Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

Bu dəfə "Yaradıcılıq emalatxanası"nın qapılırı sevimli şairlərimizdən birinin üzünə açıldı. Bu şair söyləyir ki: "Şeir paltar deyil, yamaq götürə”

Bəli, əminəm ki, bu şairin kim olduğunu bildiniz, dəyərli Fəxrəddin Teyyub qonağımızdır.

-Xoş gördük, sözə qiymət verib, şeiri  

"balaca Günəş" adlandıran Şairimiz.

Yəqin ki, bu isti havada da ən gözəl istirahətiniz elə şeirlərlə- kitablarladır. Elə "Ədəbiyyat və İncəsənət" portalının da ən böyük istirahəti poeziya ilə, nəsrlə, mədəniyyət xəbərləri ilə keçir, bax elə bu gün Sizin də, elə bizim də qismətimizdə görüşmək varmış.

Mənim qəm dostlarım, ələm dostlarım,

Sevgi cığırında azaq təzədən.

Yığışın başıma qələm dostlarım,

Bir sevgi qanunu yazaq təzədən.

(Fəxrəddin Teyyub)

Fəxrəddin bəy- əziz Şairimiz, bizə çox maraqlıdır ki, Fəxrəddin bəy öz qələm dostları ilə yığılsa,  "sevginin hansı təzə qanunlarını" yazar?

Əminəm ki, bütün oxucularınız bu sualın cavabını maraqla oxuyacaqlar.

-Xoş gördük, Ülviyyə xanım, rubrikanıza dəvət etdiyiniz üçün minnətdarlığımı bildirirəm. 

Əlbəttə ki, bu şair sözüdü və məcazi mənada deyilib. Sonra da ki, dünya gözümüzün qabağında dəyişir. Bir başqa şeirimdə deyirəm ki, "şair sevməlidir ölənə kimi". Şair üçün sevgidə qadağalar olmamalıdır. Yaş bir qadağa, saçların ağlığı da bir qadağa. Söhbət şairin ruhundan gedirsə, qaydalar dəyişməlidir. Sevən bir ürəyə necə yasaq qoymaq olar? Ancaq mental dəyərlər dediklərimin üstündən xətt çəkir. Şair qınaq obyektinə çevrilir. Şair sevməsə yaza bilməz. Ona görə də üzümü şair dostlarıma tutub, gəlin təzədən bir sevgi qanunu yazaq dedim. Azadlıq anlamında. Yenə də deyirəm, bu şair sözü və fikridi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsi son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayıb və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənilir. Layihənin koordinatoru Təbrizdə yaşayıb yaradan şair, yazar və tərcüməçi Əli Çağladır.

Əli Çağlanın açıqlamasına görə, güneyli yazarlar layihəyə böyük maraq göstərirlər, dərc edilmək sırasını gözləyirlər. Məsələn, şair xanım Məhdiyə Mehraci şeirlərini farsca yazırmış. Bu layihədən həvəslənərək o da Azərbaycan dilində şeirlər yazmağa başlayıb. Əlbəttə ki, bu, çox əhəmiyyətli nəticədir. 

İyul ayından layihə ikinci mərhələyə qədəm qoyur. İlk mərhələdə Güney Azərbaycanın Təbriz, Urmiya, Xoy, Zəncan, Muğan, Mərənd, Qaşqay və digər şəhərlərində yaşayan 50 yazarın təqdimatı nəzərdə tutulurdusa, təqdim edilən yazarların sayı daha çox - 68 oldu. İyuldan gələn ilin bu vədəsinədək daha 50 yazar Quzey Azərbaycan oxucularına təqdim olunacaq. 

Orfoqrafiyasına toxunulmadan təqdim edilən ədəbiyyat nümunələri ləhcə şirinliyi ilə, habelə yüksək ədəbi-bədii keyfiyyəti ilə seçilir. Nədir Güney Azərbaycan yazarlarımızın əsas mövzusu? Vətən sevgisi, azadlıq hayqırtıları, insan və Yaradan, mənəvi dəyərlərə tapınmaq, sevgi - bunlar güneylilərin əbədiyaşar mövzularıdır. 

