Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti Darxan Kıdırəli Azərbaycanın Qazaxıstandakı səfiri Ağalar Atamoğlanovla görüşüb.

AzərTAC xəbər verir ki, görüşdə tərəflər türk ölkələri arasında əməkdaşlıq çərçivəsində görülən işlərdən danışıb və gələcək planları müzakirə ediblər.

Ağalar Atamoğlanov Türk Akademiyasının həyata keçirdiyi layihələrə görə minnətdarlığını bildirib, qurumun işində uğurlar arzulayıb, təşəbbüsləri dəstəklədiyini bildirib.

Türk Akademiyasına səfərinə görə səfirə təşəkkür edən D.Kıdırəli Nizami Gəncəvinin “Yeddi gözəl”, “Leyli və Məcnun”, o cümlədən Əlişir Nəvainin seçilmiş əsərlərinin Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş toplusunu təqdim edib.

Bundan əlavə, D.Kıdırəli Akademiyanın 2022-ci ildə Hüseyn Cavid və Əhməd Cavad kimi Azərbaycan xalqının böyük şəxsiyyətlərinin yubileylərini yüksək səviyyədə keçirməyi planlaşdırdıqlarını bildirib.

Qeyd edək ki, bu il Beynəlxalq Türk Akademiyasının Elmi Şurasının İstanbulda keçirilən IV iclasında türk ədəbiyyatı klassiklərinin yubileyləri 2021-ci ilin türk dünyasında yaddaqalan tarixlər siyahısına daxil edilib.

Tanınmış tənqidçi Vaqif Yusifli ustad şair Ramiz Qusarçaylının “Vətən” poeması ilə bağlı məqalə yazmışdır. Məqaləni portalımızın oxucuıarına təqdim edirik. 

Azərbaycan poeziyasında Vətən haqqında yazılan şeirləri, poemaları (söhbət əsl poeziyadan gedir) bir yerə, bir topluma cəm etsək, qalın cilddən ibarət bir neçə “Vətənnamə” yaranar. Abbas Səhhətin, Məhəmməd Hadinin, Abdulla Şaiqin, Əhməd Cavadın, Səməd Vurğunun, Məmməd Arazın və onlarla şairlərimizin şeirləri Azərbaycanı poeziyada əbədiləşdirən nümunələrdir. Amma Vətənin neçə əsrlik tarixini, bu tarixin səhifələrindəki qələbələri, məğlubiyyətləri, qanlı izləri, bölünmələri, parçalanmaları, müstəqil Azərbaycan olana qədər keçirdiyi ağrıları, həyəcanları, zətərləri əks etdirən poetik epopeya yaranmamışdı. Bu tarixi-ədəbi missiyanı şair Ramiz Qusarçaylı yerinə yetirdi.  

Ramiz Qusarçaylıya elə bu əsərə görə birbaşa “Vətən şairi” demək istəməzdim, çünki onun “Çörəyim daşdan çıxır”  ilk şeirlər kitabından (1989) bu günə kimi Ramiz Qusarçaylı öz ilhamını Vətənə kökləyib. 1998-ci ildə yazdığı “Vətən” şeiri onun indi haqqında söz açacağımız “Vətən” poetik epopeyası üçün irəlicədən bir məşq oldu:

Dərbəndin içinə yıxılan daşlar,

Bizim başımıza qaxılan daşlar,

Vətən.

Göyçə harayına Borçalı yandı

Bu dərd ürəkləri parçalayandı,-

Vətən.

Ürəyim dərdlərə meşə torpağı,

Dərmanı bir ovuc Şuşa torpağı,-

Vətən.

Amma təkcə bu şeir deyil, Ramizin onlarla şeiri var ki, Vətən haqqında yüzlərlə standart, şablon “şeirlərdən” fərqli olaraq, sırf tərənnümə, astarı üzündən bəlli olan vəsfə uymadı.

O, Vətənin-Azərbaycanın dərdlərindən tarix boyu yaşadığı və yaşatdığı məhrumiyyətlərdən yazdı. Amma hər şeirində unutmadı ki, Azərbaycan bölünə-bölünə kiçilsə də, hər dəfə böyüyür, ucalır, çünki bu torpağın Nizamisi, Füzulisi, Nəsimisi, Babəki, Səttarxanı var, Xətai kimi, Nadir şah kimi dahiləri, sərkərdələri var. Təzad deyilmi-böyük fəxr duyğusu və bir də:

Nəfsini Arazın axarı bildi,

Dərbəndi dərdinin çıxarı bildi,

Şuşanı bazara çıxara bildi

Bu millət, bu millət, bu millət mənim.

