Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyir ki,- “İstəyirdim ki, müstəqil adam olum, cibimdə pulum olsun. Yekə oğlan idim, 17-18 yaşım var idi. Fəhlə işlədiyimə görə sənədlərimi axşam şöbəsinə verdim – mədəni-maarif fakültəsinə daxil oldum. Başladım oxumağa, sonra məlum oldu ki, daha doğrusu, institutdan dedilər ki, sən öz sahən üzrə çalışmalısan, gərək sənətinə uyğun ixtisas seçəsən. Belə olan halda, anam məni telestudiyaya - AzTV-yə gətirdi.  1966-cı il idi. Məni orada rejissor köməkçisi götürdülər. Fikrət Qaradağlı o vaxt bizim baş rejissorumuz idi. Anam da televiziyaya dəvət olunan aktrisalardan idi və ona çox böyük sayğı, hörmət vardı, beləliklə, onun bir sözünü iki etmədilər, məni işə götürdülər. Mən üç ay gedib-gəldim, maaşsız-filansız işə alışdım. 1967-ci ilin yanvar 2-də əmrim verildi və sənaye redaksiyasına rejissor köməkçisi vəzifəsinə təyin edildim. Bir müddət orada işləyəndən sonra Fikrət Qaradağlı dedi ki, sən sənətkar ailəsində böyümüsən, gəl, səni sənətlə bağlı olan redaksiyalara təhkim edim və məni incəsənət redaksiyasına göndərdi. O vaxt incəsənət redaksiyasında bizim rəhbərimiz Həbibə Məmmədxanlı və Gəray Fəzli idi. Biri ədəbiyyata baxırdı, biri də drama, teatra, televiziya tamaşalarına. Orada da nəhənglər var idi: rejissorlar Arif Babayev, Rauf Kazımovski, Ağaəli Dadaşov, Kamil Rüstəmbəyov və b.. Bu peşə ilə məşğul ola-ola istər-istəməz bu sənətə bağlandım.”

O-bu Ramiz Həsənoğlu rejissorluq sənətinin yolçusu oldu və bu gün ölkədə yaxşı tanınan rejissorlardandır. Gənclik illərində arzuladığı kimi, cibində pulu olan, müstəqil adamlardan biridir…

Haqqında söhbət açdığım Mirzəyev Ramiz Həsənağa oğlu 1946-cı ildə İrəvanda dünyaya gəlib. Azərbaycan teatr, kino və televiziya rejissoru, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimidir…

“Mənim çox gözəl bir ideyam var idi. Amma onu artıq şikəst elədilər. Mən düşünürdüm ki, Anarın “Ağ liman”ı, “Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi”, “Macal”, “Dantenin yubileyi” əsasında səviyyəli bir serial çəkim. O, həm bizi o dövrə aparcaqdı, həm də 60-cı illərdən bir az da gələcəkdik bu yana, 70-ci illərə... Amma təəssüf ki, hər şey şikəst edildi…”- söyləyir.

Ramiz Həsənoğlu haqqında çox danışmaq olardı, amma vaxtın darlığına təslim olub söhbətimi burada saxlayıram. İnşəallah 80 illik yubileyi ərəfəsində daha geniş söhbət etmək ümidilə sizdən ayrılıram…

Bu tətil günlərində - daha dəqiqi aprelin 13-də Ramiz müəllimin növbəti ad günüydü, 78 yaşı tamam oldu. Onu bu münasibətlə təbrik edir, ağrı-acısız günlər arzulayırıq.

Çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL

Niyə şagirdlərin duymurlar səni,

Gül kimi dərsində səs eləyirlər.

Mən sevən əllərə, mən sevən gözə,

Mən sevən ürəyə qəsd eləyirlər. 

(Qəşəm Nəcəfzadə)

 Dəyərli Yaradıcımız, Siz həmin an məktəbin direktorunun "gözündğn oğurlanıb" sinfə daxil olsaydınız, o dəcəl şagirdlərə nə söyləyərdiniz?

CAVAB

Bilirsiniz ki, mənim uşaq şeirləri kitabım var, həmin o kitabdakı şeirlərdən oxuyub şagirdləri tərbiyələndirərdim.

Şuşada Vaqif Poeziya Günlərində “Sənin dərsin" şeirini oxumuşdum və sonra bildirdim ki, ovaxtkı müəllimin - hazırkı həyat yoldaşımın dərsində səs edən uşaqlar bu günün Milli Qəhrəmanları, şəhidləri, qaziləri, əzmlə vuruşan igidləridir. Onlar - dəcəl şagirdlər sükuta, qayda-qanunlara etiraz edənlərdir. Həmin partanın arxasında sakit otura bilməyən şagirdlər Şuşamızı, Qarabağımızı düşməndən azad etdilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.01.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sevginin qarşılıqlı olması vacibdirmi? Hər halda, vacibdir. Qarşılıqlı sevgi zamanı sevənlərin ən əsas vəzifəsi sevgini qoruyub saxlamaqdır, dəyərsizləşdirmə mərhələsinə yol verməməkdir. Sevginin ömrünün uzunluğunu rusiyalı psixoloq Vladimir Kirilenko bu formula ilə izah edir:

Sevgi uzunmüddətliyi bərabərdir: uyğunlaşmanın ideal səviyyəsi – qarşılıqlı maraqların olması – bir-birinə iradın olmaması.

B.Kirilenkoya görə uzunmüddətli sevgi reseptində ən vacib olanı əks tərəfi təmin edə bilməkdir. Bu təminetməyə həm maddi, həm mənəvi, həm fiziki parametrləri aid eləyə bilərik.

Uğurlu sevgiyə nail olmağın başqa bir şərti də sevgiyə kifayət qədər diqqət ayırmağı bacarmaqdır. Obrazlı şəkildə desək, bəzən insan özü öz əlləri ilə sevgisini boğub öldürür. Əgər siz sevginizə vaxt ayırmırsınızsa, qüvvə sərf etmirsinizsə, onu dəyərləndirmir, qiymətləndirmirsinizsə, onun gəlişinə görə şükranlıq eləmirsinizsə, sizi sevənin bunu kifayət qədər məsuliyyətlə və qaydasınca həyata keçirməsinə rəğmən az sevildiyinizi zənn edirsinizsə, bu halda sevgi sizdən üz döndərib gedəcək, bu reallıqdır.

