Türkmənistan paytaxtında TÜRKSOY-un II Beynəlxalq Teatr Festivalı çərçivəsində təşkilata üzv ölkələrin rəssamlarının əsərlərinin nümayiş etdirildiyi biennale olub. 

AzərTAC təşkilatın saytına istinadla xəbər verir ki, sərgidə Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkmənistan, Qırğızıstan və Özbəkistan rəssamlarının Türk dünyasının tarixini, adət-ənənələrini və qədim abidələrini əks etdirən tablolar nümayiş etdirilib. Ziyarətçilər üç gün ərzində türk ölkələrindən olan 21 rəssamın əsərləri ilə tanış olub, həmçinin fırça ustaları sərgi məkanında rəsmlər çəkiblər. 

Aşqabadda türk dövlətləri teatr kollektivlərinin iştirakı ilə başa çatan TÜRKSOY-un II Beynəlxalq Teatr Festivalı da əlamətdar hadisə olub. Bundan başqa, Türkmənistan paytaxtında keçirilən TÜRKSOY Yazıçılar Birliyinin toplantısında Türk dünyasının yazıçı və şairləri arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi, habelə klassiklərin və müasir ədəbiyyat nümunələrinin çap olunması, görkəmli ədiblərin yubileylərinin keçirilməsi məsələləri müzakirə edilib. 

Toplantında çıxış edən TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raev Türk dünyasının ədəbi irsinin qorunması və təbliğinin əhəmiyyətini vurğulayıb. O deyib: “Türk dünyasının ədəbiyyatı bizim ortaq tariximizin güzgüsü olmaqla yanaşı, həm də gələcəyimizin aynasıdır. Biz ədəbi irsimizin təbliğini müasir dünyanın tələblərinə uyğun şəkildə davam etdirməliyik”.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə təsadüf edən əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırırıq.

22 oktyabr. Ümumdünya pəltəklər günü

Deyirlər ki, Böyük Britaniyanın, Kanadanın, Avstraliyanın və Cənubi Afrikanın kralı olan VI Georq pəltək imiş, hələ 20-ci əsrin əvvəllərində nitq terapiyasının vacibliyindən bəhs edibmiş. Ümumdünya pəltəklər gününün təşəbbüskarlarının da məhz kanadalılar olması (Kanada Nitq Patalogiyası Cəmiyyəti) bəlkə elə bu hadisə ilə qaynaqlanır. Statistikaya görə, dünyada 3 milyon insan bu problemlə yaşayır. Bu patalogiyanın səbəbi isə hələ də elmə məlum deyil. Onu aradan götürmək üçünsə bir çox vasitələr vardır, loqopedik, psixoloji, psixoterapevtik, medikamentoz, fizioterapevtik və s. və i. Təəssüf ki, bu vasitələrin heç biri pəltəkliyi tam aradan götürə bilmir.

Bizdə tək kəkələyənə deyil, nitqi qüsurluyu da pəltək deyilir. Siyasətdə təmsil olunanlar arasında r hərfinə y deyənlər az olmayıb. Nazir, komitə sədrinin müavini, səfir, müxalifət lideri... Əlbəttə, fiziki qüsurdur deyə bunun üzərində dayanmayacağıq.

Pəltəklik bir fiziki qüsur olsa da lətifəqoşanlar ona da şəbədə qoşmaqdan vaz keçməyiblər, belə insanlar bir çox lətifələrin qəhrəmanlarına çevriliblər. Bu lətifələrdən birini lap uşaqkən eşitmişəm. Dörd nəfər ağır pianonu liftsiz binanın 9-cu mərtəbəsinə qaldırır, biri pəltək olur, yol boyu –Biz sə... sə... sə... – deyə kəkələyir, digər üçü onu acılayır, pəltək olduğu üçün aşağılayır, hər dəfəsində sözünü axıra çatdırmağa imkan vermirlər. Yalnız 9-cu mərtəbəyə şatanda o, sözünü tamamlaya bilir: -Biz səhv gəldik, o biri bloka getməli idik.

Üçlər niyə öncədən bunu demədiyinə görə onu söyüş yiyəsi edə-edə çar-naçar pianonu aşağı düşürməyə başlayanda o yenidən kəkələməyə başlayır, bu dəfə -Mən za.. za... za...- deyə fikrini izah etmək istəyir. Yenə də söyüş, təhqirlər sıralanır, yenə yol boyu ona fikrini izah etməyə imkan vermirlər. 1-ci mərtəbəyə çatanda o, nəhayət ki, fikrini tam deyə bilir: -Mən zarafat edirdim.

22 oktyabr. “Metropoliten – Opera”, İvan Bunin və dirijor çubuğu

Ümumdünya şampan şərabı günü. Qazlı çaxırın vətəni Fransadır, biləsiniz. Beynəlxalq Caps Lock günü. Kompüterin bu düyməsini aktual edən bir gündür. Yaponiyada Dziday-matsuri festival – musiqi ənənələri ilə dini ritualların remiksi. Fexner günü. Alman filosofu, fiziki və psixoloqu Qustav Fexnerə həsr olunan beynəlxalq gün. Psixofizikanın banisi olan Fexner bu təlimi məhz 1850-ci ilin 22 oktyabrında yaradıb. Psixofizika isə fiziki stimullarla hissiyyatlar arasındakı əlaqəni öyrənən bir elm sahəsidir.

