Super User
“Dəccal” – ORXAN FİKRƏTOĞLUNUN NOVELLASI
Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.
Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.
Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.
Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.
“Allahla arama girmə, Molla Qafar. Mən bilərəm, O bilər. Sən niyə qarışırsan?”
Çiyninə dəyən daşdan çox Səkinə arvadın sözü Qafarı tutdu. Ölüm qapıya bir də gəlməsin deyə kənddə mollanın arxasınca qara daş atırlar. Səkinə bu səhər əfin-kəfin olunmuş Təbriz kişinin əlli illik halalı idi. Adətə görə, ev yiyəsi kimi qara daşı mollanın arxasınca yola o atmalıydı. O da daşı necə atdısa, kişinin çiynini tutdu.
“Bəlkə daş çiynimə təsadüfən dəydi?”
Molla Qafar sualını gözündə təsbeh kimi şaqqıldada-şaqqıldada geriyə çevrildi. Səkinəni əl işarəsi ilə yanına çağırıb: – Daşı mənə niyə atırsan, ay arvad? – soruşdu.
Səkinə arvad: – O nədi demisən ki, Səkinənin ölümü öz əlində deyil?! Bəlkə mən bu gecə öləcəm. Sənə nə var?
Arvadın sözləri Molla Qafarın hirsini soyutdu. Çiyninə dəyən daşı unudub “Sən bir imana, yəqinliyə bax” düşündü. Səkinə arvad Molla Qafarın düşüncələrindən xəbərsiz idi. Gözünü qan tutmuşdu. Ona, doğrudan da, elə gəlmişdi ki, Allahla arasında duran Molla Qafardır. Onu ərinin arxasınca ölməyə qoymayan da odur. Molla Qafar Səkinə arvada bir söz demədi. Çiyninə dəyən daşı Allahdan bilib kənd yoluna çıxdı. Yolun sonu gəlin duvağı kimi dağdan aşağı sallanmış dumanın qatılığında görünmürdü. Molla Qafar çiyninə dəymiş daşdan sonra hara gedəcəyini də unutmuşdu. Daş kişinin tarazlığını pozmuşdu. Bu günə qədər min bir əziyyətlə qazandığı adına kölgə salmışdı. Mollalıq etdiyi kənd o qədər də Allah tanıyan yer deyildi. Gününü lağlağılıqla keçirən kəndlilərin çoxu Allahı ancaq yas yerlərində xatırlardılar. Onlar üçün molla da hərbi komissar kimi bir şeydi. Fərq bircə ondaydı ki, kəndin ağlıyca, hərbi komissar hökumətə işləyirdi, molla Allaha. Hökumət onlar üçün Allahdan daha diriydi. Hökumət adama “pensiya” verirdi. Allah hökumətə baxanda mücərrəddi. Allah kəlamını yuxu kimi anlayan bu adamların içində ruhani olmaq və gülünc görünməmək Molla Qafara elə də asan başa gəlməmişdi. İndi də belə, günün günorta çağı Səkinə arvad yas çadırının qarşısında nə sənə, nə mənə, qara daşı götürüb tolazlamışdı ona. Bundan sonra yaşa bu kənddə, görüm necə yaşayırsan? Yas çadırında nə çoxdu təzə dəymiş cüvəllağı. Çox güman ki, şəklini telefona çəkib internetə də ötürüblər. Bundan sonra nə üzlə əza məclisi aparacaqdı? Ciddi nə danışsa, daşı xatırlayıb güləcəkdilər. Sarı Həmidin kinayəsi axırına çıxacaqdı. Evdə iki qızı vardı. Onlar da rüsvay oldular. İndi qayıdıb Səkinə arvada bir söz desə də, daha xeyri yoxdu. Olmalı olan olmuşdu. Kənddə insanın adı şüşə kimidir. Bir daş dəydimi, sınacaq. Töküləcək ayaqlarının altına. Kişisən, adın sınandan sonra onu təzədən yama.
Molla Qafar dumanın içində azdığını görüb yol kənarındakı daşa söykəndi. Duman ağ kəpənək kimiydi. Uça-uça evlərin damına qonurdu. Onun kənd dediyi Fit dağının ətəyində salınmış iyirmi evdi. İyirmisinin də bacası tüstülüydü. Bu xırda kənd dağın ətəyində bitən bütün yabanı ağacları sobalarında yandırmışdı. Tüstülü, dumanlı evləri olan bir yerdi. Nəyi gördü, kimi gördü yandırıb-yaxırdı. Molla Qafar bu evlərin həm mollasıydı, həm bələdiyyə sədriydi, həm də məktəb direktoru. Haçansa qonşu kəndin mollası İsaqdan aldığı üç sinif dini dərslə kəndin ən savadlı adamı da elə o idi. Kənddə Adəmdən bəri diri kitab görən iki adam olmuşdu. Biri Molla Qafardı, biri də şofer Məlik. Şofer Məlik əsgərlikdə dəftər-kitabla altı ay şoferlik oxumuşdu. İndi də kitabı atıb iri yük maşını sürürdü. Daha xırda-mırda işlərə baş qoşmurdu. İşi iriydi. Tonla hesablanırdı. Molla Qafar isə, şofer Məlikdən fərqli olaraq, kəndin bütün balaca işlərini boynuna götürmüşdü. Bu kənddə binədən yerli-dibli molla olmamışdı. Ölən olanda Gəncədən atla molla gətirərdilər. O günəmuzd mollalar dağa qalxana qədər ölülərin təni soyuyardı. Molla Qafara qədər kəndin bütün ölüləri torpağa boyat basdırılardı. Vəli kişinin anası Gəncədən molla gələnə qədər darıxdığından bir dəfə dirilmişdi. O arvaddan sonralar Fransa televiziyası kino çəkdi. İspaniya xristianları onu müqəddəs qadınlar siyahısına da saldılar. Sonra ispanlardan səs çıxmadı. Vəli kişinin anası ispanlar kəndə gələnə qədər yüz iki yaşında nərdivandan yıxıldı və birdəfədə öldü. Vəli kişi anasını bir il basdırmadı ki, yenə diriləcək. Arvad nədirsə, daha dirilmədi. Dedilər, ispanlar gəlmədi, ona görə.
