Super User
Bəhruz Kəngərli.
“Oğlan budaq ilə”.
Bugünkü “Ədəbiyyat qəzeti”nin anonsunu təqdim edirik.
Zahid Sarıtorpaq – Şeirlər
Rüstəm Kamal – Fridrix Nitsşe və lal Gerasim: dilimizin ucundakı Allah
“İncil”dən parçalar Təvəkgül Boysunarın tərcüməsində
Sevinc Elsevər – Kinomuzda qadınlar – “İsmət” (Dördüncü yazı)
Nizami Cəfərov – Böyük zəfərin tərənnümü (Ramiz Duyğunun “Qalibiyyət dastanı” kitabı haqqında)
Cavanşir Yusifli – Fraqmentlər (İkinci yazı)
Qulu Ağsəs – Beşdə beş...
Səlim Babullaoğlu – “Sentyabr. Eylül. Veresen. September” (Şeir)
Vaqif Yusifli – Bədii düşüncədə Qarabağ (Zemfira Məhərrəmlinin eyniadlı kitabı haqqında)
İsa Həbibbəyli – İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyası və uğurları
XX əsr Ukrayna şeiri – Vasil Stusun şeirləri Səlim Babullaoğlunun tərcüməsində
Nəriman Həsənzadə - “Zəfər yolu” (Lirik poema)
Çingiz Abdullayev – “Körpə və kürən pişik balası” (Hekayə)
Andreana Dvorniç – Ümid Nəccarinin “Qaranlığın fotosu” haqqında...
Elşad Barat – “Şuşa” (Şeir)
Alpay Azər – Bitməyən berqmanomaniya (“Yaddaş eskizləri” silsiləsindən)
Səadət Sultan – “Sərçə” (Hekayə)
Fərid Hüseyn – Şairlər üçün “konspekt” (“Məncə” rubrikasından)
Çağdaş gürcü poeziyası – Omar Turmanaulinin şeirləri İmir Məmmədlinin tərcüməsində
Elçin İsgəndərzadə - Şeirlər
Məhəmməd İqbalın “Kurtuba camesi” poema-qəsidəsi Elxan Zalın təqdimatında
Tural Cəfərli – Şeirlər
Asim Yadigar – “Zəfər yolu” (Şeir)
Allahşükür Ağa – Şeirlər
İsmayıl Mərcanlı İmanzadə - Şeirlər
Zakir Məmməd – Vətən ideyası (Novruz Nəcəfoğlunun “İçimdə bir ocaq var” kitabı haqqında)
Amerika yazıçısı Raymond Karverin “Kilsə” hekayəsi Həmid Piriyevin tərcüməsində
Şahnaz Şahin – Xoş gördük, İstanbul... (Esse)
Mənbə:Edebiyyatqazeti.az
Fransada yeni televiziya mövsümü üçün Avropanın əsas film layihələri təqdim olunacaq
Yevgeni Stıçkin, Elena Lyadova və Yevgeni Tsiqanovlu "Özündən kənarda" adlanan rus trilleri Fransada - La Roçel şəhərində sentyabrın 14-də başlamış de la Fiction TV festivalında uğur qazanmağa əsas namizəd hesab olunur, telesezonunun əsas Avropa layihələrinin şort-listinə filmin adı daxil edilmişdir. Bu barədə TNT-nin mətbuat xidməti məlumat verir.
"Hər il La Roçel Avropa ölkələrində yeni telesezonun başlanması ərəfəsində əsas meydançaya çevrilir. Festivalın Təşkilat Komitəsi Fransadan və Avropa ölkələrindən yarım saatlıq telefilmlər və epizodlar formatında 60-a yaxın ən yaxşı dramı seçir. Hələ heç kimin görmədiyi layihələr La Coursive kinozalının ekranında görünür, beş gün sonra isə festival proqramının münsiflər heyəti tərəfindən 16 nominasiyada yeni Avropa mövsümünün ən güclü işləri seçilir. Bu nominasiyalardan səkkizində "Özündən kənarda" qalib gəlmək iddiasında olacaq",-deyə mətbuat
xidmətindən bildiriblər. Film yaddaşsızlıqdan əziyyət çəkən dahi bir maliyyəçidən bəhs edir.
Prodüserlərdən biri Yevgeni Nikişov filmi "Dram səviyyəsində olan, habelə incə yumora malik ekzistensial komediya" adlandırıb. "Özündən kənarda" özünü ən müxtəlif üsullarla - kampaniyalardan psixoanalitikaya qədər özünü necə tapmaq barədə danışır. Belə çıxır ki, müasir cəmiyyətdə özünü qəbul etmək barədə sorğu böyükdür, buna görə də "özündən kənarda" hətta tələbkar izləyicidən belə cavab tapacaq", - deyə o bildirib.
Serialın prodüserləri Valeri Fyodoroviç və Aleksandr Kessel də bu filmlə bağlı öz iddialarını ortaya qoyublar. Filmin premyerası 2021-ci ilin payızına planlaşdırılır.
Festivala sabah yekun vurulacaq.
Mədəniyyət nazirimiz Türkiyənin mədəniyyət və turizm naziri ilə görüşüb
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Anar Kərimov Özbəkistana səfəri çərçivəsində Türkiyənin mədəniyyət və turizm naziri Mehmet Nuri Ersoy ilə görüşüb.
Mədəniyyət Nazirliyinin rəsmi məlumatına görə, görüşdə Anar Kərimov ikitərəfli dostluq və qardaşlıq münasibətlərinin bütün sahələrdə uğurla inkişaf etdiyini qeyd edib, mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsindən məmnunluğunu ifadə edib. Nazir vurğulayıb ki, Azərbaycan və Türkiyə münasibətləri bölgədə bütün türk dövlətləri üçün örnək nümunə olmalıdır.
Nazir görüş zamanı işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aparılan geniş yenidənqurma və bərpa işləri barədə məlumat verib.