O ki qaldı amerikalılara, bu gün onlarda milli qoz günüdür. Amerikalıların öz milli qozları olmasa da onlar yunan və hind qozlarını milliləşdirib həzmi-rabeədən keçirirlər.

22 oktyabrda nələr baş verib bəs? Mütləq deyək ki, 1949-cu ildə SSRİ ilk dəfə nüvə silahını sınaqdan keçirib. 1947-ci ildə yeniyetmə yaşında dünya şöhrəti qazanmış məşhur italiyalı müğənni Robertino Loretti doğulub. 1938-ci ildə Çester Karlsion kağız sənədin ilk dəfə fotokopiyasını çıxarıb. 1883-cü ildə dünya mədəniyyətinin ən triumfal hadisələrindən biri baş verib – Nyu-Yorkda “Metropoliten – Opera” açılıb, ilk günündə Qunonun “Faust” operası oynanılıb. Həmin il irland yazışısı Tomas Mayn Rid dünyasını dəyişib. 1870-ci ildə 1933-cu ilin Nobel mükafatçısı olan rus yazıçısı İvan Bunin doğulub. Ən nəhayət, 1859-cu ildə alman skripkaçısı, musiqidə romantizmin yaradıcısı Lui Şpor vəfat edib. Lui Şpor dirijor çubuğunu kəşf edən şəxs kimi də tarixə düşüb, yeri gəlmişkən.

Futbol azarkeşlərinə isə onu xatırlatmaq istəyirəm ki, bu gün çox sayda tanınmış futbol adamı dünyaya gəlib, onlardan biri millimizin baş məşqçisi olmuş Ağasəlim Mircavadovdur, digəri “Arsenal” klubunun fransalı məşqçisi Arsen Venger, digəri əfsanəvi sovet qapışısı Lev Yaşin. Digərləri də qalsınlar növbəti dəfəyə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

-Cəmi 6 dəqiqə kitab oxumaq stressin səviyyəsini 30 %-ə qədər azalda bilir ki, bu da musiqi terapiyasından və ya gəzintidən daha səmərəlidir. 

-Həkimlər sübut ediblər ki, mütaliə həm də güclü sağaldıcı prosedurdur. Bu gün inkişaf  etmiş ölkələrin bir çox aparıcı klinikalarında yeni müalicə metodu – biblioterapiya tətbiq edilir. 

-Tədqiqat zamanı zəngin süjet xəttinə malik romanların beş gün ərzində oxucunun beyin hüceyrələrini dəyişdiyi sübut edilib.

Sizləri cəlb edə bildik, elədirmi? Onda hər gün mütaliə mədəniyyəti barədə oxuyun və özünüzdə mütaliə vərdişləri aşılayın.

8.

MÜTALİƏ NƏDİR?

Ensiklopedik tərif vermiş olsaq, mütaliəyə belə tərif verərik: mütaliə etmək - hər hansı mətndə verilmiş məlumatı əxz etməyə yönəlmiş kommunikasiya fəaliyyətidir. Bu kommunikasiyada iki tərəf var. Birinci tərəf çap və elektron mütaliə məhsuludur ki, onun arxasında müəllif dayanır. İkinci tərəf isə oxucu və ya oxucu auditoriyasıdır. 

Hər bir kəs əlinə mütaliə məhsulunu alıb onunla təmasa başlayırsa, bu proses mütaliə adlanır, bunu icra edənsə oxucu adını daşıyır..

Mütaliə insanın həyatında, şəxsin təfəkkürünün inkişaf etdirilməsində, yeni biliklər qazanmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Mütaliə prosesində pedaqoji, psixoloji yanaşmaq baxımından, ümumtəhsil, ali və orta ixtisas məktəblərinin tədris proqramı ilə yanaşı əlavə mütaliənin əhəmiyyəti xüsusi qeyd edilməlidir. Mütaliə elə bir prosesdir ki, onun nəticələri insanın ictimai və istehsalat fəaliyyətində əks olunur, onun dünyagörüşünün, əməyinin səmərəliliyini dəyərləndirir.

Lakin mütaliəyə maraq təhsil ocaqları və kitabxanalarla yanaşı ilk növbədə ailədən başlanmalıdır.

Mütaliə nə deməkdir?

Bu sahənin ən görkəmli tədqiqatçılarından olan Ə. Xələfov mütaliəyə belə tərif verir: “Bu, mətndəki hər bir sözü, cümlədəki fikri, fikrin məntiqi rabitəsini və əsərin ideyasını yaradıcı bir surətdə dərk etmək, kitabın ideyasına əsasən müstəqil surətdə nəticə çıxara bilmək deməkdir.”

