Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

SUAL

 

Bu qapının dalında uşaqlığım dayanıb,

Bu qapıdan o yanda daha duymazlar məni.

Bir vaxt böyümək üçün bu qapıdan çıxmışam,

Bu qapıdan girməyə indi qoymazlar məni.

(Təranə Turan Rəhimli)

 

Təranə xanım- sevimli müəllimimiz, o qapını açmaq olsaydı,  addımınızı  o qapıdan o tərəfə atan kimi nə edərdiniz? 

 

CAVAB

- İyirmi illik həsrətdən sonra o qapının önündə dayandığım gün içəri girə bilmədim. Ona görə yox ki, mənə mane olan kimsə vardı. Amma içəri addım atsam, özgə adamların yaşadığı o evdə mənə doğma olan hər şeyin kim bilir necə dəyişdirildiyini, bəlkə də, yox edildiyini görəcəkdim. O fərqin, o yoxluğun xatirəmdə diri qalanları öldürməsinə, o evlə bağlı yaddaşımdakı müqəddəs lövhələri zədələməsinə izn verə bilməzdim. Vermədim də... Əgər o qapıdan o yana addım ata bilsəydim, ilk qocaman tut  ağacına salam verərdim. Sonra  əncirin yerə dəyən budaqlarının, yelpazə yarpaqlarının altında gizlənən, heç vaxt içini görmədiyim dərin quyunun yanına özümü çatdırardım. Quyunun ağzındakı gücüm çatmayan o ağır daşı qaldırıb bir kənara atar, əyilib pıçıltı ilə dibsiz dərinliyə "mən gəlmişəm" deyərdim.

 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğludan 10 aforizm təqdim edir. 

 

1.Xoş xasiyyət qızıl gülün ətri kimidir, hamıya xoş gələr.

2.Vaxt geri dönmür, amma sən geri dönüb nələrəsə təkrar cəhd edə bilərsən.

3.Ən yaxşı münasibət bir-birini itirmək istəməyən insanlar arasında olur.

4.Meyvəni günəş, insanı mübarizə yetişdirər.

5.Hissiyyatı olmayan bədbəxt olmur, amma xoşbəxt də ola bilmir.

6.İnsanın bütün öyrəndikləri özünə təsəlliyə kifayət edirsə, o, müdrik sayıla bilər.

7.Ölümün gözünə dik baxmamış insan həyatın dadını bilməz.

8.Sual işarəsi özünə inamını itirmiş nida işarəsidir.

9.Həqiqət acı dərman kimidir, qəbul etməlisən ki, yalan fəsad törədə bilməsin.

10.Rəqəmlər elmin, sözlər ədəbiyyatın yanacağıdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

1.

Əvvəlllər televiziya pultu funksiyasını evin kiçiyi icra edirdi.

2.

Qoca broker ölüm ayağındadır. 

Həkim deyir:

-İndi temperaturu 39.9-dur. 41 olanda canını tapşıracaq.

Broker başını yastıqdan qaldırıb soruşur:

-Neçə dediniz, 39.9 və 41? Onda 40,5-dən satın getsin. 

3.

Los-Anceles deyimi: “Kazinoya gedirsənsə mütləq təzə və gözəl alt paltarları geyinin. Ola bilər ki, evə qayıdanda təkcə onlarda qalasınız.

4.

Qardaş, necə ki, evin yuxarı mərtəbəsinin üstündə “krışası” olur, eləcə də yuxarı vəzifədə olmaq üçün gərək üstündə “krışan” olsun. 

5.

Qaraçıların kulinariya kitabı belə başlayır:

“Qazanı oğurlayın…”

6.

Türkmənistan hakimiyyəti Qərbdən gələn meyllərin qarşısını almaq üçün ölkədə Covid 19 sözünün işlədilməsini qadağan edib. Onun əvəzinə Şeytan 19 ifadəsi işlədilir.

7.

Üç rəfiqə diskotekada gec saatlaradək qaldıqları üçün onlardan biri qərara gəldi ki, çıxıb evə getsin.

Sual: Diskotekada neçə rəfiqə qaldı?

Cavab: Üç.