Uğurlu sevginin daha bir şərtinə sevgidə dözümlülüyü misal gətirə bilərik. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, təqribən bir ildən sonra sevgi ehtirası azı iki dəfə azalır. Kişi-qadın münasibətləri üzrə ixtisaslaşmış və son illər bir çox ölkələrdə kifayət qədər populyar olan fransız yazıçısı Frederik Beqbeder məşhur «Məhəbbət üç il yaşayır» kitabı ilə, hətta sevgi hissinin dəqiq ömrünü də hesablamağa müvəffəq olub: üç il (əlbəttə, fransız yazıçı bu rəqəmi götürərkən bir çox təlimlərdən, mütəxəssis qənaətlərindən istifadə edib).

Sevgiyə cavab verən hormonların tükənmək fazası realdır, bunun qarşısını almaq, demək olar ki, mümkünsüzdür.

Əziz oxucularım, alimlərin fikrincə, kişi-qadın münasibətlərinin ardıcıl və dayanıqlı olmasında ən vacib məqam sevgi hormonları deaktivləşəndə sevgi hisslərini dostluq, qarşılıqlı hörmət hisslərinə çevirə bilmək bacarığıdır. Yeri gəlmişkən, bu hisslər daha dərin, daha uzunmüddətli olur. Siz ağsaqqal və ağbirçək bir cütlüyün bir-birinə can deyib can eşidərək bütün həyatları boyu xoşbəxt yaşamaları faktına yəni heç rast gəlməmisiniz? Şəxsən mənə yüzlərlə belə faktlar məlumdur.

Sevin, sevilin, əziz oxucularım. Dünyada sevgidən gözəl bir hissmi var? Ancaq sevərkən, çalışın, başınızı itirməyəsiniz. Sadaladıqlarıma diqqət etsəniz, bu mövzuda olan müxtəlif ədəbiyyatı oxusanız, şübhəsiz, sevgidə uğur qazana biləcəksiniz. Sevgi bir elmdir, onu öyrənmədən imtahan vermək barədə düşünməyin. Sevgi bir yüksəklikdir, gücünüzə əmin olmadan ora çıxmağa çalışmayın. Sevgi bir xoşbəxtlik əlifbasıdır. Bütün hərflərini öyrənib mənimsəyin ki, onu dərk edib oxuya biləsiniz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə Oğuzun (keçmiş Vartaşenin) təbiətinə və insanları ilə görüşə xüsusi maraq göstərirdi. Oğuzlular da böyük şairin bədii yaradıcılığına və içtimai-siyasi fəaliyyətinə yüksək qiymət verirdilər. Oğuzun Kərimli kəndində anadan olmuş, Şəki rayon partiya komitəsində II katib vəzifəsində işləmiş və Şəki Rayon Sovetinin deputatı olmuş, B.Vahabzadə ilə şəxsən dostluq edən 20 yanvar şəhidi İzzət Həmidov bu sətirlərin müəllifinə söyləyirdi ki, şair bir neçə dəfə Oğuzda onun qonağı olub.

Məclisdə iştirak edənlər onun söhbətlərinə qulaq asmaqdan yorulmazmışlar. Şairin özü də insanlarla ünsiyyətdən zövq duyarmış. Söhbət uzanar və saatlarla çəkərmiş. Yadımdadır, 1995-ci ilin oktyabr ayı idi (Təəssüf ki, dəqiq gün yadımda qalmayıb). Rayona xəbər yayılmışdı ki, Oğuz şəhərində 80 saylı Oğuz-Şəki- Mingəçevir-Yevlax seçki dairəsindən Milli Məclisə deputatlığa namizədliyi irəli sürülmüş şair B.Vahabzadə ilə seçicilərin görüşü keçiriləcəkdir.

Şairlə görüş yerinin müəyyənləşdirilməsi isə problemə çevirlmişdi. Digər deputatlığa namizədlərlə görüşlər 80-100 nəfərlik zalda keçirilərdi. Amma B.Vahabzadə ilə ilə görüşdə iştirak etmək istəyənlərin, iştirak etməkdə təkid edənlərin sayı o qədər çox idi ki, görüşün qapalı məkanda keçirilməsi qeyri- mümkün olmuşdu.

Çox götür-qoydan sonra deputatlığa namizədlə görüşün açıq havada – Oğuz şəhərindəki “Azərbaycan” kinoteatrının qarçısındakı meydanda keçirilməsinə qərar verilmişdi.

Görüşün başlanmasına bir saatdan çox vaxt qalmasına baxmayaraq artıq meydan insanlarla dolmuşdu. Gələnlərin isə ardı-arası kəsilmirdi. Şairin gəlməyini gözləyən adamlar dəstə-dəstə toplaşıb, onun içtimai-siyasi fəaliyyətindən, əsərlərindən söhbət acır, mübahisə edir, öz fikirlərini bildirir, əsərlərindən nümunələr söyləyirdilər. (Ədalət naminə deyək ki, toplananların içində şairdən maddi köməklik umanlar da vardı.)

Nəhayət, görüş başladı. Çıxış edənlər B.Vahabzadənin – deputatlığa namizədin həyat və fəaliyyəti haqqında danışır, onun içtimai-siyasi fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir və hamını şairə səs verməyə çağırırdılar. Əslində görüş siyasi məcrasını dəyişərək qüdrətli bir sənətkarla görüşə, el bayramına çevrilmişdi. Çıxış edənlərin çoxu öz çıxışını hörmətli şairimizin şeirlərindən bir parça söyləməklə başa çatdırırdılar.

Tədbirin sonunda Xalq şairi çıxış etdi. Həmin görüşün canlı şahidlərindən biri AYB-nin və Jurnalistlər İttifaqının üzvü, rayonda çıxan “Oğuz yurdu” qəzetinin redaktoru N.Hüseynli özünün “Yurdum, torpağım, əzəl ünvanım – Oğuz” əsərində şairin çıxışını bu cür qeydə almışdı: “- Əziz və hörmətli oğuzlular! Adətən deputat seçiciləri ilə görüşdə öz platformasından danışır. Neçənci dəfədir ki, deputat seçilmək üçün mənim namizədliyim irəi sürülür. Mən heç vaxt platformam haqqında danışmamışam. Mənim plarformam mənim şeirlərimdir. Kim mənim platformamla tanış olmaq istərsə, kitablarımı vərəqləsin. Mən millətim üçün necə çalışmışamsa, bundan sonra da elə çalışacam… Məni deputat seçsəniz də sağ olun, seçməsəniz də. Mən xalqıma yenə də əvvəlki kimi xidmət edəcəyəm”.

