Super User

Super User

Azərbaycan Rəssamlar İttifaqında keçiriləcək növbəti sərgini beynəlmiləl sərgi də adlandıra bilərik. Onun sərhədləri Azərbaycandan başlayaraq Rusiyaya, İsrailə gedib çıxır.

 

Əslən Quba rayonunun Qırmızı qəsəbəsindəki Dağ Yəhudilərindən olan, hal-hazırda Moskvada fəaliyyət göstərən, əsərləri beynəlxalq müstəvidə nümayiş etdirilən, Azərbaycan Dağ Yəhudilərinin Rusiyadakı parlaq simalarından olan, daim əsərlərində Azərbaycanın milli adət-ənənələrini və Azərbaycandakı tolerantlığı, multikultural yaşam ənənəsini, Azərbaycan və Yəhudi xalqının qardaşlığını və dostluğunu tərənnüm edən və öz əsərlərində əks etdirən həmyerlimiz, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının və Rusiya Rəssamlar Yaradıcılıq İttifaqının üzvü, xalçaçı-rəssam Albert Rəfiyevin əsərlərindən ibarət olacaq haqqında bəhs etdiyimiz sərgi.

Sərgi 13 iyun 2025-ci il tarixində, saat 17:00-da keçiriləcək.

Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının binası, xatırladaq ki, Xəqani küçəsi, 43 ünvanında yerləşir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

Cümə axşamı, 12 İyun 2025 10:29

TƏLƏBƏ YARADICILIĞI – Ebru Bayramovanın essesi

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Tələbə Yaradıcılığı rubrikasında bu gün təqdimatda Naqxçıvan Dövlət Universitetinin Filologiya ixtisası üzrə II kurs tələbəsi, “Gənc Yazarlar və Ədəbiyyatşünaslar” klubunun üzvü Ebru Bayramovadır. O, gənc yazar Ulucay Akifin yaradıcılığı barədə esse yazmışdır.   

 

 

Ebru Bayramova,     

 

Uşaqlığın izləri...

 

Oxuduğumuz kitablarda da, baxdığımız filmlərdə də, eləcə də, gündəlik həyatımızda, yaşamımızda görürük ki, uşaqlıqdan necə idiksə, elə də davam edirik. Düzdür, bəzi xüsusiyyətlərimiz dəyişə bilir. Lakintam dərinlərə ensək, bunun belə uşaqlığımızla əlaqəli olduğunu görərik.

Bəzilərimizin travma, bəzilərimizin xoş bir xatirə, bəzilərimizin isə bir vərdiş şəkildə arxasınca izləyir uşaqlıq illəri... Uşaqlığımızda yaşadığımız hadisələr böyüdükdən sonra belə vərdiş olaraq daima arxamızca gəlir. 

 

Buna misal olaraq Ulucay Akifin “Pul axtaranlar” hekayəsindən bəhs etmək istəyirəm. Hekayədə göstəririlir ki, Ceyhun ilə İbiş adlı iki qardaş daima pul axtarışında idilər. Onlar kiçiklikdən bəri dostları ilə oyun oynamaq yerinə pul axtarmağı seçirdilər. İndi hekayəni oxumayanlar deyəcək: Pul axtarmaq?

Bəli, pul axtarmaq. Onların daim baxışları yerdə lur, çox insan keçən ərazilərdən, mağazaların qabağından daima pul axtarırdılar. Təəccüblüsü də odur ki, onlar həmişə axtardıqları pulu tapa bilirdilər. Hətta, dostları belə onlara təəccüblənirdi. “Onların hər dəfə yerdən pul tapmağına təəccüblənirdik. Eyni yollardan, eyni küçələrdən keçirik, bizim qabağımıza niyə çıxmır? Biz niyə tapmırıq?” 

 

Və hekayənin sonunda da görürük ki, İbiş artıq bir oğru olaraq həbsdədir. Görünür ki, onlara artıq o pulu hərdən axtarıb tapmaq bəs etməyib. Əslində, hekayəni diqqətlə oxusaq, görərik ki, İbiş elə kiçikliyindən oğurluq etməyə meyilli idi. Hekayənin bir hissəsində İbiş ilə dostu yolla gedərkən, İbiş dostuna bir ev göstərib evdə heç kəsin olmadığını və oradan ərik ye biləcəklərini deyir. Onlar hasarı aşıb həyətə keçirlər. Sonra...

 “Ağacdan düşəndən sonra İbiş evin həyətində gəzişməyə başladı. Əllərini pəncərənin şüşələrinə dirəyib bir xeyli evin içinə baxdı. Sonra bir müddət ehmalca evin qapısını dartışdırdı. Bir azdan mənə “bəsdi, gəl gedəy eee” deyib hasara dırmaşdı.”

