paneli keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, tədbirdə “Jazz on the Dnipro” festivalının bədii rəhbəri Anna Ruskeviç, “All About Jazz” jurnalının baş redaktoru İen Patterson, Azərbaycan mədəniyyət nazirinin müşaviri Cahangir Səlimxanov və caz musiqiçisi, rəqəmsal məzmun və AI üzrə ekspert Hikmət Babazadə iştirak ediblər.
Müzakirə zamanı süni intellektin və müasir texnologiyaların cazın gələcəyinə təsiri müzakirə olunub.
AzərTAC müxbiriylə söhbətdə Cahangir Səlimxanov Azərbaycanda süni intellektin inkişafı ilə hazırkı vəziyyətdən bəhs edib.
“Süni intellekt geniş mövzudur. Ölkəmizdə dövlət səviyyəsində buna diqqətlə yanaşılır. Hətta xarici ölkələrlə münasibətlərdə bəzi prioritetlər arasında süni intellekt mövzusu da yer almağa başlayır. Mədəniyyət Nazirliyinə gəldikdə isə, süni intellekt və onun incəsənətdə tətbiqi ilə bağlı təlim proqramımız var. Bu, Mədəniyyət Nazirliyinin təlim, startap inkişafı və gənclərin yaradıcı peşələrdə potensiallarını yoxlamaları üçün yaratdığı platformadır. Hazırda süni intellekt dərslikləri ola bilməz, çünki bu sahədə hər şey sözün əsl mənasında hər həftə dəyişir. Ən son nümunələri hətta günlərlə və ya saatlarla saymaq olar. Burada daim zamanla ayaqlaşmaq lazımdır.
Mən şəxsən özün Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində incəsənət menecmenti və mədəni siyasət kursumda süni intellektdən istifadə edirəm. Tələbələrə dərsə artıq öyrənilmiş materialla gəlmələrini təklif edirəm. Daha sonra öz təcrübəmdən nümunələr təqdim etməyə başlayıram və biz süni intellektdən istifadə edərək bunları yoxlayırıq və onlara əlavələr edirik. Təbii ki, bu, nə müəllimləri, nə də mədəniyyət xadimlərini əvəz etmir. Çünki süni intellekt “dediyinə” tam etibar etmək olmaz. Bu yenidən yoxlanmalıdır. Öyrənməli olduğumuz ən vacib şey süni intellektlə necə düzgün şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olmağımızdır. Sadəcə ona tabe olmaq deyil. Sual vermək bacarığı öyrənməli və bir-birimizlə bölüşməli olduğumuz bir şeydir”, - deyə mədəniyyət nazirinin müşaviri vurğulayıb.
Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, natiqlər çıxışlarında öz həyatlarından insanla süni intellekt arasında qarşılıqlı əlaqənin maraqlı nümunələrini bölüşüblər. Xüsusilə, İen Patterson gənc yaşlarında professor Stiven Hokinqlə görüşmək və ünsiyyət qurmaq üçün istifadə etdiyi texnologiyaları müşahidə etmək şərəfinə nail olduğundan danışıb.
Ötən gün “XX Baku Jazz Festival” çərçivəsində növbəti konsert də baş tutub. “Jolly Joker” məkanında səhnəyə IPEK DINC və NURLAN HUSEYNZADEH TRIO (Türkiyə-Azərbaycan), eləcə də Valid Ağayevin dirijorluğu ilə Kamera Orkestrinin müşayiəti ilə QRZEÇ PIOTROVSKİ & TAMARA BEHLER (Polşa) dueti çıxıb. Tədbirin sürprizi festivalın təsisçisi caz musiqiçisi Rain Sultanovun çıxışı olub.
