Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün həyatımıza möhkəm daxil olmuş Vikipediyanın yaranışının ildönümüdür. Şəxsən biz jurnalistlər üçün Vikipediya Google ilə birgə ən vacib informasiya mənbəyidir. Amma tək bizimçünmü? Təbii ki yox. İstənilən peşə sahibi hansısa mövzu barədə ətraflı məlumat axtarınca məhz bu ünvana üz tutur.

Internet hələ yaranmamışdan ensiklopediya deyilən bir kitab var idi, orada hər şeydən və hər kəsdən yazırdılar, o vaxtlar bu bahalı qırmızıcildli kitablara hələm-hələm adamın əli çatmazdı, ona görə də hər kəs və hər yer barədə hər adam xəbərdar ola bilmirdi. Amma indi internet Vikipediya deyilən virtual ensiklopediya yaradıb, 2001-ci ilin 15 yanvarından fəaliyyətdə olan viki-ensiklopediya saytı indi hər kəsə istədiyi məlumatı girib asanca tapmağa imkan yaradır. O cümlədən Azərbaycanda da Vikipediya – çağdaş dövrümüzün ən yeni trendi aktualdır, yüzlərlə fədakar həmyerlimiz yorulmadan tariximiz, görkəmli şəxsiyyətlərimiz barədə məqalələr yazlb onları Vikipediyada yerləşdirir.

Gəlin Azərbaycanımızın bütün Vikipediya könüllülərini bayramları münasibəti ilə təbrik edək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.01.2024)

Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, hər ay mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və digər idarəetmə qurumları rəhbərlərinin şəhər və rayonlarda vətəndaşlarla görüşləri keçirilir, sakinlərin problem və təklifləri dinlənilir.

2024-cü ilin yanvar ayında şəhər və rayonlarda vətəndaşların qəbulu cədvəlinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Adil Kərimli yanvarın 12-də İsmayıllı şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində vətəndaşları qəbul edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, qəbuldan öncə Ümummilli lider Heydər Əliyevin İsmayıllı şəhərində ucaldılmış abidəsi önünə gül dəstələri qoyularaq əziz xatirəsi ehtiramla yad olunub.

Qəbulda İsmayıllı, Ağsu, Qobustan və Şamaxı rayonlarından ümumilikdə 42 vətəndaş iştirak edib.

Vətəndaşların müraciətləri əsasən işlə təminat, fəxri adla təltif edilmə, mədəniyyət sahəsi ilə bağlı təklif və mövcud problemlərdən ibarət olub.

Hər bir vətəndaşın müraciətinə həssaslıqla yanaşılması, diqqətlə araşdırılması və qaldırılan məsələlərin qanunvericiliyə uyğun həlli barədə struktur bölmələrinin rəhbərlərinə müvafiq tapşırıqlar verilib.

Qaldırılan məsələlərə vaxtında və obyektiv baxılması məqsədilə hər bir müraciət qeydiyyata alınaraq xüsusi nəzarətə götürülüb.

Vətəndaşlarla görüşdən sonra İsmayıllı və Şamaxıda bir sıra mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyəti ilə tanışlıq olub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.01.2024)

Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Dünyanın bugünkü simasını müəyyənləşdirən əsas şəxslərdən biri sayılan Uinston Çörçill dövlət xadiminin siyasi xadimdən fərqini, siyasətçinin gələcək seçkiləri, dövlət xadiminin isə gələcək nəsilləri düşünməsi şəklində ifadə edirdi. Son günlər bu barədə - seçkilər və gələcək nəsillər mövzusuna daha tez-tez müraciət etməyimiz əbəs deyil. – Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyev ötən il son ayının 7-də Azərbaycanda növbədənkənar Prezident seçkilərinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Məlumunuz, əgər bu Sərəncam olmasaydı, bu seçkilərin ötən Prezident seçkilərinin 7-ci ilinin tamamında – 2025-ci ildə keçiriləcəyini gözləyəcəkdik. Son Prezident seçkilərindən sonra ölkəmizin siması, ictimai-siyasi fəaliyyətin, dövlət və xalq həyatının ritmi, ahəngi dəyişib – daha doğrusu, öz qaydasına düşüb, tarazlıq, nizam yaranıb. Ərazi bütövlüyü, suverenliyi pozulmuş dövlət, xalq hansı ahəngdə, necə bir ritmdə ola bilərdi ki? – Baxmayaraq, o ritm, ahəng pozulması üç on il boyunca uzanmışdı, inanırdıq ki, əzəl-axır haqq öz yerini tapacaq. Xalq şairi Zəlimxan Yaqub necə deyirdi? –

“Keçidlərdə ocağımız səngidi,

Yoxuşlarda nəfəsimiz təngidi,

Tarix bir az haqq sözündə ləngidi,

Həqiqətlər çözüm-çözüm olacaq,

Bugün-sabah dünya bizim olacaq”.

