Super User
BİRİ İKİSİNDƏ – Sərdar Aminin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində yaşı 35-ədək olan şairlərin şeirlərinin dərcini davam etdiririk. Bu gün növbə Sərdar Aminindir.
ZƏMİ ƏFSANƏSİ
Əlinin tərsində tər,
Ovcunda sərasər
Un gəzdirər Güləsər.
İşdən gecələr çıxar,
yuxunun kəm çağında,
sübhün nabələd vaxtı
günün mübhəm çağında.
Özündən əvvəl çatar
evə unlu xəyalı.
Çörək sexində qalar
boz, dama-dama şalı
Bakı; qara buruqlar,
Bir tərəfdə Ağ şəhər,
Bir yanda neft qoxusu,
Bir tərəfdə Güləsər…
Səhərin ilk addımın
gecədən çölə qoyar.
Şəhərin ac itləri,
ətəklərindən doyar.
Xəyalının ardınca
evə çatar Güləsər,
işığı da yandırmaz
elə yatar Güləsər.
Özü yatar, əlləri
saçın hörər qızının.
Bir azdan oyananda
üzü gülər qızının.
Hörüyü anasının
bu səhər də əlindən
hədiyyə kimi alar,
vərdişkərdə əlindən.
Xəmirli biləyindən
öpüb məktəbə gedən
qızıyçün ovucları
yuxulu dua edər.
Gecə çörək bişirər,
çörək qoxar nəfəsi,
gündüz yatar Güləsər.
Əhmədli qəsəbəsi,
çörəyindən dadanda
yuxu görər – yuxusu
bir zəmi əfsanəsi.
QAYIDAN DURNA SƏSİ
Qorxma, mən səninləyəm.
Həm də burda, yel atım.
Sən çap, yarımçıq qalsın
üç misralıq bayatım...
Bibimin bişirdiyi
şirin ləzgi qoğalı,
gecəmin ay işığı,
əlimin portağalı.
Sən od-alov qızısan,
bir əlcə ürəyində,
o sərçə ürəyində
pulemyotların səsi...
Saçlarını oynadır
fərarilik nəğməsi.
Sən böyük sevinclərin,
ən böyük sevinclərin,
gülüşlərin qəmzəsi.
Qayıdan durna səsi.
Şəlaləsən, şəlalə –
Tanrıdan yerə axan...
Bitməyən su sərgisi…
Sən baxan qara daşlar
çırpınar, leylək olar.
Sən baxmasan, leyləklər
bir topa lələk olar.
Əlini gözünə qoy,
gözünü dik səmaya,
sən ki müqəddəslərin
saman qoxan ağımtıl
kətan çantalarından,
nar qoxan heybələrdən
doğulmusan dünyaya.
Mən də səni süzürəm,
yaşadığın adanı.
Bu tənhalıq, sakitlik,
Məst eləyir adamı.
Hər gün susub baxıram,
Səmadakı rənglərə
Yerini göstərməkçün
atdığın fişənglərə.
Sən canın, elə baxma,
pislik gəlmir əlimdən.
Tənha adan gözəldi
mənim miskin gəmimdən.
Sənə əlim toxunsa,
günəş çıxar bir anlıq.
İtər uçan fişənglər,
bitər atəşfəşanlıq.
Nə olar, əl yelləmə,
qaranlığında qalaq.
Portağalsan əlimdə,
sıxsam, günəş doğacaq.
33 YAŞIN ŞEİRİ
Anamın sancısı kəsəndə dünya
Qara bürünübmüş barama kimi.
Hər il ad günümdən söhbət düşəndə
Deyir, qar yağmışdı burama kimi.
Qaldığım o köhnə binanın bir gün
Cəng atmış tinindən burulacağam.
İş işdən keçəcək həmin döngədə,
Yəqin ki, ağzımdan vurulacağam.
Peşəkar qatilim bir an düşünüb,
İkinci gülləni sinəmə vurar.
Çox uzağa getməz ağzımın qanı,
Qıvrılıb ilantək yanımda durar.
Meyitim çarmıxtək çarpazlananda
Əsrə təslim olar cığal günorta.
Ağzımdan, sinəmdən şırıldayar qan,
Qarışar torpaqda venoz... aorta...
Qürbət sularıtək axıb gedəcək
Süzüləcək qanım çal birçəyimdən,
Hansısa brendin bir hərf kəm gələn
adı həkk olunmuş ağ köynəyimdən.
Qarşı göydələnin pəncərəsində
Günəş bərq vuracaq o saatlarda.
Ətirli uşaqlar böyür-başıma
Gələcək bahalı “samakat”larda.
Şubasın çiyninə salan gəlinlər
Enəcək dəbdəbə qoxan həyətə.
Orta həyacanla biraz uzaqdan
Baxacaq səmaya baxan meyitə.
Gəzərkən gözlərim göylərdə son kəs
Qarlı bacalara qonmağa gedən
ayağı qırmızı bir cüt göyərçin
sıyrılıb keçəcək üzərimizdən.