Xalq şairinin sözləri sürəkli alqışlarla qarşılandı. Sonra seçicilərin yanına gələn şairlə onların arasında bir saata yaxın çəkən səmimi söhbətlər başlandı. Görüşdən ayrılanların hamısının üzündən görkəmli şairin deputat seçilməsinə razılıq ifadəsi duyulurdu.

B.Vahabzadə böyük səs çoxluğu ilə deputat seçildi. Beş il bizim rayonun deputatı oldu. Biz bundan qürur duyduq, bununla fəxr etdik və deputatımızdan çox razı qaldıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində növbəti günlər mövzumuz uşaq ədəbiyyatı olacaq. Belə ki, jurnalın növbəti fevral-mart nömrəsi bütünlükdə uşaq ədəbiyyatına həsr edilib. Bu gün filologiya elmləri doktoru, dosent, AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda Uşaq ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri Elnarə Akimovanın xüsusi layihəyə ön sözünü sizlərə təqdim edəcəyik.

 “Bütün böyüklər uşaq olublar, amma bunu hamısı xatırlamır”

 (A.S.Eqzüperi)

“Ulduz” jurnalının 2024-cü il fevral sayının uşaq ədəbiyyatına həsr olunması ilə bağlı baş redaktor Qulu Ağsəsdən təklif alanda içimi qəribə bir sevinc hissi bürüdü. Görəcəyim işin mənəvi zövqünü, feyzini ayrı cür hiss elədim varlığımda. Axı söhbət gələcəyin insanından gedir. İşə bax ki, bu il də ölkə başçısının sərəncamı ilə “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan olunub. Nə əlaqə deyib keçməyin. Dünyanın bütün əlvan rəngləri uşaqların əli ilə boyanıb, bəlkə, göy qurşağı da nə vaxtsa onların səmaya sıçratdığı rənglərin qarışığıdır, kim bilir. Tanrının xoşuna gəlib, saxlayıb bu rəngləri özündə, hərdən insanları sevindirmək üçün çiçək kimi səpələyir göy üzünə. Təbiətin rəngidir yaşıl. Saflıq, dirilik, bolluq rəmzidir. O yaşılı qorumaq uşaqlıqdan aşılanan mənəvi missiyaya çevrilib. “Yaşıl ölkəm!” Yaşıl bizim ölkəmizin adıdır. Bayrağımızdakı üç simvoldan biridir, inanc və irfanımızın işarəsidir. Təbiəti öyrənməyin ən gözəl vasitəsi uşaq ədəbiyyatıdır. İnsan böyüdükcə onun təbiətə münasibəti də dəyişir, o, təbiətdə toxunduğu hər şeyi dəyişib özünə oxşatmağa, insanlaşdırmağa çalışır. Nəticədə bunun əksi ilə qarşılaşır. Təbiət ondan mütləq qisas alır, fəlakətlərdə mütləq mənada talelərin səslərini də eşitməli oluruq. Bəs necə etməli ki, bu baş verməsin?!

