Super User

Super User

 

Dünyanın 51 ölkəsinin qatıldığı 53-cü Qahirə Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində misirli tədqiqatçı Əhməd Tərabikin Azərbaycanın Vətən müharibəsinə həsr etdiyi “Dəmir yumruq...2020-ci ilin Qarabağ müharibəsi” və Əhməd Sami Elaydinin ərəb dilinə tərcümə etdiyi məşhur şərqşünas alim Yevgeni Bertelsin “Nizami Gəncəvi yaradıcılığı” kitablarının təqdimatı olub.

 

AzərTAC xəbər verir ki, tədbirdə Misir ictimaiyyətinin nümayəndələri, jurnalistlər, sərgiyə gələn ziyarətçilər, diaspor nümayəndələri və Azərbaycanın Misirdəki səfirliyinin əməkdaşları iştirak ediblər.

Tədbiri açan Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin Kitab Sənayesi şöbəsinin müdiri Akif Marifli qeyd edib ki, sərginin ölkəmizə dair stendində nazirliyin nəşriyyatında çapdan çıxmış kitablar nümayiş etdirilir. Onların sırasında ulu öndər Heydər Əliyev, Prezident İlham Əliyevin fəaliyyəti, Azərbaycanın tarixi və mədəniyyəti haqqında nəşrlər var.

Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun dəstəyi ilə işıq üzü görmüş “Dəmir yumruq...2020-ci ilin Qarabağ müharibəsi” kitabının müəllifi Əhməd Tərabik özünün tədqiqat əsəri haqqında ətraflı məlumat verib. O bildirib ki, Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində möhtəşəm Qələbəsi və ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi bütün dünyada, o cümlədən ərəb ölkələrində mühüm bir hadisə kimi qiymətləndirilib. Kitabda müharibənin xronologiyası, həmçinin Prezident, Silahlı Qüvvələrin Müzəffər Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin xalqa müraciətləri və beynəlxalq media orqanlarına müsahibələrindən əsas məqamlar yer alıb.

Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin nəşr etdirdiyi “Nizami Gəncəvi yaradıcılığı” kitabını ərəb dilinə tərcümə etmiş Ayn-Şəms Universitetinin professoru Əhməd Sami Elaydi tədbir iştirakçılarına dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkirinin həyatı və zəngin ədəbi irsi barədə ətraflı məlumat verib. O, bu qiymətli əsərin ərəbdilli elm xadimləri və tələbələrə təqdim edilməsini mühüm hadisə adlandırıb.

Tədbirin sonunda kitabların müəllifləri iştirakçıların suallarını cavablandırıblar.

 

 Oqtay Bayramov

 

Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin “Azərbaycan ədəbiyyatı Özbək dilində” layihəsi əsasında Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatının şedevrlərindən olan, ən qədim yazılı abidə  "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanı Özbək dilinə tərcümə olunmuşdur. “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanına daxil olan on iki boyu Özbəkistanlı alim, tərcüman Babaxan Şarif Özbək dilinə çevirmişdir.

 

Qeyd edək ki, Azərbaycan xalqının mədəni sərvətlər xəzinəsində müstəsna yer tutan və əsrlərdən bəri milli-mənəvi varlığın ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilən “Kitabi-Dədə Qorqud” eposu xalqımızın söz abidəsidir. Bu dastan yalnız Azərbaycan xalqının deyil, bütün Türk dünyasının əzəmətli tarixini yaşadan, onu bu günümüzə qovuşduran möhtəşəm sənət nümunəsidir. Bu bədii söz xəzinəsi türk xalqlarının tarixi salnaməsi, həyat ensiklopediyasıdır.

Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov dastanın boylarının əsas mahiyyətinin xalqımızın qəhrəmanlıq tarixi, onun müdrikliyi, yurdun və xalqın qorunması, milli mədəniyyətimizin, adət və ənənələrimizin tərənnümü, xeyir qüvvələri təmsil edən qədim oğuzların yadelli işğalçılara - şər qüvvələrə qarşı mübarizəsi və s. xüsusiyyətlərin olduğunu qeyd edərək bu gün də sözügedən görüşlərin aktual və əhəmiyyətli olduğunu bildirib.

Diplomat sözügedən əsərin insanlar arasındakı gözəl münasibətlər, humanizm, məhəbbət, ailə münasibətləri, anaya-qadına hörmət, övlad-valideyn münasibətləri, böyüklərə hörmət məsələlərinin bütün dastan boyu öz əksini tapdığını vurğulayaraq, dastanın gələcək nəsillərimiz olan uşaq və gənclərə, habelə cəmiyyətimizə daha çox tanıtmaq və təbliğ etməyin vacib olduğunu qeyd edib.  O, Türk dünyasının bir hissəsi olan, böyük mədəniyyət, ədəbiyyat beşiyi olan Özbəkistanda da “Kitabi Dədə Qorqud” dastanına marağın böyük olduğunu və dastanın ölkənin elm, tədqiqat müəssisələrində öyrənildiyini, tədqiq edildiyini vurğulayıb.