Kəndlilərin bu cür əziyyət çəkdiyini görən Molla Qafar günlərin bir günü başına buxara papaq qoyub ucadan bəyan etdi ki: “Bu gündən ölülərimizi özüm basdıracam. Arxayın ölün. Mənə yuxuda mollalıq verilib”. Sarı Həmid üç gün-üç gecə Qafarı çayxanaya həsrət qoyub “Fatihə” surəsini əzbər söylətdi. Hər dəfə surənin bir yerində çaşan Qafarın “vergili” olmasına şübhələrin artdığı ərəfədə turp kimi Kələntər kişi eşşəkdən yıxılıb öldü. Kələntərin uşaqları gecəynən yığışıb gəldilər Qafarın evinə və dedilər:
- Bu meydan, bu da şeytan, buyur, dədəmizi basdır. Həm sən sınaqdan çıx, həm də biz dağ aşıb bahalı molla arxasınca Gəncəyə getməyək. Amma nə eləyirsən-elə, kişini murdar eləmə.
Qafar təmkinlə “Bismillah” deyib qollarını çırmaladı. Əvvəlcə Kələntəri öz əlləriylə yun ləyənində yuyub kəfənlədi. Sonra yeri qazdırıb qəbrə qoydu. Şərq şairləri kitabından öyrəndiyi bir-iki ərəb şeirini ucadan oxuyub kişinin üstünü torpaqlatdı. Sonra da babasından eşitdiyi bir-iki məzəli əhvalatı yasa gələnlərə danışıb Kələntərin yasını başa vurdu. Odur-budur, Qafarın adına “Molla” sözü əlavə olundu. Və odur-budur, kəndin yasları bir az məzəli keçir. Çünki xımı belə qoyulub.
Altı-yeddi ölü kəfənləyən Qafar qəfil anladı ki, özgələr cəhənnəm, üçillik savadı özünə belə yetmir. Öz-özüylə tək qalanda belə bilmir ki, “Bismillah” əvvəldədir, ya “Əstəğfürullah” qabaqdadır. Salavatı hansı əllə çevirməlidir ki, Allaha naxoş getməsin. Təkcə onu bilir ki, Allah var və hamını O yaradıb. Bakıya gedib bir qədər mollaxana dərsi almaq lazımdır.
Molla Qafar, Lomonosov kimi, arıdan-zaddan satıb bir az pul düzəltdi. Və elm dalınca Bakıya üz tutdu. Bakıda üzmü qalmışdı? Bakı keçidə oxşayırdı. Nə əvvəli vardı, nə axırı. Adamlar üzlərini əllərində tutub Bakıdan keçib harasa gedirdilər. Heç birinin də dili, ağzı yox idi ki, danışa. Bu tələskən, üzsüz adamlardan “Bismillah” deyib, “Əstəğfürullah” soruşmaq olardımı?
Bakı Molla Qafarı peşman etdi. Burada Allahı tapmaq kənddə telefon köşkü tapmaq kimi bir şey idi. Əlinə çıraq alıb nə qədər axtarsa da, o boyda Bakıda imanda özündən safına rast gəlmədi. Bakıda Allah bilməyənlər daha çox idi. Allahın görmədikləri də az deyildi. Allah bilənlərin yarısı imamtanıyan idi. Yarısı imamtanımayandı. Yerdə qalanlar isə nə imamtanıyandılar, nə də Allah sayandılar. Onlar sadəcə saqqal buraxıb din alveri edirdilər. “Yasin” satırdılar. Qəbir yeri satırdılar. Ehsan üstə savaşırdılar. Qafar öz savadsızlığına şükr edib kəndə qayıtdı. Və iki gün-iki gecə kənd adamlarını tövləyə yığıb onlara öz Allahından gap etdi. Onun Allahı hamının tanıdığı xalis Allah idi. Kəndlilər onun dediklərindən heç zad başa düşməsələr də, onu başa düşdülər ki, Qafar daha əvvəlki adam deyil. Deyəsən, doğrudan da, yuxuda “nəsə” görüb. Və bu “nəsə”dən sonra bir qədər üzü Allaha tərəf çaşıb. Bu çaşmaq Allah səmtə çaşmaq olduğundan kəndə heç bir ziyanı yoxdur. Və Qafar Sarı Həmidin kinayələrindən sivişib, oldu Molla Qafar. Odur-budur, kənddə daha heç kəs Qafarın xəbəri olmadan bu dünyadan o biri dünyaya köçmür. Hörməti də ölüdən-ölüyə artır.