Niyə?

Çünki xanımlar üçün qərar qəbul etmək və getmək ayrı-ayrı şeylərdir. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Poetik Qiraətdə bu gün sizlərlə gözəl şairimiz Musa Ələkbərli “Öldürmə” şeiri ilə görüşəcək. Ənənəvi şikayətnamə şeiridir. 

Amma burada sevgidən şikayət edilmir, həyatdan, ömür-gündən şikayət edilir. Şikayətin ünvanı isə Tanrıdır. 

Xoş mütaliələr! 

 

İçım özümü yandırır,

Məni çölümlə öldürmə.

Bir bütövlük qismət elə,

Bölmə, bölümlə öldürmə

 

Oyanım daha vaxtında,

Gedim sabaha vaxtında.

Hər şeyin baha vaxtında

Ucuz ölümlə öldürmə.

 

Bu düzümnən, bu dağımnan,

Dağ əriyər bu dağımnan,

Çiçəkləyən budağımnan,

Açan gülümlə öldürmə.

 

Dumanıma, çiskinimə,

Nə deyim o küskünümə,

Bir qor saxla pis günümə,

Soyuq külümlə öldürmə.

 

Taleyimə bir daş atdın,

Bütün hirsini boşaltdın,

Məni zülümlə yaşatdın,

Məni zülümlə öldürmə!

 

Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Müxtəlif düşüncəyə sahib insanlarla ünsiyyət artıq məndə hobbi halına gəlib. Bir gün qərara gəldim ki, onlara belə bir sual ünvanlayım:

- Azərbaycanda, azərbaycanlı fərdində nə yoxdur ?

 

Sualı eşidər-eşitməz ilk cavab belə oldu :

- Mədəniyyət !

 -Hansı mədəniyyət yoxdur ki, bu qərara gəlmisiniz ? - deyə növbəti sualı ünvanladım. Qarşılığında respondentim başladı sadalamağa:

- Sıra, növbə mədəniyyəti, nitq mədəniyyəti, tualet mədəniyyəti, küçə mədəniyyəti, davranış mədəniyyəti, yazı mədəniyyəti, bar - otel mədəniyyəti, tolerantlıq mədəniyyəti, geyim mədəniyyəti, fikir mədəniyyəti, yemək mədəniyyəti, süfrə mədəniyyəti, gigiyena mədəniyyəti, zövq mədəniyyəti, yol mədəniyyəti və s. 

Sıralamasının uzun olduğunu görüb, zarafatyana dayan, dayan dedim. 

-Niyə bu düşüncədəsiniz ? Hansı səbəblər sizi belə düşündürməyə vadar edir ? - deyə soruşdum. 

Cavabında dedi:

- Biri xanımı ilə yol gedərkən başqalarının yanından ötüb keçəndə, elə bil ki, sirat körpüsündən keçirsən. İçimizdə o qədər yalvarırıq ki, bircə söyüş və ya hansısa qeyri-etik ifadə işlədilməsin. İşlədəndə qalırsan qızara-qızara. Adam yolunu saldığı yerdən utanır.

Əlavə etdi:

-Daha sonra, konstitusiyamızda yazılıb ki, "din dövlətdən ayrıdır", "söz, fikir, vicdan azadlığı var".  Amma, di gəl ki, biri dinə inanmadığını, ateist olduğunu ifadə edəndə, təhqirlər, qınaqlar yağış kimi yağmağa, guruldamağa başlayır. 

Nəfəsini dərib birini də əlavə elədi:

-Sıra, növbə mədəniyyətimizdənsə, heç danışmağa dəyməz. Hər şey pensiya, maaş vaxtı primitiv bankomat önündə sərgilənməsi ilə diqqətdə olur. 

Mənim susduğumu görüb davam etdi: 

-Restoranlarda insanları izləmək daha rahatdır. Onda onlar haqqında daha yaxşı analizləri edə bilib, nəticə çıxarırsan. Məsələn, mən heç zaman başa düşə bilmədim ki, yanında xanım ilə gələn bəylər niyə özlərini yerin-göyün sahibi kimi aparırlar ?! Sanki Sultan Süleymanla, Şah İsmayılla hansısa əməkdaşlıqları olub, ya da özlərini "bəy oğlu bəy" sanırlar. Heç nə anlamıram. 