Ümidimiz sözün möcüzəsinədi. Uşaq ədəbiyyatının stixiyası olan xilas etmək gücünə. Uşaq ədəbiyyatı uşaq-təbiət tandeminin ən munis dövrünün başlanğıcında dayanan və təbiətə doğma münasibət formalaşdıran sahədir. Bu mənada ədəbiyyat insanla təbiətin arasındakı sağlam bağı, əlaqəni qoruyub saxlayan, bəlkə də, yeganə düşüncə məkanıdır. Bir şeirlə dünyanı gözəlləşdirmək, bir sınmış budağın belə ürəyi olduğunu uşağa aşılayıb onu təbiətə ziyan vurmaq kimi davranışlardan daşındırmaq... Bu, qələm adamına öz ağrılarını ürəyinin bir küncünə sıxışdırıb onu yenmək hasabına başa gəlsə belə. Məsələn, belə edirdi Mikayıl Muşfiq. Əkrəm Cəfərə ünvanladığı məktubda “Çocuqkən çırpınışlarım yetim barmaqlarıyla saçlarımı yoldu. Mən şeiri göz yaşlarım skamyaların qara üzünü ağardırkən duydum...”, – yazırdı. Amma mətnlərində fərqli estetik üsul seçirdi, bəxtiyarlıq, həyat eşqi ilə bütün dünyaya gülümsəyirdi: Mənə ilham verir o yaşıl çəmən, Üstümə quşbaşı yağan yasəmən. Demək, sevimlidir bahar da, qış da, Bir yenilik duyub mən hər baxışda Sevirəm dəyişən, dönən varlığı. Bu günün, yarının bəxtiyarlığı Sevdasilə coşan nə bəxtiyardır! Bu yaxınlarda esseist Qismət Rüstəmovun "Ekoloji tənqid: Yaşılı öyrətmək" məqa ləsində ekoloji tənqid terminini ilk dəfə 1978-ci ildə yazdığı “Ədəbiyyat və ekologiya” məqaləsində elmə gətirmiş Vilyam Rukertin düşüncələri mənə maraqlı göründü: “Alim fərz edir ki, ədəbiyyatın insanlara təsir gücündən faydalanıb eko-sistemə verilən zərərləri azalda bilərik, çünki günəş enerjisinin günəşdən Yer kürəsinə, oradan isə bütün canlılara çatması və həyat dövriyyəsinin fasiləsiz şəkildə davam etməsi kimi, şairin enerjisi də şeir vasitəsilə oxuculara çataraq fantaziyanın və intellektual hazırlığın yayılmasına zəmin yaradır. Rukert deyir ki, bir şeir bir eko-sistem modeli kimi ekologiya dərsində oxuna, təhlil oluna bilər. Onun fikrincə, şeirin “nədən bəhs etməsindən çox, nə etməsi və bunu tutarlı şəkildə necə etməsi” çox vacibdir”. Bilmirəm niyə, amma Eqzüperinin “Balaca şahzadə”sini xatırladım. Qəlbini sevinc və işıqla doldurub bütün kainata yetəcək qədər sevgi paylayan qızılı saçlı oğlanı. Onun bəslədiyi bir qızılgül, üç vulkan sahibinin sevgisi və diqqəti ilə əhatə olunmuşdu və Balaca şahzadəyə görə, kainatda yaşayan hər bir insan onun kirlənməməsi, təmiz qalması, ziyanlardan xali olması üçün məsuliyyət daşımalı idi. Az qala bir əsr öncəyə qədər zamanı çevrələyən bir əsər on illərin o tayından dünyanın bütün dillərinə tərcümə olunaraq həm də təbiət qarşısında insan əxlaqının necəliyini öyrədir insanlara: “– Mən, – nəhayət, dilləndi o, – bir gülüm var, onu hər gün sulayıram. Üç vulkanım var, hər həftə onları təmizləyirəm. Sönmüş vulkanları da təmizləyirəm. Bilmək olmaz qabaqda bizi nələr gözləyir, heç bilmək olmaz. Bunlar mənim vulkanlarım və gülüm üçün çox vacib işlərdir”. “Düşüncəsi belə idi ki, əgər vulkanları vaxtında və qaydasında təmizləsən, onlar fasilə vermədən düzgün və sakit şəkildə yanacaqlar. Vulkan püskürməsi soba borusundakı yanğına bənzəyir. Şübhəsiz ki, Yer üzündə yaşayan insanlar onsuz da bu vulkanları sona qədər təmizləyə bilmirlər və məhz bu səbəbdən onlar bizim üçün bu qədər çətinliklər törədə bilirlər”. “Bu elə nizam-intizam məsələsidr, – Balaca şahzadə daha sonralar mənə deyirdi. Səhər tezdən, yerindən qalxıb yuyundunmu, dərhal planetin də qayğısına qalmaq, onu təmizləmək lazımdır. Hər gün gözlərini dörd açıb baobabları kökündın qoparıb atmaq lazımdır, onların zoğlarının hamısı, demək olar, eyni böyüklükdə olur. Düzdür, bu bir az darıxdırıcı işdir, ancaq başqa çarə də yoxdur”. Kainatın bu sevgiyə, qayğıya ehtiyacı var. Dünyanın uşaq üzünə dönməyə yəni. Bu əsərin proloqunda belə bir fikir yer alır: “Bütün böyüklər uşaq olublar, amma bunu hamısı xatırlamır”. Müəllifin nəyə işarə vurduğu məlumdur. Ürəklərinin bir tərəfində təmiz bir hücrə saxlayanlar xatırlayırlar o anı. Vaqif Səmədoğlu “Yoxdur Yer üzündə qocalıq, yoxdur”, – deyirdi. Ruhundakı uşağı əbədi diri saxladığına görə. Anna Axmatova Boris Pas ternaka həsr etdiyi şeirdə “O, bir əbədi uşaq lıqla mükafatlandırılıb” misrası ilə həmkarının portretini dəqiq cıza bilirdi. Əli Kə rimsə bunun yolunu şeirləri vasitəsilə göstərirdi: Əlimi qaşımın üstünə qoyub Boylanıb baxıram uşaqlığıma: Özüm böyütdüyüm dəcəl çəpişə, Əlimlə saldığım cənnət bağıma. Eheyy!! – qışqırıram, baxmayır uşaq, Bir də qışqırıram, dinmir ki, dinmir. Başa düşürəm ki, çıxmırmış səsim, Çox zaman yuxuda olduğu kimi. Amma təsadüfən çevrilib uşaq Gözləri dolusu baxır uzaqdan, Birdən fikir verib mən ağ saçlıya Qaçır, bir əsər də qalmır uşaqdan. Nöqsanım, qüsurum, mən, bir də qəmim... Yüyürüb, yüyürüb düşürük həkdən. Göydəmi, yerdəmi, ürəyimdəmi kimsə qəhqəhəylə gülür ürəkdən: – Nə fikrə getmisən, – deyir, – nə fikrə, Bir dərdin olmasa, sən də gülərsən, Atsan yanındakı yoldaşlarını, Sən məni o zaman tapa bilərsən… Yəni yalnız nöqsan, qüsur və kədərsiz bir dünyanın sakinləri ola bilir uşaqlar. Bu uşağı qoruya bilənlər yaradır uşaq ədəbiyyatını. Bəlkə, heç uşaq mətni yazmır, am ma içindəki uşağın, uşaqlığının əlindən tu tub çıxır yaradıcılığın çətin yolçuluğuna. Ötən həftələrin birində Rey Bredberinin “Zəncirotu şərabı” romanı haqqında Hədiyyə Şəfaqətin yazdığı “Əjdaha şərabı” məqaləsini mütaliə edərkən bir məqamı aydınlaşdırdım özüm üçün: qərb yazıçı və şairləri öz keçmişlərindən utanmırlar, kompleks