Super User
Şuşa TÜRKSOY-a üzv ölkələrin teatr rəhbərlərinin toplantısına ev sahibliyi edib
Oktyabrın 31-dən noyabrın 4-dək Şuşada və Bakıda I Beynəlxalq TÜRKSOY Teatr Festivalı keçirilir.
AzərTAC xəbər verir ki, festival Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi və Şuşa şəhərinin 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi, Azərbaycan peşəkar milli teatrının yaradılmasının 150 və TÜRKSOY-un 30 illik yubileyləri münasibətilə gerçəkləşir.
Oktyabrın 31-də festival çərçivəsində Şuşada TÜRKSOY-a üzv ölkələrin dövlət teatrları rəhbərləri şurasının 9-cu toplantısı keçirilib. Toplantıda TÜRKSOY-a üzv ölkələr - Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Türkiyə, Türkmənistan, Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin və Qaqauz Yeri (Moldova) Dövlət teatr rəhbərləri iştirak edib.
Qonaqlar toplantıdan əvvəl Şuşa şəhərinin tarixi məkanları və əsrarəngiz təbiəti ilə tanış olublar.
Şuşa qala divarlarını ziyarət edən qonaqlara şəhərin tarixi, qala divarlarının tikilməsi barədə məlumat verilib. Bildirilib ki, Qarabağ xanı Pənahəli xan tərəfindən inşa edilən qala uzun müddət şəhəri xarici müdaxilələrdən qoruyub, alınmazlıq simvolu olub. İşğal dövründə qala divarları erməni vandalizminə məruz qalıb. Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsinin bələdçisi qonaqlara şəhər barədə məlumat verib. Şuşanın məhəllələri, Xan qızı bulağı, Şuşa qalasının Gəncə qapısı, Yuxarı Gövhər Ağa məscidi, Mehmandarovların malikanəsi, Qazançı kilsəsi haqqında danışıb. Qonaqlar Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksini ziyarət edib, ortaq ədəbi dəyərlərimizlə bağlı düşüncələrini bölüşüblər.
Gəzinti zamanı işğal dönəmində mədəniyyət abidələrimizə ermənilər tərəfindən vurulan ziyan, qədim artefaktlarımızın saxtalaşdırılması barədə də məlumat verilib. Bildirilib ki, Şuşa işğaldan azad edildikdən sonra burada genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işlərinə başlanılıb. İnfrastrukturun qurulması ilə yanaşı, Şuşada şəhərin əsl simasının, tarixi və mədəniyyət abidələrinin bərpasına start verilib.
Sonda Cıdır düzünə gələn qonaqlar əsrarəngiz təbiət və mənzərəni seyr ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
Azərbaycan sənətçilərinin Özbəkistanda qala-konserti təşkil olunub
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi və təşkilatçılığı ilə Daşkənd və Xarəzm vilayətlərində keçirilən “Azərbaycan mədəniyyəti və poeziyası həftəsi” çərçivəsində Ürgənc şəhərində Azərbaycandan gəlmiş sənətçilərin iştirakı ilə qala-konsert təşkil olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Mərkəzinə istinadən xəbər verir ki, Agahi adına Xarəzm Dövlət Musiqili Dram Teatrında keçirilən konsertdə iştirakçılar əvvəlcə foyedə Azərbaycan tarixi, mədəniyyətinə dair sərgi ilə tanış olublar.
Konsertdən əvvəl çıxış edən Xarəzm vilayət hakiminin müavini Batır Saidov artıq ikinci dəfədir ki, Xarəzm vilayətində “Azərbaycan mədəniyyəti və poeziyası həftəsi”nin təşkil olunduğunu bildirib və bunun iki qardaş xalq arasında mədəni-ədəbi əlaqələrin daha da inkişaf etdiyinin bir göstəricisi olduğunu qeyd edib. O, bu layihəni gerçəkləşdirən Azərbaycan dövlətinə, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə öz təşəkkürünü bildirib. Batır Saidov bu tədbirlər və layihələr sayəsində xalqlarımızın daha da yaxınlaşdığını, bir-birlərinin mədəniyyətinə, ədəbiyyatına, incəsənətinə daha yaxından bələd olduğunu, öyrəndiyini vurğulayıb.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov keçirilən “Azərbaycan mədəniyyəti və poeziyası həftəsi” və bu layihə çərçivəsində keçirilən tədbirlər haqqında danışıb. Özbəkistanda Azərbaycan mədəniyyətinə böyük maraq olduğunu qeyd edib. Samir Abbasov, Daşkənddə başlayan, Xarəzm vilayətində gözəl təəssüratlarla və unudulmaz xatirələrlə başa çatan “Azərbaycan mədəniyyəti və poeziyası həftəsi”nin uğurla yekunlaşdığını diqqətə çatdırıb. O, bu işə dəstək verən Özbəkistan dövlətinə, Xarəzm vilayət rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirib.
Tədbirdə “Azərbaycan mədəniyyəti və poeziyası həftəsi” layihəsində iştiraklarına görə bir qrup azərbaycanlı sənətçi Özbəkistandakı Azərbaycan səfirliyi və Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Fəxri diplomla təltif edilib.
