Dəyərli oxucularımız. “Mütaliə saatı” rubrikasında “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlər üçün yeni romanın yayımlanmasına başlayır: Fəxrəddin Qasımoğlu, “İkibaşlı əjdaha”!

«Son gecə» və «On ikiyə işləmiş» adlı iki biri-birindən maraqlı romanlarla debüt edən yazıçının hər iki romanı portalımızda dərc edilib. Əminik ki, Fəxrəddin Qasımoğlunun “İkibaşlı əjdaha”sını da bəyənəcəksiniz.

 

Qaranlıqda şəhər qəbiristanlığının yanına çatan, sentyabr havasına uyğun nazik dəri gödəkçə geyinmiş adam oğrun-oğrun ətrafa boylanıb sonra gözətçi otağına baxdı. Otağın işığı yanmırdı. Heç kimin görmədiyinə arxayın olduqdan sonra sakitcə girişdən keçib qorxa-qorxa qəbirlərin arası ilə getməyə başladı. Bir qədər gedib üstündə hündür çardaq tikilmiş, iri qara mərmərdən başdaşı olan qəbirin yanında dayanıb ətrafı dinlədi. Sonra bir daha ətrafı gözdən keçirib üç dəfə astadan, daha çox fışıltını xatırladan fit çalıb gözləməyə başladı. Qorxudan bütün bədəninin əsdiyini hiss edirdi. Bir azdan həmin qaydada fitlə ona cavab verildi. Fit səsi gələn tərəfə baxanda yaxınlıqdakı qəbirlərdən birinin başdaşının arxasından çıxıb ay işığında kölgə kimi ona tərəf gələn başdan ayağa qara geyinmiş adamı görəndə dərindən nəfəs aldı. Ən azı indi bu vahiməli məkanda tək olmaması onu bir qədər sakitləşdirdi.

Adam yaxınlaşıb heç nə demədən qəbirin yaxınlığındakı ayaqları yerə bərkidilmiş skamyada oturdu.

-Məni niyə bura çağırmısan? Başqa yer tapmadın görüşməyə?-dəri gödəkçəli adam səsinin titrədiyini gizlətməyə çalışıb soruşdu.

-Sakit ol. Bura ən təhlükəsiz yerdir. Gecə vaxtı qəbiristanlıqda kim olacaq ki?-qara geyimli adam asta səslə cavab verib davam etdi:

-Sənə çatacaq bir əmanət var. Əvvəlcə onu götür, sonra nə etməli olduğunu deyəcəm.

Adam maraqla soruşdu:

-O nədir elə?

-Hələ əvvəlcə bir buna bax,-deyən qara geyimli adam əlini cibinə apardı.

Dəri gödəkçəli qaranlıqda cibindən nə çıxaracağını görmək üçün yaxınlaşıb bir qədər ona tərəf əyildi. Elə bu vaxt qara geyimli adam cibindən çıxardığı iri bıçağı sol böyründən düz onun ürəyinə sapladı. Zərbədən geri səndirləyən adamın ayağı qəbirin qırağına ilişdi, arxası üstə yerə yıxılıb çapalamağa başladı. Bıçaq sapına qədər ürəyinə işləmişdi. Qara geyimli heç nə olmamış kimi oturduğu yerdən qalxmadan onun canının çıxmasını gözlədi. Sonra qalxıb, əvvəlcə, cib telefonunu götürdü, ardınca bıçağı sancdığı yerdən çıxarıb qanını sildi və cibinə qoymadan bayaq gəldiyi istiqamətdə gedib qəbirlərin arasında gözdən itdi.

* * *

Gec yatsam da, adətim üzrə tezdən oyanmışdım. Duş qəbul edib yenidən qovluqdakı sənədlərin üzərində işləməyə davam etmişdim. Saat 11 idi. Telefonuma zəng gəldi. Zəng edən Gülanə idi. Dəstəyi qaldırdım.

-Cənab detektiv, əminəm ki, səhərdən dilinizə heç nə dəyməyib. Bu gün işdən icazə almışam. Qəşəng səhər yeməyi hazırlamışam. Gözləyim?

Gülünün danışmağıma imkan verməyib birnəfəsə dediyi bu sözlərdən sonra qısa cavab verdim:

-Gözləyin, xanım.

Əslində yaxşı bir səhər yeməyi yeməyim yerinə düşərdi. Bəzi planlarım var idi və ola bilərdi ki, bu gün bir də nəsə yeməyə imkan tapmayım. Həm də Gülüyə Stepanın gəlişi ilə yeni bir tapşırığa cəlb olunduğumu deməmişdim. Bunu üzbəüz söhbətdə ona eşitdirsəm, daha yaxşı olardı. Elə demədiyimə görə də zəng vurub yeməyə çağırmışdı məni. Yoxsa belə günlərdə o heç vaxt zəng etmir, nə qədər narahatçılıq keçirsə də, səbirlə mənim nə vaxt zəng edəcəyimi gözləyirdi.