Məhz, bu marağı nəzərə alaraq, Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi bu il ““Kitabi Dədə Qorqud” dastanı Azərbaycan, Türk dünyası şifahi xalq ədəbiyyatının zirvəsi, ən qədim yazılı abidəmiz” adlı beynəlxalq konfransın keçirilməsini, habelə Özbək dilinə tərcümə olunmuş dastanın Daşkənddə nəşrini planlaşdırır.

Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi xalqımızın qədim tarixi, zəngin mədəniyyəti, adət və ənənələrini təbliğ etmək məqsədi ilə Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsi olan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı haqqında “Wikipedia.org” Beynəlxalq Elektron Ensiklopediyasında özbək dilində bölmə yaradılıb. Yaradılmış səhifə ilə https://uz.wikipedia.org/wiki/Kitobi_dadam_Qo%CA%BBrqut linkində tanış olmaq mümkündür və sözügedən bölmədə “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının tarixi, dastanın boyları, qəhrəmanları, dastanın dünyada həyata keçirilən tərcümələri, filmoqrafiyası, bu mövzuda həyata keçirilən araşdırma əsərləri yer alıb.

 

Qonağı salamlayan Anar Kərimov artıq 30 illiyi qeyd edilən Azərbaycan-BMT münasibətlərindən söz açıb, ölkəmizin təşkilatın bir sıra institutları ilə fəal və səmərəli əməkdaşlığını vurğulayıb.

 

Birgə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi, qarşılıqlı dəstəyin əhəmiyyətini diqqətə çatdıran nazir müxtəlif xalqlar və mədəniyyətlər arasında dialoq və əməkdaşlığın inkişafı məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 2008-ci ildə irəli sürülən və BMT tərəfindən dəstəklənən “Bakı Prosesi” təşəbbüsünü xatırladıb, bu təşəbbüsün məqsədləri istiqamətində çoxsaylı beynəlxalq tədbir və layihələrin gerçəkləşdirildiyini diqqətə çatdırıb.

Görüşdə həmçinin nazir dövlətimizin BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı və İCESCO ilə birgə elan etdiyi “Mədəniyyət naminə sülh” (Peace4Culture) qlobal çağırışı barədə məlumat verib. Bildirilib ki, bu kampaniya mədəni irsin qorunması, dinc və dayanıqlı sülhsevər cəmiyyətlərin qurulması və beynəlxalq sülh sistemlərinin gücləndirilməsi, eləcə də sülhün əldə olunmasında mədəniyyətin rolu ilə yanaşı, mədəniyyətin inkişafında sülhün rolunun öyrənilməsi məqsədi daşıyır. Eyni zamanda bu layihənin “Bakı Prosesi” təşəbbüsü və 2010-cu ildə BMT Baş Assambleyası çərçivəsində irəli sürülmüş Dünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu ideyasının qlobal miqyasda davamını və ölkəmizin onun əsas ideyalarına sadiqliyini nümayiş etdirdiyi qeyd edilib.

BMT-nin Azərbaycandakı Nümayəndəliyinin rəhbəri xanım Vladanka Andreeva qəbula görə nazirə təşəkkürünü bildirib. BMT-nin Azərbaycanla uzun illərə söykənən ikitərəfli əlaqələrinə istinad edərək birgə əməkdaşlığın növbəti illərdə də uğurla davam etdiriləcəyinə inandığını və bu istiqamətdə səylərini əsirgəməyəcəyini vurğulayıb.

Görüş Azərbaycanla BMT arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq məsələlərinin müzakirəsi, gələcək əməkdaşlıq imkanları, yeni proqram və layihələrin həyata keçirilməsi barədə fikir mübadiləsi ilə davam edib.

 

Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuranın “Kitab nəşri və ədəbiyyat” işçi qrupu yaradılıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, İşçi qrupuna rəhbərlik yazıçı Varis Yolçuyevə həvalə olunub.

“Kitab nəşri və ədəbiyyat” işçi qrupunun tərkibinə ölkənin tanınmış nəşriyyat və ədəbiyyat xadimləri daxil ediliblər:

 

1. Firuz Mustafa

2. Şahbaz Xuduoğlu

3. Qəşəm Nəcəfzadə

4. Aida Eyvazlı

5. Sevda Tahirli

6. Nərgiz İsmayılova

7. Sabir Həsənov.

8. Varis Yolçuyev.

 

İşçi qrupunu yaratmaqda məqsəd Mədəniyyət Nazirliyinin kitab nəşri işinin tənzimlənməsi, ədəbi istedadların üzə çıxarılması kimi məsuliyyətlərinə yardımçı olmaq, bu sahələrdəki boşluqların doldurulmasına, nöqsanların aradan qaldırılmasına kömək etməkdir.

