
Super User
Avstriyadakı soydaşlarımızdan “Qarabağ”a dəstək
Ağdamın “Qarabağ” Futbol Klubunun əsas heyəti Avstriyada təlim-məşq toplanışı çərçivəsində bir sıra yoldaşlıq görüşləri keçirib. Azərbaycanı beynəlxalq arenada uğurla təmsil edən komanda Ukraynanın “Metalist Xarkov”, Niderlandın “Tvente” və Avstriyanın “Red Bull Salzburg” klubları ilə qarşılaşıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlummata görə, Avstriyada yaşayan soydaşlarımız, o cümlədən Avstriya Azərbaycanlıları Cəmiyyəti və digər diaspor təşkilatlarının üzvləri təlim-məşq toplanışı, eləcə də oyunlar zamanı “Qarabağ”ı tək buraxmayıb. Stadion tribunalarında dalğalanan Azərbaycan bayraqları, səsləndirilən şüarlar həm “Qarabağ”ın oyunçuları, həm də yerli ictimaiyyət tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb. Bu mənzərə Azərbaycan diasporunun milli həmrəyliyini, vətənə bağlılığını bir daha nümayiş etdirib.
Soydaşlarımız “Qarabağ” komandasının əzəli və əbədi torpaqlarımızın simvollarından birinə çevrildiyini və adını layiqli şəkildə daşıdığını bildiriblər.
Komandanın baş məşqçisi Qurban Qurbanov göstərilən diqqət və dəstəyə görə Avstriyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatlarına, xüsusilə Avstriya Azərbaycanlıları Cəmiyyətinə və Zalsburq Azərbaycan Evinə təşəkkür edib. “Qarabağ”ın bütün üzvlərinin imzaladığı rəsmi formalar adıçəkilən təşkilatlara hədiyyə olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.2025)
“Aşıqlar” qrupunun yaradıcısı
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Musiqi tarixində qalmaq üçün bənzərsiz ifalar, hədsiz populyarlıq, qazanılan ad və mükafatlarla yanaşı, bu sahəyə bilavasitə xidmət göstərmə də əsas yer tutur. Məsələn, hansısa musiqi qrupu, ansambl yaratmaq kimi.
Haqqında bəhs edəcəyim və bu gün doğum günü olan şəxs bu qəbildəndir.
Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Elxan Şıxəliyev 21 iyul 1951-ci ildə Bakıda anadan olub. Asəf Zeynallı adına Musiqi kollecində, Azərbaycan Milli Konservatoriyasında təhsil alıb.
İndi isə gələk söhbətimizin kulminasiyasına: 1973-cü ildə Elxan Şıxəliyev 10 nəfərdən ibarət "Aşıqlar qrupu” dövlət vokal instrumental ansamblını yaradıb. Qrup 1973-cü ildə Bakıda keçirilən festivalda Respublikadan 100-ə yaxın qrup arasında birinci yerə layiq görülüb.
Bu, “Aşıqlar qrupu”nun iştirak etdiyi ilk festival olub.
1979-1980-cı illərdə Elxan Şıxəliyev Rəşid Behbudov ilə bərabər Mahnı Teatrında çalışıb, 1989-cu ilədək bir çox konsert proqramlarında bərabər çıxış ediblər.
Qrup Azərbaycan musiqi dünyasında dördüncü peşəkar qrup olub. (Daha öncələr yaradılmış məşhur “Qaya” və “Sevil” qrupları yəqin yadınızdadır).
1989-cu ildə qrup dağılıb, 1997-ci ildə isə yenidən bərpa olunub. 2001 və 2002-ci illərdə Heydər Əliyev Sarayında konsert proqramı ilə çıxışları olub.
Elxan Şıxəliyev 16 sentyabr 2006-cı il tarixində "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" fəxri adına layiq görülüb.
Allah xeyirli ömür nəsib etsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.2025)
Anar Məmmədxanovun adlı ulduzunun açılışı mərasimi barədə DÜŞÜNCƏLƏRİM
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Anar Məmmədxanov şən və hazırcavab oğlan kimi tanındı, sevildi, ətrafına istedadlı gənclər topladı, MDB məkanında bu sahədə əsrin çempionu oldular. Milli Məclisə üzv seçildi, ictimai-siyasi fəaliiyəti ilə də diqqət mərkəzində oldu. Cəmiyyətdəki nöqsanları üzə çıxaran böyük bir hərəkata başçılıq etdi. Hələ gənc idi, perspektivli idi, kim gözləyərdi ki qəfil və müəmmalı bir ölümlə sıralarımızı tərk etsin?
Qayıdaq onun adlı ulduzunun açılışı mərasiminə. “Sea Breeze Resort” kompleksinin “Sea Breeze Walk of Fame” Şöhrət xiyabanında baş tutdu adlı ulduzun açılışı. Tədbirə Anar Məmmədxanovun anası Səidə İbrahimova, oğlu İslam Məmmədxanov, həyat yoldaşı İradə Məmmədxanova, bacısı Naidə Məmmədxanova, qızı Məryəm Məmmədxanova, nəvələri Əlişa və Leyli Hacıhəsənovlar iştirak edirdilər. Qonaqların arasında Azərbaycanın Xalq artisti, iş adamı,un sahibi “Sea Breeze Resort” Emin Ağalarov, Xalq artisti Tünzalə Ağayeva, bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi Vaqif Gərayzadə, Xalq artisti Ənvər Sadıxov, əfsanəvi “Bakılı oğlanlar” KVN komandasının üzvləri də qatılmışdılar. Anar Məmmədxanovun çoxşaxəli istedadı, tamaşaçıların qəlbini fəth edən xüsusi yumor hissi, təkrarolunmaz aktyorluq məharəti və insani cazibəsi haqqında xoş sözlər söylənildi.
Mərasimin açılışında Anar Məmmədxanovun oğlunun çıxışı çox diqqətçəkən idi. O qeyd etdi ki, bu tədbirdə iştirak etmək onun üçün böyük şərəf və sevinc mənbəyidir, qeyd etdi ki, atası bütün həyatı boyu sevincini ətrafdakı insanlarla bölüşüb, nur, təbəssüm, hərarət bəxş edən bir insan olub, artıq 14 ildir ki, aralarında yoxdur, amma yenə də onlara işıqlı və sevincli anlar bəxş etməkdədir.