Sonra konsert proqramı təqdim olunub.
Proqramda Azərbaycandan dəvət edilmiş “Simurq” muğam ansamblının üzvləri – tanınmış xanəndələr, beynəlxalq müsabiqələr laureatları Mirələm Mirələmov, Kamilə Nəbiyeva, kamança ifaçısı Elnur Mikayılov, tar ifaçısı Zəki Vəliyev və Əməkdar artist, nağara ifaçısı Kamran Kərimovun ifasında milli muğamlarımız, tanınmış azərbaycanlı saz ustası İlham Abdullayevın ifasında oyun havalarımız tamaşaçılara təqdim edilib.
Konsert tamaşaçılar tərəfindən böyük rəğbət və alqışlarla qarşılanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
“Ədibin Evi” yazarları qələmlərini sınamağa dəvət edir
“Ədibin Evi” noyabrın 1-dən etibarən Mir Cəlal adına IV Hekayə Müsabiqəsini elan edir.
AzərTAC xəbər verir ki, 2024-cü il martın 1-dək davam edəcək müsabiqə həm peşəkar, həm də həvəskar yazarlara açıqdır.
2017-ci ildə təsis edilən Mir Cəlal adına Hekayə Müsabiqəsinə bu günə qədər 1100-dən çox hekayə təqdim olunub. Ədəbiyyatda qısa hekayəçilik janrına son zamanlar artan marağı nəzərə alaraq, iki ildən bir keçirilən müsabiqə bu ildən başlayaraq illik keçiriləcək.
Mir Cəlal adına IV Hekayə Müsabiqəsinin şərtləri dəyişməz qalır. Müsabiqəyə təqdim edilən hekayələr Azərbaycan dilində yazılmalı, həcmi 1500 sözdən çox olmamalı, yeni olmalı-əvvəllər çap və ya elektron şəkildə yayılmamalı, müəlliflərin adı, soyadı, əlaqə məlumatı ilə birgə 2024-cü il martın 1-dək elektron şəkildə Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. ünvanına göndərilməlidir.
Hekayə mövzusu sərbəstdir. Müsabiqəyə 2024-cü il aprelin sonunda yekun vurulacaq. Mükafat fondu I yer üçün 3000 manat, II yer üçün (2 nəfər) 2000 manat, III yer üçün 1000 manat nəzərdə tutulub.
Qeyd edək ki, görkəmli yazıçı, alim və pedaqoq Mir Cəlalın 1929-1941-ci illərdə İçərişəhərdə yaşadığı məkanda yaradılmış “Ədibin Evi” Ədəbiyyata Dəstək Fondu Azərbaycan ədəbi irsinin tədqiq və təbliği ilə məşğul olur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
“Yeddi gözəl” kitabının elektron versiyası İspaniya Milli Kitabxanasında
Dövlət Tərcümə Mərkəzinin dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 870 illiyi münasibətilə Madriddə nəşr olunan “Yeddi gözəl” kitabının elektron versiyası İspaniya Milli Kitabxanasının saytında yaradılan “Azərbaycan ədəbiyyatı” bölümündə yerləşdirilib.
Dövlət Tərcümə Mərkəzinin yaydığı məlumata görə, 2021-ci ildə “Mandala Ediciones” nəşriyyatında işıq üzü görən kitabın ispan dilinə tərcümə müəllifi tanınmış ispan tərcüməçisi Karmen Linaresdir. Kitabın “Ön söz”ünün müəllifi görkəmli nizamişünas-alim Rüstəm Əliyev, redaktoru tanınmış ispan filoloqu Fransisko Kapilla Martindir.
Qeyd edək ki, “Yeddi gözəl” kitabı İspaniyanın Milli Kitabxanası ilə yanaşı 20-dən çox mərkəzi kitabxanasında saxlanılır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
Daha 55 yeni şəhər UNESCO-nun Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəsinə qoşulub
Oktyabrın 31-də - Ümumdünya Şəhərlər Günündə daha 55 şəhər UNESCO-nun Baş direktoru Odri Azulay tərəfindən təsdiq olunduqdan sonra bu təşkilatın Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəsinə (UCCN) qoşulub.
AzərTAC təşkilatın rəsmi saytına istinadla xəbər verir ki, yeni şəhərlər inkişaf strategiyalarının bir hissəsi kimi mədəniyyət və yaradıcılıqdan istifadə etmək və insan mərkəzli şəhərsalmada innovativ təcrübələr nümayiş etdirmək üçün güclü öhdəliklərinə görə qəbul edilib. Ən son əlavələrlə Şəbəkə hazırda yeddi yaradıcı sahəni - sənətkarlıq və xalq sənəti, dizayn, film, qastronomiya, ədəbiyyat, media və musiqini təmsil edən yüzdən çox ölkədən 350 şəhəri əhatə edir. Türkiyənin Şanlu Urfa və Gürcüstanın Kutaisi şəhərləri də siyahıya daxil edilib.
