Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Qədim Qala” nəşriyyatında Kanada yazıçısı, dramaturqu, jurnalisti və ssenaristi Dryu Heyden Teylorun “At rəsmlərinin izində” romanı işıq üzü görmüşdür. 
Real həyatı mistik çalarlarla göstərən 62 yaşlı Teylorun yeni kitabı nədən bəhs edir? 
Suala cavab almaq üçün “Qədim Qala” nəşriyyatının direktoru Şöhlət İxtiyaroğluya üz tutduq. 

Şöhlət bəy dedi: 
“At rəsmlərinin izində” sehrli, nağılvari dadı olan əsərdir. Bu, Torontonun şimalında yerləşən Otter Leyk qoruğunda yaşayan dörd qeyri-adi dostun hekayəsidir.
Dalanda gördüyü at qraffitisi polis işçisi Ralf Toması Daniel adlı qeyri-adi qızı xatırlamağa sövq edir və beləcə Dryu Heyden Teylorun romanının hekayəsi başlayır. Tomasın xüsusi bacarıqları olan və küçədə yaşayan Harri adlı kri ilə danışıqları, onun Daniel və başqaları haqqında xatirələri arasında keçidlər edərkən Teylor didaktik komediya yazmaq məharətini tamlığı ilə nümayiş etdirir.
Təsirli həyat hekayələri və özünəməxsus izahı əsərə yaşından asılı olmadan bütün oxucuları cəlb etmək qüdrəti verir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)

“Aktyorlar evi”nin səhnəsində Teatr Xadimləri İttifaqının “Qonaq teatrlar” layihəsi çərçivəsində Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 142-ci mövsümünün açılış mərasimi olub.

Teatrdan mediaya verilən açıqlamaya görə, yeni mövsümün açılış mərasimində “Qərbi Azərbaycanlıların Qayıdış Konsepsiyası”nın icrasına ictimai dəstəyin verilməsinə dair Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyinin qrant müsabiqəsinin qalibi “İrəvan Mədəni İrsinin Təbliği” İctimai Birliyinin “Qərbi Azərbaycanın mədəni irsi” layihəsi əsasında çap olunmuş “İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının tarixi” adlı elmi-tarixi, publisistik monoqrafiyanın təqdimatı keçirilib. Kitabın müəllifi Əməkdar mədəniyyət işçisi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının rəhbəri İftixar Piriyevdir.

Kitab Azərbaycan teatr sənətinin inkişafına əvəzsiz töhfələr verən Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının yaranma tarixinə, təşəkkül və inkişaf mərhələlərinə həsr olunub.

Monoqrafiyanın əsas məqsədi Azərbaycan teatr sənətinin geniş coğrafiyasında İrəvan Azərbaycan Teatrının tutduğu yeri müəyyənləşdirməkdən, onun tarixi keçmişinin həqiqətlərini, çağdaş dövr fəaliyyətinin özünəməxsus cəhətlərini aydınlaşdırmaqdan ibarətdir. İrəvan Azərbaycan Dram Teatrının tarixinin bütün mərhələlərinin, yəni həm İrəvan dövrünün, həm də deportasiyadan sonra Bakı şəhərində məskunlaşdığı illərdə fəaliyyətinin sənətşünaslıq tariximizdə ilk dəfə təcəssüm etdirildiyi əsərdə İrəvan Teatrının bütün fəaliyyəti boyu yaradıcılığına qəsd etməyə çalışanlara öz sənətkarlıq qüdrəti və polad iradəsi, cəfakeşliyi, əzmkarlığı, dəyanəti, incə, ülvi hiss və duyğuları ilə daim mübarizlik nümayiş etdirdiyi, öz varlığı ilə bu gün də həmin ənənələri yaşatmaqla “Qərbi Azərbaycanlıların Qayıdış Konsepsiyası”nın gücləndirilməsi istiqamətində aparılacaq müqəddəs işlərin yerinə yetirilməsində üzərinə düşən missiyanı daşımaqdan geridə qalmadığı tarixi mənbələr əsasında, yüksək vətənpərvərlik hissi ilə maraqlı və yaddaqalan lövhələrlə əks etdirilir.

Təqdimat mərasimində İrəvan Teatrının istedadlı aktyorlarının ifasında şair-dramaturq İftixarın “Nurlu ömrün anları” tamaşası da nümayiş etdirilib.

Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş və “Ulu Öndər Heydər Əliyev irsini öyrənirik” layihəsi çərçivəsində nümayiş etdirilən tamaşa müstəqillik tariximizə, bu tarixin ən gərgin dövrlərinə, müasir Azərbaycanın ən parlaq səhifələrini yaradan görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinin fenomenal cəhətlərinə həsr olunub.

Səhnə əsərində müstəqilliyini əldə etmiş Azərbaycanın inkişaf prosesi, bu prosesdə Heydər Əliyevin azərbaycançılıq məfkurəsi və Azərbaycan xalqının birliyini, Qarabağ uğrunda yumruq kimi birləşərək mübarizəyə səsləyən hayqırtısını tərənnüm edən səhnələr və Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin cəsarətlii hünəri ilə zirvəyə yüksələn qələbə ruhumuzun rəmzini canlandıran Zəfər marşının sədaları altında bütün Azərbaycanın yürüş təntənəsi öz əksini tapır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi və Şuşa şəhərinin 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi, Azərbaycan peşəkar milli teatrının yaradılmasının 150 və TÜRKSOY-un 30 illik yubileyləri münasibətilə Şuşada və Bakıda I Beynəlxalq TÜRKSOY Teatr Festivalı keçirilir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, festival çərçivəsində Şuşada TÜRKSOY-a üzv ölkələrin dövlət teatrları rəhbərləri şurasının 9-cu toplantısı gerçəkləşib.

Toplantıda TÜRKSOY-a üzv ölkələr Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Türkiyə, Türkmənistan, eləcə də təşkilatın müşahidəçi üzvləri Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti və Qaqauz Yerindən (Moldova) dövlət teatrlarının rəhbərləri iştirak edib.

Mədəniyyət nazirinin müşaviri Oleq Əmirbəyov çıxış edərək iştirakçıları salamlayıb və toplantının işinə uğurlar arzulayıb.

Daha sonra TÜRKSOY-un 30 illiyinə həsr olunmuş videoçarx nümayiş etdirilib.

Tədbirdə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə keçirilən beynəlxalq teatr festivalının türk xalqlarının səhnə sənətinin, dilinin, adət-ənənələrinin təbliğinə böyük töhfə olduğu qeyd olunub.

Digər respublikaların nümayəndələrinin də çıxışları dinlənildikdən sonra TÜRKSOY-a üzv ölkələrin dövlət teatrları rəhbərləri şurasının 9-cu toplantısının birgə bəyannaməsi imzalanıb.

Sənəddə türk xalqlarının teatr sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, səhnə işi üzrə sənət mübadiləsi və s. məsələlər əksini tapıb.

Qeyd olundu ki, TÜRKSOY-a üzv ölkələrin dövlət teatrları rəhbərləri şurasının 10-cu toplantısı 2024-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilmiş Türkmənistanın Anev şəhərində keçiriləcək.

Sonda iştirakçı ölkələrin nümayəndələrinə sertifikatlar təqdim olunub.

Qeyd edək ki, I Beynəlxalq TÜRKSOY Teatr Festivalı noyabrın 4-dək davam edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bu gün yazıçı, publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun direktor müavini, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin müəllimi,  "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvü, siyasi icmalçı, media üzrə ekspert, “İlin qadın yazıçısı” (2010), Prezident təqaüdçüsü Natəvan Dəmirçioğlunun 60 yaşı tamam olur. 

Natəvan Dəmirçioğlu 1 noyabr 1963-cü ildə Qazax rayonunun Daş Salahlı kəndində anadan olmuşdur. 1984-1989-cu illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində təhsil almış, tələbəlik illərindən dövrü mətbuatla və Respublika Radiosu ilə əməkdaşlıq edərək, yeni ruhlu və orijinal formatlı yazılarla çıxış etmişdir. 

Universiteti əla qiymətlərlə oxuyan D.Natəvan Tələbə Elmi Cəmiyyətinin üzvü kimi 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümmumittifaq miqyaslı "Tələbə elmi işlərinin respublika müsabiqəsi"nin qalibi olmuşdur. Sonralar Zaqafqaziya Universitetləri Tələbələrinin Elmi Konfransında rus, gürcü, erməni tələbələrdən üstün olaraq konfransın I diplomuna və xüsusi mükafatına layiq görülmüşdür. Axırıncı kursda oxuyarkən 1989-cü il aprel ayında çıxan “Müxbir” jurnalının tələbələrə həsr olunan xüsusi buraxılışında D.Natəvan haqqında ayrıca məqalə verilmişdir. 