Amma illər ötdükcə molla adı Qafarı, doğrudan da, dəyişdi. Rəndələyib saflaşdırdı. Kişi adının əsirinə çevrildi. Get-gedə adı kimi oldu. Daha yad qadınlara gözünün ucuyla olsa belə baxmadı. Yalan danışmadı. Özgəsinin malına, mülkünə tamah salmadı. İrana keçib iki il ərəb dilini də mükəmməl öyrəndi. Oradan qayıdandan sonra kənd məktəbini öz puluna təmir elətdirib uşaqları siniflərə yığdı. Sarı Həmid məktəb işində Qafara “Rus Əhməd” ayaması qoysa da, buna fikir vermədi. Başını aşağı salıb, kəndin maarif işiylə məşğul oldu. Çox keçmədi, onun bu səylərini görüb şəhərdən kəndə qovluqlu kişilər, rus dilində ləhcə ilə danışan pullu arvadlar gəldi. Onlar Molla Qafara üç dəfə “malades” dedilər. Və onu rəsmən məktəb direktoru təyin edib yenidən şəhərə qayıtdılar. Düzdür, Ramiz dədə o gedənlərin qoltuğunda qovluqla bərabər beş-altı kisə sovqatın da olduğunu görmüşdü. Amma sovqatın bu gün mətləbə və məktəbə heç bir dəxli-filanı yoxdur. Görünən budur ki, məktəb sovqatsız işləyir.
Kənddə məktəb yaşı çatmış doqquz uşaq vardı. Bu uşaqların dördü qız olduğundan dədələri dərsə buraxmırdı. Əsnəyə-əsnəyə dərsə gəlib, qaşına-qaşına dərsdən qayıdan oğlanlara isə Molla Qafar ancaq din dərsi keçirdi. Ona görə yox ki, kəndlilərin ətəyində haçansa namaz qılınacaqdı. Ona görə də yox ki, özləri Qafardan dini dərslərin keçilməsini istəmişdilər. Ona görə ki, kəndlilərin də, Molla Qafar təki, dindən savayı heç nədən xəbərləri yox idi. İndi Qafar bu məktəbdən nə xeyir götürmüşdü ki, qoltuğu qovluqlu kişilərə, ləhcəli qadınlara “pay” da versin? Allahdan paymı olar? Amma o da var ki, Ramiz dədənin də gözündən heç nə yayınmır. Məktəbi bilmirəm, o “qoltuqlar”ın, görünür, Qafara bələdiyyə sədri olanda köməyi dəyib. Bir gün kəndə üstü qırmızı örtüklü şüarlarla yazılı üç yük maşını gəldi. Maşındakılar ucadan danışanla kəndliləri köhnə klubun qabağına yığdılar. Həmin qırmızı maşınlardan birinin banına çıxmış iki kök qadın kəndlilərə xor müğənniləri kimi eyni tonallıqda birağızdan qışqıra-qışqıra dedilər ki: “Biz Bakıdakı ən böyük bələdiyyə sədrinin vəkilləriyik. Orda belə məsləhət olub ki, Molla Qafar bu gündən sizin kəndin bələdiyyə sədri olsun. Ölüdür, diridir, ortalıqda qalandır, bu gündən sonra kənddə kim varsa, daha onluq olacaq. Biz də daha dərəyə-təpəyə düşməyəcəyik. Bütün suallarımızı bir adama verəcəyik. Nə deyirsiz, razısız?” Bələdiyyənin nə olduğunu hər şeyi bilən Ramiz dədə belə bilmirdi. Əvvəlcə hamı bir-birinin üzünə baxdı. Sonra bələdiyyənin nə olduğunu bilməsələr də, əlüstü elliklə razılıq verdilər ki, iş uzanmasın. Danaların naxırdan qayıdan vaxtıydı. Bələdiyyə haqqında düşünməyə vaxtmı vardı? Bir də hökumətlə gərək hər işdə razı olasan. Bu yanaşma kəndin min illik ənənəsiydi. Təkcə rəhmətlik Təbriz kişi o zaman kök qadınların ikisindən də xəbər aldı ki: “Bu bələdiyyə adama pensiya verəcəkmi?” Kök qadınların özləri də bələdiyyələrin pensiya verib-verməyəcəyindən, deyəsən, xəbərsiz idilər. Ona görə də sualı cavabsız qoydular. Lap axırda o kök qadınlar qırmızı maşınların üstündə uzun-uzadı bələdiyyələrin kəndə nə verə biləcəyindən danışıb siqnal verə-verə şəhərə qayıtdılar.
Kəndlilər maşınlar gedəndən sonra rahat nəfəs alıb Molla Qafara yaxınlaşdılar. Və ondan bir dəfə də: “Bələdiyyə nədir?” – deyə soruşdular. Molla Qafar: “Bələdiyyə vacibatdır”, – dedi. Və kəndlilər yenə bir zad anlamayıb Qafarın üzünə baxdılar. Və beləcə, kəndə bələdiyyə gəldi.
Davamı var
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2024)
Şəhidlər barədə şeirlər – Şahgündüz Cabbarov
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Şahgündüz Cabbarov həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.
ŞAHGÜNDÜZ HABİL OĞLU CABBAROV
(13.01.1995.-25.10.2020.)