2008-ci ildən bəri media incəsənətinin Yaradıcı Şəhəri olan Lion şəhərinə yaradıcılıq sahəsini dəyişdirmək tələbindən sonra Yaradıcı Ədəbiyyat Şəhəri statusu verilib.
UNESCO bildirib ki, iqlim dəyişikliyi, artan bərabərsizlik, eləcə də 2050-ci ilə qədər dünya əhalisinin 68 faizinin şəhərlərdə yaşayacağı proqnozlaşdırılan sürətli urbanizasiya kimi inkişaf edən təhlükələrə qarşı dayanıqlığını gücləndirmək üçün Şəbəkə üzvləri ilə sıx əməkdaşlıq edəcək. Təşkilatın Baş direktoru Odri Azulay deyir: “Bizim Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəmizdəki şəhərlər mədəniyyətə çıxışı artırmaq, həmçinin şəhərin davamlılığı və inkişafı üçün yaradıcılığın gücünü artırmaq məsələsində öncüllük edir”.
Yeni təyin olunmuş yaradıcı şəhərlər 2024-cü ilin iyulunda Portuqaliyanın Braqa şəhərində "Növbəti onillikdə gəncləri masaya gətirmək" mövzusunda keçiriləcək UCCN-in illik konfransında iştirak etməyə dəvət olunublar.
Qeyd edək ki, Azərbaycandan 3 şəhər - Lənkəran (2021, “qastronomiya” tematikası üzrə), Şəki (2017, “sənət və sənətkarlıq” tematikası üzrə) və Bakı (2019, “dizayn” tematikası üzrə) Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəsinə daxildir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
Mədəniyyət naziri Sumqayıtda vətəndaşları qəbul edib
Prezident İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, hər ay mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və digər idarəetmə qurumları rəhbərlərinin şəhər və rayonlarda vətəndaşlarla görüşləri təşkil olunur, sakinlərin problem və təklifləri dinlənilir. Mədəniyyət naziri Adil Kərimlinin növbəti vətəndaş qəbulu oktyabrın 31-də Sumqayıt şəhərində gerçəkləşib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, Qəbuldan əvvəl nazir və Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Zakir Fərəcov Ümummilli Liderin Sumqayıt şəhər Heydər Əliyev Mərkəzinin qarşısında ucaldılmış abidəsi önünə gül dəstələri qoyaraq xatirəsini ehtiramla yad ediblər.
Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən qəbulda əsasən Sumqayıt şəhəri, Abşeron, Xızı və Qubadlı rayonlarından olan vətəndaşlar iştirak ediblər. Vətəndaşların müraciətləri işlə təmin olunma, Ümummilli Lider Heydər Əliyev haqqında kitabın çap edilməsi, mədəniyyət sahəsi ilə bağlı layihələr, təkliflər və digər məsələlərlə bağlı olub.
Mədəniyyət naziri vətəndaşların müraciətlərini, ayrı-ayrı məsələlərə dair xahiş və təkliflərini dinləyərək hər bir müraciətin operativ şəkildə araşdırılması, qanunvericiliyə uyğun həlli ilə bağlı qəbulda iştirak edən nazirliyin məsul nümayəndələrinə tapşırıqlar verib.
Görüşdə şəhid ailələri və qazilərin qaldırdıqları məsələlərə xüsusi diqqətlə yanaşılması, vaxtında və obyektiv baxılması məqsədilə hər bir müraciət qeydiyyata alınaraq nəzarətə götürülüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
“Bir direktor, bir şagird” Qusarın 4 nömrəli məktəbində
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Portalımızın “Bir direktor, bir şagird” rubrikası növbəti bir ayda Qusarın 4 nömrəli məktəbində qonaq olacaq. Məktəbin direktoru Elmira Bayramovanın ilk təqdim etdiyi şagird Leyla Rəsulovadır.
Direktor:
Qusar şəhər 4 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Elmira Bayramovadır. O, 16.07.1962-ci ildə Qusar şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. İlk pedaqoji fəaliyyətinə 1981-ci ildə Sabirabad rayonu Balakən kənd məktəbində rus dilini tədris etməklə başlayıb. Pedaqoji fəaliyyətini 1986-ci ildən Qusar şəhər 2 saylı tam orta məktəbində, 1992-ci ildən isə Qusar şəhər 6 saylı tam orta məktəbində davam etdirib. 1998-ci ildən birinci sinfə ilk dəfə qədəm qoyduğu Qusar şəhər 4 nömrəli tam orta məktəbində təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini olaraq çalışmağa başlayıb. 2010-cu ildən etibarən isə həmin məktəbə direktor vəzifəsinə təyin olunub.
Müəllim və şagirdlərin böyük hörmətlə yanaşdığı Elmira Bayramova direktor işlədiyi bu müddət ərzində bir sıra dövlət orqanları və təşkilatlar tərəfindən diplom və fəxri fərmanlarla təltif olunub.
Şagird:
Mən, Rəsulova Leyla Nazir qızı 5 iyun 2008-ci ildə Qusar şəhərində anadan olmuşam. Hal-hazırda Qusar şəhər 4 nömrəli tam məktəbin 10-cu sinfində oxuyuram.
