
Super User
FANTASTİK ŞOU OLACAQ - Bu axşamkı konsertə baxmaq üçün Bakıya 25 000 turist gəlib
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu axşam saat 20-dən 23-dək Bakı Olimpiya Stadionunda fırtına qopacaq, dünyaşöhrətli müğənni Jastin Timberleyk (Justin Timberlake) konsert verəcək. Biletlərin qiyməti 77 manatdan başlayaraq 590 manata qədərdir.
Bu adi konsert deyil, Azərbaycanın tanınması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir, üstəlik, iqtisadiyyatımız üçün də faydalıdır. Çünki bu konsertə qatılmaq üçün 25 min turist ölkəmizə səfər edib. Belə ki, dünyadakı tur şirkətləri Timberleykin Bakıda konserti üçün tur paketləri hazırlayıb. Bu paketə tək konsert proqramı yox, həm də Bakının gəzməli, tarixi yerləri və restoranları ilə tanışlıq da daxildir. Yəni, turistlər Jastinin konsertinə baxmaqla yanaşı, ölkəmizi də gəzirlər, onu tanıyır və pul xərcləyirlər. Bu da ölkənin tanınması və iqtisadiyyat baxımından olduqca əlverişlidir.
Ümid edirəm, Jlo, Beyonce kimi dünyaşöhrətli ifaçılar da ölkəmizə gələr və iqtisadiyyatımıza xeyir verərlər.
iTicket Production və DREAM Group International qürurla təqdim edir:
AZƏRBAYCANDA İLK DƏFƏ!
Bakı Olimpiya Stadionunun möhtəşəm səhnəsində — bənzəri olmayan Justin Timberlake! 10 qat GRAMMY mükafatı laureatı, dünya şöhrətli ulduz, “Can’t Stop the Feeling!”, “SexyBack”, “Mirrors” kimi hitlərin müəllifi — Bakıda unudulmaz şou ilə çıxış edəcək!
Castin Timberleyk çoxsaylı istedada malik olan sənətçidir — müğənni, prodüser, bəstəkar və aktyor. Karyerası ərzində o, dünya üzrə 54 milyondan çox albom və 63 milyon sinql satıb. Bundan əlavə, *NSYNC qrupunun solisti kimi 70 milyon albom satışına nail olub. Timberleyk pop, rəqs və R&B janrlarında ümumilikdə 10 GRAMMY mükafatı qazanıb. Bu mükafatlara onun uğurlu solo albomları “Man of the Woods”, “The 20/20 Experience”, “FutureSex/LoveSounds”, debüt albomu Justified və Jay-Z ilə əməkdaşlıqları daxildir.
Castin Timberleykin mahnıları və videoları dünya üzrə 23 milyarddan çox dinlənmə və baxış sayı toplamışdır. O, həmçinin “Saturday Night Live” şousundakı yaddaqalan çıxışlarına görə 4 dəfə “Emmy” mükafatı qazanıb. Aktyor kimi o, “DreamWorks” studiyasının məşhur animasiya franşizası olan “TROLLS” filmlərində (o cümlədən 2023-cü ildə çıxan “TROLLS BAND TOGETHER”) səsləndirmə etmişdir. Onun “TROLLS” filmindən olan “Can’t Stop the Feeling!” mahnısı 2017-ci ildə “Oskar”da “Ən yaxşı orijinal mahnı” nominasiyasına layiq görülmüşdü.
Ən son olaraq Timberleyk 18 yeni trekdən ibarət olan “Everything I Thought It Was” albomunu buraxdı. Alboma “Selfish” və “No Angels” kimi hitlər daxildir.
Baş tutacaq konsertdə pərəstişkarlar ifaçının yaradıcılıq yolunun sevilən hitlərini, eləcə də artıq bütün rəqəmsal platformalarda mövcud olan "Everything I Thought It Was"albomundan yeni mahnıları dinləyə biləcəklər
Sea Breeze-də mənzil sahibi olmaq şansı!
Sadəcə 27 iyul 2025-ci il tarixində Bakı Olimpiya Stadionunda keçiriləcək Castin Timberleyk konsertində iştirak etməklə Sea Breeze-də mənzil sahibi olmaq fürsətini qazanırsınız.
Sea Breeze şirkəti Iticket Production ilə birgə “Sea Breeze-də mənzil biletlə” adlı reklam aksiyasına start verir. Konsertin iştirakçılarından biri, Sea Breeze kurort şəhəri ərazisində yerləşən yeni Park Lane yaşayış kompleksində sahəsi 37.5 m² olan studiya tipli mənzilin sahibi olacaq.
Aksiyada iştirak etmək üçün sadəcə konsertə bilet almaq və tədbirdə şəxsən iştirak etmək kifayətdir.
Hər biletin üzərində unikal ştrix-kod var və bu kod avtomatik olaraq aksiyada iştirak edir. Qalib təsadüfi seçim yolu ilə müəyyən olunacaq və konsertdən sonra üç gün ərzində elan ediləcək. Aksiyanın nəticələri rəsmi Instagram səhifəsində paylaşılacaq: @seabreeze.realestate
Qalibə, bilet alışı zamanı göstərilən telefon nömrəsi və ya e-poçt ünvanına rəsmi bildiriş göndəriləcək.
Aksiyada yalnız 18 yaşdan yuxarı şəxslər iştirak edə bilər.
Aksiyada iştirak etmək istəməyən şəxslər bu barədə
Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır.
ünvanına elektron məktub göndərməlidir. Məktubun mövzusu “Aksiyada iştirakdan imtina” olmalı və aşağıdakı mətn daxil edilməlidir:
“Mən, [Ad, Soyad], 27.07.2025-ci il tarixində keçiriləcək Castin Timberleyk konserti çərçivəsində təşkil olunmuş Reklam Aksiyasında iştirakdan imtina edirəm. Biletimin iştirakdan çıxarılmasını xahiş edirəm.”
Məktuba biletin surəti əlavə olunmalıdır.
Ətraflı qaydalarla tanış olmaq üçün linkə keçid edin: https://iticket.az/page/apartment-in-sea-breeze-for-the-ticket
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.07.2025)
İmpressionizm, kubizm, surrealism, minimalizm və...
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Mədəniyyət barədə, məxsusi, incəsənət sahələri barədə biliklərimizi artırmağın zamanı gəlibdir. İncəsənət sahəsində bir neçə maraqlı məqamı sizə təqdim edirəm:
1. Renessans dövrü və insanın bədii ifadəsi:
Renessans dövrü (14-17-ci əsrlər) incəsənətin ən böyük inkişaf mərhələlərindən biri hesab olunur. Bu dövrün sənətkarları, məsələn, Leonardo da Vinci, Michelangelo, və Raphael, insan bədəninin mükəmməl şəkildə təsvirinə xüsusi diqqət yetirmişdilər və öz əsərlərində insanı mərkəzə almışdılar.
2. İzpressionizm və rəngin yeni təhlili:
19-cu əsrin sonlarına doğru Fransada yaranan İzpressionizm hərəkatı rəng və işığın yeni təhlilini təklif edirdi. Claude Monet, Edgar Degas və Pierre-Auguste Renoir kimi rəssamlar, ənənəvi texnikaları qıraraq, təbiəti və gündəlik həyatı işığın dəyişən təsiri ilə çəkdilər.
3. Kubizm:
Pablo Picasso və Georges Braque tərəfindən 20-ci əsrin əvvəllərində inkişaf etdirilən kubizm, formaların sadələşdirilməsi və çoxsaylı perspektivlərin birləşdirilməsi ilə tanınır. Bu, bədii təsvirin ənənəvi qaydalarına qarşı bir üsyan idi.
4. Dadaizm və absurd:
Birinci Dünya Müharibəsindən sonra yaranan dadaizm hərəkatı, ənənəvi incəsənət dəyərlərini rədd edir və absurd, gülünc, və qeyri-adi üsullarla incəsənəti tərənnüm edir. Marcel Duchampın "Fontan" adlı əsəri, bir urinalın sənət əsərinə çevrilməsi ilə məşhurdur.
5. Sürrealizm:
Sürrealizm, əsrarəngiz və yuxu kimi təsvirləri incəsənətə gətirən bir hərəkatdır. Salvador Dalí və René Magritte kimi sənətçilər, gözlənilməz obrazlarla və çarx edən məna strukturları ilə insan düşüncəsini aşmağa çalışmışlar.
6. Pop-art:
1950-1960-cı illərdə yaranan pop-art hərəkatı, gündəlik həyatın obyektlərini və populyar mədəniyyəti incəsənətə daxil etmişdir. Andy Warhol, Campbell şorbası kimi gündəlik məhsulları sənət əsərinə çevirməklə, sənətin anlayışını dəyişdi.
İncəsənətin bu inkişaf mərhələləri, həm insan təxəyyülünün sərhədsizliyini, həm də cəmiyyətin dəyişən dəyərlərini əks etdirir.
7. Minimalizm:
1960-cı illərin sonlarında yaranan minimalizm hərəkatı, sadəlik və forma üzərində fokuslanaraq, incəsənətə daha az, daha çox ideyasını gətirdi. Minimalist sənətçilər, rənglər və formalarla məhdudlaşaraq, material və obyektlərin öz təbii quruluşunu ön plana çıxardılar. Donald Judd və Dan Flavin kimi sənətçilər, bu hərəkatın ən mühüm nümayəndələridirlər.
8. Street Art və Graffiti:
1980-ci illərdən sonra populyarlaşan street art, şəhər məkanlarında edilən sənət əsərləri ilə cəmiyyətin diqqətini çəkdi. Banksy kimi anonim sənətçilər, sosial və siyasi mesajlarla dolu, bəzən provokativ və satirik əsərlər ortaya qoymuşdurlar. Graffiti, küçə mədəniyyətinin və gənclərin özünü ifadə etməsinin vasitəsinə çevrildi.