yaşamadan boylanırlar uşaqlıqlarının qüssəli mə qamlarına. Psixoloji travmaları onları müşa yiət etsə belə, ədəbiyyata sonsuz bağlılıq onların içindəki ağrını işıqla əvəz ləməyə yetir: “İnsan yaşadığı şəhərdən ay rılanda o şəhər fantaziyaya çevrilir" – və tezliklə də bunu təkcə şəhərlərə aid etmək fikrindən daşınır. “İndi mən də burda, İllinoysda, sakit bir gölün kənarında yerləşən Yaşıl şəhərdə kiminsə fantaziyasıyam”. Biz həm də özümüzün fantaziyasıyıq. Bredberi uşaqlığına qayıdaraq öz fan taziyalarının mövcudluğuna inandırır. Onun, ayağını qoyduğu yeri dünyanın mərkəzi, olduğu zamanı zamanın mərkəzi adlandırmağa haqqı çatır. Çünki o, əjdahalara ina nır. Çünki o uşaqkən xəyalən qorxduğu çardaqda yaşayan əjdahanı yerə endirib onunla bir ömür keçirib. “Hər kəsin öz əjdahası var. Bir gün o, aşağı enə bilər...” Əlbəttə, siz öz çardağınızdakı əjdahanı böyüklərə öldürtdürməmisinizsə…” Oxunan mətnlər uşaqlığımızın hüdudlarını müəyyən etməyə imkan verir: o əsərlər ki, oxuyub ilk qorxunun dadını bilmişik, o əsərlər ki, oxuyub mübariz olmağın çətinliyini duymuşuq, böyük okeanlara can atan balaca qara balıqların, pəncərənin o üzündəki işığı görüb ora keçmək üçün özünü şüşəyə çırpıb öldürən qara milçəklərin varlığından xəbər tutub addım-addım həya tı öyrənmişik. Dərinə getdikcə heyrət etməmək olmur. Bizə sadədən sadə görünən, yəni ilk baxışda yazılışı asan təsir bağışlayan uşaq mətnlərini hasilə gətirməyin, əslində, necə çətinlikləri varmış. Bu çətinliklərə sinə gərərək ən dəyərli mətnlər meydana qoyulub – mübarizə, inam aşılayan. Həyatın dibinə enməkdən qorxmayan, qorxularını, uşaqlıq travmalarını dilləndirməkdən çəkinməyən, özü olmaqdan zövq alanlar, ən kritik anda belə balacalara sevgi, sevinc ötürməyi bacaranlar... Bu mətnləri yazanlar da inanıblar, əslində. İnanıblar ki, yazdıqları əsərlərlə uşaqlara tərtəmiz bir dünya yaradırlar. Nağıllar aləmində böyüyən uşaqların təfəkkür üfüqlərinin genişliyinə kim şübhə edə bilər? Uşaq aləminin nağılla başlanan yolçuluğu özündə yaddaş kodlarını daşıyacaq qədər sakraldır. Mifopoetik təfəkkürdən çağdaş zamana ke çid mərhələsinin ən etibarlı məxəzidir nağıllar. Y.V.Çəmənzəminli demiş, “bu mədəniyyətin əsrarını bilmək üçün” nağıl və əfsanələri unutmamaq lazımdır, onlar həm də mənəvi dünyagörüşümüzün ifadəsidir. Əxlaqi, etik düşüncəmizi formalaşdıran bu janrlar özündə doğma elementləri ehtiva etdiyi qədərincə tarixin saxlancında əbədi qorunacaqlar. Bəs yaradıcı şəxslərin rolu burda nə qədərdir? Öz mədəniyyətinə baxış fəlsəfəsinin aliliyi müəyyənləşdirir on - ların yaşam gücünü həm də. Toğrul Nərimanbəyovun Kukla Teatrının divarlarını bə zəyən rəsmləri kimi. Mistik ovqat çaları ilə ona baxan neçə-neçə uşağın ürəyinə düşən bu şəkillər bir də uşaq şairi Teymur Elçinin poetik dilində nağıl kimi şəkillənib. Azər Turanın “Toğrul Nərimanbəyovun nağıl ağacı, yaxud Teymur Elçinin yaratdığı mifik təsəvvürlər dünyası” məqaləsi bu iki dahinin “şərikli” əsərinın ehtiva elədiyi yaşantıların miqyasını vermək baxımından gərəkli mətndir: “Rəssamın ya rat dığı rəng axını onun özünə olduğu kimi, şairə də intermedial qurğu üçün geniş üfüqlər açır. Burada dekorativ tətbiqi sənətin xalça sənətindan başlayaraq bütün növləri, eləcə də arxitektura, mifoloji anlamlar, həm musiqi, həm də folklor elementləri və s. birlikdə iştirak edir”. Uşaq ədəbiyyatının müstəsnalıq gücü həm də bundadır. Bütün duyğu orqanlarını, yaradıcı işarələri işə salmasında, onların po tensial imkanlarını bir araya cəm edib fərq li estetik çevrə yaratmasında. Bu dərin likdə yalnız sənət əsasında təzahür edən ob raz deyil, həm də o sənəti yaradan, ha - silə gətirən şəxsin kimliyi kəşf olunur. Amma burada vacib olan başqa məqam da var. Təhtəlşüurdan rəsmə, ordan yazıya, kağız üzərinə tökülmüş nağıl söyləmələri və obrazları onun seyrinə dalanları mifoloji yad daşın ən dərin qatlarına aparır. Toğrul Nərimanbəyovun çəkdiyi nağıl rəsmlərinin struktur təhlilini Teymur Elçinin şeirlərinə tətbiq edib nağıl obrazılarını oxumaq mümkün olur. Bu obrazlar yalnız nitq janr larında, poetik mətnlərin ricətlərində ehtiva olunmur, həm də rəsmlərin, tabloların yaddaşında giz lənir. Deməli, xalq öz milli özünüdərkini, mifopoetik yaddaşını bu sənət əsərlərinin hesabına bərpa edə bilər. Uşaqlar üçün mətn hasilə gətirənlər nə edir? Əsası nağıl, əfsanə, rəvayət və hekayət olan mənalar dünyasını yaradır. O mənalar dünyası ki, orada insan taleləri oxunur, nə olmaqla yanaşı, necə olmağın sirri açılır balaca oxucuya. O özünü kiməsə bənzədərək böyüyür, xəyallarındakı qəhrəmana doğru yol alır. Çingiz Aytmatovun “Dəniz kənarıyla qaçan alabaş” povestinin sonunda Kiriskin gəldiyi həqiqəti xatırlayırsız? O dərk edir ki, şüuraltında səslənən “sözlər ömrünün son günlərinəcən birlikdə yaşayacağı öz xüsusi mahnısının ilk sözləridir”. Bəli, hər uşağın öz nəğməsi ilə böyüməsi onun içində çərpələng kimi uçuşan arzulara açılan Yoldur, əslində. Bu yol yerdən göyə qədər, göydəki günəşə, aya, ulduzlara aparacaq qədər uzun olsa belə, işıq və sevgidən yoğrulduğu üçün onun ömür fəlsəfəsinin cövhərinə çevrilir. Və burdan o yana ona ancaq inanmaq qalır: “Hansısa uzaq ulduzların birinin bağrında bitən gülü sevirsənsə, gecələr səmaya bax. Bütün ulduzlar çiçəkləyəcək...”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kino Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.

