Super User
“Ağdərə”
Taleh Mirkazım
Fransa
Paris ətrafındakı mitinqdə Fransanın prezidentliyə namizədi Erik Zemmuru insanlar sevimli müğənniləri kimi alqışladılar. Yeni yaradılmış “Rekonkista” hərəkatının lideri Zemmur yeni bir Fransa quracağını vəd etdi.
Foto: Euronews
Bir kitabın səkkiz rayonda təqdimatı
Elşad Baratın Vətən müharibəsi şəhidlərinə həsr etdiyi "Ölümsüzlər" adlı kitabına səkkiz rayonda yerli icra hakimiyyətlərinin təşkilatçılığı ilə təqdimat mərasimi keçirilib.
Bu barədə “Qaynar-info”ya Elşad Barat özü məlumat verib. Bildirib ki, noyabrın 30-da ilk təqdimat Salyan Rayon İcra Hakimiyyətində keçirilib. Daha sonra Biləsuvar, Masallı, Yardımlı, Lerik, Astara, Lənkəran və Cəlilabad rayonlarında kitabın təqdimat mərasimi baş tutub.
E. Barat bildirib ki, sözügedən səkkiz rayonda ümumilikdə 500-ə yaxın kitab paylanılıb. Hər tədbirdə rayon rəhbərliyi, ziyalılar və şəhid ailələri iştirak edib.
Qeyd edək ki, Elşad Barat İkinci Qarabağ savaşı şəhidlərinin hər birinə bir şeir həsr edir. Yüzə yaxın şəhid haqqında şeirlər "Ölümsüzlər" adlı kitabın ilk cildində cəmlənib. Kitabın sonunda ümumi şəhidlərin siyahısı var. Kitaba millət vəkili Adil Əliyev, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı və şair Ağacəfər Həsənli ön söz yazıblar. Kitabın redaktoru Əsəd Cahangirdir.
“Sənətçinin düşüncəsində “sənət” sözünün sinonimi “azadlıq” olmalıdır, onun “məhkumluğ”a çevrilməsi sənətçi üçün əbədi bir əzabdır”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Üzbəüz” rubrikasında əməkdaşımız Bahəddin Salman sizləri impressionist rəssam Nazilə Fərzullayeva ilə tanış edəcək. Ən müxtəlif rəng çalarlarını palitrasına qataraq möcüzə yaradan, hətta ABŞ-da belə sərgiyə qatılan Nazilə xanımla söhbət, düşünürük ki, marağınıza səbəb olacaq.
-Nazilə xanım, ilk olaraq sizi portalımızın bütün heyəti adından salamlayırıq.
-Salam. Təşəkkür edirəm! Müsahibə üçün məni seçdiyinizə görə sizə və bütün yaradıcı heyətinizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm.
-Nazilə Fərzullayeva necə oldu ki, rəssamlıq sənətini seçdi?
-Kiçik yaşlarımdan rəssamlıq sənətinə xüsusi meylim var idi. Təbii ki, bu meylin sənət eşqinə çevrilməsində valideynlərimin böyük rolu oldu. Məni rəssamlıq kurslarına qoydular. Demək olar, bu sənətin əlifbasını həmin kurslardan öyrənməyə başladım. Sonrakı illərdə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının “Xalça rəssamı” fakültəsinə daxil oldum. Akademiyanın bu fakültəsini seçməyimin səbəbləri var idi. “Azərbaycan xalçaçılıq sənəti”ndəki milli naxışları çəkməyə həmişə böyük həvəsim olub. Mənim uşaqlıq illərim, məktəb illərim Rusiyada keçib. Tam səmimi deyim ki, o mühitdə yaşamağıma, böyüməyimə baxmayaraq, Azərbaycan mədəniyyəti ilə mənəvi dünyam arasında incə bir tel olduğunu həmişə sezmişəm. Beləcə, bu iş, sevgi hiss etdiyim həmin incə telin sayəsində indiki məcraya qədər irəliləyib.
-Hal-hazırda xalça rəssamlığı ilə məşğulsunuz?
-Xeyr, sadəcə rəssamlıqla məşğulam və rəssam dostlarımla bərabər gördüyünüz bu emalatxanada rəssamlıq dərsləri verirəm. Xalçaçılıqla bağlı son işim Nəsimi ilinə və onun yaradıcılığına aid olub. Həmin xalçada Azərbaycan naxışlarını, miniatürləri və dahi şairimiz İmadəddin Nəsiminin bir qəzəlini işləmişdim. Bir metrlik ölçüdə olan həmin xalça həm də mənim diplom işim idi. Peşəkar rəssamlar tərəfindən bəyənildi və çox sevildi.
-Nazilə xanım, məlumatım üzrə sizin bir tablonuz Amerikanın Nyu-York ştatında keçirilən sərgidə yer alıb. Bu barədə məlumat verərdiniz.