İşçi qrupu Kitab nəşri sahəsində ölkə nəşriyyatları ilə bilavasitə kontakta girərək çap edilən kitabların həm məzmunca, həm də poliqrafik baxımından keyfiyyətli olmalarının qayğısına qalacaq, məzmunca Azərbaycan oxucusuna xələl gətirə biləcək, onun zövqünü korlayan, eləcə də onun etik-əxlaqi davranışına mənfi təsir edəcək kitabların üzə çıxarılması yolu ilə bu sayaq nəşrlərin çapına Nazirlik vasitəsi ilə məhdudiyyətlər qoyulmasına nail olacaq.

Eyni zamanda nəşriyyat-yazar münasibətlərinin normallaşmasına, keyfiyyətli ədəbiyyatın dərci işinə töhfə vermək də nəzərdə tutulur.

Ədəbiyyat sahəsində işçi qrupu ölkə hüdudlarındakı ədəbi dərnək, məclis və məşğələlərlə sıx kontakta girərək istedadlı yazarların, xüsusən gənclərin üzə çıxarılması, onların ədəbi orqanlarda dərc edilməsinə yardım edilməsi işini təşkil edəcək. Bu sahədə ümumrespublika müsabiqələri və festivallarının keçirilməsi, istedadların stimullaşdırılmaları da nəzərdə tutulur.

Estoniya Parlamentinin Aleksey  Navalnını və digər rus siyasi məhbusları dəstəkləyən qanadı akademik Saxarov tərəfindən əsası qoyulan, Putin hakimiyyəti  tərəfindən fəaliyyətinə qadağa qoyulan “Memorial” sülh təşkilatının namizədliyini yanvarın 27-də Nobel sülh mükafatına təqdim edib. 

 

Foto: Euronews.

Cümə, 28 Yanvar 2022 14:30

The Cursed filminin treyleri yayımlanıb

 

 

"LD Entertainment" kinostudiyası britaniyalı rejissor və yazıçı Sean Ellisin ekranlaşdırdığı "Lənətlənmiş" (The Cursed) ekran əsərinin treylerini yayımlayıb.

Film fevralın 18-də nümayiş olunacaq, bu barədə TASS xəbər verir. 

Oskar və BAFTA mükafatçısı Sean Ellisin imzasını daşıyan film XVIII əsrin sonlarında baş verən hekayədən bəhs edir. Filmin aktyor heyətində Boyd Holbrook, Kelly Reilly və Alistair Petrie kimi tanınmış sənətkarlar yer alır.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair Yusif Nəğməkarın folklora, el bayatılarına, klassik aşıq poeziyasına köklənmiş yeni şeirlərini oxucularına təqdim edir.

 

RUHUMUN SAZ KÖKÜ

 

Tərlan təbim qıyya çəkdi,

Haqq sözümü şux nazladım...

Dərd sinəmdə sitəm əkdi...

Aşıx burdum, sim sazladım.

 

Nalə nəğmədən öncəmi?

Göz yaşı üzdə incimi?

Aşıb-daşan sevincimi

Kədərimlə tarazladım.

 

Ruh sazımın kökü zildi,

Qələm barmaq qəlbə dildi,

Mizrab tutdum, elə bildim

Həsrətimi boğazladım.

 

Bu yanğım -- bir ah sevgisi,

Şairin agah sevgisi...

Onda ki Allah sevgisi

batinində var, üzlədim.

 

Hoydu, pər pərdələr, hoydu,

Can çanaq üstə uyudu!..

Dünya qırx arşın quyudu --

Quylanıban yar özlədim!..

 

ALLAH SƏNƏ KÖMƏK OLSUN, AY ALLAH

 

Qayğın çoxdur, qayığın yox, üzürsən,

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

Quruya nur, suya işıq süzürsən,

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Ayətisən neçə sadə aydının,

Pak, üzüağ, az azadə aydının...

Bu rüku da Ağazadə Aydının:

"Allah sənə kömək olsun, ay Allah"!

 

Yağış yolla, nadan olsun islana...

Tünbə...tülkü diş qıcayır aslana...

Yolu yümrült yolun azan insana,

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Anlaq ürək ocağında köz qalır,

Anlamazın boğazında söz qalır...

Közlü sözdə nəfsi iti göz qalır...

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Ağ hökmünlə qaranlıqlar ağarır,

Qaralanan...imdad deyib bağırır...

Daş kəsən də, baş kəsən də çağırır...