Anar Məmmədxanovun həyat yoldaşı kövrələrək qeyd etdi ki, bura, sadəcə, bir məkan deyil, həm də Emin Ağalarovun və digər insanların səyləri ilə təcəssümünü tapan “canlı xatirə məktubu”dur”. Anar kimi ləyaqətli insanın xatirəsini əbədiləşdirdiyinə görə təşkilatçılara və həyat yoldaşı ilə uzun illər səmimi münasibət saxlamış insanlara təşəkkür etdi.
Azərbaycanın Xalq yazıçısı, Anardan bəhs edən “Kapitanın taleyi” kitabının müəllifi Elmira Axundova dedi: “Anar hələ uşaqlıqdan - məktəbdə, universitetdə, KVN-də, parlamentdə ulduz olub. “Birinci” sözü ona yaraşırdı. O, hər şeydə birinci olub - ən gənc deputat, elektron portalını ilk yaradan insan kimi xatırlanır. Anar olduqca istedadlı publisist idi və çox şeyi, hətta bizim Qarabağdakı Qələbəmizi belə görürdü və uzun illər bu günü gözlədi. Hər dəfə Şuşaya gedəndə, onu xatırlayıram”.
“Bakılı oğlanlar” KVN komandasının keçmiş bədii rəhbəri, ssenarist, rejissor, NTV kanalının baş prodüseri Timur Vaynşteyn belə söylədi: “Anar həmişə parlayan ulduz olub. Mən bir neçə insan tanıyıram ki, Anarı ömründə bir-iki dəfə görüb, amma onu həmişəlik xatırlayır. Təsəvvür edin, illərdir ətrafda olanlar deyil, sadəcə, təsadüfən öz nuru ilə işıqlandırdığı insanların yaddaşında qalmaq üçün onun cazibəsi kifayət idi. O, həqiqətən diqqət, təbəssüm, mehribanlıqla insanlara qarşı səxavətli olmağı bacarırdı, hamını xoşbəxt etməyə çalışırdı, hətta bəzən, sadəcə, onların yanında olmaqla. Anar burada olsaydı, “Sea Breeze”ə pərəstiş edərdi. O, istedadla və can-başla görülən hər işi yüksək qiymətləndirirdi”.
“Xəzər” telekanalının baş direktoru, Xalq artisti Murad Dadaşov da Məmmədxanovla bağlı xatirələrini bölüşdü, Azərbaycanı Anarsız təsəvvür etməyin çətin olduğunu qeyd etdi: “Bunu dəfələrlə və çox ucadan təkrar edərək vurğulayırıq: onun yoxluğu dözülməz bir vəziyyətdir. O, ölkənin mədəni şüurunun bir hissəsinə, onun daxili işığına çevrildi. Sabah Anarın ad günüdür. Nə qədər çətin olsa da, yenə də sevincli bir gündür. Bizim üçün ilham mənbəyinə çevrilən bir insanın dünyaya gəldiyi günü qeyd edirik”.
Azərbaycanın Xalq artisti, Böyük Teatrın solisti Elçin Əzizov çıxışında qeyd etdi: “Anar hələ də böyük plakatdan bizə baxıb gülümsəyir. O, həmişə parlaq və pozitiv insan olub, yaddaşlarda da belə qalıb. Eminə belə bir tədbiri təşkil etdiyi üçün minnətdaram”.
Sonra Anar Məmmədxanovun adlı ulduzunun təntənəli açılışı bu görkəmli şəxsiyyətin qohumlarının, dostlarının və yaradıcılığının pərəstişkarlarının gurultulu alqışları altında baş tutdu.
“Sea Breeze Walk of Fame” Şöhrət xiyabanında artıq 28 əfsanəvi şəxsiyyətin – Müslüm Maqomayev, Vaxtanq Kikabidze, Devid Foster, Rüstəm İbrahimbəyov, Maqsud İbrahimbəyov, Vaqif Mustafazadə və bir çox görkəmli mədəniyyət və incəsənət xadiminin adlı ulduzları təqdim olunub.
Mənsə bu təntənəli mərasimdən yol alaraq Anar Məmmədxanov barədə avtobioqrafik məlumatları qeyd etməyi lazım bilirəm:
Anar Məmmədxanov (20 iyul 1970, Bakı – 23 aprel 2011, Bakı) — tanınmış azərbaycanlı dövlət və ictimai xadim, KVN komandası kapitanı və jurnalist, siyasətçi idi.
1987-ci ildə 160 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra Bakı Dövlət Universitetinin mexanika‑riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuş və 1992-ci ildə məzun olmuşdu.
1991-ci ildə KVN-in məşhur “Bakılı oğlanlar” komandasını təsis edərək kapitanı olmuşdu; həmin komanda 1992, 1993, 1995-ci illərdə MDB çempionu, 2000-ci ildə “XX əsrin çempionu” adını qazanmışdı.
1995‑2005-ci illər arası, I, II və III çağırış Milli Məclisin deputatı (Suraxanı dairəsi üzrə) oldu — Azərbaycanın ən gənc millət vəkillərindən idi.
“Day.az” xəbər portalının və Ultra Production şirkətinin qurucusuydu, ilk bitərəf media platformalarından birini yaratmış, həm iqtidar, həm müxalifət təmsilçilərinə keyfiyyətli tribuna verilməsini təmin etmişdi.
Atası Camal Məmmədxanov — BDU-nun professoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru idi.
17 yaşında ilk eşqini yaşayıb, gündəmə gəlmiş bu sevgi ona qarşı çox erkən evlilik fikri doğurub, ancaq ailəsi razılıq verməyib. Bununla belə yenə də çox erkən - 23 yaşında ailə qurub, 3 övladı var — 2 qız, 1 oğul
23 aprel 2011-ci ildə, 40 yaşında qəfil kəskin ürək çatışmazlığından vəfat edib, Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Haqqında 2018-ci ildə Elmira Axundovanın yazdığı “Anar Məmmədxanov. Kapitanın taleyi” kitabı çap olunub; həmçinin “Kapitan” adlı sənədli film çəkilib.
Onun həyat prinsipindən biri belə idi: “İslama qəşəngliyimi, Məryəmə ağlımı, Mədinəyə isə xarakterimi verdim”
Anar Məmmədxanov Azərbaycan tarixində həm gənc, enerjili deputat, həm də xalqla bağlı, hazırcavab komanda rəhbəri kimi unudulmaz rol oynadı.
Ədəbiyyat, media və siyasət sahələrində izləri daimidir, vaxtsız ölümünə baxmayaraq xatirəsi yaşamaqdadır.