Bəlkə də, qapı açılsa, İbiş girib o evdən oğurluq edəcəkdi, kim bilə bilər?”

Unutmayaq ki:"Uşaqlıqda atılan toxumlar, gələcəyin ağaclarını yetişdirir."

Elə hekayənin də mesajı budur.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

 

İmran Verdiyev,

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

 

Şəkidə müasir Azərbaycan poeziyasının istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Şəki bölməsinin sədri, şair-publisist Vaqif Aslanın anadan olmasının 75 illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbiri keçirilib.

 

Şəki şəhər İcra Hakimiyyətinin məlumatına əsasən bildiririk ki, Şəki şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən yubiley tədbirində Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyi, Milli Məclisin deputatları, AR Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nümayəndələri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri, ziyalılar, şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, tələbələr iştirak ediblər.

Tədbir iştirakçıları əvvəlcə şairin kitablarından ibarət sərgi ilə tanış olublar.

Yubiley tədbirində qonaqları və tədbir iştirakçılarını salamlayan Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov Şəkinin görkəmli şəxsiyyətləri, istedadlı insanları ilə Azərbaycanın mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat tarixində önəmli rol oynadığını, belə şəxslərdən birinin də məhsuldar və istedadlı qələm ustası Vaqif Aslan olduğunu bildirib. Vaqif Aslanın şairliyi ilə yanaşı, dramaturq, tədqiqatçı və tərcüməçi kimi də tanındığını qeyd edən icra başçısı onu yubileyi münasibətilə şəhər ictimaiyyətinin adından təbrik edib, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb.

Tədbirdə Milli Məclisin deputatları Cavanşir Feyziyev, Əli Məsimli, AR Mədəniyyət Nazirliyi Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin sektor müdiri Fariz Yunisli, AMEA-nın şöbə müdiri, filologiya elmləri doktoru Asif Rüstəmli, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair İbrahim İlyaslı, BDU-nun professoru Allahverdi Məmmədli, filologiya elmləri doktoru, şair İslam Sadıq, fizika üzrə fəlsəfə doktoru, şair Fikrət Əsgərov, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Nazim Mustafa, ADPU-nun Şəki filialının direktoru, dosent Vurğun Məmmədov, Azərbaycan Yazıçılar birliyinin əməkdaşı Taleh Mansur çıxış edərək Vaqif Aslana yubiley təbriklərini çatdırıb, şairin yaradıcılığını, pedaqoji fəaliyyətini yüksək dəyərləndirib, onun haqqında səmimi ürək sözlərini, xatirələrini bölüşüblər, həmçinin şairin 75 illik yubileyi münasibətilə hazırlanmış “Ruhlarla danışan adam” adlı kitab haqqında məlumat verilib.

75 illik yubileyi münasibətilə şair-publisist Vaqif Aslana Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin Fəxri Fərmanı və xatirə hədiyyəsi, həmçinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anarın yubilyara ünvanladığı təbrik məktubu, çıxış edənlər tərəfindən muxtəlif mukafatlar və xatirə hədiyyələri təqdim edilib.

Şair-publisist Vaqif Aslan çıxış edərək yubiley tədbirinin təşkilatçılarına, ünvanına dedikləri xoş sözlərə görə çıxış edənlərin hər birinə öz təşəkkürünü və minnətdarlığını bildirib.

Tədbirin bədii hissəsində Vaqif Aslanın şeirləri səsləndirilib, həmçinin Şəki–Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən 4 saylı Uşaq musiqi məktəbinin təqdimatında şairin sözlərinə bəstələnmiş mahnılar ifa olunub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

                                                             

 

 

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Azərbaycan qadınlarının fədakarlığı barədə çox yazılıb, çox deyilib. Belə qadınların hər birinin həyatını araşdırdıqca parlaq nümunələrin şahidi olmaq olar. Elə qadınlarımız olub ki, tarix boyu ölkənin inkişafında mühüm rol oynayıblar, milli dəyərlərin, milli mənəviyyatın qoruyucusu olublar.“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanındakı qadın obrazları bu gün də öz aktuallığını itirməyib. Hələ də aramızda belə qadınlarımız var.

 

Böyük şairimiz Nizami Gəncəvi öz əsərlərində ölkəni idarə edən müdrik, o cümlədən cəsur və fədakar qadınlardan çox danışıb. Hüseyn Cavidin “Qadın gülərsə şu issız mühitimiz güləcək, sürüklənən bəşəriyyət qadınla yüksələcək!”- ifadəsi qadına göstərilən ehtiramın bariz ifadəsidir. Bu dəfə sizə bir neçə aydan sonra 65 yaşı qeyd olunacaq bir qadın haqqında danışmaq istəyirəm...