-Bəli, beynəlxalq rəsm sərgisi idi, 2018-ci ildə Amerikanın Nyu-York ştatında keçirilmişdi. Sərgiyə göndərdiyim tablonun adı “Mifik quş” idi. Həmin tabloda öz təxəyyülümün məhsulunu - mifik quşun obrazını rəngli kağız üstündə çəkmişdim. Mifik quş tablosunu, tam olaraq naxışlarla bəzəmişdim və neon rəngləri çox sevdiyim üçün həmin rənglərdən də istifadə etmişdim. Tabloda ilk baxışdan mifik quşun baş hissəsi tovuz quşunu xatırladır. Bəzən bu quşu ilana belə oxşadırlar. Ümumiyyətlə, quşlarla bağlı bir çox tablolarım var. Bunlardan biri “Mizan” adlı xalça rəsmimdir. Mizan tarazlıq mənasını verir. Bu xalça rəsmimdə iki quşu təsvir etmişəm. Tablonun orta hissəsində in-yan işarəsindən, Məhəmməd peyğəmbərin istifadə elədiyi islimi (islami) naxışlardan, Şah Abbasın yaratdığı və adına uyğun olaraq “Şah Abbası naxışı” adlanan naxışlardan istifadə etmişəm. Rəsmin orta hissəsində isə xeyir və şər ağ-qara rəng fonunda təsvir edilib.
-Sənətdə özünüzə ustad bildiyiniz rəssamlar varmı?
-Əlbəttə var. Fransız rəssamı, impressionizm cərəyanının yaradıcılarından biri sayılan Oskar Klod Monenin yardıcılığını ayrıca bəyənir və örnək alıram. Klod Mone təbiətin işığını rəsmlərində heyrətamiz şəkildə təsvir edən rəssam olub. Ümumiyyətlə, onun yaradıcılığının böyük bir hissəsini təbiət mövzulu əsərlər təşkil edib. Sonradan qocalıq dönəmlərində gözləri zəifləyəməyə başlayan Monenin rəngləri qəribə təzadlarda əks etdirməsinin özü belə onun ayrıca istedad olduğunu sübuta yetirirdi. Özünəməxsus bir rəng seçimi və stili olduğu üçün Van Qoqu da hədsiz bəyənirəm. Rəssam olaraq özünəməxsusluq yaratmaq hər kəsə nəsib olmur, amma bu, Van Qoqa nəsib olub. Dünya rəssamlıq sənəti, modern rəssamlıqda hələ də onun dəsti-xəttindən yararlanırlar.
-Milli rəssamlarımızdan kimlərdən təsirlənmisiniz?
-Bir xalça rəssamı olaraq mən Lətif Kərimovun işlərini çox bəyənirəm. Lətif Kərimovun Azərbaycan xalça sənətinə böyük töhfələri olub. O, akademik təhsilini İranda alıb və milli xalça rəssamlığının əsaslarını Azərbaycana gətirib. Özündən sonra qoyduğu ən böyük izlərdən biri də Rəssamlıq Akademiyasındakı müəllimlərimizdir. İşlərinə rəğbətlə yanaşdığımız digər rəssamlarımız da var. Məsələn, Səttar Bəhlulzadə, Sakit Məmmədov... Amma təsirləndiyim rəssam Lətif Kərimovdur.
-Keçmişlə müqayisədə bugünkü rəssamlığın dəsti-xətti dəyişibmi? Müasir rəssamlıqda postmodernizmin təsirləri qalıcıdırmı?
-Bəli, dəyişib və postmodernizmin təsirləri qalıcı olub. Keçmiş rəssamlar daha çox idealizmə meyl edirdilər, amma biz, lap elə mənim özüm, düşünürəm ki, daha asana qaçırıq (gülür. )Məsələn, onlar insan, təbiət rəsmi çəkirdilər, amma biz internet dövrünün sənət adamları olaraq, çox şeyin hazırına sahib olduğumuz üçün gözlə görünən faktı yox, öz düşüncələrimizdə gizlənən qeyri-adiliyi sənətə çevirməyə çalışırıq.
-Məncə, sizin – müasir rəssamların təsvirləri asan yox, daha çətin və maraqlıdır. Yəni bir adama, yaxud təbiətə baxıb rəsm çəkməklə beynindəki düşüncəni rəsmə çevirmək arasında çox böyük bir fərq var. Bu, ədəbiyyatda da, rəssamlıqda da, heykəltəraşlıqda da eyni cürdür. Postmodernizmin əsas prinsipi –“hər şeyə icazə verilir” deməkdir. Bəs, sizcə, sənətdə hər cür yaradıcı, sərhədsiz azadlığa icazə verilməlidirmi?
-Bəli. Məncə, sənətçinin düşüncəsində “sənət” sözünün sinonimi “azadlıq” olmalıdır. Bu sinonimin “məhkumluğ”a çevrilməsi sənətçi üçün əbədi bir əzabdır.
-Nazilə xanım, insanların sənətə qarşı maraqlarının azalma səbəbini nədə görürsünüz? Buna səbəb kimi, dünyanın intellektuallaşmasını, internet və informasiya məkanlarının yaranmasını göstərmək olarmı?