Layihədə iştirak edən güneyli soydaşlarımz aşağıdakılar olub: 

1. Araz Asif

2. Arda Xani

3. Arğın Paşa

4. Atila Ərfəyi

5. Aydın Sabah

6. Aynar Təbrizli

7. Behruz Sədiq

8. Bəxtiyar Nizami

9. Dərviş Təbrizli

10. Elnaz İslamvənd

11. Əbasət Purhəsən

12. Əli Cavadpur

13. Əli Çağla

14. Əli Rəştbər

15. Əmin Əhəryar

16. Əmin Hacılı

17. Fəriba Mürtəzayi

18. Hadi Qaraçay

19. Həkimə Babakişizadə

20. Həsən Babayi

21. Həsən Umudoğlu

22. Hümmət Şəhbazi

23. Hüseyn Səlahlı

24. Xan Sənəm

25. Xosrov Barışan

26. İlqar Müəzzinzadə

27. İsmayıl Pilpayə

28. Kamil Qəhrəmanoğlu

29. Qəfur İmamizadə

30. Mehdi Qəmsiz

31. Mehdi Səhəndi

32. Mehdi Sırdaş

33. Məhdiyə Mehraci

34. Məhəmməd Çalğın

35. Məhəmmədrza Ləvayi

36. Məhsa Əbdüləlizadə

37. Məmməd Quruçay

38. Mərcan Mənafzadə

39. Məryəm Gözəli

40. Məryəm Qurbanzadə

41. Məryəm Səfəvi

42. Məsum Cabbarpur

43. Mustafa Şeyxpur

44. Müjqan Siyami

45. Nuriyyə Lövh

46. Oğuz Məhəmmədikiya

47. Ramin Behzad

48. Ramin Yaşar

49. Rəhim Təkin

50. Rəsul Qədiri

51. Ruqiyyə Kəbiri

52. Rza Nuri

53. Sara Turi

54. Sevər Şəhabi

55. Səhər Barani

56. Səhər Xiyavlı

57. Səid Muğanlı

58. Səid Sadiqifər

59. Sürəyya Xəliq Xiyavlı

60. Şahin Muradi

61. Şəhram Gülkar

62. Tohid Namvər

63. Vəhid Məlek

64. Vida Heşməti

65. Vüqar Nemət

66. Yalçın Türkay

67. Yunus Səfdəri

68. Zaman Paşazadə.

Güneyli yazarlara tribuna vermək onların haqq səslərini ucaltmalarına yardımçı olur, bu da günümüz üçün çox vacibdir. 

Qoy Təbrizin gözü yolda qalmasın, mənəvi körpülərimiz daha da möhkəmlənsin. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

DOQQUZUNCU HEKAYƏ

Uşaq xalça üstə uzanmışdı. Bulanıq gözlərini tavana zilləyib zarıyırdı. Boğaz damarları gərilmişdi. Seyrək kirpikləri fərqli ölçüdə, ayrı-ayrı rənglərdə idi. Anası dəhlizdəki güzgünün qarşısında dayanıb çılpaq bədəninə baxırdı. Uşaq gözünü qırpmadan: “Ana, çişim var”, –qışqırdı. Anası uşağa fikir vermədi. Mizin üstünə yığılmış qablardan biri sürüşüb döşəməyə düşdü. Uşaq səsə boylandı. Anası heç nə olmayıbmış kimi güzgülənirdi. Uşaq hıqqana-hıqqana ayağa qalxıb mizə sarı yüyürdü. Şalvarının düymələrini açıb yerə düşmüş qabın içinə işədi. Anası yenə uşağa məhəl qoymadı. Uşaq anasının onu danlamadığını görüb çaşdı. Bilmədi neyləsin. Araya çökmüş cansıxıcı sükutdan qorxduğu üçün utana-utana bir dəfə də “Ana, çişim var”, – dedi. Anası yenə dinmədi. Uşaq çöməlib gözlərini köpüklənən sidiyinə zillədi. Anası ancaq bundan sonra yanını bura-bura yataq otağına keçdi. İçəridən ögüyə-ögüyə: “Adam belə eləməz”, – qışqırdı.

Uşaq xəstə doğulmuşdu. Dərisi qırış-qırış idi. Saçları seyrək və ağımtıl bitmişdi. Üzü çəhrayıydı. Dili ağzında durmurdu. Ağlı kəsəndən anası onu öpüb əzizləməmişdi. Əlinin toxunduğu qablarda anası yemək yeməzdi. Oturduğu yerlərdə oturmazdı. Anası onu hələ evdən eşiyə çıxarmamışdı. Olduğunu dostlarından gizlətmişdi. Sevdiyi iş alışqanlarını yandırıb-söndürməkdi. Anası ona cürbəcür alışqanlar almışdı. Saatlarla onların göy rəngə çalan alovuna baxardı. Kiçik od nədənsə onu dincəldərdi. Anasının evdə olmağı da olmamağı kimiydi. Səhərdən-axşama qədər güzgülənə-güzgülənə Sima xala ilə telefonla danışırdı. Sima xala anasının ən yaxın rəfiqəsi idi. Onun əri də vardı. Rəşid baba. Uşaq onu sevmirdi. O, uşağı “odla oynamağa” qoymurdu. Sima xalanın bu “odla oynamayan” adamla necə yaşadığını uşaq bilmirdi. Axı odu necə sevməmək olar?