 

Müsahibələrinin birində deyir ki:- “Mən həqiqətən də güclü qadınam, çünki çox mübariz, acılar yaşayan ailədən gəlmişəm. Nənəm türkiyəli olub, atamın atasının nənəmə görə çox başı ağrıyıb, həbs ediblər, sürgünə göndəriblər. Nənəm üç uşaqla təkbaşına qalıb. Mən bir az da nənəmə oxşayıram. Nənəm o bölgədə Kommunist partiyasının ilk üzvlərindən olub. Türk qızı o partiyaya üzv olub ki, ailəsini qorusun. İkinci Dünya müharibəsində əlində qamçı, atın belində kəndi idarə edib. Atam da bizi çox güclü böyüdüb, mən əsasən ondan tərbiyə almışam. Atamın bizə əsas iki nəsihəti olub. Birincisi oxumaq, həmişə deyirdi ki, qızlarımın diplomu onun cehizidir; ikincisi mübariz olmaq.
Ailəmiz həm də zəhmətkeş olub. Yadımdadır, atam bizi meşəyə- odun yığmağa aparardı və biz yoğun ağacları daşımağa atama kömək edirdik. Hamımız uşaqlıqdan əməyə öyrəşmişdik. Bizdə iş bölgüsü yox idi, hamı iş görürdü. Nənəm isə sərt qaydaları olan bir qadın idi. İmkan vermirdi ki, bir dəfə də olsun, biz şikayət edək. Yaxşı xatırlayıram, ortancıl qardaşım qonşu uşaqlarına döyülüb evə gəlmişdi deyə, nənəm onu qamçı ilə vurdu, dedi ki, ac qalacaqsan bu gecə, sənə yemək yoxdur. Onda anladım ki, güclü olmasam, məni də döyəcəklər...

 

Çox yüksək enerjisi var. Bu enerji ona həmişə xoşbəxtlik gətirir. Praktiki zəkası ilə insanlarla münasibətini asanlaşdırır, dərin xarekteri ilə isə münasibəti canlı saxlaya bilir. Cəmiyyət içində şən olması, nəzakəti, daxili cazibəsi ilə sevilən insandır. Gözəl xarekteri və geniş maraq dairəsi sayəsində ətrafına insanları toplamağı bacarır. Evdə oturanda belə, özünə məşğul olacaq fəaliyyət tapa bilir. Dostluq onun üçün çox vacibdir. Necə deyərlər, dostları onun üçün əzizdir və onlar üçün hər cür fədakarlıq göstərməyə hazırdır. Amma bu fədakarlığa sadiq qalmayan dostları da olub. Gənclik illərində dostlarından aldığı yaralara görə, həmişə özünü qorumağa məcburdur. Gözəl liderlik qabiliyyəti var, cəsur və cəsarətlidir...

 

Həmişə istəyirəm ki, mükəmməl olum. Heç vaxt razı olmaram ki, kimsə mənə "sən bu işi bacarmadın" desin. Qorxmadan bəlanın üstünə gedənəm. Həyat yoldaşım həmişə deyir ki, sən bəlaya gəl-gəl deyənsən. Çünki özümə söz vermişəm, dünya dağılsa da, şantaja, təhdidə boyun əymərəm. Heç vaxt. Çünki o səni sənlikdən çıxarar. Ona boyun əydinsə, səni qaranlığa sürükləyər. Bir nəfər var idi - Azərbaycanın bəlası. Ondan hamı qaçırdı, amma mən onunla uğraşdım. Çünki özümə arxayınam. İnsan başqalarına nələr yaşadırsa, hamısını özü yaşayır. Mən həyatımda iki dəfə haqsızlıq etmişəm, ikisi də vaxt keçəndən sonra öz başıma gəlib. O haqsızlığın üstündə nə qədər yaxşılıq etsəm də, yenə də onu yaşamışam...”- söyləyir.