“TURAN” bədii film ssenarisini təqdim edirik.

Titr yazı. Yevlax. 1921-ci il. Avqust.

Boz yulğunlu çöllük...

Dəmir yolu çöllüyün cadar-cadar paralanmış torpağında ləpir kimidir...

Külək dəvətikanlarını sağa-sola dığırladır...

Çöllüyün tən ortasında yandırılmış iskələ görünür...

İskələnin xarabalığı içində dəmir yolunu qoruyan iki atlı küləkdən daldalanır...

Uzaqdan qatar fiti eşidilir...

 Fit səsini eşidən atlılar qatara doğru çapır...

Onlar vaqonların başında oturmuş Qafqaz İslam Ordusu əsgərlərinə doğru atəş açırlar...

Qatardan açılan cavab gülləsi atlılardan birinə dəyir...

Güllə yarası almış atlı atdan yıxılır...

İkinci atlı yoldaşının yıxıldığını görüb atının başını geri çevirir...

Boz təpəciklərin arasıyla sürətlə keçən qatar atlı­ları arxada qoyur...

Qatarın açıq pəncərəsindən öldürülmüş atlının torpaq üstündəki cansız cəsədinə baxan Nuru paşa görünür...

Nuru paşa:

­– İnsanlar nə etdiklərini bilmirlər, Nağı bəy, ­­­­­­­­– deyir.

Onunla birgə qatarda yol gedən Nağı bəy Şeyxzamanlı Nuru paşaya:

– Paşam, bir az əyləş. Bütün yolu ayaq üstə gəldin, – deyir.

Nuru paşa arxaya çevrilir:

– Səbirsizəm, Nağı bəy. Qara­bağa tələsi­rəm. Mondros sazişi bizi alçaltdı. Qafqaz İslam Ordusu ancaq Ba­kını deyil, Buxaranı, Kərkükü, Qazanı da Turan edəcəkdi.

Nağı bəy Şeyxzamanlı:

– Qafqaz İslam Ordusu yara­dılan ərə­fədə paşamız Ənvərdən soruşdum ki, ərəblərə ingilislər nə vəd veriblər, paşam? Dedi, müstəqillik... Bəs xilafəti necə, onudamı ərəblərə söz veriblər, deyə bir də soruşdum. Paşam hir­sin­dən qıpqırmızı oldu. “Xilafətə görə son damcı qanımıza qədər vuruşacağıq” dedi.

Nuru paşa:

– İstər ərəb millətçiliyi olsun, istər fars, istər türk – fərq etməz. Millətçilik insanlığı məhvə apa­rır. Məni siyasətə qatma, Nağı bəy. Mən əsgərəm. Siya­sətçiləri də zəif adam bilirəm. Özümə bir borcum qalıb: Bakını geri qay­tarmaq...

Nağı bəy:

– Siz bir daha Bakını azad edəcəksiz, paşam.

Nuru paşa:

– Ya da öləcəyik, Nağı bəy.

Qatar fit verib Yevlax iskələsində dayanır...

Hərbi geyimli beş-altı Qafqaz İslam Ordusu zabiti qatardan enən Nuru paşanı, Nağı bəy Şeyxzamanlını və digər Qafqaz İslam Ordusu əsgərlərini qarşılayırlar...

Nuru paşa onu qarşılayan mülki geyimli difai­çilərlə də görüşür.

Hərbi eşelondan düşürülən atlar...

Onbaşı İzzət Nuru paşanın atını qarşısına gətirir.

Nuru paşa sıçrayıb atın belinə qalxır.

Nuru paşa:

– Azərbaycan bolşeviklərin əlindədir. Bakı bir ildir süqut edib. Dağıstan sərhədini keçib gəl­dim. Müqəddəs savaşımız mübarək olsun, bəylər! Ya Azərbaycan torpağı bizim olacaq, ya biz o torpağın olacağıq, – deyir.

Nuru paşa və Qafqaz İslam Ordusunun kiçik alayı tozlu yollarla atlarını Qarabağ dağlarına doğru çapırlar...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qardaş Türkiyənin dəyərli yazarları ilə müsahibələrim davam etməkdədir. Bu dəfəki müsahibim uşaq kitablarının yazarı Bahar URHAN SEZER xanımdır.

-Xoş gördük, Bahar URHAN SEZER! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-Xoş gördük. Adım Bahar, soyadım isə SEZERdir. Marmara Universitetinin xüsusi təhsil müəllimliyi və Anadolu Universitetinin əlillərə qulluq və reabilitasiya məzunuyam. Hazırda Yıldız Texniki Universitetində sinif müəllimliyi üzrə magistr təhsili alıram. Evliyəm. Salonikidən mühacirəm. Hal-hazırda doğma şəhərim İstanbul/Çatalcada xüsusi təhsil müəllimi işləyirəm.

-Ədəbiyyata gəlişiniz və əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Ədəbiyyata marağım oxumaqla başladı. Oxumağa marağımın Atatürkə olan sevgimdən qaynaqlandığını deyə bilərəm. Həmişə onun kimi çox oxuyan biri olmaq istəmişəm. Ahmet Naçın TEDX çıxışında Atatürkün 2 lirəsinin 1 lirəsini kitablara xərclədiyini həmişə xatırlayıram. Bundan başqa 5-ci sinifdə oxuyanda sinif müəllimimiz ayın kitab qurdunu seçərdi. O vaxt bizim çox kitab almaq lüksümüz yox idi, amma kitab qurdu olmaq istəyirdik. Əmimin kitabxanası var idi. Orada “Ağ diş” romanını tapdım. Oxumağa o qədər aşiq oldum ki... Sonra “Şeker Portakalı” seriyasının sehrli dünyası ilə tanış olduğum zaman o vaxtdan oxuyuram. Yazmaq mənim üçün sonradan gerçəkləşdi. Uşaq kitabı yazmaq istəyimlə onu yazmağım arasında keçən illər kifayət qədər uzun idi, çünki mənim fikrimcə məhsul yaratmaq tort hazırlamaq kimi bir şeydir. İstedad krem, təhsil isə tortdur. Tort yoxdursa, tək kremin mənası olmur. Təhsil alaraq irəlilədim. Kitabımın mövzusunu bildiyim ən yaxşı yerlərdən məlumatlandırmaq üçün peşəmdən, xüsusi təhsilimdən və tələbələrimdən təsirlənərək yazmağı seçdim.

-Uşaq kitabları yazmaq fikriniz necə yarandı?

-Uşaq ədəbiyyatı təhsilimizin başladığı ilk addımdır. Mən uşaq ədəbiyyatını uşaqların şüurunu artırmağın ən əsas yolu kitablar və onları həvəsləndirəcək macəralardır hesab edərək seçdim. Böyüklərin qərarlarını dəyişdirmək çox çətindir. Gələcəyin böyüklərinə çatmağın ən yaxşı yolu uşaq ədəbiyyatıdır. Agahlıq, xüsusi təhsil, empatiya... Bunları öyrətmək üçün uşaq kitablarını seçdim.

-Türkiyədə oxuma sizi qane edirmi? 

-Açığı, ətrafımdakı insanlar çox oxuduğundan və oxumağı sevdiklərindən mütaliədən razıyam. Üstəlik, kitabım da böyük marağa səbəb oldu. Uşaqlar tərəfindən bu qədər seviləcəyini və oxunacağını ağlıma belə gətirməzdim.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeirləri izləyirəm. Nəsimi sevdiyim şairlərdəndir. Nəsiminin və bir çox Azərbaycan şairlərinin mahnılara çevrilmiş şeirləri ən çox dinlədiklərim sırasındadır.

