Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

QAPAQ ŞƏKLİ BARƏDƏ

“Beşikdən qəbrə kimi sərnişin daşıyan bu avtobusun fotosunu şair Elşən Əzim çəkib göndərib. Avtobusun marşrutuna baxın: 1 nömrəli doğum evindən başlayır, Xutor qəbristanlığında bitir. 

2.

-Salam, mənim mifologiya fakültəsi barədə məqaləm var.

-Mifologiya fakültəsi? Nədisə beləsini xatırlaya bilmirəm.

-O qabaqlar jurnalistika fakültəsi adlanlrdı.

3.

Əgər tanışlar səndən “işlərin necədir” soruşmaq əvəzinə “sağlamlığın necədir” soruşurlarsa, demək, daha qocalmısan.

4.

Maşın-maşın cehiz əvəzinə bir çamadanla ər evinə gedən gəlinin niyyəti bəllidir, tezliklə geri qayıdacaq. 

5.

Blokda yazı:

Yoldaşlar (silinib)

Vətəndaşlar (silinib)

Cənablar, tərbiyıniz olsun, bloku batırmayın! 

6.

Müxbir: - 4 saylı doğum evində 72 körpə dünyaya gəlib. Onlardan birininə - Kopiyirmi doqquzun atası Lissabonsammiti Oktyabrinqilabıyevə yaxınlaşaraq təəssüratlarını bizimlə bölüşməsini istəyirik:

-Lisaabonsammiti müəllim, özünüzü dünyaya oğul övldı gətirən ata kimi necə hiss edirsiniz? Təəssüratlarınız necədir?

-Kaş bu günü atam Qırxbirqırxbeşmüharibəsi müəllim görə biləydi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi yazar Xoydan Əmin Hacılıdır.

Əmin Hacılı

Xoy

I

Bu tək başına göstəridir

Sən məndən əskilib səhnəyə çıxırsan

Mən kinonun tualetində Merilin Monronun rəsminə boşalıram

Səhnədə səni alqışlayırlar

Tualetdə qapını.

Çıx

Düş

Bu tək başına göstəridir.

Bir kişi dörd yol ayrıcında üzərlik fırladır

Sən /birdən/ höyüşnə kimi içimə düşürsən

Şəhər boğa buynuzunda fırlanır

Sən keçirsən

Mən adını qoyacağam sonunda bu dərdin üstəlik

Sabah söyüşlərinin Background-unda siqnal səsləri

Biraz yaradıcılıq

Sabah söyüşlərinin Background-undakı siqnal səslərini.

*

Birinci qoşağın yazdığı şeirlər bütün qadınlara oxundu

Qadınlar bitdi sonra

Şeirə başlamadan əvvəl Merilin Monronun rəsminə boşaldım

Mən sənə sənin anlayacağın dildən danışdım nəsnə;

Sevgi yalnızlığın bacaqları arasında vibrator nə isə nə

İkinci pərdə

Mən hara gedəcəyimi bilmirəm

Tualetdən sonra

Şəhər boğa buynuzunda fırlanır

Və

Qaldı ki,

Bu tək başına bir göstəridir

Sən oyunçu olaraq çaxmağını fırladırsan

Mən seyirçi olaraq siqaretimi yandırıram

Sonra hekayənin ortasından həqiqətin papağını çalıram

(Od tutdu kino

Seyircidən seçilmədi oyunçu)

Mən dörd yol ayrıcında üzərlik fırladıram

Sən səhnədə məni anladırsan

Bir kişi tualetdə...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

Güney azərbaycanlı yazar Dr. Hüseyn Şərqidərəcək SOYTÜRK “Bir məzar daşına sığar” adlı çox aktual və maraqlı bir yazı yazıb. Onu oxucularımıza təqdim edirik. 

Türkiyə türkcəsindən yazını dilimizə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının əməkdaşı Ülviyyə Əbülfəzqızı uyğunlaşdırmışdır. 

BİR MƏZAR DAŞINA SIĞAR

Gəzməyə çıxdım gözəl  havada.

Rast gəldim qəbiristanlığa

Addımladım düşünərək, məzarlara baxa- baxa. 

Çox maraqlı yazılar satışdı gözlərimə...

Bir kasıbın, evsizin məzarı üstündə yazılmışdı:

“Mənim də artıq evim var, Allahıma şükür olsun".

Yaxınlaşdım bir başqa məzara bir varlının məzarıydı.

"Allahım, mən bu dünyada hər şeyi pul ilə edə bildim, pul ilə satın ala bildim.

Amma ölüm mələyini pul ilə ələ ala bilmədim"...

İrəlilədim bir az da sonrakı məzara

Qəlbi qırılımış bir qulun məzarıydı.

Onun məzar daşında

" Əlbəttə, qiyamət günü var

O dəhşətli gündə ahım sizdən çıxacaq" yazılmışdı.

Addımladım bir az irəli bir gənc oğlanın məzarına, yazılmışdı:

"Allaha həmd olsun ki, siz də peşman olacaqsınız

Bir- birinizlə yola gedin, bir- birinizi incitməyin"...

