Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulovanın Polşaya səfəri çərçivəsində ölkənin nüfuzlu ali təhsil ocaqlarından biri olan Varşava Universitetin rektoru Aloyzi Novak ilə görüş keçirib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Fonddan verilən məlumata görə, görüşdə Fond ilə Varşava  Universitetinin Türk xalqlarının mədəni irsinin təşviqi yönündə iş birliyi məsələləri müzakirə olunub. Universitetdə Fondun himayəsi ilə Türk Dünyasının elmi tədqiqat və araşdırmaları mərkəzinin yaradılması müzakirə olunub. 

Qeyd edilməlidir ki, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu və Varşava Universiteti arasında Əməkdaşlıq Memorandumu 2023-cü ildə imzalanıb. 

Rektor professor Aloyzi Novak universitetin Türk dünyası ilə elmi və mədəni əlaqələrinin möhkəmləndirilməsinə verdiyi əhəmiyyətini vurğulayıb. O, universitetin Şərqşünaslıq Fakültəsində türk dilləri, tarixi və mədəniyyətinə dair aparılan tədqiqatlar və tədris proqramları haqqında məlumat verib. Xanım Raimkulova Fondun geniş fəaliyyət istiqamətləri, türk xalqlarının mədəni və tarixi irsinin beynəlxalq səviyyədə tanıdılması məqsədilə həyata keçirilən layihələr haqqında danışıb. 

 Varşava universitetinə ziyarət çərçivəsində Şərqşünaslıq Fakültəsinin tələbələri ilə interaktiv formatda görüş keçirilib, Türk mədəni irsi və Türk dövlətlərinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq sahəsində rolu ilə bağlı fikir mübadiləsi aparılıb.

Sonda tədbir iştirakçılarına Novruz xonçası və milli şirniyyatlar təqdim olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.03.2025)

Ötən gün - mart ayının 11-i azərbaycanda aşıq sənətinin təbliğində və inkişafında xüsusi xidmətləri olmuş ustad Aşıq Kərəm Nəsibovun 80 illik yubileyi günü idi.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair İbrahim İlyaslının ustadın xatirəsinə həsr olunmuş yazısını oxuculara təqdim edirik.

Yaman olur unudulmaq,

Ellər, mənt unutmayın!

                          Füzuli Sabiroğlu

Unudulmamaq haqqı olan ustad sənətkarlarımızdan biri də Aşıq Kərəm İncəlidir. Son vaxtlar onun haqqında xatırlamaların səngiməsi yağışlı bir yaz günündə yadıma düşəndə, xeyli kövrəltdi məni bu düşüncələr. Aşıq Kərəm dünyaya saz səsinə gələnlərdən, dünyadan sinəsində saz gedənlərdəndir axı. Bütün ömrünü aşıq sənətinin sirlərini öyrənməyə, öyrəndiklərini şəyirdlərinə, eləcə də millətə çatdırmağa həsr etmişdi Kərəm  İncəli.

Borçalıda ustad Kamandardan dərs almışdı, Qazaxda ustad Aşıq Ədalət Nəsibovla qoşa görərdik onu el şənliklərində. Sənətdə öz çəhlimi, öz cığırı olduğundan dinləyicilər arasında da öz pərəstişkarları varıydı Aşıq Kərəmin. Saz-söz sərraflarından kimi dindirsən indi də onun haqqında böyük ürəklə, ağızdolusu danışar  yəqin. O, bu məhəbbəti dərin biliyi, sahmanlı-sığallı çalğısı, bənzərsiz avazı, toy-düyünlərdə özünəməxsus bir aşıq ədası ilə usanmadan söylədiyi dastanlar ilə, bir sözlə, əsl sənətkar ömrü yaşamağıyla qazanmışdı. 

… Yadımdadı, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin «Ozan» qəzeti yenicə nəşrə başlayanda onunla bir müsahibə hazırlamaq qərarına gəldim. Aslanbəylidə, öz evində qarşıladı bizi, səmimiyyətlə cavablandırdı suallarımı. Çox mətləblərdən danışdıq – ürfan elmindən, ustad məqamından, şəyird təliminqdən, elimizin-obamızın gün-güzəran qayğılarından. Sonra da sazı köynəyindən çıxartdı, zilini zil, bəmini bəm elədi, sinəsində müstəkəm elədi, ürəkləri riqqətə gətirən, könülləri sehriylə süsləyən havalarla baş-başa qoydu bizi. Müsahibə qəzetdə çap olunanda razılıq elədi, düşüncələrini olduğu kimi oxuculara çatdırdığımıza görə təşəkkürünü bildirdi…

Yağışlı bir yaz günündə bu yazının qələmə alınması da mətbuat səhifələrində Aşıq Kərəm İncəlinin xatırlanmasını görmək istəyindən baş qaldırdı ürəyimdə. İstədim ki, yaddaşlarda yaşamaq haqqı olan və yaşayan Aşıq Kərəm İncəli də mətbuat səhifələrindən bir daha pərəstişkarlarına boylansın.