Oktyabrın 24-dən başlayan “Baku Jazz Festival-2025” oktyabrın 31-dək davam edəcək. Səkkiz gün ərzində Bakıda dünyanın ən yaxşı caz musiqiçiləri çıxış edirlər. Festivalın açıq məkanlardan tutmuş kamera salonlarına qədər olan meydançalarında konsertlər, sərgilər, cem-sessiyalar, film nümayişləri, ustad dərsləri, seminarlar, tanınmış musiqi bloqçuları ilə görüşlər keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
“Zəfər rəqsi” filminin qala-premyerası keçirilib
Nizami Kino Mərkəzində Vətən müharibəsindəki qələbəmizin 5 illiyi münasibətilə “Zəfər rəqsi” qısametrajlı bədii filminin qala-premyerası keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, film “Ədibin Evi” Ədəbiyyata Dəstək Fondunun təşəbbüsü, “Balakhani Operating Company” hasilat şirkətinin və YAŞAT Fondunun dəstəyi ilə ASAN TV tərəfindən istehsal olunub.
Tədbirdə əvvəlcə şəhidlərimizin ruhu bir dəqiqəlik sükutla yad edilib, Dövlət Himni səsləndirilib.
Qala gecəsində IX “Muğam” Televiziya Müsabiqəsinin qalibi Aytac Bəybalayeva və finalçılardan biri Kənan Novruzov musiqi nömrələri ilə çıxış ediblər. Tədbir çərçivəsində Zəfərimizlə bağlı videoçarxlar da təqdim olunub.
Ekran əsərinin quruluşçu rejissoru və ssenari müəllifi Gəray Həsən açıqlamasında bildirib ki, ekran əsəri Mir Cəlal adına Hekayə Müsabiqəsinin mükafatçısı, mərhum yazıçı Yaşar Bünyadın “Heyvagülü” hekayəsinin motivləri əsasında çəkilib. Əsas rolların ifaçıları Azər Aydəmir, Günay Əhməd, Nurlan Mürsəlzadə və Niyaz İlyasoğludur. Film iki ay ərzində ərsəyə gəlib, çəkiliş prosesi isə iki həftə davam edib.
Azər Aydəmir yaradıcılığında ilk dəfə qazi obrazını canlandırdığını və bu filmin yaddaşında xüsusi layihə kimi qalacağını söyləyib. O, kino sahəsində çalışanların qələbəmizə bədii, audiovizual formada töhfə verdiyini qeyd edərək deyib: “Filmin qəhrəmanı müharibədən sonra sadəcə rəqs etmək arzusu olan şəxsdir. Amma təəssüf ki, qazimiz döyüşdə aldığı yaralar səbəbindən ayaqları ilə bağlı ciddi zədələr alıb və bu arzusunun gerçəkləşməsi mümkünsüz görünür. Filmin sonunda o, bu arzunu gerçəkləşdirir. Arzum budur ki, tamaşaçılar filmi sevsin, paylaşsın, daha çox insanın izləməsinə səbəb olsun”.
Filmin nümayişindən əvvəl çıxış edən “Balakhani Operating Company” hasilat şirkətinin rəhbəri Rövşən Rzayev ölkəmizdə güclü iqtisadiyyatın qurulması və ordu quruculuğunun inkişafının milli dirçəlişin əsasını təşkil etdiyini diqqətə çatdırıb. “Balaxanı neftin beşiyi olmaqla yanaşı, kino tariximizin də başlandığı məkandır. Burada çəkilmiş qısametrajlı filmlər milli kino irsimizin bünövrəsini qoyub. Biz bu mədəni irsi davam etdirməkdən qürur duyuruq”,- deyə R.Rzayev əlavə edib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədri Ülvi Mehdiyev bildirib ki, gənclər siyasətinin, mədəniyyət və təhsil sahəsində aparılan məqsədyönlü işlərin nəticəsində bu gün gənc nəsil Zəfərin mənəvi dəyərini dərindən anlayır. “Qürurverici haldır ki, bu illər ərzində gənclərimiz Vətən müharibəsinin qəhrəmanlıq ruhunu unutmur və bu mövzunu yaşatmaq üçün müxtəlif sahələrdə, o cümlədən mədəniyyət və təhsil istiqamətində fəal şəkildə çalışırlar. “Ədibin Evi” Ədəbiyyata Dəstək Fondu mədəniyyətin və ədəbiyyatın təbliği, onların yaşadılması istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirir. “Zəfər rəqsi” filmi də bu dəyərli təşəbbüslərdən biridir. Qürurla qeyd etmək istəyirəm ki, bugünədək 40 mindən çox gənc “ASAN xidmət”də könüllü kimi fəaliyyət göstərib. Eyni zamanda, YAŞAT Fondunun fəaliyyəti çərçivəsində 18 mindən çox şəhid ailəsi ilə görüşlər keçirilib, onların sosial rifahı istiqamətində mühüm tədbirlər görülüb. Şəhid övladlarının adına depozit hesabları açılır və bu vəsaitlər uşaqlar 6 yaşına çatdıqdan sonra onların istifadəsinə verilir. Bundan əlavə məktəb ləvazimatlarının təminatı, YAŞAT düşərgələrinin təşkili kimi sosial layihələr də davamlı şəkildə həyata keçirilir”.