 Beləliklə, tarixi Zəfərə imza atmış, öz ahəngini, nizamını bərpa etmiş xalqa, suverenliyini, ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş dövlətə ilk olaraq ən ali seçki yaraşırdı. İndi qarşıdakı parlament və bələdiyyə seçkilərinə ərazisi bütöv, suverenliyi tam və növbəti 7 il üçün öz Prezidentini seçmiş ölkə olaraq gedəcəyik.

Dövlətin ən ali kürsüsünə seçkiləri heç zaman seçkiləri deyil, həmişə gələcək nəsilləri düşünən müdrik dövlət xadiminin imzalaması ayrı bir gözəllik, fərəhli bir hadisədir! Prezidentin 10 yanvarda yerli tv-lərə verdiyi müsahibədən bir bölümə diqqət edək:
“...Xocalıda bayrağı qaldıranda fikirləşirdim, bax, bu gün biz tam əminliklə deyə bilərik ki, Xocalı qurbanlarının qanı yerdə qalmadı. Xocalıda bayrağın qaldırılması daha da həyəcanlı idi, onu açıq deyə bilərəm. Xankəndidə isə bayrağın qaldırılması ədalətin tam bərpası idi və Zəfərimizin son nöqtəsi idi.
Yəni, bunlar tarixi anlardır. Biz hamımız xoşbəxtik ki, bu dövrdə yaşayırıq, bu dövrün şahidləriyik, bu böyük Zəfərin əldə olunmasında iştirak etmişik, hərə öz yerində, siz media nümayəndələri kimi, mən Ali Baş Komandan kimi, xalqımızın bütün təbəqələri öz işi ilə bu Qələbəni yaxınlaşdırırdılar. Bu, ümummilli bir məsələyə çevrildi, ümummilli hərəkata çevrildi və 30 il ərzində bir çox beynəlxalq tərəfdaşlarımızın səylərinə baxmayaraq, bu mövzu unudulmadı. Bunu bizə unutdurmaq istəmişdilər. Müxtəlif bəhanələr altında - Ermənistanla əməkdaşlıq, insanları, cəmiyyətləri sülhə hazırlamaq üçün müxtəlif QHT-lər vasitəsilə təmasların yaradılması məhz o məqsədi güdürdü ki, Azərbaycanda yetişən gənc nəsil bu məsələdə fərqli istiqamətdə yetişsin. Bizim isə məqsədimiz o idi ki, yetişən gənc nəsil vətənpərvər olsun, heç vaxt bu ədalətsizliklə barışmasın və əgər bizə nəsib olmazsa bu tarixi ədaləti bərpa etmək, gələcək nəsillər onu etməlidirlər”.
Gələcək nəsillər! – Bu vurğu, əlbəttə, təsadüfi deyil! Bu vurğu ən təvafüq hadisədir. Mənə nəsib olub uzun illər gənclərlə işləmişəm, o cümlədən dövlət gənclər siyasətini həyata keçirən nazirlikdə çalışmışam, Müstəqil Azərbaycan Gənclərinin I Forumunda çıxış etmişəm, gənclər təşkilatlarının qurucusu və rəhbəri, gənclər təşkilatlarının konfederativ qurumunun rəhbərlərindən olmuş, çoxsaylı beynəlxalq gənclər tədbirlərində nümayəndə heyətinin üzvü və rəhbəri olaraq iştirak etmişəm. – Bu vəsilə ilə gənclərlə işi, dövlət gənclər siyasətinin mahiyyətini yaxından bilənlərdən biriyəm – desəm, qüsur sayılmaz. İlham Əliyev gənclər siyasətini də, bütün digər əməli çalışma sahələri üzrə dövlət siyasətini də həmişə gələcəkyönümlü fəaliyyətə kökləyib. Əlbəttə, Prezident və onun komandası özəlliklə taleyüklü məsələlərlə bağlı dövlət siyasətinin incəliklərini, fəaliyyətin mənasını, mahiyyətini vaxtından öncə ictimaiyyətə açıqlamaz və bu məhz dövlətin ali mənfəətləri üçün edilir. Prezidentin yerli tv-lərə müsahibəsindən gətirdiyimiz sitat məhz bu baxımdan çox manidardır.
İlham Əliyev gələcək nəsil vurğusunu, tarixi “Şuşa Bəyannaməsi” imzalanarkən də etmişdi – o sənədi əcdadların ruhunu şad edən, gələcək nəsillərə yol göstərən sənəd olaraq xarakterizə etmişdi.