Ayağa qalxıb əvvəlcə sənədlər olan qovluğu gizlətdim. Sonra pencəyimi geyinib evdən çıxdım. Təxminən iyirmi dəqiqədən sonra Gülünün mənzilinin zəngini basırdım. Qapını açan Gülünün əhvalı əla idi.

-Aha, belə gələrsən aaaa, hamınızın qəlbinə yol elə mədənizdən keçir.

-Bu mənə aid deyil. Mənim qəlbimin bir yolu var. O da sənin qəlbindən keçir.

Zarafatla dediklərinə komplimentlə cavab verməyim Gülünün onsuz da əla olan əhvalını daha da açdı.

İçəri keçib ayaqqabılarımı çıxartdım. Pencəyimi alan Gülü,-əllərini yu, mən də yeməyi gətirim,-deyib mətbəxə keçdi. Otağa keçib hazır süfrəyə oturanda Gülü mətbəxdən səsləndi. Ancaq orada işləyən televizorun səsindən nə dediyini başa düşmədim. Bir azdan əlindəki cızıldayan tavada gətirdiyi pomidor-yumurtanı süfrənin ortasına qoyub soruşdu:

-Çayını deyirdim, indi gətirim, ya sonra?

-Sonra gətirərsən. Yemək qaynardı, yavaş-yavaş yeyəcəm.

Qablarımıza yemək çəkib yeməyə başladıq. Necə acdığımı indi hiss etdim. Az qala saat 12 idi. Mənimsə, dünənki qonaqlıqdan sonra dilimə heç nə dəyməmişdi. Böyük iştahla yediyim yeməyin axırına çıxıb qabı kənara itələdim.

-Hə, doğrudan da, çox dadlı idi. İndi o qəşəng çayından da gətir içək.

Gülü bulaşıq boşqabları götürüb mətbəxə keçdi. Avtomatik olaraq saata baxdım. Düz 12 idi. Elə bu vaxt mətbəxdən yerə düşüb cingilti ilə sınan qabların səsi gəldi. Ardınca yaranmış sükutdan nəsə baş verdiyini başa düşdüm. Cəld mətbəxə qaçdım. Ətrafında boşqab qırıqları səpələnmiş Gülü mətbəxin ortasında dayanıb donmuşdu. Nə baş verdiyini başa düşə bilmirdim. Yaxınlaşıb çiyinlərindən tutub onu silkələdim.

-Sənə nə oldu Gülü, nədənsə qorxdun, cavab ver?!

Dili zorla söz tutan Gülü əlini televizora tərəf uzadıb, pıçıltı ilə dedi:

-Müharibə başladı, Bəxtiyar, müharibə başladı.

Bayaq onu eşitmədiyimi başa düşən Gülü mətbəxdəki kiçik televizorun səsini azaltmışdı. Cəld çevrilib televizorun səsini bir qədər artırdım. İctimai televiziyada günorta xəbərləri verilirdi. Aparıcı Jalə Həsənli həyəcanlı şəkildə bu gün səhər saatlarında düşmənin böyük qüvvə ilə hücuma keçdiyi, cəbhənin bütün istqamətləri boyunca şiddətli döyüşlər getdiyi barədə məlumat verirdi.

Cəbhənin bütün istiqamətlərində…

Bu indiyənədək düşmən tərəfindən ara-sıra atəşkəsin pozulması barədə verilən məlumat deyildi. Hətta Gülü də vəziyyəti doğru qiymətləndirmişdi. Aparıcının dedikləri, həqiqətən də müharibənin başlandığına dəlalət edirdi.

Yaxınlaşıb Gülünün qolundan tutub ona oturmağa kömək etdim. Uzatdığım suyu içdikdən sonra üzümə baxıb sakitcə soruşdu:

-İndi necə olacaq, Bəxtiyar? Axı müharibə qurbansız olmur. Cavanlarımız necə olacaq?

Həyəcanla mənə baxıb bu sualları verən Gülanəyə nə deyəcəyimi bilmirdim. Fikirlərim qarışmışdı. Bir yandan müharibə xəbəri, digər tərəfdən hazırlanan terror aktının ermənilərin bu müharibə planının tərkib hissəsi olduğu barədə ağlıma gələn fikirlər beynimdə sürətlə bir-birini əvəz edirdi. Deməli, məqsəd bu imiş. Düşmən müharibəyə başlayacağını bilirmiş. Əvvəlcədən buraya yerləşdirdikləri terrorçular da arxa cəbhədə çaxnaşma yaratmaq, əhali arasında panika salmaq məqsədi güdür.

Deməli, həm də vaxt yetişib. Hər an hər şey baş verə bilər. Bizsə faktiki olaraq nə terrorçunun yeri, nə ona kömək edənlər, nə də niyyətini həyata keçirəcək vaxt və yer barədə heç bir məlumata malik deyilik. Tələsmək lazımdır. Əlimi Gülanənin çiyninə qoydum.