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Xəlq etmədin yarıdəyər, gərəksiz,

Cəmi cəsur, kəmi qorxaq, ürəksiz...

Sən-varlığın Var edəni, şəriksiz...

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Nəzərindir səpələnən "sağol" tək...

Üzərindir üzgörünməz doğaltək.

Allahlığa qurşanana "sığal çək"!..

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Zülmət sarıb, bax, gurişıq dünyanı...

Aç qəddini, düz qırışıq dünyanı --

Gidi, qarı -- bu qarışıq dünyanı...

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

Ey tək Uca, ucaya çək ulunu --

Səslə Yusif Nəğməkartək qulunu.

Bizdən kömək -- saxlamaqdır yolunu,

Allah sənə kömək olsun, ay Allah!

 

ETİRAF ANI

 

Səhvlərimi mənə deyən

sən mənimçün çox əzizsən.

Atəşimə su çiləyən

Bir bulaq, ya bir dənizsən...

 

Qüsurları yan-yana düz,

Hər kəlməni gərəklə, de.

Otur səhvimlə üzbəüz,

Nəyim çatmır-ürəklə de.

 

Şər - öznü yuxarı tutmaq...

Bərabərlik ətrafladır.

Öyüklük - baxarı tutmaq,

Böyüklük etirafladır!

 

Dəm tutaram o düzümü;

Elə sanma öyrənmirəm.

Axı kənardan özümü

sən görəntək görəmmirəm...

 

Az ələmə ibrətini,

Son yağmur səbrədək öyrət.

Mum et müşkülü, çətini;

"Beşikdən qəbrədək" öyrət.

 

Köksümdəki küy-ənama

Yozma ki ritmin yasıdır...

Ürək səsimi qınama;

Sevgi arritmiyasıdır!..

 

Üzülmərəm iradından,

Süz diqqətlə, üzgüm yoxdur...

Gəl, üzümə tutum hər an -

Səndən gözəl güzgüm yoxdur!..

 

Hər addımım - hökmüm, qətim,

Aramızda anlaşım var!..

Mənim səntək həqiqətim,

Həm sənsizlik yanlışım var!..

 

Səhvlərimi mənə deyən

sən mənimçün çox əzizsən!

Atəşimə su çiləyən

bir bulaq, ya bir dənizsən!..

 

CORDANO YUXUSU

 

Yatdıq ki, oyanaq,

Oyandıqmı ki yataq?!

Soyuduq ki, yanaq,

Yandıqmı ki qanaq?!

Tanrının əllərilə

toxunmuş xalı kimi

yaş kəndir bağlanıb dilimə,

Atılmışam düşüncələrimin

rənglər tonqalına;

Alışıram ilmə-ilmə...

Sökülür gecə bağrım,

Qeybə çəkilmiş

qorxduğum qorxum,

Çəkdiyim ağrım...

İlahi, səsim yoxkən necə bağırım?!

Kimi çağırım?!

Beş əsrin o üzündən

səsləyimmi Cordano Brunonu?!

Soruşummu ki onu

hansı fikir fəlsəfəsinin "nəfs"i yandırdı?!

Beləmi olur 

ilkin dərin düşüncənin sonu?!

Beləmi olur yeni fikir yolunda

ayılıb, ayaq açmaq?!.

Beləmi olur Yer üzünün hər üz yerində

Dominiko monastrından

bilik dalınca qaçmaq?!

Beləmi olur Kopernikə qoşulub,

Kainatı ölçüsüz bilmək?!

Beləmi olur

yaş kəndir alovda quruduqca 

sıxdığı adam olub,

"qanı axıdılmadan" diri-diri yandırılıb

könüllü olaraq od içində ölmək?!

Beləmi olur

"hər bir şeydə hər şeyi görüb",

görəcəklə, gələcəklə rabitələşmək?!

Beləmi olur

"yanılıb", yandırıldığın yerdə,

anılıb, andırıldığın yerdə

abidələşmək?!.

 

A D S I Z

 

Həsrətimin gözlərini açmısan;

Gözlərinin həsrətidir baxdığım...

Nə sükutdur - harayından qaçmısan?!

Sükutunun selabıdır axdığım...

 

Bir ayrılıq buludu var üzündə;

Gah sıxlaşıb, gah seyrələn çağıydı...

Qəzəbinin şimşək çaxan sözündə

Hər ifadən ilgək-barış bağıydı...

 

Bu, nə istək, bu, nə hissdir - çaşqınam?!.

Ömrə baxmır, günə baxmır, sübh açır,

Ey, sənallah, elə sənin aşqınam --

Diləyimin, ləliyimin əlacı!

 

Sakitlikdir odla suyun təması,

Yandırdığın bir ürəkdir, gəl apar.