-Bu problemə iki fərqli yanaşmam var. Bir tərəfdən çox insanın sənətə axın elədiyini görürəm. Məsələn, hər il Rəssamlıq Akademiyasına yüzlərlə gənc üz tutur. Burda – emalatxanada fəaliyyət göstərən rəssamlıq kursumuza baş vuran çoxlu gənclər olur. Hətta valideynlər görürəm ki, özlərinin tamamlaya bilmədikləri sənət sevgisinin uşaqlarında bütünləşməsini istəyirlər və çox uşaqlar ailələrinin etimadını yüksək bacarıqla doğruldurlar. Digər tərəfdən isə ölkəmizdə sənətlə bağlı ixtisaslara yönəlmiş insanların işlə təmin olunmasının çətinliyi bir çoxunu sənətdən soyudur və onlar məcbur qalıb başqa ixtisasa yönəlirlər. Təbii ki, incəsənəti sevən insanlar tam şəkildə fədakarlıq göstərirlər, sənətdən uzaqlaşmırlar, daim özlərini inkişaf etdirib tutduqları işi daha peşəkar dərəcəyə qədər apara bilirlər. Amma sənət yolunu tutan şəxsin mütləqdir ki, özünəxas dəst- xətti və peşəkarlıq, yaradıcılıq keyfiyyəti olsun. Sənətə eqo ilə, özünü aldatmaq təşəbbüsü ilə gələn insanların yolu qısa olur. Məsələn, mən, eləcə də bir çox rəssam dostlarım var ki, biz bir rəsmi çəkdikdə onun satılıb-satılmayacağını düşünmürük. Rəsmi sevgi ilə, bizə bəxş edilən istedadla, öyrəndiklərimizi işə qatmaqla, düşüncələrimiz və hisslərimizlə yaradırıq. Onu da deyim ki, həmişə yaratdığım rəsmlərin məndən sonra bir iz kimi dünyada qalacağına, məni xatırladacağına inamım var. Təbii ki, bizdən öncə yaşayıb-yaradan rəssamların belə, bütün əsərləri sevilmədi, amma, bir, ya da iki əsərləri iz qoydu. Bu prosesi tam yaşamaq hər insana nəsib olmur.
-İnternet dövründən razınız?
-Əlbəttə. İnternet, bizim işlərimizi xeyli asanlaşdırır.
-Leonardo da Vinçinin gözəl bir aforizmi var: “Görənlər, göstərəndə görənlər, görməyənlər.” Necə düşünürsünüz, bir tablonu, portreti, yaxud adi bir fotonu köçürtmək rəssamlıqdırmı?
-Bilirsiniz, öyrənmək üçün köçürtmək mütləqdir. Akademik tədrisdə belə bu var. Böyük rəssamların işlərini, onların dəsti-xəttini köçürərək rəssamlığı öyrənirsən. Təbii ki, bunu bir adət halına çevirmək lazım deyil. Müəyyən bir vaxtdan sonra sən öz işlərini, düşüncələrini, hisslərini rəsmə çevirməyə başlamalısan. Təhsil müddətimdə Azərbaycan xalçalarının rəsmlərini çəkməyi bizə tapşırıq kimi versələr də, bununla yanaşı, bir rəsmi də öz beynimizdən çəkirdik. Yekunda onu da deyim ki, mənim üçün ancaq köçürmək nə sənətçi olmaq, nə də rəssam olmaq deyil.
-Rəssamlıq akademik sənətdir? Bu işlə məşğul olan biri üçün təhsil şərtdirmi?
-Məncə, hər bir insan, istəsə rəsm çəkə bilər. Əgər işin peşəkar səviyyəsindən danışırıqsa, bəli, rəssamlıq bir təhsildir. Yəni həkim təhsil almasa, ona necə həkim deyilə bilər? İnsanlar sənətə nə qədər həvəskar yöndən, hobbi kimi yanaşsalar da, peşəkarlıq dərəcəsinin şərt olduğunu, elə də asan yol olmadığını, hamının öhdəsindən rahatlıqla gələ biləcəyi iş olmadığını da anlamalı və bilməlidilər. İşə ciddi yanaşan insanlar, əgər həqiqətən istedadları varsa, akademiyalara üz tuturlar, peşəkar rəssam müəllimlərdən işin doğru, yanlış tərəflərini öyrənirlər.
-Nazilə xanım, sözün əsl mənasında bu sualın yeridir. Müəllimləriniz hansı rəssamlar olub?
-Mənim müəllimim Xanlar Əsədullayev olub. Bundan əlavə Rəssamlıq Akademiyasında xalça rəssamlığını mənə öyrədən müəllimlərim Məmmədhüseyn Hüseynov, Münəvvər Hacıyeva olub.
-Dünya rəssamlıq sənətində bu gün çoxlu axtarışlar, cərəyanlar var. Məsələn, realizm, popart, postmodernizm, materializm, sürrealizm... Bu qədər çoxsaylı cərəyanlar arasında nəyə görə imperessionizmi seçdiniz?