Uşaq yataq otağına tərəf qaçdı. Anası paltar ütüləyirdi. Çöməlib anasının ayaqlarını qucaqladı.

Anası qəfildən: “Bəsdir”, – qışqırdı.

Uşaq qorxa-qorxa gözlərini qıyıb ayaqlarını altına yığdı. Böyrü üstə çönüb qaz sobasına baxdı. Soba yanmırdı. Anası köynəyini ütüləyib üstünə atdı.

“Geyin”, – dedi.

Uşaq yerindən tərpənmədi. Anası hamam otağına keçib suyu açdı. Su axdıqca çilək xırıldayırdı. Uşağa çiləyin səsi əyləncəli gəldi. Bir xeyli öz-özünə güldü. Anası qapını açıb səsə boylandı. Uşağın güldüyünü anlayıb: “İki dəqiqəyə çimib çıxıram. Heç nəyə toxunma”, – dedi.

Uşaq ayağa qalxıb dəhlizə çıxdı. Döşəməyə uzanıb hamam otağının qapısı altından çimən anasına baxdı. Anası uşağın baxışlarını hiss edib üşəndi. Əlləri ilə döşlərinin iri gilələrini örtüb: “Adam anasına baxmaz”, – qışqırdı.

Uşaq arxası üstə çevrilib doyunca güldü. Saf uşaq gülüşü cingiltiliydi. Dəhlizdəki köhnə dolabın qapısı öz-özünə cırıltıyla açıldı. Uşaq nə fikirləşdisə, gülməyini kəsib: “Ana, aç qapını, sənə sözüm var”, – qışqırdı.

Anası suyu şappıldada-şappıldada çimirdi. Uşağın nə dediyini eşitmədi.

Uşaq ayağa qalxıb anasının ütülədiyi köynəyi əyninə geyindi. Köhnə paltar dolabının içinə girib qapını özünə sarı çəkdi. Cibindən çıxardığı alışqanın çaxmağını çəkib köynəyinə yaxınlaşdırdı. Köynək pambıqdan tikildiyi üçün o dəqiqə alışdı. Uşaq sevdiyi “od”un canını belə ağrıdacağını düşünməmişdi.

***

Sima xala Rəşid baba ilə eyvanda oturmuşdular. Sima xala iri “göz yaşı”na oxşayırdı. Rəşid baba əlində alışqan tutmuşdu. Siqaret çəkirdi. Onun da qanı yanıb qapqara qaralmışdı.

Rəşid baba bir xeyli susandan sonra: “Mən rəhmətlik rəfiqənə demişdim ki, uşağı odla oynamağa qoymasın. Öz günahıdı”, – dedi.

Sima xala gözünün yaşını güclə saxlayıb: “O yazıq nə bilsin, ev alışanda suyun altındaymış”, – pıçıldadı.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair Yusif Nəğməkarın “Qiymətlər” adlı satirik şeirini təqdim edir.

Bu dünyada 

Sevginin, hörmətin,

Sədaqətin, həqiqətin qiymətində

artım yoxdur...

Bir zərrə, bir qurtum yoxdur.

Özü də bu bəlaya

Tanrıdan bir əlac,

Bəndədən bir yardım yoxdur...

Hər şeyin öz qiyməti,

Düz qiyməti var.

Səhv veriləndə

Qiyaməti var!..

Məsələn,

Şirə hər gün banan versən,

Tülküyə, çaqqala ət,

Qiymətdən düşəcək qiymət.

Qiymət-dəyər.

Kimsə tərəzini düz tutar.

Kimsə əyər...

Hərənin öz günahı-

Allah olsun pənahı!..

Pul, var-dövlət

Üstünə Günəştək nur saçanlar-

Başına dolu kimi yağanlar var,

Keyf-damağa aşiyanlar,

Torba-torba daşıyanlar,

Qəpik-qəpik yığanlar var...

Naşükürlük nəyə gərək?!

Maşallah,

Biz ki gözü-könlü toxlarıq,

Azımıza qane olan çoxlarıq!

Havamız-xoş hallar,

Suyumuz Şollar!..

Sərvətimiz, varımız

Funt-sterlinq, dollar...

Avro, manat-

O da ki Allaha amanat!

Yeri gəlsə, bəsimizdir

Bir unsiya, bir barel,

Bir quzu, bir Farel.

Bir kilo, bir karat-

Hamısı ölçülü-biçili;

Bunlara nə irad?!.

Bir oba,

Bir elat sürü,

Bir qaçaq kürü...

Daha bəsdir, saydıqların,

Sayıqlama,

Kiri, qardaş, kiri!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik Qiraətdə bu gün ilk dəfə şair Ayaz Arabaçı qonaqdır. Bir gözəl sevgi şeiri təqdim edirik sizə. 