Qeyd: fotolar AzərTAC-ındır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.20250
Həm bərpaçı-heykəltəraş, həm tərcüməçi, həm dramaturq...
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Eyni zamanda mədəniyyətin bir neçə sahəsində uğurla təmsil olunmaq, elə bilirsiniz asandır?
Azərbaycanın bərpaçı-heykəltəraşı, dramaturqu Marat Haqverdiyev 1938-ci il iyulun 21-də Bakıda sənətkar ailəsində anadan olub. Atası Azərbaycan və Türkmənistanın Əməkdar artisti Xanlar Haqverdiyev və Anası Cahan Əfruz (Dilanova) şairə-dramaturq olub. İki sənətkarın əhatəsində böyüyən Marat uşaqlıqdan rəssamlığa böyük maraq göstərsə də, orta məktəbi bitirərkən memar olmağı qərara alıb və bu istəklə də 1956-cı ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun memarlıq fakültəsinə daxil olub...
Tələbəlik illərində incəsənətə olan marağı ötüb keçməyib, institutun xalq çalğı alətləri ansamblı və estrada orkestrinin solisti kimi sovet respublikalarında qastrol səfərlərində olub. Marat Haqverdiyev təhsilini başa vurandan sonra qısa müddətdə tikinti sahəsində çalışıb. Ömrünün təxminən 40 ilini isə Mədəniyyət Nazirliyinin nəzdində Tarix və Mədəniyyət Abidələrinin Bərpası İdarəsində müxtəlif vəzifələrdə işləyib. Respublikanın tarix və mədəniyyət abidələrinin, o cümlədən Akademik Opera və Balet Teatrı, Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrı, muzeylər, məscidlər, mədrəsələr, qala və türbələrin bərpası ilə məşğul olub.
1970-ci illərdə ədəbiyyata tərcüməçi kimi gələn Marat Haqverdiyev anasının əsərlərini — şeirlərini, poemalarını rus dilinə çevirib. Anası dünyasını dəyişəndən sonra qərara gəlib ki, onun yolunu davam etdirsin. İlk dram əsəri "Ailədə məhkəmə" komediyası olub. Əsər Lənkəran Dövlət Dram Teatrında Baba Rzayevin quruluşunda səhnəyə qoyulub. Tamaşa uğurlu alınıb. Bir il sonra Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında rejissor Mərahim Fərzəlibəyov Marat Haqverdiyevin "Məhəbbət, şeytan və lambada", ardınca "Məşuqələr" pyesini tamaşaya qoyub.
Hər iki əsər teatr aləmində böyük əks-səda yaradıb.
1992-ci ildə "Ah, qadınlar, qadınlar" komediyasını yazıb Həsənağa Turabova təqdim edib, Həsənağa Turabov tərəfindən bəyənilib. Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsində Mərahim Fərzəlibəyov bu əsəri tamaşaya qoyub. Baş rolda görkəmli aktyor Səyavuş Aslan və tanınmış aktrisa Firəngiz Mütəllimova oynayırdılar. Tamaşa maraqla qarşılanıb. Bir ildən sonra "Qısqanc ürəklər" komediyası yenə də bu teatrda Mərahim Fərzəlibəyovun quruluşunda səhnələşdirilib. Bu tamaşa da yaxşı mənada böyük səs-küyə səbəb olub.
Pyesləri
1. Ailədə məhkəmə
2. Fədakarlıq
3. Sənsiz yaşaya bilmərəm
4. Məhəbbət əzabları
5. Amerikalı kürəkən (Ramiz Mirişli ilə birgə)
6. Qısqanc ürəklər (Ramiz Mirişli ilə birgə
7. Məhəbbət, şeytan və lambada
8. Məşuqələr
9. Ah, qadınlar, qadınlar
10. Üç dəniz əfsanəsi
Marat Haqverdiyev 27 may 2018-ci ildə "Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adına layiq görülüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.2025)
Lənkəranın mətbuat tarixi səlnamələşdirildi - TƏDBİR
İlqar İsmayılzadə,
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, AJB və AYB-nin üzvü, "Ədəbiyyat və incəsənət" portalının Cənub təmsilçisi
Növbəti xəbərimiz subtropiklər mirvarisi Lənkərandandır. Burada 19 iyul 2025-ci il tarixdə Azərbaycaqn Yazıçılar Birliyi Lənkəran Bölməsi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Lənkəran təşkilatı və Lənkəran Mərkəzləşmiş Kitabxana sisteminin birgə təşkilatçılığı ilə Mətbuatın 150 illiyi və jurnalist Hacı Etibar Əhədovun "Lənkəranın mətbuat salnaməsi" kitabının təqdimatı ilə əlaqədar tədbir keçirildi.
AYB Lənkəran Bölməsində keçirilən tədbiri giriş sözü ilə bölmənin sədri, yazıçı-dramaturq Qafar Cəfərli açaraq iştirakçıları qarşıda gələn Milli Mətbuat Günü münasibətilə təbrik etdi. "Lənkəranın mətbuat salnaməsi" kitabının bu bayrama ən gözəl hədiyyə olduğunu bildirdi və mətbuat tariximiz haqqında danışmaq üçün sözü Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Lənkəran Bölməsinin sədri Şəfahət Şəfiyə verdi.
Şəfahət Şəfi mətbuat tariximiz barədə qısa məlumat verdikdən sonra Lənkəran mətbuatında uzun müddət xidməti olan jurnalistlərdən Hacı Etibar Əhədov, Qafar Cəfərli, İltifat Əhmədov, Sərraf Talıb, Ağamir Cavad və Esmira İsmayılovaya AJB-nin Fəxri Fərmanını təqdim etdi. Eyni zamanda, dünyasını vaxtınız dəyişmiş jurnalist, şair və tərcüməçi Ağaddin Babayevin adına yazılmış Fəxri Fərmanı ailəsinə çatdırmaq üçün yaxın dostu olmuş Sərraf Talıba verdi və onun ruhu bir dəqiqəlik sükut və rəhmət diləyi ilə yad edildi.
Sonra Lənkəran Dövlət Universitetinin professoru, Əməkdar müəllim Yədulla Ağazadə çıxış edərək Hacı Etibar Əhədovun "Lənkəranın mətbuat salnaməsi" kitabı haqqında ətraflı məlumat verdi. Hacı Etibarın Lənkəranın ictimai-siyasi və mədəni həyatında xidmətlərindən danışıb, onu mətbuatımızın qazisi adlandırdı. Kitab haqqında məlumat səhifələrində geniş həcmli yazısı ilə çıxış edəcəyini bildirib, tədbir iştirakçılarını bayram münasibətilə təbrik etdi.