Ruhun şad olsun, qəbrin nurla dolsun, Kərəm dayı! Haqqa qovuşan ulu ustadların sırasında yerin həmişə bəlli olacaq!

Elə bu yazının başlığı da Aşıq Kərəmin öz ifasında dönə-dönə dinlədiyimiz dillər əzbəri olan bir qoşmasından götürülüb:

İncəli Kərəməm, dindirdim sazı,

O gündən açıldı ömrümün yazı...

P.S. Uzun illər öncə qələmə aldığım bu yazını ustadın 80 illik yubileyi ərəfəsində öz arxivimdən tapdım və bu gün də o fikirdəyəm ki, Aşıq Kərəm İncəli  kimi ustad heç vaxt unudulmayacaq. O, bunu saz sinəsində əbədiyyətə qovuşmağı ilə daha çox haqq edib. Məqamı behişt, ruhu şad olsun!

Aşıq Kərəm Nəsibov

Tərcümeyi halı

11 mart 1945-ci ildə Qazax rayonunun Aslanbəyli kəndində anadan olmuşdur. 1995-ci ildə 50 yaşında dünyasını dəyişən ustad sənətkar hələ məktəbli ikən aşıq sənətinin sirlərini ustad Aşıq Kamandardan öyrənməyə başlamışdır. 1960-cı illərdən başlayaraq el şənliklərində, dövlət tədbirlərində ecazkar səsi və saz ifası ilə sənətsevərlərin diqqətini cəlb edən gənc istedadlı aşıq əvvəlcə Gəncəbasar, Göyçə, Borçalı mahallarında, radio və televiziyadakı çıxışlarından sonra isə bütövlükdə Azərbaycanda böyük  şöhrət qazanmışdır.

Aşıq Kərəm Nəsibov ilk dəfə Qazax rayon Mədəniyyət Evinin nəzdində Aşıqlar Ansamblını və saz dərnəyini yaratmış, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin idarə heyətinin üzvü, birliyin Qazax Regional bölməsinin rəhbəri olmuşdur. Fəaliyyəti dövründə aşıq sənətini ölkəmizdə, eləcə də xarici ölkələrdə layiqincə təmsil etmiş, dövrünün yüksək mükafatlarına layiq görülmüşdür. Qurucusu olduğu Qazax Aşıqlar ansanblı və saz dərnəkləri bu gün də öz fəaliyyətini uğurla davam etdirir.

Ustad aşığın xidmətləri dövlətimiz tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmiş, Qazax rayonundakı Aslanbəyli kənd Folklor klubuna Aşıq Kərəm Nəsibovun adı verilmişdir. Özündən sonra zəngin irs qoymuş yaradıcı aşığın 60, 65, 70 illik yubileyləri Mədəniyyət nazirliyinin dəstəyi ilə yüksək səviyyədə qeyd edilmişdir. Yaradıcı aşıq olan Kərəm Nəsibovun ömür və sənət yoluna həsr olunmuş iki kitab nəşr olunmuşdur. Həmin kitablarda onun poeziyası və ifaçılığı haqqında görkəmli sənətşünas və folklorşünas alimlərin elmi araşdırmaları və publisistik məqalələri də yer almışdır. “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC-nin qızıl fondunda ustad aşığın çoxsaylı ifaları qorunmaqdadır. Aşıq Kərəm Nəsibov bütün klassik saz havalarının incıliklərinə dərindən bələd olmuş və bu havaların hər birini özünəməxsus ustalıqla ifa etmiş nadir sənətkarlarımızdandır.

