Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ən yeni poeziyada isti-isti, mürəkkəbi qurumamış şeirlərin təqdimatını davam etdiririk. İki gündə paytaxtımız güclü yağışa qucaq açdı, hətta bəzi yerləri su da basdı. 

Sevilən şairimiz Qulu Ağsəsin “Dünən bir yağış yağdı” şeiri bu yağışdan aldığı təəssüratlar barədədir. 

Buyurun, oxuyun! 

**

Dünən bir yağış yağdı –

Uşaq noğulu,

damlaları tərli,

yol yorğunu;

Yerə düşən kimi

biri qaçıb

dənizin kirli üz-gözünü təmizlədi,

islanmasın deyə,

tindəki heykəl

əlindəki kitabı

qoltuğunda gizlədi…

Deyirəm, imkan olsa,

bir gün yığışıb –

mahnı kimi

təzədən sifariş verək bu yağışı!

Dünən bir yağış yağdı –

dizimdəki quru yelə,

adam qocalanda

axsamır ha,

sadəcə, ayağını sürüyür

son mənzilə…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə bu dəfə yenidən sevilən şairimiz Əlizadə Nurini görüşdürürəm. Şair bu dəfə “Bu dünya bir yelləncəkdi. Nə qədər naşı fırlanır” deyir. Həqiqətən də bu gün naşılar meydan sulamaqdadırlar.

Xoş mütaliələr.

Fırlanır

Neçə acın yuxusunda,

Dəyirman daşı fırlanır.

Bəlkə elə şərab içib-

Dünyanın başı fırlanır?!

Azdım bir quşun səsində...

Sirr var şamın şöləsində.

Dərdimin yan-yörəsində

Gözümün yaşı fırlanır.

Hər uçana quş deməyən,

Bayquşa bayquş deməyən,

Ayranına turş deməyən

Şeytanın  aşı fırlanır.

Yarpaq özü də  çiçəkdi,

Qoxusunu yellər çəkdi...

...Bu dünya bir yelləncəkdi-

Nə qədər naşı fırlanır..

Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL

Qəşəm bəy, tədbirlərin birində hər kəsin Sizə olan sevgisini, dəyərini görmüşəm, hətta yadımdadır,  çəkingən xarakterdə olduğum üçün özünüz hiss edib gənc istedadlı kimi haqqımda rəy bildirdiniz. Səmimiyyətinizə görə təşəkkür edirəm. 

Aristotelin bir aforizmində:

 "İnsanlar sünbüllərə bənzəyirlər, içləri boş olduqda başları havada, dolduqda isə aşağı əyilirlər" - söylənilir.

Qəşəm bəy içi, başı, daxili boş, burunları havada olanlara ata nəsihəti kimi nə söyləyərdi?

CAVAB

Bəli, yadımdadır, xatırlayıram. Əslində orta məktəbdə, universitetlərdə də müəllim işləyəndə, hansı tələbə susardısa, danışmırdısa, onlar məni maraqlandırırdı. Əllərini tez-tez qaldırıb cavab verənlər yox, sakit dayananlar məni düşündürüb. Poeziya görüşlərində müxtəlif dairələrdə oluram, sakit dayanan, danışmayanların suallarını eşitmək mənim üçün daha maraqlı olardı, bəzən səs-küylü zalda sakit dayanmanın yaxşı mənada özü bir reklamdır. Aforizmə əsasən, söyləyim ki, dolu sünbüllər sakit dayananlardı, əl qaldırıb " atılıb-düşənlər" isə boş sünbüllərdi ki, zamanın küləyi onları o tərəf, bu tərəfə yelləyir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Mina Rəşid, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Həyata, insanlara sevgisi ilə hər kəsin doğmasına çevrilən Vaqif Bayatlı Odər yazır ki,

Dünyaya baca kimidir şair qələmi,

baca evin tüstüsünü,

hisini çəkəntək

şair qələmi də çəkər,

çəkər ötürər canından

dünya deyilən

damlar damının dərdlərini.