"QIŞ KƏPƏNƏKLƏRİ"
Cibində mandarin qabığı gəzdirən
duz qoxulu
sarı qız,
gəl, günəşim ol.
Ürəyində nəsə var,
ya da çantanda.
yoxsa məni görəndə
çiynindən sürüşüb
dirsəyində bənd olmazdı.
Arxamca qaç,
bir tin tapaq, nəm qoxan,
silah kimi gəzdirdiyin
çətiri aç!
Gəl, evim ol.
Pəncərəmiz olsun çirkli divardakı “A4”lər
Elanlarda “çörək var və qril var”.
Heç nə lazım deyil başqa.
Döngələrdə zibil var.
Özüylə danışıb Allaha and içən bu qoca
babamız olsun,
Elandan baxan leykoz uşaq
balamız olsun.
Nəsə olmalıdır,
heç vaxt eşitmədiyimiz bir səs gəlməlidir hardansa.
Yanımda ol, sarı qız.
Sarı işığın düşsün
boz çətirə gecələr.
Bitməyəcək onsuz da
soyuq tire gecələr.
İlğım tənhalığı var
insanların qaynaşdığı küçələrdə.
Bu insanlar kimlərinsə ilğımıdır.
Şəklə bax, nəsə demək istəyir
balamızın çöhrəsi:
insanlar bir-birinə nəzirədir,
ulduzlar da onların kölgəsi.
Sarı qız,
bir qızım var,
bir az sənə oxşayır,
bir az da anasına.
Mən qızımçün bir az gec darıxıram,
Amma batıq yanaqları düşəndə xatirimə,
heç kəsdə ağrımayan yerlərim sızıldayır.
Hamiləlik testində
nazik qoşa xətt kimi
uzanaq çətir altda,
Susaq xəcalət kimi.
Sevmədən evləndik,
inanmadan namaz qıldıq, sarı qız.
Hər şeyin yaxşı olacağını düşündük,
bütün ölənlər kimi.
Gözəllik gözdən yoluxur...
Bir adi sözdən yoluxur,
uşaqlar bizdən yoluxur,
qovur kəpənəklərini.
İndi yaz gələcək...
babamız öləcək.
Sən də çətirini bağla, sarı qız.
Aç-bağla, aç-bağla, aç-bağla...
Uç bu nəzirə dünyadan.
GÖBƏLƏKLİ KÖTÜK
Günəş batır uzaqlarda.
Milyon səbəblə zillənmişəm göbələkli bir kötüyə...
Biri bir qəpiyə dəyməyən səbəblər...
Dümağ bəziləri, bəziləri süd rəngi.
İlahi... bu göbələklər...
görən...
Deyirsən, darıxıram, gəl.
Axı göbələkli kötüyə baxıram mən.
Üstəlik, günəş batır. Anlayırsan?
Üstəlik, milyon səbəb var içimdə.
Biri bir qəpiyə dəyməyən.
Deyirsən, qızımızın qızdırması var yenə.
Ara vermir, hey danışır, əldən düşür...
Tez gəl.
Başa düşürəm, əzizim,
bircə balamız var, o da od içində, yanır!
Ancaq məni də başa düş, nolar?
Axı mən göbələkli bir kötüyə baxıram.
Üstəlik, günəş batır...
Ana, bir vaxtlar
bulaq kimi qaynayan
(Ağlama, nolar)
o evimizdə indi tənha qalmısan.
Darıxırsan,
bir saniyə sussam, telefonun bu tayında,
o tayda səsin titrəyəcək,
bir az da sussam...
Üzün büzüşüb yumağa dönəcək.
Başa düşürəm,
bir vaxtlar uşaq səsindən durmaq olmurdu o evdə...
İndi tənhasan, üstəlik, günəş batır orda da.
Başa düşürəm, anam...
Nə olar, sən də oğlunu anla
Mən göbələkli bir kötüyə baxıram.
Günəş batır uzaqlarda...
Birazdan kölgəm düşəcək göbələkli kötüyə.
BAX, AMELİ...
(İkincilərə...)
Bax, Ameli, yenə dovşan çıxacaq
Bu uzunbığ sehrbazın əlindən.
Sən verməsən o qırmızı dəsmalı,
heçnə gəlməz yaramazın əlindən,
Yenə sabah o filləri döyəcək,
Qamçı onun, yarıtmaz zor onundu.
Xortumların dik tutar səni görcək,
Mən bilirəm, fillər sənin dostundu.
Salınarsan tənin boyda çənbərə,
Tən ortadan... bu şəlalə qamətin.
Sağ tərəfdə ayaqların tərpənər,
Sol tərəfdə gülümsəyər sifətin.
İzlərimi tapdayan ayaqlarım
Qopsun, getsin, gəzsin ayaqlarınla.
Qoy uzanım bu qabırğa çənbərə,
Alma yeyim gülümsəyən yarınla.
Hamı səni ikincitək alqışlar,
Bilməzlər ki, yeganə canbaz sənsən.