-Əvvəllər kompozisiyalar, yəni öz düşüncələrimin məhsulu olan rəsmlər çəkirdim. Sonralar tam fərqli təsvirdə rəsmlər çəkmək istədim. Təbiət rəsmləri məndə həmişə çox qəribə emosiyalar yaradıb. Çünki bu təsvirdə al-əlvanlıq var. Və belə qərara gəldim ki, bu al-əlvanlığın təsvirini impressionizm cərəyanına yönəlməklə canlandırım. Bugünkü gündə sakit təbiət qoynunda, yaxud bir yol kənarında dayanan ağacın üstündəki öz minimalistliyi ilə seçilən yüzlərlə rəngləri görmək, onları hiss etmək məni hədsiz həyacanlandırır. İmpressionizm sözü “rəngin və işığın əksi” mənasına gəlir. Düzdür, bir çox insan bu istiqamətdə çəkilən rəsmlərə o qədər ciddi, mənalı bir iş kimi yanaşmır, elələri olur ki, tənqid edirlər, “bu klassika deyil, başqa janrdır, düzgün çəkmirsiniz, belə rənglərdən istifadə etməli deyilsiniz!” deyirlər. Ancaq, hər şeyə rəğmən, təbiətdəki rənglərin, işıqların əksi bütün bu qeyri-adiliyə laqeyd yanaşmağıma icazə vermir.
-Günümüzdə bir çoxları rəsmləri sadə karandaşla işləyirlər. Sizcə, əsl rəsm əsəri rəngləri düzgün çalarlarda yerində işləməklə yaradılır, yoxsa sadəcə karandaşla? Bunlardan hansı rəssamlıq sənətinin əsl üzüdür?
-Düzdür, dövrümüzdə bəzi insanlar rəssamlıq sənətini çox adiləşdiriblər, çox primitivləşdiriblər. Hər portret yaradan şəxs haqqında belə bir fikir formalaşır ki, “bu rəsmdir. O, əsl rəssamdır!” Həmin şəxs də “mən portret çəkə bilirəmsə, əsl rəssamam” deyə düşünür.
-Gəlin, işin başlağıc və gedişat mexanizmi haqqında bizi məlumatlandırın. Rəsm çəkən adam üçün işin mexanizmi nə olmalıdır?
-Ən önəmlisi sən nə çəkmək istədiyini düşünməlisən. Məsələn, təbiət rəsmi çəkmək istəyirsənsə, təbiəti düzgün şəkildə müşahidə etmək işin gedişat prinsipini daha da real və təbii hala çevirir. Təbiət günün üç saat bölümündə özlüyündən fərqli rənglərə boyanır. Burda bir çox rəng çalarlarını aşkara çıxarmaq mümkündür. Bu, internetdən hansısa rəsmi götürüb çəkməklə eyni şey deyil. Müşahidəni bitirdikdən sonra rəsmin eskizi çəkilir, sadə karandaşla rəsm cızılır və sonra rəng etaplarına keçid başlanılır.
-İncəsənətin məngənəsi tənqiddir. Bəzən bu məngənədə əzilib, buxarlanıb yoxa çıxan çox insanlar olub. Rəssamlıq sənətində ictimailəşmiş tənqid, peşəkarlar tərəfindən tənqid mövcuddurmu?
-Əlbəttə...tənqid həmişə olub və olacaq da. Məsələn, mən bir rəsm üzərində çalışanda, onu ortalığa çıxaranda xeli düşünürəm, xeyli qorxuram...
-Rəssamlar rəsmlərini satır və ondan məhrum olurlar. Bu çətin deyilmi?
-Çəkdiyimiz hər bir rəsm bizim üçün həyatın parçası sayılır. Bəli, biz həmin rəsmi satanda həyatımızın parçasını, sərf elədiyimiz zamanı, enerjini də rəsmlə bərabər satmış oluruq. Amma eyni zamanda həm də bu sevindirici haldır ki, rəsmlərini kimsə bəyənir, onu alır və evinin, yaxud iş otağının bir guşəsindən asır.
-Nazilə xanım, rəsmləriniz necə satılır?
-Sifariş edən də olur,“instagram” səhfəsində işlərimi görüb həmin işlərdən hansınısa istəyənlər də və həmçinin “Passage Shop” adlı rəsm qalereyasında da rəsmlərim açıq şəkildə satılır.
-Həyat özü gözəl deyilmi ki, onu yenidən uydurmaq lazım gəlsin?
-Biz həyatı uydurmuruq, sadəcə onu görünən və görünməyən tərəfləri ilə daha dəqiq təsvir etməyə çalışırıq.
-Hal-hazırda hansı rəsm üzərində çalışırsınız?
-Yeni bir tablo yaratmağa çalışıram. Adı “Şuşa məscidi” adlanır. Tablonu tam başa çatdırmamışam deyə, hələ ki, bu haqda təfsilatlı heç nə deyə bilməyəcəm. Yalnız onu deyə bilərəm ki, bu işi xalqıma, vətənimə, dövlətimə, uzun illər yaşadığımız Qarabağ həsrətinə, ən əsası da şəhidlərimizə, qazilərimizə həsr edirəm.
-Maraqlı müsahibə üçün təşəkkür edirəm.
-Sağ olun, mən də sizə təşəkkür edirəm.