Əslən Laçının Oğuldərə kəndindən olan, Bərdənin Mollalı kəndində anadan olmuş, ADNA-nın məzunu, SOCAR-ın “Azneft” İB-nin “28 May” NQÇİ-nin əməkdaşı olmuş, Qarabağın azad edilməsi uğrunda Vətən müharibəsinin şəhidi
ŞAHGÜNDÜZ
I
Vətən, sənin yolunda candan keçən igidlər,
Haqq- ədalət yolunu qəlbən seçən igidlər,
Şəhidlik şərbətini gülüb içən şəhidlər,
Əbədi yaşayırlar, əbədi, Şahgündüztək.
II
Şahgündüz:
Müharibə başlayıb, döyüşə getməliyəm,
Düşmənlə kişi kimi, görüşə getməliyəm.
Anam məni böyüdüb müqəddəs Vətən üçün,
Vətəndən əziz nə var ruh üçün, bədən üçün?
Uşaqlıqdan kəndimin xəyalıyla yaşadım,
Arzum - Oğuldərəni əməlimlə yaşadım.
Düşmən əsirliyindən xilas edib torpağı,
Kəndimizə sancacam mən üçrəngli bayrağı.
Qucaqlayıb anasın, öpdü nurlu üzündən,
Ana fəxarət duydu əziz Şahgündüzündən.
Anası kövrəlsə də, tez çevirib üzünü,
Bircə onu söylədi: - Oğlum, qoru özünü.
III
Şahgündüz neftçi idi, şərəfli işi vardı,
Ali təhsil almışdı, işində peşəkardı.
İşləyirdi inamla qucağında Xəzərin,
Yavaş-yavaş görürdü zəhmətinin bəhərin.
Kollektiv arasında dərin hörməti vardı,
Hamı onu sevirdi, şirin ülfəti vardı.
Əslən Laçından idi, kəndlərin görməmişdi,
Oğuldərə kəndindən bir çiçək dərməmişdi.
Amma hər gün xəyalı o yerlərə uçurdu,
Bəzən yuxularında kəndlərində qaçırdı.
Şahgündüzün ürəyi nəğmələrlə doluydu,
Şeirləri mənalı, nəfəsisə bal idi.
Qış günü dindirəndə ecazkar, telli sazı,
Hər yana yayılırdı Şahgündüzün avazı.
IV
Bax, üçrəngli bayrağa bürünübdür Şahgündüz,
Vidalaşaraq dedi: “Qisasa gedirik biz”.
Cəsur əsgər olmuşdu hərbi xidmət zamanı,
Mais Bərxudarovdan almış idi Fərmanın.
Şahgündüzgil inamla keçmişdilər hücuma,
Xalqımız inanırdı məğlubolmaz orduma.
Şahgündüz vuruşurdu mərdliklə, şücaətlə,
Son anadək döyüşdü Vətənə sədaqətlə.
Döyüşlərin birində aldı qəlpə yarası,
Şəhid oldu yurdumun gül çöhrəli balası.
Ölmədi, qələbədən gətirərək xoş soraq,
Əbədilik qazandı- cənnətə qovuşaraq.
V
Şahgündüz qoçaq balam, Şahgündüz igid balam,
Ümidi gerçək edən, Şahgündüz şəhid balam.
Şahgündüz öz ömrünü yaşadı ləyaqətlə,
Onun qəhrəmanlığın vəsf etdim məhəbbətlə.
Qazmaçıydı dənizdə, neftçi həmkarımızdı,
İndi Vətənin fəxri, bizim vüqarımızdı.
Özü görə bilmədi, arzuları oldu çin,
Heç zaman unudulmur yaşayanlar vətənçin.
Şuşamızda, Laçında dalğalanır bayrağım,
Düşmənlərdən alınıb şəhid qanlı torpağım!
“Ədəbiyyat və incəsənətz”
(02.04.2024)
3-cü “YAŞAT” idman düşərgəsinə start verilib
“YAŞAT” Fondunun təşkilatçılığı, “Azərkontrakt” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin baş sponsorluğu, “ASAN Könüllüləri” Təşkilatının dəstəyi ilə 3-cü “YAŞAT” idman düşərgəsinə start verilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “YAŞAT” Fondundan məlumat verilib.
30 mart - 2 aprel tarixini əhatə edən düşərgə Abşeron Olimpiya İdman Kompleksində həyata keçirilir.
Layihədə cənub bölgəsində - Lənkəran, Masallı, Cəlilabad, Biləsuvar, Astara, Lerik, Yardımlıda yaşayan 6-12 yaş aralığındakı 30-a yaxın şəhid övladı iştirak edir.
Açılış mərasimində “YAŞAT” Fondunun rəhbəri, Qarabağ qazisi Elvin Hüseynov iştirakçılara uğurlar diləyib.
Düşərgə iştirakçılarına layihənin 4 günlük proqramı və qaydalar izah olunub. Uşaqlar nahar fasiləsindən sonra Azərbaycanın ilk təhsil yönümlü əyləncə parkı – “Kinderland”da rəngarəng vaxt keçiriblər, proqrama uyğun olaraq növbəti səfər adrenalin dolu “Sky Park”əyləncə mərkəzinə olub, uşaqlar orada da əyləncə axınına qoşulublar.
Proqram masaüstü oyunlar – tennis və şahmatla davam edib. Düşərgə iştirakçıları şam yeməyindən sonra leqoların hazırlanması ilə bağlı ustad dərslərinə də qoşulublar.