Heç kim belə gözəl yarı bölünməz,
Bax, Ameli, əsl sehrbaz sənsən.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
Bu gün Aşqabadda Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş konsert olacaq
Azərbaycan Respublikasının Türkmənistan Respublikasındakı səfirliyi bu gün - noyabrın 28-də ölkənin Dövlət Mədəniyyət Mərkəzinin Muğam Mərkəzində “Heydər Əliyev – Azərbaycan-Türkmənistan qardaşlığı” adlı konsertin keçiriləcəyi ilə bağlı məlumat yayıb.
Türkmənistan KİV-i məlumat verir ki, konsert Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunub.
Konsert proqramında “Mukam” (Muğam) vokal-musiqi qrupu iştirakçılarının və Resul Klıçevin rəhbərliyi altında Türkmənistan Dövlət Simfonik Orkestrinin çıxışları nəzərdə tutulub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
KİNO BƏLƏDÇİSİndə “Sirr” filmi
Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Son zamanlar ölkəmizdə film sahəsində gözlə görülə biləcək dərəcədə inkişaf gedir. Əfsuslar olsun ki, düzgün maaliyyələşdirilmə aparılmaması və televiziyalarımızda bayağı şou proqramların və eyni zamanda dırnaqarası aktyor və aktrisaların ön plana çəkilməsi gözəl filmləri kölgədə qoyur, bu filmlər izləyicilər üçün ekrana gətirilmir.
Ancaq, You-Tube platformasında işlər bir qədər fərqli və daha dolğun inkişaf edir. Belə ki, son zamanlar xüsusən gənc aktyorların çəkildiyi sosial mesaj məqsədli filmlər Zaurun, Xoşqədəmin, Elgizin verilişlərindən daha çox maraq doğura bilir.
Mən isə sizə məhz bu filmlər arasında xüsusilə bəyəndiyim OG films və Azadlı productionun birgə fəaliyyəti əsasında çəkilmiş "Sirr" qısametrajlı filmini təqdim etmək istəyirəm. Bütün film boyu baş rolda Azad obrazına həyat verən aktyor Rüfət Nəzərin rolunu adəta yaşamış və mənə də, o duyğuları ötürə bilmişdir. Belə ki, qəhrəmanımız Azad mühafizə rəisi işlədiyi məktəbdə müdiri şikəst edəcək dərəcədə döydüyü üçün 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilir. Həbsxanadan çıxmış aylardı iş tapa bilməyəm Azadın son dərəcə alicənab, ailəcanlı, xanımına aşiq və qızını göz bəbəyi kimi qoruyan bir kişi rolunu canlandırması elə filmin ilk başlarından bəlli olur. Lakin filmin gedişatında Azad həyat yoldaşı Arzu ilə maddiyyat sıxıntılarından dolayı mübahisələr yaşamağa başlayır. Ata və anasını erkən yaşlarından itirən qərhəmanımız başlarda nə qədər razı olmasa da, xanımının xahişini yerə salmayıb qayınatasının yanına iş üçün getməli olur, hadisələr tam da onun düşündüyü kimi baş verir. Belə ki, Azad qayınatasına son dərəcə sakit yanaşmağa çalışsa da, kişi onu aşağılamaqda, öksüzlüyünü, məhkumluğunu üzə vurmaqda israrcı olan, eyni zamanda öz işçiləri ilə də it kimi davranan, cibi dolu olsa da, kişiliyi satın ala bilməmiş bir alçaq olduğu üçün Azad onun təhqirlərinə dözməyib oradaca dava salır və məyus halda evə dönür. Təbii ki, atasının həyat yoldaşı tərəfindən döyülməsini birmənalı qarşılamayan Arzu və Azad arasında boşanma həddinə çatacaq qədər bir mübahisə yaranır. Bütün film boyu diqqət etdiyim əsas nüans isə Azadın istənilən münaqişədə hər nə qədər alçaldılsa belə öz təmkinini qoruması olduğundan elə bu səhnələrdə də Azadın davranış və düşüncələri obraza qarşı rəğbətimi olduqca artımışdı. Hadisələrin kuliminasiya nöqtəsi isə Azadın keçmiş əsgər yoldaşı Vüqarla qarşılaşması ilə başlanır. İlk başlarda köhnə dostların qarşılaşmasının müsbət bir hal olacağını və Azadın həyatının yüngülləşməsinə səbəb ola biləcəyini düşünsəm də, hadisələrin gedişatı təxminlərimi alt-üst edə bilir. Belə ki, Vüqarın hal və hərəkətlərindən doğru insan olmadığı bəlli olsa da, baş verəcək iyrəncliklər filmin sonunda öz zirvəsini yaşayaraq izləyiciləri müxtəlif duyğular içində buraxır. Axşamüstü yoldaşı ilə dalaşandan sonra Vüqarla görüşməli olan Azad onun dəvətini geri çevirməyib Vüqarın evində içki süfərsinə qonaq olur. Masada əyləşən köhnə əsgər yoldaşları Vüqar, Azad və Qoca ləqəbli bir digər dostdan əlavə Vüqarın qardaşı Mikayıl içki masasında bayağı söhbətlər edərkən Azadın düşüncə və üslubu keçmiş dostlarının tam tərsi olduğundan ilk başlarda lağa qoyulsa da, sonradan Azadın sevgiyə olan münasibəti, eşqi atasından öyrənməsi olduqca təsirli idi. Hətta, atasının bir ifadəsi ilə Azad könülləri fəth etməyi bir daha bacarır.