Şair də, yazıçı da, bir sözlə qələm adamları dünyanın, yaşadığı mühitin, mənsub olduğu xalqın dərdlərini bir başqa cür çəkər. Sanki süçəkən kimi bu dərdlər onun canına hopar, qanına keçər. Onu elə bir hala gətirər ki, yazıçı son anda təsəlli kimi əlini ən yaxın dostu, həmdəmi olan qələmə uzadar. Qələm də sevdiyi əllərə, ürəklərə könül verər. Qələmlə ürək birləşəndə bir hayqırtı, zəngulə meydana gələr.

Tanınmış yazıçı Nüşabə Məmmədlinin “Zəngulə”si kimi...

Hələ illər öncə topaqlarımız yağı tapdağında qalanda Nüşabə xanımın elə bu dərdlərdən ürəyinin qanı ilə yazdığı “Zəngulə” romanını oxumuşdum. Sonra müəlliflə görüşüb yazı hazırlamışdım. Sən demə, Nüşabə xanım erməni qaniçənlərinə əsir düşmüş azərbaycanlı qadın və uşaqların həyatını, həmin anda onların çəkdiyi sözə sığmayan əzablarını qələmə alarkən sarsıntıdan üstünə dəfələrlə təcili yardım maşını gəlib…

Amma o bir az özünə gələn kimi yenə qələmə sarılıb. Çünki ədəbiyyatın qanunu budur və yazmaq onun taleyidir... Tənqidçi deyir ki, yazıçı ən çətin məqamları, faciəni, dəhşəti qələmə almalı, amma soyuqqanlığını da itirməməli, əsəri yarımçıq qoyub ölməməlidir!

Yəqin elə bu cür əziyyətdən doğulduğuna görə “Zəngulə” romanı ötən günlərin birinə təsadüf edən yubiley törənində yazıçının başına toplaşanların dilindən düşmədi. Kim onun hansı əsərindən danışsa da, sonu gəlib “Zəngulə”yə çıxırdı...

Doğrudan da, musiqi, səs və incəsənətin bütün növləri kimi ədəbiyyat da, qələm də, söz də bir silahdır. 30 ildə gözlədiyimiz bu gözaydınlığına qədər ədəbiyyatımız susmadı, nə şairimiz dayandı, nə yazıçımız durdu. Nüşabə Məmmədlinin “Zəngulə”si də beləcə bütün dünyaya hayqırdı. Əsərin qəhrəmanı kimi, romanın özü də Azərbaycanın sərhəddini aşdı. Azərbaycanda 2005-ci ilin kitabı seçilən “Zəngulə” romanına görə müəllif Rusiya Federasiyasının Yazıçılar İttifaqı tərəfindən milli ədəbiyyatımıza verdiyi samballı töhfəyə görə Q. R. Derjavin adına orden ilə təltif edildi.

Nüşabə Məmmədli 1000-ə yaxın publisistik məqalənin müəllifidir. O, Rusiya Federasiyası İrkutsk vilayətinin Ust-İlimsk şəhərində yaşayan zaman Qarabağ həqiqətlərini ictimaiyyətə çatdırmaq məqsədilə məqalələrini “Комсомольская правда”, “Аргументы и факты”, “Усть-Илимская правда” qəzetlərində dərc etdirib.

N. Məmmədli Türkiyədə baş verən dağıdıcı zəlzələdən bəhs edən 10-dan çox hekayə yazıb. Avrasiya Kitabxanaçılar Birliyi Dərnəyi tərəfindən I Uluslararası Avrasiya Türk Dünyası Uşaq Ədəbiyyatı Nəşri Simpoziumunda iştirak etdiyinə görə sertifikart alıb (2014).

İstedadlı yazıçının əsərləri rus, türk, ingilis, özbək və Ukrayna dillərinə tərcümə olunub. Kitabları İngiltərə, Rusiya Federasiyası, Türkiyə, Çexiya, Almaniya, Serbiya, Sloveniya, Ukrayna, Özbəkistan, Türkmənistan kitabxanalarının fondlarına daxil edilib. Bir çox mükafat və fəxri fərmanlarla təltif edilib.