-Bir gənc yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Əminəm ki, onların hamısı qayğıkeş, istedadlı gənclərdir. Mənim üçün istedaddan daha vacib olan məsələ təhsildir. Yazı təlimində mütləq iştirak etməlidirlər. Qalanları gələcək. Təhsil prosesində özlərini kəşf edəcəklər.

Kitabıma maraq göstərdiyiniz üçün çox sağ olun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

"İnsanın sevməsi - ağ vərəqə yazı yazılması kimidir. Bəzən yazı karandaşla yazılır. İstədiyin vaxt onu poza bilirsən. Bu, ötəri, səthi sevgidir. Bəzənsə yazı diyircəkli qələmlə, yaxud avtoqələmlə yazılır. Bu zaman hər şey mürəkkəbin tərkibindən aslıdır. Elə olur, yazılanları iz qoymaqla olsa belə birtəhər poza bilirsən. Eynən yaralayan sevgi kimi. Elə də olur, yazı vərəqə necə pərçimlənir, hopursa, nə illah edirsən, pozulmur. Axırda vərəqi cırıq-cırıq edir."  

Hər dəfə içimdə dünyada əsl sevginin, gerçəkdən sevənlərin varlığına azca şübhə yarananda və ya hər dəfə həyat bəlkələrlə, kaşkilərlə, niyələrlə, nə üçünlərlə silahlanıb üstümə gələndə əlimdən kitablar tutur.

Səhifələrində gerçək bir sevginin ülvi xatirələrinə qucaq açmış kitablar.

Taleyin ən çətin, ən ağrılı sınaqlarından üzü ağ, başı dik çıxan, özündən sonrakı nəsillərə görk olan sevgiləri anladan kitablar.

Uzun bir inamsızlıq burulğanından, tərəddüd var-gəlindən sonra bu dəfə də "Qırmızı ləçəklər" romanı tutdu əlimdən. 

Tarixi roman oxumağı bir ayrı sevən və tarixi romanları əhəmiyyətli hesab edən biri kimi mən "Qırmızı ləçəklər"i sadəcə bir sevgi romanı deyil, həm də bir tarixi roman kimi qiymətləndirmək istəyirəm. Çünki həm hər şeydən öncə  Əlif Hacıyev tariximizə öz adını qızıl hərflərlə həkk etmiş real bir qəhrəman obrazıdır və həm də burada müəllif də Əliflə Qalinanın sevgi hekayəsinin fonunda həmçinin Əlif Hacıyevin keçdiyi şərəfli ömür yoluna, hadisələrin cərəyan etdiyi dövrə işıq tutur.

Əsərin qayələrindən biri də elə məhz sözü gedən dövrdə 90-cı illərdə Qarabağda baş verən siyasi hadisələri, erməni millətçiliyinin acınacaqlı nəticələrini, erməni nankorluğunu, ermənilərə münasibətdə öz halalca dədə-baba torpaqlarında xalqımıza qarşı dövlət səviyyəsində haqsızlığı, milli ayrı-seçkiliyi, həmçinin ermənilərin xalqımızın başına gətirdikləri ağır müsibətləri, Xocalı faciəsini, real tarixi faktları, Qarabağ həqiqətlərini işıqlandırıb təkcə yerli oxuculara deyil, eyni zamanda “Xocalıya ədalət” kampaniyası çərçivəsində dünya oxucusuna bədii motivlər fonunda çatdırmaqdır. 

"Xocalı əldən gedəndən sonra mən yaşaya bilməyəcəyəm. Elə biləcəyəm ki, namusumu satmışam, kişiliyimi satmışam. Elə burda ölmək mənimçün daha şərəflidir" 

Əlif Hacıyev təklikdə bir qəhrəmanlıq dastanıdırsa, Qalinayla birlikdə o həm də gerçək bir sevgi salnaməsidir. Öz təravətini heç vaxt itirməyəcək, daim qoruyub saxlayacaq, dünya durduqca yaşayacaq və irq, din, dil, milliyyət sərhəddini aşa bilməyənlərə görk olacaq, güc verəcək bir sevgi salnaməsi. 

"Yalnız sevgi əkslikləri, zidd olanları qovuşdura bilmək gücündədir." 

İrq, din, dil, milliyyət kimi sərhədləri sadəcə sevgi aşa bilər. Elə Qalinanı da Əlifin arxasınca vətənindən özgə din, dil, milliyyət fərqi olan bir diyara gəlməyə şövqləndirib, burada yaşamağa güc verən sevgidən başqa bir qüvvə ola bilməzdi. 

"Nə sərt qanunları varmış müharibənin. Səni öz yuvanı öz əllərinlə dağıtmağa vadar edəcək qədər sərt." 

Əslinə qalsa Əliflə Qalinaya nə din, nə dil, nə milliyyət, nə də ailələr mane olmamışdı. Onlara xoşbəxt yaşamağa imkan verməyən müharibə və müharibənin odunu fitilləyən erməni xisləti olmuşdu. 

"Niyə aşkar qətllər cəzalandırılır, gizli qətllər isə cəzasız qalır?" 

Ermənilər Əlif Əskəranda sahə müvəkkili işləyərkən sadəcə onun günahsız yerə həbsdə yatmasına deyil, həm də dolayı yolla anasının da ölümünə səbəb olmuşdular. Qadının ürəyi övladının günahsız həbsinə tab gətirə bilməmişdi. 

Əliflə Qalina arasında dəfələrlə ayrılıq və həsrət uçurum yaratmaq istəmişdi, lakin bunların heç biri onların bir-birinə olan sevgiləri, bağlılıqları qarşısında duruş gətirə bilməmişdi.

Hər dəfə sevgisi Qalinanı Əlifin arxasınca aparmış, anasının ölümündə özünü günahkar bildiyi dönəmlərdə də Əlifə məhz Qalina dəstək olmuşdu. 

"Sevginin birinci sınağı məhz ayrılıqlardır." 

Yaxşı, özü bəs nə idi bu sevginin? Kitabda sevgilər xarakterizə edilib bir neçə tiplə bir-birindən fərqləndirilir.

Burada isə mənim ən çox diqqətimi çəkən "Filya" və Əliflə Qalinanın da aid edildiyi "Storqe" adlı iki növü oldu.

"Sevgi - sonu sənin iradəndən aslı olmadan, sonunu sənin təyin etmədiyin bir mövcudiyyətdir." 