Və başqa bir şeirdə:

Asmışam Vətəni kirpiklərimdən,-

Gözümdən Xocalı, Şuşa tökülür.

Amma elə güman eləməyin ki, Ramiz Qusarçaylı Vətən haqqında ancaq belə hüznlü, sizin dilinizlə desək, kədərli şeirlər yazır. Ramiz Qusarçaylının Vətən məhəbbəti Vətən tablolarında da əks olunur. Bu tablolarda XInalığın, Qubanın, Xramçayın, Qarabağın gözəllikləri cizgi-cizgi şeirləşir-deyən Ramiz Qusarçaylı bizim poeziyada Bəxtiyar Vahabzadə, Məmməd Araz, Xəlil Rza Ulutürk, Sabir Rüstəmxanlı, Məmməd İsmayıl, Zəlimxan Yaqub kimi şairlərin Vətən mücadiləsinə qoşulan şairlərdəndir. Cabir Novruzun bu iki misrasını xatırlayıram: “Vətəni sevmək azdır, Vətənin olmaq gərək”. Ramiz də 90-cı illərdən üzü bəri özünü Vətənin hər ağrısına, kədərinə kökləyən şairdir.

2020-ci ilin 27 sentyabrı gəldi.

İçində vulkanlar yatırmış bu Vətənin... o Vulkan püskürdü, 44 günlük zəfəri böyük Azərbaycana çevirdi.

Ramiz Qusarçaylının “Vətən” poetik epopeyası, özünün söylədiyinə görə, 2020-ci ildə sona çatmalıydı. Amma Ramizin qəlbində, şair inamında 27 sentyabr - 10 noyabr gözləntisi yaşayırmış...  

Ramiz Qusarçaylı bu əsəri yazmaq üçün Azərbaycanla bağlı bütün tarixi mənbələri oxuyub, mənimsəyib,-desəm, əsl həqiqəti söyləmiş olaram.

Azərbaycan bütün tarixi kökləri ilə Dünyaya, Şərqə bağlıdır və Ramiz də Vətən dediyimiz bu ərazini,-ilk ibtidai insanından bu günə qədərki Sivilizasiya mənzərəsini bəşəri -dünyəvi tarix kimi oxumuş, böyük Dünyada Azərbaycanın ya bir ölkə, bir xalq, bir millət olduğunu tarixin həqiqətindən poeziya həqiqətinə çevirmişdir.

Ramiz Qusarçaylının poetik həqiqəti bu gün bizim tarixçilərimizin yalanlardan təmizlədiyi Vətən tarixi ilə səsləşir-amma etiraf edək ki, Ramiz Qusarçaylı bu əsərlə həm də tarixçilərin hələ başa çatdırmadıqları missiyanı da yerinə yetirib. Amma şair kimi!

Dünyada ən qədim mədəniyyətin

Qolları birləşir Azərbaycanda.

Sıfırdan sonsuza əbədiyyətin

İki milyon illik qədim tarixi

Yolları birləşir Azərbaycanda.

İlk ocaq, ilk ulu məkandan, əkinçi-maldar tayfalarından, ağacın, quşun dilindən, torpağın dilindən, daşın dilindən səsinə bənzəyən dil yaradıncaya qədər...oradan ən qədim sivilizasiya məskəni Şumerlərə qədər ən qədim azərbaycanlıların minilliklər boyu keçdiyi tarixi yolu xatırladır R.Qusarçaylı...

“Bu xalqın kökəni, bu xalqın soyu, Uzanır tarixin min illərinə”-əsəri misra-misra, fəsil-fəsil oxuduqca yüksək sivilizasiyalar, qlobal və lokal müharibələrin, çiçəklənən mədəniyyətlərin, odu söndürülmüş ocaqların, milyonlarla yurdsuz-yuvasızların, qaçqınların-miqrantların beşiyi-məskəni olan XXI əsrdən, yaşadığımız bu təzadlı dünyadan minilliklərə boylanırıq.

“Hər gün öyrənirəm Azərbaycanı, Hər gün oxuyuram hey varaq-varaq”.