Orda sənsən, yox özgə bir əmması;

Bəlkə mehrin əmanətə yol tapar...

 

Sən imanlı, mən inamlı dünyada,

Allah eşqi -- bu sevdanın özülü.

Düalarım -- Tanrı yazan bir nida,

Qələm-qələm qiblə xətdə düzülü...

 

Gecə-gündüz xəyalımda uçmusan;

Ruhum şirin xatirəni imsiyə...

İki göz də həsrətimə açmısan;

Dörd gözlə də baxammıram kimsəyə!..

 

AYRILIQ GƏTİRMƏ

 

Qolunu boynuma doladın, payız,

Başımı söykədim sinənin üstə.

Soyuqluq tonqalı qaladın, payız,

Fikirli; barmağın çənənin üstə...

 

Nədən xəyaldasan, fəsil yazarım?

Neçin təbiəti altun yazırsan?!

Yenə qəlbimizə düşüb güzarın,

Gah dolub, gah da ki avazıyırsan...

 

Uc-uca qayğılar düyüb-düzdürüb,

Sarı sıralamaq yamandır, payız!..

Sevgi qayığımı qəmdə üzdürüb,

Ayrılıq gətirmə, amandır, payız!

 

Çöküb vücuduma qalğınlığınla,

Payız görkəmimdən lövhə-yayımsan...

Durumum dolanan dalğınlığınla

Sən xəyal sovqatım -- fikir payımsan...

 

Qolların -- əyricə ağac qadağın,

Hayqıran həsrətə susmusan, nədir?

Budaqda büzülüb düymə dodağın;

Sarışın gözəlim, küsmüsən, nədir?

 

Fəraqdan tumurcuq gözüqırpıqlar

Bir çarə umsalar, tap, talama gəl.

Ayağın altında solğun yarpaqlar

Qızıl xatirəmdir, taptalama gəl...

 

Nigaran halımdan alışır ayaz;

Bu da bir olaydır, bu da bir dönəm...

Bütün dərdlərimin sevinci payız,

Bütün sevincimin payızı mənəm...

 

Yetər, yetişinlə yeni yetir yol;

Yola könül cala, a tirmə payız.

Vüsal karvanını gətir, savab ol,

Üstünə ayrılıq götürmə, payız!..

 

MÜHARİBƏ AZADLIĞI

 

İki min iyirminci il,

Sentyabrın sonu --

İyirmi yeddisi günü

cəsarət addımları

basdı düşmən üstünü;

Çağladı qeyrət seli.

Sürük, çürük çöp kimi

sındı yağının beli;

Pozuldu fitnə-feli...

Bu da qızıl payızda

Əbədi yaz adlığım!!

Hünər həndəvərində

İnad başında ilk tac...

İşğal xəstəliyinə

son təyinat, son əlac --

Müharibə azadlığım.

Bir baxın səadətə --

Bir qərinə yuxulu...

Ərdönməz, qan qoxulu...

Köksü oda sərilən;

Bir ölüb, min dirilən

Ah-fəğanlı, fəryadlı --

Möhtəşəm, zəfər adlı!...

Qeyrət ağlı başında,

Polad yumuruq qolunda...

Səbr, dözüm aşındı

Qərib VƏTƏN yolunda!..

Budur hər əsarətə,

Mənim əzəl yadlığım --

Müharibə azadlığım!

Canın YURDA can səsi --

Canın canlı töhfəsi --

Pik insanlıq zirvəsi!..

Fəzilətin xitliyi --

İgidlər şəhidliyi!..

Eh, daha nələr... nələr...

Döyüş səadətinə --

İntiqama təşnələr...

Bir kərə şahə qalxdı

əzmin köhlən atlığı --

Ruhumun qanadlığı...

O gündən günüm oldu,

Tarixi ünüm oldu

çox sülhdə görmədiyim

müharibə azadlığı!..

 

SÖYLƏMƏ GƏLMƏYƏCƏKSƏN

 

Əgər işin çıxsa görüşdən yana,

Xeyir işdən yana, şər işdən yana,

Könlün də olmasa hər işdən yana,

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Demə qabaqcadan bu sözü mənə,

Qaranlıq eləmə gündüzü mənə...

Vüsaldır gözləmək həm özü mənə...

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

De ki, biraz yorğun...iş edir məni,

Özgə qayğılara tuş edir məni...

De, bu gün hava da üşüdür məni...

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Bilsəm əvvəlcədən gəlməməyini

Dadmaram həsrətin məhrəm meyini...

Öyüm yoxluğunun axı nəyini?!

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Çox soyuq nəzərlər bir oddan keçib;

Yanıb, canından yox, bir addan keçib...

Gəlimli-gedimli dünyadan keçib

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

İnkarı eşitmək mənə xoş olmur,

Qulaq da, ürək də duyur, daş olmur,

Son həsrət öncədən axı faş olmur...