Yasamal rayon İcra Hakimiyyətinin Heydər Əliyev Mərkəzində yazıçının yaradıcılığına və 70 illik yubileyinə həsr edilmiş tədbirdə çıxış edən tanınmış ziyalılar, mədəniyyət xadimləri, eləcə də, ədəbiyyatşünas alimlər, şair və nasirlər iştirak etdilər. Professorlar- Asif Rüstəmli, Rüstəm Kamal, Azad Şükürov, millət vəkili Aydın Mirzəzadə, Əli Əmirli, eləcə də tanınmış iqtisadçı alim Azər Əlioğlu, ehtiyatda olan polis polkovniki Sahib Həsənov, “Təzadlar” qəzetinin baş redaktoru Asif Mərzili, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin şöbə müdiri Sayman Aruz və başqaları yazıçının həyat və fəaliyyətindən maraqlı xatirələr, əsərlərinin bədii üslubundan danışdılar.

Yasamal MKS-nin təşkil etdiyi həmin tədbirdə yubilyara Yazıçılar Birliyinin, Heydər Əliyev Mərkəzinin mükatları təqdim edildi.

Yazıçıya hər kəsin bir arzusu da bundan sonra Azərbaycanın 44 günlük Zəfər yürüşündən, möhtəşəm qələbələrimizdən və dogma torpaqlara, Qarabağa, Şərqi Zəngəzura əbədi qayıdışımızdan yazması oldu...

Hörmətli Nüşabə xanım, Sizi növbəti doğum gününüz münasibətilə təbrik edir və dünyaya göz açdığınız dogma Ağdamın işğaldan azad edilməsi ilə bağlı Sizə gözaydınlığı veririk.

Qələminiz həmişə əlinizdə, ömrünüz bərəkətli və sevinciniz belə möhtəşəm olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

Dəlisov oğrular həbsxanaya, ağıllı oğrular “Forbes”in siyahısına düşürlər.

2.

Nazir elan edir:

“Nazirlik insanlara xoşbəxt olmağa maneçilik törətməyəcək”

Yarım saatdan sonra nazirin mətbuat xidməti düzəliş edir: 

“Nazirlik insanlara xoşbəxtlik barədə düşünməyə maneçilik törətməyəcək”

3.

Qoca kişi danışır:

-Mən 4 yaşım olanda televizoru üstümə aşırmışdım. Ailəmizin bir qismi mənə, bir qismi televizora yanırdı. Axı Sovet ölkəsində uşağı 9 ay, televizoru isə düz 14 ay gözləməli olurdular. 

4.

Məlum deputat İngiltərəyə səfərə gedib qayıdır, ondan təəsaüratlarını soruşanda söyləyir:

-Qardaş, çox savadlı millətdirlər, hamısı ingiliscə bilir.

5.

Əzizizm yağdı yağış.

Təpədi, dağdı yağış.

Bakı selə büründü,

Hamını tutdu qarğış. 

Müəllif: Zülqərneyn Vəsfipur

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Gülnarə Cəmaləddin, AYB Sumqayıt bölməsinin sədri – “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr edilmiş “Sumqayıtın tanınmış qələm adamları” layihəsində növbəti görüşdə sizləri xoş gördük. 

Müsahibimiz şair Zirəddin Qafarlıdır. 

-Necəsiz, Zirəddin müəllim?

-Yaxşıyam, çox sağ olun!

-Siz səmimi insansınız. Səmimiyyət yaşamağınıza mane olubmu? Dünyada səmimi olmağa dəyər?

-Qətiyyən yox! Dəyər!

 -Sumqayıtın taleyinizdə rolu.

-Sumqayıt mənim taleyimdə böyük rol oynayıb. Sadalasam xeyli vaxt aparar.

-Sizi çoxmu incidib bu dünya?

-Dünyaynan kim baş edib ki? İnsan həyatında belə  anlar olur da, olmur da!

-Ruh adamısınız.Könülləri gözlərdən oxumağı bacaran insansınız. Oxuduqlarınız sizə çoxmu əzab verib?