Arzum ali təhsil almaq, insan hüquqlarını qoruyan hüquqşünas olmaqdır.
Ədəbiyyatla məşğul olmağı- şeirlər, hekayələr yazmağı çox sevirəm. Yazdığım şeir və məqalələrin əsas mövzusunu vətənpərvərlik və zəfər mövzusu təşkil edir. Sizə isə bir Şəhid yazımı təqdim edirəm.
Vətən sağ olsun!
Şəhid Orxan İsmayılova ithaf
8 Noyabr 2020-ci il Zəfər tarixini yazdığımız həmin o gün. Bayırda izdiham, səs-küy var idi. Vətənpərvər mahnılar oxuyaraq gəzən gənclər, qələbə sevinci ilə yollara axışan insanların səsi biri-birinə qarışmışdı. Hamı gülür, qürurlanır, Zəfərin sevincini bölüşürdü, Qədim kişi isə sanki bütün bunları duymur, eşitmirdi. Elə bil qəlbindəki sükut bütün otağa yansımışdı. Əlində isə 32 gün əvvəl torpağa tapşırdığı şəhid oğlu Orxanın şəkli vardı. Bəlkə də, saatlar idi ki, gözləri bu şəklə dalmışdı. Şəklə baxanda qürur duyurdu əslində. Axı onun oğlu Qarabağın, doğma diyarımız Füzulinin azadlığı uğrunda canını vermişdi. Axı onun oğlu bayırdakı qələbənin səbəbkarlarından biri idi. Amma bu qürurla yanaşı, dərin bir boşluq da vardı içində. Oğlunun gözlərinə baxanda orada sanki, oğlundan yadigar qalan 2 nəvəsini görürdü. Daha dünyanı belə dərk etməyən bu balacalar ata sevgisinə həsrət qalaraq böyüyəcəkdilər. Əlbəttə, onların atası bir qəhrəmandır, onlar qürur duyacaqlar öz ataları ilə. Lakin həmişə, hər zaman ehtiyac duyacaqlar ona.
Bu düşüncələr içərisində dalıb gedən Qədim kişi isə sadəcə bir söz deyə bilirdi: "Vətən sağ olsun".
Vətənin uğrunda canını verən,
"Vətənim sağ olsun "deyərək ölən,
Ən uca zirvəyə layiq görülən,
Şəhidlər əbədi cənnətə gedər!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
Bəlkə də bu dünyada üzündən öpüləsi yeganə varlıq elə odur - ESSE
Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Bu dünya, o dünya hamı üçündür. Sənin dünyan isə təkcə mənimdir!!!
İnsan hərdən darıxır. Sanki bir boşluğa düşür. O zaman təsəlli üçün söz bizə qonaq gəlir. Söz qonaqlığı (mənəviyyat qonaqlığı) hər dəm ələ düşmür. Söz qonaqlığı elə bir anlayışdır ki, onun nəşəsi ilə insan bir ömür yaşaya bilir.
Söz bizi duruldur, dirildir. Yer üzündə Allahın rüsxəti ilə Söz daim diridir!
Söz bizə sığal çəkir, əzizləyir, oxşayır. Düşünürəm ki, biz də gərək sözün üzündən öpək. Bəlkə də bu dünyada üzündən öpüləsi yeganə varlıq elə odur - SÖZDÜR!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
20 ildə keçilən azı iki o qədərlik yol
İLHAM ƏLİYEVİN PREZİDENTLİYİNİN 20 İLLİYİNDƏ MƏDƏNİYYƏTİMİZƏ BAXIŞ
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu il ölkəmizdə dalbadal kino, teatr, ədəbiyyat, musiqi forumları keçirildi. Elə bu gün türk xalqlarının teatr festivalına start verilib. Əvvəlki illərdə də mədəniyyət tədbirlərində bir kasadlıq duyulmayıb.
Milli mədəniyyət tarixinin araşdırılması, təşəkkülü və təbliği Ulu Öndər Heydər Əliyevin fəaliyyətində önəmli yer tuturdu və bu ənənə indi Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Eyni zamanda, milli mədəniyyətin təbliği beynəlxalq münasibətlərin tənzimlənməsinə, diplomatiyaya da xidmət edir.
İndi milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunmasına, mədəniyyətimizin inkişafına və onun xarici ölkələrdə təbliğinə, tarixi abidələrimizin bərpasına hər zaman böyük diqqətlə yanaşan Prezident İlham Əliyevin bu sahədə gördüyü bənzərsiz işlərin bəzi məqamlarını müasir dünyamızın böyük siyasi liderinin öz fikirləri ilə oxucuya çatdıracağıq.
Xüsusi olaraq qeyd etməliyik ki, 2003-cü ildən Azərbaycan yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu. Bütün sahələrdə olduğu kimi milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması, mədəniyyətimizin xarici ölkələrdə təbliği və tarixi abidələrin bərpası sahəsində əhəmiyyətli layihələr həyata keçirilməyə başlanıldı. Son iyirmi ildəki mədəniyyət salnaməsini vərəqləyəndə ürəkaçan mənzərə ilə qarşılaşırıq. Mədəniyyət obyektlərinin, ilk növbədə kütləvi nümayiş məkanları olan teatr və muzeylərin yüksək səviyyədə təmir-bərpası, ölkənin müasir inkişafını təcəssüm etdirən yeni mədəniyyət ocaqlarının yaradılması bu sahəyə göstərilən yüksək diqqət və qayğıdan xəbər verir.