Və təsəvvür edin ki, bu şəxs sanki ürəyimdəkiləri deyirdi, bu nöqsanların şəxsən mən də altından xətt çəkməyə hazır idim. 

İndi bəlkə də, ağlınızda bir sual canlanır ki, bütün bu halları elə qınayırsan ki, sanki özün ideal bir varlıqsan. Xeyr, əlbəttə ki, elə deyil. Bütün bu nöqsanlar bəlkə məndə də var. Sadəcə, arada bir fərq var ki, kimisi bunu düzəltməyə çalışır, kimisi də olduğu kimi qalıb, yerində saymağa davam edir. 

Bizsə, ayıbımıza kor olub, inkişafa yönəlib, monoton həyatdan uzaq olmağa çalışmalı, daim yeniliklər ardınca getməliyik. Əgər, zamanında belə olmasaydı, indi hələ də mağarada səhərin açılmasını gözləyən varlıqlardan olardıq. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Azərbaycan Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı, Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycanın İtaliyadakı səfirliyinin dəstəyi ilə 60-сı Venesiya Biennalesində təmsil olunacaq. Ölkəmiz müasir incəsənət sahəsində dünyanın məşhur platformalarından olan Venesiya Biennalesində 2007-ci ildən iştirak edir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, bu il aprelin 20-dən noyabrın 24-nədək davam edəcək 60-cı Venesiya Biennalesi “Əcnəbilər hər yerdədir” (“Foreigners Everywhere”) şüarı altında keçiriləcək.

 

Biennalenin kuratoru Adriano Pedros mövzunu təsadüfən seçməyib. Biennalenin dünyada insanların müxtəlif ölkələrə köçməsi ilə bağlı böhranlar fonunda fəaliyyət göstərdiyini bildirən Adriano Pedros bunun müxtəlif fərqliliklər və çətinliklərlə müşayiət olunduğunu qeyd edir. “Əcnəbilər hər yerdədir” ifadəsi iki mənada verilir. Birincisi, hara getməyimizdən asılı olmayaraq hər yerdə əcnəbilərlə rastlaşırıq – onlar (biz) hər yerdədir. İkincisi isə, istənilən yad bir yerə getsək həmişə əcnəbiyik.

 

XVI əsrin heyrətamiz memarlıq abidələrindən olan Campo della Tanada yerləşən Azərbaycan pavilyonu isə Venesiya sərgisində “Xəzərdən Çəhrayı Planetə. Mən buradayam” (“From Caspian to Pink Planet: I Am Here”) mövzusunda təşkil olunub və biennalenin şüarını özündə əks etdirir.

 

Müasir incəsənət sahəsi üzrə tənqidçi, sənətşünaslıq professoru, 53-cü Venesiya Biennalesində İtaliya pavilyonunun kuratoru olmuş Luka Beatrisin (Luca Beatrice) kuratorluğu ilə yaradılan pavilyonumuzda Əməkdar rəssamlar İrina Eldarova, Rəşad Ələkbərov, rəssam Vüsalə Ağaraziyevanın əsərlərinin zəngin palitrası vasitəsilə əcnəbilik mövzusu tədqiq ediləcək - səfərlər, səyahətlər, mühacirətin hər zaman fərdi identiklik və incəsənətə təsiri göstəriləcək. Şəxsi təcrübələrinə əsaslanan müəlliflər əsərlərində əcnəbilik mövzusunun Azərbaycan üçün aktuallığını çatdırır, insanla onun yaşadığı məkan arasındakı dərin bağları əks etdirir, eyni zamanda, incəsənət vasitəsilə digərinə hörmətlə yanaşmağın vacibliyini bəyan edirlər. Ziyarətçilər əsərlərə müxtəlif bucaqlardan baxaraq fərqli mədəniyyətlərin ahəngini seyr edib, ümumbəşəri qarşılıqlı anlaşma ideyasının zəruriliyini görə biləcəklər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Dünən əlamətdar bir gün idi, Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü idi. Diqqətimi ölkə miqyasında keçirilən tədbirlər, xüsusən Qobustan tarixi qoruğunda və Ramana qalasında Mədəniyyət Nazirliyinin iştirakıyla  düzənlənən tədbirlər cəlb etdi. Əlbəttə ki, 

Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının bu əlamətdar günə töhfəsi də diqqətçəkən idi. 