Daha sonra "Lənkəran" qəzetinin baş redaktoru Əlimərdan Əliyev, Bakıdan gəlmiş həmyerlimiz, Əməkdar jurnalist Camaləddin Rəhmanov, uzun müddət "Lənkəran" qəzetinin baş redaktoru olmuş İltifat Əhmədov, tədqiqatçı-tarixçi İldırım Şükürzadə, LDU-nun mətbuat xidmətinin rəhbəri Esmira İsmayılova, Lənkəran Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana sisteminin işçisi Xəyalə Ağazadə, Cəlilabad rayonundan gəlmiş şair- publisist Əlövsət Tahirli, "Zərban" TV-nin təsisçisi və baş redaktoru, yazısı-jurnalist Hafiz Mirzə, uzun müddət "Lənkəran" qəzetində çalışmış Mehman Əliyev, Lənkəran Radio Verilişləri Redaksiyasının, "Yaşıl çay" jurnalının baş redaktoru olmuş Sərraf Talıb, müxtəlif dövlət qəzetlərinin zona müxbiri işləmiş, ekoloq-jurnalist Bəxtyar Hüseynov, tanınmış mədəniyyət işçisi Ağadadaş Əliyev və başqaları çıxış edərək mətbuat tariximizin müəyyən məqamlarından danışdılar.
"Lənkəranın mətbuat salnaməsi" kitabının mətbuat tariximiz haqqında vaxtında yazılmış ən dəyərli bir kitab olduğunu qeyd etdilər. Müəllifə cansağlığı və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzuladılar.
Ardınca yazıçı dramaturq Qafar Cəfərli Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə yeni üzv qəbul edilmiş İltifat Əhmədova və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinə qəbul olunmuş Mehman Əliyevə üzvlük biletlərini təqdim edib, tədbir iştirakçıları adından onları təbrik etdi.
Sonda söz Hacı Etibar Əhədova veriıldi. H.E.Əhədov keçdiyi jurnalist həyatından xatirələr danışıb, gördüyü işlərdən söz açdı. Kitabın ərsəyə gəlməsi üçün uzun müddət çalışdığını qeyd edib, ünvanına söylənən xoş sözlərə görə çıxış edən hər kəsə və tədbirin təşkilatçılığını boynuna götürən AYB Lənkəran Bölməsinin rəhbərliyinə, eləcə də AJB-nin Lənkəran Bölməsinin rərbərliyinə göstərdikləri diqqət və qayğıya görə təşəkkürünü bildirdi.
Tədbir xatirə şəkilləri çəkilməklə başa çatdı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.2025)
Bulvarda kino axşamı – BUNDAN GÖZƏL İSTİRAHƏT?
Murad Vəlixanov, "Ədəbiyyat və incəsənət"
Böyük şəhərlərin nəbzləri həmişə yamyaşıl park və xiyabanlarda, bulvarlarda döyünür. Buralar tək təmiz hava udmaq üçün deyil, həm də asudə vaxtın, istirahətin təşkili üçün ən əlverişli məkanlar hesab edilir. Nə xoş bizə ki, bizim Bakımızın adi dillər əzbəri olan bulvarı vardır və nə yaxşı ki, bulvar təyinatı üzrə fəaliyyət göstərməkdədir.
Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi, C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası və Dənizkənarı Bulvar İdarəsinin birgə təşkilatçılığı ilə iyulun 19-da “Bulvarda kino axşamı” adlı layihənin icrasına başlanılıb. Layihənin ilk günündə ilk nümayiş C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının istehsalı olan “Görüş” filmi olub. Öncəki günlərdə mən bu film barədə oxucularımı ətraflı bilgiləndirmişəm əlbəttə ki.
Layihənin məqsədi qeyd etdiyim kimi, insanların istirahətinin təşkilinin olmasıdır, ammadaha ümdə olan məqsədlər də var - gənc nəslin vətənpərvərlik və milli ruhda maarifləndirilməsi, Azərbaycan kinosunu yalnız Bakı sakinlərinə deyil, şəhərimizdə qonaq olan turistlərə də tanıtmaq!
Qeyd edim ki, layihənin ilk təqdimatında yüzlərlə izləyici iştirak edib.
Layihə çərçivəsində “Azərbaycanfilm”in geyim və rekvizitləri, çəkiliş və texniki avadanlıqları da sərgilənib. Sərgini ziyarət edənlər sevdikləri film qəhrəmanlarının onlara tanış olan qiyafələrini və aksesuarlarını, eləcə də çəkiliş vaxtı istifadə edilən avadanlıqları maraqla izləyiblər.
Bu isə film izləmə görüntülərini əyani vasitələrlə tanışlıqla tamamlayaraq film barədə daha mükəmməl bilgi alıb təəssüratlar qazanmağa xidmət edib.
“Bulvarda kino axşamı”nın növbəti təqdimatı Azərbaycan kinosunun 127 illiyinə həsr olunacaq. Bu münasibətlə avqustun 1-də və 2-də bulvarda daha iki film nümayiş ediləcək.
Hər kəs dəvətlidir, gəlin, mənəvi zövq alın, dincəlin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.07.2025)
Zəngəzurun evə dönmək vaxtı və ya səfirin qurduğu CÜMLƏ
Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının redaktoru
ABŞ-ın Türkiyədəki səfirinin Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri kontekstində Zəngəzur dəhlizinin gələcəyi ilə bağlı “icarə” perspektivini gündəmə gətirməsi sadəcə diplomatik gedişdirmi? - Bəri başdan deyim: məncə, yox. Səfir Tomas Barrakın açıqlaması pək bərrak sayılmaz. - Bu, bölgəyə dair köhnə planların sanki yeni formatda təqdimidir. O, Barış Anlaşmasının imzalanmasına ümid etdiklərini bildirir, ABŞ-ın bu sürəcdə rol alacağını vurğulayır və daha sonra belə bir cümlə qurur: “Türkiyə, Ermənistan və Azərbaycan 32 km-lik yol üstündə mübahisə edir. Onu bizə 100 illik icarəyə verin, paylaşın”. - Yəni, ABŞ Zəngəzur dəhlizinin öz nəzarətində olmasını alternativlərin ən yaxşısı sayır…
Bəs, bu nə deməkdir? ABŞ bir müstəqil dövlətin (Azərbaycanın) maraq dairəsində, başqa bir dövlətin (Ermənistanın) içində sayılan strateji keçidi – “icarə” adı altında nəzarətə almaq istəyirsə, bu, artıq barış arayışının özü deyil, necə deyərlər, geopolitik həmlədir. Bax, həmin həmlə nə ilkdir, nə də son olacaq – əgər vaxtında gərəkli manevrlər edilməzsə...