Görüş zamanı nazir Anar Kərimovun Türkiyəyə və Türkiyə mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Ahmet Misbah Demircanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfərlərindən də söz açılıb, ortaq layihələr və mədəniyyət sahəsində birgə fəaliyyətin və əməkdaşlığın perspektivləri müzakirə edilib. Ankarada keçirilən görüşün nəticəsi ilə bağlı mədəni əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə dair incəsənət, muzey, kitabxana, mədəni irs sahələrində davamlı işlərin aparılmasının vacibliyi qeyd olunub. Ankarada iki ölkə arasında mədəniyyət üzrə birgə komissiyanın iclasında müzakirə olunan və imzalanan sənədlərə dair tədbirlər planının hazırlanmasının yekunlaşdırılması və yaxın zamanda imzalanması ilə bağlı işlərin aparılması barədə fikir mübadiləsi aparılıb.
Ölkələrimiz arasında Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyi ilə əməkdaşlıq çərçivəsində mədəni irsin qorunması, tarixi abidələrin bərpası istiqamətində də münasibətlərin inkişaf edərək genişlənməsindən məmnunluq ifadə edilib.
Görüşdə cari ilin 6-10 oktyabr tarixlərində Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası keçiriləcəyi, sərgi-yarmarkada Türkiyədən nümayəndələrin və nəşriyyatların da iştirakının nəzərdə tutulduğu bildirilib.
Həmçinin görüşdə “Yunus Əmrə İli” və “Nizami Gəncəvi İli” çərçivəsində Azərbaycan və Türkiyədə həyata keçirilən layihələr və gələcəkdə birgə təşkili planlaşdırılan tədbirlər barədə müzakirələr aparılıb.
Sabah bütün dünya “Cokonda” rəsmini xatırlayacaq
19 sentyabr. Mona Lizanın yaranışı günü
Sabah bazar günü olduğundan sabahkı təqvimə də bu gün nəzər salmağımız gərəkiyir. Və əlbəttə ki, sabahkı günün təqviminə baxarkən, 1478-ci ilin 19 sentyabrı – dünyanın ən məşhur, ən qiymətli və ən sirli portreti olan “Mona Liza”nın (“Cokonda”nın) yaranışı gününü xüsusən qeyd etməliyik. Həmin gün dünyaşöhrətli italyan rəssam Leonardo da Vinçi aylarla üzərində işlədiyi rəsmi bitirib, dərindən ah çəkib, fırçanı kənara qoyaraq belini dikəldib və “Nəhayət ki” deyərək qışqırıb. 543 ildir ki, bu əsər insanları heyran edir, təəccübləndirir, öz sehirli aurasına çəkir. Əsl sənət bax budur!
19 sentyabr. Silahçı günü
Silahçılar məhdud peşə sahibləridir. Bu günün təqvimə salınmasını xristianlar onunla əsas gətirirlər ki, Pravoslav kilsəsinin arxangeli Mixail – hava döyüşlərinin himayədarı məhz 19 sentyabrda doğulub. İstənilən epitetləri bir kənara qoysaq, deyə bilərik ki, silahçılar – ölüm gətirənlərdir. Yeri gəlmişkən, bizdə Müdafiə Sənayesi Nazirliyi var, biz də silah istehsal edənlər cərgəsindəyik, amma bizə silah hücum üçün, işğal üçün deyil, müdafiə üçün lazım olur, ona görə də, olsun ki, bizimkilərə təbrik düşür.
Bununla belə, arzum odur ki, elə bir gün gəlsin, dünyada sülh bərqərar olsun, bütün silahlar paslansınlar, silah istehsal edənlər öz hesablarına əbədi məzuniyyətə göndərilsinlər, 19 sentyabr daha qeyd edilməsin, arxangel Mixailin də goru çatlasın.
19 sentyabr. Meşə işçisi günü
Belə bir gün 1966-cı ildən SSRİ-də qeyd olunurdu, indi də SSRİ-dən qopan respublikalarda qeyd olunmaqdadır. Ukrayna, Rusiya, Belarus və Qirğızıstanda daha geniş anlamda – ekoloji bayram kimi qeyd olunur hətta. Meşə insana təbiət tərəfindən verilmiş su hövzələri qədər vacib olan bir nemətdir, o, bütün planetin qəlbidir, mühafizəsidir, xilasıdır. Bu yaxınlarda Türkiyədə meşə yanğınları, bir xatırlayın, bizləri nə qədər üzdü.
Meşə işçisi deyəndə yadımıza kim düşür? Təbii ki, meşəbəyi. Ağac doğrayanlara, ov ovlayıb quş quşlayanlara qənim kəsilən meşəbəyi təbiətən cəsur, qorxubilməz olur, əli silahlı brakonyerin üstünə getmək cəsarəti sizə xırda görünməsin. Gəlin bu gün bu fədakar insanları alqışlayaq, şənlərinə bir “Meşəbəyi” mahnısı oxuyaq. Sözləri xalq şairi Hüseyn Arifə, musiqisi xalqa məxsus olan, Teymur Mustafayevin şövqlə ifa etdiyi həmin mahnının sözləri insanı nikbinliyə yükləyir.
Meşədə istirahət edən dəstəyə qoşulan ağsaqqal meşəbəyi onlarla bəs deyincəyə qədər yeyib-içir.
Kef üstündə kefimizi
Gəlib, sordu meşəbəyi.
- Buyur! - dedik, atdan enib,
Bardaş qurdu meşəbəyi.
Qamçısını atdı sola,
Çantasını çəkdi dala.
Şirin-şirin, bala-bala
Bizlə vurdu meşəbəyi.
Axırda da cuşa gələn meşəbəyi hətta bunu da edir:
İsti kabab, təzə fətir.
Doymaq olmur, yenə gətir.
Bığlarını arada bir
Eşib burdu meşəbəyi.
Altmışını verib yelə,
Düşməyibdir ruhdan hələ.
Qarşıdakı bir gözələ
Göz də vurdu meşəbəyi.