Şəkillərdə: Nazilə Fərzullayevanın müxtəlif janrlarda rəsmləri
“Yaradanlar” filmi təqdim olunub
Azərbaycanın müasir memarlığının banilərindən olan Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun həyat və yaradıcılığından bəhs edən “Yaradanlar” film Nizami Kino Mərkəzində geniş ictimaiyyətə təqdim olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat veriri ki, Memarlar İttifaqının təşəbbüsü, Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə 2020-ci ildə “Salnaməfilm” studiyasında istehsal olunmuş filmin ideya müəllifi Elbay Qasımzadə, rejissoru Şamil Əliyev, ssenari müəllifi Natiq Rəsulzadə, təsvir rejissoru Rüfət Süleymanov, bəstəkarı Azər Hacıəsgərli, prodüseri Nazim Hüseynovdur.
Təqdimat mərasimində çıxış edən filmin rejissoru Şamil Əliyev ekran əsəri ilə bağlı məlumatları qonaqların diqqətinə çatdırıb. Film haqqında ətraflı məlumat verən Elbay Qasımzadə bildirib ki, ekran əsərinin çəkilişləri bir ilədək davam edib: “Filmin çəkilişləri asan başa gəlməyib. Hər iki memar haqqında arxiv materiallarının azlığına baxmayaraq, bu ekran əsəri çəkilib. Filmdə hər iki memarın həyat və fəaliyyətləri, taleləri barədə də məlumatlar yer alıb”.
Filmin ssenari müəllifi Natiq Rəsulzadə deyib ki, “Yaradanlar” sənədli film olmağına baxmayaraq, burada həm də bədii filmin elementləri var: “Gənc nəslin belə şəxsiyyətləri tanımağı vacibdir. İnanıram ki, bu film uzunömürlü olacaq”.
Film görkəmli memarlar Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun həyat və yaradıcılığı fonunda XX əsrdə kommunist ideologiyasının Azərbaycan mədəni irsinə, əxlaqına vurduğu amansız zərbənin araşdırılmasından bəhs edir. 1937-ci il repressiyasında onların qohumlarından olan ziyalıların əksəriyyəti məhv edildi. Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşov ömürlərinin bir hissəsini qorxu və mənəvi sıxıntılarla yaşamağa məcbur oldular. Filmdə o da diqqətə çatdırılır ki, ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrdə ziyalıları rejimin təqiblərindən qoruyaraq onların yaşayıb-yaratması üçün qayğısını əsirgəməyib.
İl ərzində müxtəlif beynəlxalq festivallarda iştirak edərək mükafatalara layiq görülmüş film ölkədə ilk dəfə geniş atamaşaçı auditoriyasına nümayiş olunub.
“İnsanın ən qatı düşməni çox vaxt özü olur” - Siseronun anım günündə ondan müdrik kəlamlar
7 dekabr həm də adı dillər əzbəri olan Roma filosofu Mark Tulliy Siseronun dünyadan köçdüyü gündür. Eramızın 43-cü ilində işıqlı dünyaya əlvida deyən Siseronun bu gün bir neçə qiymətli kəlamını xatırlamaq yerinə düşər:
“Silahlar guruldayanda qanunlar susur”,
“Gizli düşmənçilik açıq düşmənçilikdən daha təhlükəlidir”,
“Sülhə razılığa gəlməklə yox, qələbəylə nail olunmalıdır”,
“Tamahkarlıq – başqa bir adamın sənə qarşı törətdiyi cinayətdir”,
“Bütün sənətlərin ali məramı – həqiqəti araşdırmaqdan ibarətdir”,
“Hətta şöhrətin əleyhinə traktatlar yazan filosoflar da kitabın üstündə öz adlarını qeyd etməyi unutmurlar”,
“Qorxduğun və səndən qorxan adamı sevmək mümkün deyil”,
“Adama qarşı iki yolla ədalətsizlik etmək olar – zorla və aldatmaqla”,
“Heç kimin almaq istəmədiyi adamın satılmamağı elə də böyük qəhrəmanlıq deyil”.
Daşkənddə “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvainin “Xəmsə”lərinin özbək və Azərbaycan dilində tərcümələri təqdim olunub
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə Daşkənddə keçirilən “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai mədəniyyət və ədəbiyyat günləri” çərçivəsində bu ölkənin Milli Elmlər Akademiyasının Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai əsərləri əlyazmalarda” adlı tədbir və sərgi keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, tədbir çərçivəsində Özbəkistanın xalq şairi Camal Kamal tərəfindən Nizami Gəncəvinin Özbək dilinə tərcümə olunmuş “Xəmsə” əsəri və alim, tərcüməçi Ramiz Əskər tərəfindən Azərbaycan dilinə çevrilmiş Əlişir Nəvainin “Xəmsə” əsərinin də təqdimatı keçirilib.