9. Rəqəmsal İncəsənət və Yeni Texnologiyalar:
21-ci əsrdə rəqəmsal texnologiyaların inkişafı ilə incəsənətə yeni yollar açıldı. Kompüter qrafikası, video sənəti və interaktiv incəsənət formaları sənət aləmini dəyişdi. Rəqəmsal sənətçilər, animasiya və vizual effektlər vasitəsilə tamaşaçılara fərqli təcrübələr təqdim edir. Artur Ganson, Rafael Lozano-Hemmer və ya Casey Reas kimi sənətçilər, yeni texnologiyalarla işləyərək sənətə yeni bir ölçü qatdılar.
10.Ekspressionizm və Emosional Düşüncə:
20-ci əsrin əvvəllərində ortaya çıxan ekspressionizm, rəssamların daxili emosiyalarını və hisslərini kəskin və qeyri-müəyyən formalarda ifadə etməsinə əsaslanır. Edvard Munchun "Scream" əsəri bu hərəkatın simvolu halına gəldi. Ekspressionizm, həm də sənətin insan psixikasını, qorxuları və zehni vəziyyətləri tədqiq etməsinə imkan yaratdı.
11.Feminist İncəsənət:
1970-ci illərdən sonra feminist incəsənət hərəkatı, qadın sənətçilərinin özlərini bədii dünyada daha çox ifadə etməsini və gender məsələləri üzərində düşünməsini təşviq etdi. Judy Chicago, Cindy Sherman və Barbara Kruger kimi sənətçilər, qadın təcrübələrini və gender ədalətini sənətə daxil edərək yeni bir perspektiv təqdim etdilər.
12.Postmodernizm və Dekonstruksiya:
20-ci əsrin sonlarında inkişaf edən postmodernizm hərəkatı, modernizmin və ənənəvi sənət anlayışlarının tənqidinə dayanır. Bu dövrdə sənət əsərləri, müxtəlif üslubların, tarixi və mədəniyyətin qarışımına və bir-birinə qarşı olan fikirlərin mübarizəsinə əsaslanır. Postmodernizmin təmsilçilərindən biri olan Jean Baudrillard, real və virtualın sərhədlərini müzakirə etmişdir.
İncəsənətin müxtəlif dövrləri və hərəkatları cəmiyyətin və insanın təfəkkürünün necə dəyişdiyini, bədii ifadənin necə inkişaf etdiyini göstərir. Hər bir dövr özünəməxsus bir yanaşma, texnika və ideologiya təqdim edir, bu da incəsənətin həyatımıza təsirini dərinləşdirir.
Şəkildə: Fransız impressionisti Claude Monet (Klod Mone), avtoportret
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.07.2025)
Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi...
ElmanEldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Güclü müşahidə qabiliyyəti var. Münasibətlərdə susmağa, müşahidə etməyə, fikir qazanmağa üstünlük verir. Milli adət-ənənələrə, o cümlədən öz keçmişinə çox bağlıdır. Dostluq etdiyi birini tərk etməsi mümkün deyil. Xasiyyətcə mülayim, həssas və qətiyyətli insandır. Sarsılmaz iradəsi onu başladığı hər hansı bir işi başa vurmaqda yardımçı olur. O, istədiyi hər hansı bir nəsnədən asanlıqla əl çəkmir və sonunda ona çatır. Təşkilatçılıq qabiliyyəti xeyli yüksək xanımdır. Güclü yaddaşı var və kifayət qədər bacarıqlıdır.
Konkretliyə üstünlük versə də, mücərrəd anlayışlardan uzaq qala bilmir. Bununla belə, onun xəyalları və fantaziyaları həyatının əsas hissəsini təşkil etmir. Sadə həyat tərzini xoşlayır, rəqabətçi xasiyyəti yoxdur. İnsanlarda dürüstlük və zadəganlığı qiymətləndirir. Söz verdisə hökmən icra edəcəyinə inana bilərsiniz. Onun sözü hər bir sənəddən qiymətlidir. Ciddi görünüşə malik olsa da, duyğularında şəfqət və şirinlik var. Bəzən onu emosional görə bilərsiniz, amma daxilən çox zəngindir. Geniş düşünmə qabiliyyəti və geniş təxəyyülü sayəsində həmişə uğur qazanır. Qürurlu xanımdır. Özünə inamı çox yüksəkdir, fəhminə, zəkasına, ağlına həmişə inanıb. Olduqca cəlbedici və xoşa gələndir. Amma tələbkar olduğundan onunla ünsiyyət qurmaq elə də asan deyil, xarizmatik insandır. İdealistdir və hər şeyin ən yaxşı olmağını arzulayır...
Deyir ki:- “Azərbaycan elm və təhsili elə duruma gətirilməlidir ki, hər günü elmi uğur, töhfə ilə tarixdə iz qoysun. Yoxsa ki, içi puç, üstü bəzəkli "əsər"lərlə, dosta, tanışa, əmrə müntəzir duranlara ad və medallar paylaşmaqla elmi inkişaf etdirmək mümkün deyil. Hazırkı durumda durğunluq deyil, Azərbaycan elmində tənəzzülün bütün əlamətləri var, təəssüf ki...”
Xarekteri olduqca güclüdür. Çalışdığı sahədə özünü yüksəyə qaldırmağı bacarır. Nə istədiyinin fərqindədir və istədyinə çatmaq üçün əzmlə addımlaya bilir. Zamana meydan oxuyur, qarşısına çıxan səddi asanlıqla ram etməyi bacarır...
“Həmkarlarıma arzum budur ki, "saat yığma" bəlasından qurtarıb həqiqi elmi fəaliyyətlə məşğul olmağa şəraitləri yaransın, çəkdikləri zəhmətin həm maddi təltifini, həm də mənəvi mükafatını görmək nəsibləri olsun...”- söyləyir...
Hər hansı bir tarixi şəxsiyyətin həyat və yaradıcılığını araşdırıb, heç kimin bilmədiyi faktları üzə çıxarmaq, onu fərqli şəkildə təqdim etmək çox çətindir. Tədqiqatçıdan böyük hünər, ciddi təhlil, dərin savad tələb edir. Haqqında söhbət açdığım filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Şıxıyeva məhz belə alimlərimizdəndir. O, qızmar yay günlərinin birində Bakı şəhərində dünyaya gəlib, əslən Qubadlı rayonundandır. Orta təhsilini Bakının Nizami rayonundakı 238 nömrəli məktəbdə bitirərək indiki Bakı Dövlət Universitetində ali təhsilə yiyələnib. Əmək fəaliyyətinə isə AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda baş laborant kimi başlayıb. Hazırda Şərqşünaslıq İnstitutunda aparıcı elmi işçi vəzifəsində çalışır. Eyni zamanda, 2015-ci ildən pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olur, Bakı Avrasiya Universitetinin professorudur. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi var. Neçə illərdir ki, böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin həyat və yaradıcılığını araşdırır. O, Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Bu istiqamətdə bir sıra uğurlara imza da atıb...
Deyir ki:- “Nəsiminin müraciət etdiyi janrlar və şeirinin poetikası haqqında bir neçə tədqiqat əsərində bəhs olunsa da, bu şairin söz sənəti haqqındakı görüşləri, əsərlərində yer alan ədəbi kateqoriya və terminlərə indiyədək diqqət yetilməmişdir. Adı daha çox hürufiliklə bağlı yad olunan Nəsiminin ədəbi fəaliyyətinin istiqamətləri, ədəbi-tənqidi görüşləri və poetika elmi ilə əlaqəli nəzəri biliyi barədə indiyədək araşdırmalarda pərakəndə və çox zaman səthi məlumatlar verilmişdir. Halbuki onun hər iki divanında yer alan janr və poetik formalar zənginliyi və rəngarəngliyi baxımından divan ədəbiyyatında çox az şairin ədəbi mirası ilə müqayisə oluna bilər. Nəsiminin əsərlərinin arxitektonikası, onun poetik ənənələri sinkretik təqdimi, fərdi yaradıcılıq eksperimentləri, poetik sözə həssas və elmli münasibəti şeir sənətinə dərindən bələdliyini göstərir. Şairin hər iki divanında şərq şeir sənətinin həm təcrübi və tətbiqi şəkillərini, həm də onun nəzəri biliklərinin ifadələrini müşahidə etmək mümkündür...”
Nəsiminin diri-diri dərisinin soyulmasını və onun həmin zaman şeir söyləməsini xalqın şairə olan məhəbbətindən yaranmış əfsanə olduğunu düşünür. Nəsiminin iki dəfə ailə qurduğunu iddia edir. Bundan əlavə alimlərin ortaq türk dili təklifinə onun da öz yanaşması var...
İşgüzar, çalışqan, əzmkar xanımdır. Maraqlı iddiaları ilə həqiqətin harada olduğunu ortaya çıxara bilir. Yalan danışmağı xoşlamır. Cəsarətli və mərddir. Davranışı, eləcə də yüksək mədəniyyəti ilə seçilir. Müvəffəqiyyət onun üçün çox əhəmiyyətli olduğundan gərgin iş rejiminə, çətinliklərə qatlaşmağı bacarır…
“Azərbaycan elminə gəlmək istəyən gənclərin qarşısına ingilis dilini ingilisdən daha yaxşı bilmə tələbinin qoyulmasının elmin inkişafına vurduğu zərbənin nəticələrini illər sonra görəcəklər. Neçə-neçə istedadlı və qabiliyyətli gənc ingilis dili imtahanına görə bezir, usanır və uzaqlaşır. Halbuki sovet dövründə bu imtahanların adı minimum idi. O dövrdə yetişən alimlərin dil bilgisi də indikilərdən az deyildi. İngilis dilini bilməyə bu aludəlik Azərbaycan elmi fikrini ana dilində ifadəyə marağı azaltmaqla yanaşı, ümumi inkişafın qarşısında da bir əngəldir. Alimin BİR NEÇƏ XARİCİ DİL BİLMƏSİ VACİBDİR, bunsuz mümkün deyil, amma ingilis dilinin ana dilimizdən önə keçməsi təəssüf doğurur. Yeri gəlmişkən, ingilis dilindən yüksək bal toplayan doktorant və magistrlərin ana dilində elmi üslubu nəinki yüksək olmur, əksinə, bərbad olur. Nəzərə alsaq ki, orta məktəblərdən də imla, ifadə və inşa yazıları yığışdırılıb, elmi üslubun gələcək taleyi ciddi narahatlıq doğurur.”- söyləyir.
