Xəbər verdiyimiz kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikasının 100 illik yubileyi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi və “Şərq qapısı” qəzetinin təşkilatçılığı, Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəliyinin dəstəyi ilə “Naxçıvan fotolarda” adlı fotosərgi açılıb.

Bakı şəhərindəki Beynəlxalq Muğam Mərkəzində təşkil olunan sərgidə Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəsi Fuad Nəcəfli, mədəniyyət naziri Adil Kərimli, ölkənin ictimaiyyət və media nümayəndələri iştirak ediblər.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən sərginin açılış mərasimi barədə geniş təfsilatı diqqətinizə çatdırır:

Tədbirdə Fuad Nəcəfli Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2023-cü il dekabrın 30-da “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” imzaladığı Sərəncama əsasən əlamətdar tədbirlərin keçirildiyini diqqətə çatdırıb. Səlahiyyətli nümayəndə vurğulayıb ki, yubiley tədbirləri Naxçıvan şəhəri ilə yanaşı, başqa şəhərlərdə, ölkələrdə də geniş şəkildə qeyd olunur. “Naxçıvan fotolarda” sərgisi mart ayında Türkiyə Cümhuriyyətinin İğdır şəhərində də açılıb. Aprel ayının əvvəllərində isə Türkiyənin Kayseri şəhərində Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin kollektivinin iştirakı ilə muxtar respublikanın 100 illik yubileyi ilə əlaqədar tədbir keçirilib. İl ərzində muxtar respublikanın yubileyi ilə bağlı bu kimi tədbirlərin keçirilməsi davam etdiriləcək.

Bu gün Naxçıvanın artıq öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoyduğunu qeyd edən Fuad Nəcəfli bildirib ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 iyun 2023-cü il tarixli “Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023-2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında Sərəncamı bu mərhələnin əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin həyata keçirilməsi Naxçıvanı yaxın gələcəkdə tamamilə yenilənmiş, iqtisadi cəhətdən kifayət qədər inkişaf edən, cəlbedici bir regiona çevirəcək. Dövlət Proqramı Naxçıvanın bütün istiqamətlərdə kompleks inkişafını nəzərdə tutur.

Onun sözlərinə görə, bugünkü fotosərgi, həmçinin Naxçıvanın turizm potensialının üzə çıxarılması, daha geniş arenada tanıdılması baxımından da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Səlahiyyətli nümayəndə bu qiyabi tanışlığın hər kəsdə xoş əhvali-ruhiyyə yaradacağına inamını ifadə edib.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, Milli Məclisin deputatı İsa Həbibbəyli çıxışında dövlətimizin başçısının Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaranmasının 100-cü ildönümü ilə bağlı tarixi Sərəncamını Naxçıvan Muxtar Respublikasına dövlət səviyyəsində göstərilən diqqətin, qayğının təzahürü kimi qiymətləndirib. Naxçıvanın taleyində Ulu Öndərin müstəsna roluna diqqət çəkən akademik qeyd edib ki, bu gün Naxçıvan öz 100 illiyini yeni inkişaf mərhələsi ilə qarşılayır. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin siyasi xəttinin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikasının inkişafına hər zaman böyük həssaslıqla yanaşıb, zəngin mədəniyyətə, çoxəsrlik dövlətçilik ənənələrinə malik bu qədim diyarın muxtariyyət tarixinin öyrənilməsinin və təbliğinin zəruriliyini mühüm vəzifə kimi qarşıya qoyub. Bu baxımdan sözügedən Sərəncam Naxçıvanın muxtariyyət tarixinin və inkişaf yolunun müstəqillik ideyaları əsasında azərbaycançılıq mövqeyindən yenidən öyrənilməsinə mühüm stimul verir.

“Şərq qapısı” qəzetinin baş redaktoru Sara Əzimova bildirib ki, qəzetin “Naxçıvan fotolarda” sərgisi muxtar respublikanın 100 illik yubileyinə töhfədir. Sərgidə təqdim olunan fotolar “Şərq qapısı” qəzetinin fotoqrafları tərəfindən çəkilib.