Mütaliə şəxsiyyətin təşəkkül tapmasına, nitq təfəkkürünün inkişafına yöhəldilmiş mənəvi fəaliyyətin mürəkkəb formalarından biridir. Mütaliə dünyanı dərk etməyə, əxlaq normaları tərbiyə etməyə kömək edir, insanın mədəniyyətini yüksəldir, dünyagörüşünü genişləndirir.

Mütaliə oxucunun mənəvi aləminə ikitərəfli təsir göstərib bir tərəfdən qavrayış və yaddaş kimi psixiki proseslərin inkişafına səbəb olur, digər tərəfdən əsərlərin dərketmə vasitəsinə çevrilir.

Mütaliə oxucunu şifahi, yazılı nitq mədəniyyətinə yüksəldir, hissləri, fikirləri incə şəkildə, tam dürüstlüyü ilə anlamağa, ifadə etməyə kömək edir.

Nitq mədəniyyətinin əsasını söz ehtiyatı təşkil edir, söz, lüğət ehtiyatına isə ən çox mütaliə yolu ilə sahib olmaq olar.

Oxucu mütaliə yolu ilə heç vaxt görmədiyi predmet və hadisələrlə nəinki tanış olur, həm də onu bilavasitə öyrənir. Deməli, oxucu mütaliə vasitəsi ilə yeni-yeni məlumatlar alır, zehnini, nitqini və təfəkkürünü inkişaf etdirir.

Mütaliə hər kəsin şəxsi işi deyil, həm də ictimai borcdur.

Mütaliə insanın cəmiyyətdəki şəxsi rolunu dərk etməyə, yaşadığı dövlətin ideologiyasını (konkret halda bizim dövlətdə bu – azərbaycançılıq məfkurəsinə xidmət etməkdir), böyük vəzifələrini yerinə yetirməyə hazırlanır.

Burada bədii əsərin tərbiyəvi əhəmiyyətini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bədii əsərin təsiri və qiyməti hər şeydən əvvəl oxunan əsərin oxucunun fikrinə, hissinə nə dərəcədə hakim olması ilə ölçülür.

Mütaliə təkcə kitablardan alınmış biliklər məcmuyu deyil, yeni həyat şəraiti, keçmiş təcrübə ilə əlaqədar olan bütöv bir dünyagörüşüdür və bu, mütaliənin təsiri nəticəsində oxucunun psixoloji aləmində əmələ gələn yeni bir keyfiyyətdir.

Növbəti: 9.Mütaliə məhsulu

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının təqdim etdiyi 51 türk müəllif inin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

Yazar, Editör, Akademisyen Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu ile Sohbet

Cem Arslan

Cem Arslan: Merhaba, sizi akademisyen, yazar, çevirmen, editör olarak tanıyoruz. Biraz kendinizden bahsedebilir misiniz?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Merhaba. Ben Maraş’ta dünyaya geldim. Öykülerden oluşan “Üç arkadaş” adlı eserin müellifiyim. İstanbul Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatından doktora yaptım. Öykü yazarıyım.

Cem Arslan: Hangi dillerden tercümeler yapıyorsunuz?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Yaptığım çeviriler, özgeçmişimle ilgili ayrıntılara www.academia.edu’daki sayfamdan bakabilirsiniz. Orada çalışmalarım ve biyografim ayrıntılı olarak var.   

Cem Arslan: “Köroğlu” dergisinin kurucu editörlüğünü yaptınız. Türk Dünyası ortak edebiyat dergisi “Köroğlu”, Türk edebiyatına yeni bir nefes oldu. Ağırlıklı olarak gençlere yer veren bir dergiydi. 

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: “Köroğlu” dergisi projesini İstanbul’da doktora eğitimim sırasında hazırladım. Bu projeyi İstanbul’da yayıncılıkla ilgilenen birtakım yerlere versem de proje kabul edilmedi. Daha sonra genç yazar arkadaşımız Adem Bey’e bu projeden bahsettim.  Bu projeyi Eskişehir’de gerçekleştirebileceğimizi söyledi. Adem Bey, çevirmen ve şair olmasının yanında kültürle de yakından ilgilenmekteydi. O zamanki valiye durumu iletti. Türk Dünyası Vakfı’nın desteğiyle dergi yayın hayatına başladı. Türk Dünyası ortak edebiyat dergisi olarak yayın hayatına başlayan “Köroğlu”, genç yazarlara yer veren, genç yazarların, çevirmenlerin eserlerinin sergilendiği bir edebî muhit olmak istiyordu. Bu arzusuna da dergi çok kısa bir zamanda erişti. Mikail Müşfik özel sayısıyla dergi yayın hayatına ara verdi.