Ustad Aşıq Kərəm Nəsibov 11 mart 1995-ci ildə, 50 illik yubiley günündə dünyasını dəyişmiş və Qazax rayonunun Aslanbəyli kəndində dəfn olunmuşdur.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.03.2025)

Fariz Əhmədov, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi

 “Sızlar yada düşəndə ürəyimin telləri, o mehriban, o əziz tələbəlik illəri”- deyib, hamımızı o gözəl tələbəlik illərinə aparan, “mənim nəslim”- deyib davamlı öz nəslimizi yad etməyi bizə xatırladan Xalq şairimiz Cabir Novruz üçün bəzən çox darıxırıq.

Bu gün onun doğum günüdür. O, tanrının ona verdiyi ömür payını bütövlükdə poeziyaya sərf edərək, milli poetik prosesdə fasiləsiz iştirak edib. Ümimiyyətlə, Cabir Novruzun şeirləri onu oxuyan hər kəsi məftun edir desək yanılmarıq. Azərbaycana vurğun ən böyük şairlərdən biridir o.

Tək yaşamaq istəmirəm özüm üçün,

Anam üçün, oğlum üçün, qızım üçün.

Qoyun məndən inciməsin əzizlərim,

Qəlblərinə toxunmasın bu sözlərim.

İstəmirəm bir onlara gərək olum,

                     İstəyirəm milyonlara gərək olum.

Gərək olum mən yada da, yaxına da,

Adamların qarasına, ağına da.

Lazım olum insanların bu gününə,

xoş vaxtına,

Xəstəsinə, sağlamına, bədbaxtına,

xoşbaxtına.

Poeziya ruha sirayət edən bir sənətdir. Ona görə yox ki, o söz sənətidir. O peşəkarlıqdan başqa ilahi vergi, istedad istəyir. Poeziya şairdən qəlbini və idrakını həmçinin bütün həyatını tələb edir. Əgər verə bilmirsənsə, deməli sən əsl şair deyilsən.

Azərbaycanın Xalq şairi, əməkdar incəsənət xadimi Cabir Novruz 1933-cü il mart ayının 12-də Xızı rayonunun Upa kəndində anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra M.Ə.Sabir adına Bakı Pedaqoji Texnikumunda təhsil alan şair 1952-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinə daxil olur. Təhsilini davam etdirmək üçün Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının tövsiyəsi ilə Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna göndərilir. 1958-ci ildə “Bakı” qəzetində ədəbi işçi kimi əmək fəaliyyətinə başlayan Cabir Novruz 1967-1970-ci illərdə “Azərbaycan” ədəbi-bədii jurnalının, 1991-1993-cü illərdə isə “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetinin baş redaktoru vəzifələrində çalışıb. 1970-1997-ci illərdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin katibi vəzifəsində çalışıb. Onun qələmindən çıxan nümunələr mövzu rəngarəngliyi ilə seçilir. “Cavanlığım”, “Bulaq suyu, dağ havası”, “Səsim səsinə öyrəşib”, “Ömür keçir”, “Məhəbbət ölməyəcək”, “Sən oldun”, “Gecikmiş məhəbbət” və başqa şeirlərinə bəstələnmiş mahnılar musiqisevərlər tərəfindən həmişə zövqlə dinlənilib.

Cabir Novruz vətənpərvərlik və mübarizlik ruhunun aşılanmasında da mühüm xidmətlər göstərib. Şairin şeirləri müxtəlif xalqların dillərinə tərcümə edilərək nəşr olunub. Həmçinin onun bədii tərcümələri sayəsində Azərbaycan oxucusu dünya poeziyasının bir çox qiymətli nümunələri ilə tanış olub.

Vətən üçün aktiv fəaliyyəti ilə seçilən Cabir Novruz 1995-ci ildə Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı seçildi. Lakin dönüb siyasətçi olmadı, elə orada da şair ömrü yaşadı.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü, Xalq şairi Cabir Mirzəbəy oğlu Novruzov 2002-ci il dekabrın 12-də ömrünün 70 yaşında gözlərini həyata əbədi yumur.

Qırx illik poetik fəaliyyətində o, ancaq şair olaraq, özü də lirik şair olaraq yaşadı. O, heç kəsə bənzəmədi. Bənzərsiz təhkiyə, lirik özünüifadə tərzi ilə daima seçildi.

Azərbaycan ədəbiyyatında və ictimai fikir tarixində əvəzsiz rolu olan Xalq şairi Cabir Novruzun söz dünyası və qəlbləri fəth edən həzin mahnılara dönmüş  şeirləri onu sevənləri, onu hiss edənləri daima şairi xatırlayaraq yad etməyə səsləyəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.03.2025)