-Hətta, anam vəfat edəndən sonra da, atam anamın ondan öncə vəfat etdiyi üçün şükr edirdi. O deyirdi ki, əgər anamdan öncə ölsəydi anam atamın ölümündən çox kədərlənərdi.
Bu əhvalata təsirlənmiş kimi görünən Mişa, Vüqar və Qoca isə öz "kiçik" sirrlərini bölmək üçün yan otaqda saxladıqları 13 yaşlı qız uşağını süfrəni yığışdırmaq üçün yanlarına çağırırlar, bu zaman Azad düşünür ki, uşaq onlardan hansınınsa övladıdır. Lakin uşağa diqqət edən zaman boynunda və üzündə şiddət, zorakılıq izləri görən Azad hadisələrin niyə baş verdiyini anlamaq üçün "dostlarını" sual-cavab etmək istəyir. Elə bu zaman Qocadan o mundar cavab gəlir. “Görürəm yaman gözün düşüb, istəyirsən şərait yaradaq, yan otağda işini gör."
Eşitdikləri və gördükləri qarşısında şoka girən Azad özünü ələ ala bilmək üçün hamam otağına keçən zaman yenidən qızı yaşındakı körpə qızcığazla qarşılaşır və onun yalvarış dolu baxışları, kömək dilənməsi qarşısında nə edəcəyini bilmir. Masaya geri dönəndən sonra işlərin yaxşı getmədiyini anlayan Azad Arzunun ona zəng etməsini bəhanə edərək evə getməli olduğunu bildirib masadan ayrılmasından dərhal sonra dözməyib içəri daxil olaraq qızın ona verilməsini, heç kimə heç nə bildirmədən gedəcəyini desə də, bir faydası olmur. Belə ki, dostları tərəfindən döyülərək anbara atılan Azad həmən körpənin köməyi ilə bıçaqla kəndiri kəsir və qızı qaçırtmağa çalışdığı zaman digərlərinin hücumuna məruz qalır.
Aralarında qanlı dava düşən zaman hər 3 nəfəri bıçaqla qətlə yetirərkən qarnına saplanan bıçaq zərbələrindən halı pisləşən Azad qıza yalvarır ki, onu oradaca qoyub qaçsın və tez buralardan xilas olsun. Balaca hər nə qədər onu orada qoymaq istəməsə də, başqa çarə tapa bilmir.
Azad aç bu telefonu...
Ata mən boşanmayacağam.
Sən bizi heç nəyə möhtac etməsən də, mən Azadda sənin anama vermədiyin sevgini gördüm. Sən hər zaman anamı döyərdin. Azad isə mənə bir dəfə də əl qaldırmayıb. Mən ikinci övladıma hamiləyəm.
Ata mən boşanmayacağam.
Arzu: Hamiləyəm.
Bu möhtəşəm film pedofiliya, zorakılıq və təcavüz qurbanlarına həsr olunmuş, izləyərkən adamın boğazını düyünləyən, gözlərini yaşardan real hadisələr əsasında çəkilərək Bakıda "dəm qazından boğularaq” vəfat edən 2007-ci il təvəllüdlü Cəmilə Rəhimovaya həsr olunub.
Filmdəki səhnələrin reallığı, Azadın hallüsünasiyaları, həyat yoldaşına olan sevgisi, övladı yaşında uşağı ölümə tərk etməməsi, Arzu rolunu canlandıran aktrisanın obraza həyat verməsi olduqca möhtəşəm idi. Ancaq müsbət qəhrəmanları ucaltdığım qədər rollarının haqqını verən, məndə ikrah hissi doğuran, ekrandan hücum edib boğazını kəsib təcavüz etdikləri on üç yaşlı qızcığazın ayaqları altına atmaq istədiyim "dostlara", kişiliyini pulla ala bilməyən "pullu qayınataya" mənə bu qədər nifrət hissi yaşatdığı üçün ayrıca təşəkkür edirəm.
Film izlənməyə dəyən təsirli bir filmdir. İstəyən hər kəs izləyə bilər lakin, filmin gedişatında siz söyüş və təhqirlərlə +18 ifadələrlə qarşılaşa bilərsiniz. Mən izləmək istəyənlər üçün aşağıda link də yerləşdirirəm.
https://youtu.be/JUqNKjHVQG4?si=lVkmySnrSGC2VdrW
Oxuyan və izləyən hər kəsə dərin hörmətlərlə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2013)
“Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Sərgisi”nə gəlin!
Diqqət! Bir elanı nəzərinizə çatdıraq.