-Möhkəm ol. Hər şey yaxşı olacaq. Əslində bu günü çox gözləmişik. Mən təcili çıxmalıyam. Neçə gün olmayacam, bilmirəm. Zəngimi gözlə,-dedim.

Son sözlər həmişə yeni əməliyyata başlayarkən dediyim sözlər idi. Gülü onları yaxşı bilirdi və indi də hər şeyi başa düşdü. Sakitcə üzümə baxıb sonra başını aşağı dikdi. Çıxıb arxamca qapını örtdüm. Birgə yaşadığımız illərdə ilk dəfə idi ki, Gülü məni qapıya qədər ötürmədi. Hələ də müharibə xəbərinin təsiri altında idi…

* * *

 Daxili İşlər Nazirliyinin Mərkəzi aparatında təcili müşavirə çağırılmışdı. Səhər saatlarında alınmış müharibə xəbəri təxirəsalınmaz addımlar atmağı tələb edirdi. Respublika ərazisində, xüsusilə paytaxtda və cəbhəyanı rayonların ərazilərində təhlükəsizlik tədbirləri son dərəcə gücləndirilməli, müharibə vəziyyətinin tələb etdiyi xüsusi zəruri addımlar atılmalı idi.

Ağsaçlı general da müşavirədə iştiak edirdi. Onun müşavirədə iştirakı sırf paytaxtla bağlı veriləcək qərarlar, görüləcək tədbirlər barədə məlumatlı olması ilə əlaqədar idi. Hələ müşavirədən əvvəl rəhbərlik generalın son aldığı tapşırığı yerinə yetirməkdə davam edəcəyi, digər məsələlərlə məşğul olmayacağı barədə qərar vermişdi və bu barədə onu məlumatlandırmışdılar.

Düşmənin səhər saatlarında böyük canlı qüvvə və texnika ilə bütün cəbhə xətti boyu hücuma keçməsi çox şeydən xəbər verirdi. Alınan müharibə xəbəri ilə düşmən tərəfin paytaxtda terror aktı törətmək niyyətinin arxasında nə dayandığı məlum olmuşdu-Azərbaycanın döyünən ürəyi olan Bakı şəhərində əhali arasında vahimə yaratmaqla, arxa cəbhədə normal həyat ritmini pozmaq. Bu, generala və onun qrupunun üzvlərinə verilmiş son tapşırığın nə dərəcədə ciddi tapşırıq olduğunu bir daha təsdiqləyirdi.

General aparılan müzakirələrə qarışmasa da, müşavirədə səslənən hər bir fikri diqqətlə dinləyib yadında saxlayır, bəzən əlindəki qara cildli bloknota hansısa qeydlər edirdi. O, polkovnik Vəliyevə müşavirədən dərhal sonra qrupun üzvlərini toplamağı tapşırmışdı. Vəziyyət son dərəcə gərginləşdiyindən onlara veriləcək yeni tapşırıqlar ortaya çıxmışdı…

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə “Biri ikisində” layihəsində bu gün Şeir saatıdır, Günel Ağayeva şeirlərini təqdim edir.

 

TƏNHA

 

Mən heç kimin ən sevdiyi deyiləm,

Anam idi bircə sevən, o da yoxdur...

O da gedib...

Sonuncu kəz lap, lap çoxdan

Anam məni əzizləyib.

Mən heç kimin ən sevdiyi deyiləm.

Nə atamın balasıyam,

Nə balamın anasıyam,

Nə yarım var naz çəkən,

Nə də məndən ayrı düşən, həsrət çəkən

Sevgilimin ürəyinin yarasıyam.

Mən heç kimin ən sevdiyi deyiləm,

Bəlkə, elə bircə bundan yarımışam;

Pərvazlanıb ruhum uçsa uzaqlara,

Arxamca yananım yoxdur...

Nə anam var ki, yandıram,

Nə də yetim qalan balam,

Yoxdur...

Mən heç kimin ən sevdiyi deyiləm!

 

 

BİZİM ÜÇÜN DARIXMIŞAM 

                                   

Bizim üçün darıxmışam,

Şeir yazsam, gələrsənmi?

Sənə elə möhtacam ki bu aralar...

Duysan, görsən, dönərsənmi?

 

Elə yorub həyat məni,

Bilirsən ki, ağlamaqdan utananam.

Utanmaqdan keçib daha,

Hönkür-hönkür ağlayıram,

Göz yaşımı silərsənmi?

 

Hamı məndən üz çevirib,

Doğmalarım düşmən olub.

Qəlb sirdaşım, ürək dostum,

Bilsən, necə təklənmişəm,

Gəlib mənə ürək-dirək verərsənmi?

  

Baş götürüb getməyə də yerim yoxdur,

Satılmışam, dağılmışam, ruhum ölüb...

Mən savaşdan sonra qalan 

Xaraba bir yurd olmuşam,

Mənə həyat verərsənmi?

 

Gənc deyiləm, daha canda can qalmayıb,

Oxşadığın saçlarımı görməyəli çox ağarıb.