Bəzən əsəbi və tələbkar görünsə də, bu görünüş sizdə onun qeyri-adekvat olduğu təəssüratı yaratmasın. Çünki o, iddiasını sübut edəcək qədər ağıllıdır. Onun hər zaman məqsədi var və bu məqsədə doğru əmin addımlarla irəliləyir. Xülasə, bu xanımın varlığı Azərbaycan elmində bir hadisədir. Onu sevmək və qiymətləndirmək lazımdır...
Bəli, iyulun 27-si filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, professor Səadət Şıxıyevanın növbəti ad günüdür. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı arzulayırıq...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.07.2025)
Arzuları çin olan adam – ARZU NAĞIYEV
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Uzun müddət ciddi, qapalı bir mühitdə çalışıb, 1989-2011-ci illərdə DTK-МTN orqanlarında əməliyyat müvəkkilindən, nazirliyin şöbə rəisinədək həqiqi hərbi xidmətdə olub. Amma buna baxmayaraq, həm şair, həm jurnalist, həm də ədibdir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, bir neçə bədii və eləcə də sənədli kitabların müəllifidir...
Deyir ki:- “Həkim ailəsində doğulmuşam. Atamla-anam Tibb Universitetində bir yerdə oxuyublar, ancaq onların təyinatı Oğuz rayonuna verilib. Mən də Oğuzda, Baş Layısqı kəndində doğulmuşam. 1-2 yaşımdan sonra isə yenidən Tovuza qayıtmışıq. Özümü tovuzlu hiss edirəm, başqa yerdə anadan olsam da. Orta məktəbi də Tovuzda oxumuşam, Yusif Sadıqov adına Bozalqanlı kənd orta məktəbində. 1970-ci ildə məktəbə getmişəm, 1980-ci ildə isə həmin məktəbi qızıl medalla bitirmişəm. Dəqiq elmlərə, riyaziyyat, fizika, kimyaya çox maraq göstərmişəm. Demək olar ki, Respublika fənn olimpiadalarında həmişə ən yüksək yerləri tutmuşam, dünya olimpiadasında iştirak etmişəm. Kvantın olimpiadalarında da iştirak etmişəm, yaxşı oxuyan olmuşam. Biz evdə elə tərbiyə almışıq ki, hər birimiz yaxşı oxumalı, idmanın bir növü ilə məşğul olmalı, musiqi alətlərindən birində ifa etməyi bacarmalı, mütləq sağlamlığımızın qeydinə qalmalı və heç olmasa bir xarici dil bilməliyik. Mən də idmanla məşğul olmuşam, dərslərimi yaxşı oxumuşam, pianoya getmişəm, rus dilini öyrənmişəm. Ailədə 7 nəfər olmuşuq, anam-atam, 3 qardaş, 2 bacı...”
Haqqında söhbət açdığım Arzu Nağıyevi yəqin ki, çoxunuz tanıyır. O, 1963-cü il iyulun 27-də dünyaya gəlib. 1980-ci ildə Tovuz rayonun Yusif Sadıxov adına Bozalqanlı kənd orta məktəbini qızıl medalla bitirib. 1985-ci ildə Serqo Ordjonikidze adına Moskva İdarəetmə İnstitutunun Tikinti və şəhər təsərrüfatının idarə edilməsinin təşkili fakültəsində mühəndis iqtisadçı ixtisasına yiyələnib. 1991-ci ildə SSRİ Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin Ali kurslarını qırmızı diplomla başa vuraraq uzun müddət bu sahədə çalışıb. Təhlükəsizlik orqanlarının ehtiyatda olan zabiti və Qarabağ müharibəsi veteranıdır...
“Ehtiyatda olan zabit kimi MTN-dən işdən çıxandan sonra dostlarımla bir yerdə “Trend” İnformasiya Agentliyində işləməyə başladım. Artıq neçə illərdir ki, həyatımın digər bir hissəsini yaşayıram. Bu həyata görə də xoşbəxtəm, qapalı xüsusi xidmət orqanı həyatından sonra jurnalistika mühitinə gəldim. Hər iki sahədə oxşar bir cizgi var. Orada da, burada da informasiya əldə etmək, o informasiyanı necə öyrənmək və hansı nəticəyə gəlmək şərti var”- söyləyir.
1985-1987-ci illərdə Azərbaycan Sənaye-Tikinti Nazriliyinin 4 saylı trestində iqtisadçı, baş iqtisadçı işləyib. 1987-1989-cu illərdə Azərbaycan komsomolun Nərimanov rayon komitəsinin təlimatçısı, şöbə müdiri olub. 1991-2011-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsində, daha sonra isə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyində həqiqi hərbi qulluq keçib, əməliyyat müvəkkili–şöbə rəisi vəzifələrində çalışmışıb. 2011-ci ildən "Trend" Beynəlxalq İnformasiya Agentliyində baş direktorunun müavinidir...
Təmsil olunduğu kollektivdə, ümumiyyətlə media camesində qazandığı hörmət ona başucalığı gətirib. Xeyirxah, yaxşı adam kimi tanınır. 2020-ci ildən Milli Məclisin deputatıdır. Partiya mənsubiyyəti yoxdur. Parlamentin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin, Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvüdür. Eyni zamanda Milli Məclis tərəfindən Azərbaycan Respublikası Korrupsiyaya qarşı mübarizə komitəsinə seçilib. 2023-cü ildə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib...
Bütün bunlardən əlavə o, siyasi ekspert kimi, tez-tez “sehirli qutu”dan çıxışlar edir...
Deyir ki:- “Rusiya-Ukrayna müharibəsi bir daha göstərdi ki, çox ciddi problemlər var. Regional təhlükəsizlik böyüyərək, beynəlxaql təhlükəsizliyə keçir. Ona görə də, hətta vasitəçilik missiyasından çıxış edəndə də, tək öz maraqları yox, böyük maraqları da nəzərə almalıdırlar. Burada da son vaxtlar, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, öz nümayəndələrini təyin ediblər, görüşlər keçirməyə çalışırlar. Lakin missiyalarınıda həyata keçirəndə, konkret olaraq, “nə etməli?”, məsələsinə praktiki cəhətdən cavab verməlidirlər. Bu gün gündəmdə olan məsələ budur ki, Azərbaycan XİN-lə Ermənistan XİN arasında təmas var. Məsələ isə delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı komissiyanın yaradılmasıdır. Birinci şərt budur. Bunun biz praktiki şahidi olmalıyıq ki, ikitərəfli əlaqələr nə nəticə verdi?! Rusiyanın XİN-nin başçısının cənab prezidentlə görüşündə kommunikasiyaların açılması - istər Qazax istiqamətində, istər Zəngəzur dəhlizi və digər istiqamətdə - konkret bu işlərin praktiki həllini istəyirik. Mina xəritələrinin alınması və s.. Biz diqtə edən tərəfik, bu məsələləri öz gücümüzə həll edirik. Bunu həll ediriksə, bizə hansısa vasitəçi gərəkdirmi? Vasitəçi öz marağını güdməklə bərabər, regionunda, iki dövlətin də maraqlarını güdməlidir. Düşünürəm ki, birbaşa danışıqlar mühüm nəticə verə bilər.”
Təkrarolunmaz bir insandır. Xeyli parlaq xüsusiyyətləri var. Bəxtə çox gözəldir, necə deyərlər, şanslı adamdır. Arzularının bir çoxu artıq çin olub. Həyatda bacarmadığı çətin ki, nəsə olsun, bütün əngəlləri rahatlıqla dəf etməyi bacarır. Olduqca qürurludur. Özünə inamı çox yüksəkdir. Məğrur yerişi var. Xarakteri yumşaq, tutarlı və sakitdir. Açıq danışmağı xoşlayır. Son dərəcə çalışqandır. Hər nə olursa olsun, hədəflədiyi nöqtəyə mütləq gedib çıxacaq. Səxavətli və əliaçıqdır. Sevgisini hər anlamda göstərməyi bacarır. Ehtiyacı olan hər kəsə qarşı yardımsevərliyi var...
Bəli, yazıçı, jurnalist, təhlükəsizlik üzrə ekspert, deputat Arzu Nağıyevi belə tanıyıram. Bu gün - iyulun 27-si Arzu müəllimin 62 yaşı tamam olur. Ona uzun ömür, can sağlığı, fəaliyyətində uğurlar arzulayırıq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.07.2025)
Dağıstanın, dağlıların xilaskarı Əziz Əliyev – İ YAZI
Şərəf Cəlilli, folologiya üzrə fəlsəfə doktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
“Azərbaycan və Dağıstan xalqları arasında dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin daha da möhkəmləndirilməsi Əziz Əliyevin adı ilə sıx bağlıdır”
İlham Əliyev
Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev taleyindən iri, həm də paytaxt şəhərlər keçən tək və yeganə liderimizdir. Adı tarixdə Güney Azərbaycan missiyasının – “Əziz Əliyev qrupu”nun rəhbəri, dağlar diyarı Dağıstanın xilaskarı kimi qalan Əziz Əliyevin siyasi hakimiyyətində Dağıstan dövrü mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev Dağıstana rəhbər təyin olunanda Dağıstanın da, dağlıların da ağır günləri idi. Bu çətin, ağır, məşəqqətli, eyni zamanda şər-böhtana hədəf olunan məmləkətin sözün həqiqi mənasında Xilaskara ehtiyacı var idi.