19 sentyabr. Smaylın yarandığı gün
İndi bir mesajlaşmalarımıza baxın. Gülən, ağlayan, təəccüblənən, qəzəblənən smaylları elə hey bir-birimizə yollayırıq. Ancaq bilirikmi ki, bu smaylların yaranma tarixi haçandır? 1982-ci ilin bugünkü tarixində, saat 11:44-də Amerikadakı Karnegi Mellon Universitetinin professoru Skott Falman kolleqalarının elektron poçtuna gülümsəyən smayl göndərdi, təklif etdi ki, gəlin bundan sonra bir-birimizlə elektron zarafatlaşma zamanı bu işarədən istifadə edək. Dedi, görün bu işarə necə də gülən adamı təcəssüm etdirir. Beləcə, gülümsəyən smayl gündəmə girdi, ardınca digər smaylları istifadəyə buraxmaq artıq texniki iş oldu. Əziz oxucularım, təki aldığınız smayllar yalnız gülümsər olsunlar!
19 sentyabr. Təzadlı bir bayram
Bu günü dünya Beynəlxalq Pirat Günü kimi qeyd edir, xəbəriniz var? Bu, yarızarafat, yarıciddi bir qeydetmədir, 3-cü minillikdə hələ də dənizdə gəmi ovlayan bu qədim peşə sahiblərini humanitar təsisatlar utandırmaq istəyərək onlar üçün təqvimə məxsusi bir gün salıblar, deyirlər, bəsdir, həvəsdir. Amma inanırsınız, məsələn, Somali piratları bu günü ciddiliklə qeyd edirlər, klassik və ənənəvi piratlar kimi başlarına dik papaq qoyub, bir gözlərini sarğıyla bağlayıb, əllərinə də bir qədəh rom alıb coşquyla özlərinə qurban axtarırlar.
19 sentyabr. İlk dünya gözəli Berta Sukare
1888-ci ildə bilirsiniz nə baş verib? Belçikanın Spa kurort şəhərində tarixdə ilk gözəllik müsabiqəsi keçirilib. Qvadelupadan – Mərkəzi Amerikada yerləşən Fransa müstəmləkəsindən olan 18 yaşlı Berta Sukare adlı xanım ilk dünya gözəli seçilib. Şəklinə baxanda bilirsiniz nə düşündüm? Əlbəttə, bizim indiki gözəllik anlayışı ilə tam üst-üstə gəlməyən bir fizionomiyadır. 133 il əvvəlki insan axı tam fərqli olub, saç düzümü, libası da primitiv, bizə zövqsüz görünə biləcək qədərdir. Amma müasir insanla o dövrün insanı arasında radikal fərq də duyulur. Səmimilik və saflıq. O vaxtlar hələ dünyanın, insani münasibətlərin çirklənmədiyi bir dövr idi, Berta Sukarenin də dünya gözəli tituluna yiyələnməsi yolu heç bir saxtalıqdan, riyadan, pozğunluqan keçmirdi. Bax belə!
Varisin “11-20 sentyabrın tarixi” yazısından
İbrahim İlyaslı: “Hər kəsin ömründə, bir dəfə də olsa, bir zalım peyda olur“
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə layihəsi olan “Şənbə qonağı”nda bu gün İntiqam Yaşar sizi tanınmış şair İbrahim İlyaslı ilə görüşdürəcək. Söhbət Sumqayıtda, İbrahim İlyaslının müdirlik etdiyi yaraşıqlı Poeziya evində baş tutur.
-Salam, İbrahim müəllim, zaman necə keçir bu səksəkəli dövrdə?
-Səksəkəli dövr, elə hesab edirəm ki, arxada qalıb, artıq daha rahat dövrdür. Zəfərlə bitən müharibəmiz oldu. Doğrudur, pandemiya ilə bağlı xoş olmayan xəbərlər var, ölkədə hələ də gərginlik var. Xəstələrə də şəfa diləyirəm, dünyadan köçənlərə rəhmət, qalanlar özlərini qorusunlar.
-Şair İbrahim İlyaslının Qazaxdan Sumqayıtacan şeir yolu uzun oldu, yoxsa kilometrlər?
-Şeir yolu hər zaman hər kəs üçün uzun olub. Hər ömrün bir ölçüsü var, çünki şeir yolu bir ömrün yoludur. Qazaxda mən ədəbi mühitdə tanınmamışam, çünki orta məktəb dövrlərimdə nələrsə yazmışam, amma mənim ədəbi yaradıcılıqda bütün taleyim gəncliyimdən qucağına atıldığım Sumqayıtla bağlıdır. Artıq Sumqayıt ədəbi mühitinin yetirməsiyəm mən. Ruhən Qazağa bağlıyam, hər kəs kimi doğulduğum yerə bağlıyam, bu bağlılıq bu hər kəsin yazdıqlarına da yansıya bilir. Amma mühit olaraq Sumqayıt ədəbi mühitinin yetişdirməsi hesab edirəm özümü.
-Zalımın halını yenə soruşa bilirsinizmi?
-Zalımın halı hər zaman soruşulmalıdır, o, bütün zamanların zalımıdır. (Gülür)
-O şeir çox uğurlu lirik şeirlərdən idi. Səslənmədən sonra bir başqa da populyarlıq qazandı. Bu populyarlığa qiraətmi, audio-tələbatmı səbəb oldu?
-Deyilənlərə görə, təbii ki, yaxşı qiraətçilərin arasında bu şeirin yayğın olmasının rolu böyükdür. O şeir yazılandan sonra Xəzər Süleymanlı qiraət etmədən öncə də aşıqlarımız tərəfindən səsləndirilmişdi. Aşıqlarımızın dilində var idi, aşıqlarımız saza qaldırmışdılar bu şeiri. Aşıq İlham, aşıq Şaiq, aşıq Elməddin, aşıq Şəhriyar oxuyurdular, aşıq musiqisi sevənlərin rəğbətini qazanmışdı. Xəzər Süleymanlının səsləndirməsindən sonra isə daha da yayğın oldu gənclər arasında. Və o şeir mənim o şeirlərimdəndir ki, həmən Türkiyə türkcəsinə uyğunlaşdırıldı, sonra Qazax türkcəsinə, Özbək türkcəsinə uyğunlaşdırıldı, ruscaya həm tərcümə olundu, həm də o dildə səsləndirildi. Bir sözlə, taleyi gətirən şeirlərdən oldu.