Turukku-Türkün ilk adı, Arattav ilk dövlət. R.Qusarçaylı tarixi mənbələrə, qaynaqlara baş vurduqca, gözlərimiz önündə qədim Midiya dövləti, onun uzun onilliklər sürən hakimiyyəti, sonra ikiyə parçalanması (“Kiçik Midiyadan başlanır elə, Böyük faciəsi Azərbaycanın”), ilk qadın hökmdar Tomrisin qəhrəmanlığı... yox, hələ quldarlıq erası başa çatmır. Makedoniyalı İsgəndər gəlir, onun sadiq silahdaşı Atropat gəlir.

  “Şahlar yeriyirdi qana, qadaya, Şah-şah dəyişirdi quldar erası”.

  Sonra ilkin Azərbaycan dövləti-Atropatena. Qədim Albaniya. “Qədim Albaniya ruh sərdabəsi, Vətən tarixinin baş kitabəsi”.

Sonra qəhrəmanlıq tariximizin ilk sərkərdələri-Cavanşir, Babək...Əlbəttə, bütün bunlar tarixdən bizə məlumdur, amma Ramiz Qusarçaylı tarix dərsi keçmir, məqsəd odur ki, tarixin ibrət dərslərini unutmayaq. Unutmayaq ki, Türk adı, Türk şərəfi, Türk qəhrəmanlığı əsrlər boyu dünyaya öz qüvvətini, qüdrətini göstərib.

Gəldi Şah İsmayıl 14 yaşında,

Qurdu 14 ilə 14 ölkədən

Səfəvi dövləti Azərbaycanı,

Dili yad dillərə görk dili oldu,

Rəsmi dövlət dili türk dili oldu.

Qoca Şərq Əmir Teymuru, Makedoniyalı İsgəndəri, Nadir şah isə: “Nə rusa işlədi, nə farsa”. Əfşarlar yeni bir tarix yaradardılar. Amma “Türkə qənim oldu türkün günahı...”

Yenə bir amma:

Səni tayfa-tayfa uduzdum, Vətən,

Sülalə-sülalə uduzdum, Vətən.

Səni sünnü-sünnü uduzdum Vətən,

Vətən, şiə-şiə uduzdum səni.

Vətənin sonrakı taleyində belə uduzmaqlar (əslində itkilər parçalanmalarla dolu. Ramiz XIX-XX əsrlərin vətən tarixinə də boylanır, bu hissələrdə onun poetik ritmi, intonasiyası sərtləşir. O, tarixçi-şair kimi ox, şair-tarixçi kimi Vətənin məruz qaldığı ağrılardan danışır, həssas bir vətən övladının da etiraflarını səsləndirir:

Tanrı səni nurdan var eyləmişdi,

Cənnətin gözündə yer eyləmişdi,

Çopur daşını da pir eyləmişdi,

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən.

“Vətən” poetik epopeyasında Ramizin bir şair kimi ustalığı-hər sözə, hər ifadəyə necə önəm verdiyi, bədii təsvir vasitələrini necə incəliklə işlətdiyi barədə heç nə demirik, görünən kəndə, usta şairə nə bələdçilik?

Əsərin son hissəsi bütünlüklə 44 günlük Zəfərə həsr olunub. Ramizə poetik salnamə müəllifi kimi baxmırıq, yəni 44 gün ərzində baş verən hadisələri publisistik pafosla nəqli edən bir şair kimi də yanaşmırıq. Bu əsərdə publisistika poeziyalaşır:

Ali Baş Komandan birliyimizin

Dünyaya yayılan efir səsiydi.

Vətənin ərazi bütövlüyünün

Həm əsgəri idi,

Həm də memarı,

Qələbə səsiydi,

Zəfər səsiydi,

Diplomat səsiydi,

Səfir səsiydi.

Haqqın, ədalətin təntənəsiydi.

Vətənin Qarabağ düyünlərini

Çözürdü hər kəsin başa düşdüyü,

Hər kəsin duyduğu, qandığı dildə:

-Erməni əsgəri yaxşı eşitsin,

Assın sırğa kimi qulaqlarından.

Ölmək istəmirsə, rədd olub getsin,

Çıxsın Azərbaycan torpaqlarından.

Əsərin bu hissəsində bir təntənə, bir coşqu havası var.

Vətən

Bir ürəkdə döyünən candır,

Qarabağ bizimdir,-

Azərbaycandır!