Dağıstan bölünmək, parçalanmaq, sürülmək, sürgün edilmək təhlükəsi ilə üz-üzə idi. SSR-yə itaətsizlikdə ittiham olunan dağlılar sürgünlə təhdid edilir, çeçenlərin, inquşların, balkarların, qaraçayların, Axısqa türklərinin, Krım tatarlarının dalıyca Dağıstan xalqlarının, Dərbənd türklərinin deportasiyası planlaşdırılırdı. Moskvada, Mərkəzi Komitədə Mikoyan – Beriya cütlüyü Stalini bu məsələyə inandırmışdı. 1938-ci ildə Güneyliləri Azərbaycandan reportasiya etdirən, onları şah rejiminin, fars imperiyasının xəfiyyəsi damğası ilə ləkələyən bu məşhur Üçlük indi Dağıstanı, bu torpaqların tarixi sakinlərini, qürurun, vüqarın, cəsarətin, ləyaqətin nümunəsi olan Şeyx Şamilin varislərini Şura hökümətinin düşməni sayır, Hitler Almaniyasının casusu kimi ləkələyir, şərləyirdi. Hər şeyin zamana, vaxta, zamanı, vaxtı ədalətin nəfinə işlədən sərkərdəyə ehtiyacı var idi. İngilis hərbi birləşmələri İranda Rza şahın himayəsində SSR-nin cənub cəlladı kimi görünəndə Mircəfər Bağırov Stalinlə görüşdə cənub səngərini möhkəmlətmək, Bakı neftini ingilis, alman hərbi birləşmələrindən xilas etmək üçün Mərkəzi Komitədə üç müavinindən,ən etibarlı kadrlarından biri kimi qəbul etdiyi, dəfələrlə direktor, rektor, səhiyyə komissarı, Mərkəzi Komitənin katibi kimi etimad göstərib irəli çəkdiyi, fəaliyyətindən razı qaldığı Əziz Məmmədkərim oğlunun Sovet qoşunları, hərbi birləşmələri tərkibində siyasi rəhbəri kimi Güney Azərbaycana, İrana göndərilməsini təklif edir. Özü də qafqazlı olan, türk, Azərbaycan kişisini cəsarət, ləyaqət nümunəsi kimi qəbul edən İosif Stalin Mircəfər Bağırova inanır. Bu inam, etimad Azərbaycanın cənubunda, tarixi torpaqlarında yaşayan türklərin və kürdlərin tarixi taleyini həll edir. Şah rejiminin, farsların Sovet hökuməti ilə münasibətlərindəki problemlərin çözülməsinə rəvac verir. Seyid Cəfər Pişəvərinin rəhbərliyi ilə qurulan Milli hökumətdə müsbət izini qoyur. Əziz Əliyevin qüdrətli ictimai-siyasi xadim obrazını yaradır. Onun dağlar diyarına gəlişi Dağıstanın mərd, cəsur, müdrik insanlarının üstündən şərin pərdəsini qaldırır, sosial-iqtisadi inkişafının təməlini qoyur. Ən əsası “Göydə Allah, yerdə Ağsaqqal” deyən bir məmləkət sürgün köçündən, repressiya, deportasiya burulğanından xilas olur. Sənətin, mədəniyyətin, cəsarətin və ləyaqətin paytaxtına çevrilir. Qəhrəmanlar və qəhrəmanlıqlar diyarı kimi tarix içərisində tarix yaradır. Dilinin, dininin sahibi kimi dil içində dil, din içində din yaşadır. Rus dilinin hakimi mütləq olduğu zamanlarda milli kadrların yetişdirilməsi, elm, təhsil, mədəniyyət mərkəzlərinin qurulmasına nail olur. 130 mindən çox igid oğul və qızı İkinci Dünya müharibəsinin taleyini həll edənlərin sırasında yer alır. Beş mindən çox Sovet İttifaqı qəhrəmanı, sinəsini Şura hökumətinin ən ali mükafatları, orden-medalları bəzəyən cəsur, əməksevər insanları ilə tarix yaradır. Qayaların, qalaların quşqonmazında qartala, şahinə dönən, özü də bir sərt qala, sərt keçid olan dağlılar Mozdokdan Berlinə qədər şərəfli döyüş yolu keçir. Bütün bunlar polkovnik Əziz Əliyevin sərkərdə-xaqan, təşkilatçı - rəhbər ucalığına bağlıydı.
Qarşısı alınmaz, idarəolunmaz vəziyyət yaranmışdı
Polkovnik Əziz Əliyevin Dağıstana rəhbərliyə gətirilməsinin əsas səbəblərindən biri, şübhəsiz ki, birincisi bilavasitə Bakı neftinə bağlı idi. Bakı nefti müharibənin taleyini həll edən əsas amillərdən olduğu kimi. Özünəməxsus idarəçilik məktəbi, təşkilatçılıq qabiliyyəti, siyasi rəhbərlik xüsusiyyətləri, hərbçi, həkim kimi nüfuzu onu bir çox partiya, sovet məmurlarından, dövlət xadimlərindən fərqləndirirdi. Stalinqradın işğalı, faşist qoşunlarının Moskvanın bir addımlığında manevrlər etməsi, Berlindən Mozdoka qədər irəliləməsi, Qroznı neftini ələ keçirməsi Bakı nefti üçün təhlükə idi. Qarşısı alınmaz, idarəolunmaz vəziyyət yaranmışdı. Belə bir ərəfədə polkovnik Əziz Əliyevə etimadın göstərilməsi qaçılmazdı. Bunu daha çox o zamanlar SSRİ rəhbərinin yanında xüsusi nüfuza malik olan, SSRİ Müdafiə Komitəsinin Hərbi Şurasının üzvü, Azərbaycanın birinci katibi Mircəfər Bağırov, onun təqdimatına dərkənar qoyub, idarəçilik məharətini etirafda bulunan Ali Baş Komandan marşal İosif Stalin, Əziz Əliyevi Güney Azərbaycan Missiyasının – “Əziz Əliyev qrupu”nun rəhbəri kimi yaxından tanıyan SSRİ Xarici İşlər nazirinin müavini Georgi Malenkov da anlayırdı. Əslində belə bir ciddi kadra, dövlət idarəçilik təcrübəsi olan siyasi xadimə, təmiz, ləyaqətli, etibarlı, əqidəli vətəndaşa ehtiyac var idi. Zaman sübut etdi ki, bu təqdimat və təyinat gerçəkdən Bakı neftinin də, Bakının, Azərbaycanın da, 1941-1945-ci illər müharibəsinin də taleyini sözdə yox, əməldə həll edən amillərdən olub.
SSRİ Mərkəzi Komitəsinin şöbə müdiri Əziz Əliyevi möhkəm iradəli partiya işçisi adlandırdı
Mərkəzi Komitənin qərarını plenum iştirakçılarına təqdim edən SSRİ Mərkəzi Komitəsinin şöbə müdiri Kiselyov dağlıların özü qədər əzəmətli, mərhəmətli rəhbərini, polkovnik Əziz Əliyevi təqdim edəndə nigaran olmadı. Təqdimatda deyilirdi: “Yoldaş Əziz Əliyev möhkəm iradəli partiya işçisidir. O, layiqli, mətin təşkilat olan Azərbaycan, Bakı partiya təşkilatlarında yetişmişdir. Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üçüncü katibi işləmişdir. ÜİK(b)P MK onun bacarıqlı və yetkin partiya işçisi kimi tanıyır və inanmaq olar ki, Dağıstan partiya təşkilatı yeni rəhbərliyi ilə bütün qüvvələrini səfərbərliyə alaraq respublikadakı vəziyyəti nizama salacaqdır”. Kiselyovun Moskvanın adından xüsusi vurğuladığı “Respublikadakı vəziyyəti nizama salacaqdır” ifadəsi elə-belə deyilməmişdi. Polkovnik Əziz Əliyev peşəkar kadr kimi nizam-intizama, qayda-qanunlara təkcə hörmətlə yanaşmamışdı, vicdanının səsi, təşkilatçılıq məharəti ilə elə qərarlar vermişdi ki, yeniliklərə yollar görünmüş, problemlər ortadan götürülmüş, ciddi məsələlər həll edilmişdi. Təqdimatdan sonra polkovnik Əziz Əliyev kürsüyə qalxmış, düz altı ilə ömrünü yolunda əritdiy, varlığını fəda etdiyi Dağıstanın və dağlıların önündə söz vermişdi. Dağıstan Vilayət Partiya Komitəsinin sədri üzünü Moskvanın nümayəndəsinə, dağların özü qədər əzəmətli dağlılara tutub söyləmişdi. “Mənə göstərilən etimada görə öz minnətdarlığımı bildirirəm. Var gücümü əsirgəməyəcəm, sizin etimadınızı doğrultmağa çalışacağam. Elə hesab edirəm ki, bir iki ildən sonra Dağıstanda geriliyin ləğvi haqda partiyamızın Mərkəzi Komitəsinə hesabat verə bilərik!”
Mahaçqala Müdafiə Komitəsinin sədri, həm də 47-ci və 58-ci Orduların Hərbi Şuralarının sədr müavini idi
Polkovnik Əziz Əliyev sözünə sahib çıxmağı bacaran, vədinə əməl edən qüdrətli şəxsiyyətlərdən, təşkilatçı rəhbərlərdən idi. O, söz verər, sözünün arxasında dayanar, nümunəyə çevrilər, bu səbəbdən də pillə-pillə yüksələr xalq arasında, dövlət qarşısında hörmət qazanar, etimadı doğruldardı. Bu dəfə verdiyi vəd bir başqa idi. Hərbi and kimiydi. Vəd verən təkcə bir kommunist, Dağıstan Vilayət Partiya Komitəsinin katibi deyildi. Polkovnik Əziz Əliyev Mahaçqala Müdafiə Komitəsinin sədri olmaqla yanaşı, həm də 47-ci və 58-ci Orduların Hərbi Şuralarının sədr müavini, SSRİ-nin Hava Hücumundan Müdafiə Ordusu Bakı dairəsinin üzvü idi. Onun bir Sərkərdə ucalığı olduğu kimi, həm də məsuliyyəti var idi.