"Bilirsən, bəzən sevgi hissi bütün məsafələrin fövqündə dayanır, ən uzaq yolu belə bir anda qət edə bilir, ilik dondurucu şaxtada sənə ilıqlıq, nəfəskəsici istidə sərinlik gətirir". 

“Sevgi - qatarlarçün vağzal, təyyarələrçün liman, gəmilərçün sahildir. Hara gedirsən get, uzandıqca uzanan dəmir yolu, nəhayətsiz səma, bitib-tükənməyən dəniz səni nə qədər uzaqlara çəkib aparsa belə, yenə də son dayanacağına qayıdacaqsan.

Sevgi - dayanacaqdır.

Necə ki, onlar üçün də son dayanacaq oldu.”

Əlif həbs olunandan sonra isə hamının Qalinanın çıxıb gedəcəyini düşündüyü bir zamanda Qalinanın nəinki çıxıb getməməsi, əksinə Əlifin azadlığa buraxılması yolunda əlindən gələn hər şeyi etməsi  bir daha həm Əlifin həyat yoldaşı seçimində nə qədər düzgün qərar verdiyinin, həm də bu mövzuda məsələnin milliyyətdə deyil insanlıqda, xarakterdə olduğunun nişanəsi idi. 

"İnsan yeniliklərə çox böyük itkilər verə-verə öyrəşir" 

Əlif Xocalıda mərdliklə şəhid olandan sonra Qalinaya yaşamaq, Əlifsiz yaşamaq, üstəlik  öz elindən, obasından uzaq, dilini bilmədiyi özgə bir vətəndə yaşamaq güman ki, çox dözülməz, çox çətin oldu. Lakin o, Əlifdən sonra belə yenə də Əlifin vətənini tərk etmədi, övladlarını da ona və onun vətəninə layiqli şəxsiyyətlər şəklində tərbiyə edib boya-başa çatdırdı. Və sonda elə özü də Əlifin yarımçıq qalmış yolunu davam etdirdi. Əsl sevgi və bağlılıq, həmçinin o sevgi və bağlılığa sadiqlik bax budur. 

"Qəribə xisləti var insanın. Ömrü boyu axtarışda, soraqda olur. Xoşbəxtlik, səadət gəzir. Amma heç bilmir də o nədir, nə ölçüdə, nə biçimdədir. Böyükdürmü, kiçikdirmi? Qalındırmı, nazikdirmi? Rəngi nədir, dadı necədir?

Bugünündən, adi qayğılarla yüklənmiş real yaşantılarından qopub fikrən, ruhən gələcəyə, ilğımlara, illüziyalara köklənir.

Və bir gün də həyat yolunun son döngəsini dönəndə əliboş halda, axtardığını tapmadığını duyaraq qəflət yuxusundan ayılır. Başa düşür ki, xoşbəxtlik deyə axtardığı o nəsnə elə o adi bilib, dəyər vermədiyi ağrı-acısız günləri imiş.

Bədbəxt olmayan nə varsa, bax elə onlar imiş xoşbəxtlik." 

Hə, belə əziz oxucu daim əlindəki xoşbəxtliklərin fərqində olmağını diləyirəm və elə bu yazını da Əlifin nəsihəti ilə nöqtələyirəm. 

"Heç vaxt sevdiklərinizdən ayrılmayın. Hətta ən kritik məqamda, beyinlə ürək "incimək", "küsmək", "hirslənmək", "hiddətlənmək" kimi işarələrlə düşüncə və hisslər burulğanında qeyb olaraq "ayrıl" desələr belə, hətta ətrafınızdakı bütün canlılar səfərbər olsa, insanlar səs-səsə verib "o belə dedi", "sən belə dedin" dedi-qodularıyla "ayrılın" çığırsalar belə, quşlar, böcəklər qarşınıza düşüb uça-uça yol göstərərək sizi ayrı-ayrı səmtlərə çəkmək istəsələr belə, hətta cansızlar - vərəqlərdəki sevgi məktubları, dəftər arasındakı qurumuş gül ləçəkləri, sonra nə deyim, hətta görüş yeriniz olan tənha skamya, ay işıqlı tala, nəhəng ağacın kölgəsi - hamısı, hamısı ayrılığınıza "o gecikdi", "ürəksiz gəldi" kimi bəhanələr tapıb baş-başa verərək "mütləq ayrılın" işarələri versələr belə, yenə də ayrılmayın! Gec-tez müvəqqəti ayrılıqlar əbədi ayrılığı gətirəcək.”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Həftəsonu Müasir İncəsənət Muzeyində Azərbaycanın tanınmış rəngkarı, Xalq rəssamı Qǝyyur Yunusun “Sağ əlin sərvəti” adlı yubiley sərgisinin açılışı oldu.

Qeyd edim ki, aprelin 30-dək davam edəcək sərgidə rəssamın son 5 ildə yaratdığı 72 rəngkarlıq və qrafik əsərləri nümayiş etdirilir. Bu əsərlərdə Azərbaycanın və İslam dünyasının zəngin mədəniyyətini əks etdirən simvolik elementlər göz oxşayır, bu da Qəyyur Yunusun özünəməxsus üslubunu vurğulayır.

Sərgi  Qəyyur Yunusun 75 illik yubileyinə həsr olunub və ekspozisiyada çox dəyərli rəsmlər yer alıb. Onların həm mənəvi, həm də özünə uyğun maliyyə dəyəri vardır. Həmçinin sərgidə satışa çıxarılmayan əsərlər də var. 

Bu həftə sərginin müzakirəsi də planlaşdırılır. Müzakirədə hər bir əsərin ayrı ayrılıqda izahı veriləcək, həmçinin rəsmlərin necə ərsəyə gəlməsindən bəhs olunacaq.

Sərginin kuratoru Rəsul Həsənovdur. 

Qeyd edək ki, Qayyur Yunus 1948-ci ildə Bakının Əmircan kəndində anadan olub. O, 1971-ci ildə Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Rəssamlıq Kollecini, 1977-ci ildə isə Tbilisi Rəssamlıq Akademiyasını bitirib. 1980-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü olan sənətkar "Humay" mükafatına layiq görülüb. Hazırda rəssamın əsərləri dünyanın bir çox nüfuzlu qalereyalarında, muzeylərdə və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.

Xüsusən vurğulayım ki, Əmircan kəndi dahi rəssam Səttar Bəhlulzadənin də doğulduğu kənddir və Qayyur Yunus məhz Səttar Bəhlulzadədən ilhamlanıb, özünü onun davamçısı hesab edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2024)