- Son dövrlərdə səsləndirilən ən gözəl şeirlər sırasında demək olar ki, birincilərdəndir "Necəsən" şeiri.
-Görünür, Xəzər də yaxşı səsləndirib yaşantıları, hissləri. Auditoriyanı, dinləyiciləri ələ ala bilir, təsirləndirə bilir. Yeri gəlmişkən, onu da deyim ki, bu sual mənə çox verilir. Hər kəsin ömründə, bir dəfə də olsa, bir zalım peyda olur və ona qarşı olan o böyük hisslər uzun müddət onu tərk etmir. Yəqin bu şeir də ona görə bu qədər sevilir və uzun müddət yaddaşlarda qalacaq. Mən belə başa düşürəm. Mən, ümumiyyətlə, səmimiyyətdən kənar şeir yazmıram.
-Ailədə mən bildiyim qədəri ilə iki qardaş şairsiniz, Məhəmməd Aslanbəylinin də şeirlərini oxumuşam. Niyə ədəbi mühitdən uzaq durmağı seçir Məhəmməd bəy?
-Məhəmməd bizim çağdaş şeirimizdə irfan şeirinin ən məşhur və istedadlı nümayəndələrindəndir. Bunu təkcə mən demirəm. Bu gün bizim ədəbi tənqidin ən görkəmli və önəmli nümayəndələri hamısı Məhəmmədin şeirlərini oxuyublar, haqqında yazıblar, bilirlər. Sadəcə, Məhəmmədin şeir ruhu da tənhalığa doğrudur. Görünür, həm də şeirlərindəki ruhu həyat tərzi olaraq yaşayır. Və buna görə mətbuatla əlaqə yaratmaq istəmir. Amma oxucuları var, indiyə qədər yazdıqlarını oxuyanlar az olmayıb.
-Mən “Ədəbiyyat qəzeti”ndə oxumuşdum Məhəmməd bəyin silsilə şeirlərini.
- Mən heç zaman şeirlərini kinəsə təqdim etməmişəm ki, yayımlasınlar. Sağ olsunlar, özləri götürüb yayımlayırlar. Məhəmməd vaxtı ilə çox çap olunub, “Azərbaycan” jurnalında, “Ədəbiyyat” və digər qəzetlərdə. Görünür, maraqlı olub jurnalistlərə ki, indi də maraqlanırlar, araşdırırlar, çap edirlər, sağ olsunlar.
-Şeirə hansınız daha əvvəl başlamısınız?
-Məhəmməd məndən yaşca çox kiçikdir, ona görə də o məndən tez başlaya bilməzdi. Amma mənə qalsa, mən hesab edirəm ki, o məndən böyük şairdir. Yəni, onun duyğu yükü, məna yükü, irfan qatı çox böyük bir arealı əhatə edir.
-O, sufi-dərviş ruhlu şeirlər yazır. Sizin şeirlərinizi nə dərəcədə bəyənir? Ümumiyyətlə, aranızda ədəbi müzakirə olurmu?
-Vaxtı ilə çox olubdur. Hətta Məhəmməd hərbi xidmətdə olanda belə biz məktublaşırdıq və orada ədəbi prosesi müzakirə edirdik. Ona görə də, əlbəttə, şeirlə bağlı bizim çoxlu müzakirələrimiz olub. Bilirsiniz də, hər yerdə belədir, ailədə kiçik qardaşın böyük qardaşın yolunu gözləməsi, pərdəni saxlaması və s. bu bir əxlaq normasıdır. Ona görə də, ola bilsin ki, müəyyən məsələləri tam açıb söyləyə bilməmişik bir-birimizə.
-Bir az da Şuşadan danışaq. Şuşaya nə əhvalla çatdınız, nə əhvalla döndünüz?
-Birincisi, çox sağ ol, yaxşı yoldaşlıq elədiniz, biz ayrı-ayrı arabalarda mənzil başına varsaq da. Mən Şuşa ziyarətim haqda “Ədəbiyyat qəzeti”ndə də yazmışam. Mənim o yazıda ən ilginc münasibətim o idi ki, "Şuşada təəssürat olmur, Şuşada heyrət olur." Sözün həqiqi mənasında mən orada olduğum bütün günləri-saatları heyrət içində yaşadım. Oranın təkcə coğrafi məkan olaraq gözəlliyindən söhbət getmir, ora həm də bir ruh məkanıdır. Çünki, orada Azərbaycan mədəniyyətini yaradan elə şəxsiyyətlər doğulub boya-başa çatıb, yazıb-yaradıblar ki, onların ruhları dolaşır Şuşanın göylərində. Buna görə də Şuşa bizə təkcə torpaq olaraq yox, bir canlı varlıq olaraq da əzizdir. Ruhani məkan olaraq da əzizdir. Hesab edirəm ki, Şuşanı tam olaraq anlatmaq, bütün konturlarını cızıb oxucuya çatdırmaq mümkün deyil. Sadəcə getmək, görmək və bu halları yaşamaq lazımdı. Nə xoş halımıza ki, uzun ayrılıqdan və acılardan sonra Şuşa bizdədir, biz Şuşadayıq. Vaqif Poeziya günlərinin uzun müddətli fasilədən sonra geri dönüşü, prezident İlham Əliyevin orada hamımızı etkiləyən tarixi çıxışı, Heydər Əliyev Fondunun yüksək təşkilatçılığı və s. Bilirsən, burada sadəcə hər hansısa tədbirin təşkilatçılığından söhbət getmir. Bu tədbirin təşkilati məsələlərinə böyük bir məhəbbət qatılmışdı. Özün də iştirak edirdin, görürdün. Bu işlə məşğul olanlar hamımıza necə məhəbbətlə, sevgi ilə yanaşırdılar. Cənab prezidentin çıxışından sonra yazarlarla səmimi söhbətləri, hər kəsin sualını cavablandırması çox səmimi bir ortam yaratmışdı. Mənə elə gəlir ki, Şuşada qeyri-səmimi olmaq mümkün deyil.