Hərçənd, Paşinyan hökuməti artıq ABZş icarəsindən imtina etmiş durumdadır.
“İcarə” anlayışı tarix boyu və bir çox halda, icarəyə verənin ciddi itkiləriylə, hətta suverenliyinin itirilməsi ilə sonuclanmışdır.
-1867-ci ildə Çar Rusiyası Alyaskanı ABŞ-a 7.2 milyon dollara satdı. Amma bu, belə deyək, “icarə-satış” arasında olan, diplomatik şəkildə təqdim olunmuş güzəşt idi. Hələ də söz-söhbət səngimir ki, 200 ilin tamamında -yəni bundan 42 il sonra (2067-ci ildə) Rusiya Alyaskanı geri tələb edəcək. Alyaska 1867-ci ildən bəri - nə Çar vaxtı, nə SSRİ zamanı, nə də Rusiya Federasiyası dönəmində bir daha rus torpağı olmadı. Hərçənd Alyaskanın Amerikanlaşmasının 150-ci ildönümü ərəfəsində, “qara yubiley” ilində və sonrasında Rusiyada üzərində Alyaskanın xəritəsi əks olunan “kövrəldici” medalyonlar, nişanlar və s. buraxılmışdı - “Аляска, порадомойвРоссию!” - “Alyaska, evə – Rusiyaya qayıtmaq vaxtıdır”!.. Mənə qalsa, Alyaska nə Rusiyada, nə ABŞ-da olmalı… - O ayrı və uzun söhbətdi; deməm o ki ABŞ icarəsi, satınalması və ya qarışıq sistemlə mübadiləsinin güvənli olmadığı təcrübəyə sabitdir. Zəngəzur ha Rusiyanın ha ABŞ-ın nəzarətində, “icarə”sində olsun - bizimçün fövqəladə üstünlüyü yoxdur. Zəngəzur əgər bizdə (yaxud bizim söz sahibi, pay sahibi olduğumuz şirkətin sərəncamında) olmursa, hələlik, baştutmamış və perspektivsiz dövlətdə - Ermənistanda qalması bizim gələcək uhulət-suhulətli addımlar üçün daha uyğun kimi görünür…
-1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti uluslararası tanınma, Bakını, ümumən Cümhuriyyəti qorumaq adına və b. nədənlərlə İrəvanı ermənilərə “güzəşt”ə getmə durumunda qaldı. Bu da, bir növ “tarixi icarə” - “qarışıq sistem” sayıla bilərdi. Guya ermənilər bir daha anti-Azərbaycan eyləmlərində bulunmayacaqdı və bu minvalla İrəvanın 100 illik “icarə”si təhlükəsiz sovuşmasa, bizim bir səhər şəhəri geri istəmə haqqımız yaranacaqdı. Mən tarixçi deyiləm, o dönəm sənədlərini, aktlarını və s. dərinləməsinə incələməmişəm lakin İrəvanın, hələ-hələ Zəngəzurun erməniləşdirilməsinin qanunsuz olduğuna inamım tamdır. Ötən illər içində ermənilər bütün parametrlər üzrə haqsız oldular, anlaşma, qayda-qanun tanımadılar.
Ayrıca, biz hansısa əraziləri dövlət qərarıyla, xalqın səsverməsi yoluyla başqasına vermişikmi bəyəm? Bir partiyanın (Sov. İK(b)P) qərarı ümumxalq qərarı sayıla bilərmi? - Əsla, yox! - Onda, bizim olanların üzərindəki haqqımızı niyə “unutmalıyıq”?
Beləliklə,
indi tarix sanki cilvə ataraq, oxşar ssenarini irəli sürür: Zəngəzuru icarəyə verməlimi, verməməlimi?
Növbəti sual:
Zəngəzur daha çox kommunikasiya, yoxsa suverenlik silsiləsini ifadə edir? - Suallara cavab bulmağa çalışaq.
ABŞ-ın “icarə” təklifinin arxasında duran məntiq sadədir:
-Zəngəzur dəhlizi həm quru, həm də dəmir yolu baxımından strateji kommunikasiya xəttidir – üzü o tərəfə - Naxçıvan üzərindən Türkiyəyə, üzü bu tərəfə - Xəzər üzərindən Türküstana (Orta Asiyaya) açılan körpüdür;
-Bu dəhliz Çinin “Bir kəmər – bir yol” layihəsinin, eləcə də, Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcək inteqrasiyasının əsas hissəsidir;
-Ona görə də, burada iştirak edən yaxud iştirak etməyə can atan hər bir güc – Rusiya, İran, ABŞ, Fransa – bu marşrutdan pay almağa çalışır.
Amma burada bir əsas məsələ unudulmamalıdır: Zəngəzur - Azərbaycanın tarixi torpağıdır. Üstəlik, Zəngəzur Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa dayalı təsbit olunmuş kommunikasiya haqqıdır. Bu, ən azı və ən yaxını 2020-ci il 10 noyabr tarixli məlum Üçtərəfli Bəyanatda əks olunub. Sadəcə, sadə Ermənistan bu öhdəliyi 5 ildir yerinə yetirmir və öz ağlınca durumu mürəkkəbləşdirir. Deyin, 30 illik işğalla nəyə nail oldun ki 5 illik at kimi şiniməklə nəyə nail olasan?..
Zəngəzurun icarəyə verilmə perspektivi –
barışı yox, suverenlik amilini önplana çıxarır.
Bu gün bəzi dairələr bunu “praktik yanaşma” kimi təqdim etməyə çalışa bilər: “gəlin ABŞ-a icarəyə verək, o nəzarət etsin, biz də barış qazanaq”-filan…
Amma bu cür yanaşmalar qısa müddətli rahatlıq, müstəqillik üçün uzunmüddətli rahatsızlıq deməkdir. Baxmayaraq ki, Zəngəzur “vərdiş edilmiş hüquq”la və elə bil, faktiki olaraq Ermənistanındır; lakin Ermənistan özü kimindir? - Ermənistan Respublikasının üzərində bərqərar olduğu torpaqların neçə kvadratmetri “qədim erməni torpağı”dır?..