Bir zamanlar mənə dərman təkcə səndin,

İndi hər yeməkdən əvvəl, sonra dərman...

Eşitsən ki, bir xəstən var,

Gəlib ona dəyərsənmi?

 

Hər gün qonaqsan yuxuma,

Ruhum gecə olan kimi sənə gəlir.

Nə olar ki, sən gerçəkdə mənə gəlsən,

Qucaqlasan, mən də sussam,

Qayğılardan uzaqlaşsam, səndə qalsam,

Yenə məni əvvəlkitək sevərsənmi?

Bizim üçün darıxmışam, 

Şeir yazsam, gələrsənmi?!

 

 

İLAHİ, BU NƏ SEVGİDİR?!  

 

Sən ağlıma gələndə 

Ağlım başımdan gedir.

Heç özüm də bilmirəm, 

Bu nədir, nə baş verir.

 

Nə çörəyim səndəndir,

Nə suyum səndən gəlir.

Bəs niyə acdır ruhum, 

Bəs məndən nə istəyir?

 

Allah, bu nə sevgidir?

Özümü unutmuşam.

Bu adamı görəndən

Özümə yad olmuşam.

 

Bir insana bu qədər 

Bağlı olmaq olarmı?

Ruh bədəndən ayrılıb

Başqa cismə dolarmı?

 

Ürəyim qan yerinə

Səni daşıyıb durur.

Ürəyim qan yerinə

Səni damardan sorur.

 

Adını zikr edirəm,

Dilim məni çaşdırır.

Başqa kimə səslənsəm,

Adını qarışdırır.

 

Mənim üçün adaşdır,

Hamı sənlə eynidir.

Ayrı-ayrı simalar

Gözlərimdə eynidir.

 

Elə sevimlisən ki,

İzini qısqanıram.

Ötüb keçdiyin yoldan,

Səni soraqlayıram.

 

Qoxunu rüzgar alır,

Yarpaq kimi əsirəm.

Qəzəbimdən küləyin

Nəfəsini kəsirəm.

 

Mənimdir o, qoxlama,

Mənim havam, suyumdur.

Addım atdığın hər yol

Mənim ömür yolumdur.

 

O yolun hər bucağı

Sevgi qoxur, eşq qoxur.

Gözüm yollarda qalır,

Baxır, ürək darıxır...

 

Tanrım, bu nə sevgidir?

Özümü unutmuşam...

Sənə qədər kim idim, –

Mən indi kim olmuşam?!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024) 

 

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Əksər reytinq sıralamalarında yer alan «bizneçdə və peşəkar fəaliyyətdə uğur qazanmaq» mövzusunda ən populyar motivasiya bestsellerləri arasından sizinçün seçdiyim 10-luğa nəzər yetirək:

 

Stiven Kovi. Yüksək effektli insanların yeddi vərdişi

16 il öncə çıxan bu kitabın dünya üzrə 15 milyondan artıq nüsxəsi satılmışdır. On illərdir ki, bu superbestseller dəbdən düşmək bilmir.

Motivasiya ədəbiyyatı yazan bir çox digər müəlliflərdən fərqli olaraq Stiven Kevi uğura gedən yolun qısa olduğunu iddia etmir, o, özünüinkişafın, həyatı dəyişmənin hətta bütöv bir ömür qədər çəkə biləcəyini söyləyir.

Stiven Kovi uğur qazanmağı arzulayan insanlara nəyi tövsiyə edir?

 - Bilib eləməmək bilməməyə bərabərdir. Bacarıb eləməmək isə bacarmamağa.

 - Hadisələrin bizə necə təsir etdiyini biz özümüz müəyyənləşdiririk.

 - Effektiv adam problemləri ilə deyil, imkanları ilə düşünür.

 - İnsana başqasının öz əzablarına son qoyub şəraitə qalib gəlməsini dərk etmək qədər güclü heç nə təsir edə bilməz.

 - Yalnız yerinə yetirilməyən istək motivasiya edə bilər.

 - Öz gücünü özünə investisiya qoymağa sərf elə.

 - Problem – mahiyyətcə biz onu gördüyümüz kimidir.

 - İnsanlar dünyanı olduğu kimi görürlər.

 - Qızıl qaydalara görə, başqalarına qarşı elə hərəkət edin ki, onların da sizə  qarşı o cür hərəkət etmələrini arzulayasınız.

Bu kitabı «Fortune 500» reytinqində yer alan əksər kompaniya rəhbərləri oxumaq üçün öz işçilərinə tövsiyə edirlər, bəzi kompaniyalarda isə işçilər üçün bu kitabı oxumaq məcburidir.

Stiven Kovinin kitabında olduqca faydalanacağınız aforizmlərə, ayrı-ayrı pritça və əhvalatlara da rast gəlmək mümkündür. Məsələn, onun Abraxam Masloudan gətirdiyi bu aforizmi çox bəyənirəm: «Əlində çəkic tutan ətrafın yalnız mismarlardan ibarət olmasını düşünməyə meyillidir».