Ümumilikdə düşərgə müddətində iştirakçılar üçün müxtəlif yarışlar, gimnastika, karate, boks, cüdo idman növləri üzrə ustad dərsləri keçiriləcək. Əyləncə və kino saatları ilə bərabər Bakı şəhərində yerləşən görməli yerlərə ekskursiyalar təşkil olunacaq. Həmçinin iştirakçılara hədiyyələr təqdim olunacaq.
Məqsəd həmin region gənclərinin Bakı şəhəri ilə tanışlığı, onların fiziki sağlamlıqlarının və idmana olan maraqlarının artırılması, yeni bilik və bacarıqlar əldə etmələrinə dəstək olmaq, eyni zamanda, asudə vaxtlarının səmərəli təşkilidir.
Layihənin baş sponsoru : “Azərkontrakt” ASC
Layihənin dəstəkçiləri : “Kinderland”, “Sky Park”
Layihənin media dəstəkçisi : ASAN TV & Radio
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
Qazaxda kəlağayı günü keçirilib
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə, Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə mart ayının 29-da Bakı Dövlət Universitetinin Qazax filialında “Sazlı Sözlü Kəlağayı Günləri'' adlı layihənin növbəti təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin Mətbuat xidmətinə istinadən xəbər verir ki, tədbirdə “Anam kəlağayılı bir muğamıydı...'' kitabının təqdimatı və Kəlağayı Muzeyinə aid qədim kəlağayılardan ibarət sərgi təqdim edilib. Tələbə qızların kəlağayı haqqında sualları Güllü Eldar Tomarlı tərəfindən cavablandırılıb və sərgi tələbələr tərəfindən maraqla, sevgiylə qarşılanıb.
Tədbiri giriş sözü ilə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri, Kəlağayı Ev Muzeyinin direktoru Güllü Eldar Tomarlı açaraq tədbir iştirakçılarını salamlayıb, vətənimizin azadlığı, ərazi bütövlüyü, suverinliyi uğrunda şirin canlarından keçən Şəhidlərimizin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
Güllü Eldar Tomarlı tədbirin mahiyyətindən danışıb. Bildirib ki, kəlağayımızın əvvəlki şan-şöhrətini özünə qaytarmaqla yanaşı yeniyetmə və gənclər arasında onun populyarlığını daha da artırmaq olduqca vacibdir. Şair, publisist Güllü Eldar Tomarlı vurğulayıb ki, “Sazlı-sözlü Kəlağayı Günləri'' layihəsi çərçivəsindəki tədbirlər yanvar ayından Kəlağayı Muzeyindən başlayaraq sonra Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncənət Universiteti, Sumqayıt Dövlət Universiteti, Mingəçevir Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecində çox yüksək səviyyədə keçirilib, bu gün Bakı Dövlət Universitetinin Qazax filialında davam edir və yekun noyabrın 26-da Heydər Əliyev Sarayında ''26 Noyabr- Azərbaycan Kəlağayısı günü'' münasibəti ilə kəlağayı bayramı keçirilməklə vurulacaqdır.
Kəlağayımız 2014-cü ildə ölkəmizin birinci Vitse prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə UNESKO-nun Qeyri -Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilmiş, dünya birliyi tərəfindən tanıdılmış və təqdim olunmuşdur. 10 illik münasibətilə Sazlı Sözlü Kəlağayı Günləri 2024- cü ildə ilboyu Azərbaycan üzrə qeyd olunur.
Sonra söz Bakı Dövlət Universitetinin Qazax filialının direktoru Arif Rüstəmova verilib. O, kəlağayının bayram kimi qeyd edilməsinin tarixi bir hadisə olduğunu vurğulayıb və kəlağayının milli mənəvi dəyər kimi həmişə öndə olmağını qeyd edib.
Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Gülayə Həsənova öz çıxışında kəlağayının gənclər arasında təbliğatının vacibliyini vurğulayıb və ölkəmizdə belə tədbirlərin geniş vüsət almasını, dövlətimizin dəstəyini önə çəkib.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Fəridə Ləman, universitetin mətbuat xidmətinin rəhbəri Elçin İsmayılov, şairlərdən - Güləmail Murad, Brilyant Atəş, Güləndam Dağlarqızı, universitetin müəllimləri - professor Valeh Nəsibli, şair Mustafa Rasimoğlu, professor Hüseyn Xəlilov - kimisi kəlağayı haqqında yazdıqları şeirləri, kimisi xatirələrini söyləyiblər.
Universitetintələbələri saz üstündə söylədikləri şeirləri, musiqi nömrələri ilə iştirakçılara xoş ovqat bəxş ediblər.
Sonda Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin sədri, Kəlağayı Muzeyinin direktoru Güllü Eldar Tomarlı bu möhtəşəm Sazlı Sözlü Kəlağayı Günlərinin Azərbaycanın hər bir bölgəsində, elm və təhsil ocaqlarlnda gözəl keçdiyi, həm də böyük sevinclə qarşılandığı səbəbundən təşkilatçılığa və dəstəyə görə dövlət qurumlarına təşəkkürünü bildirib.
Sonda xatirə şəkilləri çəkilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
Ümid Nəccarinin şeirlər kitabı Avstriyada satışa çıxarıldı
Daha bir yeni kitab nəşr edilib, azərbaycanlı şair, Avropanın Beynəlxalq IWA BOGDANİ Yazarlar Assosiasiyasının vitse-prezidenti və Beynəlxalq Mihai Eminescu Akademiyasının fəxri üzvü Ümid Nəccarinin "Cotton sounding letters" adlı kitabı Avstriyanın məşhur onlayn kitab evi "Morawa" saytında satışa çıxarılıb.