 

Bəli, bu dəfə Sizə xalq şairi Sabir Rüstəmxanının ömür-gün yoldaşı, millət vəkili Tənzilə Rüstəmxanlıdan danışıram. O, 1960-cı il noyabr ayının 28-də Qərbi Azərbaycanın Amasya rayonunun Əzizbəyov kəndin anadan olub. 1969-ci ildə ailə vəziyyətiylə əlaqədər, Balakən rayonunun Qazbinə kəndinə köçüblər. 8-ci sinfi həmin kənddə başa vuraraq, təhsilini Bakı şəhərində Bakı Ticarət Texnikomuna davam etdirib. Orada mühasibat uçotu üzrə ixtisasa yiyələnib. Təyinatla Mingəçevir şəhərinin Ticarət İdarəsinə göndərilib. 1982-ci ildən bəri Azərbaycan Mərkəzi Kooperativlər İttifaqında (Azərittifaq) müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Hal-hazırda Azərittifaqda sədrin 1-ci müavini vəzifəsində işləyir. O, 1991-ci ildə Moskva Kooperativ İnstitutunun Bakı flialını iqtisadçı ixtisası üzrə başa vurub. 2012-ci ildə Bakı Dövlət Universitetində Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini alıb. 1996-ci il may ayının 3-də Azəri Türk Qadınlar Birliyinin- sədri seçilib. Bir çox beynalxalq konfrans və simpoziumların təşkilatçısı və iştirakçısı olub. Rəhbəri olduğu Azəri-Türk Qadınlar Birliyi müxtəlif illərdə nüfuzlu sorğu mərkəzlərinin açıqladıqları nəticələrə görə, “ilin ən yaxşı təşkilatı” adına layiq görülüb. Ümumiyyətlə, Tənzilə xanımın xeyli mükafatı var. Onun təltif olunduğu mükafatları sadalamaqla vaxtınızı almaq istəmirəm. Amma bir şeyi qeyd etməyi vacib bilirəm ki, sinsəsini bir sıra medallarla yanaşı, “Şöhrət” ordeni də bəzəyir...

 

Deyir ki:- “Sabir bəylə evlənəndə atam mənə dedi ki, ay qız, sən hara gedirsən, bunun bütün ətrafı qadınla doludur. Dedim olsun, o qadınların öhdəsindən mən gələcəm. Sabir Rüstəmxanlı ona gələn sevgi məktublarını orada-burada gizlədirdi. Getdim arxivindən tapdım. Şairdir də, sevəcək, özü də şöhrətinin zirvəsində olan vaxtlar idi. 30-40 il bundan əvvəli danışıram sizə. Bir gün açdım, gördüm, ilahi, necə gözəl sevgi məktubları var. Lənkərandan bir qız yazmışdı, o məktubu oxuyanda ağladım. Dedim ki, ay Allah, bədii təfəkkürünə bax bunun, Sabir bəyi nə gözəl sevir, o məktublara baxanda qıza yazığım gəldi. Sevəndə də gözəl sevmək lazımdır, indiki gənclər elə sevə bilmir. İndiki sevgilərin çoxu əxlaqdan uzaqdır. O məktubları götürdüm, Qənirə Bəyzadəni çağırdım, dedim sən yaxşı jurnalistsən, həm də alimsən. Gəl, bu məktubları toplayaq, buna gözəl bədii don ver, məktubu yazanların adın verməmək şərti ilə kitab kimi çap edək. Sabir bəyin onda qarşıdan 50 illiyi gəlirdi, o kitabı həmin gün ona hədiyyə verdim. Şoka düşmüşdü, rəng alıb-rəng verirdi. Dedim ki, Sabir bəy, nə vaxta qədər gizlədəcəkdin bunu, sənin yaşanmış həyatın var, bu millət səni sevir, aralarında sənə sevgisi olan qadın da olacaqdı. Yazıq deyilmi bu məktublar?

 

Tənzilə Rüstəmxanlı hal-hazırda Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlının müşaviridir. 2024-cü il növbədənkənar parlament seçkilərində Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası üzvü kimi 70 saylı Neftçala seçki dairəsindən deputat seçilib. Onun şüarı "Neftçala üçün birlikdə"dir. Və parlamentin Azərbaycan - Türkmənistan parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəridir...

“Qadınlar siyasətə girməyə ehtiyat edir, qorxurlar. O qədər böyük əngəllərlə qarşılaşırlar ki. Bizdə qadının qadınlığı yaşına baxmadan ona silah olur. Mənim millətimdə qadın çox müqəddəsdir, həyat yoldaşı qədər hökmlüdür, kişi qadının namusuna söz atmaz. İllərdir Qərb və Şərq öz dəyərlərini bura gətirmək üçün işlədiyi projelər həyata keçirirlər. Bu projelərin nəticəsində doğulan nəsil var ki, mən onları tanımaq istəmirəm. Hansı ki, onlar siyasətə girmək istəyən qadınları təhqir edirlər. Bunlar hamısı fars əxlaqdır, türklərdə belə şeylər olmayıb. İndi də qadınlar siyasətə buna görə girməkdən qorxur. O çirkabı, iftiranı götürə bilən var, bilməyən var. Bunda zərrə qədər həqiqət payı olsa deyərsən ki, düz deyir, amma elə deyil və Azərbaycandakı qədər çirkab heç yerdə yoxdur. Bu gün sosial mediada nələrə rast gəlmirsən, adam o sözləri heç təklikdə olanda deyə bilmir...- söyləyir.