Sonra iştirakçılar sərgi ilə yaxından tanış olublar.

62 fotonun nümayiş olunduğu sərgi böyük maraqla qarşılanıb.

Tədbirin bədii hissəsindən əvvəl Ulu Öndər Heydər Əliyevin və ərazi bütövlüyümüz uğrunda şəhid olanların əziz xatirəsi anılıb, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib.

Sonra Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin solistləri xanəndələr Arzu Əliyeva və Sərxan Bünyadzadənin ifasında konsert proqramı təqdim olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.04.2024)

Bu gün Beynəlxalq Mədəniyyət Günüdür və bu gün münasibətilə Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsi paylaşım edib. Paylaşımın mətnini "Ədəbiyyat və incəsənət" portalı nəzərinizə çatdırır. 

Beynəlxalq Mədəniyyət Gününün qeyd olunmasını ilk dəfə 1931-ci ildə Belçikanın Brügge şəhərində keçirilən konfransda filosof-rəssam, mədəniyyətşünas-pedaqoq Nikolay Rerix (09.10.1874, Sankt-Peterburq, Rusiya – 13.12.1947, Naqqar, Hindistan) təklif edib. Bundan 4 il sonra  - 15 aprel 1935-ci ildə Vaşinqtonda (ABŞ) “Bədii, elmi müəssisə və tarixi abidələrin qorunması haqqında” anlaşma - “Rerix Paktı" (və ya “Vaşinqton Paktı”) imzalanıb. Sənədə ABŞ Prezidenti Franklin Ruzveltin iştirakı ilə 21 ölkənin nümayəndəsi imza atıb.

Anlaşma imzalanarkən Ruzvelt deyib: “Bütün dünya xalqlarına bu Paktı imzalamasını təklif edərkən biz sivilizasiyamızın qorunub saxlanılmasının ən önəmli prinsiplərindən birini tətbiq etməyə çalışırıq. Bu anlaşmanın daşıdığı mənəvi önəm mətndə ifadə olunduğundan daha dərindir”.

“RerixPaktı” silahlı qarşıdurmalar vaxtı (və eləcə də dinc dönəmdə) mədəni irsin qorunmasına dair ilk beynəlxalq anlaşma sayılır. 

Sonradan bu paktın müddəaları BMT və UNESCO-nun mədəni irslə bağlı sənədlərində öz əksini taparaq inkişaf etdirilib. 

O vaxtdan etibarən dünyanın bir çox ölkəsində 15 aprel - Beynəlxalq Mədəniyyət Günü kimi vurğulanır. 

2008-ci ilin dekabr ayında Rusiya, Argentina, İtaliya, İspaniya, Meksika, Kuba, Latviya və Litvanın ictimai təşkilatlarının təşəbbüsü ilə 15 aprelin Beynəlxalq Mədəniyyət Günü kimi təsdiqi üçün beynəlxalq hərəkat yaradılıb. 

O ki qaldı ölkəmizə, 2020-ci ilin fevralında Bakı və Sumqayıt şəhərlərində mədəni irsin qorunması üzrə tarixi sənədin 85 illiyinə həsr olunan Beynəlxalq Rerix Mərkəzinin (“Rerix Paktı. Tarix və çağdaşlıq” layihəsinin bir bölümü olan) “Rerix Paktı – Mədəniyyət vasitəsilə sülh” sərgisi təşkil edilib.

Bu anlamlı günlə bağlı olaraq bütün mədəniyyət işçilərimizi təbrik edir, onlara uğurlar diləyirik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Jalə İslam, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İnsan itirdikləri və qazandıqları, xatırladıqları və unutduqları, sevdikləri və nifrət etdikləri, can atdığı və tərk etdikləri arasında burulğanlı bir yol inşa edir. Əgər belə olmasa idi, zənnimcə insan olmazdı. 