 

Gənclərin sevimli məkanı olan kitabxana Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü münasibətilə bu günün tarixi əhəmiyyətindən bəhs edən materiallar - virtual kitab sərgisi və biblioqrafik icmal hazırlayıb. 

Kitabxanada mənə bildirdilər ki, materiallarda çox zəngindir. Burada rəsmi sənədlər, görkəmli şəxsiyyətlərin tarixi və mədəniyyət abidələri haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər, yaşı əsrləri və minillikləri əhatə edən, dünyada analoqu olmayan, ölkəmizin maddi daşınmaz sərvəti hesab edilən tarixi abidələr – Azıx mağarası, Qobustan, Qız qalası, Möminə Xatun, Qarabağlar, Gülüstan, Bərdə türbələri, Şirvanşahlar, Şəki xan sarayı, Əlincə və Girdiman qalaları haqqında geniş məlumat verilir, Şuşa şəhərinin abidələrinin nəinki Şərq, hətta dünya memarlığının ən gözəl inciləri hesab olunduğu qeyd edilir.

Virtual kitab sərgisində tarixi abidələrimizin qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi sahəsində dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin, Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın ölkə daxilində və xaricində həyata keçirdikləri tədbirlər, layihələr haqqında geniş məlumat verilir.

Materiallarda “Sehrli abidələr”, “Qərbi Azərbaycan abidələri”, “Naxçıvanın tarixi abidələri”, “Şuşanın maddi-mənəvi irsi epiqrafik abidələr əsasında”, “Lənkəran bölgəsinin tarixi-memarlıq abidələri”, “Azərbaycanın dünya əhəmiyyətli abidələri”, “Şərqin tarixi abidələri” və s. kimi 20-dən çox kitabın biblioqrafik təsviri və qısa annotasiyası, dövrü mətbuat nümunələri təqdim edilir.

Kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan materiallarda tarixi abidələr haqqında yazılı məlumatlarla yanaşı onların foto və videogörüntüləri də yer alır.

Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü ilə əlaqədar hazırlanan materiallar kitabxananın rəsmi saytında https://ryl.az/multimedia/tarixi-abidelerin-muhafizesi -gunu, https://ryl.az/funds/biblioqrafik-icmal  yerləşdirilib.

Yəni, marağı olan hər bir kəs daxil olub məlumatlana bilər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

Mədəniyyət Nazirliyi tabeliyindəki kitabxanaların kitabxana fondlarını yeni nəşrlərlə zənginləşdirmək məqsədilə “Nəşrlərin satın alınması müsabiqəsi”ni elan edir. Müsabiqənin təşkilində şəffaflığı, səmərəliliyi və obyektivliyi təmin etmək məqsədilə müsabiqəni Nazirlik tərəfindən yaradılan Nəşr Planının Tərtibi və Nəşriyyat Məhsullarının Satın Alınması üzrə Komissiya həyata keçirəcəkdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, iştirakçılar tərəfindən nəşrlər iyunun 8-dək Komissiyaya təqdim olunmalıdır. Müsabiqə üçün müəyyən olunmuş müddət başa çatdıqdan sonra təqdim olunan nəşrlər qəbul edilmir.

Buraxılış məlumatında qiyməti göstərilməyən nəşrlərin dəyəri onun texniki göstəricilərinə, poliqrafik keyfiyyətinə görə mövcud bazar şərtləri əsasında müəyyənləşdiriləcəkdir.

Məzmun və poliqrafik baxımdan qüsurlu, ümumi tirajı 300-dən aşağı (iki və daha çox cildli olduqda hər cildin tirajı 300-dən aşağı) olan nəşrlərin satın alınmasına yol verilmir.