-Mən ətrafı tanımağa çalışmışam. Çox vaxt mənə əzab verə biləcək şeyləri görmək istəməmişəm.

-Siz gözəl şairsiniz. Bunu hamı bilir və deyir. Amma indiyə qədər nə fəxri adınız,nə də mükafatınız olub. Niyə?

-Prezidentin birillik mükafatçılarındanam. Əsl insan sadə olmalıdır. Göz önündə olmağı sevmirəm. Xalqın sevgisi mənim ən böyük mükafatımdır.

-Şəhər rəhbərliyinin ədəbiyyata diqqətindən razısınızmı?

-Bəli!

-Sizin şeirlərinizdə ağrının rəngi, ağrının ahəngi və ağrının fəlsəfəsi daha qabarıqdı. Könülə girməyən könüldəkindən hali ola bilərmi?

-Mənim yazdıqlarım yaşadıqlarımdı. Şair yanmasa yandıra bilməz. Könülə girə bilməyənin könüldəkindən xəbəri ola bilməz.

-AYB Sumqayıt bölməsinin işi sizi qane edirmi?

-Çox razıyam! Bizi dəyərləndirirsiniz!

-Dünyaya aldanmısız? Şairləri tez aldatmaq olur,- deyirlər. Doğrudanmı belədir?

-Hamı bizi duyğusal olaraq tanıyır. Amma bu bizim tez aldanmağımız anlamına gəlməz. Çünki biz hər kəsin ruhuna nüfuz edərək tanıya bilirik, ruhundakıları görürük. Çox vaxt bilə-bilə aldanırıq. Çünki özümüz də poetik şəkildə aldadırıq.(gülümsünür). Füzulinin təbirincə desək: "Aldanma ki, şair sözü əlbəttə yalandır.” Bizim poetik, məsum yalanlarımız olmasaydı dünya çox mənasız görünər, yaşamaq işgəncə olardı. Deyilmi?

-Sevdiyiniz və oxuduğunuz imzalar?

-Rəhmətlik Məmməd Aslan, rəhmətlik Nüsrət Kəsəmənli, xətrini əziz tutduğum Sabir Rüstəmxanlı, eloğlum Məmməd İsmayıl, dostum Əşrəf Veysəlli...

-Dünya pəncərədi və ya o biri dünyaya fokslanmış güzgü. Niyə insan dünyadan köçəndə sinəsinə güzgü qoyulur?

-Mənim fikrimcə, bu dünyada kimin qəlbi necədirsə, necə yaşayırsa elə o biri dünyada da elə davam edəcək. Çünki güzgü hər şeyi əks etdirir və güzgü hər şeyi yaddaşında saxlayır.

-Şairlər yarı insan, yarı mələkdi,- deyirlər, amma hərdən şeytanlarına da rast gəlmək olur. Sizcə?

-Şairlər (əsl şairlər) elə mələkdirlər! Əgər şeytanlaşırsa, demək ruhunu satmışdır. Ruhunu satan isə şair ola bilməz.

-Ayağınıza çox daş dəyib?

-Daş insan ayağına dəyər də! Təki başımıza dəyməsin!

-İstedad gizli düşməndi. Düşmənləriniz çox olub?

-Mən özümü heç kəsə düşmən bilmirəm. İstedad Allah vergisidi. Buna görə kimsə kimə düşmənçilik edirsə  o düşmənçiliyi özünə qarşı etmiş olur.

-Sumqayıt sizə nə verdi və nəyi sizdən aldı?

-Sumqayıt mənə sadə, səmimi bir həyat verib.

-75 yaşlı gənc şəhərimizə sözünüz?

Şəhərimizin 75 illiyi ərəfəsində arzu və təklifləriniz?

-Sumqayıtımızın 75 illiyini təbrik edirəm. İllər ötsə də həmişə gənc qalsın!

-Bir bənd şeir, mümkünsə.

-Sumqayıta həsr etdiyim bir şeirim var, “Səni deyib gəldim, səni, Sumqayıt!". Bu şeir burada  yerinə düşər elə bilirəm:

Səni deyib gəldim, səni, Sumqayıt!

Əlini əlimə yetirdin o gün.