O mürəkkəb, ziddiyyətli, eyni zamanda dəhşətli illərdə Dağıstan rəhbərliyinin, Mahaçqala Müdafiə Komitəsinin sədrinin qarşısında gerçəkdən mühüm vəzifələr dururdu. Dağıstanın sənaye obyektlərinin, zavod və fabriklərinin, kənd təsərrüfatı sisteminin, kolxoz və sovxozların pozulmuş ahəngini bərpa etmək, nəqliyyat sektorunu qaydaya salmaq, müdafiə qurğularının, istehkamların tikintisinə nail olmaq, əhalini səfərbər etmək, Zaqafqaziya cəbhəsinin səngər problemi ilə yanaşı, könüllü hərbi hissələrin təşkilinə çalışmaq, ordunun şərq cinahındakı arxa xəttini möhkəmlətmək, hərbi hissələrin yaradılmasını təmin etmək üçün mühüm vəzifələri icra etmək vacibdi. Belə bir məsuliyyətli, eyni zamanda məşəqqətli, dəhşətli günlərdə faşist hərbi birləşmələri tərəfindən işğal edilmiş sovet respublikalarından, müxtəlif vilayət və şəhərlərdən, dağıdılmış kənd və qəsəbələrdən Dağıstana evakuasiya olunan insanlara, səngərlərdə düşmənlə üz-üzə dayanan ölüm-qalım savaşına cəlb olunan əsgər və zabitlərin ailə üzvlərinə diqqət və qayğı göstərmək, ön cəbhədə qanı tökülən, qan tökən igidlərə arxa cəbhənin ehtiramını çatdırmaq, onlarda dövlətə inam hissini qüvvətləndirmək üçün mühüm işlər görmək gərəkdi. Müdafiə Komitəsinin sədri, hərbi şuraların üzvü kimi hərbi səfərbərlik problemlərini önə çəkən, ön cəbhənin uğurlar əldə etməsi üçün arxa cəbhədə siyasi sabitliyə, Dağıstanın və Azərbaycanın milli diviziyalarının təşkilinə nail olan, Əziz Əliyev Vilayət Partiya Komitəsinin katibi təyin olduğu ilk gündən cəsarətli addımları, müdrik qərarları ilə yerli əhalinin diqqətini özünə cəlb edir, xalqın hörmətini qazanır.
Müxtəlif xarakterli, adət-ənənələri olan xalq və qrupları birləşdirmək, səfərbər etmək lazım idi
“Elə ilk gündən Muxtar Respublikanın təbii şəraitini, yaşayış məntəqələrinin yerləşməsini, ərazidə məskunlaşan xalqların və etnik qrupların kompakt yaşadıqları məntəqələri, Çeçen-İnquş Muxtar Respublikası ilə sərhəd zonalarının zəif nöqtələrini, dağ aşırımlarını, əsas yollardan başqa əhalinin piyada gedib-gəldiyi cığırları müəyyənləşdirmək və bunların müdafiəsini təşkil etmək üçün araşdırmalar aparan Əziz Əliyev Vilayətin müdafiəsinə, xalq təsərrüfatının normal faəliyyətinə lazımi, operativ nəzarəti təşkil etmək üçün sənədləri bir araya gətirir. Bəlli olur ki, respublika 50 min kv. km-dən artıq əraziyə malikdir. 50-dən artıq inzibati rayonu, bir neçə min kənd, qəsəbə və aulu var. Bunlardan çoxuna ancaq piyada və atla gedib-gəlmək mümkündür. Səksəndən çox xalq və etnik qrupun nümayəndələri yaşayır. Sayca çox olanlar avarlar, darginlər, kumıklar, ləzgilər, laklar, azərbaycanlılar, tabasaranlar, ruslar, noqaylar, rutullar, tatlardır. Ən böyük çətinlik də buradan başlayır. Bu qədər müxtəlif xarakterli, adət-ənənələri olan xalq və qrupların yekdil bir ailədə birləşdirmək, ümumi işin qələbəsinə səfərbər etmək lazım idi. 50-dən artıq inzibati bölgü vahidini, rayonu, 80-dən artıq xalq və etnik qrupu bir araya gətirmək, səfərbər etmək, hərbi xidmətə, vətənə sədaqətə, dövlət idarəçilik sisteminə, xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrinin inkişafına yönəltmək o qədər də, asan məsələ deyildi”.
On beş min dağıstanlı Qızıl Ordu sıralarına könüllü olaraq daxil olmuşdu
Əziz Əliyev peşəkar kadr, eyni zamanda özünəməxsus idarəçilik məktəbi olan siyasi lider idi. Onun idarəçilik məktəbini keçən, əyləşdiyi kürsünü uzun müddət şərəfləndirən, adını Dağıstan Respublikasının rəhbərləri sırasına qızıl hərflərlə, dağlıların qəlbinə məhəbbətlə yazan Dağıstan Vilayət Partiya Komitəsinin birinci katibi Maqomedsalam Umaxanov Əziz Əliyevlə birgə faəliyyətini üstündən illər ötəndən sonra, yada salaraq keçən əsrin 80-ci illərində onunla bağlı nəşr olunan “Xatirələr” kitabına təqdim etdiyi yazıda qeyd edir: “Dağıstan Vilayət Partiya Təşkilatına rəhbərlik edərkən o, hər şeydən əvvəl sosialist Vətəninin müdafiəsi məsələləri, yolları və vasitələri barədə düşünürdü. Onun başçılığı ilə Vilayət Partiya Təşkilatı siyasi və hərbi rəhbərliyi vəhdətdə götürərək, hər iki sahədə səfərbərliyin düzgün gedişatını təmin etmiş, cəbhə üçün sənaye məhsulu buraxılmasını qaydaya salmışdır.
Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin xüsusi diqqət yetirdiyi ən mühüm sahələrdən biri də respublikada ideoloji işin daha da təkmilləşdirilməsi idi. Onun rəhbərlik etdiyi vilayət partiya komitəsi, olduqca çətin hərbi şəraitdə çox münasib və əlverişli ideya-siyasi iş üsulları axtarıb tapırdı. Məsələn Əziz Məmmədkərim oğlunun təşəbbüsü ilə vilayət partiya komitəsi döyüşən ordunun qızıl əsgərləri qarşısında öz ana dillərində çıxış etmək üçün Dağıstanın bütün xalqlarını təmsil edən ən yaxşı təbliğatçı və mühazirəçiləri seçib ön xətlərə göndərirdi. 1943-cü ilin sentyabrınadək Dağıstan təbliğatçılarının və təşviqat kollektivləri briqadalarının cəbhəyə yüz on bir səfəri təşkil olunmuşdu.
Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev respublika ərazisində hərbi hissələrin təşkil olunmasına ciddi diqqət yetirir, səfərbərlik planlarının yerinə yetirilməsinə müntəzəm olaraq nəzarət edirdi. 15 min dağıstanlı Qızıl Ordu sıralarına könüllü olaraq daxil olmuşdu.
1942-ci ildə Əziz Əliyevin təşəbbüsü ilə Dağıstanda Vətəndaş müharibəsinin qəhrəmanı Qara Qarayevin komandanlığı altında Milli Süvari Eskadronu təşkil olundu. Eskadron cəbhəyə yola salınarkən Vilayət Partiya Komitəsinin birinci katibi eskadron üzərində “Ayrıca Dağıstan könüllü süvari eskadronu” sözləri yazılmış Qırmızı bayraq təqdim etdi.
Dağıstanlı döyüşçülər öz həmyerlilərinin tapşırıqlarını şərəflə yerinə yetirəcəklərinə, bu bayrağı məğlub edilmiş Reyxstaqa sancacaqlarına söz verdilər və bu sözə sadiq qaldılar. Öz döyüş yolunu Mozdokun şərqindən İşşerskaya stansiyasından başlamış eskadron, zəfər yürüşünü Berlində başa vurdu: 416-cı Taqanroq diviziyasının tərkibində zərbə taqımı kimi vuruşan dağıstanlı süvarilər çox məsul döyüş əməliyyatlarını şərəflə yerinə yetirdilər. O vaxt diviziya komandirinin vilayət partiya komitəsinin birinci katibinə göndərdiyi məktubda belə yazılmışdı: “Dağıstanlı döyüşçülər bizim sıralarımızda əzmlə, şücaətlə vuruşur, Vətənimizin düşmənlərinə sarsıdıcı zərbələr endirirdilər. Diviziyanın şanlı zəfər yollarında sizin süvarilər qəfil hücuma keçməklə, düşmən arxasına gözlənilməz reydlər etməklə fərqlənmişlər”...
Bütün bu faktlar yuxarıda qeyd etdiklərimizin dəqiqliyini təsdiqləyir. Ön cəbhədə qəhrəmanlıqlar göstərən, düşmənə amansız, sarsıdıcı zərbələr vuran, Vətənin hər qarışı uğrunda şəhid olmağa hazır olan dağlılar təkcə Şeyx Şamildən, ulu dədələrindən qalan qəhrəmanlıq, mərdlik, cəsurluq tarixini təkrarlamırdılar. Onları xəyanətdə, etibarsızlıqda, Osmanlıya və Hitler Almaniyasına casusluqda ittiham edən, deportasiyalarına, tarixi torpaqlarından köçürülmələrinə qərar verən Stalin-Mikoyan-Beriya üçlüyünə dərs verirdilər. Cəsarətin, ləyaqətin, Vətənə sədaqətin, sonsuz sevginin, qeyrətin dərsini. Onların bir Ustadı var idi: polkovnik – komissar Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev! Onlar “Göydə Allah, yerdə Ağsaqqal, Dağıstanda yoldaş Əliyev!” deyib süngülərinə söykənmişdilər.
Dağıstanlılar üçün “Göydə Allah, yerdə Əziz Əliyev” var idi
Əziz Əliyev müdrik şəxsiyyət, ədalətli rəhbər, cəsur sərkərdə idi. Təyinatının ilk günlərindən imzaladığı, verdiyi üç tarixi qərar, yerli əhaliyə ünvanladığı bir müraciət Zaqafqaziya cəbhəsinin də, Dağıstanın da, dağlıların da, sonralar “Qurucu Əziz!” ünvanı qazanan bir rəhbər kimi onun özünün də tarixi taleyini həll etmiş oldu. Bu Dağıstan ağsaqqallarının, keçmiş partizanların, Vətəndaş və Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının yığıncağında Dağıstanlı ahıllara, ağsaqqallara, analara, qadınlara, gənclərə, arxa cəbhənin döyünən ürəyi, vuran biləyi kolxozçulara, fəhlələrə, ayağı yer, əli kürək, bel, dili söz tutan hər kəsə ünvanlanan müraciət idi.