Natəvan xanım 1989-cu ildə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verlişləri Komitəsində müxbir, 1989-1991-ci illərdə kiçik redaktor, 1991-1994-cü illərdə redaktor, 1994-1995-ci illərdə isə böyük redaktor kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1995-2022-ci illər ərzində Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunda Cənubi Azərbaycan şöbəsinin müdiri, 2022-ci ildən etibarən isə həmin müəssisənin direktor müavini vəzifəsində çalışır. 2002-2007-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin doktorantı olmuşdur. 2012-ci ildə “Güney Azərbaycanda milli mədəniyyətin inkişafında Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun rolu” adlı dissertasiya işini uğurla müdafiə etmiş, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır. Elmi məqalələri Respublikamızda, habelə Rusiyada, Ukraynada, Türkiyədə, Qazaxıstanda nəşr olunmuşdur.

Natəvan xanım pedaqoji fəaliyyətlə də məşğuldur. 2006-ci ildən Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin televiziya və radio jurnalistikası kafedrasının  müəllimidir. BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin bakalavr və magistratura mərhələlərində ayrı-ayrı illərdə “RTV (radio-televiziya verilişləri) jurnalistikasının əsasları”, “Jurnalistin praktik yaradıcılığı”, “Xüsusi kurs”, “Azərbaycan Beynəlxalq Radiosu”, “İslami dəyərlərin RTV-də işıqlandırılması”, “Ədəbi redaktə” fənnlərindən mühazirə və seminar dərsləri deyib. On ilə yaxın Odlar Yurdu Universitetinin “Jurnalistika, dil və ədəbiyyat” kafedrasının müəllimi kimi fəalliyyət göstərib. Odlar Yurdu Universiteti tələbələrinə “Beynəlxalq Jurnalistika”, “Kütləvi informasiya vasitələrinin hüquqi tənzimlənməsi”, “Jurnalist sənətkarlığı və tələbənin praktik yaradıcılığı”, ”Jurnalistin nitq mədəniyyəti”, “Radio və TV jurnalistikasında aparıcının iş metodikasının xüsusiyyətləri” fənlərindən mühazirə və məşğələlər keçib. 

2013-cü ildə Odlar Yurdu Universitetində Ulu Öndər Heydər Əliyevin 90 illik yubleyinə həsr edilmiş Beynəlxalq elmi konfransın humanitar bölməsinin elmi katibi olub. Bir neçə il isə Bakı Avrasiya Universitetində “Araşdırma jurnalistikası”, “ Peşəkar jurnalistika”, “RTV jurnalistikasının iş metodikası” fənlərindən mühazirələr oxuyub. 

Tədris sahəsində onun fəaliyyəti həm də bu fənlərin proqramlarının hazırlanması ilə bağlıdır. Pedaqoji fəaliyyəti dövründə onlarla tələbənin diplom rəhbəri və məsləhətçisi olub. DİM-in jurnalistika ixtisası üzrə eksperti olan N.Dəmirçioğlu eyni zamanda Teleradio Akademiyasının müəllimidir.

Natəvan xanım yaradıcılığa orta məktəbdə oxuyarkən başlamışdır. İlk yazılarından olan “Bir ovuc torpaq” hekayəsi 1983–cü il, 7 mart tarixində Qazax rayonunun “Qalibiyyət bayrağı” adlı qəzetində nəşr olunmuşdur. Bunun ardınca bir pyes, bir neçə hekayə yazmışdır. Daha sonra 1997-ci ildə “Üç nöqtə”, 1998-ci ildə “Səbət” povestləri “Azərbaycan” jurnalında dərc edilmişdir. 

O, 1999-cu ildə Heydər Əliyevin imzası ilə gənc yazarlara verilən birillik prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. 

Sonralar “Yetim” povesti Natəvan Dəmirçioğlu imzasını ədəbi ictimaiyyətə tanıtmışdır. Müəllif 2004-cü ildə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun "Qılınc və Qələm" mükafatına layiq görülmüşdür. 2006-cı ildə bu əsərlərin, “Avey əfsanəsi”, “Dözüm” hekayələrinin və həcmcə daha kiçik olan “Kəlağayı” hekayəsinin daxil edildiyi “Birinci kitab”ı nəşr olunmuşdur. Müəllifin “Birinci kitab”ını mütəxəssislər müasir Azərbaycan nəsrinin ədəbi hadisəsi hesab edirlər. Daha sonra 2010-cu ildə müəllifin ilk kitabı rus dilinə tərcümə olunaraq Moskvanın ədəbi mühitində nüfuzlu olan “Filinta” nəşriyyatında “Kniqa pervaya” adı ilə dərc edilmişdir. Elə həmin ildə yazar həm “İlin qadın yazıçısı” elan edilmiş, həm də Prezident İlham Əliyevin imzası ilə ikinci dəfə prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. Natəvan xanım bir sıra yaradıcılıq birliklərinin üzvüdür, dəfələrlə fəxri fərmanlarla və diplomlarla təltif edilmişdir.