Addımladım yenə də qəbirlərə baxa-baxa.

Qarşıdakı məzarda yatırdı bir ana, yazılmışdı:

"Allaha and verirəm, məndən sonra yaxşı baxın övladlarıma"...

Bir az da irəlidə rast gəldim bir dəlinin düşündürən məzarına yazılmışdı:

"Mən dəli deyildim, ağıllı gəldim dünyaya. 

Ağılla yaşayırdım. Ağlınız  olmadığına görə məni dəli gördünüz…”

Gedə- gedə baxdım ki, bir körpə məzarı.

"Nə yaxşı ki böyümədim

Mən də öldüm gün gəlmədən

Bəlkə də, böyüyüb pis insan olacaqdım"...

Bir məzarlıq idi bu insanların hekayəti...

Hər məzarın bir kədəri, ayrıdır hekayəsi...

Fərqli- fərqli ömürlər var,

50, 60, 70, 80..

Uzun illər yaşasan da, yaşadığın o illər bir məzar daşına sığar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi

Hər şeydən öncə, Təbrizdə yaşayan insanların, xüsusilə gənclərin psixi durumunu nəzərə alıb onlarla uzun müddət danışıqlarımız, diskussiyalarımız oldu. Nəticəsində isə onların 90 faizinin depressiyada olduqları ilə qarşılaşdım. 

Onların bu depressiyadan bir qurtuluş yolu axtardıqlarına cəhd göstərdiklərini gördüm, ancaq ipin ucunu tapıb, yaşadıqları bu pis və absurd pozisiyadan çıxa bilmirdilər, bilmirlər, korrupsiyalar davam edərsə bilməyəcəkdirlər! 

Oxuduğum kitablara, kütlə arasında qazandığım təcrübələrə əsaslanaraq iddia ilə humanitar elmlərin hər bir budağının kütləyə buraxa biləcəyi çeşidli təsirlərindən yaza bilərəm. Ancaq bu elmlərdən Güney Azərbaycan ədəbiyyatını illər boyu araşdırıb təxəssüs qazandığım üçün ədəbiyyatı seçirəm. 

Əsas mövzuya qayıdım. Tarix boyu ədəbiyyata dünyanın hər yerində böyük dəyər verilibdir, bu dəyərləri isə burjuaziya səviyyəsindən tutmuş proletar səviyyəsinə qədər, insanlar öz instinktlərində olan duyğulara, düşüncə səviyyələrinə bağlı olaraq yaxşı və yaxud pis olaraq dəyərləndiribdirlər. Ancaq saraylar, xüsusilə İran saraylarında yaşayan şahlar, ədəbiyyata daha çox dəyər verib şairi öz nəzdlərinə dəvət edibdirlər və onu şaha, saraya, hökümətə mədhiyyələr yazmağı ilə sarayda yaşamaq təqaüdü ilə təltif edibdirlər. Örnək üçün İranın Qəznəviyyə sülaləsində Fərruxi Sistani, Əbülqasim Firdovsi, Ünsüri Bələxi adlı şairlər Mahmud Qəznəviyə mədhiyyələr yazıbdırlar. Fərruxi Sistaninin mədhiyyələrinin birində Mahmud Qəznəvini yer kürəsinin imperatoru, bəzəyi, fəxri kimi təmsil edib illüziyalar yaradır. Bu təmsillərin arxasında da Mahmud Qəznəvi öz diktator işlərini sahmana salırdı; Məlik Ayazın saçlarını dizinin üstündə sığallayırdı, qılıncını qınından çıxardb-çıxartmaz qanlar tökürdü, sonra əlləri qanlı-qanlı ölənlərin yasında meyit namazı qılırdı. Diktatorluqlara yazılan mədhiyyələr bütün ədəbi mühitdə, çoxlu ölkələrdə baş vermiş şahlar tərəfindən planlaşdırılmış prosesdir. Həmişə şahlar, ən güclü qələmə malik olan ədəbiyyatçını öz kölgələrinin altında saxlamağa çalışıbdırlar, niyə ki, klassik şeirlərin vəzninin axıcı, ürəyə yatan, xoşagələn olduğu üçün xalqın etirazlarının önünü epik, yeri gəlmiş olursa da lirik şeirlərlə alsınlar deyə şairlərin – mədhiyyəçilərin şeirlərini qızıllarla mükafatlandırıbdırlar. Buna baxmayaraq hökümətin qarşısında öz düşüncəsini qələmə alan şairlərin sayısı da az olmayıbdır. İmadəddin Nəsimi “ənəlhəq” deyib dərisi soyulur, həmin kəlmələri bir başqa formasiyada da Mikayıl Müşfiq öz düşüncəsində tərənnüm edir, repressiyada öldürülür. Həmin tərənnümlər Məhəmmədhüseyin Şəhriyarın “Heydər babaya salam”ının yazılmasına səbəb olur. O səbəblər isə, daha sonralar Təbrizli Rza Bərahənini şeirlərinə öz təsirini buraxır və İran ədəbiyyatını lərzəyə gətirən “Dəf” adlı məşhur şeiri yazılır. Amma azadlıq üçün savaşan şairlər; şahların, xanların, başda oturanların düşüncəsinə müxalifət göstərən güclü qələm adamlarının sayından, optimizm düşünməsək, az olubdur. Təəssülə! 