Dergi yayın macerasında toplam 317 yazı yayımladı. On üç çevirmeni edebiyatseverlere tanıttı. Kültür hayatımıza yenilik ve renk getiren “Köroğlu” dergisi şiir, hikâye, deneme, röportaj vb. edebî türlerde yazılar yayımladı. “Köroğlu” dergisi Kazak edebiyatından Abay, Alihan Bökeyhan, Mukağali Makatayev’e; Azerbaycan edebiyatından Ramiz Asker, Eyvaz Zeynalov, Ejder Ol, Sabir Rüstemhanlı, Mikail Müşfik’e; Kırgız edebiyatından Murza Gaparov, Tölögön Kasımbekov, Kasım Tınıstanov’a; Türk edebiyatından Ahmet Midhat’a özel sayılar hazırladı. On iki sayısı özel sayı olarak yayımlandı. Sadece ilk sayısını genel sayı olarak çıkardı. “Köroğlu” dergisi indeksini kendi academia.edu’daki sayfamda yayınladım. İlgilenenler oradan bakabilirler.

Cem Arslan: Türk Dünyası ortak edebiyat dergisi olan “Köroğlu” dergisi çok etkili bir edebî ekoldü. Bu gücünü nereden alıyordu? Şimdi yeniden yayın hayatına başlayacağını duyduk. Siz dergide yeniden rol alacak mısınız?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Evet derginin yayın hayatına başladığını duydum. “Köroğlu” dergisi gücünü gençlerden, genç yazarlardan alıyordu. Genç yazarların önünü açan onların projelerine destek olan bir edebî mahfildi. Bugüne kadar Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili yapılan bütün çalışmalara destek olduğumu söyleyebilirim. Çok iyi genç editörler yetiştirdim. Onların önünü tıkamak istemiyorum. Genç editörler “Köroğlu”nu ve diğer dergileri daha da ileriye taşıyacaklardır.

Abay ile ilgili Türkiye’de “Temrin” dergisi, Ankara Dil, Tarih, Edebiyat dergisi, “Berceste” dergisi, İLESAM’ın edebiyat dergisi, “Köroğlu” dergisi özel sayılar hazırladı. Büyük Kazak filozofu, edibi Abay için beş tane özel sayı hazırlanmış. Bu yıl İstanbul’da yeni özel sayılar hazırlandı. Gördüğünüz gibi, Türk Dünyası ortak edebiyat dergisi “Köroğlu” gibi 10 tane dergi çıksa yine de Abay için özel sayı hazırlamaya yetişemiyor. Daha fazla Türk Dünyası ortak edebiyat dergileri çıkmalı. Bu rekabetten kazançlı çıkan edebiyatımızdır.

Cem Arslan: “Köroğlu” dergisinin yayın hayatı iki yıl sürdü. Neden yayın hayatına devam etmedi?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Bütün dergiler için en temel sorun finanstır. Yani paradır. Yurt dışına çok sık çıkmamdan dolayı dergi ekibini oluşturarak editörlüğü şair Mehmet Ali Kalkan’a devrettim. Dergi, yayın hayatına devam etmekteydi. Daha sonra maddî destek kesildi ve dergi aksamaya başladı. Mehmet Ali Kalkan editörlüğünde 13. sayısına kadar devam etti.

Kazakistan’a Ahmet Yesevi Üniversitesi’ne öğretim görevlisi olarak atandım. Orada üç yıl çalıştım. Birçok edebiyat sayısının özel dosyalarının editörlüğünü yürüttüm. Edebî çalışmalarımıza ara vermedik. “Köroğlu” dergisi İstanbul’daki birçok edebiyat dergisine örnek oldu. “Temrin” dergisi “Köroğlu” özel sayılarını görünce birlikte böyle özel sayılar yapmak istedi. “Temrin”in dünya edebiyatına daha fazla ilgi duymasına, ekseninin daha da genişlemesine neden oldu bu süreç. “Köroğlu”nun yayın hayatı kısa sürse de dergi amaçlarına ulaştı. Çok daha geniş ufukların, projelerin hayata geçmesine vesile oldu. “Köroğlu” Türk edebiyatında birçok yönüyle birçok dergiyi etkiledi. Bir müddet suskun kaldı; ancak şimdi yeniden yayın hayatına başladığını duyduk. Dergiye yayın hayatında başarılar diliyorum. Edebiyatımıza yeni özel sayılar kazandıracağından şüphem yok.

Cem Arslan: “Temrin” dosyalarından bahseder misiniz?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: “Temrin” dergisi, Dünya Edebiyatından çok iyi dosyalar hazırladı. Bendeniz Türk Dünyası edebiyatıyla yapılan özel sayıların editörlüğünü yürüttüm. “Temrin” Dergisinde Arap edebiyatından Nobel ödülünün sahibi Necip Mahfuz, Türk edebiyatından Ahmet Midhat, Hilmi Yavuz, Oğuz Atay, Şeref Yılmaz ve diğer yazarlar hakkında özel sayıları çıktı. Dergide bu zamana kadar Azerbaycan edebiyatından Mirza Alekber Sabir, Anar, Zahid Halil, Elabbas Bağırov, Eyvaz Zeynalov, Bahtiyar Vahabzade; Tatar edebiyatından Şehabeddin Mercani, Ayaz Gıylecev; Özbek edebiyatından Çolpan, Abdullah Kadiri; Kazak edebiyatından Abay, Alihan Bökeyhan, Turar Rıskulov, Kırgız edebiyatından Cengiz Aytmatov, Aydarbek Sarmanbetov, Abdıkerim Muratov, Alıkul Osmonov özel sayıları yayınlandı.