Müraciət 1942-ci il oktyabrın 28-də Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyevin Dağıstana rəhbərliyə başlamasından bir ay sonra qəbul edilmişdi. Bu müddət ərzində o, bütün birinci katiblərə sübut etmişdi ki, hərbi rejimdə, müharibə gedən ölkədə heç bir rəhbər şəxs kabinetdə qərar verib əmr imzalaya bilməz.
Bu səbəbdən də o, təyinatından bir ay keçməmiş Mahaçqalada çox böyük çətinliklərə baxmayaraq, respublika ağsaqqalarının müşavirəsini, məsləhət-toplantısını keçirir. Əsas məsələ əhalinin kəndlərə, aullara qaytarılması olur. Müşavirə-məsləhətləşmə Əziz Əliyevin uğuru ilə nəticələnir. Ağsaqqallar əhalini dağlardan kəndlərə, aullara qaytarmağa söz verirlər. Mahaçqalada ağsaqqallar qrupu təşkil olunur. Bu gün Dağıstan Respublikasının Ağsaqqallar İnstitutuna çevrilən həmin Şura Vilayət Partiya Komitəsinin qərargahına çevrilir. Əziz Əliyev yerlərə gedərkən, ilk növbədə, ağsaqqallarla görüşür, onları dinləyir, bu əsasla da gələcək işləri təşkil edirdi. O dövrdə Dağıstanda xüsusi hörməti olan, xalqın ehtiram və məhəbbətlə yanaşdığı şairlərdən Həmzət Sadasa və Abutalıb Qafurovla Əziz Əliyevin dostluğu belə başlayır. Onların bu dostluğu Dağıstan xalqlarının taleyi naminə yaranan bir dostluq idi”...
Dağıstanın taleyi - bir müraciət, üç qərarla həll olundu
1942-ci ilin oktyabrın 28-də keçirilən Respublika Ağsaqqallarının müşavirəsindən sonra Dağıstan Vilayət Partiya Komitəsi qeyd etdiyimiz kimi üç mühüm qərara, Böyük Vətən Müharibəsinin, Zaqafqaziya cəbhəsinin taleyində xüsusi yer tutan sənədə imza atacaqdı. Bunlar sərkərdə Əziz Əliyevin təşkilatçı rəhbər, peşəkar kadr, görkəmli dövlət xadimi olduğunu bütün Sovetlərə nümayiş etdirəcəkdi. ÜİK(b)P Dağıstan Vilayət Komitəsinin “Respublika ərazisində partizan dəstələrinin yaradılması barədə” qərara oktyabrın 8-də, ÜİK(b)P Dağıstan Vilayət Komitəsi Bürosunun “Xalq könüllülərindən ibarət dəstələrinin təşkil olunması barədə”, ÜİK(b)P Dağıstan Vilayət Komitəsi Bürosunun “Zərbə batalyonlarının vəziyyəti barədə” qərarlara oktyabrın 13-də imza atan Vilayət Partiya Komitəsinin Birinci katibi əslində respublikada hərbi səfərbərliklə, müdafiə məsələləri ilə bağlı prioritetləri müəyyənləşdirmiş, ağsaqqalların xeyir-duasını almış, bununla da Zaqafqaziya cəbhəsinin taleyini həll etmişdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)
Dirijorlar diqqətdən kənarda qalmamalıdır
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Düzgün kommunikasiya vasitələri tapmaq və onlardan istifadə bacarığı dirijorların orkestri idarə etməsinin əsasıdır
Əyyub Quliyev
Bu gün görkəmli tarzən, Azərbaycan SSR xalq artisti Ramiz Quliyevin oğlu Əyyub Quliyevin doğum günüdür.
Baş drijor Əyyub Quliyev 26 iyul 1984-cü ildə anadan olub. İlk musiqi təhsilini ailəsində almağa başlayan Əyyub Quliyev, sonra Rəşid Behbudov adına 2 saylı musiqi məktəbinə gedib. Gənc sənətkar musiqiyə olan sevgisi nəticəsində 15 yaşında Bakı Musiqi Akademiyasının Xor dirijorluğu fakültəsinə qəbul olub. 2005-ci ildə Bakı Musiqi Akademiyasının dirijorluq fakültəsini fərqlənmə ilə bitirib.
2005-2007-ci illərdə Rimski-Korsakov adına Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyasının aspiranturasında opera-simfonik dirijorluğu ixtisası üzrə professor A.İ. Polişukun sinfində təhsil alıb. 2008-ci ildə Vyana Dövlət Musiqi və İncə Sənətlər Universitetində professor Mark Stringerin sinfində təkmilləşmə kurslarında iştirak edərək təhsilini davam etdirib. Sənətkarın ilk çıxışları hələ 2000-ci ilə təsadüf edir. Debütünü böyük məsuliyyət və zəhmət tələb edən uşaq orkestri ilə edib.
Bir müddət sonra sənətkarın yaradıcılığında beynəlxalq festivallar və müsabiqələr bir-birini əvəz etməyə başlayıb. Dirijor 2010-cu ildə Taskanini Beynəlxalq müsabiqəsində də iştirak edib. Nüfuzlu müsabiqənin qalibi sənəd verən 170 nəfər arasından Əyyub Quliyev seçilib. Beynəlxalq müsabiqələr laureatı Quliyev 2013-cü ilin iyul ayında Rusiyada keçirilən Vasili Safonov adına Rusiya Akademik Dövlət Filarmoniyasının Skryabin adına böyük zalında Sergey Raxmaninovun 140 illik yubileyinə həsr olunan Beynəlxalq musiqi festivalında iştirak edib.
O, Raxmaninov beynəlxalq musiqi festivalında iştirak edən ilk azərbaycanlıdır. O, bu festivalda Safonov adına Federal Filarmonik orkestri ilə birlikdə çıxış edib. 2013-cü ildə Vasili Safonov adına Rusiya Akademik Dövlət Filarmoniyasının baş dirijoru təyin olunub. 2018-ci ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının baş dirijoru və musiqi rəhbəri vəzifəsinə təyin edilib.
Mükafatları
- 11 dəfə Prezident mükafatı
- "Azərbaycanın Əməkdar artisti" fəxri adı
- Macarıstanın ən yüksək dövlət mükafatı olan "Qızıl Xaç" ordeni
Allah xeyirli ömür nəsib etsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)
Təqvim və dəyişən MƏZMUN
Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının redaktoru
Zamanın alnına yazılan – yaddaş, yaddaşın daşına çevrilən tarixlər var. Elələri də var, illərlə sinəmizə daş olub, amma gün gəldi, silkindik, dirçəldik və qalxıb o daşlardan Zəfər heykəli dikdik…
23 sentyabr 1993 – çağdaş Azərbaycan tarixinin qaranlıq səhifələrindən biri. O gün, Ağdam – Azərbaycanlı ruhun şəhəri, mədəniyyətin, dirənişin və insanlıq hafizəsinin qala-divarı – Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Və biz torpaq itirmədik o gün, sanki ruh itirmişdik, ruh!..
Bu sətirlərin müəllifinin ailə üzvü – o zaman mayor, bu gün polkovnik – həmin döyüşün içindən dərinləməsinə keçib gələnlərdəndir. O gün düşmən yalnız şəhəri yox, ocaqları qaralatdı, taleləri İlahi işıq xəttindən ayırdı sanki. Və həmin gündən sonra 23 sentyabr bizim üçün “Matəm günü”, “Ağdamın qara günü”, “Susmağa məcbur qaldığımız tarix” oldu da oldu... – Üç onillik boyunca öldük-öldük dirildik və son dirilişimiz bir daha ölməmək üzərə bəngü diriliş oldu!
Yazının müəllifi övladlarının 5-ci sinfədək verdiyi ağır suallarını unuda bilmir: “Ata, biz niyə həmişə uduzmuşuq?”, “Biz heç vaxt qalib gəlməmişikmi?”… - Dərsliklər elə bil qaramatla örtülüydü: işğal, matəm, işğal, soyqırım, ölüm-itim, matəm, işğal, işğal…Cavablar vardı - ağıl kəsirdi, amma könülləri ovutmaq olmurdu. Göz yaşları suallardan gizlənirdi…
Zaman dəyişdi.
Biz dəyişdik.
Tarix dəyişdi əvəl-Allah!
İndi, həmin tarix – 23 sentyabr – artıq xatırlanmır. - Ağrının yerini açıqalınlı qürur alıb. O ağrının yerində indi 44 günlük Zəfərin şəfəqləri sayrışır. O gündən sonra – 2023-cü ilin 19-dan 20-nə keçən gecə – bir sutkadan az çəkən antiterror əməliyyatı ilə Azərbaycan dövləti öz içindəki terror yuvalarına – “boz zona”lara tam nöqtə (daha doğrusu, nida!) qoydu. İndi “boz zona”ları “yaşıl zona”lar əvəz edir. - Oralar doğal yaşıllığın yanısıra ruhi yaşıllığı, insan(lıq) iqliminin əlvanlığını yansıdır.
Budur, ən rəmzi məqamlardan birini bölüşək: 23 iyul 2025-ci ildə, Ağdamı təmsil edən “Qarabağ” komandası Avropada “Şelburn”u 3:0 hesabı ilə məğlub edərək yeni tarixi yazdı. Sanki hərb meydanındakı qələbələr futbol meydanına daşınıb kimi gəldi mənə. 23 iyul ola, Ağdamın “Qarabağ” adlı klubu ola və uduza - bu heç xoş olmazdı, heç, heç!.. Hərçənd 23 iyul 5 ildir qaramatdan arınıb…
Bəli, artıq meydan dəyişib: futbol, diplomatiya, mədəniyyət, sənət, elm və b. meydanlarda qələbə çalma vaxtıdır. Silahın yerini qələm, əks-təbliğatın yerini zəka, bir sözlə, ruhi güc tutub.