-Böyük qələbədən sonra ədəbiyyatımızdan gözləntiniz nələrdir?
-Ədəbiyyatımızdan çox boyük gözləntilərim var. Uğur gözləntilərim var. İstənilən halda uğursuzluğa düçar olan cəmiyyətin yaradıcılıq potensialı da onunla müşayiət olunur. İstər-istəməz orada yalnız kədər notları, qəm notları ola bilir. Çünki, yaşantılar bundan ibarətdir. Başqa yolu yoxdu. Yazıçı cəmiyyətdə baş verənləri, o cəmiyyətin insanlarını yazır. O insanları yazırsa, o ağrılar da mətnə yansımış olur. Sonra biz böyük qələbə, uğur, zəfər qazandıq. Bundan sonra insanlarımızın alnı açıqdır, başı ucadır. Yəni, bu qalibiyyət, bu ruh halı da ədəbiyyatımıza mütləq yansımalıdır. Artıq biz bunun işartılarını görürük. Qələbəmizlə bağlı şeirlər, esselər oxuyuruq. İri həcmli əsərlər təbii ki, belə tezliklə ortaya çıxa bilməz. Hesab edirəm ki, çox ciddi romanlar da yazılacaq. Çünki, bizim qələbəmiz sıradan bir qələbə deyil. Dünya hərb tarixində çox az nümunələr var ki, onu bizim zəfərlə müqayisə etmək olsun.
-Bütün müsahibələrdə bir sual gənclər üçün xüsusi maraq kəsb edir. Gənclərdən kimləri oxuyursunuz?
-Mən dünən Gəncəyə gedirdim. Yol boyu bu mövzuya dönə-dönə qayıtdıq. Bütün ümumi gənclikdən söhbət gedirdi. İntiqam bəy, əgər bir yazar, orta yaşlı nəsildən, ağsaqqal nəsildən olsun, ədəbi gəncliyinə diqqət eləmirsə, ona dəyər vermirsə, ona yardımçı olmursa, mən sadəcə o adamı anlaya bilmirəm. Çünki, bu, bir ağacın öz qol-budağını doğramasına bənzəyir. Hər bir aydın birinci öz millətinin gələcəyini düşünər. Millətin gələcəyi də onun qurduğu mədəniyyətin davamlı şəkildə irəliyə getməyidir. Onu irəliyə aparan da həmin millətin gəncliyidir. O gəncliyin inkişafı üçün sənin bir qatqın yoxdursa, deməli sən yoxsan. Əgər o gənclik yoxdursa, sən dünəndən mövcud deyilsən. Bu mənada mən çox ümidliyəm bizim Azərbaycan ədəbi gəncliyinə. Həm bilirəm ki, bizim Türk toplumu öz törəsindəki kurallara, qaydalara uyur, bu millət yenə qəhrəmanlar, alimlər, yazıçılar doğacaq və doğur da. Azərbaycan ədəbi gəncliyinə mən çox ümidliyəm. Sadəcə, adlar çəkəndə deyirlər ki, kimsə unuduldu, kimsə yaddan çıxdı. Və yaxud da, biri daha çox təbliğ olunur, indi də müsahibə zamanı tez yada düşür, adı çəkilir. O biri gənclər isə inciyirlər. Amma, çoxlu imzalar, çoxlu adlar çəkə bilərəm. Yeri gəlmişkən, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin də fəaliyyətini çox yüksək qiymətləndirirəm. Çünki, bu təşkilat təkcə Azərbaycanı əhatə eləmir, bütün Türk ölkə və topluluqlarındakı ədəbi gəncliyinin bir-biri ilə əlaqəsində, onların dünya ilə əlaqəsində, tərəqqisində çox böyük işlər görür. O işlərdə də sizə uğurlar arzu edirəm. Elə mənim iş fəaliyyətim hazırda söhbət etdiyimiz Əli Kərim adına Sumqayıt Poeziya evi ilə bağlı olduğu üçün, ən çox Sumqayıt ədəbi gəncliyi ilə ünsiyyətdə oluram. Və onların inkişafı üçün də əlimizdən gələni edirik və edəcəyik. İndiki ədəbi gəncliyə bizim ədəbi gəncliyə nisbətən niyə çox üstünlük verirəm, çünki siz ədəbi gənclik Azərbaycanın bağımsızlığının, müstəqilliyinin yazarlarısınız. Biz istənilən halda Sovet dönəminin içindən çıxmışıq . Düzdür, biz o zaman dissitentləri oxuyub, bilin, onların yolunu tutmaq, yazmaq, dirəniş göstərmək və sonra bunun nəticəsini Milli Azadlıq hərakatına gətirmək və s. bunları etmişik. Amma, bir də var ki, tam bağımsız bir dövlətin vətəndaşları olaraq dünyaya gələsən və gözünü açanda qürurlu bir vətəndaş olduğunun fərqində olasan. Bu sənin yazdıqlarına yansımalıdır istənilən halda. Ona görə də, nə xoş bizim müstəqillik dövrümüzün yazarlarlarının halına. Onların yazdıqları daha uğurlu olacaq, mən belə düşünürəm.
-Sumqayıt ədəbi mühiti fərqli bir alan kimi diqqəti çəkir. Buradakı ədəbi mühiti necə qiymətləndirirsiniz? Bakı ilə rəqabət deməyim də, müqayisə aparsaq, necə qiymət vermək olar?