“Pəncərəniz yuxuluydu o gecə,

İstədim ki, bir daş atıb oyadam.”

Gözəl deyib, deyilmi? 

Xoş mütaliələr!

Pəncərəniz yuxuluydu o gecə,

İstədim ki, bir daş atıb oyadam.

Amma qəfil bir səs gəldi gecədən,

Burda bu vaxt nə gəzirsən ay, adam..

Kimiydisə qaranlığı dinşədi,

Sonra birdən tez əl atdı cibinə.

Silkələndi qoca armud ağacı,

Üç-dörd dənə armud düşdü dibinə.

Əmin idi, dayın idi bəlkə də,

Atan idi, baban idi bilmədim.

Gecə vaxtı uğuruma nəhs gələn,

Hansı qaradaban idi, bilmədim.

Geri dönüb yola çıxmaq istədim,

Yox olmuşdu boz dumanda bütün iz.

Elə bil ki, daş daşıyıb yorulub,

Dalı üstə sərilmişdi itiniz.

Mən qorxudan yarıyacan əyilib,

Evinizin ətəyinə qısıldım.

Elə bil ki, qəzəblənmiş bir yeşik,

Ballı arı pətəyinə qısıldım.

Əsdi-coşdu, asdı-kəsdi qaramca,

Qaranlığı hədələdi o adam.

Mən başımda nə xəyallar qurmuşdum,

Gör nələri zədələdi o adam.

Atan idi, baban idi, kim idi..?

Biləmmədim uzaq idi gümandan.

Gedib durdu itinizin yanında,

Sir-sifəti seçilmirdi dumandan.

Pəncərəniz yuxuluydu o gecə,

İstədim ki, bir daş atıb oyadam.

Amma qəfil bir səs gəldi gecədən,

Burda bu vaxt nə gəzirsən ay, adam.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

Akademik bütün şüurlu həyatını bəşəriyyət üçün ən önəmli olan bir tədqiqata həsr edib: Ağcaqanadların arterial təzyiqini necə aşağı salmaq mümkündür. 

2.

Ən axmaq işlər axmaq işlər görmək istəməyəndə baş verir.

3.

Bütün göbələklər yeməlidir. Sadəcə, bəzilərini cəmi bir dəfə yeyə bilirsən…

4.

Yalnız yuxu tələbəni mühazirənin sonuna gətirə bilər.

5.

Müğənni xanıma sual:

-Siz niyə yalnız varlı kişiləri sevirsiniz?

-Xeyir. Mən yalnız varlıları sevmirəm. Mən sevincli kişiləri sevirəm. Nə yazıq ki, belələri yalnız varlılar olur. 

6.

Hər butılkanın həyatında bir qara - öz tıxacını itirdiyi gün olur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)

Strit art incəsənəti ilə hər kəs tanışdır. Küçə rəssamlarının küçə divarlarına çəkdikləri gözoxşayan rəsmlər hər kəsi valeh edir. Murallar və qrafitlər şəhərləri canlandırır, əhalini heyrətləndirir. Bir çox strit-art yaradıcıları divarlara qeyri-leqal rəsm çəkməkdən ümumdünya şöhrətli rəssama çevrilməyəcən uzun bir yol keçiblər. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı miridei.com-a istinadən öz oxucularına küçə rəssamlarının ən yaxşılarından olan Etam Kryunu təqdim edir.

Etam Kryu

İlk olaraq sizə Etam Kryunu təqdim edirik - haqlarında ən çox danışılan küçə rəssamlarını. Bu, iki polşalı küçə rəssamının psevdonimidir. Onların çəkdikləri murallar – divar rəsmləri öz ölçülərinə görə adamı hədsiz təsirləndirir, hətta heyrətləndirir. Onlar tək Polşada deyil, bütün Şərqi Avropada gözəl izlər qoyurlar. İndi planlarında Avropanın Qərbini də bəzəyib Amerikaya üz tutmaq dayanır.

İlk vaxtlarda onlar qeyri-qanuni fəaliyyətə görə cərimələnirdilər, amma indi Polşa hökuməti rəssamlara sifarişlər verir, onlara böyük paralar ödəyir. Onlar da ölkəni, bir növ, abadlaşdırırlar. Təsəvvür edin ki, Polşaya gələn minlərcə turist Varşava, Qdansk, Xojuv, Zaqlembe, Vrotslav, Katovitse kimi şəhərlərdə xüsusi ekskursiya turlarına çıxaraq Etam Kryunun divar rəsmlərinə tamaşa edirlər.

Öz işlərində folklor motivlərinə və sürrealizmə müraciət edən rəssamlar bir işi başa çatdıranacan aylarını sərf edib hədsiz yorulurlar, bununla belə, əsla bezikmirlər. Çünki həqiqətən ortaya şedevr qoyurlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2024)