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyini tədbirdə Kitab sənayesi şöbəsinin müdiri Akif Marifli təmsil edib. O, Özbəkistanla bütün sahələrdə olduğu kimi dövlətlərimiz tərəfindən mədəni əlaqələrin inkişafında da böyük işlərin həyata keçirildiyini qeyd edib. Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi ilə Özbəkistan Elmlər Akademiyası arasındakı əməkdaşlığı yüksək qiymətləndirən Akif Marifli Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sinin özbək dilinə çevrilməsi layihəsindən danışaraq bunu Azərbaycan və Özbəkistanın mədəni həyatında böyük hadisə adlandırıb.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov iki ölkə arasında həyata keçirilən mədəni layihələrdən danışıb, bu mövzuda indiyədək 90-dan çox adda kitabın özbək dilində çap edildiyini bildirib. Diplomat böyük özbək şairi Əlişir Nəvai dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sindən ilhamlanaraq “Xəmsə” yaratdığını vurğulayıb.
Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı, Əməkdar elm xadimi, akademik Nizami Cəfərov, Bakı Dövlət Universitetinin Türkologiya kafedrasının müdiri, professor Ramiz Əskər, AMEA Əlyazmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmmədzadə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi sədrinin müşaviri Sayman Aruz Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai haqqında tezislərlə çıxış ediblər.
Sonda Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi ilə Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutu arasında əməkdaşlıq haqqında Memorandum imzalanıb.
Bazel şəhərində Nizami Gəncəvinin şərəfinə muğam axşamı təşkil edilib
İsveçrənin Bazel şəhərində dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AzərTAC-a bildirilib ki, komitənin dəstəyi və “Azərbaycanın Dostları” Birliyinin sədri Arzu Əliyeva-Bodmerin təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə isveçrəli nizamişünaslar, ölkəmizin İsveçrədəki səfirliyinin və yerli ictimaiyyətin nümayəndələri iştirak ediblər.
Niqqi Uilrixin moderatorluğu ilə aparılan gecədə qüdrətli söz ustadının əsərləri aktyorlar Anar Fərəcbəyli, Daniel Kaştura və Mari Luiza Ulrix, şairə Olimə Nəbiyevanın ifasında Azərbaycan, alman və fars dillərində səsləndirilib. Tədbir iştirakçıları azərbaycanlı sənətkarlar Rövşən Qurbanov (tar), Xəyyam Məmmədov (kamança), Firuz Səxavət (xanəndə) və Rəvanə Qurbanovanın (xanəndə) ifasında konsert proqramını alqışlarla qarşılayıblar.
Bazel şəhərində Azərbaycan muğamına və milli rəqslərimizə həsr olunmuş konsert də keçirilib.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi və İsveçrədə fəaliyyət göstərən “Azərbaycanın Dostları” Birliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən konsert şəhərin “Gundeldingerfeld” məkanında baş tutub.
Azərbaycanın tanınmış tarzəni Rövşən Qurbanovun rəhbərlik etdiyi muğam qrupunun üzvləri və “Buta” rəqs dərnəyinin yetirmələri tamaşaçılara maraqlı repertuar təqdim ediblər. Azərbaycanlı xanəndələr Firuz Səxavətin və Rəvanə Qurbanovanın, “Buta” solistlərinin ifalarında təqdim olunan muğam, təsnif və milli rəqslər tamaşaçılarda böyük maraq doğurub.
“Nobeli Azərbaycana mən gətirəcəyəm” deyən gənc yazarla müsahibə
Daycest bölümündə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bu gün oxucularına Karvannews.com saytında dərc edilən Oğuz Ayvazın Murad Muradovla müsahibəsini təqdim edir. Oxucuları gənc yazıçıların, şairlərin yaradıcılıq, ədəbiyyat, poeziya, sənət haqda düşüncələri ilə tanış edən saytın qonağı Qubada yaşayan istedadlı gənc yazardır.
- Səhv etmirəmsə bu, sənin ilk müsahibəndir. İndiyə kimi müsahibə alan olmayıb, yoxsa özün istəməmisən?
- Buna görə sənə təşəkkür edirəm. Müsahibə vermək, açığı, həyəcan yaratdı. 15 illdən çoxdur ki, jurnalist faliyyətim olub. Daima mən müsahibə almışam. Nə vaxtsa müsahibə verəcəyim ağlıma gəlməzdi.
- Elə isə oxuculara özün haqqında məlumat ver...
- 36 yaşım var. Neçə illərdi ki, televiziya sahəsində çalışıram. İndi də aparıcı olaraq bu işlə məşğulam. Ara-sıra yerli KİV-də hekayələrim çap olunur. Lirik, psixoloji dram janrında “Bal köpüyü” adlı bir kitabım çap olunub. Həmin kitab Təbrizdə farscaya tərcümə də olunub. İranda, Türkiyədə hekayələrim işıq üzü görüb. Hədəfim Avropadı. Bunun üçün gecə-gündüz çalışıram. Bölgədə sənətin təbliği ilə məşğulam.
- Klassik sualla söhbətimizə davam edək, ədəbiyyata marağın necə yarandı?
- Boş vaxt tapan kimi mütaliə edirəm. Kitablar gözümün işığıdır. Təkcə mobil telefonumda minə yaxın pdf formatında kitab var. Televiziya sahəsindən bəhs edən mütəmadi yazılarım olur. Fikirləşdim ki, o yazıları ədəbiyyata çevirim və bu, deyilənlərə görə, məndə alındı. Azərbaycan ədəbiyyatında sözünü demiş insanlardan müsbət qiymət aldım. Bu, həm məni sevindirdi, həm də qorxutdu. İstəmirəm o insanları yanıldam.