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Sormayıb əhvalım , bilməməyinlə,

Hərdən sevinməyib, gülməməyinlə...

Sevgin əkizdirsə gəlməməyinlə,

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Ətirli yazım ol sən qışdan əvvəl,

Gizlət fərzi də yır-yığışdan əvvəl,

Gurlayan göy kimi yağışdan əvvəl

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəçəksən.

 

Nə "hə"de, nə "yox" de, sus dəniz kimi,

Bağlan yollar kimi, örtül iz kimi,

Qapan doğru kimi, sapan düz kimi,

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Mənim gələcəyim -- and sədaqətim,

Hökmümün qəlbidir qərarım, qətim,

İsti ismarıcım -- qəlb inayətim:

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən.

 

Gəlməsən qədəri bölə bilərsən;

Üzüboz inada gülə bilərsən...

Ən azı bir heca "gəl!"ə bilərsən...

Gəlməsən, söyləmə gəlməyəcəksən!

 

SEVGİ BELƏ OLUR

 

Bilməm Günəş hardan doğdu...

Şəfa yağmur necə yağdı...

Bu, nə əhval, bu, nə çağdı --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Ətəkdən atıb daşını,

Uca tutursn başını.

Adam unudur yaşını --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

"Ox"un yıxarı çəkilir...

Yoxun yaxarı çəkilir...

Yuxun yuxarı çəkilir --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Gah bulaq kimi axırsan,

Gah şimşək olib çaxırsan,

Gah qəribtək darıxırsan --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Ürək ürəkdən güc alır,

Ruhun zamandan öc alır,

Yolağın yollarda qalır --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Bəzən qeyibdən gülürsən,

Bəzən qəmdən bükülürsən;

Bilmirsən nədən "ölürsən" --

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Qalırsan hicran əlində;

Bəbəyin ümüd selində...

Bir ad dolaşır dilində...

Lələ, sevgi belə olur?!

 

Səsin bəstə, könlün səsdə;

Bir şərqisən bu həvəsdə...

Ey Nəğməkar, öt ahəstə:

Elə sevgi belə olur,

Lələ, sevgi belə olur!

 

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu türk dünyasının zəngin mədəni irsinin beynəlxalq aləmdə təbliği istiqamətində çoxsaylı layihələr həyata keçirməkdədir. Bu layihələrdən biri “Azərbaycan qadın şairlərinin poeziya antologiyası”nın hazırlanması, Azərbaycanın görkəmli şairələrinin şeirlərinin müxtəlif dillərə tərcümə edilməsi və çap olunmasıdır. Azərbaycan, ingilis, alman və italyan dillərində nəşr edilən “Azərbaycan qadın şairlərinin poeziya antologiyası” kitabı ərəb dilində də işıq üzü görüb.

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan AzərTAC-a bildirilib ki, nəşr ərəb auditoriyasını şairələrin mənəvi dünyası ilə yanaşı, qadınların cəmiyyətdəki mövqeyi və onların ədəbiyyatdakı rolu, eləcə də Azərbaycanın çoxəsrlik mədəni dəyərləri ilə tanış edir.

Kitab Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Günay Əfəndiyevanın “Mənəvi ucalıq” “Ön söz”ü ilə açılır. Antologiyanı Azərbaycan dilindən ərəb dilinə tərcümə edən Misirin Ain Şams Universitetinin professoru Əhməd Sami Elaydidir. İllüstrasiyaların müəllifi gənc rəssam Məryəm Əsədovadır.

Kitabda 800 il ərzində əsərləri ilə dünya ədəbi irsinə təkrarsız nümunələr bəxş edən Azərbaycanın qadın şairələrinin şeirləri, eləcə də onların həyat və yaradıcılığı barədə məlumatlar öz əksini tapır.

Təqdim edilən antologiyada Məhsəti Gəncəvi, Ağabəyim ağa Ağabacı, Xurşidbanu Natəvan, Ümmügülsüm, Mirvarid Dilbazi, Nigar Rəfibəyli, Mədinə Gülgün və digər qadın söz sənətkarlarının xüsusi ustalıq və bədii-estetik zövqlə yaratdıqları əsərləri yer alır.

 

 

Fevralın 2-də Azərbaycan İstiqlal Muzeyində 2 Fevral- Gənclər Günü münasibətilə tədbir təşkil olunacaq.

Muzeydən bildirilib ki, “Qələbə ruhlu Azərbaycan gəncliyi” adlı tədbirdə gəncliyin bu günü və sabahı ilə bağlı görülən işlərdən danışılacaq, onlara dövlət tərəfindən göstərilən dəstəklə bağlı məruzələr dinləniləcək.