Bəli, bu il Tənzilə xanım üçün yubiley ilidir. Yəqin ki, haqqında xeyli təbrik yazıları yazılıb, xoş sözlər söylənəcək. Qoy mənim bu söhbətim onun şəninə söylənəcək fikirlərə başlanğıc olsun! Tənzilə xanıma uzun ömür, can sağlığı, fəaliyyətində uğurlar arzulayıram...

...Az qala unutmuşdum, “Tənzilə” sözünün mənası- güzəşt edən, narahatlıqları dəf edən və qeybdən gələn deməkdir... 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

 

 

 

 

Cümə axşamı, 12 İyun 2025 09:31

Ölümsüzlüyə qovuşmuş dahi yazar İSA MUĞANNA

 

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

O həqiqətən də ədəbi dahi idi. Çox təəssüf ki, yaradıcılığı həqiqi dəyərini hələ də almayıbdır. Amma hökmən alacaq. Onun ən azı “Məhşər” və “İdeal” romanları dünyanı fəth etməyə layiqdir.

Söhbət Azərbaycan SSR xalq yazıçısı İsa Muğannadan gedir. O İsa Muğannadan ki, bu gün onun doğum günüdür.

 

İsa Muğanna deyəndə onun fəlsəfi, dərin məzmunlu romanlarını oxumayanlar belə ən azı “Tütək səsi” filmini xatırlayırlar. Bu film də bir neçə mükəmməl romanı kimi bud ahi sənərkarın adını mədəniyyətimizin qızıl fnduna saldırıbdır.

İsa Muğanna (Hüseynov) 1928-ci ilin 12 iyununda Qazax qəzasının Muğanlı kəndində dünyaya gəlib.

Atası Mustafa məktəb müəllimi olub.

Orta məktəbi bitirdikdən sonra N.Nərimanov adına Tibb Universitetinə daxil olsa da (1945) 4 ay sonra İsa kəndə qayıdıb. Sonradan Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1952-ci ildə Moskvadakı M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib.

Azərnəşrdə Ədəbiyyat şöbəsinin redaktoru, "Literaturnıy Azerbaydjan" qəzetində nəsr şöbəsinin müdiri, C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında baş redaktor, Ssenari şurası üzvü, Azərbaycan SSR Dövlət Kinemotoqrafiya Komitəsində baş redaktor vəzifələrində çalışıb.

1948-ci ildən ədəbi fəaliyyətə başlamış İsa Muğannanın "Anadil oxuyan yerdə" yazısı ilk dəfə 1949-cu ildə "İnqilab və Mədəniyyət" qəzetində çap edilib. 1950-ci illərdən etibarən kitabları nəşr olunub. Ssenariləri əsasında ("26 Bakı Komissarı", "Nəsimi", "Ulduzlar sönmür", "Tütək səsi", "Nizami" və s.) filmlər çəkilmiş, əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. "26 Bakı Komissarı" filmi 1968-ci ildə Ümumittifaq Leninqrad Festivalının ən yaxşı tarixi-inqilabi film mükafatını alıb.

Düzdür, bəzi işlər, xüsusən “26 Bakı Komissarı” filmi ideoloji işə yaradığı üçün bu gün bizim üçün yabançıdır, bu da dövrün tələbinin bir qanunauyğunluğudur. Amma “Məhşər” və “İdeal” kimi şedevrlər də var ki, bütün dövrlər üçün aktualdır.

 

Kitabları

 

1. "Bizim qızlar" pyesi 

2. "Dan ulduzu" pyesi 

3. Hekayələr

4. Ömrümdə izlər

5. Pyeslər

6. Yanar ürək

7. Doğma və yad adamla

8. Cəhənnəm

9. Qəbiristan

10. "Saz" povest

11.”Məhşər”

12.”İdeal”

 

Filmoqrafiya 

 

Ulduzlar sönmür,

26 Baki komissarı,

Tütək səsi, 

Nəsimi,

Nizami

 

İsa Muğannanın şəxsiyyəti və yaradıcılığı oxucusu tərəfindən rəğbətlə qarşılandığı kimi, dövlət tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. Ədibə Əməkdar incəsənət xadimi, Xalq yazıçısı fəxri adları verilmiş, 1998-ci ildə o, Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən İstiqlal ordeni ilə təltif edilmişdir. Daha sonra Nəsimi milli mükafatına layiq görülmüşdür. Yazıçının Nəsimi mükafatına layiq görülməsi onun Ədəbiyyata və Mədəniyyətə göstərdiyi xidmətlərlə bahəm, Nəsimi şəxsiyyətinə və tariximizə verdiyi töhfələrə dəyərdir. 