“Yaradıcı Həftə” çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə bu gündən etibarən noyabrın 30-dək Heydər Əliyev Mərkəzində kreativ məhsulların və yaradıcı sənaye nümayəndələrinin fəaliyyətinin tanıdılması məqsədilə “Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Sərgisi” (MY EXPO 2023) keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, sərgi kino, animasiya, musiqi, cultech (mədəniyyət sahəsində startaplar), gametech (oyun texnologiyaları), dəb, dizayn kimi yaradıcı klasterləri, eləcə də yaradıcı məkan və regionları bir araya gətirəcək.
Qeyd edək ki, həmin tarixlərdə Heydər Əliyev Mərkəzində “Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumu” təşkil olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
Bu dəfə akademik Teymur Kərimlinin 70 illik yubileyinə töhfə
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Görəsən ölkənin ən fəal kitabxanası olan, tədbirləri daim sıralayan Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasından nə xəbər var?
Kitabxana ilə əlaqə yaratdıq və məlumat aldıq ki, kitabxananın əməkdaşları tərəfindən filologiya elmləri doktoru, professor, akademik, AMEA-nın Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun direktoru, Dövlət mükafatı laureatı Teymur Kərimlinin 70 illik yubileyi münasibətilə elektron məlumat bazası hazırlanıb.
Nələr var bu bazada?
İlk öncə Teymur Kərimlinin “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı Sərəncamın, akademikin 70 illik yubileyinin keçirilməsi barədə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin Qərarının və akademik Teymur Kərimlinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə ünvanladığı təşəkkür məktubunun tam mətni var.
Eyni zamanda, bazada Teymur Kərimlinin həyat və elmi fəaliyyəti, görkəmli şəxslərin onun haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər, müdafiə etdiyi elmi tədqiqat işləri, tərtib etdiyi kitablar, rəhbəri və məsləhətçisi olduğu elmi tədqiqat işləri, tərcümələri, məqalələri, müsahibələri təqdim edilir.
Elektron məlumat bazasında “Klassik ədəbiyyatın müasir tədqiqatçısı”, “Klassik ədəbiyyatımızın xiridarı” kimi bölmələrlə yanaşı, akademikin Azərbaycan və rus dillərində çap olunan əsərləri, Zəfər tarixi, şanlı Qələbə mövzusunda qələmə aldığı şeirlər də yer alır. Məlumat bazasında akademikin filmoqrafiyası, video və fotoqalereyası da sərgilənir.
Qeyd edim ki, Teymur Kərimli 2 oktyabr 1953-cü ildə Naxçıvanda - Ordubad rayonunun Nürgüd kəndində anadan olub. Orta məktəbi qızıl medalla bitirib, ali təhsilini BDU-nun filologiya fakültəsində alıb, Kəlbəcər rayonunda əmək fəaliyyətinə başlayaraq iki il orta məktəbdə müəllim işləyib. 1977–1980-ci illərdə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb.
1983-cü ildə "Nizamidə tarixin romantik qavrayışı” mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 2004-cü ildə "Nizami yaradıcılığında tarixi şəxsiyyət və tarixi hadisə ideya-estetik qayənin konteksti və yardımçısı kimi" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
İstanbulda “Türk xalqlarının mühacirət ədəbiyyatı” adlı simpozium keçirilib
Türkiyənin İstanbul şəhərində “Uluslararası türk xalqlarının mühacirət ədəbiyyatı” adlı simpozium keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, İstanbul Universiteti, Türkiyyat Araşdırmaları İnstitutu və İstanbuldakı Azərbaycan “Eğitim, Kültür və Sosial Dayanışma Dərnəyi”nin birgə təşkil etdiyi simpoziuma dünyanın 17 ölkəsindən 40-dan çox alim qatılıb.
Simpoziumda çıxış edən dərnəyin rəhbəri, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şərqiyyə Məmmədli bu silsilə tədbirlərin keçirilməsinin Turan Birliyinə dəstək olmaq məqsədini daşıdığını bildirib.
İstanbul Universitetinin rektoru, professor Osman Bülənd Zülfiqar tarix boyu bütün türk xalqlarının, o cümlədən yazarların taleyində həzin, kədərli iz buraxmış köç və mühacirət məsələsinin bədii ədəbiyyatda necə əks olunduğunun vacibliyindən söz açıb.
Türkiyyat Araşdırmaları İnstitutunun müdiri, professor Mustafa Balcı ilk dəfə keçirilən simpoziumun, eyni zamanda, siyasi birliyə təkan olacağını vurğulayıb.
Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Türkiyəyə sığınan İstanbul Universitetinin Türk dili və ədəbiyyatı kafedrasının rəhbəri, professor Əhməd Cəfəroğlunun qızı, Sabancı Muzeyinin müdiri, professor Nazan Ölçer simpoziumu təşkil edənlərə təşəkkürünü bildirib, atası ilə bağlı xatirələrini dilə gətirib.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, AMEA-nın həqiqi üzvü Rafael Hüseynov türk xalqlarının müxtəlif dönəmlərdə dəfələrlə hicrətlə üzləşdiyini, köçmən ömrü yaşamağa məcbur olduğunu qeyd edərək, “mühacirət ayrılıqdır, insanların doğmalarından, vətənlərindən uzaq düşməsidir, ancaq mühacirəti düşünmək, yurd-yuvasından ayrılanları anmaq birliyə can atmaqdır, bir daha belə halların baş verməməsi üçün həmrəylik göstərməkdir” deyə simpozumun önəminə diqqəti çəkib.