Tədbirin musiqili proqramla davam edəcəyi nəzərdə tutulur.

Cümə, 28 Yanvar 2022 13:00

Antarktida, İosif Brodski və 1-ci Pyotr

Bu günə - yanvarın 28-nə təsadüf edən əsas tarixi hadisələri “Ədəbiyyat və incəsənət” portal olaraq diqqətinizə çatdırırıq:

 

Antarktidanın kəşfi günü


Antarktida sözünün mənası bilirsinizmi nədir? “Ayının əks tərəfində”dir. Qədim yunanlar buzlu şimalı Böyük Ayı qübbəsinin şərəfinə Arktikos adlandırıblar, amma bura çox soyuq olduğundan orda əsl ayılar yaşamırlar. Antarktida da yunancada Arktikanın əksi mənasını bildirir. 
1820-ci ilin 28 yanvarında “Vostok” və “Mirnıy” adlı iki gəmi ilə ruslar Bellinsqauzenin və Lazarevin başçılığı altında bu sirli materiki – sonuncu, altıncı materiki kəşf ediblər. Bu gün Antarktida heç bir ölkəyə aid deyil, ərazisi 13, 6 milyon kilometrə bərabərdir. Bura planetin ən soyuq və ən quru zonasıdır. Burda illik yağıntı cəmi 10 santimetrə bərabərdir. Planetin içməli su ehtiyatının 70 faizi Antarktidadadır.
Mütəxəssislər buranın iqlimini Marsın iqlimi ilə eyniləşdirirlər, təsadüfi deyil ki, NASA kosmik sınaqları burada həyata keçirir. Antarktidada ən soyuq hava 91,2 dərəcə şaxtanın qeydə alınması ilə müəyyənləşib, yayda burada 30-50 dərəcə şaxta olur. Burada cəmi iki bitki var – Kolobantuskito və Antarktida çəmənliyi. Heyvanlardan isə burada yalnız pinqvinlər yaşayırlar. 

Qitə beynəlxalq qoruq hesab edilir. 
Ciddi sözümdür, elə arzulayıram ki, kaş Antarktidada bir metereoloji stansiya qurulaydı, onu işlətməyi də mənə həvalə edəydilər. Pinqvinlərlə, kolobantuskito ilə yoldaşlıq edə-edə oradaca yaşayaydım.
Beynəlxalq Personal məlumatların qorunması günü
İnsanların konfidensial məlumatlarının qorunması, xüsusən indiki İKT-nin hədsiz yüksəlişi, robot casusların, dinlənmə aparatlarının, video kameraların tüğyan etdiyi zamanda vacib hesab edilir. Data Privacy Day – 1981-ci ildən etibarən 27 Avropa ölkəsində, ABŞ və Kanadada qeyd edilir, Avropada bu gün İnformasiyanın müdafiəsi günü adlanır. 
Hər bir insan izlənilməməyə, gizlin məlumatlar saxlama hüququna malikdir, amma çox təəssüf ki, bu qaydalara əksərən əməl olunmur. Nə isə. 

Ukraynada Dövlət bayrağının təsdiqlənməsi günü

Ukraynanın Ali Radası 1992-ci ilin bu günündə sarı-göy bayrağı rəsmi olaraq təsdiqləyib, odur ki, bu gün qardaş ölkədə Dövlət Bayrağının təsdiqlənməsi günü kimi qeyd ediləcək. Hər ilin 23 avqust tarixi isə Ukraynada Dövlət basyrağı günü kimi qeyd edilir. 
Sovet imperiyasından qopan bütün xalqlar eyni acılar yaşayıblar, müstəqillik onlar üçün ağır itkilər bahasına başa gəlib. İndi bu xalqlar öz müqəddəs bayraqlarına sarılaraq müstəqilliklərini qorumaq uğrunda çabalar göstərməkdədirlər. Bu ukraynalılar üçün müqəddəs gündə hər bir ukraynalını, eləcə də Azərbaycan – Ukrayna dostluq və qardaşlığına töhfələr verən Ukraynanın ölkəmizdəki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Vladıslav Kanevskini təbrik edir, jovto-siniy (sarı-göy) bayrağın daim dalğalanmasını arzu edirik.

Kazu günü

Amerikalıların bu nəfəs çalğı aləti 1840-cı ilin bu günündə kəşf edilib, dünya musiqisinə möhkəm daxil olub, xüsusi skiffl stili məhz bu alətlə yaranıb. 
Odur ki, təqvimə ayrıca Kazu gününü salmaqla bu alətə rəğbət izhar edilir. Adi hakim fitinin böyüyünü xatırladan kazu ilə bağlı amerikalıların böyük planları var, yeni dünyanın özünəməxsus nələrisə çox az olduğundan, onlara dəyər verməyi vacib bilirlər. 