Bu illər ərzində Prezident İlham Əliyev tərəfindən mədəniyyət sahəsi ilə bağlı 700-dən çox fərman və sərəncam imzalanıb. Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, mədəniyyət sahəsində böyük investisiya proqramları reallaşdırılıb, paytaxtda və regionlarda bir sıra mədəniyyət mərkəzləri, teatr binaları, sərgi salonları, rəsm qalereyaları istifadəyə verilib, habelə, mövcud mədəniyyət obyektlərinin müasir standartlara uyğun təmiri, maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, muzey fondlarının komplektləşdirilməsi və ekspozisiyaların zənginləşdirilməsi istiqamətində bir sıra irihəcmli layihələr həyata keçirilib.
Bütün bunlar ölkə başçısının Azərbaycan mədəniyyətinə, incəsənətinə və bu sahədə çalışanlara verdiyi yüksək dəyərin göstəricisidir. Bu sevgi Prezident İlham Əliyevin fikirlərində bir daha öz təsdiqini tapıb: “Azərbaycan xalqının çox zəngin mədəniyyəti, tarixi vardır. Biz haqlı olaraq öz mədəniyyətimizlə fəxr edirik. Bu gün Azərbaycan dünyada öz mədəniyyəti, musiqisi, tarixi ilə tanınan bir ölkədir”.
TEATR
Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə son illərdə ölkədə teatr sənətinin inkişafı ilə bağlı bir sıra fundamental dövlət sənədləri qəbul olunub. 2006-cı ildə Azərbaycanda “Teatr və teatr fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilib. Bu qədim yaradıcılıq sahəsinin çağdaş inkişaf mərhələsini əks etdirən Qanunda dövlətin teatr sənətinə xüsusi əhəmiyyət verməsi rəsmən bəyan edilib. 2007-ci ildə Prezident İlham Əliyev teatr sənəti ilə bağlı daha bir mühüm sənəd - “Azərbaycan teatr sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb. 2009-cu il mayın 18-də isə dövlət başçısı “Azərbaycan teatrı 2009-2019-cu illərdə” Dövlət Proqramını təsdiq edib.
Dövlət Proqramı çərçivəsində Bakıda keçirilən beynəlxalq teatr konfransları da mühüm hadisə kimi dəyərləndirilməlidir. Proqram çərçivəsində Abdulla Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla, S.Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Rus Dram, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram, Mingəçevir, Ağdam və Füzuli Dövlət Dram teatrlarının binalarında yüksək səviyyədə təmir-bərpa və yenidənqurma işləri aparılıb. Daxili imkanlar hesabına Dövlət Pantomima Teatrının binasının bir hissəsi bərpa edilərək tamaşaçıların ixtiyarına verilib. Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrının 40 il ərzində həll olunmayan bina problemi köklü şəkildə öz həllini tapıb. Görülmüş işlər nəticəsində Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrının binası dünya standartlarına uyğun təmir edilərək istismara verilib. Son illərdə onlarla sənət adamına dövlətimizin başçısının sərəncamları ilə yüksək fəxri adlar verilib. Hər il 100 nəfər istedadlı sənət adamı Prezident təqaüdünə layiq görülür. Yüzlərlə insanın mənzil və digər problemləri həll olunur. Hər il Azərbaycan sənəti qarşısında fövqəladə böyük xidmətləri olan şəxslər ömürlük təqaüd alanlar siyahısına daxil edilirlər.
Ötən illər ərzində Azərbaycan teatrları dünyanın bir çox ölkəsində keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə ölkəmizi layiqincə təmsil ediblər. Həmçinin Azərbaycana xarici ölkələrdən teatr kollektivi qastrol səfərinə gəlib. Eyni zamanda, xarici dövlətlərdən 30 nəfər tanınmış rejissor, baletmeyster, xoreoqraf, teatr rəssamı tamaşa hazırlamaq üçün ölkəmizə dəvət olunub. Teatr sənətinin inkişafı yalnız dövlət teatrları şəbəkəsi ilə izah olunmur. Bu gün artıq ölkəmizdə özəl sektor və biznes münasibətlərindən faydalanaraq, yeni prodüser mərkəzləri yaranır. Cəmiyyətdə teatra olan marağın artması yeni teatr fəaliyyəti formalarının yaranmasına səbəb olur. Bu, həm də teatrla bağlı qəbul olunmuş qanun və digər dövlət sənədlərinin işlək mexanizminə dəlalət edir. Hər zaman sənət adamlarına diqqət və qayğı ilə yanaşan Prezident İlham Əliyevin 2013-cü il 1 mart tarixli Sərəncamı ilə ölkəmizdə “Milli Teatr Günü” təsis edilib. Sərəncama əsasən milli mədəniyyətin inkişafında və ölkənin mədəni həyatında milli teatrın əhəmiyyəti və rolu nəzərə alınaraq hər il martın 10-u Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü” kimi qeyd edilməsi qərara alınıb. Həmin tarix ölkəmizin hər yerində silsilə tədbirlərlə qeyd olunur.