- Kimdi o insanlar?
- Adları çəksəm siyahı uzun olacaq. Zəhmətlərini əsla unutmaram. O insanların adlarını ölkəyə ən ali ədəbi mükafatlardan birini gətirəndə təqdimat nitqimdə çəkəcəm (gülür).
- Uilyam Somerset Moem deyirdi ki, həyat roman yazmaq üçün bir fürsətdir, adamlarsa hazır obraz. Adamlara hazır obraz kimi baxa bilirsənmi?
- Xəyalımda cürbəcür hazır insan obrazları var və bu obrazlar hər gün daha da çoxalır...
- “Bal köpüyü” adlı ilk kitabından danışdın. Niyə Azərbaycanda yox Təbrizdə nəşr olundu? Özü də kitab güneyli oxucular üçün əski əlifbada çap olunub. Kitab haqda məlumat verərsənmi?
- İlk işim idi. Azərbaycanda da nəşr edildi və yaxşı da satıldı. O kitabın satışından qazandığım ilk pulun çekini indi də saxlayıram. Amma istəmirəm o kitabla tanınım. Hər gün bu işin dərinliklərinə getdikcə, nələrsə öyrəndikcə ilk işimin zəifliyini hiss edirəm. Onu da deyim ki, ilk işim olsa da bəzi mənəm-mənəm deyən yazıçıların kitablarından güclüdür, 500 tirajla çap etmişdim, satıldı, oxundu. Sosial şəbəkə profilimdə tanımadığım oxucuların kitab haqqında fikirlərini paylaşmışam. Kiməsə maraqlı olsa araşdıra bilər. O kitab mənim üçün ilk həvəs, ilk təcrübədi. İlk göz ağrısı, ədəbiyyata gəliş üçün motivasiyadır.
- Sənin “Ağ və qara göyərçinlər” hekayənin motivləri əsasında film çəkilirdi. Filmin axırı necə oldu?
- Beynəlxalq Fəcr film festivalında nümayiş olunacaq. Əlavə açıqlama vermək iznim yoxdu. 2022-ci ildə bu şad xəbəri elə ilk sizin saytla bölüşəcəm. O komandaya sizin vasitənizlə burdan bir daha uğurlar arzulayıram. Dostlarımız həqiqətən nəsə etmək istəyirlər. Ölkə adına, bayraq adına bu işdə mənim də qatqım olarsa, nə xoş mənə.
- Murad, sən həmçinin jurnalistika sahəsindəsən. Uzun illər televiziyada çalışmışsan, aparıcılıq etmisən. Televiziya sənin yaradıcılığına necə təsir göstərir?
- Yazı baxımından çox pis. Televiziya dili başqadı. Çalışıram bundan qurtulam. Bunu mənə yazdığım hekayəni redaktə edən dostlar da deyir. Yazımın təsirində olub bəzən mən də sezə bilmirəm. Sağ olsunlar, ilkolaraq oxumaqlarını, fikir bildirmələrini istədiyim dostar bunu görüb, mənə deyirlər.
- Qubada yaşayırsan. Əyalətdə ədəbi mühit, ədəbiyyat işləri necədir? Şimal zonasında səni yazıçı kimi, yoxsa aparıcı kimi daha çox tanıyırlar?
- Əyalətdə ədəbi mühit istədiyim kimi deyil. Açıq deyəcəm, fikrim yanlış anlaşılmasın. Şəxsimə əyalət ədəbiyyatçılarından daha çox paytaxtda yaşayanlar dəstək olur. Əyalətdə yaşayanların da zəhmətini əsla unutmaram. Amma tərəzi misalı desək, Bakı daha üstündür. Tanınmağa gəldikdə isə 50-50-yə, kimə necə doğma gəlirəmsə, elə tanıyır.
- Tanınmış şair Ramiz Qusarçaylı ilə münasibətin varmı?
- Ramiz Qusarçaylı ən sevdiyim, şəxsiyyətinə böyük hörmət bəslədiyim, mənə dəstək olan insanlardan biridir.
- Səncə, Şimal zonasının ən böyük sənətkarı kimdir?
- Mən (gülür). “General olmaq istəməyən əsgər, əsgər deyil” - Napoleon Bonopard demişdi. Təbii ki, bu bir zarafatdı. Şimal bölgəsindən olan sənətkarlar çoxdu. Azərbaycan mədəniyyətində o insanlar elə bir iz qoyub ki, ora gəlib çıxmaq, oranı fəth etmək mümkün deyil.
- Gənc yazıçılar niyə tənqidi sevmir? Bəlkə özlərində nöqsan və qüsurları görmək istəmirlər?