Müsabiqəyə xarici dillərdə (əsasən ingilis, rus, türk, alman, ərəb) olan nəşrlər də təqdim oluna bilər.

Müsabiqədə Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan və ya fəaliyyət göstərən nəşriyyatlar, nəşriyyat işi ilə məşğul olan poliqrafiya müəssisələri, digər hüquqi şəxslər və müəlliflər (müəlliflik hüququ sahibləri) iştirak edə bilərlər.

Müsabiqədə iştirak etmək istəyən müəlliflər (müəlliflik hüququ sahibləri) vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsinə sahib olmalı və ya müəllifi (müəlliflik hüququ sahibi) olduqları nəşrləri çap olunduğu nəşriyyatlar vasitəsilə təqdim etməlidirlər.

İştirakçılar tərəfindən Komissiyaya ünvanlanmış müraciət və müraciətdə satın alınması göstərilən nəşrlərdən 1 nüsxə Azərbaycan Milli Kitabxanasına təqdim edilməlidir.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 25 sentyabr 2019-cu il tarixli 418 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Kitabxanaların çap məhsullarının pulsuz məcburi nüsxələri ilə təchizatı Qaydası”na müvafiq olaraq məcburi nüsxələri Milli Kitabxanaya təqdim olunmayan nəşrlərin müsabiqədə iştirakına yol verilmir.

Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi və dəstəyi ilə nəşriyyat və çap məhsullarının istehsalı, buraxılışı və satın alınmasına və nəşr planının tərtibi və nəşriyyat məhsullarının satın alınması üzrə Komissiyanın fəaliyyətinə dair meyarlar barədə culture.gov.az saytından daha ətraflı məlumat əldə etmək olar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Xalq yazıçısı, poeziyamızın ağsaqqalı Nəriman Həsənzadənin şeirləri təqdim ediləcək. 

 

 

Ulu öndərə ilk görüşdə oxunan şeir

 

Ey eşqim, vüqarım, sənətim, canım,

Ana çağırdığım Azərbaycanım!

Açıb qollarımı mehri-ülfətlə,

bağrıma basıram səni hörmətlə.

Sən də, ey adıyla fərəhləndiyim,

görəndə, sevinib ürəkləndiyim,

xalqımın istəkli, əziz övladı,

şeirimin-sözümün qolu-qanadı!

Sənin hər istəyin, sənin hər arzun

həyatda qoy, şöhrət çələngi olsun.

Qaldırdın adını bu məmləkətin,

andın müqəddəsdi, südün təmizdi.

Mənim taleyimdi sənin şöhrətin,

tarixdə tarixi mərhələmizdi.

Gəlin, addımlayaq sıx cərgələrlə,

gəlin, qabaqlayaq dövrü, zamanı.

Daim alqışlayaq yalnız Zəfərlə

ana dediyimiz Azərbaycanı!

 

 

1969

 

Aya - nur

Ulduza - işıq

 

Akademik Arif Mir Cəlal oğlu

Paşayevin ad gününə

 

Arif öz əsrinin fövqündə durur,

fiziki kəşflərin gedir yarışı.

Arif "Yer dilində" təlim oxuyur,

Aya - Nur göndərir,

ulduza - İşıq.

Fiziki kəşflərin gedir yarışı.

 

Bəşər övladıdı, sadə, mehriban,

Üzündə təbəssüm - o haqdan gəlir.

Ona salam verən, onu tanıyan

deyər ki,

İlahi bir insan gəlir.

Üzündə təbəssüm - o haqdan gəlir.

 

Nəyi sadalayım, hansını deyim,

göylərin yerlərə töhfəsidir o!

Sənin - xeyirxahın, mənim - taleyim,

kiminsə, hardasa

kimsəsidir o.

Göylərin yerlərə töhfəsidir o.

 

"Uçan təyyarənin sirri nədədir?"

"Kosmosun təsiri varmı Yer üçün?.."

Arifi ölkələr dəvət eləyir,

xüsusi hörmətlə,

bu kəşflər üçün.

"Kosmosun təsiri varmı Yer üçün?.."

Könül fərəhlənir tanış səsindən,

o, yenə yatmayıb, oyaqdı, oyaq.