Uzun müddət xroniki ürək çatışmazlığından əziyyət çəksə də heç vaxt yataq xəstəsi olmayıbdır İsa Hüseynov. Hey yazıb, yaradıb, fəal olub. 2014-cü il 1 aprel tarixində gecəyarısı qəfildən vəfat etdi. Dəfn mərasimi xaricdə yaşayan nəvəsinin gəlişi və iştirakı ilə Fəxri Xiyabanda gerçəkləşdi.

Xalq yazıçısının növbəti ömrü onun ölümsüzlüyü ilə başlandı və bu gün də davam edir. Bu dönəmdə onun əsərləri yenidən nəşr olundu, 2009-cu ildə tamamlanmış "Türfə” romanı 2015-ci ildə çap edilərək Muğannasevərlərə təqdim olundu. Ədəbiyyatşünas alim Şəmil Sadiqin müəllifi olduğu "İsa Muğanna yaradıcılığı İdeal işığında” adlı monoqrafiyasının nəşri də bu dönəmə təsadüf etdi.

İsa Muğannanın əsərləri ailəsi, oxucuları, haqqında yazılan elmi tədqiqat işləri (yaradıcılığı ilə bağlı) yazıçını bu gün də yaşadır. Muğannanın yaradıcılığı yalnız ədəbiyyatşünas alimlərin deyil, böyük şairlərin də maraq dairəsində olmuşdur. Xalq şairi Xəlil Rza Ulutürk ədibin "İdeal” romanının yazılmasından sonra "Sən mənə bir silah verdin” poemasını yazmışdır. Xalq şairi Zəlimxan Yaqub isə "Ün” poemasını İsa Muğanna yaradıcılığına həsr etmişdir.

Ruhu şad olsun dahi yazarın!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

Cümə axşamı, 12 İyun 2025 09:05

Şel Silverştaynın uşaq şeiri

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının UŞAQ ƏDƏBİYYATINI TANIDAQ layihəsində Britaniya və Amerika uşaq şeirindən seçmələr təqdim edilir.  Şeirləri ingilis dilindən tərcümə edən Şahin Xəlillidir.

Bu gün tanış olacağınız şeir Şel Silverştayna aiddir. O, Amerika şairidir.

 

Şel Silverştayn

(1930-1999)

ABŞ

 

Sehrli pozan

 

Sənə nədən danışım –

Çətin bu qız inana.

Karandaşın başında

 

Pozana bax, pozana.

Qız dönüb mənə dedi:

– Sən ağılsız moosan, moo!

Yalançının birisən!

Dediyimə, ay oğlan,

İnanmaq istəmirsən.

Nə bilmisən sən məni?!

Sildim mən də pozanla

Tez bu qızın şəklini!

Tənbəl Ceyn

Sən bu

Tənbəl

Ceynə bax,

İstəyir o,

Su içə

Hə,

Beləcə

Gözləyir,

Deyir –

Bəlkə,

Yağış,

Yağar

İndicə.

Görən məni

söyləyir...

Görən məni söyləyir –

Burnun lap atanındır,

Gözlərin babanındır,

Saçların ananındır.

Qaldı bircə öz belim –

O, mənim olanımdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

 

 

 

Cümə axşamı, 12 İyun 2025 08:03

O, Xocalı fəryadını daşlarla əks etdirib

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 Xalq rəssamlarından kimləri tanıyırsınız? Gənclərdən ibarət auditoriyaya ünvanlanmış sualıma cavablar monoton oldu. Hardasa təkrarlanan 3-4 ad. Bir çox tanınmış rəssamların, o cümlədən də Xanlar Əhmədovun adları çəkilmədi. Və mən qərra gəldim ki, bu gün doğum günü olan bu rəssam barədə sizlərə ətraflı danışım.

 

Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı Xanlar Əhmədov 12 iyun 1946-ci ildə Bakıda anadan olub. Əsasən dəzgah və monumental heykəltaraşlıq sahəsində işləyən rəssam bir sıra məşhur monumental layihələrin müəllifidir. Xocalı faciəsini əks etdirən silsilə əsərlərini yaradıb.