Prezidentin 14 fevral 2014-cü il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Konsepsiyası” sonrakı dövr üçün ölkənin mədəni həyatının müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına əsaslı stimul verdi.
Ölkədə teatr sənətinin inkişafına hər zaman diqqətlə yanaşan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev V Bakı Beynəlxalq Teatr Konfransının iştirakçılarına ünvanlandığı təbrik məktubunda deyib: “Böyük mütəfəkkir Mirzə Fətəli Axundzadə tərəfindən milli dramaturgiyanın təməlinin qoyulması ölkəmizdə xalq teatrının peşəkar teatr sənətinə çevrilməsi ilə nəticələndi. Ötən müddət ərzində dolğun fəaliyyət göstərmiş və əsl milli sərvətə çevrilmiş Azərbaycan teatrı bu gün də xalqımızın sosial-mədəni həyatında özünəməxsus layiqli yer tutur”.
KİNOTEATRLAR
Mədəniyyətin önəmli qolu olan kinonun inkişafı da dövlətin və dövlət başçısının diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir. Azərbaycanda kino sənəti əlamətdar hadisələrlə zəngin böyük inkişaf yolu keçmiş və ciddi sənət uğurları qazanmışdır. Ötən əsrin xüsusən 50–80-ci illərində yaradılmış və milli özünəməxsusluğu ilə seçilərək mədəniyyətimizin qızıl fonduna daxil olmuş ekran əsərləri kino salnaməmizin parlaq səhifələridir.
Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” 2007-ci il 23 fevral tarixli Sərəncamı milli kinomuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə yeni təkan verib. Dövlətimizin başçısının müvafiq Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasını təmin etmək məqsədilə bir çox mühüm işlər görülüb. Kino tariximiz üçün əhəmiyyəti baxımından ilk genişmiqyaslı mühüm sənəd olan həmin proqram çərçivəsində ötən dövr ərzində kino müəssisələrinin maddi-texniki bazası xeyli möhkəmləndirilib, o cümlədən Bakı şəhərində Dövlət Film Fondu üçün ən müasir texnoloji avadanlıqlara malik yeni bina inşa edilib və Nizami Kino Mərkəzi dünya standartları səviyyəsində yenidən qurulub. Ölkə başçısının “Kinoteatrların yaradılması, özəl kinoteatrların fəaliyyətə başlaması sevindirici haldır” fikri bir daha göstərir ki, bu sahənin inkişafı hər zaman diqqətdə saxlanılıb.
Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, kino sahəsinin inkişafı məqsədilə dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsait hesabına “Azərbaycanfilm” və digər dövlət studiyalarında, eləcə də müstəqil kino müəssisələrində milli maraq və mənafe baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edən mövzularda 300-ə yaxın sənədli və cizgi filmi çəkilib. İstehsal edilən 70-dən çox ekran əsəri 70-ə yaxın ölkədə keçirilən 250-yə yaxın beynəlxalq film festivalında iştirak edərək 150 müxtəlif mükafat qazanıb.
Hazırda Azərbaycan mədəniyyətinin əsas aparıcı sahələrindən biri olan kino sənətinin inkişafı və bu sahənin modernləşdirilməsi istiqamətində ölkədə sistemli islahatların həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.
ƏDƏBİYYAT
Bu bir danılmaz həqiqətdir ki, kitabxana hər bir xalqın mənəvi varidatı, xəzinəsi, maarif işığıdır. Azərbaycanda tarixən kitaba, kitabxana işinə böyük maraq olub. Qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycanda kitabxana sahəsində bir neçə sənəd imzalanıb. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı" kitabxana işinə yeni baxış formalaşdırdı.
Bu məqamda İlham Əliyevin "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında" 12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamının əhəmiyyəti xüsusi qeyd olunmalıdır. Həmin Sərəncama əsasən, artıq 450 adda kitab hər biri 25 min nüsxə tirajla və ümumilikdə 10 milyon nüsxədən artıq olmaqla çap edilərək ölkə Prezidentinin hədiyyəsi kimi təmənnasız olaraq kitabxanalara göndərilib və bu gün onlar ölkə kitabxanalarının latın qrafikası ilə çap olunmuş kitab fondunun əsas özəyini təşkil edir. Prezidentin müvafiq sərəncamları ilə nəşrə başlanan 150 cildlik "Dünya ədəbiyyatı kitabxanası", 100 cildlik "Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası", 100 cildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası" seriyasından olan kitablar respublika kitabxana şəbəkəsinin latın qrafikalı ədəbiyyat fondunun tam şəkildə formalaşması ilə nəticələnib.