İlham Əliyev Vətən Müharibəsindən danışarkən dəfələrlə vurğulayıb ki, biz elə bir gənc nəsil tərbiyə edib yetişdirdik ki, onlar ölümün üstünə getdi, heç nədən qorxmadan, çəkinmədən!
İlham Əliyevin gənclərlə çoxsaylı görüşləri, o görüşlərdəki unudulmaz çıxışları, gənclərlə bağlı sərəncamları gənclik, gələcək nəsil mövzusuna, sözün ən müsbət anlamında, necə talib olduğunu çox parlaq şəkildə göstərməkdədir.   
Biz indi bu yazı ilə təbliğat-təşviqat işi görmürük – əslində, buna ehtiyac da yoxdur; biz xalq müdrikliyinə candan-könüldən inanlardanıq. – Xalqımız seçkini də, seçməyi də və bunu nə üçün etdiyini də yaxşı bilir. Öz cəsarətini, dövlətcanlılığını ən taleyüklü məqamlarda parlaq şəkildə ifadə edən xalq yeni dönəmin vəzifələrini də bilir. Seçkilərin nəticələri elan olunduqdan sonra aydın şəkildə görəcəyik ki, xalqımız Qarabağda suverenliyimizin, ərazi bütövlüyümüzün tam bərpa olunması ilə ağrılı bir dönəmə yekun vurulmasını, 7 fevral seçkilərinin yeni dönəmin başlanğıcı olmasını necə dərindən və üfüqügeniş şəkildə idrak edib. Xalqımızla, bu xalqın övladı olmağımızla və bacardıqca qulluğunda durmağımızla qürur duyuruq!
Bəli, Azərbaycan tarixində (özü də yalnız respublikamızın deyil, ümumən Azərbaycanın, Dünya azərbaycanlılarının tarixində!) yeni dönəm başlayır – bu intibah dönəmidir. Tarixçilər, kulturoloqlar çağdaş intibah tarixinin başlanma tarixi üzərində, 8 noyabr 2020-ci il, 20 sentyabr 2023-cü il, 15 oktyabr 2023-cü il deyə fərqli fikir söyləyə bilər; ancaq bir fikirdə fərqlilik olmadığına inanıram – Azərbaycan illa yeni dönəmə daxil olub və bu dönəm məhz intibah dönəmidir. Öncələr də belə cəhdlər olduğuna şübhə etmədən, daha öncəki intibah cəhdlərində bulananları alqışlayaraq, etiraf etməliyik ki, İlham Əliyev intibahı yalnız başlatmadı, onu sözün müsbət anlamında sabitləşdirməyi bacardı, davam və inkişafına xarakter verdi.
Qoy bundan sonra yeni milli ideoloji inkişafımızın əsası, müstəqil dövlətin yeni missiyası, bir sözlə, yeni ideoloji əsaslar haqqında akademik çevrələr, tarixçilər, kulturoloqlar əsər yazsın, rəy versin, çıxış etsin. Bu, elə bir yeni dönəmdir, burada hər kəsin işi, hamının rolu ola bilər və olmalıdır. Çünki böyük uğurlarımız ümumxalq hadisəsidir. Biz bunu 44 günlük müharibədəki əvəzsiz dövlət-xalq birliyində gördük.
DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.01.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Məshəti Gəncəvisi, Xurşidbanu Natəvanı olan bu xalqın Nəzakət xanım Məmmədlisi də var...

Onun haqqında söhbətimə əməkdar jurnalist, yazıçı-publisist, pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru Zemfira xanım Məhərrəmlinin söylədikləri ilə başlamaq istəyirəm: “Yaxşı, gözəl dostlar sərvətdir, dəyərdir. Onun könlümüzə yatan, ovqatımızı təzələyən həzin, incə, kövrək şeirlərini sevirəm. Mənə doğma bacım qədər simsar olan bu xanımın poetik misraları onun elə öz həlim, duyğusal halətindən, köksünə darlıq edən hiss-həyəcanından doğulur…”

Deyirlər ki, üç qız övladını böyüdüb, boya-başa çatdıran, ev-eşik edən atanın yeri cənnətdir. Mənim qəhrəmanım isə qadındır, müzəffər ordumuzda xidmət edən üç zabitin anasıdır- iki oğul və bir qızın. Təkcə bu səbəb bəs edir ki, onun qarşısında baş əyəsən, ehtiram göstərəsən...