Bu əsərin qəhrəmanı Azərbaycandır, onun tarixidir, zəfərləri, uğurlarıdır, həm də ağrı-acılarıdır. Və əsərin əsas qəhrəmanlarından biri Ali Baş Komandan İlham Əliyevdir.

Ali Baş Komandanın-İlham Əliyevin şərəfinə, qalib sərkərdəliyinə, ölkə Prezidenti kimi geniş və çoxcəhətli fəaliyyətinə, beynəlxalq aləmdə mahir diplomat kimi şöhrət qazanmasına dair onlarla, yüzlərlə məqalələr, neçə kitablar həsr olunub. Şeirlər də yazılıb, amma etiraf etmək lazımdır ki, poeziyada onun mükəmməl obrazı Ramiz Qusarçaylının bu əsərində daha dolğundur, təbii ki, Prezidentin obrazını yaratmaq üçün saysız hesabsız epitetlərdən istifadə etmək lüzumsuzdur, onun Azərbaycan sevgisini, Xalq sevgisini, Millət üçün fədakarlığını, gördüyü işlərdə, əməllərində əks etdirməlisən. Ramizin əsərində İlham Əliyevin xarici jurnalistlərlə apardığı söhbətlərin poetik intonasiyası duyulur.  

“Vətən” poetik epopeyanın ilk fəsillərində “uduzdum” peşmançılığı tez-tez təkrar edilirdi. Amma 44 günlük Zəfərdən sonra “qaytardım” nidası eşidilir.

Səni qazi-qazi qaytardım, Vətən,

Qəhrəman-qəhrəman qaytardım səni.

Səni şəhid-şəhid qaytardım, Vətən,

Cana can, qana qan qaytardım səni.

Səni Ağdam-Ağdam qaytardım, Vətən,

Füzuli-Füzuli qaytardım səni.

Səni Laçın-Laçın qaytardım, Vətən,

Kəlbəcər-Kəlbəcər qaytardım səni.

Səni Şuşa-Şuşa qaytardım,Vətən,

Qarabağ-Qarabağ qaytardım səni.

“Vətən” poetik epopeyası Ramizin məşhur “Azərbaycan bayrağı” şeiri ilə bitir və bu, əsərə mənalı bir sonluq qatır.

Ramiz Qusarçaylının bu əsəri, heç şübhəsiz, müasir poeziyamızda yeni bir hadisədir və bu hadisə bir tərpəniş oyadacaq şairlərimizdə. Çünki istər nəsrimizdə, istərsə də şeirimizdə belə sənətkarlıqla yazılan əsərlərə ehtiyac duyulur.

“Vətən” poetik epopeyası yazdıq: doğrudan da bu əsərə poema demək azdır-Azərbaycan poeziyasında belə bir möhtəşəm epik-liriklə qələmə alınan əsərə ancaq yeni ad vermək olar: “Vətən” poetik epopeyası.

“O səs Türkiyə” müsabiqəsindəki səhnə davranışı, ifası ilə hər kəsi heyran qoyan azərbaycanlı ifaçı Ülvi Qılınc müsabiqədə uğurla irəliləməkdə davam edir.

Müğənni Musavat.com-a açıqlamasında gələcək planlarından söz açıb:

“Bir qədər sonra geridə qoyacağımız 2021-ci il həm kədərli, həm də sevincli oldu. Kədərli oldu ona görə ki, xeyli sayda sənətkarlarımız, yaxınlarımız koronavirus pandemiyasından, bu və digər səbəbdən dünyasını dəyişdi. Əlbəttə ki, kədərlə bərabər sevindirici anlarımız da oldu.
Bildiyiniz kimi hazırda da “O səs Türkiyə” müsabiqəsində mübarizəm davam edir. Düşünürəm ki, hər şey yaxşı olacaq.
Türkiyədə vokal musiqisinə çox gözəl münasibət var. Ümumiyyətlə, düşünürəm ki, həm vokal, həm də digər gözəl musiqilərin təbliğatını aparmaq lazımdır.
Türkiyədə sənətə düzgün qiymət verilir. Yəni sənətin varsa, böyük dəyər verilir, burada hansısa tapşırıq və yaxud qohum, tanışlıq əlaqələri rol oynamır. İnsanlar qəlblərindən gələn kimi səs verir.
Əlbəttə ki, Azərbaycanda da sənətə dəyər verilir. Lakin təəssüf ki, hələ də bəziləri qohumluq, tanışlıq əlaqələrindən istifadə edərək önə çıxmağa çalışır.
Amma xalqımın çox gözəl qəlbi var. Mənə dəstək üçün çox gözəl şərhlər yazır, öz fikir və arzularını qeyd edirlər. Bununla da anladım ki, böyük bir Azərbaycan kütləsi mənə dəstəkdir və buna görə fəxr edirəm. Buna görə də hər birinə öz təşəkkürümü bildirirəm”.

İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) Gənclər Forumunun Avrasiya Regional Mərkəzinin (ARM) təşəbbüsü ilə böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə həsr olunmuş “Nizami - bəşəriyyətin şairi” adlı beynəlxalq esse müsabiqəsinin nəticələri elan edilib.

İƏT-dən AzərTAC-a bildiriblər ki, belə tədbirlərin keçirilməsində əsas məqsəd millətlər arasında mədəni əlaqələrin qurulmasına, gənclərin bir-birilərinin mədəniyyətini daha yaxından tanımasına, eləcə də Nizam irsinin İslam coğrafiyasında təbliğinə töhfə verməkdir.

Müsabiqənin şərtlərinə uyğun olaraq, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olan 10-a yaxın ölkədən 150-yə yaxın gənc iştirakçı ingilis dilində Nizami Gəncəvinin poetik və fəlsəfi yaradıcılığından bəhs edən esselər yazıb ekspert komissiyasına təqdim ediblər.

Ekspert komissiyasının müvafiq dəyərləndirmələrinə əsasən, birinci yeri Otabey Nərimanov (Özbəkistan), ikinci yeri Gülçöhrə Səidova (Özbəkistan), üçüncü Rizqi Citra Anuqerah (İndoneziya) yeri tutub, Pakistandan olan iki nəfər gənc isə həvəsləndirici mükafatlara layiq görülüblər. Həm finalçılar, həm də həvəsləndirici mükafat əldə edənlərə pul mükafatları veriləcək.

Qeyd olunub ki, İƏT Gənclər Forumu ARM-nin təşkilatçılığı və tərəfdaşlığı ilə dünyanın bir sıra başqa ölkələrində də Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi ilə bağlı (Rusiya, Qazaxıstan, Özbəkistan, Pakistan, İndoneziya və s.) beynəlxalq tədbirlər keçirilib.

Gürcüstan İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin “1TV.Eleqtroliti” ədəbiyyat portalı “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq virtual aləmdə” (ADTM) layihəsi çərçivəsində Xalq yazıçısı Elçinin gürcü dilinə tərcümə olunmuş “Qatar. Pikasso. Latur. 1968.” hekayəsinin yayınına başlayıb.

Dövlət Tərcümə Mərkəzindən bildirilib ki, yazıçının yaradıcılığı haqqında məlumatla təqdim olunan hekayənin gürcü dilinə tərcümə müəllifi – Dövlət Tərcümə Mərkəzinin gürcü dili üzrə mütəxəssisi, yazıçı-tərcüməçi İmir Məmmədlidir.

Qeyd edək ki, 2017-ci ildən fəaliyyət göstərən portal Ömər Xəyyam, Cəlaləddin Rumi, Pol Verlen, Artur Rembo, Filip Dik, Tomas Vulf, Rudolf Lapert, Leo Pere, Con Çiver, En Enrayit, Herta Müller, Hans Maqnus Enserberqer, Olqa Tokarçuk, Jorj Brasens, Esme Varnq, Peter Handke, Lusi Fleçer, Lores Ferlinget, Jak Brel, Lev Rubinşteyn, Con Maksvell Kutzee, Norbert Humelt, Syuzen Zontaq, Frans Holler kimi dünya şöhrətli yazıçı və şairlərin yaradıcılığını işıqlandırır.

Bakı Uşaq və Gənclər Teatrının “Günay” Teatr-Studiyası tərəfindən İçərişəhərin tarixi məkanı Şirvanşahlar Sarayı Kompleksində böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyinə həsr olunmuş “Leyli və Məcnun” tamaşası səhnələşdirilib. 