Ömrün doxsanıncı pəncərəsindən

Arif bizə baxır,

gəlin, əl çalaq.

O, yenə yatmayıb, oyaqdı, oyaq.

 

 

Sənin xətrinə

 

Xəyyam!

O Xəyyam yox, bu biri Xəyyam,

bu da əzizidi bir əzizimin.

Biri o dünyamdı, biri bu dünyam,

Davudun oğludu,

Davud Nəsibin.

 

Həssasdı, görürəm çox şeyi duyur,

yəqin əldən vermir ehtiyatını.

O, Xəyyamın şöhrətini qoruyur,

bir də

atasının şair adını.

 

Bəlkə bu dünyaya gəlibdi özü,

hər "Xəyyam!" dedikcə eşidib bizi.

Bir müdrik kəlamı, ya şair sözü

oxşayır meh kimi

ürəyimizi.

 

Yenə havalandı sinəmdə ilham,

könlüm səni görüb dil açdı yenə:

Şairin xətrinə qoy sənə, Xəyyam!

Sənə oğlum deyim,

sənin xətrinə.

 

 

Qarabağ gəzintisi

 

Cənab Ali Baş Komandan,

var olun, sizi,

nə o yeriş yaddan çıxar,

nə o yol, nə iz.

Dəyişdirdi Azərbaycan

tariximizi,

Qarabağda o şahanə

bir gəzintiniz.

 

Dedilər ki, Atabəydi, -

Cahan Pəhləvan,

qədim ata torpağını

gəzir vüqarla.

O yerişdən tanımışdı

sizi tanıyan,

doğma ellər alqışladı

bir iftixarla.

Hərbi zəka, dəmir yumruq,

44 Gün və Xalq!

Əsrin hələ görmədiyi

möcüzəsiydi.

Azərbaycan Avropanı

heyran qoyacaq, -

Ulu öndər özü deyib, -

tövsiyəsiydi.

 

Cənab Ali Baş Komandan,

var olun, sizi,

nə o yeriş yaddan çıxar,

nə o yol, nə iz.

Dəyişdirdi Azərbaycan

tariximizi,

Qarabağda o şahanə

bir gəzintiniz.

 

 

Şeir kitabım

 

210 saylı tam orta məktəb.

Oxucum Həqiqət xanım Gülalıyevaya

 

Qızım, hədiyyədir şeir kitabım,

bir şeyi çatdırım nəzərinizə, -

bir az kədərlidir mənim həyatım,

sevinc diləyirəm,

həyatda sizə.

Gələn günləriniz mübarək olsun,

bir də,

süfrənizdə duz-çörək olsun.

 

 

Ana mahnısı

 

Fatimə xanıma

 

- Hardasan, Arif, hardasan?

- Burda, yanında, anacan!

- Ruhunda, canında deyəydin gərək, Arif!

İlk əhd-peymanında deyəydin, gərək, Arif!

Bir qəzada itirmişdi həssas qadın, öz ərini,

Arif, - deyə çağırırdı, ilk səadət günlərini.

Hardasan? - deyirdi, Arif, yaşat məni öz adınca,

içimdə bir səs susubdu, sən o səsi oyadınca.

Yaşat, Arif, yaşat məni...

 

 

İki qüvvət

 

Prof. Mehrab həkimə

 

O, Qaçaq Kərəmin kürəkənidi,

özü də arabir ABŞ-a "qaçır".

Həkim kəşfləri var, tamam yenidi,

ağıla gəlməyən düyünlər açır.

Sadə gülüşü var, zarafatı var,

məşhurlar içində məşhur adı var. 

Hər zaman,

hər yerdə,

görünür yeri!

Ona həsr elədim mən də bu şeiri.

İstədim, iş vaxtı tək olan zaman,

varsa, yorğunluğu çıxsın canından.

Şair də həkimin tutsun əlindən,

birimiz -mənəvi,

birimiz cismən.

Gərək ayrılmasın bu iki qüvvət,

söz də düz çəkidə - yaşar cəmiyyət.

 

 

“Silaha" çağıran şair

 

İlk dəfə "Silaha" çağıran şair,

səfərbər elədi, kişiləri də.