Azərbaycan ədəbiyyatının canlı əfsanələrindən biri, şair Seyran Səxavət isə onu belə dəyərləndirir: “Vətəni üç zabit balası qədər, üç zabit balasını da vətəni, torpağı, xalqı qədər sevən Nəzakət Məmmədlinin Milli Qəhrəmanlar haqqında çap etdirdiyi kitab çox qiymətlidir, alqışlanmalıdır və şəxsən öz adımdan ona "var olun, Nəzakət xanım!"- deyirəm. Nəzakət Məmmədlinin bu qəbildən olan xidmətləri haqqında uzun-uzadı danışmağım da, əslində yersizdir - çünki hər şey göz qabağındadır və bu vətən qeyrətli türk xanımına Allahdan və Torpaqdan güc-qüdrət diləmək keçir könlümdən. "Bakı-xəbər" qəzeti ilə birlikdə "Şəhidlər ölməz - Vətən bölünməz" layihəsinin adı hər şeyi anladır, necə deyərlər, görünən dağa nə bələdçi. Hətta tədbirlərin birində hamının son dərəcə təvazökar insan kimi tanıyıb qəbul etdiyi Nəzakət Məmmədlinin rəhbərlik etdiyi “Xatirə Kitabı”nın ən qiymətli ensiklopedik vətənpərvərlik abidəsi olduğunu deyildiyinin şahidi olmuşam. Vətənsevən, torpaqsevən, övladsevən insan belə də olmalıdır. Onun bircə yolu var: belə olmaq - Nəzakət Məmmədli kimi olmaq - Nəzakət Məmmədli olmaq...”

Haqqında söhbət açdığım Nəzakət xanım Məmmədli Bakıda anadan olub. Atası Salah kişi əslən Cənubi Azərbaycanın Ərdəbil şəhərindən idi. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair, publisist, “Xatirə Kitabı” redaksiyasının və “Yada düşdü” ədəbi-bədii jurnalının baş redaktorudur. 2014-cü ildə Prezident mükafatına, 2016-cı ildə Rəsul Rza və Mikayıl Müşfiq adına mükafatlara layiq görülüb. “Həzi Aslanov yubiley medalı”, Rusiya Federasiyasının “Qələbə-75” medalı və Moskvanın “Dostoynaya pamyat” Fondu tərəfindən “Qələbənin varisi” döş nişanı ilə təltif olunub. Haqqında Allahverdi Eminovun “Nəzakət Məmmədlinin Yaradıcılıq Yolu” və Hikimət Məlikzadənin “Nəzakət Məmmədovanın yaradıcılığında Vətən Kodları” kitabları işıq üzü görüb. O, həm də Vətən müharibəsi şəhidləri haqqında ”Vətən Daşı... və ya 44 günün dastanı” film layihəsinin və bir neçə kitabın müəllifidir...

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Elm Xadimi, ədəbiyyatşünas, publisist, yazıçı və tərcüməçi, filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər Paşayev də ona müraciətlə yazıb:

“Hörmətli Nəzakət xanım! Yadınızda varsa, dərginizin 5 illiyi münasibətilə "Hər sayını intizarla gözlədiyim dərgi" başlıqlı məqalə yazmışdım. Aradan illər keçib və bu gün də "Yada düşdü"nün hər sayını intizarla gözləyirəm. Nədir bu dərginin məziyyətləri? Kökə qayıdış! Görkəmli rus alimi M.Baxtinin doğru olaraq qeyd etdiyi kimi,- hər zaman irəliyə doğru atılan hər bir əhəmiyyətli addım geriyə qayıdışla müşayiət olunur. Daha doğrusu, başlanğıcın (mənşənin) yeniləşməsinə gətirib çıxarır. Yalnız yaddaş irəliyə doğru gedə bilər, unutqanlıq yox. Yaddaş kökə qayıdır və onu yeniləyir. Heç şübhəsiz, sovet sisteminin amansızlığı dövründə Səməd Vurğunun üstüörtülü şəkildə dilə gətirdiyi misralar da kökə qayıdışla, yaddaşla bağlıdır:

Sabaha çağırır o bizi, ancaq

Sabah da bugünsüz, dünənsiz deyil.