İncələməmizə davam edək. - Zəngəzur ABŞ-ın 100 illik icarəsində olarsa:
1. Azərbaycan, ümumən Qafqaz ərazisində başqa bir gücün sabitləşmə perspektivinə malik hərbi-siyasi mövcudluğu yarana bilər;
2. Dəhlizin yönətimi artıq Bakı ilə, Ankara ilə deyil, Vaşinqton ilə razılaşdırıla bilər;
3. Naxçıvana daşımaçılıq, gediş-gəliş “qonşucasına güzəşt” rejimindən çıxaraq “nəzarətli bölgə” amilinə dirənər və s.
Nə etməli? – Mövqe açıq, strategiya qəti olmalıdır.
-Bizimçün ən yaxşı variant, Zəngəzur dəhlizinin Azərbaycanın (və ya söz sahibi olacağımız, məsələn, Türkiyə, Macarıstan, Böyük Britaniya, İtaliya, Çin, Qazaxıstan, Türkmənistan və b. quracağı ortaq şirkətin) adil nəzarəti ilə fəaliyyət göstərməsidir;
-Türk Dövlətləri Təşkilatı, Türk Yatırım Fondu, Uluslararası Türk Akademiyası, türk mətbuatı Zəngəzur məsələsini qardaş ölkələrin birliyi prizmasında gündəmdə saxlamalıdır;
-Üçtərəfli Bəyanatın icrasını pozan Ermənistana qarşı dəhlizlərlə bağlı alternativ sanksiyalar gündəmə gəlməlidir;
-İranın və Rusiyanın tərəddüdlü mövqelərindən fərqli olaraq, Azərbaycan-Türkiyə tandemi tərəddüdsüz mövqe göstərməlidir: ya dəhliz açılır, ya da barış olmur. Strateji müttəfiqlər olaraq, bu məsələdə güclü mövqe ilə seçilmək Azərbaycan və Türkiyəyə çox yaraşır.
Uzun sözün qısası,
Zəngəzurdan Alyaskaya deyil, Naxçıvana yol gedir!
O, ata-baba torpağından keçən, qardaşa uzanan yol kimi işlək olmağı haqq edir, nəinki icarəyə veriləsi torpaq olmağı…
Bizim tarixi, güncəl və gələcək baxışımızda Zəngəzur sınır çəkmək üçün yox, coğrafiyanı birləşdirmək üçündür.
Zəngəzur dəhlizinin 100 illik icarəsi ideyası – 100 illik ayrılığın və əsarətin diplomatik formasını gətirməməlidir.
Tarix təkrar olunarsa və bu dəfə məsuliyyət bizim üzərimizdə olacaqsa, Dövlət baba nəyi, nə vaxt, harada və necə etmək lazım olduğunu bilir, əlbət!
DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.07.2025)
Dağ-mədən sənayesi, toponimika, poeziya – ELDAR ƏHƏDOVUN 65 İLLİYİNƏ
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Onunla ötən aylarda AYB Natəvan klubunda kitabının təqdimatında tanış oldum. Yaşadığı Rusiyadan doğulduğu Bakıya həm dincəlməyə, həm də kitab təqdimatına, ədəbi cameədəki dostlarıyla görüşə gəlmişdi. Xəbər tutanda ki, bu 19 iyul günündə yubileyidir, 65 yaşı tamam olur, haqqında yazmağı qərarlaşdırdım.
Necə də bunu etməmək olar, axı Eldar Əhədov olduqca maraqlı, unikal bir adamdır.
Əsərləri dünyanın 45 ölkəsində dərc olunmuş və rus, Azərbaycan, ingilis, ispan, italyan, çin və serb dillərində Rusiyada, Azərbaycanda, ABŞ-da, Kanadada, Serbiyada, Meksikada, Hindistanda, Misirdə və Çində nəşr olunmuş yüz kitabın müəllifidir.
Rusiya Yazıçılar İttifaqının üzvü, Rusiya Yazıçılar İttifaqının Krasnoyarsk şöbəsinin idarə heyətinin üzvü, Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinin üzvü, Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinin Krasnoyarsk diyar bölməsinin toponimika komissiyasının sədri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəxri üzvü, Dünya Azərbaycanlı Alimlər Assosiasiyasının üzvü, “Rusiyanın Gümüş Qələmi” mükafatının sahibi, “Dünyanın xeyrinə” mükafatının ikiqat laureatı, Rusiya-İsveç “Şimal — sərhədsiz ölkə” mükafatının ikiqat diplomantı, IV Ümumrusiya ədəbiyyat festivalları festivalının və IV Avrasiya ədəbiyyat festivalları festivalının gümüş medalı laureatı, Almaniyanın Düsseldorf şəhərindəki “ZA-ZA verlag” nəşriyyatının mükafatçısı, İtaliyanın “Vincenzo Padula” mükafatçısı və Livanın Naci Naaman mükafatı sahibi, Yunanıstanın “Homer” mükafatının diplomantı, Dünya Yazıçılar Təşkilatının “Dünya ədəbiyyatının inkişafına töhfəyə görə” gümüş medalının laureatıdır Eldar Əhədov.
Rusiya Yazıçılar İttifaqı, Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsinin Qanunverici Məclisi, Krasnoyarsk diyarı qubernatoru və Krasnoyarsk diyarının Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən təşəkkürnamələr və fəxri fərmanla təltif olunmuşdur. YANAO qubernatorunun ədəbi mükafatının laureatıdır. Dünya Xalqları Assambleyasının Ədəbiyyat Şurasının həmsədri, Dünya Yazıçılar Təşkilatının Koordinasiya Şurasının rəhbəridir.
Sankt-Peterburq Dağ-Mədən Universitetinin məzunudur. 36 il ixtisası üzrə çalışmış, bunun 15 ildən çoxunu “Rosneft” ASC-nin tərkibində Sibir və Uzaq Şimal şəraitində işləmişdir. Qızıl, gümüş, polimetallar, qiymətli və bəzək daşları, kalium duzu, kömür, neft və qaz yataqlarının açılması, kəşfiyyatı və işlənməsi işlərində iştirak etmişdir. Bu fəaliyyətlər Krasnoyarsk diyarı, Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsi, Tıva Respublikası, Belarus və Azərbaycan ərazilərini əhatə etmişdir.