İskəndər Homerin yetirməsidir?!

Sübut? -

Axillesin yürüşləridi!

 

Axilles əsərin baş qəhrəmanı,

Homer həyat verdi ona bu adda.

İskəndər - qorudu "İliada"nı,

qılıncla yanaşı,

başının altda.

 

Şair, Axillesi gətirdin yada,

de, varmı elə bir Tanrı hünərin, -

Qalib sərkərdənin yol çantasında,

gəzsin, sən yazdığın

bir şah əsərin?!

 

 

Vəkilin göz yaşı

 

Keçmiş tələbəm

Ayxan Rüstəmzadəyə

 

Mənə danışdılar bu əhvalatı,

bəlkə də bəlliydi yaxına, yada...

Mən onda dedim ki,

insan həyatı

hörmətə layiqdi insan yanında.

 

Adi sürücüydü... nə ad, nə şöhrət,

qalmışdı müttəhim kürsülərində.

Ədalət istərdi,

yalnız ədalət,

hər kim otursaydı onun yerində.

 

Lakin tutulmuşdu üzü hakimin,

görəsən, dustağa nə deyəsiydi?!

Dedilər, qətiydi sözü hakimin,

necə?

Türmələrdə çürüyəsiydi?!

 

Ölçürdü, biçirdi Vəkil yerində,

deyirdi, dustağın günahı yoxdu.

Onun işlətdiyi cümlələrində

məntiq yoxdur deyə,

pənahı yoxdu.

 

Bir zalda gizli bir döyüş gedirdi,

biri Hakimiydi, o biri Vəkil.

Dustaq da haqqını tələb edirdi,

ədalət ortada,

heç kəsin deyil.

 

Ədalət üstündə döyüşüb bəşər,

"Ədalət" qoyubdu adını, insan.

Üz-üzə dayanıb Xeyir ilə Şər,

Hakimlə Vəkiltək,

üz-üzə, üsyan!

 

Şərin qabağını göylər saxlayıb,

dustaq da o gündən şaxdır, əyilmir.

Deyirlər o axşam,

Vəkil ağlayıb,

yorğunluq canından çıxıbmı... bilmir.

 

 

Şah babam

 

"Əgər Yaradan dünyaya bir general göndəribsə, heç şübhəsiz ki, bu, Şah İsmayıldır. Nə Napoleon, nə Sezar, nə Atilla, nə Çingiz, nə də digərləri onun kimi hərbçi, savaşçı deyildi. Çünki bu Qızılbaş şahı 14 ildə - 14 ölkəni, 357 şəhəri fəth etdi, ordunun önündə savaşaraq cahanda iz buraxdı".

Karl Marks

           

Babam Şah İsmayıl, Qibleyi-aləm,

heykəlin önündə heykəlləşmişəm.

Sinəmdə bir qürur, bir ruh, bir həvəs,

səni tufanlar da,

tərpədə bilməz!

Bir dahi almanın verdiyi qiymət

şaha diqqətiydi,          

tarixə hörmət.

Tutdu 14 ildə - 14 dövləti,

taclı başlar o bir başa baş əydi!

Azərbaycan dili - rəsmi bir sənəd,

bu dildə başladı -

əlaqə, ülfət.

Dövlətlərarası müqavilələr,

rəsmi gediş-gəliş, rəsmi görüşlər.

Natiqlər yanında 14 ölkədə,

Azərbaycan dili -

Şaha abidə!

Bir xəbər tez çatdı pisniyyətlərə, -

Taclı xanım özü gəlib səngərə,

şahın arxasınca, şahdan xəbərsiz.

Onu izlədilər yerli və yersiz.

Şah Xətai tanındıqca dünyada,

Sultan Səlim şah

dözmədi bu ada.

Tanrım, türk sözünün özü bir anddı,

deyiblər,

qədimdən bu bir misaldı.

Qısqandı, dözmədi Sultan Səlim Şah,

yerdə xalq şahiddi, göydə də Allah.

O, Taclı xanımı gərək sayaydı,

onu əsir alıb aparmayaydı.