Qorxdum gecikərəm- mənim gözümdə

Elə bil harasa gedirdin o gün.

Çəkinə-çəkinə deyib adımı,

İsti nəfəsinə qızındım sənin.

Yetim oğlan idim, yadındadırmı?

Gəlib qoynunaca qısıldım sənin.

Bu hünər yolunda ulduz kimi yan,

Almasın üstünü bir qüssə, bir qəm.

Gör məni nə qədər əziz tutursan,

Bircə ay kəndimdə qala bilmirəm.

Üstünə qaçaram nə vaxt çağırsan,

Fikrim, demə səndən gendədir mənim.

Elə bir ayağım Tovuzdadırsa,

Axı, arzularım səndədir mənim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Esvira Babayevanın hekayəsi təqdim edilir. 

Elə hey qaçıram. Bu qədər böyük sürətlə hara belə tələsirəm - heç özüm də bilmirəm. Gördüyüm gözəlliyə bir andan çox baxa bilmirəm. Hər keçən günüm məndən əks istiqamətdə eyni sürətlə qaçır. Qaçmaqdan yoruluram, bəlkə də, əslində, qorxuram?! Dayanmaq istəyirəm. Dərin bir ah çəkib, sakitcə dayanmaq istəyirəm. Onda bəlkə əks istiqamətdə gördüklərim də dayanar. Onda bəlkə onları daha çox seyr edə bilərəm. Bəlkə o istiqamətə keçə də bilərəm. Onları seyr etmək kifayət etmir axı?! Orada qalanlar mənimlə gəlmir axı?! Orada mən də başqayam, daha gözələm axı?! Nə üzümdə bir qırış, nə də saçımda ağ tel. Həmin istiqamətdə ən axıra gedərdim. Orada qalanları bir də görərdim. Sürətim məni öz istiqamətimə çəkmək istəsə də, mən onlardan möhkəm tutub buraxmazdım. Sürükləyib özümlə gətirərdim. Ehh, xəyallar, xəyallar. İnsan həqiqətin düz gözünə baxa bilmir. Çünki o, sanki gur gün işığı kimi adamı çox yandırır. Bura bax, əks istiqamətdəki mən; dayanıb mənə baxır. O niyə belə görünür? Axı orada mən həmişə gözəl idim. Yox, bu mən deyiləm. Ya da o, həqiqətin düz gözünə baxır. Yoxsa, niyə üzünü belə yığıb? İlahi, mənim üzümdə bu qədər qırış var idi, yəni?! Budur, indi həmin o gur işıq məni özünə doğru çəkir. Bir saniyə, əzizlərimə baxım... O isə durmur. Mən, sadəcə, zaman istəyirəm. Çox şey istəmirəm ki, dünya malını demirəm, pulu heç demirəm, sadəcə, zaman, zaman, bir saniyəlik zaman... Qulağıma bir səs pıçıldadı: "Sən sənə verilən ən qiymətlini seçib istəyirsən. Bəs bura qədər nə ilə gəlmişdin?" Artıq sözüm qalmadı. Deməyə bir kəlmə belə sözüm qalmadı. Heç nə deyə bilmədim. Bir qaranlıq çökdü və gözlərimi yumdum. Açanda isə çox qəribə bir yer gördüm. Burada hamı ağ geyimdədi. Və əks istiqamətdə gördüklərim indi mənim yanımda, yaxınlığımda dayanıb, amma nə əks istiqamət, nə də düz getdiyim istiqamət qalıb. Kimsə məni ucadan, möhkəm hıçqırıqlı bir səslə çağırdı. Arxaya dönəndə həmişə gəldiyim (qaçdığım), istiqaməti gördüm. Deməli, mən bura gəlirdim. İndi onlar oradan məni səsləyir. Mən də onları çağırıram, amma onlar nə məni görür, nə də eşidirlər. Bu çox ağırdır. Ağır olduğu qədər də ağrıdır. Deməli, bu imiş baxa bilmədiyimiz həqiqətin gözü. Budur həyatın mənası. Günəş işığıtək ağ və gur işıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)