Prezident İlham Əliyev mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin bir qrupu ilə görüşündə bu barədə deyib: “İlk qərarlarımdan biri də o idi ki, Azərbaycan klassiklərinin əsərlərini latın qrafikası ilə çap etdirək. Çünki bir qədər anlaşılmayan vəziyyət yaranmışdı. Biz tam olaraq latın qrafikasına keçmişdik və təhsil də latın qrafikası ilə aparılırdı. Ancaq bizim bütün klassiklərimizin kitabları vaxtilə kiril qrafikası ilə çap olunmuşdu. Ona görə şagirdlər, tələbələr onları oxuya bilmirdilər. O vaxt bizim o qədər də maddi imkanlarımız yox idi. 2004-cü ildə biz bu qərara gəldik. Baxmayaraq ki, maddi vəziyyətimiz çox məhdud idi, biz qısa müddət ərzində bunu da etdik. Nəinki Azərbaycan klassiklərinin, dünya ədəbiyyatının klassiklərinin kitabları latın qrafikası ilə çap olundu”.
MUSİQİ
Muğam öz yaşından ulu, mənəvi-ruhi duyğuların simsarı olan, fəlsəfi təməl üzərində qərar tutmuş möhtəşəm sənət növüdür. Əksər türk-müsəlman dövlətlərində muğam sənəti intişar tapsa da, hər ölkənin muğamı ifa manevrinə, boğaz tərzinə görə fərqlənir. Amma dünyada ilk dəfə məhz Azərbaycanda muğam ifaçılarının və tədqiqatının təbliğini ehtiva edən ilk rəsmi mərkəz – muğam ocağı yaradıldı. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2005-ci ilin avqustunda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin təməli qoyuldu. 2008-ci il dekabrın 27-də qədim musiqi alətimiz olan tarın quruluşunda, eyni zamanda modern memarlıq üslubunda tikilmiş Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin açılış mərasimi keçirildi.
Mərkəzin açılışında çıxış edən Prezident İlham Əliyevin dediyi: “Muğam bizim milli sərvətimizdir, çox böyük dəyərimizdir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu bu sənəti yaşatmışdır və bu gün çox vacibdir ki, bu gözəl sənət, Azərbaycan xalqının milli dəyəri olan muğam nəsildən-nəslə keçir.
Azərbaycan xalqını onilliklər, əsrlər boyu bir millət kimi qoruyan milli mənəvi dəyərlərimiz, ənənələrimiz olubdur, musiqimiz, ədəbiyyatımız, ana dilimiz, incəsənətimiz olubdur. Bütün bunları muğam sənəti ehtiva edir. Muğam sənəti vətənpərvərlik sənətidir, muğam sənəti sevgi, məhəbbət sənətidir. Vətənə sevgi, ailəyə sevgi Azərbaycan xalqına xas olan xüsusiyyətlərdir” fikirlər yaşı minillikləri adlayan muğam sənətimizə verilən ən böyük qiymətdir.
XALÇAÇILIQ
Xalçalarımız Azərbaycan xalqının məişətinə, həyat tərzinə o qədər yaxından daxil olub ki, müxtəlif zamanlarda onlarla bağlı miflər, əsatirlər də formalaşıb. Nağıllarımızda qədim dövrlərdə insanların uzaq səyahətlərə məhz xalçaların üzərində çıxmalarından söhbət açılır. Sonradan əcdadlarımızın mifik təsəvvürləri reallığa çevrildi, uçaqlar, minik vasitələri icad olundu.
Bu gün isə xalçalarımız dünyanı gəzir, həm özlərini, həm də Azərbaycanı tanıdırlar. Azərbaycan xalçalarının ölkə hüdudlarından kənarda sərgilərinin keçirilməsi və milli brendimizlə satışının təşkil edilməsi onların tanıdılmasının ən effektiv yoludur.
Yaxşı haldır ki, respublikamızda xalqımızın milli kimliyini təsdiqləyən sənət növlərindən olan xalçaçılıq ənənələrinin davam etdirilməsinə böyük diqqət göstərilir. Prezident İlham Əliyev Bakıda Xalça Muzeyinin açılışındakı çıxışında bu böyük sənət növünün qorunmasının zəruriliyinə diqqət çəkərək bildirib: “Biz öz xalçamızı, xalçaçılıq sənətimizi qoruyuruq. Azərbaycan xalçasının qorunması və inkişaf etdirilməsi haqqında müvafiq qanun da qəbul edilmişdir. Bu, bizim böyük sərvətimizdir və əlbəttə, çalışmalıyıq ki, gənc nəsil bu sənətə maraq göstərsin. Biz bunu təşviq etməliyik. Azərbaycanı xalçasız, xalçanı isə Azərbaycansız təsəvvür etmək mümkün deyil”.
Ölkə başçısının təsdiq etdiyi “Azərbaycan Respublikasında xalça sənətinin qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə dair 2018-2022-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində ötən beş il ərzində ölkəmizdə bu sahənin inkişafı istiqamətində çoxsaylı layihələr reallaşdırılıb.