Bu  il “Günay” Uşaq Teatr-Studiyasının gənc aktyorları “Rus Evi”nin təşkil etdiyi müsabiqədə iştirak edib və fəxri fərmanla təltif olunublar. Teatrın gənc aktyorları, həmçinin Azərbaycanlıların Yerli Milli - Mədəni Muxtariyyəti tərəfindən Orenburqda təşkil olunan “Nizami – iki dünyanın əzəməti” adlı müsabiqədə iştirak edib və yer tutub.

Teatrın bədii rəhbəri və rejissoru - Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının üzvü Larisa Viktorovna Tarusovadır. Mahmud Hüseynov Nizami, Zlata Marina Leyli, Riyad Hüseynov isə Məcnun rolunu ifa ediblər. Tamaşanın xoreoqrafı Fərid Kazakovdur.

Bu günə təsədüf edən əsas əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırırıq. Qeyd etdiyimiz kimi, bu gün görkəmli xanəndəmiz Əbülfət Əliyevin anadan olmasının 95 illiyidir. SSRİ adlı keçmiş vətənimizin də qurulmasının bu gün 30 illik yubileyidir. Bu iki hadisə barədə ayrıca qeydlərimiz var, odur ki, digər hadisələrə keçək.

30 dekabr

Kerosin lampasındakı şeir

Bu gün Filippində Risal günüdür. Xose Risal Filippinin ən məşhur milli qəhrəmanıdır. O, 19-cu əsrin sonlarında Filippini müstəmləkəyə çevirmiş ispanlara qarşı xalq azadlıq hərəkatının başında duran şəxs olub, 1896-cı ilin 30 dekabrında onu ispanlar edam ediblər. Son saatlarında Risal “Əlvida, mənim doğma vətənim” adlı ürəkdağlayan bir şeir yazaraq kerosin lampasında gizlədib, sonradan bu şeir üzə çıxıb, dillər əzbəri olub. Filippin azad olunandan sonra Risalın adını qədirbilən xalqı əbədiləşdirib, hər ilin 30 dekabrını da xatirə günü kimi onu şərəflə anırlar.

Bu gün Slovakiya ruhani azadlıq barədə deklorasiya imzalanması gününü, Madaqaskar Respublikası isə Milli dövlət gününü qeyd edəcək. Mətbəxsevər amerikalıların bu gün iki bayramı bir-birinə qarışacaq. Milli bekon günü (donuz ətindən xüsusi kəsimlər) və Milli məişət sodası günü. Düzü bilmirəm, bekonun üstünə soda səpib yemək mümkündürmü.

Səddamdan Həbibədək

2006-cı ilin bu günündə Bağdadda son 24 ildə ölkəyə prezidentlik etmiş Səddam Hüseyni yeni hökumət dar ağacından asaraq edam edib. 1916-cı ildə başqa bir siyasi lider – bu dəfə çar Rusiyasında parlayan 44 yaşlı Qriqori Rasputin sui-qəsd nəticəsində öldürülüb. 1616-cı ildə Kiyevdə müasir Rusiya və Ukraynanın ilk çap olunmuş kitabı hesab edilən “Çasoslav” işıq üzü görüb. 

Tanınmış alimimizin yubileyi

30 dekabra bir tanınmış Azərbaycan aliminin də doğum günü təsadüf edir. Filoloq Həbib Babayevin 95 illiyidir. Oğuz rayonunun Bucaq kəndində doğulan, valideynlərinin vəfatı ilə əlaqədar Şuşa Şəhər 1 saylı uşaq evində təhsil və tərbiyə alan Həbib Babayev 1951-1955-ci illərdə Moskvada M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunun aspiranturasında ali təhsil alib. Əmək fəaliyyətinə anadan olduğu Bucaq kəndində müəllimliklə başlayıb, 1956- 1958-ci illərdə M.Qorki Adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunda elmi işçi, 1958- 1970-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasında Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda baş elmi işçi vəzifələrində işləyib, 1970-ci ildən ömrünün sonunadək indiki Bakı Slavyan Universitetində kafedra müdiri vəzifəsində çalışıb. Həbib Babayev 1970- ci ildə professorluğa yüksəlib, 12 monoqrafiyanın, 120-dən artıq məqalənin müəllifidir. Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanına, “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülüb, ölümündən sonra Oğuz şəhərindəki 1 saylı tam orta məktəbə onun adı verilib.