-Bilirsiniz, tarix, zaman göstərir ki, təbiilik, səmimiyyət, bəzən hətta səmimi bir sadəlövhlük, adətən meqapolislərdən kənarda baş verir. Yəni, bu səmimiyyət, millətin gələnəkləri daha çox ucqarlarda qorunur. Sumqayıt isə Azərbaycanın bütün bölgələrindən gələn insanların oluşdurduğu bir şəhərdir. Burada Azərbaycanın elə bir bölgəsi yoxdur ki, orada anadan olmuş insan yaşamasın. Yazarlar da tərkib olaraq onlardan hasil olub. Ona görə də, bizim ədəbi nəslə mənsub olan yazarların hərəsi Azərbaycanın bir bucağından gəlib. Bizdən sonrakı ədəbi nəsil isə burada doğulanlardır. Onlar Sumqayıtlı sənədi ilə, dünyagörüşü ilə ədəbiyyata gəliblər. Ona görə də Sumqayıtın Bakıdan əsas fərqi onda ola bilər ki, burada daha səmimi bir mühit olsun. Sumqayıt həm də əvvəldən öz ədəbi ənənələri olan bir şəhər olubdur. Bu mənada rəhmətlik Əli Kərimin, Vaqif İbrahimin, Xasay Cahangirovun adlarını çəkmək istəyirəm. Onlar zaman-zaman bu ədəbi mühitə rəhbərlik ediblər, gəncliyə yol açıblar. Və Ustadımız Əşrəf Veysəlli, Allah canını sağ eləsin. Bunlar Sumqayıt ədəbi mühitinin inkişafı üçün işlər görüblər. Sabir Sarvan rəhmətliyi də xatırlayıram, AYB-nin Sumqayıt bölməsinə uzun müddət rəhbərlik edib. Onun da bu şəhərin ədəbi mühitində ciddi xidmətləri var. Ona görə də Sumqayıtda bir ədəbi ənənə var. Onu da xatırlatmaq istəyirəm ki, virtual aləm yaranandan sonra bu məsələlər bir az sürüşmüş haldadır. Çünki, artıq hamı virtual aləmdədir, Bakı, Sumqayıt və digər şəhərlərimiz. Çünki, zamanın tələbinə uyğun olaraq gənclik hərəkətdədir, yalnız Sumqayıt çevrəsində qala bilməzlər. Bir halda ki, virtual aləm var, tərcümə olunmaq var, bu imkanlardan da yararlanırlar. Çünki, hamısı bu zamanın övladlarıdırlar.
-Təşəkkür edirəm maraqlı söhbət üçün.
-Çox sağ olun. Bir daha xoş gəldiniz.
Tarantinonun "Bir dəfə Hollivudda" debüt romanı noyabrda rus dilində çıxacaq
Rejissor Kventin Tarantinonun debüt romanı olan “Bir dəfə Hollivudda” romanı ABŞ-da Amazon üzərində satış rekordlarını qırdı, Nyu-York Taymsın bestsellerləri sırasında 1 nömrəli oldu. Bu payız roman Rusiyada Audio və elektron formatda buraxılacaq, TASS -ın İndividuum nəşriyyatından aldığı məlumat bu cürdür. Demək, kitab azərbaycanlı oxucular üçün də əlçatan olacaq.
Kventin Tarantino kitab yazmağına belə şərh veri: “Mən özümü küncə sıxışdırdım və döyüşlə yollanmalı oldum”.
"Bir dəfə Hollivudda" - eyni adlı filmdən izləyicilərə tanış olan personajların xarakterlərini fərqli rakursdan açan dolğun əsərdir. Kitab Rick Dalton (Leonardo Di Caprio) və onun dublyoru Cliff Buta (Brad Pitt) tərəfindən ifa edilərək bir dəfə məşhur olan hekayənin indi də nəqletmə gözəllikləri ilə davamını gətirir.
"Hər kəs Tarantinonu kinossenarilərin kralı və dialoqların hökmdarı kimi tanıyır, indi onu yalnız sözlə, kameranın köməyi olmadan yadda qalan obraz yaradıcısı olan daha az istedadlı yazıçı kimi tanıyacaqlar.”
İndividuum-in baş redaktoru Feliks Sandalovun söylədikləridir bunlar. Əlbəttə ki, mahir kinoçu Tarantino debütant yazıçı Tarantinodan hələ ki qat-qat güclüdür. Amma bilmək olmaz sabah necə olacaq.
Yaşıl 2022-ci ilin payız-qış kolleksiyalarının əsas qəhrəmanlarından biri olacaq
Yaşıl 2021-ci ilin yaz-yay mövsümünün də aparıcı rəngi idi. Ancaq bu mövsüm o, vidalaşmaq niyyətində deyil: son moda həftələri bunun sübutudur. Biz buna çox şadıq: yaşıl əmin-amanlığın və rahatlığın rəmzidir. Bizə sakit və dinc olmağımız üçün məhz bu lazımdır. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Vogue dərgisinə istinadən məşhur dizaynerlərin son kolleksiyalarında “yaşıl necə və hansı rənglə birləşdirilə bilər” sualına necə cavab tapıldığını oxucuları üçün aydınlaşdırır.
Yaşılın qara ilə birləşməsini təklif edən Bottega Venetadan nümunə götürmək olar, ən başlıcası, nisbətləri düzgün saxlamaqla. Bu rəng kombinasiyası monoaksessuar kimi ola bilər — məsələn, bir dolama kəmərdə və ya duet şəklində - jilet və çəkmələrdə.
Daha çığınlıq da göstərmək olar.
Niyə ayağınızdan başınıza yaşıl geyinməyəsiniz? Stressdən qoruyan əla vasitədir bu, əgər siz normal işləmək və dincəlməkdə çətinlik çəkirsinizsə, bu rəngin sehrli sakitləşdirici effektinə güvənə bilərsiniz.
Başqa bir effekt yaşılın müxtəlif çalarlarının qarışdırılmasıdır: nanədən salat rənginə qədər, Ganni kolleksiyasında olduğu kimi.
Ganni payız-qış 2022 kolleksiyalarında ot və laym rəngli ideal yaşılın qəhvəyi, qara, oxra və bənövşəyi rənglərlə kombinasiyasını ideal hesab edir. Bu mövsüm üçün belə bir rəng palitrası Stella McCartney tərəfindən də təqdim edilir.