Natəvan Dəmirçioğlunun əsərləri dünyanın bir sıra dillərinə - ingilis, rus, fransız, fars, özbək dillərinə tərcümə olunmuş, Türkiyə  türkcəsinə uyğunlaşdırılmışdır. 2007-ci ildə İstanbulda “Hazar kıyısında yerle gök” toplusunda hekayəsi dərc olunmuş, 2014-cü ildə Kanadada "Modern Azerbaijani Women’s Prose” seriyasında “Basket” (“Səbət”) povesti çap edilmiş, 2015-ci ildə isə “Yetim” əsəri Ankarada Türkiyə  türkcəsində kitab şəklində buraxılmışdır. “Yetim” əsəri ilk Azərbaycan müəllifinin əsəridir ki, “Ölmədən öncə okumanız gərəkən 1001 kitab” seriyasından, “Ən iyi əlli romandan biri” nominasiyasında nəşr olunmuşdur. Natəvan Dəmirçioğlunun əsərləri haqqında Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə və Qazaxıstan mətbuatında bir sıra resenziyalar çap olunmuşdur.

İxtisasca jurnalist olan Natəvan xanımın peşə fəaliyyəti Respublika Radiosunun incəsənət şöbəsi, sonra isə ədəbiyyat şöbəsi ilə bağlı olmuşdur. Burada “Qayğı” bədii-publisistik proqramın, “Şəbəkə”, “İncəsənət salonu” verilişlərinin fəal yazarı, sonra isə “Müqəddəslik və müqəddəslərimiz”, “Qalmaz belə dünya” müəllif verilişlərinin yaradıcısı, “Ovqat” verilişinin ilk yazarlarından biri, eyni zamanda, populyar “Bulaq” verilişinin ilk qadın müəllifi kimi tanınmışdır. O, Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun Cənubi Azərbaycan redaksiyasında işini davam etdirir.

“El folklor toplusu”, “Qayıdıram Araz boyu”, “Örnək”, “Yurd arası çəpər olmaz” verilişlərinin yaradıcısı və müəllifi olmuşdur. Hazırda, həmçinin gündəlik “Səhər” proqramının müəlliflərindən biridir. 

İlk olaraq xarici verilişlərin fondunu yaratmışdır. Çox sayda verilişləri radiofondda saxlanılır. “Üç nöqtə” və “Səbət” povestləri əsasında hazırlanan radiotamaşalar Azərbaycan Radiosunun Qızıl Fondunda qorunur. “Xalq qəzeti”nin  sifarişi ilə bu nüfuzlu mətbu orqanda dəfələrlə siyasi mövzulu yazılarla çıxış etmişdir.

Evlidir. 2 övladı, 3 nəvəsi var.

“Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədov, İctimai Birliyin üzvləri, o cümlədən Qazax mahalının ziyalıları Natəvan Dəmirçioğlunu 60 illik yubileyi münasibətilə təbrik edir, uzun ömür, can sağlığı, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

 Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İkimiz də xəyalıq

   Mənsizlik toxumunu əkdinmi qəlbinə?

   Göz yaşlarınla cücərtdinmi heç?

   Hər nəfəs alanda ağır gəldimi sənə?

   Məzarımı niyə qəlbinə saldın ki, xəyal adam?!

   Əlin  çatmır qəlbinin dərinliyinə,

   Çıxart məni o məzardan, qurtul darlıqdan.

   Özündən izn almadan uzaq oldunmu özünə?

   Günəş bahar sevən kimi sevdinmi öz gülünü bağban kimi?

   Onun nəfəsindən ciyərin daddımı?!

   Nəfəsi ilə nəfəsini kəsdimi, nəfəsimi kəsdiyin kimi?!

   Xəyal adam, yoxluq və varlıq sərhədindən bezmədinmi?

   Söylə görüm sol sinənə yumruğunu çırpdınmı?

   Qəlbindəki məzarımı dağıtmağa cəhd etdinmi?!

   Mənsizlik toxumu tez cücərib göz yaşlarından,    

Tikanlı məftil kimi sarılıb vücuduna.

   Bu tikanlı məftili qırmağa çalışdınmı?