2020 yılında Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Tatar, Türkmen ve diğer ülkelerin yazarları için peş-peşe özel sayılar hazırlandı. “Temrin” aynı zamanda, yazarların, çevirmenlerin, editörlerin yetişmesi için ayrı bir ekol, okul oldu. Orada yetişen editörler kendi edebiyat dergilerini kurdular. “Temrin” dergisi her zaman yeni projelere açık bir dergi. Temrin edebî ekolünün kurucusu Şeref Yılmaz, Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili kendisine sunduğumuz bütün projelerimizi kabul etti.

Cem Arslan: “Temrin” dergisi aynı zamanda, Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili kitaplarının yayınlanmasına da öncülük ediyor. Yayınevinden Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili birçok kitabın çıktığını görüyoruz.

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Evet, Cem bey, dediğiniz gibi “Temrin” dergisi Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili basılan kitapların çıkmasına da öncülük ediyor. Azerbaycan edebiyatından Eyvaz Zeynalov’un beş eseri Türkçe yayınlandı. Ayrıca Aslan Kuliyev, Galip Şefahet’in eserleri  Anatolia Kültür Yayınları arasında çıktı. Zahid Halil, Elabbas Bağırov ve diğer Azerbaycanlı yazarların eserleri yayına hazırlanıyor. Aşur Özdemir ve Bayan Kerimbekova’nın telifi Çağdaş Kazak Edebiyatı, Rızaeddin Fahreddin’in telifi olan Ahmet Midhat Efendi ve Türk Dünyasından daha birçok seçme eser Türkçeye çevrilerek kitap olarak basıldı. Bu edebî ekolün artık bir Türk Dünyası Edebiyat serisi var. Şeref bey hem yayınevinin, hem de “Temrin” dergisinin sahibi. Ayrıca, Yazarlık Akademisinin Başkanı. Dergi bu yönüyle de kitapların yayınlanmasında köprü vazifesi görüyor.

2020 yılından itibaren aylık olarak çıkmaya başladı. “Temrin” sadece, Türk Dünyası değil, Arap, Rus, Fransız, İngiliz, Fars ve diğer edebiyatları da yakından takip eden, dünya edebiyatıyla ilgili birçok kültür projesi geliştiren, modern bir dergi. Derginin çok estetik bir şekilde, başından sonuna kadar büyük bir titizlikle hazırlandığını söyleyebilirim. Temrin 2020 Eylül ayında 107. sayısını yayınladı. Edebiyatımız için eşsiz bir arşiv oluşturdu.

Cem Arslan: “Türk edebiyatı” dergisi Kazak Edebiyatı özel sayısının editörlüğünü yaptınız.

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: “Türk edebiyatı” dergisi sadece, Kazak edebiyatı özel sayısı hazırlamıyor. Kazak, Kırgız, Özbek, Tatar edebiyatlarıyla ilgili özel sayıları yayın politikasına dahil etti. Birçok sayı hazırlandı. Bu sayılar peyderpey yayınlanacak. Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkoloji Enstitüsü Müdürlüğüm sırasında konferans için Bahtiyar beyi[1] enstitümüze davet ettim. Daha sonra birlikte Türkistan’dan Taşkent’e gittik. Taşkent’te panele katıldık. Orada bu sayıyla ilgili anlaştık. Kazak edebiyatı özel sayısı yeni bir ivmeyi başlattı. Edebî süreç, projeler hızlandı. Bahtiyar Bey, “Türk edebiyatı” dergisini İstanbul’da Türk dünyası edebiyatının merkezi yapmak için uğraşıyor. İstanbul’da yayınlanan diğer dergiler de bu konuda bir-birleriyle rekabet ediyorlar. Bu rekabet yeni özel sayıların çıkmasına neden oluyor, yeni üretimleri ve kaliteyi olumlu yönde etkiliyor.

Cem Arslan: “Heceöykü” dosyalarından bahseder misiniz?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: İstanbul’da doktora eğitimim sırasında “Heceöykü” dergisi ile birçok projeye imza attık. Türk Dünyası öykü dosyalarının editörlüklerini yürüttüm. Daha sonra bu dosyalar kitaplaştı. Dergilerdeki özel dosyalar, kitaplarla birlikte 30’dan fazla eserin editörlüğünü yaptım. Türk Dünyası Vakfı Eskişehir’de bu öykü antolojilerinin 5000 tirajla ikinci baskısını yaptı. İnsanın emeği, alın teri hiçbir zaman zayi olmaz. 