Nəzakət xanım, dərginizin hər sayında bunu dərindən dərk edirəm və "Yada düşdü"nü yüksək qiymətləndirirəm...”

Qeyri adi xanımdır. Anadangəlmə təşkilatçı və realistdir. Məqsədyönlülük, məsuliyyət, təcrübə və ciddilik onun üçün xarakterik xüsusiyyətlərdəndir. Ən çətin layihələri həyata keçirməkdə mahirdir. Heç vaxt emosialara qapılmır, təmkinlidir. Necə deyərlər, hadisələri soyuq başla dəyərləndirir. Eyni zamanda mərhəmətli, əliaçıq və səxavətlidir. Gözəl anadır, övladlarının uğurlarından qürur hissi keçirir...

“Bəlkə də mən, ayaq üstə olmağımda, bütün çətinliklərdən keçməyimdə, gördüyüm işlərdə bacarığımı üzə çıxarmağımda övladlarımdan daha çox güc-qüvvət almışam. Demək olar ki, mən onlarla paralel böyümüşəm. Çünki erkən ana olmuşam, uşaqlarım böyüdükcə onlardan aldığım zövqdən elə bilmişəm öz uşaqlığımı, gəncliyimi onlarla paralel yaşayıram. Analıq ən təmənnasız sevgi ilə yaşanan bir duyğudur ki, övladına çəkdiyin zəhmətin, əziyyətin, yuxusuz gecələrin içində heç bir təmanna yoxdur. Bağban əkdiyi ağacın barından necə ləzzət alırsa, ananın da öz övladının uğurlarından aldığı həzz ona bənzəyir. Övladlarım da çox sag olsunlar, təməlini qoyduğum ailənin ibtidaisindən heç zaman məni yanıltmadılar, necə istədim o cür böyüdülər. Jurnalım da o cür, o da mənim üçün bir övladdır…”- söyləyir.

Nizam-intizamı xoşlayır, məsuliyyətli xanımdır. İşində daha ciddi və sərtdir. Təcrübəsindən, səriştəsindən, istedadından maksimum istifadə etməyi bacarır. Onun üçün keçmişdə yaşamaq mənasız və sadəcə vaxt itgisidir. Odur ki, həmişə gələcəyə can atır. Zəhmətkeşlik, əzmkarlıq, inadla hədəfə çatmaq onun həyat kredosudur. Etibarlı və çox sadiqdir. Heç vaxt dostunu, yoldaşını çətin vəziyyətdə qoymaz. Necə deyərlər, nə qədər problemi olsa da, özünü ona çatdırar. İncə yumor hissi və güclü təfəkkürü ilə seçilir. İdarəetməni gözəl bilir, liderlik bacarığı yüksək səviyyədədir...

Deyir ki,- “İnsan ömrü yalnız düz xətlərdən ibarət deyil, həyatın hər cür xətti var. İnanın ki, həyatın həm ağ, həm də qara xəttindən, illərin sınağından, çətinliklərdən keçmək və ayaq üstə durmaq çox çətindir, hamıya qismət olan şey deyil. Amma mən ayaqüstə durmağı bacardım. “Yada düşdü” jurnalı mənim ailə büdcəmdən maliyyələşir. Yəni başqa yerdən vəsait daxil olmur. Nə qədər ziyan dəysə də, jurnalı yaşadıram, heç bir qüvvə “Yada düşdü”nü mənim ürəyimdən çıxara bilməz. Maraqlıdır ki, “Yada düşdü” sevgisi təbii olaraq ürəyimə düşdüyü kimi, onu oxuculara, ədəbi ictimaiyyətə sevdirmək, qəbul etdirmək də zorla olmadı, çox tezliklə özünə yol açdı. Etiraf edirəm ki, “Yada düşdü” məni xoşbəxt etdi. Bu 62 illik ömrümdə dönüb arxaya baxdıqda, çox zəngin, mənalı bir həyat yolu keçdiyimi görürəm və bu jurnalın uğurlarına görə çox sevinirəm, özümü xoşbəxt və şanslı insan sanıram. Bir dəfə Bəxtiyar Qaraca mənə dedi ki,- Nəzakət xanım, çox təvazökarlıq edirsiz, əslində sizin Azərbaycan ədəbiyyatında öz yeriniz var, o yeri də heç kəs sizə təklif etməyib, o yeri siz özünüz qazanmısınız. Bəli, gəlib bu yaşa çatmaq elə də asan olmadı. Yurd itkisi yaşadıq. Mən qarabağlı deyiləm, amma yurd itkisinin nə olduğunu çox yaxşı bilirəm. Babam Ərdəbildən gəlib, mən yurd həsrətini babamın atama söylədiklərində, atamın göz yaşlarında görmüşəm. Yurd həsrəti, nisgili mənim canıma-qanıma hopub. Mənim şeirlərimi oxuyanlar, eləcə də, hər dəfə müsahibə zamanı jurnalistlər soruşurlar ki, siz haralısınız, qarabağlısınızmı? Şeirlərinizdəki bu qədər vətənpərvərlik, nisgil, Qarabağ ağrısı, yurd ayrılığı nədəndir? Cavab verirəm ki,- Bu ağrı, bu nisgil mənə qanla ötürülüb...”