Bu isə gözübağlı, uğursuz insanlara xitab edilən xırda bir ibrətamiz dialoqdur:

 - Siz nə iş görürsünüz?

 - Beş saatdır ki, bu ağacı mişarlayıram.

 - Bəs niyə əl saxlayıb mişarınızı itiləmirsiniz?

 - Vaxtım nə gəzir! Tez mişarlayıb qurtarmalıyam.

Sonda bir vacib detalı da deyim. Bu kitab, hətta Stiven Forbs, Larri Kinq, Bill Klinton kimi dünyaşöhrətlilərinin də həyatlarını dəyişib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)

 

 

“ZİYALI FİKRİ”NDƏ FUAD ƏSƏDOV

 

Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Cəmiyyətimizi sarsıdan məlum qətl hadisəsi, məktəblərdə baş vermiş zorakılıqlar, mənəviyyatın aşılanması faktları və deqradasiyanın dəhşətli həddi. Hara gedirik? Problemlərin kökü nədədir? 

“Ziyalı fikri” rubrikasında bu gün sizlərə Fuad Əsədovun fikirlərini təqdim edirəm. 

 

Valideynlərin ali təhsil yönümlü olması yaxşı bir hal deyil. Bu, o deməkdir ki, uşaq istəmədiyi bir həyata doğru itələnir bəzən və bütün ömrü boyu sevmədiyi işlə məşğul olacaq. Hər kəs universitet oxumalı deyil. Kimsə musiqiçi, ya da rəssam olmaq istəyirsə, ora yönlənə bilər. Yeri gələndə, bu gün bir illik kurslarla çox peşəkar İT mütəxəssisi yetişdirilir və ən hörmətli və gəlirli sahədir bu sahə. Amma, "hamının uşağı universitet oxuyur, mənim uşağımın nəyi əskikdir onlardan" düşüncəsi ağlın eqoya uduzmasını təmin edir. Ümumiyyətlə, insanlar axmaq görünməkdən çox, əskik görünməkdən qorxurlar. 

Burda ikinci bir yan təsir də var. Hər şeydən daha çox təhsilə fokuslanmaq. Valideynlər bir çox hallarda uşaqların təhsilinə daha çox fokuslanırlar, nəinki tərbiyəsinə. Az valideyn övladı ilə vicdan, mənəviyyat və empatiya haqqında mütəmadi danışır. Amma təhsillə bağlı hər gün məsləhət verirlər. Buna görə də, Bakının küçələri təhsilli, amma özlərini apara bilməyən insanlarla doludur. Bütün bu yerə zibil atanların, küçədə qışqıraraq danışanların, yol hərəkəti qaydaları pozanların, sinemada və teatrda telefonun işığını gözümüzə soxaraq çəkiliş edənlərin, növbəni pozanların əksəriyyəti təhsilli insanlardı. Bir çox şeyi də bilirlər. Mədəniyyət və etika xaricində. 

Üçüncü bir amil isə valideynlərin uşaqları telefon və planşetlərin qoynunda sevgisiz qoymasıdır. İndiki uşaqların əksəriyyəti sevgisiz böyüyür. Ya ərköyün böyüdürlər, ya da diqqətdən kənar. Həqiqətən, sevgi hiss edilmir. Ona görə də empatiya qura bilmirlər. Başqalarını hiss edə bilmirlər. Bir uşağın ağlayaraq "nolar, saçlarıma dəymə" deməsindən sonra digər uşaq onun saçlarını kəsirsə, bu çox böyük problemdir. Bilirsiniz, Əhmədlər elə belə yetişmir. Əhmədlər adam öldürməzdən əvvəl kimisə təhqir edirlər. Sonra vururlar...sonra yaralayırlar... Və sonra bir gün bütün ölkə sarsılır. 

 

ZF sizlərin də fikirlərinə açıqdır. Buyurun, yazın! 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə  Mustafa Şeyxpurun şeirlərindən ən yaxşı nümunələri təqdim edir.

 

Evimin içində bir ev var

Orda mən yoxam

Qapımızı döyəcəklər biriləri

Olmayınca dönəcəklər evlərinə.

 

Olduğum şəhərdə bir şəhər var

Bu şəhərdə mən yoxam

Gəlib gəzəcəklər turistlər

Çəkib gedəcəklər öz şəhərlərinə

Yoxluğumu hiss etmədən

Biri çantasında, biri isə quşların qanadında

Götürəcəklər məni evlərinə

Kimsə bilmədən, özləri bilə.

 

Sonra bütün evlərin içində bir ev olacaq

O evlərdə kimsə yox

Bütün qapılar döyüləcək

Kimsə açmayacaq qapıları

Sonra hər kəs dönəcək kölgəsinə.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət" 

 

Dəniz elə həmənkidir

gah mülayim, üzə gülər,

gah da dönüb ölüm olar

bizi güdər.

Dənizçidə dözüm gərək

ölümünə baxa bilsin,

ölümünə qalib gəlsin,

yıxa bilsin.