 

 Bu cür heykəltaraşlıq və qrafika əsərləri sırasında "Nalə", "Ana körpəsi ilə", "Yanmış qadın", "Ata fəryadı", "Fikir", "Ana", "Tomris ana", "Soyunan", "Leyli və Məcnun", "Əzmkarlıq" əsərlərini misal çəkmək olar.

Azadlıq prospekti metrostansiyasında böyük həcmli relyef əsərlərinin müəllifidir. Həmçinin, metronun foyesində Azərbaycan tarixi abidələrini əks etdirən əsərləri yaradıb.

1975-ci ildə SSRİ Rəssamlar İttifaqına üzv olub. Onun əsərləri Fransa, Almaniya, İran, Polşa, Rusiya, Ukrayna, Özbəkistan və digər ölkələrdə nümayiş etdirilib. Bir sıra əsərləri müxtəlif muzey və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.

 

Mükafatları 

 

"Humay" mükafatı 

Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

 

Cümə axşamı, 12 İyun 2025 08:28

“Kim hara gedir-getsin, mən Ağdamda qalacağam!"

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 "Ermənilər ancaq mənim meyitimin üstündən keçib Ağdama girə bilərlər. Kim hara gedir-getsin, mən Ağdamda qalacağam", -dedi və sona qədər də öz sözündə durdu.

 

Qüdrət və hökmlülük deyəndə ağlıma ilk o, gəlir. Çünki 1003 xocalı vətəndaşının əsirlikdən azad edilərək geri qaytarılmasını biz məhz onun hökmlü xarakterinə borcluyuq.

Bu gün milli qəhrəmanımız Allahverdi Bağırovun şəhadət günüdür. 

 

Allahverdi Bağırov 1946-cı il aprel ayının 22-sində Ağdamda anadan olub. Orta təhsilini Ağdam şəhər 1 saylı orta məktəbində alıb. Uşaqlıqdan futbol, voleybol. və yüngül atletika ilə məşğul olan qəhrəmanımız  bir neçə il Ağdamın "Qarabağ" futbol klubunun şərəfini qoruyub. 1976-cı ildən isə kamandanın baş məşqçisi seçilib. Qarabağ hadisələrinin ilk günlərindən qardaşı Eldar Bağırovla birlikdə ön sırada dayanıb və Ağdamdakı müdafiə dəstələrinin yaradılmasına və təşkilinə rəhbərlik edib. Rayon ərazisində gedən bütün  döyüşlərdə iştrak edib. Vətən oğulları adlandırılan 760 nəfərlik batalyona rəhbərlik edən, eyni zamanda Azərbaycan Ali sovetinin deputatı olan qardaşı Eldar Bağırov 1991-ci ildə yaşadığı evin qarşısında müəmmalı şəkildə qətlə yetirilib

 Qardaşının ölümündən sonra Allahverdi ömrünün sonuna qədər saqqal saxlıyıb və Eldarın batalyonuna rəhbərlik edib. 1992- ci ilin yanvarında Allahverdi Bağırovun rəhbərlik etdiyi tabor Xocalının Naxçıvanlı kəndində ermənilərin bütün canlı qüvvəsini və texnikasını məhv edib. Əskəran qalasına qədər irəliləyib Pircamal kəndindəki böyük yüksəklikləri tutub, erməni bayraqlarının yerinə üçrəngli Azərbaycan bayrağını sancıb. Xocalı soyqrımı zamanı həlak olanların cəsədlərinin döyüş meydanından çıxarılması və Ağdam məscidində yuyularaq torpağa tapşırılması da Allahverdinin səyi nəticəsində baş verib. 1003 xocalı vətəndaşını əsirlikdən azad edib ailələrinə təhvil verib. 1992-ci il iyunun 12-si Aranzəmin döyüşündə Bağırovun dəstəsi 100 erməni əskərini məhv edib 10 nəfəri əsir götürüb. Həmin gün təcili iş üçün Ağdama çağırılıb və onların maşını yolda minaya düşüb. Maşındakı 3 nəfər sağ qalsa da Allahverdi, sürücü və Nizami adlı həkim yerindəcə dünyasını dəyişib Bağırovun nəşi Ağdamdakı şəhidlər xiyabanında qardaşı Eldarın yanında dəfn olunub. 

O, ölümündən sonra Azərbaycanın Milli qəhrəmanı adına laiq görülüb.

Ruhu şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.06.2025)

 

Xəbər verdiyimiz kimi, Qazaxıstanın Türküstan şəhərində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun və Türküstan vilayəti Akiminin birgə əməkdaşlığı ilə təşkil edilən “Türk Dünyasının Memarları və Bərpaçıları” II Beynəlxalq Simpoziumu keçirilir. 10-11 iyun tarixlərinə təsadüf edən sərginin dünən əsas hadisələrindən biri barədə danışacağıq.