Saray şairlərinin mövzusuna yazının sonunda ikinci mövzuya yekun vurub konkretləşdirəcəyəm. 

Güney Azərbaycanda çox sayıda şairlər vardır, şairlər! Kiminin əlinə qələm keçirsə improvizatorluğa başlayır, şeir yazdığını iddia edir. Buna baxmayaraq ədəbiyyat təkcə şeir yazmaq deyil, humanitar elmlərin budaqları kimi, ədəbiyyatın da özünəməxsus budaqları vardır və şeir o budaqlardan biridir. Təbrizdə şeir yazan soydaşlarmızın çoxundan “Niyə şeir yazırsan?” sualını soruşduğumda təkəbbürlə “Şeir yazanda dincəlirəm”, “Şeir yazıram ki, kitablarımı çap eləyim. Məndən sonrakı uşaqlarım mənim şair olduğumu bilsinlər” kimi milyonlarla içi boş cavabla qarşılaşıram. Amma o şeir yazanlar, şeiri təkcə öz nəvələrinə görə yazmırlar, onlar yeri gəlmişkən ədəbi dərnəkləri yiyələnibdirlər, ədəbi mətbuatlardan düşmürlər, yeri gəlmişkən küçədə, marketdə, kafedə də özlərini tanıtdırmaq üçün kağızı çıxardırlar, şeirə oxşar sözləri dalbadala düzürlər, həzyan deyirlər, onlar şeirin nə olduğunu bilmədən özlərini şair kimi reklam edirlər. Əlbəttə ki, onların sözlərini diqqətlə dinləyən müxatiblərin instinktində sözlər öz təsirini buraxır. Ancaq bu təsir; mənfi təsirdən başqa heç nə ola bilməz!

Şeir hərəkətdir, şair isə cəmiyyəti oyatmaq, tərpətmək üçün şeir yazmalıdır. Bu günki insanlar ədəbiyyat ilə deyil, ədəbiyyatçı ilə fikirdaş olmaq, əsərlə əlaqə saxlamaq istəyərək yenilik axtarır. Bü günki insanlar qəzəlin axıcı vəzni ilə sərxoş ola bilmirlər. Üstdə qeyd etdiyim kimi, Güney Azərbaycanda şeir yazan çoxdur, təəssüflə şair yoxdur. Buna baxmayaraq Güney Azərbaycanda nasirlər də barmaq sayısı qədərdir. Di gəl, bu şairlərin 80 faizi isə Füzulinin yazdığı qəzəllərin bəhrindən çıxa bilmirlər. Mən bu yazıda Füzulinin şeirlərini dəyərsizləndirmək istəmirəm, sadəcə müasir dövrün insanlarını Füzulinin şeirləri xoşbəxt etməyəcəkdir. Klassik dövrün bütün ədəbiyyatçılarının müasir dövrdə təkcə heykəli, divarlardan aslanılacaq fotoşəkilləri, adına vurulacaq küçələr tarixə də, əndişəyə də kifayət qədərdir! Çünki uzun illər keçsədə, qəzəldə olan düşüncələr ruhi işgəncələrdən tutmuş siyasi diktatorluqlara qədər insanı xilas edə bilməyibdir. 

Güney Azərbaycanda hər şeyi başda oturanların diktator prosesləri ilə aparırlar. Kitablar çıxır; hamısı Azərbaycan dilinin qrammatikasını gözləmədən, qəzəlsayağı şeirlərdir, şaqqa-şaq çap olunur. Azərbaycan dilli televiziyalarda mahnılar oxunur; heç biri Füzulinin qəzəllərindən və yaxud Füzuli sayağı yazılan qəzəllərdən qurtarmaq istəmirlər. Ay sənətkarlar, Füzuli və klassik dövrdəki şairlər olmasaydı siz sənətkar ola bilməyəcəkdiniz?! Füzuli adına məclislər qurulur, Füzuli adına ədəbi müsabiqələr olur. Amma bu günün insanları Füzulinin lirik qəzəlləri ilə sadəcə ömür boyu ağlaya bilərlər, əndişə qazana bilməzlər, yaşadıqları dövrün diktatorları ilə mübarizə etməyin üsullarını anlaya bilməzlər. Şeir hərəkətdirsə, o hərəkət hansısa əndişənin kölgəsində həyata keçirilməlidir. Füzulinin başdan-ayağa əsərlərini oxuyuruq, ağlaşmaqdan, nalədən, fəryad qoparmaqdan, mərsiyyədən başqa heç nə yoxdur. Füzulini qınamıram, onun dövründə şeir yazmaq prosesi bu əndişələri tələb edirdi, bəlkə də! Ancaq indi Füzuli sayağı yazılan şeirlər ilə fəxrlənmək, hətta Füzulidən fetiş düzəltmək zamanı deyil. İndi yeni şair, yazar, rejissor vb... incəsənət adamları müasir insanların düşüncəsində yenilik yarada bilmirlərsə incəsənət də, sənətkar da, onlara maraqlanan kütlənin mədəniyyəti də, dili də məhv olmağa məhkumdur. 