Erməni ordusu


Nə deyirsiz deyin, amma bədxah qonşularımız bu gün Ordu gününü heç də alnıaçıq və üzüağ keçirə bilməyəcəklər. 44 günlük müharibədə onların ordusu necə pazlanıbsa, hələ də “dadı damaqlarından” getməyib. 
Bolqarlarda bu gün Qavril Lesnovskinin xatirəsi günüdür. 11-ci əsrin məşhur din xadimi, Lesnovski məbədinin yaradıcısı olub bu şəxs. 
ABŞ bu gün işdə şənlənmək gününü qeyd edəcək. Hamı iş yerində şənlənir, deyib gülürlər, yeyib içirlər. Burun sallayan əsla ola bilməz. Maraqlı təyinatdır, eləmi? Bu gün Amerikada həm də Milli Pediatr günüdür. Bəs mətbəx? Sualınız aydındır. Təqvimin hər gününə bir mətbəx bayramı salan amerikalılar bu gün də boş dayanmayacaqlar. Bu gün onlarda həm də Milli qarağatlı oladi günüdür.

Zəfər Tağı

1986-cı ilin 28 yanvarında havaya uçmasının 73-cü saniyəsində canlı yayımda Kanaveral burnu üzərində Amerikanın “Çellincer” kosmik gəmisi partlayıb. 1958-ci ildə Lego kompaniyası öz konstruktorunu üzə çıxarıb, hazırda dünya uşaqlarının bir nömrəli oyuncağıdır Lego konstruktorları. 1921-ci ildə Parisdə 1-ci dünya müharibəsində həlak olmuş naməlum əsgərə qoyulmuş abidənin açılışı olub. Bu abidə məşhur Zəfər Tağı adlanır. 1906-ci ildə Rusiya İmperiyasında qadınlar üçün ilk ali texniki məktəb – Sankt Peterburq qadın politexnik kursları yaradılıb. 

Bu sonetlər əsla unudulmaz

1978-ci ilin 28 yanvarında biri İtaliyanın Toskana şəhərində, biri Azərbaycanın Sumqayıt şəhərində iki nəfər dünyaya gəlib, birincisi dünya futbol tarixində ən dahi qapıçı kimi ad çıxarmış Canluicci Buffon, digəri Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığına və ədəbi tənqidinə layiqli töhfələr vermiş Elnarə Akimovadır.
1952-ci ilin bu günündə müğənni, xalq artisti Zaur Rzayev doğulub. Onun barəsində ayrıca yazı gedib.
1925-ci ilin 28 yanvarı Azərbaycan şairi, sonetləri ilə məşhur olan Adil Babayevin doğum günüdür. İllər ötsə də bu sonetlər sanki indi yazılıbmış kimi canlıdırlar, ruh oxşayırlar, bu, fenomenal haldır. 

Qoy yapışsın əlimdən günəşin şəfəqləri,
Yenə qalxım ayağa, seyr edim üfiqləri,
Çağlasın varlığımda işıq dolu bir ilham.

Mən ömür istəmirəm riya, xəyanət üçün,
Yurduma gərək olan söz üçün, sənət üçün,
Ömürdən doymamışam, həyatdan doymamışam.
Bu cür yazırdı Adil Babayev. Ruhu şad olsun!


1912-ci ildə abstrakt ekspressionizmin ilk görkəmli nümayəndəsi olan Amerika rəssamı Cekson Pollak, 1884-cü ildə isveçrəli alim, stratostat və batiskafları kəşf edən Oqyüst Pikar, 1706-cı ildə ingilis çapçısı, adına şrift olan  Con Baskervill, 1693-cü ildə rus çaritsası Anna İvanovna, 1611-ci ildə Ayın ilk xəritəsinin müəllifi, polyak astronomu Yan Qaveliy dünyaya gəliblər. 

İosif Brodskidən 1-ci Pyotradək

2015-ci ilin 28 yanvarında Vaqif Səmədoğlunu itirdik. Şairin xatirəsinə ayrıca yazı vermişik.
2010-cu ilin 28 yanvarında yazıçı Sabir Azəri, 2002-ci ilin 28 yanvarında “Balaca və Damda yaşayan Karlsson” və “Uzuncorab Peppi” kimi uşaqlar üçün şedevrlər yaratmış isveç yazıçısı Astrid Lindqren, 1996-cı ildə Nobel mükafatçısı, yəhudi əsilli şair, esseist İosif Brodski, 1980-ci ildə Azərbaycan peşəkar diktorluq məktəbinin yaradıcısı Aydın Qaradağlı, 1944-cü ildə görkəmli maarifçi Qantəmir, 1725-ci ildə rus imperatoru 1-ci Pyotr vəfat ediblər.

 

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.