Deyirlər, insan valideynlərini itirəndən sonra dünyanın fani olduğuna daha çox inanır. Atası vəfat edəndə yeddi, anası dünyasını dəyişəndə isə onun iyirmi yeddi yaşı olub. O vaxtdan da bu dünyanın iç üzünü tanıyıb və təsəllini yazıb yaratmaqda, Vətənə xidmətdə tapıb.

Bəli, haqqında söhbət açdığım Nəzakət xanım Məmmədlinin Azərbaycan qarşısında həm bir ana, həm də qələm adamı kimi xidmətləri böyükdür. O, ehtirama, diqqətə layiqdir...

Yanvarın 13-ü Nəzakət xanımın növbəti ad günüdür. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.01.2023)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyir ki,- “O vaxt Nizami Xudiyev televiziyaya sədr təyin olunan kimi müavini vasitəsilə mənə bildirdi ki, fəaliyyətimə böyük hörmət bəsləsə də, hesab edir ki, telekanalın yeni proqram şəbəkəsində mənim yerimi görmür. Bax belə, yeni sədr qəribə qərarını özünə sərf edən şəkildə formalaşdırmışdı. Bu, mənim üçün böyük zərbə idi. Axı ilk iş yerim Azərbaycan Televiziyası olub. O vaxt universitetin filologiya fakültəsinin üçüncü kursunda oxuyurdum. Əyani şöbədə. Oranın jurnalistika fakültəsinin rus bölməsi olmadığı üçün filologiyanı seçmişdim. Dərsdən sonra da televiziyaya gedirdim. Bir müddətdən sonra mənə dedilər ki, səni ştata götürmək istəyirik, amma gərək qiyabi şöbəyə keçəsən. Mən də razılaşdım. Ta 1996-cı ildə məni bu sahədən ayıran insanlar peyda olana qədər Azərbaycan Televiziyasında çalışdım...”

Onunla ilk və sonuncu dəfə məlum vertolyot  qəzsında şəhid olan mərhum Vəli Məmmədova həsr etdiyimiz “Millətin Vəlisi” sənədli filminin çəkilişi zamanı görüşüb həmsöhbət olmuşduq. Çox kübar qadın təəsüratı bağışlamışdı. Əsilzadələrə xas olan davranışı ilə seçilirdi...

“Elə o vaxt da mən fikirləşirdim ki, milliyyətcə rus olmağım kiminsə xoşuna gəlməyə bilər və bu, işimə maneçilik törədər. Amma Azərbaycanda belə ovqatın qabarıq xarakter almasını təsəvvür belə edə bilmirdim. Biz o vaxtlar elə süjetlər, verilişlər hazırlayırdıq ki, onların həm mövzusu, həm forması hamını cəlb edirdi. Və indiyə qədər də o layihələri xatırlayanlar az deyil. İndi də yaşlı nəsildən olan adamlar mənə yaxınlaşıb deyirlər ki, biz sizin verilişləri hələ də xatırlayırıq. Mən hər dəfə bunu qeyd edirəm, bir dəfə Lənkəranda yaşlı bir azərbaycanlı qadın mənə dedi ki, rus dilini o qədər də yaxşı başa düşmürəm, amma sənin danışdığının, çəkdiyinin birini də ötürmürəm, çox vaxt da ağlayıram. Hər cür mükafatdan yüksək olan belə etirafların arxasında yəqin ki, nəsə durur - deməli, anlaşma üçün eyni dildə danışmaq yox, eyni ruhla fikirləşmək vacibdi. Məncə, Azərbaycan ruhunu çox yaxşı duyuram. 90-cı illərdə istər münaqişə, istərsə də dinc bölgələrimizdə çəkilişlər aparanda çox şey gördüm. Sadə sakinlər arasında dərrakəli, ləyaqətli insanlar çoxdu. Mən həmişə ətrafımda "məhəbbət ərazisinin" varlığını hiss etmişəm. Azərbaycanlı rəfiqələrim də az deyil, azərbaycanca isə uşaq vaxtı kifayət qədər yaxşı danışırdım, sonralar nədənsə yadırğadım. 