Ümid Nəccarinin “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına verdiyi məlumata görə, kitab Britaniyada nəşriyyat rəhbərliyinin təşəbbüsü ilə 92 səhifədə “JustFiction Edition" yayınları tərəfindən çap olunub.
Şeirləri İngilis dilinə tərcüməçi Rza Hüseyni Bəqanam tərcümə edib.
Qeyd edək ki, Ümid Nəccari bir neçə şeirlər kitabının müəllifidir və indiyə qədər bir sıra ölkələrdə – Amerika, Rumıniya, Serbiya, İtaliya, İspaniya, Rusiya, Gürcüstan, Özbəkistan, İran, Türkiyə, Çili, Çexiya, Qazaxıstan və s. mətbu orqanlarında şeirləri və yazıları tərcümə olunaraq işıqlandırılıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
“Lazım gəlsə...” - Aldatma günündə doğulan Aqil Abbasın 71-i
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Yazıb-yaratmaq həvəsi, həyat eşqi hələ də tükənməyib. Özünə güvənən, aktiv, o cümlədən hədsiz enerjili adamdır. Cəsarətli və qorxmazdır. Meydandan geri çəkilmək, hadisələrə biganə qalmaq, eləcə də danışmaq vacib olan yerdə susmaq təbiətinə yaddır. Ən sıxıntılı vaxtlarında belə depressiyaya məruz qalmır. Görüşlərə gecikməyi sevmir. Əzmkar, çalışqan və çox inadkardır. Necə deyərlər, heç kimin qarşısında əyilməyi sevmir. Yeniyetmə yaşlarında dalaşqan, gənclik illərində isə çılğın olub. Bu xüsusiyyət hələ də onu tərk etməyib, lazım gəlsə, qollarını çırmalayıb nadanlarla dalaşa da bilər…
“Dəli-dolu, davakar olduğuma görə o vaxt məni institututdan da qovublar. Dəli-doluluq öz yerində, həm də inqilabçı olmuşam. Elçibəy, Vəkil Hacıyev, Bəxtiyar Vahabzadə müəllimlərimiz olub. Onlar kimə dərs deyiblərsə, o uşaqlar sanki sovet vətəndaşı deyildilər, türk idilər. Bəxtiyar Vahabzadə Azərbaycan sovet ədəbiyyatından heç vaxt dərs deməyib, tələbədən də soruşmayıb. O, bizim bilmədiyimiz insanlardan, yazıçılardan danışırdı. Deyirdi ki, kitabda olanları özünüz oxuyun və o, kitabda olmayanlardan dərs deyirdi. Əbülfəz bəy də eyni zamanda. Onun dərslərində başqa universitetlərdən də tələbələr gəlib otururdular. Onların dərs dedikləri insanlar sonradan inqilabçı oldular. Xalq hərəkatında öndə gedən adamlar onlar olub. İndi də bir nəsil yetişir. İndi gələn nəsil bizdən istedadlıdır. Bizdən daha üsyankar, istəklidir. Bizim iddiamızı ortaya qoymağımız çətin idi, nə qəzet, nə jurnal var idi. İndi Allaha Şükür 20 yaşında roman yazır, çap etdirir. Facebook-a yerləşdirir, hamı da oxuyur.”- söyləyir.
Xüsusi liderlik qabiliyyətinə malikdir, mükəmməl təhlil etmək və düzgün qərar vermək bacarığı var. Bu xüsusiyyəti ona həmişə uğur qazandırır. Yalan vəd verməkdən, kimisə aldatmaqdan zəhləsi gedir. Hətta bunun üçün zəruriyyət yaransa belə, susmağa üstünlük verir. Səmimiyyətinə söz ola bilməz...
Deyir ki,- “Səmimi olmaq çox çətin məsələdir. İndi səmimi insanları sevmirlər. Mən isə başqa cür ola bilmərəm. Mənim ailəmdən, doğulduğum torpaqdan gəlib bu səmimiyyət. İnsanları sevirəm, bacardığım qədər hər kəsə əl tutmağa çalışıram. Deputat kimi rayonlara gedəndə insanları kəndin çayxanalarında qəbul edirəm. Qarabağda ləqəbim var: "Müəllim". "Müəllim gəlib" - deyirlər, hər kəs çayxanaya gəlir, mən də bacardığım qədər hər kəsə kömək edirəm. Bəzilərinə gücüm çatmayanda onu da deyirəm, yalan vəd vermirəm. Mən rayonlara adətən səhərlər çıxaram. Yolda kimisə görəndə mütləq o insanları götürüb getdikləri yerə çatdıraram. Çox adam məni tanımır yol gedəndə. Belə hallarla da qarşılaşıram. Adam olub, dövlətdən inək istəyirmiş, ala bilmirmiş, maşını icra hakimiyyətinin qarşısına sürüb, o məsələni həll etmişəm. Heç vaxt kimisə yolda qoymaram.”
Yəqin ki, haqqında söhbət açdığım yazıçı, jurnalist, millət vəkili Aqil Abbası Azərbaycanda tanımayan adam yoxdur. Kimisi əsərlərini, kimisi məqalələrini oxuyub, kimisi də Milli Məclisdəki fəaliyyətini izləyib və s.. Odur ki, tərcümeyi-halından uzun-uzadı danışıb vaxtınızı almaq istəmirəm, bir neçə kəlmə yetər.