“Ədibin Evi” Ədəbiyyata Dəstək Fondunun direktoru Şəfəq Mehrəliyeva bu filmin Azərbaycan xalqının qəhrəmanlığına, Vətən müharibəsindəki şücaətinə ithaf olunduğunu qeyd edib.
Daha sonra ekran əsəri nümayiş olunub.
Qeyd edək ki, “Zəfər rəqsi” filmi noyabrın 8-i – Zəfər Günündə İctimai Televiziyada geniş tamaşaçı auditoriyasına təqdim olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
İçərişəhərdə Zeytun Festivalı keçiriləcək
Oktyabrın 31-dən noyabrın 2-dək İçərişəhərdə Zeytun Festivalı keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, “İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsindən AzərTAC-a tədbirin əsas məqsədi Azərbaycanın qədim zeytunçuluq ənənələrinin təbliği, yerli istehsalçıların dəstəklənməsi və bu sahədə milli brendin formalaşdırılmasına töhfə vermək olduğu bildirilib.
Festival çərçivəsində zəngin yarmarka proqramı, konsertlər, rəssamların açıq hava plenarı, həmçinin sərgilər təşkil olunacaq. Qonaqlar həm müxtəlif bölgələrdən gətirilən zeytun və zeytun məhsulları ilə tanış olacaq, həm də İçərişəhərin tarixi mühitində maraqlı mədəni və əyləncəli anlar yaşayacaqlar.
İçərişəhərin özünəməxsus ab-havasında keçiriləcək bu festival yerli sənətkarların, rəssamların, musiqiçilərin iştirakı ilə birgə ənənə və müasirliyin vəhdətini nümayiş etdirəcək.
Bundan əlavə, festival çərçivəsində uşaqlar üçün xüsusi əyləncə proqramı da nəzərdə tutulub. Kiçik ziyarətçiləri oyunlar, yaradıcılıq guşələri və maraqlı ustad dərsləri gözləyir.
Tədbir hər kəs üçün açıqdır. Ziyarətçiləri dadlı məhsullar, canlı musiqi, sənət nümayişləri və ailəvi istirahət üçün unudulmaz atmosfer gözləyir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2025)
“Dərin-dərin səmaların buludu olaydım kaş ki…” - ŞEİRLƏR
Aygün Bayramlı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə sizlərin görüşünə məqalə ilə deyil, şeirlərimlə gəlirəm. Bəyənəcəyinizə əminəm. Xoş mütaliələr.
KAŞ Kİ…
Dərin-dərin səmaların
Buludu olaydım kaş ki…
Hamı gedərdi işinə,
Unudulaydım kaş ki...
Ya səmanın qucağında
Quşa dönəydim, uçaydım...
Ya da bir ulduz olaydım,
Səhər sönəydim kaş ki...
Bəlkə, başı göyə çatan
Ağac olaydım bircə gün,
Yazda hər yer yaşaranda
Quruyaydım kaş ki...
Heç kəsin yaşamadığı
Bir ev olaydım bir saat,
Divarında köhnə saat kimi
Geri qalaydım kaş ki...
Bu beş günlük dünyanın elə bil ki
Ucsuz-bucaqsız yaşamı var,
Yapışmışıq yaxasından ikiəlli,
Bu dünyanın yaxasından yapışan iki əlin
biri olaydım kaş ki…
QAĞAYI
Gəl uçaq, qağayı,
Gəl uçaq...
Mən sevincdən,
Sən azadlıqdan,
Qağayı...
Mən xoşbəxtliyi qucaqlayım,
Sən səmaları...