Şairlərin Füzuli sayağı əsərlərinin çapından sonra da kuliminasiya yaranır, şairlər də müasir insanlar kimi depressiyaya düşürlər, onların kitablarının oxunulması üçün hər yerdə şikayətlənib “Hanı o kitabsevərlər?” deyib ah çəkirlər. Ruhi xəstəliklər virus kimi hər yerə yayılmağa, insanları kütbeyinləşdirməyə başlayır. 

Bir binanın tikilmədən öncə düzəlməyində savadlı və ziyalı memarlar bir araya gəlir, təkrarsız oturumlardan sonra o binanın necə tikilməsi haqda, nə qədər tikinti materialları işlənəcəyi dəqiqləşir və o bina tikilir, o binada insanlar yaşayır. Ancaq bu binanın tikilişində çalışan memarlar savadsızlar, memarlqdan başı çıxmayanlar olsa, binanın çökülməyi qəti bir məsələdir. Mən həmişə bir camiəni bina kimi təşbih edirəm və o binanın memarlarını humanitar elmlərinin savadlı və ziyalıları adlandırıram. Bu elm adamlarının təkcə biri savadsız olarsa (təəssüflə heç biri savadlı deyil) materialların necə işləndiyini bilməyəcək və düzəltdikləri camiə - bina zaman axımı ilə çökəcəkdir. Təbii ki, amatör ədəbiyyatçılardan deyil, mən burda professional olduğunu iddia edən ədəbiyyatçılardan danışıram. 

Hansı camiənin ədəbiyyatçısı öz dilində yazan kassik qələm adamının əsərləri ilə qarrahlanırsa, onun müasir dövrdə yaza biləcəyi modern əsər qədər gücü yoxdur. O yazsa da, o ədəbiyyatçı kimi tanınsa da köhnəlmiş bazadan əllərini üzə bilmədiyi yazdığı sətirlərdə üzə çıxacaqdır. Təkrarlayıram! Klassik şairin heykəlini düzəltsinlər, adına küçələr vursunlar, bu tariximizin hafizəsini dirçəltmək üçün gözəldir, amma incəsənət laboratoriyasında sənətkar öz əsərinin mahiyyəti ilə, mühtəviyyatı ilə əsər yaratmalıdır!

Birinci mövzu ilə yazını yekunlaşdırıram. Həmin şahlar, yenə də vardırlar. Başqa ad ilə, başqa sülalə ilə başqa bir biçimdə, həmin ədəbiyyatçını saraya çəkmək prosesinin üzərində çalışırlar və bu prosesdə də demək olar uğurludurlar. İndi isə hansısa aşıqlar sazı götürüb şəhərin mərkəzində qurulan festivallarda iştirak etməyinə, onun qışqırıb sınıq-salxaq şeir oxumağına icazə verilir, hansısa Füzuli sayağı lirik şeir yazanın sinəsinə orden aslanır, ev alır, kitabı çıxır. Amma yeni düşüncəyə malik olanları isə dustaqda, zəncirlərin siluetində yaşadırlar, camiə oyanmasın deyə!

Müasir dövrdə modern, hətta postmodern əsərlərdə xalqın yaşadığı mühiti düşünə bilən bir sənətkar, yenilik yarada bilərsə, o zaman hər şey gözəl olmağa yönələcəkdir. Necə ki, Anqola ölkəsinin şairi və birinci prezidenti olan Aqostinyo Nettoişgəncələrə məruz qalsa da, azadlıq sevdasından vaz keçmədi. Öz şeirlərindəki yeniliklərlə azadlığa çatan bir camiəni sübuta yetirdi. 

İncəsənət ziyalıları kimi tanınmış adamlar, xüsusilə ədəbiyyatçı, yaşadığı dövrü ilə birgə update ola bilmirlərsə, yenilənməyi bacarmırlarsa o camiənin insanları psixologiya həkimlərinə müraciət etməyə məcbur qalacaqdırlar. O camiədə heç zaman dünya ədəbiyyatı ilə müqayisə edə biləcək həddə romanlar yazılmayacaq, fərqli mahnı səsi eşidilməyəcək, müxatibdə yeni əndişələr yarada bilən şeirlər çap olunmayacaq, kitablar satılmayacaq, dil asimilassiya olacaq, başqa xalqların mədəniyyəti xalqın doğma mədəniyyətini öhdələnərk həmin tarixdəki ədəbiyyatçıları, həmin xiyabandakı heykəlləri, həmin küçə adlarını məhv edəcəkdirlər... 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

Pərvanə Məmmədova-Kəlağayı - “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

İlin hər fəsli gözəldir. Kiminə bolluq fəslidir payız, kiminin ən çox sevdiyi fəsil; A.S.Puşkin, N.A.Nekrasov kimi. 