Rusiya Dağ-Mədən mühəndisləri (markşeyderlər) İttifaqının üzvü, həmin İttifaqın fəxri Gümüş nişanının sahibi, markşeyderlik sənəti üzrə elmi jurnallarda bir neçə məqalənin və üç dildə toponimika üzrə kitabların müəllifidir.
Eldar Əhədov haqqında məlumat Böyük Rusiya Ensiklopediyasında, həmçinin rus, Azərbaycan və digər dünya dillərindəki Vikipediyalarda mövcuddur.
Gördünüzmü, həqiqətən də maraqlı və unikal insandır.
O ki qaldı Eldar Əhədovun poeziyasına, bu, düşündürücü, didaktik, vətənpərvərlik notları ilə dolu olan bir poeziyadır və ən əsası, bu poeziyada əsas leytmotiv 1986-cı ildən bugünədək – tam 36 il yaşadığı Krasnoyarrskın şaxtası deyil, 1960-cı ildə doğulduğu və cəmi 28 il yaşadığı Abşeronun istisidir.
Böyük məmnuniyyətlə oxucularımıza Eldar Əhədovun şəxsən məni çox təsirləndirən “Kağızdan ata” şeirini təqdim edirəm. Tərcüməsi Elviz Əliyevindir.
ELDAR ƏHƏDOV
KAĞIZDAN ATA
Rəfdə nə papaq var, nə də ki, əlcək,
Çoxdandı yanmayır buxarı ocaq.
"Ay ana, bəs atam nə vaxt gələcək?"
Soruşur anadan bu körpə uşaq.
Bayırda payızın nəfəsi gəlir,
Gecələr şaxtalar andırır qışı,
Nə desin?...Ananın qəlbi kövrəlir,
Boğur qəhər ilə onu göz yaşı...
Sükutu uşağın təkidi pozur:
"Gəl mənə kağızdan ata düzəldək,
(Ananın halını o, özü yozur)
Amma bunu heç kim bilməsin gərək.
Hər yerdə özümlə gəzdirəcəyəm,
Onu gəzdirmək də çünki asandır.
Nə olsun, kağızdan olanda, bəyəm?
O ki, həm cəsurdur, həm pəhləvandır."
Sonda dəyərli Eldar müəlimi “Ədəbiyyat və incəsənət” portal redaksiyası adından təbrik edir, eyni zamanda ona Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin də səmimi təbrikini çatdırırıq.
Yüz yaşayın, Eldar Əhədov!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.07.2025)
Sülhün memarı Ərdoğan və 47 illik mübarizənin sonu
Nərgiz Qəribli Qaya, Türkiyə. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
“Evdə sülh, dünyada sülh”, Mustafa Kamal Atatürk
Dahi Mustafa Kamal Atatürkün bu sözləri həmişə Oamanlı türklərinin və eləcə də bütün türkdilli xalqların ali ali məqsədi olub. Çünki türkdilli xalqlar tarixlər boyu bütün millətlərlə sülh şəraitində yaşamaq istəyiblər və buna da çalışıblar. Əgər belə olmasaydı bir vaxtlar Osmanlı türkləri sülh şəraitilə Çindən bütün dünyaya köç etməzdilər. Və istəsəydilər çinliləri məğlub edib, həmin torpaqlara sahib olardılar.
Əfsus ki, bunu çinlilər hələ də başa düşmür və orada yaşayan uyğur türklərinə qarşı kəskin müharibə aparır və onları doğma yurdlarından köçməyə məcbur edirlər...
Bəli. Türklər dahi Müsafa Kamal Atatürkün bu kəlamına söykənərək, Türkiyədə, 47 il davam edən ağrılı və qanlı bir terrorla mübarizə dövrünü arxada qoyarkən, bu tarixi qələbənin arxasında qətiyyətli, uzaqgörən və strateji bir liderlik dayanır: Bu liderlik də Rəcəb Tayyib Ərdoğana məxsusdur. Çünki bütün bu illərdə cənab Rəcəb Tayyib Ərdoğan yalnız bu qızıl kimi sözləri özünün əlində bayraq elədi: “Müharibə yalnız can alır, sülh həyat doğurur”. Məhz buna görə də bütün bu illərdə sülhə doğru böyük addımlar atdı.
PKK-nın silahı yerə qoyması təkcə bir təşkilatın geri çəkilməsi deyil; bu, eyni zamanda Türkiyə Cümhuriyyətinin regional gücünün, kəşfiyyat potensialının, hərbi strategiyasının və siyasi sabitliyinin gəldiyi səviyyəni simvolizə edir. Bu uzun və çətin yolda Prezident Ərdoğan hər sahədə, həm də masa arxasındafkı söhbətlərində göstərdiyi güclü iradə ilə ölkəni bu uğura aparan əsas simalardan biri olmuşdur.O, dünya səviyyləri öz çıxışalrında məşhur azadlıq mücahidi Martin Lüter Kinqin bu sözlərindən tez-tez istifadə etməklə dünya xalqlarını da həmişə birliyə çağırıb: ” Quş kimi uçmağı və balıq kimi üzməyi öyrəndik. Ancaq çox sadə bir sənəti unutduq - qardaş kimi yaşamağı”.
Onun bu sözləri də millətindən asılı olmayaraq bütün məməkətlərdə sürəkli alqışlarla qarşılanıb.
Ərdoğanın rəhbərliyi ilə atılan addımlar -sərhədyanı terrorla mübarizə əməliyyatları, yerli müdafiə sənayesinə qoyulan sərmayələr, kəşfiyyat orqanlarının koordinasiyasının gücləndirilməsi və bölgə diplomatiyası sayəsində terrorun maliyyə və lojistik qaynaqlarının kəsilməsi - çoxşaxəli strategiyanın məhsuludur. Terrorla mübarizəyə yalnız hərbi deyil, siyasi və sosial baxış bucağından yanaşılması; xalqın dəstəyini arxasına alan sabit idarəçilik anlayışı ilə birləşəndə Türkiyə, bu problemi davamlı şəkildə həll etməyi bacarmışdır.
Ən əsası budur ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğan, bütün daxili və xarici təzyiqlərə baxmayaraq terrorla mübarizədəki qətiyyətindən vaz keçməmiş, yalnız təhlükəsizliyi təmin etməklə kifayətlənməmiş, eyni zamanda Türkiyənin birlik və bərabərlik duyğusunu da gücləndirmişdir. Bu uğur yalnız bir qələbə deyil, eyni zamanda gələcək nəsillərə buraxılacaq sülh və sabitlik mirasıdır.