    Görmək üçün göz lazım deyil, bəyan etdinmi?

   Xəyal adam, qəlbin gözlərinə məni neçə dəfə təsvir etdi, söyləsənə.

   Xəyal adam, sən hüdudsuz təxəyyülümsən,

  Mən adlı kitabın üz qabığısan,

  Qəlbimdə gizlənib sözümdə yaşayırsan.

  Sənin varlığında varlığım yatır,

  Gizli hərflərlə yazılmış bir sirsən.

  Sirli hərfləri anlayan tapar.

  Ruha divar olmaz qazılmış məzar,

  Mən də xəyalam, sən də xəyalsan.

  Xəyallar içində yoxa çıxmışıq!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Əməkdar jurnalist Əli Nəcəfxanlının Azərbaycan Yazıçılar Birliyində keçirilən tədbir barədə yazısını təqdim edir. 

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm və Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili mərkəzlərinin birgə keçirdikləri “İraq türkmanları və Türk dünyası: Tarixi yaddaşın bərpası” mövzusunda beynəlxalq konfransın iştirakçıları ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyində maraqlı görüş olub. 

Tədbiri açan AYB sədr müavini Rəşad Məcid qonaqları salamlayaraq, qardaş xalqlarımızın ədəbi əlaqələrinin dərin kök­lərindən söz açdı. Sonra o, Kərkük Kültür Dərnəyinin rəhbəri, ünlü yazar Şəmsəddin Küzəçinin təkrar nəşr kimi hazırlayaraq Ankarada çap etdirdiyi “Rəsul Rza: Uzaq ellərin yaxın töhfəsi” kitabını təqdim etdi.

Yeni nəşrin redaktoru və “Ön söz”ü­nün müəllifi – filologiya elmləri doktoru, professor, Əməkdar elm xadimi Qəzən­fər Paşayev unudulmaz Xalq şairi Rə­sul Rzanın zamanında geniş əks-səda doğurmuş “Uzaq ellərin yaxın töhfəsi” məqaləsi haqqında ətraflı məlumat verdi. 

O bildirdi ki, Azərbaycanın görkəmli şai­rinin həmin məqaləsi 60-cı illərdə “Azər­baycan” jurnalında çıxandan sonra geniş əks-səda doğurub. Hətta İraq türkman­larının öndə gələn ziyalısı, folklorşünas alim Əbdüllətif Bəndəroğlu baş yazarı ol­duğu “Qardaşlıq” dərgisinin ardıcıl olaraq 6 sayında həmin məqaləni çap etdirmiş­di. İndi isə Şəmsəddin Kuzəçi məqaləni kitab halında çıxararaq, İraqda yaşayan soydaşlarımıza, həmçinin qürur və gü­vənc yerimiz olan türkiyəli qardaşlarımı­za ərməğan edib. Bunu əlamətdar hadisə sayan görkəmli ədəbiyyatşünas həm də bildirdi ki, böyük Azərbaycan sevdalısı olan Şəmsəddin Kuzəçinin bu yaxınlarda AMEA-nın fəxri doktoru seçilməsi fərəhli hadisədir. 

AYB-nin sədri, Xalq yazıçısı Anar Rəsul Rza yaradıcılığına olan həssas münasibətdən, kitabda bir çox müəl­liflərin şairin poetik özəllikləri barədə məqalələrinin toplanmasından məmnun­luğunu bildirdi. Ardınca Anar mərasim iş­tirakçılarına bir xoş xəbəri də çatdıraraq dedi ki, indicə Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin baş direktoru, Rəsul Rza Fondunun sədri, akademik Rafael Hüseynov zəng edərək, Şəmsəddin Kuzəçinin bu il üçün Bey­nəlxalq Rəsul Rza mükafatına təqdim olunacağını bildirib. 

Şəmsəddin Kuzəçi diqqətə görə min­nətdarlıq edərək, Rəsul Rzanın iraqlı qardaşlarımıza diqqətinin nəticəsi olan məqaləsi əsasında hazırladığı kitabın üzərində apardığı yaradıcılıq işindən bəhs etdi. O, həmçinin qədirbilənliklə xa­tırladı ki, Rəsul Rzanın 80-ci ildə qələmə aldığı “Yaralı Kərkükün bugünkü xoryat və maniləri” silsilə şeirlərini də oradakı soydaşlarımız sevə-sevə oxuyurlar. Ki­tabın müəllifi qardaşlıq əlaqələrimizin, mədəni və ədəbi ünsiyyətlərimizin təmə­lini atanların daim böyük ehtiramla yad olunacağını və İraq böyük səmimiyyətlə qələmə aldığı səyahətnaməsi heç zaman öz təravətini, aktuallığını itirməyən ustad Rəsul Rzanın daim bu sırada başda ola­cağını söylədi.