Sənin xoşbəxtliyin uçmaqdır,
Mənim uçmağım xoşbəxtlikdən...
Bu dünyada hər yaranan ötəridir,
Yaşananlar quş ömrüdür, köçəridir.
İnsan elə doğulandan xoşbəxtliyə
qaçmır ki,
Quşlar da siz bilən kimi
Xoşbəxtlikdən uçmur ki...
Gəl uçaq, qağayı...
BAKIYA SALAM DENƏN
Bakıya salam denən,
Səhər gözün açanda…
Göy Xəzərin köksünə
Qağayılar uçanda.
Xəzərə çatdır mənim
Sevgi-məhəbbətimi,
Denən ki, ona verdim
Bütün səadətimi…
Küləyini mənimçün
İyləyib qoxlayarsan.
Mən gəlib çatanacan
Sinəndə saxlayarsan…
Məni qarış-qarış gəz
Hər küçə döngəsində.
Yaz adımın baş hərfin
Xəzərin sahilində,
Bakıya salam denən…
MƏN TORPAĞAM
Bir də baxdın,
Torpağa çürüyüb qarışmışam,
Bir də görərsən,
Torpağa dönmüşəm mən.
Nə qeyri-adi işdi?
Torpaqdan yarananda
Torpağa dönəcəkdim,
Bir gün yaranmışamsa,
Bir gün də öləcəkdim.
Kaş elə torpaq olum,
Üstümü gül bəzəsin,
Görüm bu dünyanın mən
Hər təzəsin, köhnəsin...
Kaş torpağa dönəm,
Qarışam lap diblərə,
Gedib lap uzaqlardan
Qohum-əqrəbalara
Deyəm ki, gəlmişəm
Sizinlə görüşməyə...
Kaş ki, torpağa dönəm,
Dalam ən dərinlərə,
Ölənlərlə görüşəm...
Torpaq olmaq yaxşıdı...
Hamı bərabərləşir,
Qalır yerin üzündə,
Ən qızıldan taxtlar da,
Ən bəxtəvər baxtlar da,
O ən yaxşı vaxtlar da
Torpaqda eyniləşir...
Torpaq olmaq çətindi,
Mən torpağam,
Üstümdə, tonlarla binalar var,
Dərələr var, dağlar var,
Qurulmuş yurd-yuvalar,
Salınmış bağçalar var,
Ən əsası,
əsası üstümdə insanlar var!
Mən torpağam,
Bu qədər zamana dayanmışam,
Cahana dayanmışam,
İNSANA dayanmışam!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.10.2025)
Bəli, məşhurdur, amma biz onu sevmirik
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
2000-ci illərin əvvəllərində ölkəmizdə bir “Aşk” bumu yaşandı. Hamı bu romanı axtarır, oxumağa çalışırdı. Roman Mövlanə ilə Şəms Təbrizinin münasibətlərindən bəhs edirdi. Müəllifi türk yazıçı Elif Şafakdı ki, onu məhz bu romanı ilə çoxlarımız tanıdıq və sevdik. Amma sonra simpatiyamız antipatiya ilə dəyişildi. Xanım yazar 44 günlük müharibə dönəmində erməniləri dəstəkləyən bir twit yazmaqla onun barəsindəki təsəvvürlərimizi alt-üst etmiş oldu.
Dəqiqini bilmirəm, amma bir çox mənbələr yazıçının erməni əsilli olmasını da iddia edir.
Elif Şafak 25 oktyabr 1971-ci ildə Fransada doğulub. Atası psixoloq Nuri Bilgin, anası diplomat Şafak Ataymandır. Doğulanda qısa bir müddət keçəndən sonra atası və anası ayrılıb, anasının himayəsində böyüyüb və soyadı kimi anasının adını götürüb. Orta təhsilini anasının çalışdığı yer olan Madriddə, daha sonra lisey təhsilini Ankara Atatürk Anadolu Lisesi"ndə alıb.
Ali təhsilini Orta Şərq Texniki Universitetinin Beynəlxalq Əlaqələr fakültəsində alıb. 2009-cu ildə çap edilən "Eşq" ("Aşk") romanı ən az müddətdə ən çox satılan türk romanı ünvanına sahib olub.