Cem Arslan: İstanbul’da son yıllarda Türk Dünyası edebiyatı çok fazla rağbet görüyor? Bu konuda düşünceleriniz neler?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Sadece İstanbul’da değil dünyanın birçok şehrinde Türk Dünyası edebiyatı etkileşim içerisinde. Biz Türkiye’den bahsedecek olursak, Türkiye’de Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili projeler maddî olarak destek görüyor. Türk Dünyası edebiyatı pastası var. Bu pastanın oluşturduğu maddî gelir var. İstanbul’da Türk Dünyası edebiyatıyla ilgili yayın yapan dergi ve yayınevleri, elbette, bu pastadan kendi payını almak istiyor. Maddî gelir, finans olmadan hiçbir şey yürümüyor. Herkes nasibine düştüğü kadar bu pastadan payını alacaktır. İstanbul’daki yazar kuruluşları, dernekleri, yayınevleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Almanya, İngiltere vb. birçok ülkelerin yazarlık kuruluşlarıyla, dernekleriyle ortak projeler yapıyorlar. Bu projeler için ayrılmış bütçelere, paraya da ortak oluyorlar. Hem baskı ücretlerini karşılıyorlar, hem yazarlara, çevirmenlere telif ücretleri ödüyorlar, hem de iyi kârlar elde ediyorlar.

Cem Arslan: Türk Dünyası edebiyatının yayınının oluşturduğu bir finanstan bahsettiniz. Elbette, profesyonel işler parayla olur. Biz dergi ekibi olarak Türk Dünyasına eğilmek istiyoruz. Belki ileride Türk Dünyası edebiyatı ekleri çıkarabiliriz. Bu konuda tavsiyeleriniz ne olur? 

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Bu konuda çalışan çevirmen, editör, yazar, yayınevi, matbaa, kitapçı-kısaca, herkes kazançlı çıkıyor. İstanbul’da yaptığım, yayınladığım kitaplardan çok iyi telif ücretleri aldım. Hatta eğitimim sırasında bir müddet işsizdim. Çeviri yaptığım kitaplardan aldığım telif ücretleriyle geçindim. Çevirdiğim bir kitabın telif ücretiyle üç ay geçindiğim oldu. Bu işte dinamik, genç, iyi editörlerden birini bulup çalışmanızı tavsiye ediyorum. Matbuatı taradığınızda birçok editörle karşılaşacaksınız. 

Cem Arslan: Birçok edebiyat projesine imza attınız. Bu başarınızı neye bağlıyorsunuz?

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Sadece kendi işimi yapmaya odaklandım ve kendi işimi yaptım. Hayatımda istediğim şeyleri, hayallerimi gerçekleştirdim. 2010 yılında yüksek lisansımı tamamladım ve daha sonra İstanbul’a yerleştim. Son on yıl içerisinde İstanbul’daki edebiyat dergilerinde iki yüzün üzerinde özel dosyanın, birçok edebî ve bilimsel kitabın editörlüğünü yaptım. Bence bu kendi hayatıma, emeğime, eğitimime, mesleğime, hayallerime, ümitlerime verdiğim en güzel cevaptır.

Cem Arslan: Röportaj için teşekkür ediyoruz.

Dr. Ömer Küçükmehmetoğlu: Dergi çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Misirin paytaxtı Qahirə şəhərində yerləşən Jurnalistlər Sindikatında “Misir-Azərbaycan - ölkələr arasında münasibətlərin möhkəmləndirilməsi üçün səylər və əməkdaşlıq perspektivləri” adlı seminar keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, 50-dən artıq yerli jurnalistin və tədqiqatçının iştirakı ilə keçirilən seminarda çıxış edən Azərbaycanın Misirdəki səfiri Elxan Poluxov Misir-Azərbaycan əlaqələrinə toxunub.

Səfir hər iki ölkə Prezidentlərinin qarşılıqlı səfərlərindən sonra əlaqələrin daha da möhkəmləndiyini diqqət çatdırıb. Cari ilin noyabrında Azərbaycanda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) ilə əlaqədar aparılan hazırlıq işləri və tədbir çərçivəsində həyata keçiriləcək bir çox layihələr barədə məlumat verib. Elxan Poluxov 2022-ci ildə COP27-nin Misirin Şarm Əl-Şeyx şəhərində keçirildiyini vurğulayaraq, bu ölkənin öz təcrübəsini Azərbaycanla bölüşməsini yüksək qiymətləndirib.

Tədbirdə çıxış edən Misir-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin sədri Seymur Nəsirov Misir-Azərbaycan əlaqələrinin tarixindən bəhs edib. Xatırladaq ki, Seymur Nəsirov Qahirə Universitetinin müəllimidir, həm də misirli gənclərə Azərbaycan dilini tədris edir.

Daha sonra beynəlxalq münasibətlər üzrə tədqiqatçı xanım Ghada Caber Azərbaycanda qadınların hüquqlarının qorunmasından danışaraq Azərbaycan parlamentinin sədrinin qadın olduğunu və qadınların parlamentdə yüksək faizi ilə təmsil olunduqlarını vurğulayıb.

Seminar yerli jurnalistlər və tədqiqatçılar tərəfindən səfir Elxan Poluxova və digər məruzəçilərə ünvanlanmış çoxsaylı sualların cavablandırılması ilə yekunlaşıb.