Bu gün, PKK-nın silahı yerə qoyması ilə Türkiyə tamamilə yeni bir dövrə qədəm qoyur. Bu dövrün memarlarından biri olaraq, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın adı, terrorla mübarizə tarixində və Türkiyənin müasir tarixinin səhifələrində heç vaxt unudulmayacaq bir yer tutacaq.Mən buna qətiyyətlə əminəm.
Və mən qətiyyətlə inanıram ki,Bertrand Russell bu fikiri özünün həllini tapacaq: “Dünyanı müharibə təhlükəsindən qorumağın yalnız bir yolu var: dünya miqyasında səlahiyyətə sahib olan və dünyadakı bütün silahların inhisarını əlində saxlayan vahid bir orqanın yaradılması”.
Cənab Rəcəb Təyyib Ərdoğan da uzun illərdir ki, məhz buna çalışır. Onun bu gün Zaqafqaziyada və MDB məkanında olan türkdilli xalqlar arasında apardığı məqsədyönlü siyasət də buna xidmət edir.
Axı niyə dünya xalqları Aunius Aurelius Simaçusin bu kəlamını öz əlində bayraq edib və buna əməl etməsinlər: “Niyə birlikdə barışıq və sülh içində yaşamayaq? Hamımız eyni ulduzlara baxırıq, eyni planetdə yol yoldaşıyıq və eyni səma altında yaşayırıq”.
Bax, bu yolda dünya səviyyəsində böyük işlər görən cənab Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ətrafında niyə dünyanın aparıcı ölklərinin rəhbərləri birləşməsin? Niyə sülhü təbliğ etməsinlər?
Mən, inanıram ki, bu, tezliklə reallaşacaq və dünyada sülh bərqərar olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.07.2025)
The Invention of Lying
Fariz Əhmədov,
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi
Mənim kimi ingilis dilinə az bələd olanlar, məqalənin adını görən kimi mütləq google də axtarış edəcək. Görəsən The Invention of Lying nə deməkdir. Məncə təkrar yazmağa ehtiyac yoxdur. Zəhmət olmasa özünüzü işə salıb biraz axtarış edin. Ona görə də birbaşa mətləbə keçirəm.
İnsan yaradılışdan ikili xarakterə malikdir. Lap uşaqlıqdan formalaşır bu hallar. Uşağı əzizləyir, oynadır, sevindirir və nə istəyir təmin edirik. Artıq uşaq bu haldan istifadə etməyə başlayır. Daha həlim desək hələ dil açıb danışa bilməyən körpə elə ilk təbəssümlə başlayır saxtakarlığa. İstədiyini ala bilməyəndə rolunu mahircə istifadə edərək ağlamağı bacarır ki, heç kəsin də buna ürəyi tab gətirmir. Və beləliklə cəmiyyətə yenicə addım atan bu körpə fidanlar elə ilk göz açdığı gündən ikili oynamağı başlayır.
Böyüdükcə bu formatı daha da böyüdürük. Ailədən ətrafa, dostlardan tanışlara hər kəsə yansıtmağa başlayırıq. Bu hal ən çox da evin içində özünü daha qabarıq şəkildə biruzə verir. Və böyüklərimiz bunu müşahidə etdiyi elə ilk andan başlayır bizi qorumağa. Amma necə? Ört-basdır edərək. Bizi qırağa tərifləməyə, əsl üzümüzü yox yaxşı yanlarımızı göstərməyə çalışırlar. Və beləcə bizi həyata bir təhlükə maşını kimi hazırlayırlar.
Evdə ərköyün olan uşaq məktəbdə ən bacarıqlı şagird olur. Bir-biri ilə didişə-didişə, boğuşa-boğuşa yaşayan cütlüklər cəmiyyətdə özünü ən mötəbər aparan “ailə” kimi görsənir.
Hər kəs bir amalla yaşayır: Övladım ali təhsil alsın. Uşağın digər qabiliyyətləri olsa da üstündən asanlıqla xətt çəkir bizim istədiyimiz ixtisası seçməyini təmin edirik. Və beləcə nəzər yetirsək iş yerlərində əksər insanların aldıqları təhsillə seçdikləri peşə tərs mütənasiblik təşkil edir. Bu da bizim onlara vurduğumuz travmanın bir başqa növüdür.
Bütün ailələr belədirmi? Təbii ki, yox. Milli mentallıq və müasirliyin vəhdətində uşaqlarını böyüdən valideyinlər var ki, olar bu stereotipi çoxdan qırıb. Onların qayəsi işıq gələn yerə papaq tutmamaqdır.
Düşünün ki, iki ayrı ailədə fərqli həyat tərzi yaşayan iki insan eyni ulduzun altında birləşərək qovuşmaq istiyirlər. İlk tanışçılıqda ancaq başlayır təriflər, özündən razılıqlar. Tanışlıq əsnasında bir-birlərini elə təqdim edirlər ki, deyirsən bəlkə dünyada iki müqəddəs adam var, biri Roma papası, digəri bunlar. Yalanın biri bir qəpikdən havada uçuşur. Səxavət qapıları sonsuzadək açılır. Biri digərinə necə şirin-şirin yalan danışırsa danışanın özü belə danışdıqlarına inanmaq istəyir. Ta ki məqsədə nail olana qədər. Elə ki, bu cütlüklərin ulduzu barışır, ikisi də maskalarını aşağı salıb bir-birinə xoşgəldin edir.
Ola bilsin ki bir çox insan irad bildirəcək mənim bu fikirlərimə. Lakin qəbul etməliyik ki, bu hamımızın hər gün yaşadığı acı həqiqətdir. Bu zaman yarışında hamı finala çatmağa hazırlaşır. Yaxşı işim, evim, kariyeram, imkanım və ən əsası da ailəm olsun. Bəs yaxşı burada bir sual çıxır meydana. Onda pislər kimə qalsın? Və yaxud yaxşı məfhumu nədən ibarətdir? Və yaxud pis məfhumu. Ümumiyyətlə biz görəsən yaxşı və pisin nə olduğunu özümüz dərk edə bilirik? Bəlkə də dərk etmədiyimiz üçün beləcə bir ömrü başa vururuq. Yarı uşaq, yarı cani, yarı pozitiv, yarı adam, yarımcan adam kimi.
Şair demişkən:
Bircə kərə alnını, al ovucunun içinə,
Həyat dediyin nədir?
Hər şey haqqında heç nə,
Heç nə haqqında hər şey!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.07.2025)