Bu Zəfərin arxasında – dünyanın ən humanist dəmir yumruğu dayanır. Elə bir yumruq ki, polad kimi sərt, mərhəmət kimi şəfqətli, haqq kimi dürüst, zaman kimi dəqiqdir…
Biz artıq işğal günlərini xatırlamamaqda haqlı olduğumuz kimi, Zəfər günlərini unutmamaq borcumuz vardır. Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyindəki Azərbaycan Ordusu torpaqlarla birgə, ulusun inamını, övladların sualına verəcəyimiz cavabları geri qaytardı.
23 iyul – bir vaxtlar yas saxladığımız tarix, bu gün Qələbə ruhunun xas qalibiyyətini içimizdə daşıdığımız gündür.
Zəfərin yiyəsi – ULUSdur!
Təqvimin ünvanı – HƏQİQƏTdir!
Vətən yolunda can verənlərin ruhuna – SALAM OLSUN!
Şəhidlər ölmədi, Vətən bölünmədi!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)
Ağacəbrayıl Abasəliyev – bu ad sizə nə deyir?
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Təqvimdə 26 iyul günü dünyaya gələnlər sırasında Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Ağacəbrayıl Abasəliyevin adını görüncə dərhal qərara gəldim ki, haqqında yazım.
Ağacəbrayıl Abasəliyev 26 iyul 1955-ci ildə Bakı şəhərində müəllim ailəsində anadan olub. 1961-ci ildə görkəmli bəstəkar, Xalq artisti Səid Rüstəmov və bəstəkar, pedaqoq Adil Qaray Məmmədbəylinin tövsiyəsi ilə 1962-ci ildə 6 nömrəli musiqi məktəbinə, əməkdar artist Elman Bədəlovun sinfinə daxil olub. 1965-ci ildə 3-cü sinifdə oxuyarkən məktəblilər arasında Respublika Festivalının laureatı olub. 1970-ci ildə Asəf Zeynallı adına musiqi kollecinə daxil olub. 1972-ci ildə 2-ci kursda, Almaniyanin Rudolfstat şəhərində Tələbə və Gənclərin festivalının laureatı olub. Həmin ildə Opera və Balet teatrına Milli Üçlükdə iştirak etməyə dəvət olunub, Bakı şəhər 8 saylı Uşaq musiqi məktəbində müəllim, sonralar isə şöbə müdiri vəzifəsində çalışıb.
1975-ci ildə isə həmin teatrda ilk dəfə olaraq Azərbaycan Xalq Çalğı Alətləri ansamblını yaradıb. Bu ansamblla Rübabə Muradova, Qulu Əsgərov, Arif Babayev, Nəzakət Məmmədova və s. tanınan müğənnilər bir çox ölkələrdə qastrollarda müvəffəqiyyətlə çıxış ediblər. Ağacəbrayıl Abasəliyev 1970–1974-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumunda kamança ixtisası üzrə, 1974-cü ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Dövlət Konservatoriyasına qəbul olub, 1979-cu ildə Konservatoriyanı üç ixtisas üzrə — ifaçı-solist, xalq çalğı alətləri orkestrinin dirijoru və müəllim kimi bitirib. 1979-cu ildən S. Hacıbəyov adına Sumqayıt Musiqi Texnikumunda kamança ixtisası üzrə təyinatla müəllim işləyib.
1981-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına ADK-nın "Xalq Çalğı Alətləri" kafedrasında müəllim, baş müəllim və dosent vəzifələrində işləyib. 1988-ci ildə Dövlət Muğam Teatrının yaranmasında və kollektivin seçilməsində yaxından iştirak etməsi onun yaradıcılığında əlamətdar hadisə kimi qeyd olunmalıdır. Belə ki, 2003-cü ilə qədər (teatr bağlanana qədər) bu teatrın əvvəl musiqi rəhbəri, sonra bədii rəhbər vəzifəsində çalışıb. Çoxlu sayda Azərbaycan və xarici ölkə bəstəkarlarının əsərlərini kamança ilə fortepiano üçün işləyib və müxtəlif fənlər üçün proqramlar işləyərək tədrisə daxil edib.
2019-cu ildən Azərbaycan Milli Konservatoriyası "Xalq Çalğı Alətləri" kafedrasının professoru vəzifəsində çalışır.
1991-ci ildə SSR və Azərbaycan Xalq artisti Zeynəb Xanlarovanın dəvəti ilə ansamblın musiqi rəhbəri olub və dünyanın bir çox ölkələrində Zeynəb xanımla qastrol səfərlərində Azərbaycan musiqisini təbliğ edib. 2002-ci ildən Üzeyir Hacıbəyli adına BMA-da "Qədim musiqi alətlərinin bərpası və təkmilləşdirilməsi" elmi laboratoriyasının baş elmi işçisi olub. Azərbaycan musiqisini xarici ölkələrdə (ABŞ, Yaponiya, Macarıstan, Hindistan, İraq, Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Fransa, Türkiyə, İtaliya və s.) təmsil edib.
Gənc musiqiçi kadrların hazırlanmasına görə dəfələrlə Mədəniyyət və Təhsil Nazirliyinin Fəxri Fərmanı və təşəkkürnamələri ilə təltif olunub. Onun tələbələri arasında 4 nəfər – Respublikanın Əməkdar artisti (Elnur Əhmədov, Fəridə Məlikova, Səlim Abbasov, Rauf İslamov) və 1 nəfər Xalq artisti (Elşən Mansurov) fəxri adlarına layiq görülüblər.
2007-ci ildə "Azad Azərbaycan" televiziya kanalında uğurla həyata keçirilən "Xalq ulduzu" müsabiqəsində münsiflər heyətinin sədri olub. 2015-ci ildən "Azad Azərbaycan" televiziyasında "Nanəli" verilişinin musiqi rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 2017-ci ildə isə Azərbaycan Dövlət Televiziyasının dəvəti ilə "Yaşadanlar, yaradanlar" adlı layihəsində müəllif verilişinin yaradıcısı olub. İllər ərzində bu verilişdə görkəmli bəstəkarlar, şairlər və korifey musiqiçilərə xatirə gecələri keçirilib, onların əsərləri A. Abasəliyevin rəhbərlik etdiyi ansamblın ifasında təqdim olunub. 2021-ci ildən "Azad Azərbaycan" televiziyasının dəvəti ilə "Nanəli" verilişinin musiqi rəhbəri vəzifəsində çalışır.
Filmoqrafiya
- Dərviş Parisi partladır — Kamança ifaçısı
Fəxri adları və mükafatları
1. 16 sentyabr 2006-cı ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamına əsasən Əməkdar artist, 30 dekabr 2015-ci il tarixdə isə "Xalq artisti" fəxri adına layiq görülüb.
2. 6 may 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülüb
Bir sözlə, mədəniyyətimizə olduqca çox töhfələr verib.
Allah xeyirli ömür nəsib etsin.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)
Xaıq yazıçısı Kamal Abdullayevin alim oğlu...
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Deyir ki:- “Elm sahəsi üzrə valideynlərimə tənqidçi ola bilməsəm də, bədii sahədə oxucu olaraq öz fikrimi bildirirəm. Hələ də alimlər arasında belə bir tərəddüd var ki “insanı formalaşdıran mühitdi, yoxsa genlərdir?!” Mənim fikrimcə, formalaşmağıma həm genlər, həm də böyüdüyüm mühit təsir edib. Ona görə də uşaqlıqdan nələri görmüşəmsə, o cür də davam etmişəm. Atam şahmat oynayıbsa, mən də 5 yaşımda şahmatla məşğul olmağa başlamışam. 5 yaşımda oxumağı, yazmağı mənə öyrətdilər. Yadımdadır ki, oxuduqlarımı atamla müzakirə edirdik.”
Mülayim xarakteri var. İntuitiv olaraq baş verəcək hadisələri öncədən hiss edə bilir. Ona görə də nadir hallarda uğursuzluğa düçar olur. Öz nöqteyi-nəzərini olduqca yumşaq şəkildə çatdırmağı və eləcə də başqalarını özünə inandırmağı bacarır. Həmişə nəzakətli olmağa və həmsöhbətini anlamağa çalışır. Onu təsadüfü hallarda kobud və ya aqressiv görə bilərsiz. Natiqliyi sayəsində ətrafına tez təsir göstərir. Rahat yaşamaq üçün faydalı əlaqələr qurmağa meyillidir. Münasibətlərdə həmişə etibarlı və sabitdir. Həyata həssas yanaşma tərzi var. Necə deyərlər, yalnız sınanılmış insanlarla dostluq etməyə üstünlük verir. Bacarıqlı, savadlı, işgüzar adamdır. Zarafat deyil, iyirmi beş yaşında namizədlik, otuz yeddi yaşında isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək, hüquq elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə nail olub…
“Mənim inkişafımda böyüdüyüm və içində olduğum mühitin ancaq müsbət təsiri olduğunu söyləyə bilərəm. Özümü dərk edəndən kitabın, ədəbiyyatın əsl mahiyyətini qavramışam. Mütaliənin insan həyatında vacibliyi fikri mənə lap uşaq yaşlarımdan aşılanıb. Ədəbiyyata həmişə marağım olub və o maraq bu gün də davam edir. Ancaq bu maraq daha çox seyrçi, oxucu marağıdır. Yazmağa marağım olmasa da, elm sahəsinə marağım güclü oldu. Çünki valideynlərimin elmi potensiala sahib olması məni daha çox özünə çəkdi.”- söyləyir…
Haqqında söhbət açmaq istədiyim Mehdi Abdullayev 1980-ci il iyul ayının 26-da Bakı şəhərində, Azərbaycanın xalq yazıçısı, Azərbaycan Dillər Universitetinin rektoru, akademik Kamal Abdullanın və AMEA-nın Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, akademik Gövhər Baxşəliyevanın ailəsində dünyaya gəlib. Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini və Azərbaycan Dillər Universitetinin Tərcümə fakültəsini bitirib. Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində aparıcı mütəxəssis, İstintaq idarəsində müstəntiq işləyib. AMEA İnsan Hüquqları İnstitutunda çalışıb. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında müəllim, baş müəllim, dekan müavini olub. 2005-ci ildə "Cinayət prosesində insan hüquqlarının müdafiəsi: Avropa Şurasının standartları və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 2009-cu ildə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru vəzifəsinə təyin olunub. 2009-cu ildə Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması İctimai Birliyinin birinci qurultayında İcmanın Əlaqələndirmə Şurasının sədri seçilib. 2010-cu ilin aprel ayından 2016-cı ilə qədər Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru vəzifəsində çalışıb. 2016–2019-cu illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının humanitar və sosial məsələlər üzrə prorektoru olub. 2017-ci ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək hüquq elmləri doktoru elmi dərəcəsi alıb. 2020-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirinin müşaviri təyin edilib...