Təqdimat mərasimində çıxış edən di­gər natiqlər də kitabın məziyyətlərinə işıq saldılar və bu kimi layihələrin davamlı olacağına inamlarını ifadə etdilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

Fatimə Sadıqova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

- Cəmilə, ay Cəmilə, hanı Əfsanə?

- Mənə dedi tıxaca düşüb, gec gələcək. 

- Hardan bilirsən tıxacdadı? Qızın bütün günü haralarasa gedir, axşam evə gec gəlir, sən necə anasan?

- Bu nə sözdü Ramil, balaca uşaq deyil ki düşüm dalınca, işdən gəlir, yol tıxacdı, yeri gələndə onun atası da, anası da mən olmuşam.

- Elə buna görə belədi də hara istəyir gedir , haçan istəyir gəlir, özübaşına olub.

- Ramil, sən canın, bəsdi, mən qızıma da bələdəm, verdiyim tərbiyəyə də 

- Sonra gəlib mənə demə ki, ay Ramil, qızımın başına iş gəlib, sənin qızının maşın vuran yerdə meyidini mən gətirəcəm e, başqası yox, bibisinin əri, mən Ramil!

Cəmilə Ramillə söz güləşdirməyin mənasız olduğunu görüb başını aşağı salıb getdi . Cəmilənin yoldaşı xərçəng xəstəliyindən dünyasını dəyişmışdi, təkbaşına yeganə qız övladı Əfsanəni böyütmüşdü. Əfsanə anasının əziyyətini yerdə qoymamaq üçün məktəbi bitirib tanışlıqla parfümeriya şirkətinə işə düzəlmişdi, şəhərin mərkəzində çörəkpulu qazanırdı. Atasını itirdiyi vaxtdan bəri bibisi və bibisinin yoldaşı Ramil Cəmilə və Əfsanənin başına qara bulud kimi çökmüşdülər, sevinclərini kədərə çevirib ana-balanın gününü qara edirdilər. Əfsanə bibisinin övladları Xanım və Xalid ilə bir yerdə böyümüşdü, aralarında 2-3 yaş fərqi var idi . 

Axşam yolun uzunluğundan yorğun gələn Əfsanə anasının ona məzlum baxışlarla baxmasını görüb ayaqqabı ilə evə keçdi,  özünü anasının qucağına atdı. Bəlkə də ən yaxşı və sakitləşdirici gəlmişdi Əfsanəyə anasının heç nəylə əvəz olunmayan isti qucağı. 

Anasının gözlərinin dolmasından başa düşdü ki, yenə Ramil anasına nəsə deyib,  yenə də anası heç nə deyə bilməyib evə qayıdıb. 

Anasının hazırladığı yeməyi yedikdən sonra Əfsanə yerinə girib yorğun gözlərini yuman kimi yuxuya getdi.

* * *

Səhər açılan kimi qızı Xanımı məktəbə aparmalı olan Ramil qızının boğazında qalan axırıncı tikəsini udmasına imkan verməyərək onu evdən tez çıxması üçün tələsdirirdi, Xanım da tez-bazar ayaqqabılarını geyinib, çantasını götürüb evdən ildırım sürəti ilə çıxdı. 

Məktəbin qapısına çatanda qızcığaz atasının maşınından düşüb "sağol, ata” deyib maşının qapısını ehmalca örtdü, məktəbin həyətinə daxil oldu. 

Dərslərində olduqca nailiyyət qazanan Xanım ailəsinin baş tacı olmağa müvəffəq olmuşdu, hətta Ramil oğlu Xalid ilə qızı arasında yerlə göy qədər məsafə yaratmış, qızını nəinki öz gözündə, ümumiyyətlə, hamının yanında dağ başına ucaltmışdı. Lakin məsələ  öz mənafeyinə gəlincə, heç nəyi gözü görməyən Ramil yemək yeyərkən belə qızının rahatlığına mane olacaq qədər "vaxt incələyən" birisi  idi…

…Xanım məktəbdə dərsləri bitincə çıxıb yolun kənarı ilə evə sarı səmt almışdı. Ağlında evə gedib yeməyini yemək, dərslərini hazırlamaq, YouTube-da yarımçıq izlədiyi "Solğun çiçəklər" televiziya tamaşasına baxmaq idi. Evin yoluna keçmək  üçün magistral yolu adlamaq istərkən Xanımın qulağında yalnız "maşın siqnalı" qaldı. Yolu keçərkən sağ tərəfdən çıxan maşını görmədi, dəhşətli əyləc səsləri, dəmirə çırpılaraq başının yerə dəyib partlaması, bədəninin cansız cəsədə çevrilməsi an çəkdi. 