Moda dizaynerlərinin sevimli rəngi olan yaşıla boyanmış sviter, palto, şalvar, çəkmələrlə qarderobunuzu doldurmağı təklif edirik. Gələcək mövsümdə sizə faydalı olacaq 16 yaşıl paltar və aksessuar nümunələrini də Vogue dəb həvəskarlarına təqdim edir. Yaşıl - malaxitdən tünd zeytun rənglərinə qədər, payız və qış gözünüzə rahatlıq verəcək geyim tərzini nümayiş etdirir:
Vodolazka Stella McCartney
Top Tom Ford
Şalvar Gucci
Palto P. A. R. O. S. H.
Çəkmələr Gia
Pulover Bottega Veneta
Şalvar Acne Studios
Palto Marni
Kedlər Anderson
Çanta Dragon Diffusion
Çanta Bottega Veneta.
Hər cür zövqə uyğun gözəllik. Bəyənin, seçin, əldə edin, geyinin.
Şəkillərdə:
Ganni 2022 payız-qış və Stella McCartney 2022 payız-qış kolleksiyasından yaşıl çalarlı geyim nümunələri.
Bu gün Milli Musiqi Günüdür
18 sentyabr Milli Musiqi Günü
Təbii ki, bu günün cəmi bir adı var - Azərbaycan xalqının Milli musiqi günü, o gün ki dahi Üzeyir Hacıbəylinin doğum günü ilə bağlıdır. Çünki milli musiqimiz, mədəniyyətimiz öz inkişaf zirvəsinə görə Üzeyir bəyə borcludur. Milli Musiqi gününün maraqlı bir tarixçəsi var: görkəmli bəstəkar və dirijor Niyazinin təşəbbüsü ilə Üzeyir bəyin vəfatından sonra hər il dahi bəstəkarın anadan olduğu gün Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının önündə minlərlə insan toplaşıb və burada Üzeyir Hacıbəylinin adını daşıyan Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri Niyazinin dirijorluğu ilə bəstəkarın əsərlərini ifa edib. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Azərbaycanda, xüsusilə də Bakıda yaşanan siyasi böhranla əlaqədar bu ənənə bir müddət unudulub. Niyazinin bu təşəbbüsü 1995-ci ildə Heydər Əliyevin dahi bəstəkarın anadan olmasının 110 illik yubileyi ərəfəsində imzaladığı 18 sentyabrın Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunması haqqında Fərmanı ilə rəsmi status alıb.
Ü. Hacıbəyli bəstəkar, alim, yazıçı, publisist və siyasi xadim kimi çoxşaxəli fəaliyyəti ilə yanaşı, Şərqdə ilk operanın banisi kimi də məşhurdur. Məhz onun fədakar əməyi sayəsində Azərbaycan milli opera sənətinin tarixi “Leyli və Məcnun” operası ilə başlamışdır. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salmış, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərlərini yazmışdır. Azərbaycan və dünya musiqi mədəniyyətinin inkişafında misilsiz xidmətləri olmuş Ü.Hacıbəylinin anadan olmasının 100 illik yubileyi YUNESKO-nun qərarı ilə beynəlxalq miqyasda qeyd olunmuşdur. Ölkəmizdə davamlı olaraq keçirilən beynəlxalq musiqi festivalları, müxtəlif müsabiqələr bütövlükdə Azərbaycan mədəniyyətinin, Azərbaycan musiqisinin daha geniş miqyasda təbliğinə xidmət edir. Üzeyir Hacıbəylinin ölməzliyinin bir səbəbi də odur ki, bəstəkar Azərbaycan Dövlət himninin müəllifidir. Bu gün Azərbaycan bayrağı məhz həmin himnin sədaları altında dünyanın ən mötəbər salonlarında ucalır, bütün tədbirlərimiz bu himnin sədaları ilə başlayır.
18 sentyabr. Ümumdünya suyun keyfiyyətinin monitorinqi günü
Olduqca maraqlı bir gündür. İçdiyimiz suyun tərkibini əsla bilmirik, bəzən krandan su gələndə xlor iyindən boğulur, bəzən suyun sapsarı rəngindən əndişələnirik. İçməli su saydığımız suyun əslində texniki su olmasının fərqinə varanda isə bəzilərimiz keyfiyyətsiz su filtrlərinin, bəzilərimiz isə işbazların 19 litrlik plastik qablarda üzərinə “Bulaq suyu” yazıb bizə sırıdığı elə həmin krant suyunun qurbanına çevrilirik. Ona görə də bu gün biz suyun keyfiyyəti məsələsini ictimailəşdirməli, içməli su adı altında kranlarımızdan axan suyun, marketlərdə satılan “İçməli su”ların monitorinqinin aparılmasına təşəbbüs göstərməliyik. Azad İstehlakçılar Cəmiyyəti var bizdə, başında Eyyub Hüseynov durur, insafən, yaxşı da çalışır, gəlin Eyyub Hüseynova müraciət edək, qoy bu işlərə təkan versin.
Allaha and olsun ki olan şeyi deyirəm, yəqin xatırlayanlar da az olmayacaq, 90-cı illərin olardı ortaları, Ceyranbatan su hövzəsinin Bakı-Sumqayıt şossesi boyunca uzanan hasarının üstünə “Su həyat mənbəyidir” şüarı yazılmışdı. Oralar təmir olundu, ərazini qoruyan məftillər çəkildi, inzibati bina və hasar rəngləndi, “Su həyat mənbəyidir” şüarı isə “Su həyat mənbəyi olaraq qalır” şüarı ilə əvəzləndi. Hər dəfə o yolu qət edəndə bu şüar məni şənləndirirdi, kefimi açırdı. Necə yəni, su həyat mənbəyi olaraq qalır? Nə dəyişilib ki, suyun həyat mənbəyi olmasına şübhə oyansın? Təmirmi? Sən necə bir əqlin sahibi olasan ki, təmirə qədər “Su həyat mənbəyidir” şüarını təmirdən sonra “Su həyat mənbəyi olaraq qalır” kimi dəyişəsən? Bəzən düşünürəm ki, rəhbər insanların qafalarının monitorinqini aparmaq çox yerinə düşərdi.