- Əziz dost, bilirsən necədi? Tənqidi o adam edər ki, özü nəsə ortaya qoyub. Mənim mətnimdə tutduğu səhvləri qəbul edib, həmin adama "yaxşı" deyirəm. Sonra həmin şəxsin yazdıqlarını araşdırıram, özündə də səhvlərin olduğunu görürəm. Tənqiddən qorxmuram, əksinə, bu mənim xeyrimədi. Görə bilmədiklərimi mənə göstərən insanları burdan öpüb, bağrıma basıram. Ancaq gərək ki, dediyim kimi, obyektiv olsun tənqid. Bizdə bu da var, birinə “bir bu hekayəyə bax” deyən kimi dahilik metoduna keçir. Səni ağ yuyub, qara sərir (gülür). Bu isə iş deyil, əziz dost!
- Sonda planların, arzuların nələrdir?
- Ömür vəfa edərsə, ən yaxın zamanda ölkəyə ən ali ədəbiyyat mükafatlarından birini gətirəcəm..
- Nobeli?
- Bəli. Bu yolda qurban da verməyə hazıram. Canımı, göz nurumu, sağlamlığımı. Daha çox mütaliə, daha çox araşdırma, daha çox öyrənmək. Və sadəcə, tarixdə qalmaq
“Mədəniyyət mirası: ortaq keçmiş və ortaq gələcək” layihəsinin təqdimatı keçirilib
Beynəlxalq Muğam Mərkəzində “Mədəniyyət mirası: ortaq keçmiş və ortaq gələcək” layihəsinin təqdimatı keçirilib. İstanbul Beynəlxalq Mədəniyyət Araşdırmaları Dərnəyi və Bakıdakı Yunus Əmrə İnstitutunun təşkil etdiyi layihə Türk-İslam sivilizasiyasının zəngin və seçkin nümunələrini dünyaya tanıtmaq məqsədilə həyata keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir ki, qonaqlar əvvəlcə Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin foyesində bəşəriyyətin ortaq mədəni mirasına həsr edilən sərgi ilə tanış oldular.
Tədbirin açılışında çıxış edən Mədəniyyət Nazirliyinin Aparat rəhbəri Vasif Eyvazzadə bildirdi ki, mədəniyyət hər bir xalqın bioqrafiyasıdır. Mədəniyyət amili insanın həyatına və şüuruna bağlı olan anlayışdır: “Biz mədəniyyəti yalnız insan şüurundan ala bilərik. Bir az əvvəl mərkəzin foyesində təşkil olunan sərgini seyr etdiyimiz zaman bəşəriyyətin inkişaf tarixini gördük. Eyni zamanda mədəniyyətlərin inkişaf etdiyi mühitləri görə bildik. Tarixi, mədəniyyəti bilmədən gələcəyi yaratmaq mümkün deyil. İnsanlar öz kimliyini, dəyərlərini və tarixini, eləcə də dünyada var olmalarının səbəblərini bilməlidir. Onlar bu səbəbləri unutduqları zaman müharibələr baş verir”.
Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən irəli sürülən “Mədəniyyət naminə sülh” qlobal kampaniyası haqqında söz açan Vasif Eyvazzadə layihənin dekabrın 2-də gerçəkləşən tərəfdaşlıq forumunu qeyd etdi. Bildirdi ki, uzun illərdir beynəlxalq təşkilatlar sülh mədəniyyəti ideyasını inkişaf etdirirdilər: “Ancaq Azərbaycan hökuməti 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra mədəniyyəti inkişaf etdirmək üçün sülhün vacib olduğunu ideya kimi irəli sürdü. Bugünkü tədbirin təşkilatçıları iki dövlət, bir millət olan qardaş ölkələrin nümayəndələridir. İdeya da bu xalqın kökündə olan sülhpərvərlik və dünya mədəniyyətinə açıqlığı nümayiş etdirir”.
Bakıdakı Yunus Əmrə İnstitutunun rəhbəri Selçuk Karakılıç çıxışında layihənin ilk dəfə Bakıda təqdim olunmasının əhəmiyyətini vurğuladı. Bildirdi ki, bu layihə ilə türk sivilizasiyasının zəngin və seçkin nümunələrini bütün dünyaya tanıtmaq və bu yolla özümüzü müasir dünyaya təqdim etmək niyyətindəyik.
Daha sonra proqram “Mədəniyyət şüuru” mövzusunda panellə davam etdi. Paneldə professor Bekir Karlığa, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin üzvü, professor Celal Erbay və Beynəlxalq Mədəniyyət Araşdırmaları Dərnəyinin sədri Ahmet Selamet çıxış edərək fikir və düşüncələrini bölüşdülər.
Panel iclasdan sonra “Sivilizasiya alimi Biruni” sənədli filmi nümayiş etdirildi. Qeyd edək ki, film Şərq dünyasının böyük təfəkkür sahibi, ensiklopediyaçı alim Əbu Reyhan əl-Biruninin (973-1048) həyat və fəaliyyətinə həsr olunub.
Bildirək ki, bir il davam edəcək “Mədəniyyət mirası: ortaq keçmiş və ortaq gələcək” layihəsinin ölkəmizdən sonra Mərakeş, İran, Qazaxıstan, Özbəkistan, Rusiya və ABŞ-da təqdimatı keçiriləcək. Proqramın bağlanışının Fransanın paytaxtı Parisdə keçirilməsi planlaşdırılır.