1953-cü il aprelin 1-də Ağcabədi rayonunun Kolalı kəndində Məhəmməd kişinin ailəsində anadan olub. 1955-ci ildə 2 yaşında olarkən ailəsi ilə birlikdə Ağdama köçüblər. Ağdam 1 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-nun filologiya fakültəsində təhsilini davam etdirib. 1976-cı ildə əmək fəaliyyətinə Ağsu rayonundakı internat məktəbində müəllim kimi başlayıb və bir il orada çalışıb. 1977-1987-ci illərdə "Elm və həyat" jurnalında fotomüxbir, şöbə müdiri, 1987-1990-cı illərdə isə "Sovet kəndi" qəzetinin xüsusi müxbiri işləyib. 1990-cı ildən "Ədalət", 1993-cü ildən "Boz qurd" qəzetlərinin baş redaktoru olub. Bədii yaradıcılığa 1970-ci ildən başlayıb. Elə o vaxtlardan da mətbuatda müntəzəm çıxış edir. "Qiyamət gecəsi", "Qapqara uzun saçlar" povestlərinin və “Dolu” filminin ssenari müəllifidir. 2005-ci ildən Milli Məclisin deputatıdır. Bir sıra mükafatlara layiq görülüb. 2013-cü ildən sinəsini Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordeni bəzəyir...
Ötən günlərin söhbətidir, televiziya rəhbərlərindən birinin yanında görüşdük. Birlikdə olduğumuz bir saatda mobil telefonuna gələn zənglər susmaq bilmirdi. Cavablarından hiss edirdim ki, seçiciləri və dostlarıdır. Seçicilər maddi yardım, iş istəyir, dostları isə, kimisi toya, kimisi də qonaqlığa dəvət edirdi. Yorulmursuz ki?- deyə soruşdum. O isə:- “Bəzən yoruluram, amma usanmıram. Çünki elə insanlar var ki, nə qədər kömək etsən də, yenə gəlir, yenə istəyir, bundan insan yorulur. Təsəvvür edin, hər həftə gəlirlər, amma yenə də əliboş qaytarmıram, kimsəni naümid qoymuram. Bəzən elə olur ki, cibimdə pul olmur, milli məclisin yeməkxanasına düşüb, borc alıb verirəm.”- deyə cavab verdi...
Gözütox, mərhəmətli, mehriban, ədalətli adamdır. Elə bu xüsusiyyətlərinə görə də Tanrı ondan heç nəyi əsirgəməyib. Necə deyərlər, çin olmayan arzusu qalmayıb. Allahdan nə diləyibsə verib.
“Ən böyük arzum Şuşanı, Ağdamı görmək, Qarabağa qayıtmaq olub. O da, çox şükür, reallaşdı. Tanınmış yazıçı, jurnalist olmaq istəmişəm, o arzuma da çatmışam. İndi arzularım ancaq nəvələrimlə bağlıdır. İnsanlar arzuları bitsə, intihar edər…”- söyləyir.
Bəli, haqqında sevə-sevə danışdığım Aqil Abbas xalqın adamıdır, xalqın arasında olmaqdan rahatlıq tapır. Azərbaycanın yazılı tarixində yer tutan, ürəklərdə yuva quran ağsaqqal yazarımızın aprelin 1-də 71 yaşı tamam olur. Bu münasibətlə ona möhkəm cansağlığı, firəvan həyat arzulayırıq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
Qəşəm Nəcəfzadənin sevdiyi şeir: Əli Kərim, “Qayıt”
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə "Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikasının qonağı sevimli şairimiz Qəşəm Nəcəfzadədir.
-Salam, əziz Şairimiz, xoş gördük Sizi.
Məlumdur ki, Qəşəm Nəcəfzadə qələmindən süzülən şeirlərdə " bənzərsiz mənzərələr" var. Çünki Qəşəm bəy hiss edərək ifadə edir.
O, sadəcə ifadə etsəydi, şeirləri bu qədər sevilməzdi.
Əziz Qəşəm bəy, poeziya Sizin üçün nəfəsdir, sevgidir, övladdır, əlbəttə, bilirik.
Bu an Sizə söyləsək ki, "Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə", hansı şairimizdən şeir söyləyərsiniz?
-Salam Ülviyyə xanım, xoş gördük. Əli Kərimin " Qayıt" şeirini çox sevirəm və dəfələrlə söyləmişəm, elə sizin rubrikanız üçün də həmin şeiri söyləyəcəyəm. Əli Kərimin bu şeiri çox gözəldir, o təkcə öz xanımına “qayıt” söyləmirdi. Oğulun anaya qayıtmasını, dünyasını dəyişənlərin qayıtmağını söyləyirdi. Qayadan qopan parçanın qayıtmasını diləyirdi, yəni keçmiş xatirələrinə; atalı- analı günlərinə, uşaqlıq illərinə, tələbəllik illərinə, gənclik illərinə qayıt deyirdi.
Əslində dünyanı bütövləşdirən, "Ayı, Günəşi yerinə qoyan" “Qayıt” şeiridir.
"Qayıt" küçələri öz qaydasınca düzən, hər şeyi öz yoluna qoyan- sevinci sevinc, kədəri kədər yerinə qoyan bir şeirdir.
Bu şeir mənə çox əzizdir, elə ona görə də rubrikanızda bu şeiri söyləyəcəyəm.