 

Söhbət 10 iyun, 2025-ci il tarixində Xoca Əhməd Yəsəvi adına Beynəlxalq Qazax-Türk Universitetində (Türküstan şəh., Qazaxıstan) simpozium çərçivəsində “Divani Lüğət it-Türk” adlı Beynəlxalq Sərginin təntənəli açılış mərasimindən gedir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan verilən məlumata görə, sərgi XI əsrin görkəmli türk alimi və mütəfəkkiri Mahmud Kaşğarinin müəllifi olduğu məşhur ümumtürk ensiklopediyası “Divani Lüğət it-Türk” əsərinin yazılmasının 950 illiyinə həsr olunub. Tədbirin bədii hissəsində türk xalqlarının mənəvi birliyini və mədəni irsini əks etdirən “МыңзаманбірТүркістан” adlı musiqili kompozisiya təqdim edilib.

“Divani Lüğət it-Türk” ensiklopedik əsəri dilçilik, tarix, ədəbiyyat, incəsənət, etnoqrafiya, minerologiya, kimya, botanika, coğrafiya, biologiya, zoologiya və digər sahələri əhatə edən unikal məlumatları özündə birləşdirir. Bu əsər türk mədəni irsinin  zənginliyi və dərinliyinin mühüm sübutlarından biri kimi qəbul edilir.

Qeyd edilməlidir ki, “Divani Lüğət it-Türk” əsərinin yazılmasının 950 illiyi münasibətilə Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən Qazaxıstanda, Qırğızıstanda və Türkiyədə sərgilər artıq təşkil olunub. Gələcəkdə isə zəngin türk mədəni irsinin beynəlxalq arenada təbliği və tanıdılması məqsədilə bu sərginin həm türk ölkələrində, həm də xarici ölkələrdə açılması planlaşdırılır.

Simpozium barədə növbəti materialları da portalımızdan izləyə biləcəksiniz.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2025)

 

                                           

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizlərə Poeziya dəqiqələrində Vasif Əlihüseynin şeirlərini təqdim edir.

 

 

DƏRD ELƏMƏ, ƏZİZİM

 

Küçədə yağış yağır,

sel götürüb hər yanı.

Yuyur günahlarını,

təmizləyir dünyanı.

 

Sənin də günahın var,

düzün deyim, bağışla.

İndi fürsətdi sənə,

çıx küçəyə yağışda.

 

Qoy saçların islansın,

gözlərinə yaş dolsun.

Ürəyinə “heyif”lər,

ürəyinə “kaş” dolsun.

 

Dərd eləmə, əzizim,

günahsız insan yoxdu.

İndi nə çıxdın-çıxdın,

sabaha leysan yoxdu.

 

 

KİNO ÇƏKİRSƏN

 

Eh! İndi bələnmiş xına əllərin,

Əsirdi kiminsə baş hərfinə.

Özün öz könlünlə çıxıb gedirsən,

Mənim hisslərimin bircə səhvinə.

 

Hələ sızıldamır o daş ürəyin,

Qoy hava qaralsın, bir gecə olsun.

Ən yaxşı günümüz toy günündüsə,

Bəs ən pis günümüz, de, necə olsun?

 

Bəlkə də, oturub ötən günündən

Yanıb dəqiqəsinə külün əkirsən.

Səndən yeddi oğul, qız istədilər,

Olmaya-olmaya kino çəkirsən. 

 

 

KÖRPƏLƏRİN ŞƏKLİ

 

Bütün müharibələrə

körpələrin yatdığı yerdə

şəklini göstərin,

onda anlayacaqlar

dünyanın nə qədər mənasız olduğunu

 

anaların qolları

saat kəfkiri kimi

yelləyir bu ağlağan uşağın beşiyini,

 

yellədikcə zaman ötür,

körpələr böyüyür,

əsgər olur.

 

 

SİNƏSİNƏ MİNA BASDIRILMIŞ TORPAQDI ÖMÜR

 

Sinəsinə mina basdırılmış

torpaqdı ömür,

Yaşayırıq, Allaha təvəkkül.

 

Gəl, istehkamı çağır,

irəlidə getsin,

biz də arxasınca –

qarşıdakı günləri qarşılamaq üçün.

 

Bax, ayağını itirən o adam

Hələ də peşmandı

Cızından çıxdığı üçün...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2025)

 

 

 

7 -dən səhifə 2248

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.