Başqa misal da var eldə-obada,

namusu-namusdu - ya şah, ya gəda!

O, gündən duruydu, Aydan arıydı,

o, Şah sarayının ilk baharıydı.

Dahi bir almanın verdiyi qiymət

şaha diqqətiydi,

tarixə hörmət.

 

 

İnam

 

Türkiyəli uzman həkim

Musa Kılıca

 

Musa Kılıc,

yaşa, var ol dünyada.

Bu torpağın

şairiyəm mən, xocam.

Ərdoğana

oxşayırdın yuxuda,

inandım ki,

mən sağalıb qalxacam.

Bu torpağın

şairiyəm mən, xocam.

 

 

Atropat

 

Heredot, Arrian, bir də Diogen,

bir də Strabon,

hər fikri oyaq, -

yazdı tarixini bəşəriyyətin,

tarix! -

neçə min il eradan qabaq.

 

Hələ Platonun bizə dediyi,

elə bir fəlsəfi töhfəsi varmı?

Ya Aristotelin qoyub getdiyi

mənəvi sərvətin

əvəzi varmı?

 

Qədim kitabları varaqlayıram,

adı, ünvanı var orda hər şahın.

Mənim də,

sərkərdə Atropat babam

ən yaxın dostuydu İskəndər şahın.

 

Yalçın qayaları çapsın, oyatsın,

axtarın elə bir heykəltaraşı -

Atropatın heykəlini yaratsın, -

Əlbəttə,

Şah İskəndərlə yanaşı.

Özünü tanıyıb onda qalxacaq

qədim əsrlərin bir pərdəsi də.

Niyə qürurludu, niyə pakdı xalq, -

bilir şairi də,

sərkərdəsi də.

 

 

“Oğul"

 

"Telefonda mənə bir xəbər oxudular, heyrətlə susdum: "Oğlumun məni "Qocalar evi"nə atacağını bilsəydim, ona köpək südü əmizdirərdim ki, sədaqəti öyrənsin".

 

 

Allahım, dünyanın axırıdırmı,

bunca, yadlaşıbdı insan-insana?

Kimsə aşağıdır, yuxarıdırmı? -

yanıldım, kimsə yox,

Allahım, Ana!

 

Gör, nəyi gətirir oğluna əvəz,

bu onun laylası, duası deyil.

Əsrin naləsidir bəlkə də bu səs,

tək ana qəlbinin

ağrısı deyil.

 

Analar eşitsin qoy, o ananı,

kimsə fikirdədi, yəqin dərd çəkir.

"Bəşəri dəyərlər" - deyənlər hanı?

bir oğul "yanılıb"

üstdən xətt çəkir.

 

 

Ürəyini sındırmasın o qullar,

mənim sirrim deyil, o, əsirimdi.

Anasına heykəl qoyan oğul var, -

şair,

sənin, mənim müasirimdi.

 

 

Oxu

 

Şəmistan Əlizamanlıya

 

Yerdə eşitdiyim göy gurultusu

yerin nemətidi, haqqın öz səsi.

Şərəfli bir ömür, sən yol yolçusu,

sən bir də

Tanrının bizə töhfəsi.

 

Oxu, qoy o səsi eşitsin bəşər,

bərk oxu, qoy bir də yer silkələnsin.

Xasiyyətin həlim,

özün mötəbər,

başına çiçəklər, güllər ələnsin.

 

Şəmistan, vəsf elə qələbəmizi,

yaşadıq, üçrəngli bir bayraq üçün.

Qalib Baş Komandan eşidir bizi,

oxu,

biz vuruşduq, oxumaq üçün!

 

 

Dünyanın sirri

 

- Şair, yenə yazırsanmı? -

sual verdi biri, mənə.

Tanıtmaq istədi yəqin

məndəki şairi mənə.

 

Axşam olur, sabah olur,

mən yazmasam günah olur.

Yazan zaman agah olur

bu dünyanın sirri mənə.

 

Soyumasın od nəfəsin,

əvəzi yoxdu heç kəsin.

Ulu Tanrım çox görməsin

öz verdiyi şeri mənə.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2024)