Tədbir Misir mətbuatında da geniş işıqlandırılıb. Xəbərlərdə, həmçinin Misir-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin fəaliyyətindən də bəhs olunub. Cəmiyyətin fəaliyyətinin əsas məqsədinin xalqlar arasında dostluğun möhkəmləndirilməsi, elm, mədəniyyət və din sahələrində əlaqələrin inkişafı, habelə tələbələrə sosial xidmətlərin göstərilməsi olduğu bildirilib. Qeyd edilib ki, cəmiyyətin nəzdindəki kurslarda Azərbaycan və ingilis dilləri, Qurani-Kərimin qiraəti, ərəb dilinin qrammatikası, ədəbiyyat, bəlağət, məntiq, xəttatlıq, dekorasiya, xalçaçılıq və muğam sənəti tədris olunur, müxtəlif fənlər üzrə 57 ölkədən 600-dən çox gənc ödənişsiz təhsil alır.

Tədbir haqqında və Misir-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin fəaliyyətindən bəhs edən məqaləni aşağıdakı linlkərə keçid edərək oxuya bilrsiniz:

https://www.gomhuriaonline.com/Gomhuria/1535411.html

https://www.alwafd.news/5468500#goog_rewarded

https://www.almasryalyoum.com/news/details/3286766

https://beladona1.blogspot.com/2024/10/blog-post_24.html

https://www.aldiplomasy.com/141780/#google_vignette

https://elalmelarby.com/?p=55266

https://alan-eg.com/2024/10/19/%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%82%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D9%84/

https://nahr-alamal.com/%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%8A%D9%85%D9%88%D8%B1-%D9%86%D8%B5%D9%8A%D8%B1%D9%88%D9%81-%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A9/

https://wwnewss.com/?p=73349

https://www.raiaam.com/Website/maqal/103776

https://www.alarb24.com/10534

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.10.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Qarabağ bölməsi

Ağdam rayonunundan məcburi köçkün, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının həqiqi üzvləri Elnurə İsgəndərova və Aygün Əzizova bacıları 15 ildən artıqdır ki, dekorativ-tətbiqi  sənət rəssamı olaraq  uğurla fəaliyyət göstərirlər. 

Həmçinin sərgi, tədbir təşkilatçılığı sektorunda da müvəffəqiyyət qazanmış rəssam bacıların 10 ildən artıq müddətdir ki, davam edən  Ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş silsilə layihə rəhbəri və təşkilatçısı olduqları "Vətənpərvərlik etüdləri" layihəsi respublikamızın əksər bölgələrində həyata keçirilir. Layihə çərçivəsində bölgələrdə etüd çalışmaları reallaşdıran rəssam bacılar bir sıra dövlət qurumları ilə birgə gənclərin vətənpərvərlik ruhunda yetişdirilməsinə yönəlmiş layihələrdə münsif heyətinin üzvü, təşkilatçı olaraq fəallıq göstərirlər. Onların əməkdaşlıq etdikləri qurumlar arasında Heydər Əliyev Mərkəzləri və Yeni Azərbaycan Partiyasının rayon təşkilatları əsas yer tutur. 

BMT-nin Qadın İnkişaf Fondunun dəstəyi ilə biznes layihəsi qazanaraq Beynəlxalq Qalereyanı təsis edən rəssamlar xarici ölkələrin respublikamızdakı diplomatik nümayəndəlikləri ilə birgə çox sayda uğurlu layihələrə imza atıblar. Ölkəmizin tanıdılmasına və xalqlar arasında mədəni əməkdaşlığa mühüm töhfə olan belə tədbirlər Argentina, Meksika, Hindistan, Rusiya, Türkiyə, İran, Gürcüstan, Qırğız Respublikası, Tacikistan, Şimali Kipr Türk Respublikası, Fələstin və.s dövlətlərin səfirlikləri ilə mütəmadi olaraq həyata keçirilir. Bu sıx fəaliyyətləri arasında rəssam olaraq ölkə daxili və beynəlxalq sərgilərdə fəal iştirak edən xanımlar sertifikat, diplomlarla yanaşı bir çox  mükafatlara layiq görülüblər. Bu qəbildən olan Azərbaycan və Qırğızıstan dövlətləri arasında mədəni əlaqələrin inkişafına verdikləri töhfələrə görə Elnurə İsgəndərova və Aygün Əzizova Qırğız Respublikasının sabiq səfiri Kairat Osmonaliev tərəfindən medal,  xüsusi təşəkkür məktubu və Manas Ödülü İlə təltif olunublar.