Düzdür, dahi Nizami Gəncəvi yazırdı: 

Əsdi xəzan yeli, payız yetişdi,

Bağların əhvalı tamam dəyişdi.

Küləklər taladı bağçanı, bağı,

Soldu al güllərin yanar çırağı.

Arxlar kənarında otlar sapsarı,

Töküldü reyhanın şux yarpaqları.

Sanki ağaclıqda odlar qalandı,

Əlvan yarpaqları alışdı, yandı.

Amma bu, sadəcə keçəri ovqatdır. Yaradıcı insanlar üçün əksərən payız ən məhsuldar fəsildir. Onlar bu fəslin hər elementindən ilhamlanıb gözəl əsərlər yaradırlar. Parlaq və ifadəli payız tablosunda hər kəs fərqli şey görür. Kimdəsə gözəl və heyrətamiz, kimdəsə ən ziddiyyətli hissləri oyadır payız.

Mən payızın gəlişinə həm sevinir, həm də kədərlənirəm. Rənglərin çalarına heyran olur və bu gözəlliyin solmasını görüb qüssələnirəm. Xatirələrin soyuq yellərini xatırladan küləkləri hiss etdikcə, həyatı yarım qalmış yarpaqları, ac qalmamaq üçün ağacdakı meyvələri dimdikləyən sərçələri, dağılmış qaranquş yuvalarını, el-obasından uzaq düşən durnaları, bir zaman  ağaclarda fərəhlə, nazla yellənən yaşıl yarpaqların indi ayaqlar altında xışıldayan xəzələ dönüşünü, tükənmiş insan kimi hər an ağlamağa hazır olan buludları, heç yerə gedə bilməyən, yağışlar altında çarəsiz islanan ağacları gördükcə, kövrəklik yaranır qəlbimdə.

Bir şeirimdə fəsilləri insan ömrünə bənzətmişdim... 

Ömrün fəsilləri

İnsanın ömründə  vardır dörd fəsil,         

Həyatın əvvəli bahardır əsil.

Yaşayıb qayğısız uşaqlığını,

Görərsən yaz kimi şıltaqlığını.

Gülüşün hər yana  şölələr saçar,               

Körpə qönçələrin  tər güllər açar.                 

Yaz yağışıtək  töküb  göz yaşın,                  

Göyqurşaqlarına qarışar başın.

Gənclik də eşqilə edib  məharət,

Bir yay fəsli kimi verər hərarət.

Hər kəsə, hamıya qaynayar qanı,

Yalnız sevdiyinə qurbandır  canı.

Aşiq qəlb isidər  məhəbbətilə, 

Əğyarı kül edər məşəqqətilə.

Bürünər qumaşa al-əlvan gəzər,

Zövq, səfasıyla həyatı bəzər.

Elə ki, gəncliyi  yetişdi sona,

Aramsız yağışlar dost olar ona.                           

Payız xəzanını ömür bəxş edər,  

Köçəri quşlartək doğmalar  gedər.

Kiminin ağacı  verər bar-bəhər,  

Kimi “yarpaq tökər”, eyləyər qəhər.

Dağların başına sis - duman gələr,

Qəlblərə dərd, qüssə, nisgillər ələr.

Qocalıq tən olar fəslin  qışına,

Cadar torpaq bənzər üz qırışına.

Üşüdər insanı bərk soyuq, ayaz.

Görünər saçları qar kimi bəyaz.

Gecələr, gündüzlər boran, qar olar,

Bənizi, rüxsarı gül kimi solar.

İnsanın gözündə son ümid sönər.

Yaranan hər varlıq torpağa dönər.

İnsan ömründəki nisgili xatırladan payız dumanını, çənini sevməsəm də, vurğunu olduğum şəhərimi -Şəkimi qoynuna alan dağların rəng çalarını çox sevirəm. 

Şəkillərdə: Şəki payızı 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

“Məşhurlarla üzbəüz” rubrikasında bu dəfə “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlərə  Azərbaycanın əməkdar artisti, Opera və Balet teatrının və Milli Konservatoriyanın solisti Gülüstan Əliyevanın fikirlərini təqdim edəcək. Fikirlərini ondan Aysel Kərim alıb.

Gülüstan Əliyeva 8 aprel 1967-ci ildə Yevlaxda doğulub. Kiçik yaşlarından musiqi ilə məşğuldur. Yevlaxda orta məktəbdə oxuyanda atası onu və bacılarını musiqiyə cəlb etmişdir, Pionerlər evində musiqi ilə məğul olmağa başlamış, musiqi məktəbində bunu davam etdirmişdir. 1982-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə keçirilən Gənc İstedadların Respublika Müsabiqəsində iştirak etmiş və üç turun üçündən də əla qiymət alaraq müsabiqənin qalibi olmuşdur.