Onun özü yarımçıq qoyduğu "solğun çiçəyə” döndü. 

Maşın sahibi şok vəziyyətində maşından enib məktəbli qızın soyuq cəsədini görüncə donub qaldı. Səsə gələnlər tez təcili yardıma zəng edib qızı xəstəxanaya apardılar . Hadisəyə şahid olan Xanımın sinif yoldaşı Asim tez qızın anasına xəbər vermək üçün onların evlərinə doğru qaçdı, qızının vəziyyətini anasına çatdırmağa getdi . Asimdən eşitdiyi xəbərin təsirindən qızın anasının huşu getdi, özünü itirən Asim qonşuya qaçıb təcili yardım çağırılmasını xahiş elədi. 

Ana üçün təcili yardım gələn kimi qonşu Ramilə zəng edib evə gəlməsini istədi, telefonda məsələnin nə yerdə olduğunu açıqlamadı. 

Xanımın anası evdə deyil, xəstəxanada havalanmış vəziyyətdə, əllərini başının arasına keçirərək oturmuşdu. Beyni donmuş, gözləri bir yerə tikilmiş, eşitdiyi xəbərin şokundan bərələ qalmışdı. Tərpənmirdi. 

Ramil xəstəxanaya gəlib məsələnin nə yerdə olduğunu aydınlaşdırmaq üçün yoldaşından bir şeylər soruşsa da cavab gəlmirdi. 

Amma onun sevimli qızının artıq cansız bədənə sahib olması xəbərini hər halda ona çatdırdılar. Hamının yanında özünü "göylə tutan" Ramil heç nəyə baxmayıb balaca uşaq kimi hönkürtüylə ağlamağa başladı. Bu yerdə Cəmilə və Əfsanə təlaş içində xəstəxanaya gəlib Xanımın ölüm xəbərini eşidəndə dəhşətə gəldilər. 

Ramil əvvəlcə Cəmilənin onun həyat yoldaşına təsəlli vermək üçün qucaqlamasına əhəmiyyət verməsə də , sanki ağlına gələn cümlə onu ayıltdı .  

- "Sonra gəlib mənə demə ki, ay Ramil, qızımın başına iş gəlib, sənin qızının maşın vuran yerdə meyidini mən gətirəcəm e, başqası yox, bibisinin əri, mən Ramil".

İndi isə onun övladı maşının qurbanı olub meyidə çevrilmişdi. Bəlkə dilinin səhvinə qızı qurban olmuşdu. 

Ramil o cümləni sadəcə özünə möhtac duyulması üçün işlətmişdi, Əfsanəyə bir şey olmasını istəməzdi. Lakin Cəmilənin qəlbinə həmən cümlə çox toxunmuş, ərsiz böyütdüyü təkcə balasının haqqında söylənən o ifadə canını yandırıb yaxmışdı…

- Bağışla, Cəmilə ....

- Nə olub, Ramil..

- Bağışla, Cəmilə, bağışla (ağlayaraq), qızım mənə görə öldü...

- Nə?   ...

- Sənə dediyim o sözüm mənim özümə qayıtdı, bağışla, nolar, bağışla!

Dediyi sözlər Ramilə qayıtsa da, qızını geri qaytarmaq mümkün olan deyildi…

…Qızının tabutunu evdən çıxararaq ağlaya - ağlaya çiynində daşıyıb son mənzilə yola saldı Ramil. Yoldaşı özündə olmadığından Cəmilə əl-ayağa düşüb yasa başsağlığı verib gələnləri yola salırdı. Çox çətin olsa da yası birtəhər verib qurtardılar. Evə gələn Ramil Əfsanəni görüb "qızım" deyə sarılaraq möhkəm-möhkəm bağrına basdı...