Düşünürəm ki, mənim televiziyadan getməyim isə həmin dövrün yaratdığı şəraitlə bağlı deyildi, daha çox peşə paxıllığı ilə bağlı idi. Həmin dövr mənim üçün çox ağrılı oldu. Ola bilər, mən məhəbbət bolluğundan ərköyünləşmiş insanam, halbuki uşaq vaxtı aclığın da nə olduğunu dadmışam. Amma Rasimlə tanışlıq mənə o qədər məhəbbət verdi ki, ömrümün axırına qədər bəs edər. Əgər Rasim İsmayılov kimi ömür-gün yoldaşım olmasaydı, heç bilmirəm televiziyadakı işimdəm ayrılmağımı necə yaşayacaqdım.”- söyləyir.

Ömür-gün yoldaşı, mərhum Rasim İsmayılovu ehtiramla yad edir. Ona olan sevgisinin hələ də tükənmədiyini dilə gətirir.

Deyir ki,- “Biz AzTv-də tanış olmuşuq. Məni o vaxt yenicə işə götürmüşdülər. Rasim isə "VGİK"i bitirib, təcrübə keçmək üçün Bakı televiziyasına gəlmişdi. Ona elə Rusiyada, ya da Pribaltikada da təcrübə keçmək təklif olunmuşdu. Amma özü Bakıya gəlmək istəmişdi. Rasim sonralar xatirələrində yazmışdı ki, televiziyanın dəhlizində bu qızı ilk dəfə görən kimi başa düşdüm ki, mənim gələcək həyat yoldaşım məhz o, olacaq. Həmin gün mən işə gecikmişdim, iş otağıma isə sədr müavininin kabinetinin qabağından keçib getməli idim. Gecikməyimi gizlətmək üçün çantamı dəhlizdə qoydum, özüm isə kabinetin qabağından elə keçdim ki, elə bil bayaqdan işə gəlmişəm. Şöbə müdirindən xahiş elədim ki, çantamı gətirsin. Rasim isə sən demə, dayanıb bütün bunları maraqla müşahidə edirmiş. Xoşbəxtlikdən onu da bizim şöbəyə təyin elədilər. Bir də gördüm ki, içəri sarışın bir oğlan girdi. Elə həmin gün bir həmkarımız şöbənin işçilərini evinə qonaqlığa dəvət etmişdi. Rasim isə təzə işçi olmasına baxmayaraq, dedi ki, olar mən də gəlim? Sən demə, onun planı var imiş. Həmin qonaqlıqda həmkarımızdan biri xeyli müddətdir qeyri-rəsmi bir yerdə yaşadıqları xanıma rəsmi evlənmək təklifi elədi. Rasim məni evə ötürəndə dedi ki, bəlkə biz də evlənək? Onun hisslərindən xəbərsiz olduğum üçün bu təklif hətta xətrimə dəydi. Fikirləşdim ki, gör bir, mən ağatlı şahzadə gözləyirdim, indi isə "za kampaniyu" evlənmək təklifi eşidirəm. Sonra isə düz 43 il xoşbəxt ailə həyatı yaşadıq. Həyatımın xoşbəxt anları yalnız Rasimlə bağlıdı. Bizim ailə həyatımız elə ülvi hisslər üzərində qurulmuşdu ki, dost-tanışlarımızın bir çoxu bizdən nümunə götürürdülər. Ruhən o qədər yaxın olmuşuq ki, vəfatından illər ötməsinə baxmayaraq, indi də onu yanımda hiss edirəm, o, indi də mənə kömək edir...”