18 sentyabr. Beynəlxalq elektron kitabların oxunması günü
İnternational Read eBook Day – İçində kitab sevgisi olan hər bir kəs, bayramınız mübarək. Dünyanın əsas elektron kitab distrübütörü olan OverDrive şirkətinin təşəbbüsü ilə 2014-cü ildən keçirilən bu gün insanların diqqətini elektron kitablara yönəldir, onları mütaliəyə dəvət edir. Virtual həyat hamını öz əsirinə çevirib. Amma bu əsirlikdə saat hesabı ilə 50 faiz sosial şəbəkələrə başvurmaya, 30 faiz filmə baxıb musiqi dinləməyə, 10 faiz güngəlik xəbərləri izləməyə, 10 faiz də ünsiyyətə ayrılır. Mütaliəyə isə hər dördündən kim 1-2 faiz oğurlaya bilirsə yalnız onlar vaxt ayırırlar. Halbuki kitab oxumaq düşünən insanın digər canlılardan ən üstün çəhəti hesab olunmaqdadır.
18 sentyabr. Ümumdünya bambuk günü və digər günlər
Bizdə bambuk bitirmi? Bitmir axı. Demək, bu günü qeyd etməkdən həmən vaz keçək. Kim razılaşmasa, eybi yox, ümummilli qamış günü kimi bu günü qeyd edə bilər. Məncə bambukla qamış qardaş kimidirlər. Amerikalı dostlar bu gün milli çizburger günündə bir araya gəlib adama ən azı 3,5 çizburger yeyəcəklər. Niyə belə deyirəm? Çünki dünyada ən çox fəst-fud yeyən məhz amerikalılardır. Statistik amerikalı gün ərzində 3,5 dənə çizburgerdən, qamburgerdən, hot-doqdan-zaddan mütləq yeyir. Üstəlik, amerikalılar bu gündən ayın 24-dək Milli it həftəsi də keçirəcəklər. İtlərə çizburger yedirdəcəklərmi, bax bu barədə məlumatsızam.
İsveçrəlilərin menyüsündə də maraqlı bir gün var: milli duaetmə günü. Axırıncı dəfə məscidə gedib haçan dua etmişik? Axı Allahın evində ona səslənmək, arzuları söyləməkdən gözəl nə ola bilər? İsveçrəlilər hamılıqla kilsələrə axışıb dua edəcəklər bu gün, kaş bizim də belə bir günümüz olaydı...
1907-ci ilin 18 sentyabrında Makmillan Edvin Mattison – kimya üzrə Nobel mükafatçısı olmuş, transuran elementləri olan neptuniy və plutoniyi kəşf edən amerikalı fizik dünyaya gəlib. 1886-cı ildə fransalı şair Moreas “Le Fiqaro” qəzetində bir məqalə dərc etdi, bu məqalə simvolist ədiblərin manifestinə çevrildi. Məqalədə dekadent termininin simvolizm termini ilə əvəzlənməsi təklif olunurdu. 1851-ci ildə 18 sentyabr daha bir möhtəşəm hadisəyə qucaq açdı: “New York Times” qəzetinin Dayli (gündəlik) formatda ilk nüsxəsi işıq üzü gördü. Lap qədimlərdə eramızın 53-cü ilinin 18 sentyabrında isə Mark Ulpiy Trayan (yazını hansısa erməni oxuyub “bizim ermənimizdir” deməsin deyə bəri başdan bildirirəm ki, təmizqanlı romalıdır) – Roma imperatoru doğulub, Optimus (ən yaxşı) tituluna layiq görülmüş bu şəxsin dövründə Roma İmperiyası ən böyük ərazilər əldə edib.
Varisin “11-20 sentyabrın tarixi” yazısından
Türkiyənin Bursa şəhəri 2022-ci ildə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilib
Türkiyənin Bursa şəhəri 2022-ci ildə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilib.
AzərTAC xəbər verir ki, bu haqda qərar TÜRKSOY-un üzvü olan ölkələrin mədəniyyət nazirlərinin Daimi Şurasının qədim Xivə şəhərində keçirilən iclasında qəbul edilib.
Tədbiri Özbəkistan Baş nazirinin müavini, turizm və idman naziri Aziz Abduhakimov açaraq, müzakirə olunacaq məsələlər haqqında məlumat verib.
İclasda Türkiyənin mədəniyyət və turizm naziri Mehmet Nuri Ərsoy, Azərbaycanın mədəniyyət naziri Anar Kərimov və digər nazirlər çıxış edərək TÜRKSOY çərçivəsində əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi, üzv ölkələrdə mədəni tədbirlərin keçirilməsi, o cümlədən türk dünyasının tanınmış şəxsiyyətlərinin yubileylərinin təşkili məsələləri barədə danışıblar.
Mehmet Nuri Ərsoy bildirib ki, ötən il keçirilməli olan bu iclas pandemiya ilə əlaqədar bu ilə keçirilib.
Anar Kərimov vurğulayıb ki, Azərbaycan tərəfi işğaldan azad olunan qədim Şuşa şəhərinin 2023-cü ildə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi üçün müraciət edəcək.
Qırğız yazıçısı Toktobolot Abdumomunovun və SSRİ Xalq artisti, bəstəkar Fikrət Əmirovun anma tədbirlərinin keçirilməsi, Osmanlı şahzadəsi, sufi Süleyman Çələbinin ölümünün 600 illiyinin qeyd olunması da qərara alınıb.
Tədbirdə TÜRKSOY-a sədrlik Özbəkistandan Türkiyəyə keçib. Özbəkistanın mədəniyyət naziri Azadbek Nazarbekov təşkilatın simvolunu Mehmet Nuri Ərsoya təqdim edib.
Sonda əməkdaşlığın genişləndirilməsi ilə bağlı bir sıra sənədlər imzalanıb.
İclasda Azərbaycanın Özbəkistandakı səfiri Hüseyn Quliyev də iştirak edib.