İki gün davam edən simpoziumda professor Yavuz Akpınarın “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının ilk təmsilçilərindən Cəlal Ünsi”, professor Abdulhamit Avşarın “Miqrasiya fenomeninin milli şüurda rolu: Kayseri uyğurları örnəyi”, professor Səbahəddin Şimşirin “Türkiyədə Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının formalaşmasında 28 May istiqlal və 27 aprel işğal günlərinin rolu”, professor Atilla Jormanın “Görkəmli şair Mehmet Sadıq Aran”, professor Salavat İshakovun “Qafqaz, Krım, İdil-Ural bölgəsi və Türküstanın mühacirətdəki siyasiləri: ədəbiyyat və təbliğat”, akademik Rafael Hüseynovun “Köç ədəbiyyatının Azərbaycan fenomeni: vətəndən vətənə mühacirətin bədii və elmi mirası”, professor Vaqif Sultanlının “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatında memuar: mövzu hüdudları və janr özəllikləri”, professor Bədirxan Əhmədlinin “Azərbaycan mühacirət mətbuatında milli mücadilə ədəbiyyatının yaranması və formalaşması məsələləri”, professor Almaz Həsənqızının “Əhməd Cəfəroğlunun folklor araşdırmaları sovet ideoloji baskısı kontekstində”, professor Əhməd Sami Elaydinin “Misirdə tatar türklərinin ədəbiyyatı: Musa Carullah Bigiyevin ədəbi-kulturoloji mirası”, dosent İzzətullah Zəki və Firuz Fevzinin “Güney Türküstan türklərinin köç və ədəbi kulturoloji fəaliyyətləri”, dosent Bakıtgül Kuljanovanın “Misirdə yaranan Altun Orda ədəbiyyatı”, dosent Rüstəmcan Cabbarovun “Əlişir Nəvai dönəmində Xorasan çevrəsində Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı”, Orhan Arasın “Almaniyadakı türklərin ədəbi axtarışlarına qısa bir baxış”, dosent Nouşad Mançeri Kırıkkalın “Hindistandakı türk ədəbiyyatının əks-sədası və izləri”, Səadət Kəriminin “Qərbi Avropada türk köçmən ədəbiyyatının mövzuları, önəmi və problemləri”, İrəc İsmayılın “Turxan Gəncəyinin ədəbi-kulturoloji irsi”, dosent Tohid Məlikzadənin “Rza Beraheninin yaradıcılığı”, dosent Nəzirə Sultanəliyevanın “Köçəri xalqlarının kültüründəki bənzərliklər”, Dürdanə Rəsulovanın “Mövlana Yusif Qarabağinin həyatı və elmi irsi haqqında” və digər məruzələr dinlənilib.
Simpoziumun sonuncu günü iştirakçılar İstanbuldakı Hüseyn Cavid adına Azərbaycan məktəbini ziyarət edib, tədris ocağının fəaliyyəti ilə yaxından tanış olublar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
Fəridə Ləman yubiley təbriklərini qəbul edir
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Noyabrın 26-da filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, şair-publisist Fəridə xanım Ləmanın anadan olmasının 70-ci ildönümü tamam oldu. Bu münasibətlə “Qazax Xeyriyyə İctimai Birliyi” dekabr ayının 2-də yubiley mərasimi keçirəcək.
Bu arada təbriklər səngimir, biz də kollektivimiz adından bu dəyərli ziyalımızı təbrik etdik və ondan öyrəndik ki, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Mədəniyyət Komitəsi də yubilyarı təbrik edib.
Fəridə xanım təbrik mətnini bizə təqdim etdi və biz də onu dərc edirik:
“Bu gün filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, “Məhsəti” jurnalının təsisçisi və baş redaktoru, şair-publisist Fəridə xanım Ləmanın anadan olmasının 70-ci ildönümüdür.
“Məhsəti” Şairlər Məclisi İctimai Birliyinin qurucusu və ilk sədri olmuş filoloq-alimi 70 illik yubileyi münasibəti ilə təbrik edir, möhkəm cansağlığı, yeni yaradıcılıq uğurları diləyirik!
Xanım şairin xəlqi duyğuların təcallası olan poeziya örnəkləri ilə yanaşı, hərbi-vətənpərvərlik mövzulu əsərləri də ona ün qazandırıb, O, şəhidlər haqqında kitablar yazıb, qəhrəman Vətən oğullarının səngər həyatını, döyüş yolunu uğurla ədəbiyyata gətirib.
Fəridə Ləman Azərbaycan Prezidentininn Sərəncamı əsasında 2019-cu ildə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunub.