Ərinin ölümündən sonra axirət dünyasına inanmağa başlayıb. Bir dəfə qızı Cəmilə səhər tezdən İtaliyadan zəng edərək ona deyib ki: “Atamı yuxuda gördüm, yuxuda onunla telefonla danışırdım. Atamın səsini lap aydın eşidirdim, məndən soruşdu ki, sizin üçün Yeni il hədiyyəsi seçə bilmirəm, nə istəyirsiz, de, alıb göndərim. Dedim ki, bizim üçün ən böyük hədiyyə səni görməkdi, dəqiq ünvanı de, gələk. Atası isə cavab verib ki, yox, sizə bura gəlmək olmaz, heç burdan zəng də eləmək olmaz, mənə hörmət eləyib icazə veriblər...”

Bəli, bütün xatirələri mərhum həyat yoldaşı ilə bağlıdır. Necə deyərlər, adı dilindən düşmür.

“Rasim vətəndən uzaqda yaşamağa meylli insan deyildi. Halbuki bunun üçün kifayət qədər geniş imkanları var idi. Səyahəti çox xoşlayırdı. Sovet vaxtı birlikdə dünyanın az qala yarısını gəzmişdik. Hər dəfə də Bakıya çatanda Abşeronun havasını, Xəzərin neft qoxuyan ətrini hərisliklə ciyərlərinə çəkirdi. Mən onun bu cəhətini həmişə yüksək qiymətləndirmişəm. Azərbaycanı pafosla, hirslə tərk edən cavanlara həmişə deyirəm ki, doğulub boya-başa çatdığın torpaqdan belə üz döndərmək olmaz, gedirsiniz, gedin, daha belə acıqlı-acıqlı danışmaq nəyə lazımdı? Axı günah torpaqda deyil ki, siz burda öz yerinizi tapa bilməmisiniz, günah yaranmış şəraitdədi. O illərdə Rasimə Estoniyadan, Moskvanın Qorki adına kinostudiyasından dəvətlər oldu. Özü də tam real dəvətlər. Rasim müstəsna dərəcədə bacarıqlı operator olmaqdan başqa rejissor kimi də elə təkcə "Şir evdən getdi" filmi ilə ən görkəmli, ən müxtəlif aktyorlarla işləmək, baxımlı film yaratmaq bacarığını sübut etmişdi. Ümumiyyətlə, indiyə qədər Rasimin işlərinə bərabər ola biləcək nümunə tapmamışam. Mən istəyirdim ki, o, dəvətləri qəbul edib, yenidən öz işi ilə məşğul olmaq üçün imkan qazansın. Hətta bir müddət özü də buna hazır olduğunu sandı. Amma bir gün mənə dedi ki, Bakıdan köçüb-getsəm, ölərəm. Mən də dedim ki, onda bu söhbəti bağlayaq, sən mənə diri lazımsan.

Qarabağ məsələsi başlayanda isə onu burdan heç bir qüvvə çıxarda bilməzdi. Belə sarsıntılar fəsadsız keçib-getmir, mütləq sağlamlığa təsir edir. Rasim dörd gün "koma"da qaldı. Mən özümü elə aparırdım ki, elə bil hər şey yaxşı olacaq, sonun çatdığını qəbul eləyə bilmirdim. Nəhayət, bir gün mənə dedilər ki, dəfn yerini müəyyənləşdirməliyəm.”- söyləyir.

Bəli, haqqında söhbət açdığım ssenari müəllifi və kino redaktoru kimi yaddaşlarda yer alan əməkdar jurnalist Nadejda İsmayılova çox mehriban, geniş dünyagörüşünə malik, parlaq istedadlı və sədaqətli xanımdır. Xatirələrini elə şərh edir ki, olub keçənlər sanki kino lenti kimi adamın gözlərində canlanır. 

Bir vaxtlar mavi ekranlarda tez-tez görünən bu xanım, öz gözəl verilişləri ilə bizi çox maarifləndirib. Uzun illər bu verilişləri sevə-sevə izləmişik.

Bəlkə də mənimlə həmfikir olan insanlar da var. Düşünürəm ki, haradsa, qəlbimizin dərinliyində ona təşəkkür borcumuz qalıb. Yəqin ki, bu borcu ödəməyin zamanı çatıb. Axı insan ömrü elə də uzun deyil…

Azərbaycan jurnalistikasında misilsiz xidmətlərinizə görə sizə təşəkkür edirik, Nadejda xanım!..

Yanvarın 14-də Nadejda xanımın 86 yaşı tamam olur. Onu ad günü münasibətilə təbrik edir, ağrı-acısız günlər arzulayıram. Çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.01.2024)