Dənizçinin yuxusuna

Torpaq ətri girər hər gün

Yanıb-sönən mayaklarda

“ümid” adlı bir közərti

görər hər gün. 

 

Dənizçiyə dalğaların arasından

əl eləyər su pərisi,

dənizçiyə ad qoyarlar –

su dəlisi. 

 

Mavi sular mavi gözlü gözəl olar

naz eləyər dənizçiyə

Mənim üçün əziz olub,

heç bilmirəm, dəniz niyə?! 

 

Bu gün dənizçi-kapitan, şair-publisist, öz təbirincə desək, dənizə oxşayan, söz kapitanı, şair Faiq Balabəylinin doğum günü, 60 illik yubileyidir. "Ədəbiyyat və incəsənət" portalı olaraq şairi doğum günü münsibəti ilə təbrik edir, ona səmimi qəlbdən möhkəm cansağlığı və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzu edirik.

Və yeni yaşında da şairdən bol-bol dəniz ətirli, qağayı avazlı şeir payı, ədəbiyyatımıza yeni-yeni töhvələr gözləyirik 

 

Faiq Balabəyli (Səfərov Faiq Ağaş oğlu) 1964-cü il, fevral ayının 23-də Cəlilabad rayonun Sabirabad kəndində anadan olub.

AXDG QSC XDND idarəsində gəmi kapitanı olaraq çalışır. "Dənizçilərə Sosial Dəstək" İctimai Birliyinin təsisçisi və idarə heyyətinin sədridir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü və eyni zamanda, "Müstəqil.Az" saytının həm yaradıcısı, həm də baş redaktorudur. O, Azərbaycanın, Türkiyənin, Rusiyanın, Tatarıstanın, İraq-Türkmən elinin, Özbəkistanın ədəbi ödülləri və baş ofisi Bişkekdə yerləşən "Yangi Ovoz” Orta Asiya Yazarlar və Tarixçilər Birliyinin təsis etdiyi "Turan Birliyi" medalı ilə təltif edilib. Əsərləri türk, özbək, tatar, qırğız, rus, ingilis, fransız, alman, gürcü, ivrit dillərinə tərcümə edilib. 

 

Faiq Balabəyli "Eh, ayrılıq, nə yamansan", "Kəsilməyən həyacan fiti", "Sənə yazılan şeirlər", "Burda darıxmaq olmaz", "Yaşıl yuxulu dəniz", "Bayıldan bayıra", "Yağışdan sonra", "Dənizçilərimiz Vətən müharibəsində", "Bakı buxtası - 20 yanvar", "Onlar qəhrəmandır" və tərtib etdiyi "Qarabağ müharibəsinin ilk qalib generalı", "Mən sizə darıxmaq öyrədəcəyəm", "Sən Vətənə bənzəyirsən", "Gəmilərin əmniyyətli idarə olunması", "Peşə təhsilindən dünya sularına qədər", nəvəsi Dənizin adına tərtib etdiyi "Dəniz" və  2023-cü ildə “Qanun” nəşriyyatında çap olunan və Azərbaycan gəmiçiliyinin 165 illiyinə sədri olduğu "DSD"İB-nin layihələrindən biri olan "Dənizçi həyatı" adlı ümumilikdə 17 kitabın müəllifidir. 

Gəlin şairin kapitanı olduğu söz gəmisi ilə onun yaradıcılıq ümmanına kiçik bir səfər edək. 

 

Yelkəni küləklə dolan gəmi 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

yapışıb gövdənə yosunlar sənin.

Yosunlar beləcə ovsunlar səni

Ləpələr istəyir qovsunlar səni

doğma sahillərdən yad sahillərə...

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

Yelkənin yellənir dor ağacında,

yelkənin asılıb “dar ağacından”

cavan dənizçilər həyəcanından

itirib özünü, demir sözünü... 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

başının üstündə bir əlçim bulud,

açar qanadını göyərçin bulud

göyərtə ovcunda bir içim bulud

dönər ağ yağışa isladar səni... 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi

tufanda qadaya-bəlaya gələr

gümanı tənha bir adaya gələr

təkcə qağayılar haraya gələr

yetişə bilmərik hayına sənin...

 

 

Bir azdan qağayılar 

 

Bir azdan qağayılar

yuxusundan yarımçıq

oyanan uşaq kimi

hay salıb “qışqıracaq”.

Bu qışqırığa “yatağından”

qalxacaq dəniz də

görəcəksən,

ləpələr şahə qalxıb

at oynadır dənizdə. 

 

Kədəriylə, ahıyla

tər-təmiz günahıyla

dönük taleyi ilə

sahilə qaçan ləpə

itirəcək özünü.

Geriyə qayıdıb

gətirəcək özünü

yaşayacaq dənizdə. 

 

Üzməyi bacarmayan

uşaq kimi ləpələr

əl-qol atıb, axırda

batacaq bu dənizdə.

Sonra da qağayılar

sakit olub bir qədər

ruh kimi uçub gedib

yatacaq bu dənizdə...