Vətən müharibəsində qazanılmış Zəfərdən sonra rəssam bacıların qələbəmizə həsr olunmuş müxtəlif sərgiləri keçirilib. 2021-ci ilin avqustunda Ağdam rayonunun Quzanlı qəsəbəsindəki Heydər Əliyev Mərkəzində bacıların Vətən müharibəsində qazanılan Şanlı Zəfərə həsr olunmuş “Milli-mənəvi dəyərlərimiz" adlı dekorativ-tətbiqi sənət nümunələrindən ibarət ilk fərdi yaradıcılıq sərgisi açılıb. Mədəniyyət Nazirliyinin, Rəssamlar İttifaqının, Ağdam Rayon İcra Hakimiyyətinin, Ağdam rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin və rayon Mədəniyyət Mərkəzinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən sərgidə Elnurə İsgəndərova və Aygün Əzizovanın dekorativ-tətbiqi sənətin sanama, bədii tikmə, şəbəkə tikmə kimi növlərinə aid nümunələrindən ibarət 50-yə yaxın əsəri nümayiş etdirilib. 2021-ci ilin noyabrında isə Zəfər Günü münasibətilə işğaldan azad edilmiş Ağdam şəhəri daxil olmaqla Ağdam rayonunun işğaldan azad edilmiş hissəsində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəliyinin təşəbbüsü və Elnurə, Aygün bacılarının təşkilatçılığı ilə "Vətənpərvərlik etüdləri" layihəsi çərçivəsində "Ağdamın mənzərələri" adlı etüd-sərgi təşkil edilib. Sərgidə əsasən, işğaldan azad olunan guşələrimiz, Ağdam mənzərələri, tarixi abidələr və Azərbaycanın düşmən üzərindəki Qələbəsini əks etdirən rəsm əsərləri yer alıb. Rəssamlar Ağdamdakı İmarət kompleksi, Çörək muzeyi, Dram teatrı, Cümə məscidi, Qiyaslı məscidi və Şahbulaq qalası ətrafındakı etüdləri təsvir ediblər.

Vətən müharibəsi, Aprel döyüşləri  zamanı Elnurə və Aygün bacıları silsilə şəklində gənc nəsli vətənpərvərliyə  səsləyən sərgilər, tədbirlər həyata keçiriliblər.  Şəhid və qazi  ailələrinin ziyarəti , şəhid portretlərinin hədiyyə olunması, anım günlərinin açıq havada təşkil olunmasını həyata keçiriblər. Qardaş Türkiyənin "İyilik Üretenler" dərnəyinin Azərbaycan üzrə koordinatorları olaraq bu sahədə çoxsaylı xeyriyyə fəaliyyəti göstərmişdirlər.

Elnurə İsgəndərova və Aygün Əzizova vətənpərvərlik ruhlu layihələrinin gələcəkdə də davam etdirilməsinə hazırlaşırlar. Rəssam bacıların ən böyük arzusu Ağdamda Beynəlxalq Qalereya yaradaraq fəaliyyət göstərməkdir. Onlar Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Gününə həsr olunmuş "UĞURLARIMIZLA 2025-ə" tədbirinə və mütəmadi keçirilən Vətənpərvərlik etüdləri layihəsinin yeni etüdlərinə hazırlaşırlar.

“Ədəbiyyat və incəaənət”

(21.10.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə bu dəfə sevilən şairimiz Musa Ələkbərlini görüşdürürəm. Şair bu dəfə “Mənə yazdığın şeiri özgə ada yazma gəl” deyir. Həqiqətən də bu gün fikir və xəyalları, sevgi və dostluqları əlcək kimi dəyişmək dəb halına düşməkdədir. 

Xoş mütaliələr.

Mənə yazdığın şeiri

Mənə yazdığın şeiri özgə ada yazma gəl,

Bu dərdin bir adı var, başqa səmtə yozma gəl.

Çoxdandı qəlbimdəsən, indi buyur yazıma gəl,

Qoy adın yarpaqlasın, çiçəkləsin dilimdə.

Mizrabını neçə yol vurmusan sarı simə,

Sənə olan bu ərki ta etmərəm heç kimə.

Elə toxunmusan ki, zərif, incə hissimə,

Yüz il bundan sonraya qor saxlayar külüm də.

Sayğılı dost olardım əgər sayanım olsa,

Duyğusu teldən incə bir kəs həyanım olsa,

Ömrün bu kövrək çağı sən tək duyanım olsa,

Xoşbəxtlik sayılardı bu çəkdiyim zülüm də...

Ömrünü, həyatını, qəlbini nurlayardım,

Şimşək kimi çaxardım, çay kimi gurlayardım.

İllərin sayğa cını geriyə fırlayardım,

Dönərdim gəncliyimə imkan olsa əlimdə...

Ağlar qəlbim hönkürüb, amma üzdə gülmüşəm,

Sevgisisiz keçən ömür puçdu, indi bilmişəm.

Mən bu eşqin yolunda ölmüşəm, dirilmişəm,

İndən belə mənimçün qorxusuzdu ölüm də.

Cavanlıq güc gələndə gözlərimdə tor oldu,

O hüsnə, o camala, gözəlliyə kor oldum.

Kəndimdən ayrı düşüb, obama nankor oldum

Səni niyə tapmadım ay elqızı elimdə?!

İndi adın od tutur dodağımda, dilimdə!!!

Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.10.2024)