Və qeyd etdiyimiz kimi, 13 oktyabr 2020-ci ildə öz tvitter hesabında erməni terrorist qruplaşmalarına etdiyi dəstək ifadəsinə görə Azərbaycandakı oxucularını itiribdir. Siyasət də vacibdir, amma ədəbiyyat istedadını dana bilmədiyimiz üçün doğum günündə haqqında məlumat verəsi olduq. Ən azından, yeni oxucuları onun kim və nəçi olmasını bilsinlər deyə.
Kitabları
1. Kem Gözlere Anadolu
2. Pinhan
3. Şehrin Aynaları
4. Mahrem
5. Bit Palas
6. Araf (The Saint of Incipient Insanities çevirisi)
7. Beşpeşe
8. Med Cezir
9. Kâğıt Helva
10. İskender
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.10.2025)
Kinomuzda unudulmaz ad – Nəcibə Məlikova
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Onu indi böyükdən kiçiyə hamı tərəfindən sevilən köhnə filmlərimizdə addımbaşı görmək olardı. Ən populyar filmləri onun peşəkar ifası rövnəqləndiribdir. Bu gün onun doğum günü – 104 illiyidir. Allahdan rəhmət diləyir və haqqında geniş bilgi veririrk.
İlk əvvəl kino aktrisası kimi şöhrətlənib, yaradıcılığının əsas qolu teatr sənəti ilə bağlı olan Nəcibə Məlikova 25 oktyabr 1921-ci ildə Bakının Buzovna kəndində doğulub. İlk təhsilini kənddə və Bakıda alıb. Bakı Teatr Məktəbində xalq artisti Fatma Qədrinin sinfini bitirib (1940-1943). Öz istəyi ilə Gəncə Dövlət Dram Teatrında işləməyə gedib. Burada bir neçə tamaşada çıxış edərək Bakıya qayıdıb və təzəcə təşkil olunmuş Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutuna daxil olub.
1951-ci ildə ali məktəbi bitirib. Texnikumda təhsil aldığı illərdə Milli Dram Teatrının tamaşalarında epizodlar oynayan aktrisa 1952-ci ildən (kinolara çəkilişlə bağlı kiçik fasilələrlə) yenə bu teatrda işləyib. Nəcibə Məlikova klassik və çağdaş Azərbaycan dramaturqlarının, dünya ədiblərinin, əsasən, dram əsərlərində və bir qədər də komediyalarında rollar oynayıb.
Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan" (Xumar), "Səyavuş" (Firəngiz), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri cadu" (Şamama cadu), Cəfər Cabbarlının" "Aydın" (Böyükxanım), "1905-ci ildə" (Sona), "Sevil" (Edilya), Mirzə İbrahimovun "Həyat" (Atlas), "Kəndçi qızı" (Ayxanım), İlyas Əfəndiyevin "Büllur sarayda" (Qönçə), "Qəribə oğlan" (Məlahət), Nəbi Xəzrinin "Əks-səda" (Zərifə), "Mirzə Şəfi Vazeh" (Zübeydə), Səməd Vurğunun "Vaqif" (Xuraman) pyeslərinin tamaşalarında çıxış edib.
Kinoda uğurlu rollar yaradıb. Onların arasında "Ögey ana"da Dilarə, "Aygün"də Aygün, "Arşın mal alan"da Cahan xala, "Əhməd haradadır?"da Nərgiz xala rollarının ifası aktrisanın yaradıcılıq nailiyyətləri kimi dəyərlidir. 14 Fevral 1956-cı ildə ilk AzTV-nin efirə çıxan verlişin ilk aparıcısı və ilk diktoru olub.
Nəcibə Məlikova məlahətli, emosional, lirik-dramatik aktrisa idi. Mənən saf qəlbli qəhrəmanları, məhəbbət yolunda mürəkkəb vəziyyətlərdə gücsüz görünüb kövrələn, ancaq xeyirxah insanların köməyi ilə mətanətini qoruyub saxlayan personajları uğurla oynayırdı. Aktrisanın yumorunda da həzin və kövrək lirizm üstünlük təşkil edirdi. Bakıda 27 iyul 1992-ci ildə vəfat edən Nəcibə Məlikova ikinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub
Filmoqrafiya
1. Arşın mal alan
2. Axşam konserti
3. Aygün
4. Bakının işıqları
5. Bizim qəribə taleyimiz
6. Böyük ömrün anları
7. Doğma xalqıma
Mükafatları
1. "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı
2. "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.10.2025)
Dövlət baba Qubadlıda nə görür, nə hörür?
Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının redaktoru
“Qubadlıya öz sahibləri qayıdıb” – bu, dövlət başçısı, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sözüdür.
Bəs ÖZ SAHİBİ nə deməkdir?
— Qubadlını 30 ilə yaxın tapdaq altında saxlamağı bacaranlar, ona sahiblənməyi bacarmadı; oradan faydalandılar, lakin minadan, dağıntıdan, fəlakətdən başqa heç nə verə bilmədilər. Qubadlı kimi gözəl təbiətə, sərvətlərə, axar-baxara malik el-obada nə el ola bildilər, nə oba — düz-əməlli məskunlaşammadılar; bir sözlə, xoşbəxt həyat qura bilmədilər, bilmədilər, bilmədilər! — Niyə? — Çünki
-Qubadlının öz sahibləri deyildilər;
-oradan çıxarılacaqlarını, çıxacaqlarını qanırdılar;
-nəinki Qubadlıya, bütün Zəngəzura, habelə Göyçəyə, İrəvana gəlmə olduqlarını bilirdilər… bilirlər… biləcəklər.
Bax, bax, hələ bugünlərdə belə burdan-bura öz parlamentlərinin tribunasında, ayrıca, uzaq İspaniyanın quzeyində — basklar yaşayan Bilbaonun stadionunda “Atletik” - “Qarabağ” oyununda qondarma və gorbagor “DQR”in əski parçasını bayraq sanıb qaldıranlar guya həqiqəti bilmir? Bəs Baş nazir Paşinyan, digər yüksək yetkililər birbaşa şahidi olduqları yaxud ekrandan izlədikləri bu və bənzəri yaramazlıqlara gərəkli təpki verdimi? — Hələ-hələ, AZALın uçağı İrəvana barışcıl uçuş etmişkən… Yəni Qubadlıdan bir az o tərəfdə hələ də əvəzçıxma yanğlsı ilə tutuşmuş zehniyyət sahibləri nəyə sahib olmağı haqq edib-etmədiklərini dərindən götür-qoy etmə zorundadır. Bəli, Gündoğar Zəngəzur onlarlıq deyil, amma Günbatar Zəngəzurda adam balası kimi yaşamaq da qarınlarını ağrıtmamalıdır.
Bəli,
Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin “Qubadlıya öz sahibləri qayıdıb” kəlamı bir coğrafiyadan daha üstün kəlam olub, bir ulusun ruhunun bərpasını ifadə edir. Hər dağı, düzü, çayı… qurtuluş nəfəsi kimi duyulan Qubadlı — Azərbaycanın sarsılmaz iradəsinin, hünərinin və ruhi zəfərinin simvoludur.
Qubadlıda Qarabağla Zəngəzurun nəfəsi birləşir. Bərgüşadın, Həkərinin səsi bir ulusun yaddaşını daşıyır. Bu torpaqlarda qurtuluş uğrunda gedən döyüşlər həm də yaddaşın geri alınması, kimliyin bərpası idi.
“Müharibə zamanı gördüyümüz işlər bu gün aparıcı ölkələrin ali hərbi məktəblərində öyrənilir. Bu haqda məndə dəqiq məlumat var. Bizim xarici tərəfdaşlarımız bu məlumatı bizə çatdırıblar ki, ən inkişaf etmiş ölkələrin ali hərbi məktəblərində Azərbaycanın döyüş taktikası, bizim əməliyyatlar öyrənilir və bu, müasir döyüş taktikasıdır. Bizə qədər dünyada heç kim bu taktikadan istifadə etməyib. Burada bütün vacib amillər bir məqsədi güdürdü ki, az itkilərlə düşmənə sarsıdıcı zərbələr vuraraq, düşmənin ordusunu faktiki olaraq məhv edərək hədəfə çataq və belə də oldu”. — Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin sözləridir.