Ondan gedənlər və ona qalanlar öz həyat şüarı üzərində geniş bir debat mühiti yaradır. Təsdiq edən doğru mövqedə olsa belə,  oyunu özünü ən yaxşı müdafiə edən qazanır. Bu, debatı sevməyənlər üçün dərin bir işgəncə halına gəlir. Sevgi və yaxud laqeydlik bir-birindən doğan hadisələr olmasına rəğmən, birinə olan sonsuz məhəbbətimiz digərini gözardı edəcək qədər şiddətlidir. Ya çalarlar hər zaman doğru tablonu görməyimizə kifayət etmir, ya da öz həyatımızın rəssamı olaraq fırçanı doğru istifadə edə bilmirik. Hər şeyin bir gün bitəcəyini düşünərək yaradıcı olmaqmı, içində olduğu anların onun üçün bir sonluqdan daha dəyərli olduğunu düşünənlərmi qazanır?

Ya da hansımız daha çox itiririk? Bizi doğru yoldan yayındıran tələblərimizdirmi, yoxsa imkanlarımızmı? Zənnimcə tələblərimizə yetişə bilməyən imkanımızdır. İnsan yetimliyi çevrəsindən heç istəmədiyi anlarda qazanır. Və unutma ki, öz baxışların və gülüşlərinlə belə olsa, sən də kimlərisə heç istəmədən də olsa yetim qoyursan. Bumeranq deyilən ox elə bir anda yaydan çıxır və elə bir anda alnımıza ilişir ki, insanın hər iki dizi quru torpağı öz qanı ilə gübrələndirir. Hər tərk edildiyimizdə, hər itirdiyimizdə, ya da hər unudulduğumuzda dizlərimiz savaba biz isə günaha batırıq. 

Ötgün, yaxud ölmüş ruhun müfəssəl əməllərini bəşərin qucağına təslim edərək bildiyin doğru adının altında gizlənən bütün yanlışların adına küçədəki narkoman dayının cibindəki son pula lazımsız siqareti yandırmasını gözləyək. Gözləyək ki, qırışından göz bəbəkləri itmiş üzü o siqaret tüstüsündən görünməz hala gəlsin. Sonra dərinliklərdən boğaza verilən şiddətli ultimatum və bir-birini dəfələrlə təkrarlayan öskürük sədaları... Və ...bəli, bizim gəmimiz limana yetişmədən dayının dalğalı bəlğəmlərində dərinliklərə gömülür. Bu vaxt  yolun digər tərəfindəki çayxanada başqa bir dayı limonlu çayını içə-içə üz-gözünü büzüşdürür... 

İnsanlıq və avamlıq həmişə var idi.

Əvvəllər bu iki termini bir-birindən fayton karvanları, indi isə boylu-boyunca düzülmüş avtomobil tıxacı ayırır. Ölkəmin boz qurd işarəsini hər fotoşəkilə poz edən övladları tülkü kimi qonşunun toyuğunu altındakı yumurtaları ilə bərabər ovlayır. Sonra o toyuğun yumurtalarından sayı-hesabı məlum olmayan daşlar çıxır və bir-bir başına düşür. Elə hey oturub göydən düşən üç almanı gözləsin, nə faydası var?! Bəşərə günəş nə vaxt doğdu deyə bilmərəm, lakin indi batışını seyr etdiyimizin fərqindəyəm. Axı hansı sevgi, hansı güvən, hansı məhəbbət, ya da hansı mübarizə qaranlığa tab gətirə bilər ki? Axı hansı ləkə, çirkab qaranlıq bu mühitdə gün üzünə çıxa bilər ki?!