Bütün bunlara baxmayaraq, ədəbiyyat vurğunudur. Kitab oxumağı, bədii ədəbiyyatı mütaliə etməyi xoşlayır. Mütaliə etdiyi xeyli kitablar var...
Deyir ki:- “Yaxşı yadımdadır, atam mənim üçün kitablar üzrə bir ardıcıllıq tərtib etmişdi. Şerlok Xolmsdan başlayaraq Don Kixota qədər. İlk oxuduğum Artur Konan Doylun Şerlok Xolmsunun macəraları olub. 5-6 yaşlarımda Orxon Yenisey abidələrinin bizim üçün bir dəyər olduğunu mənə öyrətmişdilər. Hesab edirəm ki, uşaq yaşlarında əsası qoyulan fundament sonradan bizim düzgün istiqamətlənməyimizə yardımçı olur. Uşaq yaşlarımda dünya ədəbiyyatını daha çox oxumuşam. Sovet dövründə yaşayanlar bilər. Bir çox evdə dünya ədəbiyyatı dərgisi olurdu. Bizim də evimizdə həmin dərgi vardı. Tolstoy, Balzak, Dostoyevski, Çexov və digər klassikləri oxuyurdum.”
Yay tətillərinin birində atası xeyli sual-cavabından sonra onun milli ədəbiyyat sahəsində biliklərindən bir o qədər də razı qalmadığını bildirir. O da bütün tətilini Nəriman Nərimanovun, Əbdürrəhman bəy Haqverdiyevin, Nəcəf bəy Vəzirovun tam yaradıcılığını oxumaqla keçirir. Hesab edir ki, uşaqlara ədəbiyyatı sevdirəndə bunu paralel formada həyata keçirtmək vacibdir. Milli köklərini dəyərləndirməyi bacarmayan insana sonrakı həyatı qavramaq çətin olur. Milliyyətindən asılı olmayaraq klassikləri sevə-sevə oxuyur…
“İnsanın şəxsiyyət kimi formalaşdırılmasında klassiklərin rolu böyükdür. Məsələn, Balzakın “Bəşəri komediya” silsilə əsərlər toplusu var ki, dünyadır. Məşhur bir deyimdəki kimi, ay işığında heç nə yeni deyil. Bu mənada klassik ədəbiyyat insanın şəxsiyyət kimi formalaşmasına, onun dünyagörüşünün zənginləşməsinə kömək edir. Nikolay Ostrovskinin “Polad necə bərkidi” romanı möhtəşəmdir. Korçaqın öz mübarizliyi ilə, Çernışevskinin Raxmetovu, Ovod əsərindəki Artur bizim uşaqlıq qəhrəmanlarım olub. Çexov, Tolstoy, Dostoyevski, Cek London yaradcılığı hər dövr üçün aktualdır. Təbii ki, Nizami, Füzuli, Nəsimi və Xətai titanlardır. Onların yaratdıqları artıq mənim təhtəlşüurumdadır. Bundan əlavə şairlərdən ən çox Almas Yıldırımı, Müşviqi, Vaqif Səmədoğlunu, Ramiz Rövşəni , Lermontovu, Yesenini, Mandelştamı və Brodskini bəyənirəm. Ən çox bəyəndiyim parça Almas Yıldırımın “Əsir Azərbaycan” şerindədi:
Könlümə tək Kəbə etdim səni mən,
Sənsiz neylim qürbət eldə günü mən?
Sənsiz neylim Allahı mən, dini mən…
Azərbaycan, mənim tacım, taxtım oy!..
Oyanmazmı kor olası baxtım oy!..”- söyləyir.
Məktəbə getməyə başlayanda artıq rus dilində danışmağı bacarsa da, onu Azərbaycan bölməsinə qoyublar. Və orta məktəbi ana dilində başa vurub…
Deyir ki:- “Mənim üçün xarici dillər bir vasitədir, məqsəd deyil. Xarici dil bilmək həmin dildə olan ədəbiyyatı orijinaldan oxumaq, həmin dildə danışan insanlarla ünsiyyətdə olmaq deməkdir. Daha artığı yox. Doğrudur, dünya dillərini uşaqlarımıza öyrətməyimizin heç bir ziyanı yoxdur. Bu üstünlükdür. Ancaq hər bir azərbaycanlı ilk növbədə ana dilini bilməlidir. Çünki Azərbaycan dili ətrafında Azərbaycan milləti formalaşır. Bizim vətənimiz Azərbaycan, doğma dilimiz isə Azərbaycan dilidir. Bunları heç zaman unuda bilmərik. Eyni zamanda, nə qədər xarici dil bilsək, o da başucalığıdır…”
İyulun 26-da haqqında söhbət açdığım hüquq elmləri doktoru Mehdi Abdullayevin 45 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, işlərində müvəffəqiyyətlər arzulayıram...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)
Yaradıcılığında Azərbaycanın bütövlüyü, türkçülük və turançılıq ideyalarının təbliği mühüm yer tutur
İmran Verdiyev,
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 21 iyul 2025-ci il tarixli “Media nümayəndələrinin təltif edilməsi haqqında” Sərəncamına əsasən milli mətbuatın inkişafındakı xidmətlərinə görə jurnalistlərə fəxri adlar, medallar verildi. Oğuzun dəyərli ziyalısı, Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü Hüseynov Nazim İsa oğlu (Nazim Hüseynli) də bu sırada idi və “Tərəqqi” medalına layiq görülmüşdür.
Onun barəsində ətraflı danışmaq qırarına gəldim.
Nazim Hüseynli 07 mart 1953-cü ildə Oğuz rayonunun Xaçmaz kəndində anadan olmuşdur. 1970-ci ildə kənd orta məktəbini bitirmişdir. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin türk filologiyası bölümündə təhsil almışdır.
1975-ci ildə universiteti bitirib Oğuz rayon qəzeti redaksiyasında müxbir kimi əmək fəaliyyətinə başlamış, sonra şöbə müdiri işləmişdir. Bir müddət digər sahələrdə çalışdıqdan sonra yenidən rayonun mətbu orqanı olan “Oğuz yurdu” qəzeti redaksiyasına qayıtmış, orada 10 il redaktor müavini və sonradan 25 il redaktor vəzifəsində çalışmışdır.
Yaradıcılığa orta məktəbin yuxarı siniflərində oxuyarkən başlamış, bədii yazıları respublikanın qəzet və jurnallarında, Yazıçılar Birliyinin ədəbi orqanlarında, “Gənclik” və “Yazıçı” nəşriyyatlarında buraxılmış “Bahar çiçəkləri”, “Yaşıl budaqlar”, ”Yeni səslər” almanaxlarında dərc olunmuşdur.
1991-ci ildə “Yazıçı” nəşriyyatında hekayələrdən ibarət “Şabalıdlı dərə” adlı ilk kitabı çap edilmişdir. 2000-ci ildə “Oğuz lətifələri”, 2001-ci ildə “Uzun hörüklü qız”, 2008-ci ildə “Oğuzdur elim mənim”, 2012-ci ildə “Yurdum, torpağım, əzəl ünvanım-Oğuz”, 2015-ci ildə “Qədim Oğuz yurdu-Xaçmaz kəndi”, 2018-ci ildə şeir və poemalardan ibarət “Bütövlük həsrəti”, 2022-ci ildə “Ver, verim”, 2024-cü ildə “Torpaq uğrunda şəhid varsa Vətəndir”, 2025-ci ildə “Hamıdan da Vətən üstün” adlı kitabları buraxılmışdır.
Hekayələrində Qarabağ savaşı, kənd həyatı, kənd adamlarının qarşılaşdıqları problemlər, onların mənəvi dünyasında baş verən aşınmalar, şeir və poemalarında vətənpərvərlik, Azərbaycanın bütövlüyü, türkçülük və turançılıq ideyalarının təbliği mühüm yer tutur.
2002-ci və 2006-cı illərdə nəşr edilən Oğuz yazarlarının yaradıcılıq nümunələri toplanmış “Kövrək addımlar” və “Oğuzun sözü” almanaxlarının tərtibçisi və redaktorudur.
2009-cu ildə Uşaq ili və BMT-nin Uşaq Hüquqları Konvensiyasının 20 illiyi münasibətilə Azərbaycan jurnalistləri arasında keçirilən “Uşaq hüquqları hamı üçün” mövzusunda jurnalist yazıları müsabiqəsində I yerə layiq görülmüşdür. Həmin il Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin diplomu ilə təltif edilmişdir. ”Qızıl qələm“ mükafatı laureatıdır. 2022-ci ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 30 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan junalistlər arasında elan olunan fərdi yazı müsabiqəsində “Zəfərlərimizin müəllifi: xalq-dövlət-ordu birliyi-“Dəmir yumruq” yazısı ilə mükafatçılar sırasına çıxmışdır.
2022-ci ildə Türkiyənin Adana şəhərində Çukurova Ədəbiyyatçılar Dərnəyinin düzənlədiyi VII Uluslararası Türk Dünyası Şeir və Musiqi Festivalı adına təsis edilmiş Atatürk Medalı ilə təltif edilmişdir.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər birliklərinin üzvüdür. Nazim müəllimi təbrik edir və gələcək fəailiyyətində uğurlar arzu edirik!
Qeyd: Yazının hazırlanmasında etdiyi köməkliyə görə YAP Oğuz Rayon Komitəsinə təşəkkür edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2025)