 

 

Daha bəsdir... 

 

Daha bəsdi, bəsdi, Xəzər, 

 

sularının dadı gedib,

duzu qalıb.

İllər ötüb, sularına sinə gərən

Sahillərin çat-çat olub,

quzulayıb. 

 

Yosunların yaşıl-yaşıl, boyu qısa,

Balıqların yem axtarır,

tapa bilmir.

Qağayılar dövrə vurub ağı deyir

Dalğaların qəzəbindən

yata bilmir. 

 

Ulduzların əksi düşür sularına

Dalğaların ulduzlara

əli çatmır.

Dənizçilər nəğmə qoşur sularına

Dalğaların bu nəğməyə

dili yatmır. 

 

Daha bəsdi, bəsdi Xəzər,

Qurtar ölüm yaymağını

heç bilmirəm görəcəyik

Can almaqdan doymağını?

 

 

Dənizə nə olub, görəsən, yenə 

 

Qağayılar dövrə vurub qışqırır,

Nə olubdur, söylə sənə, dənizim.

Külək əsir, dalğaların hayqırır

tutqun olur yavaş-yavaş bənizim

Nə olubdur, söylə sənə, dənizim. 

 

Bir-birini qovur müdhiş dalğalar

Dor ağacı sağa, sola yellənir.

Bir gözəl qız sahilində dayanıb

külək əsir ala gözü nəmlənir

Ürək dözmür, yada salır, qəmlənir. 

 

Gücünə bax uğuldayan xəzrinin

Nəhəng buruq ləngər vurur, dayanır.

Radist oğlan tez aparır əlini

“Sos” yazılmış düyməsində saxlayır,

düşünürsən; ölüm səni haqlayır. 

 

Lap uzaqda yanır-sönür bir işıq

bütün gecə yol göstərir o bizə.

Yanıb sönür, dönüb olur yaraşıq

bu dalğalı, sərt küləkli dənizə

bütün gecə yol göstərir o bizə. 

 

Qaçan dalğa, apar-apar sahilə

o gözələ demədiyim sözləri.

Yəqin gəlib yenə qumlu sahilə

yol gözləyir indi ala gözləri

çatdır ona demədiyim sözləri. 

 

Bir qağayı özün çırpır dalğaya

elə bil ki qucaqlayır dənizi.

Qorxur, dəniz ala onu qoynuna

qanad açıb qucaqlayır dənizi

elə bil ki qucaqlayır dənizi. 

 

Bilmirik, nə zaman dönə bilərik

o qumlu sahilə, nəmli sahilə.

Hələ ki uzaqdan, çox-çox uzaqdan

baxırıq kədərlə, qəmlə sahilə

o qumlu sahilə, nəmli sahilə...

 

 

Bu axşam lövbərsiz gəmi kimiyəm 

 

Nə torpaq qoxusu, nə də gül ətri

Hiss edə bilmirəm, hər tərəf sudur

Hədəfə çevrilmiş sahil kimiyəm

rəqibim dalğadır, hədəfim sudur. 

 

Bu nədir, qorxumu bürüyür məni,

gəlir qulağıma dalğa nərəsi.

Ulaya-ulaya əsən küləklər

Yayır hər tərəfə ölüm nəğməsi. 

 

Üzür uzaqlara tənha gəmimiz

Baxmayır bu haya, haraya, küyə.

Dağılır saçlarım, yaşarır gözüm

Nə isə, dözməyir bu sərt küləyə. 

 

Yoxdur uzaqlarda bir mayak da ki,

Bir ümid, bir pənah gətirsin mənə.

Gərək görüşəndə bircə kəlməlik

sözümü deyəydim ala gözlümə. 

 

Hardasa-hardasa lap uzaqlarda

Bir ana yuxsunu yozmaq istəyir.

Fikrimi, hissimi, duyğularımı

Bu ölüm nəğməsi pozmaq istəyir. 

 

Yoxdur yaxınlıqda bir qağayı da

Deyim ki dayanma, tez uç sahilə.

Yəqin əllərində çiçək dəstəsi

Bir gözəl tələsir qumlu sahilə.

O gözəl əlində çiçək dəstəsi

Dikər gözlərini coşqun dənizə.

Dağılar saçları dalğalar kimi

səpər çiçəkləri, səpər dənizə. 

 

Fikirlər gör hara aparır məni

Qaralır gözlərim, dəli kimiyəm.

Çəkib uzaqlara aparır məni,

Bu gecə sahilsiz gəmi kimiyəm.

 

 

Mənim nənəm 

 

Mənim nənəm ipək kimi qarıydı

Dərdlə dolu bayatısı varıydı

Namazını ötürməzdi heç zaman

O, Tanrıya, Tanrı ona yarıydı. 

 

O, Allaha kişi kimi baxırdı

O, Allaha "Tarı kişi" deyirdi

Alqışına heç bir sözüm yox mənim,

Qarğışı da alqış idi, şeyirdi. 