Çoxsaylı kitablar müəllifi olan Fəridə xanımı yaradıcılıq uğurları və 70 illik yubileyi münasibəti ilə bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimizi yetiririk!”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
İkinci Respublika “Akademik, xalq və caz musiqisi” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
Noyabrın 27-də Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında Əməkdar incəsənət xadimi, professor Tərlan Seyidovun müəllif layihəsi əsasında “Akademik, xalq və caz musiqisi” İkinci Respublika müsabiqəsinin təntənəli bağlanışı – qaliblərinin mükafatlandırılması və laureatların konserti olub.
AzərTAC xəbər verir ki, müsabiqə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyası və BMA-nın məktəb-studiyasının təşkilatçılığı ilə keçirilib.
Tədbirdə çıxış edən müsabiqənin təşkilat komitəsinin və münsiflər heyətinin sədri SSRİ və Azərbaycanın Xalq artisti, BMA-nın rektoru, professor Fərhad Bədəlbəyli Tərlan Seyidovla bağlı xatirələrini bölüşüb, onun çox parlaq istedada malik bir şəxsiyyət olduğunu qeyd edib.
Fərhad Bədəlbəyli müsabiqənin qaliblərini təbrik edib, onlara uğurlar arzulayıb.
Sonra 2 həftədən çox davam edən müsabiqənin laureat, diplomant və həvəsləndirici diploma layiq görülmüş iştirakçıları təltif olunub.
Müsabiqə iki mərhələdən ibarət olmaqla həyata keçirilib. Noyabr ayının 13-dən 18-dək davam etmiş birinci turun seçimləri, iştirakçıların müsabiqənin qaydalarına uyğun olaraq hazırladıqları ifaların videoyazısı əsasında baş tutub. Videoyazılar yutub sosial platformasına yerləşdirilib və linklər münsiflər heyətinə təqdim olunub.
“Akademik, xalq və caz musiqisi” müsabiqəsinin keçirilməsi öz aktuallığını saxlamaqla yanaşı, janrlararası əlaqələrin inkişafına və təkmilləşdirilməsinə öz töhfəsini verir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
Azərbaycan Amerika qitəsinin ən böyük kitab sərgisində təmsil olunur
Milli Məclisin deputatları - Meksika ilə parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Jalə Əliyeva və Elşad Mirbəşiroğlu Meksikaya işgüzar səfərləri çərçivəsində Amerika qitəsinin ən böyük kitab festivalı – Beynəlxalq Kitab Sərgisinin açılış mərasimində iştirak ediblər.
AzərTAC xəbər verir ki, Meksikanın Xalisko ştatının paytaxtı Qvadalaxara şəhərində keçirilən sərgidə dünyanın müxtəlif ölkələrdən çoxsaylı müəllif və tərcüməçilər, xarici kitabxanaların nümayəndələri, distributorlar və minlərlə nəşriyyat təmsilçiləri iştirak edir.
Milli Məclisin nümayəndə heyəti sözügedən mötəbər tədbirdə təmsil olunan Azərbaycan stendinə baş çəkib, stendin fəaliyyəti ilə yaxından tanış olub. Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının yüzillik yubileyinə həsr olunmuş Azərbaycan stendində dahi şəxsiyyətin həyat və yaradıcılığı, ictimai-siyasi fəaliyyətindən bəhs edən kitablarla yanaşı, ölkəmizin zəngin tarixi, mədəniyyəti, incəsənəti və mətbəxi, o cümlədən Qarabağ, Şuşa haqqında və ölkəmizin həqiqətlərinə işıq tutan çoxsaylı kitablar nümayiş olunur.
Azərbaycan stendi kitabsevərlər tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb.
Sərgi noyabrın 29-dək davam edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
Yaşlanmış uşaqlıq - AKTUAL
Xatirə Əsgərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Dünyaya insan gəlir, hərə bir taledə, hərə bir dərddə. Eyni şəhərdə fərqli həyatlar.
Uşaq və yaşanılmamış uşaqlıq. Günün yarısını oyuncaqlarıyla, yarısını dərsini hazırlamaqla, geri qalan hissəsini isə ailəsi ilə əyləncəli vaxt keçirən uşağın həyatını, sadəcə, oxu kitabında ev dərsini evdəki səs-küydən (ana,atasının davasından) stolun altında gizlənib əzbərləyərkən gördük.
Öz otağında dişlərini fırçaladıqdan sonra təzə gecə paltarlarını geyinib, bir gün atasının, o biri gün isə oxuduğu nağıllar ilə yuxuya dalan uşaqlardan da olmamışıq. Hər hansı bir filimdən izləyirdik bu səhnələri.
Müəllimələrimizin məktəbdə anamız olması da həqiqət deyildi. Doğrudan, bu sözü kim uydurub məşhur edib, hər il verlişi izləmə sayısını keçən Xoşqədəm də bilmir heç.