YEKUN
Prezident İlham Əliyevin mədəniyyətimizin inkişafına, onun təbliğinə və gələcək nəsillərə ötürülməsinə hədəflənmiş çoxsaylı yorulmaz fəaliyyətinin hamısını əhatə etmək mümkün olmasa da, bir daha qeyd etməyə dəyər ki, bu gün Azərbaycan incəsənəti ölkəmizi dünyada daha geniş miqyasda tanıtmaqdadır. UNESCO və ISESCO kimi mötəbər beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanı yüksək sivilizasiyalı bir ölkə kimi tanıyır. Bizim bir çox mədəniyyət abidələrimiz UNESCO-nun maddi və mənəvi irs siyahısına salınıb. Xüsusilə görkəmli sənət adamlarının -şairlərimizin, bəstəkarlarımızın, elm xadimlərimizin yubileylərinin UNESCO səviyyəsində keçirilməsi Azərbaycan mədəniyyətinə, incəsənətinə verilən yüksək qiymətin nümunəsidir.
Dövlət başçımızın mədəniyyətimizə göstərdiyi qayğının bir nümunəsi də görkəmli sənət adamlarının yubileyləri ilə bağlı xüsusi sərəncamlar imzalaması və onların abidələrinin ucaldılması ilə bağlıdır.
Bir məqamı isə xüsusi olaraq vurğulamalıyıq ki, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə İkinci Qarabağ müharibəsində qazanılan möhtəşəm qələbə mədəniyyət xadimlərimizi daha yeni yaradıcılıq ruhuna kökləyib və hazırda ölkəmizdə qələbə ruhlu yeni əsərlər yaranır. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2022-ci ilin ölkəmizdə "Şuşa ili" elan edilməsi də əlamətdar hadisə oldu. Bu münasibətlə ölkəmizdə, eləcə də mədəniyyət paytaxtımız Şuşada silsilə tədbirlər təşkil edildi.
Həmçinin bu gün Azərbaycan dünyada mədəniyyətlərarası və sivilizasiyalararası dialoq mərkəzidir. 2008-ci ildə Prezident İlham Əliyev tərəfindən irəli sürülən mədəniyyətlərarası dialoqa dair “Bakı prosesi” regional təşəbbüsdən beynəlxalq platformaya çevrilib.
Ölkəmizdə mədəniyyət sahəsinin ahəngdar inkişafının təmin edilməsi, heç şübhəsiz, dövlət başçısının bu sahəyə yüksək diqqət və qayğısının nəticəsi, eyni zamanda, milli-mədəni intibah amalının əbədi yaşayacağının təminatıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
“Hinal qartalı”nın premyerası barədə qeydlərim
Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Nizami Kino Mərkəzində Vətən müharibəsi şəhidi Ağacavad Mütəllimzadəyə həsr olunmuş, ssenari müəllifi Mehriban Sadıqova olan “Hinal qartalı" sənədli filminin təqdimatı keçirildi. Tədbirdə ictimaiyyət nümayəndələri, şəhid ailələri iştirak edirdi.
Bildirildi ki, Vətənimiz uğrunda mübarizədə canlarından keçən oğullarımızdan biri də İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Ağacavad Mütəllimzadədir. Sənədli filmin təqdimatının məhz Vətən müharibəsinin üçüncü ildönümü günlərinə təsadüf etməsini yüksək qiymətləndirən çıxışçılar bununla Ağacavad Mütəllimzadənin timsalında bütün şəhidlərin xatirəsinin yad olunduğunu qeyd etdilər, qəhrəman oğulların şərəfli həyat və döyüş yolunun gələcək nəsillərə çatdırılmasının vacibliyindən danışdılar.
Şəhidin anası Nailə xanımın sözlərinə görə, filmin bünovrəsi Nailə xanımın Ağacavadın könüllü olaraq döyüşə yollanmasını istəməməsi, atasının isə oğlunun arxasında dayanaraq "Oğul bu gün üçündür. Vətənin dar günündə vətən keşiyində dayanmayacaqsa, onda mən bu üç oğlu niyə böyütmüşəm?" fikirlərinin üzərində qurulub.
Filmin ssenarisi Mehriban Sadıqova film haqqında bildirdi ki: “Bu filmin çəkilməsinə əsas təkan Ağacavadın ailəsinin, məktəbinin, müəllimlərinin onun haqqında ətraflı danışmasından yaranıb”. Və qeyd etdi ki, bu film 3 il ərzində həm Ağacavadın doğulub- böyüdüyü Maştağa qəsəbəsində, həmçinin döyüşdüyü ərazilərdə, hətta Murovdağda belə çəkilib.
Və sonda filmi yaradanlar Mədəniyyət və Müdafiə Nazirliklərinə filmin ərsəyə gəlməsində göstərdikləri dəstəyə görə, təşəkkürünü bildirdilər.
Həmçinin filmdə şəhidimizin doğulub -böyüdüyü Maştağa qəsəbəsinin qədim tarixi, əsrin əvvəllərində erməni daşnaklarının qarşısının alınmasında böyük rolu olduğu da vurğulandı.
Sonra "Hinal qartalı" filmi nümayiş olundu. Və təbii ki, bəyənildi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2023)