 

Qurşağnda qəlet-konfet olardı

Belində şal... yaşmağını demirəm

Hərdən mənə qəzəblənib ardımca

Tövşüyərək qaçmağını demirəm...

Yazıq nənəm ilk gəlinlik günündən

Ayrılığın qədərini bilirmiş.

İçindəki həsrətini duymadıq

Üzündəki gülüşünü görürdük-

O, yalandan danışırmış, gülürmüş... 

 

Mənim nənəm nənələrin ən gözəl,

Ağı deyən, ağlamağı bacaran

İpək kimi bir qarıydı,  nənəydi.

Ürəyində, ömrü boyu çəkdiyi

Dərdlərini saxlamağı bacaran

Noğul idi, nağıl idi, nə idi? 

 

Mənim nənəm qərib idi, çox qərib,

Masallıda bir bacısı qalırdı,

Anasının, atasının qəbiri,

Ürəyində düyün vurmuş kədəri,

Sevinməyi ona yasaq eləyən

Bir nisgili, min acısı qalırdı...  

 

Mənim nənəm ipək kimi qarıydı

Mənim nənəm nənələrin tacıydı

O, anama görmədiyi atası

O, anama qardaş idi, bacıydı...

 

 

Gəl gedək 

 

Ay bağrıma sıxmadığım

Təkim, göyçəyim, gəl gedək

Gözlərini nə gizlədib

Telin, birçəyin, gəl gedək

Qar yağmadı bu qış yenə

Yağır qarğış-yağış yenə

Özün dedin yığış yenə

Gəldim, çiçəyim, gəl gedək...  

 

* 

 

Unutmusan, gör nə qədər vaxt keçib

Mən də elə sən dediyin fəhmli

Yaddaşında çox şeyləri saxlayan

O deyiləm - gah sakit, gah zəhmli...

Biz tərəfdən siz tərəfə gəlməyə 

 

ürək gedər, ayaqlarsa qalardı

Unutmusan siz tərəfdə uşaqlar 

Fit verərdi, bizi  daşa  basardı...

Az qalardım siz tərəfin itlərin

Qucaqlayam, sğallayam, öpəydim

Təki bircə siz tərəfdən küləyin

Biz tərəfə əsməyini görəydim...

Mən nə qədər yaddaşıma qəsd edim

Ötənləri xatırlayım nə qədər

O günlərdən  biz nələri qazandıq

O günlərdən  hədər oldu, de, nələr...

Hardan axı sən yadına salasan

Banınıza daş atmağa gəlməyim

Məni hər gün öldürməyə çıxmağın

Səni hər gün yaşatmağa gəlməyim...

İndi artıq yaş üstünə gələn yaş

Ömrümüzə selbələnən daşdı, qız

Unutmusan, sən ömrümə gələndən

Nə yaz, payız, nə də ki yay, qışdı, qız.

 

 

Bilirəm darıxırsan 

 

Bilirəm darıxırsan,

Gözlərin də yol çəkir.

Dərd, sevincin üstünə

İmza atır, qol çəkir. 

 

Kəndimizdə ağaclar

Tökür yarpaqlarını.

Şəklimi bas bağrına,

İslat yanaqlarını.

Külək əssə, çıx çölə,

Gətirəcək qoxumu.

Sənsizlik ərşə çəkib,

Gözlərimdən yuxumu. 

 

Kövşən ətri gəlir, bax

Mənim şeirlərimdən.

Zülmət düşəcək sabah,

Gəl yapış əllərimdən. 

 

Şəklimi gözlərinə

Nə tutub bağlayırsan

Yaman islandı şəklim

Bu nədir ağlayırsan?..

 

 

Sən getdin 

 

Sən getdin, özünlə apardın,

Gətirdiyin bir udumluq sevinci.

Zülmətə döndü hər tərəf,

Yağmura düşdüm elə bil.

Batdı limanda gəmilər,

Söndü bütün işıqlar,

Sən gedəndən sonra. 

 

Bir vaxtlar barmaqarası

Baxdığım həyata

Barmaqlıqlar arasından

Baxmağımı indi dərk etdim.

İndi özümə görk etdim;

Necə də gözəlmiş həyat,

Və sənli günlər. 

 

Sən getdin,

Və başa düşdüm ki,

Bu andan məhbəs həyatı yaşayıram,

İçimdə sənsizliyi daşıyıram.

 

 

Və bir gün 

 

....Və bir görərsən qayıtmışam mən,

Həminki adamam, dəyişməmişəm.

O şirin anları oyatmışam mən,

Həminki adamam, dəyişməmişəm. 

 

Nə boyun–buxunum, nə də ki, səsim,

Saçını oxşayan əlim, nəfəsim.

Tükənməz heç zaman arzum, həvəsim,

Həminki adamam, dəyişməmişəm. 

 

Göydə göy buludam, dağlarda çayam,

Çağırsan gələrəm, harayam, hayam.

Necə görursən də eləcə buyam,

Həminki adamam, dəyişməmişəm.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)