Bəli, tarix Qubadlıya sərt baxdı. 1993-cü ilin avqustunda arxalı düşmən buranı işğal etdi, ev-eşikləri, abidələri, körpüləri… taladı, dağıtdı, yandırdı; lakin Qubadlının özündən ulu ruhunu tuta bilmədi. Xanlıq, Mahruzlu, Padar, Sarıyataq… bütövlükdə Qubadlı ulusun yaddaşında əbədi bir anda çevrildi. Vaxt gəldi, vədə yetişdi, Azərbaycan əsgəri o dağlara ayaq basdı, oraya bayraq sancdı və bununla da yaddaşı dirçəltdi, ruhi gücü qanadlandırdı.
Bax, o ruh 2020-ci təqvim ilin 10-cu ayının 25-ci günündə silah səsindən çox daha üstün olan ədalətin səsi ilə qayıtdı. Qubadlı əməliyyatı Vətən müharibəsinin gedişində çox önəmli hadisələrdən biri oldu. — “Qubadlı əməliyyatının çox böyük əhəmiyyəti var idi. Çünki Qubadlıdan sonra biz Şuşa şəhərini işğaldan azad etdik. ...Beləliklə, düşmən təslim olmağa məcbur oldu”. — Bu, qutlu sözlər də Müzəffər Ali Baş Komandanın sözləridir.
Bu gün Qubadlı hərb mərhələsində deyil, hətta yalnız bərpa mərhələsində də deyil; Qubadlı yenidən doğuluş mərhələsindədir. Örnəyi, “Qubadlı şəhərinin 2040-cı ilədək Baş planı” həm bir infrastruktur layihəsi, həm də azad edilmiş torpaqların gələcəyə inamlı baxışıdır…
Yeni yollar, körpülər, tunellər, stansiyalar, kəndlər, məktəblər, xəstəxanalar… — Budur, Mahruzlu və Zilanlı kəndlərində həyat yenidən qurulur. Bərgüşadda elektrik enerjisi ürətilir, oralarda artıq rəqəmsal rabitə və sürətli internet axır. Necə deyərlər, dağlar indi həm yaddaşın, həm gələcəyin dayağıdır.
Bir qədər obrazla desək, Qubadlı Zəngilanla sirdaş, Laçınla qardaş, Cəbrayılla yoldaşdır. Bu coğrafiya təkcə sərhədlər toplusudurmu? — Əsla! — Gündoğar Zəngəzur deyincə, biz Türk dünyasının gələcək enerji və mədəni damarlarından danışmış oluruq.
Qubadlı-Eyvazlı və Qubadlı-Laçın yolları, həm də Zəngəzur dəhlizinə uzanan bir taleyin yolları olsa gərək... Hər kilometr azadlıqla, hər körpü yenidənquruluşla yoğrulub.
Bu, Azərbaycan dövlətçiliyinin qətiyyətli addımlarıdır, əlbəttə; əlbəttə, torpaq yalnız qorunanda deyil, qurulanda vətən olur! Qoruyub qururuq, qurub qoruyuruq.
25 oktyabr — Qubadlı Şəhəri Günü özündə yalnız anıları barındırmır, varlığın təntənəsini göstərir! Qubadlı indi qaramatı aşan bir dirçəliş məktəbidir.
Orada
əsgərimizin izi,
şəhidimizin adı,
Dövlət başçımızın səsi,
ulusun nəfəsi var.
Qubadlıya
öz sahibləri qayıdıb,
insanlıq qayıdıb,
mədəniyyət qayıdıb,
quruculuq ruhu qayıdıb.
Zəfərin sonu yoxdur!
Qubadlı indi yenidən Azərbaycanın dağ ürəyidir.
Dövlət babanın oradan gördüyü mənzərənin qarşısını heç bir təbii, siyasi relyef kəsə bilmir; ona görə, Qubadlı, Gündoğar Zəngəzur Türk dünyasının ortaq gələcəyini nümayiş etdirməyə layiqdir.
Qubadlıda yüksələn hər qüllə, hər bayraq, hər məktəb bir dövlətin əzmini, bir ulusun iradəsini, bir liderin uzaqgörənliyini əks etdirir.
DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.10.2025)