Biz bakirə dünyanın günahkar qullarıyıq, biz ədalət yazısını görəndə sinəsi şişənlərdənik. İşin inşa hissəsində isə palçığımız daşdandır. Daş daşa necə tab gətirsin axı?!Necə də qəribədir, bəzilərimiz xəyallarımızdan bəhs edərkən, bəzilərimizin xəyalları belə yoxdur. Bu, bizim həyatımızın tragediyasıdır. Hər şeyi əl birliyi ilə məhv etmişik. İndi isə öz əsərimizi böyük həyəcanla izləyirik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Qısa Fikirlər Xəzinəsi rubrikasında bu dəfə Sezai Qaraqoçun fikirlərinə yer ayırıb. Toplayanı, tərcümə və tərtib edəni Cəlal Məmmədovdur.

Allaha inanan insanın azad olduğuna inanıram...

***

Gecəyə yenilməyən hər insanın mükafat olaraq bir sabahı, bir gündüzü və bir günəşi vardır.

***

İnkar – dustaqlıq, inanc – azadlıqdır.

***

İnancın yarısı utancdır. Hər şeyi tam olsa belə, utancını itirmiş bir mədəniyyət qeyri-sağlamdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

  (15.04.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Son 3 gündə Rus Dram Teatrında 3 tamaşa oynanıldı. Bir-birindən maraqlı. Bütün tamaşalar anşlaqla keçdi. 

Öncə cümədən başlayaq, sonra şənbəyə və bazara keçək. 

CÜMƏ

12 aprel – “Sevgiyə görə bağışla” (“Aydın”)

Tamaşanın premyerası 2019-cu il noyabrın 23-də olub və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə Cəfər Cabbarlının anadan olmasının 120 illik yubileyinə həsr edilib.

Tamaşanın quruluşçu rejissoru Xalq artisti İranə Tağızadə, quruluşçu rəssamı Sankt-Peterburqdan dəvət olunmuş Tatyana Melnikova, xoreoqrafı Xalq artisti Aleksandra Nikuşina, musiqi tərtibatı Əməkdar mədəniyyət işçisi Vladimir Neverova məxsusdur. 

Aydın obrazını Murad Məmmədov, Gültəkin rolunu Həcər Ağayeva və Natəvan Hacıyeva ifa edirdilər. 

Cəfər Cabbarlı “Aydın” pyesini 1922-ci ildə qələmə alıb. Azərbaycan səhnəsində dəfələrlə səhnələşdirilən əsər Rus Dram Teatrında iki dəfə - 1957-ci və 1980-ci illərdə tamaşaya qoyulub.

Əsərin süjet xəttini Aydın ilə Gültəkinin faciəli taleyi, var-dövlət ilə insanlara bədbəxtlik gətirən tiplərin obrazı olan Dövlət bəyin məkri təşkil edir.

Düşünürəm ki, bügünümüz üçün bu tamaşa olduqca aktualdır.

ŞƏNBƏ

13 aprel – “Səkkiz sevən qadın”

Ünsiyyət, ailə və nəsillərin münaqişəsi problemlərinin satirik tədqiqatını təsvir edən təsirli detektiv pyesin quruluşçu rejissoru Raulya Turkkandır. Pyes 1958-ci ildə Rober Tom tərəfindən yazılıb və ilk dəfə Parisdə 1961-ci ildə “VII Eduard” teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulub.

Hadisələr şəhərkənarı evdə səkkiz qadının Milad bayramını qeyd etməyə hazırlıqları səhnəsi ilə başlayır. Lakin birdən hər şey dəyişir, kabinetdə kürəyinə bıçaq sancılmış ev sahibinin meyiti tapılır. Müxtəlif səbəblərdən polisin gəlişi ləngiyir. Nəticədə səkkiz qadının hər biri şübhə altında olur.

Bir vaxtlar gözəl, xoşsifət qadınlar adətən çox çətin vəziyyətlərdə olduğu kimi bir-birini öldürməyə, mehriban və xoşbəxt ailə idilliyasını dağıtmağa hazırdırlar. 