Varisin “Həftənin təqvimi” yazısından

Bu günü uzun illər SSRİ-nin tərkibində olarkən Azərbaycanda bayram ediblər. Dünyanın quru ərazisinin 6-da 1-ni tutun, guya insan rifahına hesablanmış, əslində totalitar quruluş olan SSRİ ilə bağlı bizdə heç də xoş olmayan ovqat var, çünki bu ölkə Rusiya imperiyasının yeni məzmunlu davamı olub. 1918-ci ildə çar Rusiyasından qopub müstəqillik qazanan Azərbaycanımız 1920-ci ildə bu dəfə bolşevik Rusiyasının işğalına məruz qalıb. Müxtəlif adlar altında fəaliyyət göstərən sovet imperiyası 1922-ci ilin 30 dekabr günündə Ümumittifaq Sovetlərinin 1-ci qurultayında SSRİ adlı bir dövlət şəklində qurulub, onun ilk subyektləri Rusiya, Ukrayna, Belorusiya və Zaqafqaziya respublikaları olublar. 

Bu gün Rusiyada, eləcə də onun əsas əlaltısı Belorusda geniş bayram ediləcək. SSRİ-nin, rusların nostaljisi ilə yaşayan bizim bəzi sakinlər də bu gün əlli-əlli vodka vurasıdırlar. Rusiya bu gün də bölgədə öz hökmranlığını yeritməyə çalışır, yeni məzmunlu daha bir imperiya qurmaq çabası göstərir, onlara züy tutanlarımız da yetərincədir, amma qəlbi istiqlalla döyünən həmyerlilərimiz, xüsusən də gəncliyimiz, bilsin ki, bu bayram bizim üçün deyil.

Varisin “Həftənin təqvimi” yazısından

Qızıl səsə malik insanlar harada doğulur? Əlbəttə Qarabağda. Əbülfət Əliyev də  Şuşada anadan olub, kiçik yaşlarından musiqi ilə maraqlanıb, 1 saylı şəhər məktəbinin musiqili dram dərnəyinə yazılıb. 1938-1939-cu illərdə Ağdam Müəllimlər evində Xan Şuşinski muğam sinfi açanda kənd-kənd gəzib istedadlı uşaqlar axtarırmış, Əbülfəti dinləyib bəyənərək onu da məktəbə yazıb. 1942-ci ildə Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabının 25-ci ildönümü münasibətilə Əbülfəti həmyaşıdları ilə birgə Bakıya - Opera və Balet Teatrında keçirilən konsertə dəvət ediblər. Konsertdə onu məşhur tarzən Qurban Pirimov müşayiət eləyib. Bu konsertdə iştirak ona böyük uğur gətirib, 16 yaşından başlayaraq o, tarzən Məşədi Nərimanla, kamançaçı Elman Bədəlovla Qarabağın toylarına çağırılıb.

Sonra Əbülfət Bakıya gəlib, Respublika radiosunda solist işləyib, radiodakı çıxışları onu bir xanəndə kimi məşhurlaşdırıb. 1945-ci ildən o, Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında solist kimi Xan Şuşinski, Şövkət Ələkbərova, Sara Qədimova, Fatma Mehrəliyeva, Tükəzban İsmayılova kimi məşhur müğənnilərlə birgə çalışmağa başlayıb. Onun repertuarında 400-ə qədər xalq və bəstəkar mahnıları var idi. Xanəndənin ifasında səslənən “Segah-zabul”, “Rast”, “Şur”, “Hümayun”, “Bayatı Şiraz”, “Çahargah”, “Zabul” muğamları radio və televiziyanın fonotekasında qiymətli irs kimi saxlanılır. 

Əbülfət Əliyev Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti kimi də fərqlənib, o, 75 dəfə “Leyli Məcnunda”, 25 dəfə “Əsli və Kərəm”də, 2 dəfə “Şah İsmayıl”da baş rollarda məharət və istedadını nümayiş etdirib. “Leyli və Məcnun” operası Ə.Əliyevin iştirakı ilə lentə alınaraq Azərbaycan Respublikası radiosunun qızıl fondunda saxlanılır. 

Ə.Əliyev YUNESKO-nun döş nişanına və diplomuna layiq görülüb, ona 1958-ci ildə Azərbaycanın “Əməkdar artisti”, 1964-cü ildə isə “Xalq artisti” fəxri adları verilib. Məşhur xanəndə 1990-cı il dekabr ayının 27-də vəfat edib, ruhu şad olsun.