Elə həmin ildə Bakı Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbinə qəbul olmuşdur. Burada Xalq artisti İslam Rzayevin sinfində muğamın sirlərini öyrənmişdir. 1985-ci ildə məktəbi fərqlənmə ilə bitirərək həmin il Üzeyir Hacıbəyli adına Dövlət Konservatoriyasının tarixində ilk dəfə açılan muğam sinfinin ilk tələbəsi olaraq, 1990-cı ildə həmən sinfin ilk məzunu olmuşdur. Müəllimi Xalq artisti, professor Arif Babayevdir. Hələ tələbəlik illərində (1986) Gürcüstanda keçirilən beynəlxalq tələbə gənclər festivalının iştirakçısı və qalibi də olmuşdur.

1992-ci ildə Beylaqan royonu Günəşli qəsəbə inməktəbdə musiqi müəllimi kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1993-cü ildə ailə həyatı quraraq yaşadığı Cəbrayıl rayonu  işğal olunduqdan sonra məcburi köçkün kimi Bakiya qəlmişdir. 1994-cü ildə Sabunçu rayonunun 170 saylı orta məktəbdə müəllim kimi işləmişdir. 1994–1995 illərdə eyni zamanda Muğam Teatrında işləmişdir. 1995-ci ildən isə Opera müğənnisi kimi Opera və Balet Teatrında işə başlamışdır və bu günə qədər Opera və Balet Teatrında yüksək dərəcəli solist kimi çalışır.

2003-cü ildən Azərbaycan Milli Konservatoriyanın muğam kafedrasının müəllimi, 2015-ci ildən baş müəllimi, 2017-ci ildən kafedranın dosenti, 2022-ci ildən isə sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktorudur. Dissertasiyası "Azərbaycan Bəstəkarların opera yaradıcılıqında qadın obrazlarının musiqili drammaturji həlli" adlanır.

Gülüstan Əliyeva konsert fəaliyyəti ilə olduqca ciddi və səmərəli məşğul olur. Müxtəlif televiziya kanallarında xalq və bətəkar mahnılarını, muğamları böyük ustalığla ifa edir. Müğənni həmçinin dövlət konsertlərində, tədbirlərdə də müvəffəqiyyətlə çıxış edərək ona göstərilən etimadı daim doğruldur. 

Azərbaycan Milli musiqisini və muğam sənətini dünyanın bir sıra ölkələrində — Türkiyə, İran, Moldova, Rusiya, Avstriya, İsveç və s. ləyaqətlə təmsil edib. 1997-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev rəhbərlik etdiyi Neft Konsorsiumu çərçivəsində keçirilən tədbirdə iştirak edib.

2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb. 1 may 2017-ci ildə, 9 may 2018-ci ildəvə 10 may 2019-cu ildəPrezident Mükafatına layiq görülüb.

2021-ci ildə Xarı Bülbül Best Awards mükafatına layıq görülüb. 

Səsi – sopranodur.

Gülüstan xanım həm şəhid bacısı, həm də şəhidin həyat yoldaşıdır. Fəaliyyətində müşahidə edilir ki, şəhid və qazi ailələrilə mütəmadi görüşüb, onların dərdinə şərik olur. Ondan ilk olaraq 44 günlük Vətən müharibəsi və şanlı zəfərimiz haqda fikirlərini alırıq.

G.Ə:  Düzdür, 44 günlük vətən müharibəsi haqqında çox danışmışıq, yazmışıq, çıxış etmişik. Amma hələ əsrlər, qərinələr boyu bizlər bu haqda nə qədər danışsaq da yenə azdı. Azərbaycan dünya miqyasında kiçik bir ölkədir. Bu otuz illik həsrət, otuz illik işğal xalqımızı qələbə üçün hazırladı. Yəni bu ötən otuz ilin nəticəsi bizə onu göstərdi ki, bu millət heç də öz torpağını unutmayıb. Əksinə, hər gün, hər an, hər dəqiqə torpaqların azad olunması üçün çalışıb, evlərdə bu haqda böyük tərbiyəvi işlər aparılıb.