Həyatımımız boyunca elədiklərimiz , hərəkətlərimiz, qırdığımız qəlblər, qazandığımız savablar, yaşadıqlarımız və yaşatdıqlarımız bilavasitə olaraq qarşımıza çıxır, həyat bizi elədiklərimizə görə sorğuya çəkir. Ya elədiklərimizdən nəticə çıxarar, ya da nəticə çıxarmayıb öz bildiyimizlə hərəkət edib gələcəkdə daha böyük sorğu ilə qarşılamaq məcburiyyətində qalmalı olarıq. Həyatımız bumeranqdı, qarşımızdakı insana ağzımızdan çıxan sözlər, qəlbimizdə bərq vuran niyyətlər, ağlımızdan keçən fikirlər nə zamansa fırlanıb özümüzə qarşı devrilər, bu bumeranq bizi ya xilas edər, ya da məhv edər…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunan tədbirlər çərçivəsində Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Gülüstan” Sarayında keçirilən Musiqi Forumu oktyabrın 31-də “Xoreoqrafiya sənəti: milli rəqs, balet, müasir rəqs formaları” mövzusunda VI panel iclası ilə başa çatıb.

AzərTAC xəbər verir ki, xoreoqraf Akif Kərimlinin moderator olduğu forumun sonuncu panelində “Milli rəqs ənənələrinin qorunması və təhrif olunma təhlükələrinə müqavimət”, “Rəqs təbliğatı infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi”, “Azərbaycanda müasir rəqs sistemlərinin tətbiq olunması: imkanlar və problemlər”, “Rəqqas peşəsinə yönləndirmə – təhsil, karyera imkanları, sosial təminat mexanizmləri”, Uşaq rəqs studiyaları, rəqs təlimi” kimi aktual mövzular müzakirəyə çıxarılmışdı.

İlk çıxış edən xoreoqraf, Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının rektor əvəzi Əməkdar artist Nailə Məmmədzadə rəhbərlik etdiyi tədris ocağının problemlərindən, rəqqas və balet artistlərinin sosial təminatı məsələlərindən söz açıb.

Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri, xoreoqraf, Xalq artisti Rüfət Xəlilzadə Azərbaycan milli rəqs sənətinin formalaşmasında əməyi keçmiş korifey sənətkarları yada saldıqdan sonra müasir dövrdə milli rəqs sənətinə gətirilən "yamaq" elementlər, geyimlərdəki təhriflərə diqqət çəkib. R.Xəlilzadə, həmçinin xoreoqrafiya sahəsində çalışanların 40 yaşından sonra pensiyaya çıxmalı olduğunu deyib. Bildirib ki, vaxtında göstərilməyən maddi təminat gəncləri, valideynləri rəqs sənətindən uzaqlaşdırır.

Baletmeyster, Xalq artisti Mədinə Əliyeva sovet dövründə balet artistləri üçün yaradılmış şəraitin bu gün bərpasına ehtiyac olduğunu söyləyib. O, Ulu Öndər Heydər Əliyevin 90-cı illərdə Azərbaycan balet sənətini tənəzzüldən qurtardığını da yada salıb.

Musiqişünas, dosent Rauf Bəhmənli unudulmuş rəqs melodiyalarının toplanılması, rəqslərimizin plagiat və saxtakarlıqdan qorunması üçün tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb. Bildirib ki, bu prosesə uşaq incəsənət məktəblərindən başlanılması məqsədəuyğun olar.

Balet artisti, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının direktor müavini Əməkdar artist Fərid İbrahimov deyib ki, Azərbaycan bəstəkarlarının baletləri dünya teatrlarında tamaşaya qoyulur, amma bizim balet artistləri problem yaşayırlar. Oğlan kadrların orduda xidmətdən sonra səhnə formasına qayıda bilməməyi ciddi problemdir. F.İbrahimov bunun üçün onların hərbi ansamblda çalışması, həmçinin Xoreoqrafiya Akademiyasında hərbi kafedranın bərpa olunması təklifini səsləndirib.

Xoreoqraf Nigar İbrahimbəyli orta məktəblərdə 7-ci sinfədək rəqs fənninin tədris olunması təklifi ilə çıxış edib. Deyib ki, müasir rəqs sənətinin geniş imkanları var və bu janrı milli rəqs sənəti ilə yanaşı inkişaf etdirmək perspektivli olar.

Sonra çıxışlar ətrafında müzakirələr aparılıb. Xoreoqrafiya Akademiyasının müəllimi Sevda Axundova, Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəyli, qocaman rəqs ustası, Xalq artisti Roza Cəlilova, bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi Vüqar Camalzadə, BMA-nın tələbəsi Aytac Vəliyeva və başqaları sahə üzrə suallarını səsləndirdilər, təkliflərlə çıxış etdilər.

Bununla da ölkəmizdə ilk dəfə keçirilən və üç gün davam edən Musiqi Forumu başa çatıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.11.2023)