Biz yeni ilin gəlməyini Şaxta babanın verəcəyi hədiyyələr üçün səbirsizlikə gözləyən, günləri bir-bir sayan uşaqlardan yox, şaxta baba paltarı geyinib evə 2,3 manat aparan uşaqlardan olmuşuq. Elə o vaxtdan həyat əsil üzünü göstərib bizə. Buna zirəklik, gözüaçıqlıq deyirsinizsə, hə, gözüaçıq uşaqlar olmuşuq.
İnciyərik deyə, heç kim sözlərini seçməyib. Kökümüz alınsın deyə ağlayanlardan deyil, sulugöz, qorxaq deyilməsin deyə qəlbimizi parçalayanlardan olmuşuq.
Ad günümüzdə sevdiyimiz yeməklər bişirilməyib. "Nəyə lazımdır, hər ilin eyni gününü mənasızca qeyd etmək"?
Hər "5"-imiz üçün 20 qəpik vermirdi sinif yoldaşlarımızın ataları kimi bizim atamız.
Bəs biz nə üçün var idik ki, böyüyəndə onlara baxmaqdan savayı. Dünyaya gəlmə səbəbimiz valdeyinlərimizi qocalanda tək qoymamaq idi.
Məktəbdə də vəziyyət ürəkaçan idi, yarı savadlı müəllimlərimiz: “Bu müəllim uşağıdır, qohum uşağıdır, bu 8 marta bahalı hədiyyə gətirmişdi, o biri gətirməmişdi” demədən, hər uşağın öz zəhmətinə, savadına görə qiymət verirdi.
Arxa partada oturan şagirdlər müəllimin bütün ailə problemlərindən xəbərdar idi, amma kimin hünəri çatardı ki müəllimə dərs keçək desin. Dərslərdən çox müəllimlər sayəsində insanların iç üzlərini tanıdıq, əzbərlədik.
Birtəhər məktəbi yola verib, həyatımızla bir tutduğumuz (hətta daha artıq), universitetə də qəbul olduq. Elə fikirləşməyin ki, hər birimiz istədiyimiz ixtisaslara qəbul olduq və bundan sonrası asan olacaq.
Kimimiz valdeyinimizin cavanlıqda arzuladığı, kimimiz gəliri çox olan, kimimiz də oxuyaq da ortada qalmayaq dediyimiz ixtisasa qəbul olduq.
Hər kəs ali təhsil alacaq deyə bir şey yoxdur ki, dostum. Bəzilərimiz də buranı oxuyaq, sonra universitetə verərik deyərək kollecə getdik.
Təbii ki, bu sözümüzü də tutmadıq və kolleci bitirdikdən sonra bəzilərimiz ər mənzilinə, bəzilərimiz isə əsgərliyə getdik və anamızın bizim üçün seçdiyi qız ilə (yaxud oğlanla) xoşbəxtçiliyi daddıq.
Anlayacağınız, 2/3 ilimizi bayram təmizliyində tozu alınan diplom üçün xərclədik. Əsas odur ki, biz də 2 manatlıq dönər ayranla həyatda qalaraq tələbəliyin nə olduğunu bildik və bundan da əsası, nəsildə savadlı statusunu qazandıq. Bizim də valideyin və yarısavadlı müəllimlərimiz heç kimdən əskik qalmayaraq şəklimizin altından ; "Tələbə adın mübarək" sözlərini yaza bildilər.
Həə, beləliklə mükəmməl təhsil ocaqlarımız da rüşvətin nə olduğunu bilməyən fənn müəllimlərimizin və dekanlarımızın da imtahanından keçərək filankəsin diplomlu, oxumuş qızı, oğlu olduq. Həm beləcə yanıma hazırlığa gəlin deyə dərsdə bizə gün verib işıq verməyən müəllimlərimizə də xeyir vermiş olduq. Onların bazarları daha da tanındı və böyüdü. Çünki biz Nərmin, Fatimə, Nigar, Əli olmaq bir yana, filankəsin şagird hazırladığı uşaq, filən nömrəli məktəbin uşaqı, filənkəsin oğlu, qızıyıq.
Həə, yadımdan çıxmamış, həmişə sona saxlanılan, imtahandan kəsildiyinə, zəhmətinin boşa getməsinə, ailə basqısına görə yox, zay işləri olduğuna, narkoman olduğuna, qudurmuşluğu ucbatından, hansısa qız və yaxud da oğlanın eşqi başına vurduğu üçün özünü öldürən daha müasir çıxması üçün desək, intihar edən xəyallarında tələbə olan, amma adı abituriyent olaraq qalanları da yad edək. Allah onlara rəhmət eləsin.
Sizin də başınızı ağrıtmayım, gedim görüm hansı iş yerində day-dayısının gözü ilə iş görüşməsinə girəcəm. Kimin seçiləcəyi məlumdur, amma təlimlər keçirib tələblərin olan-qalan pullarını endirimlə 19 manat olan biletlərinə xərclədən motivatorların dediyi kimi; "Möcüzələrə inanın"
Qeyd: Şəxsi həyat hekayəsi deyil, lakin gerçək həyat hekayələrindən təsirlənərək yazılmışdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.11.2023)