Nə yalan deyim həmişə fikirləşirdim ki, görəsən, gənclərimiz gedib o torpaqlara çıxa bilərmi? Torpaqlarımızın xilası üçün çalışarlarmı? Hərdən isə daxilimdə ruh düşkünlüyü yaranırdı. Düşünürdüm ki, o torpaqları görməyən gənclər, bilmədikləri yeri necə müdafiə etsinlər? Amma heç demə belə deyilmiş. Fikrim bunun tam əksini göstərdi. Heç vaxt Qarabağı, Şuşanı görməyən, Qarabağın adını sadəcə olaraq eşidən gənclərimiz vətən üçün səfərbər oldular, canlarından keçdilər. Azərbaycana zəfər yaşatdılar. Vətən oğulları dünyaya gəlir ki, düşmənə çəpər olsun, sipər olsun. Müharibə təkcə cəbhədə deyil, bizim hamımızın evində gedirdi. Çünki biz hər anı, hər dəqiqəni səbrsizliklə izləyirdik, gözləyirdik. Çalışırdıq ki, arxa cəbhədə biz də onlara öz gücümüzlə, bacardıqlarımızla dayaq olaq. Amma... (qəhərlənir) Hərdən düşünürəm ki, biz nə qədər onlara həmin anlarda dəstək olsaq da, səngərdə, atəş xəttində bir gecə qalmaq necə dəhşətdirsə, heç bir təsəlli, təskinlik onun qarşılığını verə bilməz. Ona görə də bu haqlı Vətən müharibəmizin qazilərinə ömür boyu borcluyuq, minnətimiz sonsuzdu. Şəhidlərimizin qarşısında baş əyirik. Hələ birinci Qarabağ savaşında igidlərimiz şəhid olanda biz o vaxtdan qürurlu idik, sınmamağa çalışırdıq. Amma bütün bunların qarşılığında torpağımızı itirdiyimiz üçün çox sınıq idik, ölkələr içində utanırdıq. Sənət adamı kimi dünyanın bir çox yerlərində qastrol səfərlərində, iş görüşmələrində, tədbirlərdə iştirak edəndə bir az utanırdım, sıxılırdım. Bilirsiniz, haqlı sözü demək üçün bir məkan, bir məqam, səni eşidə bilən insanlar və dünya  olmalıdır ki, onu deyə biləsən. Bax ölkəmiz bu otuz il məhz bunun üçün çalışdı. Ölkə başçımız cənab İlham Əliyev və ulu öndər vaxtı ilə deyirdi ki,  Qarabağı qaytaracağıq. O vaxtlar bu sözlər xəyal kimi görsənirdi. Amma gördüyümüz kimi Ali baş komandan bütün ideyaları bir-bir həyata keçirdi. Azərbaycan iki yüz, üç yüz ildən çox idi ki, bir qarış torpaq geri qaytara bilməmişdi. Amma prezidentimiz beyin savaşıyla, savadıyla bu qələbəni qazandı. Bizlərə bu xoşbəxt günü göstərdi. Qələbə mənim üçün bu deməkdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

NƏSR                                                           

YUNUS OĞUZ

CIĞIR

(tarixi romandan bir parça)

Müharibə isə davam edirdi.

...Neçə gündür gözünə yuxu getmirdi. Ermənilər elə bil Murovdağda onların koordinatlarını əzbər bilir, başlarını qaldıran kimi atəşə tutur, mərmilər atırdılar. Murov zirvəsində onların tutduğu mövqe çox vacib idi. Buradan Kəlbəcərə yol açılırdı. İndi bu yüksəklikdə ilişib qalmışdılar. Buludlar yol göstərənləri, daş-qayalar səngərləri olmuşdu. Başqa yerlərdən, hətta uzaqdakı qaya arxasından da hücuma keçmək istəyəndə də üstlərinə mərmilər yağırdı.

Ara bir qədər sakitləşəndə, o, qayanın dibində oturdu. Buranı nə külək tuturdu, nə güllə. Elə o dəqiqə də göz qapaqları örtüldü. Hardasa general Polad Həşimovun qəbri göründü. General həmişəki kimi gülümsəyirdi. Onun məzarının yanında üstü qara mərmərdən hörülmüş bir qəbir də vardı, amma üstündə şəhid olanın nə adı vardı, nə də şəkli. Öz-özünə sual verdi: “Bu kimin qəbridir?” Cavab tapa bilmir, gözlərini də ünvansız mərmərdən çəkə bilmirdi. Bu zaman Poladın şəkli danışmağa başladı:

-Bu qəbrin sahibinin kimliyini bilmək istəyirsən? - Onu təəccüb bürüdü. Şəkil dil açıb danışa bilərmi, bu olası iş deyil? - Əsgər, hələ tezdir.

İstər-istəməz dodaqlarının arasından sual çıxdı:

-Nə hələ tezdir, generalım?

General yenə gülərüzlə cavab verdi:

-Bu qəbrin sahibinin kim olduğunu bilmək tezdir.

-Niyə?

-Onu özün lap yaxında biləcəksən. Bilirəm Vətən müharibəsi başlayıb. Qarabağ işğaldan azad edilir. Torpaq uğrunda şəhid olanlardan birinin yeri ola bilər, bu qəbir. Ayaqyalın qaçqın düşən körpələr, bu gün Qarabağa tank üstündə, əsgər çəkmələrilə qayıdır...

Cəbrayıl güllə səsinə gözlərini açdı, ancaq generalın gülümsər sifəti gəlib durmuşdu qarşısında, çəkilib getmirdi. “Bu nə sirri-xudadır?”-öz-özünə sual verdi.

O da qaçqın idi, əslən Zəngilandan idilər, ancaq özü Sumqayıtın Corat qəsəbəsində doğulmuşdu.

Birdən elə bil beynində şimşək çaxdı.

- “Dur, dayan! -Ürəyində danışmağa başladı. - General necə dedi? Torpaq uğrunda şəhid olanlardan birinin yeri ola bilər, bu qəbir. Dayan, dayan! O qəbir niyə mənim olmasın, niyə mən şəhid olmayım?”

Ürəyinə elə bil təpər gəldi. Qərarını qəti vermək istəyəndə anasının haradansa səsini eşitdi:

-Cəbrayıl, oğlum!!!

O, istəyini qətiləşdirmişdi. İstəmədən ağzından çıxdı:

-Vətənə canım fəda olsun, məndən nigaran qalmayın!