Sirlər və gizli istəklər üzə çıxır, illərlə qalaqlanan ailə problemləri elə həvəslə müzakirə olunur ki, qətl mövzusu ikinci plana keçir.

Çox maraqlı və baxımlı bir tamaşadır. Üstəlik də, bizimkilər axı detektivi çox sevirlər.

BAZAR

14 aprel – “Əli və Nino”

Tamaşa Qurban Səidin dünyaca məşhur romanı əsasında hazırlanıb. Rejissor İlqar Safatdır.

Dünya tarixi bizim üçün müxtəlif millətlərdən, dinlərdən, kastalardan, siniflərdən olan oğlan və qız arasındakı sevgi haqqında mifləri, əfsanələri və hekayələri qoruyub saxlayıb. Onlarda sevgi haqqını qazanmaq cəhdi həmişə sevgililərin faciəli sonu ilə başa çatıb. Aristokrat Şirvanşirlər nəslindən olan azərbaycanlı Əlinin və bu yaxınlarda zadəgan titulu almış Kipiani ailəsindən olan gürcü Ninonun hekayəsi bir çox dünya versiyalarından əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Bir-birini tanımaq yolunda sevgililər çox maneələri, o cümlədən mədəniyyətlər arasında fərqi dəf etməli olurlar. Ancaq hisslər ağıldan daha güclüdür. Onların sevgisinin aşa bilməyəcəyi heç bir maneə yoxdur.

Romanın hekayəsi 1911-1918-ci illərdə Bakıda baş verən real hadisələrə əsaslanır. Burda Azərbaycanın bolşevik istilası real boyalarla əks olunub.

Tarixi gerçəklik - o gerçəklik ki, uzun illər onu bizdən gizlədiblər, yasımızı toy bilmişik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

Əgər uşağınız pis hərəkət edirsə, ona nümunəvilik və əxlaqlılıq moizələri oxumayın. Əks təqdirdə o, pis hərəkəti bu dəfə məhz böyüklər kimi nümunəvi və əxlaqlı görüntüsü yaradaraq edəcəkdir. 

2.

Mikroskop nə qədər güclüdürsə, bir o qədər çox dəhşətlər görünəcək.

3.

Artıq bir zamanlar arzuladığımız zaman gəlib keçibdir. İndi növbətisini arzulayırıq, o da gəlib gedəcək. Ölənədək də belə olacaq. Və yalnız öləndə anlayacayıq ki, bütün ömrümüz boyu boşuna arzulamışıq.

4.

Bizim və Hollivudun kino sənayesində fərq nədir? Onlar pul qazanmaq üçün kino çəkirlər, biz pulu mənimsəmək üçün.

5.

Bir dəstə kişi oturub susurlar. Xeyli susub darıxdıqdan sonra başdakı nəhayət dillənir, deyir, gəlin bir oyun oynayaq. 

Soruşurlar, nə oyunu, deyir, susmaq-susmaq oyunu. 

Hamı razılaşır və başlayırlar yenə də susmağa. Amma bu dəfə oyun oynadıqları üçün susmaqları daha onları darıxdırmır. 

6.

Bir tülkü yolla gedir, birdən kolluqdan “quqquluqu” səsini eşidib özünü kolluğa atır.

Az keçmiş ordan qənimətini yeyib doyan canavar çıxaraq deyir:

-Xarici dil bilmək doğrudan da gözəl şeydir.

7.

Yuxu - eynən ətrafda gördüyümüz reallıq kimidir. Baxa bilirsən, amma dəyişə bilmirsən.

8.

Meşəbəyi Həsən heç vaxt meşənin bəyi olan ayı ilə rastlaşmamışdı. 

9.

Afrika aforizmi: İnsan bir girdiyi çaya ikinci dəfə girməz, əgər orda timsah görübsə.

10.

Quarama qanunu:

Antarktidanı yalnız Kürdəmirlə müqayisə etməyimiz üçün yaradıblar. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)