Ülviyyə xanım, rubrikanıza dəvət etdiyiniz üçün sizə minnətdaram.
“Qayıt”, Əli Kərim
Həsrətin araya atdı dağ, dərə,
Sönən işıq oldun, batan səs oldun.
Qayıt, mənim gülüm, qayıt bu yerə,
Ey mənim istəyim, nə gəlməz oldun?!
Ümidlər, arzular pərən-pərəndir,
Qəlbə təsəllidir xatirələrim.
Bir halımı soruş, könlümü dindir,
Axşamlar yadıma düşür səhərim.
Qayıt, mənim gülüm, yerbəyer elə,
Dərdli səhərləri, gecələri sən.
Çaşıb başqa yolla keçirəm elə,
Düz öz qaydasınca küçələri sən.
Qayıt, yerinə qoy Ayı, Günəşi —
Yenə olduğu tək görüm həyatı.
Qayıt, gözüm nuru, könlüm atəşi,
Qayıt, səhmana sal bu kainatı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
GÜNEY AZƏRBAYCAN POEZİYASI ANTOLOGİYASInda Rza Nurinin “Küçələrə su səpmisən” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Rza Nurinin şeirlərindən ən yaxşı nümunələri təqdim edir.
Rza Nuri 1991-ci ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdur. 10 ilə yaxındır ki, ədəbiyyatla məşğuldur. Şeirləri portallarda yayımlanıb. İngiliscədən Azərbaycancaya çevirdiyi bir neçə psixoanaliz məqalələr sanal dünyada yayımlanmış və Margurite Durasın “Ölüm xəstəliyi” adlı romanını çevirmişdir.
Boğaz yollarına zair düşmüş adını
Göz qapaqlarını rol etdiyin əfyun bir yuxuda
Halqa-halqa üfürdüm
Enib-qalxdım
Ağız boşluğunun çəkməcəsini açıb-bağlayan ağciyərimlə
Səsim azad sulara dağılan adalar
Səsim qafiyə yerinə barmağın ucu, əzilən kağızlar
Səsim izləyicilərini çeynəyən bir səhnə
Səsimdə Urmu ozon qatı dəliyindən qarqara edir
Quş dedikdə
Yuxuların mürəkkəb qabına batmış boyalı-bayğın başım
Göy qursağı sayaq atılır protez dişlərim
Buraq min işarətə bağladığın sözün çərpələng uçuşunu
Həyatımın alt yazısını qatarla sürübsən gözlərinə
Burax təmas xəttini ötmüş bir təyyarənin
Hava limanında yumurtalamasını.
Xiyabanın əli duraqda
Cibində gilə-gilə udmuş avtobusu, boyununa qol-boyun meydançalarda qalstukunu bağlayan avtobusa udulur İona, udulur Ahab
Sırğa sayağı itmiş, şin saxlamış evini sapmış küçələrə su səpmisən
Çəkib düymələ küçəni
Boyununu süpür yığ qulağına
Murtazlar zurnasına qalxan bağırsağım
Xəyyam parkında bir misra olan skamyada oturan qocanın korluğuna çəlik olur
Boğaz yollarına zair adın
Min qucaq ağaclarda baş yerinə bölünən sözün versiyalarını uzatmış
Asılqandan asladığım ağciyər salxımları söyləmində
Boyununun sayıqlayan döngələri var
Qorxmaz dərəcəsində qıvrıq saçın
Əqrəblərin əks istiqamətdə qət edən dəniz dalğalarının kələfindən bir parçadır
Boğaz yolları zair adına
Əfyun yuxulara bağla gözünü.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
Musiqili Teatrın aprel repertuarı
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrın aprel repertuarını təqdim edir.
4 aprel - “Aysedora”
5 aprel - “Qadınım”
6 aprel - “İki küpəgirən qarı”, “Leyli və Məcnun”
7 aprel - “Bir dayan, canavar!”, “Nəğməmə inan”
12 aprel - “Amerikalı kürəkən”
13 aprel - “Qırmızı papaq”, “Lara Martin’s Jazz Club”
14 aprel - “İki küpəgirən qarı”, “Sevənlərindir dünya”
19 aprel - “Anamın kitabı”
20 aprel - “Qızıl cücə”, “Paris Notr-Dama ithaf”
21 aprel - “İki küpəgirən qarı”, “Kimyagər”
25 aprel- “Utancaq qız”
26 aprel - “Molla Nəsrəddinin beş arvadı”
27 aprel - “Dəcəl çəpişlər”, “O olmasın, bu olsun”
28 aprel - “İki küpəgirən qarı”, “Psix”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)
Milli Dram Teatrının aprel repertuarı
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının aprel repertuarını təqdim edir.
5 aprel - “Qətibə inanc”
6 aprel - “Xurşidbanu Natəvan”
7 aprel - “Ölülər”
10, 12, 13, 14 aprel - “Manqurt”
11 aprel - “Küknarlara məktub”
19 aprel - “Dantenin yubileyi”
20 aprel - “Xurşidbanu Natəvan”
21 aprel - “Buratino axmaqlar ölkəsində”, “Ah, bu uzun sevda yolu”
24 aprel - “Bir, iki, bizimki…”
25 aprel - “Dəli yığıncağı”
26 aprel - “Filumena Marturano”
27 aprel - “Şükriyyə”
28 aprel - “Ah, bu uzun sevda yolu”, “Sənsiz”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.04.2024)