Xüsusi təyinatlıların yüngül silahları karına gələ bilərdi. Süngü, kiçik avtomat, tapança, əl qumbaraları qəfil hücum üçün ən yaxşı vasitələr idi.

O, dostu Amili əl işarəsilə yanına çağırdı. Amil çox çətinliklə onun yanına gələ bildi. Qaya təbii səngər olduğundan Cəbrayıl uzaqdakı keçidi göstərib dedi:

-Amil, o keçidi görürsən?

Əsgər əlini qaşlarının üstünə aparıb cavab verdi:

-Hə, görürəm, nə olsun?

Cəbrayıl söhbəti uzaqdan başladı.

-Bax, qardaşım! Burada yüz əlli əsgərimiz şəhid olub. Daha heç kimin ölməsini istəmirəm. Mən o dar keçiddən düşmənin arxasına keçəcəm. Onların atəş nöqtəsini susdurmaq lazımdır və mən bunu edəcəm.

Amil:

-Bəlkə bölməni də götürəsən, - deyə soruşdu.

O, qəti etiraz etdi:

-Yox, olmaz! Əgər ermənilər buradan kiminsə atəş açmadığını görsələr, şübhələnəcəklər. Odur ki, siz burada qalın. Bir saatdan sonra atəş səsləri eşitməsəniz, bilin axırlarına çıxmışam. Hə, di gəl vidalaşaq.    

Onlar qucaqlaşdılar, ancaq heç birinin ağlına gəlmirdi ki, bu, vida görüşüdür; bu, son qucaqlaşmadır. Onu sonuncu qucaqlayan isə cənazəsinə bürünəcək üç rəngli bayraq olacaq.

O, çığırla dar keçidə doğru irəlilədi. Bir saatdan sonra düşmənin atəş nöqtələrini susdurmaq, iri çaplı silahları zərərsizləşdirmək lazım idi. “F-5” iki əl qumbarasını hazır vəziyyətə gətirib bir az da yaxınlaşdı. Sonra qumbaraları növbə ilə, birini iki minamyot, birini də iki top duran tərəfə atdı. Qəfil partlayışdan ölən öldü, dağılan dağıldı. Sağ qalanlar isə həyəcanla qışqırdılar:

-Türklər gəldi, türklər gəldi!

Ermənilər hara gəldi güllə atmağa başladılar, amma hədəf kimi heç kimi görə bilmədilər. Güllələr daşa, qayaya dəyib vıyıltı səsləri çıxardırdılar. Və birdən sükut yarandı. Cəbrayıl bundan istifadə edib iki güllə darağını onların üstünə boşaltdı. Daha sonra tapançasını çıxardıb sağ olanların axırına çıxmaq istədi. Amma deyəsən düşmənin sayı çox idi. Onların da gülləsi qurtarmışdı. Qorxularından hara gəldi atıb sərf etmişdilər. Süngüsünü çıxardıb “Ya Allah!” hayqıraraq ermənilərin içinə atıldı. Elə bil dinc vaxtı sakit gəzən, özünə iş axtaran gənc bu deyildi. Ayaqları, qolları, xüsusən də süngünü tutduğu əli avtomat kimi işləyirdi. Düşməni ot kimi biçirdi. Bir də baxdı ki, istehkamın içindədir. Qarşısında iki zabit dayanıb. Deyəsən, yüksək çinli zabitlərə oxşayırdılar, amma gözləri qan çanağına dönmüş Cəbrayıl üçün fərq etməzdi. Zabitlərdən biri əlini qoburuna atıb tapançasını çıxartmaq istədi. Doğrusu, onun əliyalın görünməsi hər iki zabiti təəccübləndirdi. “Bu qədər əsgərin içindən o, necə sıyrılıb bura gəlib?” Cəbrayıl bu sualı hər ikisinin üzündən oxudu. Sərrast bıcaq atışı ilə bir zabiti elə əlini tapança qoburunun üstündə saxladı. Bıçaq düz ürəyinə girmişdi. İndi o, lap əliyalın idi. Qolunu qaldırıb o biri zabitə şapalaq vurdu. Zabit yıxılan kimi onun üstünə tullanaraq iki əlini kəlbətin kimi boğazına yapışdırdı. Çox çəkmədi zabitin ayaqlarının titrəməsi də kəsdi. Ayağa durmaq istəyəndə arxadan güllə açıldı. Cəbrayıl dönüb güllə atana baxdı. Yaralı düşmən əsgəri idi. Sən demə onlardan biri yaralı halda bura gəlib çıxa bilmişdi. Cəbrayılın köksündən dəyən güllə onu yerə çökdürdü, amma son anda hayqıra bildi.

 -Ehey... generalım, gəlirəm!

Amilgilin bölməsi düşmən mövqeyinə girəndə artıq orada heç kim qalmamışdı. Hər yer erməni cəsədlərilə dolu idi. Sonradan bilinəcəkdi ki, Cəbrayıl Dövlətzadənin bıçaqla öldürdüyü zabit polkovnik, əlilə boğduğu isə general imiş...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)