Super User
QS qlobal və regional reytinqlərində Azərbaycan universitetlərinin göstəriciləri müzakirə olunub
Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi və “QS Quacquarelli Symonds” beynəlxalq reytinq agentliyi arasında işçi qaydada görüş keçirilib.
Agentliyin məlumatına görə, görüş zamanı QS qlobal və regional reytinqlərində Azərbaycan ali təhsil müəssisələrinin göstəriciləri müzakirə olunub.
Qeyd edək ki, əməkdaşlığın əsas məqsədi Azərbaycan ali təhsil müəssisələrinin qlobal rəqabətə davamlılığının artırılması, akademik dairələrdə və işəgötürənlər arasında ali təhsil müəssisələrinin nüfuzunun yüksəldilməsidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
Keçmiş dövlət müşavirinin intiharı baş tutacaqmı?
Bu gün M Teatr “Məhşər günü” deyəcək
Az öncə bir yazıda Fəvvarələr Meydanında keçirdiyimiz bir sorğudan bəhs etdik. Orda da M Teatrın adı hallandı. İndi yenə də M Teatrdan bəhs edəcəyik. Bu gün M Teatr “Məhşər günü” tamaşasını nümayiş etdirəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tamaşanın çox maraqlı süjet xətti var: vaxtlar uğurlu karyera qurmuş, amma, ölümə məhkum edilmiş keçmiş dövlət müşaviri "rus ruletkası" oyunu ilə özünü öldürmək qərarına gəlir. Hər açılmayan güllədən sonra o, həyatının vacib bir məqamını xatırlayır...
Quruluşcu rejissor: Gümrah Ömər
Müəllif: Gela Dumbadze
İştirak edirlər: Vidadi Həsənov Şəhanə Yusifova Tohid Əzim
Səhnələşdirmə: Vidadi Həsənov Rəssam: Umay Həsənova Musiqi tərtibatı: Amid Qasımov Xoreoqraf: Oksana Rəsulova
Foto: Pəri Arifqızı Dizayn: Şəhriyar Malikli
Əlbəttə ki, M Teatr-la tanışlığı olmayan kəs sual edəcək ki, bu nə teatrdır. Deyək: müstəqil "M Teatr" ("Mənim Teatrım") “Qanun" nəşriyyatının binasında məskunlaşıb. Kitablara həyat verən cəfakeş
insan - Şahbaz Xuduoğlu qucağını açaraq teatra da həyat verib, yaşam imkanı yaradıb. Xalq artisti Vidadi Həsənov başda olmaqla gözəl bir kollektiv çalışır bu teatrda.
Biletlər də münasib qiymətədir. Baxanlar əsla peşman olmayacaqlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
“Gizlənək adamların pisliklərindən...” – Xosrov Natilin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə “Biri ikisində” layihəsində bu gün növbədə Şeir vaxtıdır, Xosrov Natilin şeirləri ilə tanışlıqdır.
ŞEİR VAXTI
Xosrov NATİL
Ayaqüstü şeirlər
***
Ağ cuna hörmüşdü at şabalıdı,
Üstünə yağmışdı qar dənə-dənə.
Qızartı çökmüşdü yanaqlarına,
Qurdağız çiçəklər açmışdı süsən.
Allahın nəzəri üstümüzdəydi,
Göyüm ulduz-ulduz, Ayım tamaşam.
Bəyaz gecəsində pay bölgüsündə
Musiqi düşmüşdü bizə bu axşam.
Bəyaz günəş kimi doğdu bu gecə,
Ağ əllər, ayaqlar və bəyaz bədən.
İşıqlar soyundu tül paltarını,
Rəqqas pərvanələr çıxdı səhnədən.
Şərab şüşəsində qaldı soyuqluq,
Badələr istidən tər tökdü gecə.
Əlim kündə-kündə yandı qurtardı,
Amma ayaqlarım dondu bu gecə.
Dolu tökülürdü hovuza dən-dən,
Sonra damla-damla çisək yağışı.
Yanımda kölgələr su pərisiydi,
Göylər ulduz-ulduz təbil çalırdı.
Pərdələr yelləndi xəfif küləkdən,
Bizə arxasını çevirdi gecə.
Yenə pərvanələr, yenə işıqlar,
Yenə üzüüstə düşdü kölgələr.
Yenə də səhərin gözü açıldı,
Bir röya, bir nağıl bitdi bu gecə.
Yalançı bir adnan, bir ağ yalannan
Bir sevgi yaşandı, bitdi beləcə...
***
Burda Abşeronun Səttar tablosu,
Burda lalələrin ləçəyi xaldı.
Burda qərənfilin bircə adı var,
Burda axşam, səhər 20 Yanvardı .
Nə yazı yaz olur, nə payız payız,
Eləcə qış gəlir əncir dəyməmiş.
Eləcə yay olur çimərliyində,
Adamlar eləcə qaralır gündə.
Adamlar oxşardı, damlar oxşardı,
İç-içə otaqlar qonşuda itir.
Ümid adasında – ölü torpaqda,
Cənazə şəklində ağaclar bitir.
Burda duyğuların hissin məzarı,
Nə saçaq sünbülü, nə dəni vardı.
Stepan Razinin qaçaq papağı,
Zirənin, Gorganın mədəni vardı.
Uzanır borular sahilə qədər,
Yenə adam-adam sular çəkilir.
Qazını azaldır neft quyuları,
Dənizin dibindən qan iyi gəlir.
Küçələr, səkilər bezib əlindən,
Sahibsiz inəklər – naxırı itib.
Elə get deyirsən, gəlir üstünə,
Burda pişiklərin axırı itib.
Kimə yaxın düşsən, qara yaxacaq,
Kimə ölü desən, diriləcəkdi.
Kimə diri desən, ölüvay kimi
Gözləri gözünə dikiləcəkdi.
Torba tikəcəklər, söz qoşacaqlar,
Sözünü yüz kərə böyüdəcəklər.
Burda baş saxlamaq asan da deyil,
Səni dirigözlü “öldürəcəklər”.
Sən sevə biməzsən Ayı, Günəşi,
Dənizdən gün çıxır, Ayın göy adı.
Gözəl xanımların, dul qadınların,
Hamının üstündə qızlıq soyadı.
Uşağı, böyüyü gözünü tökər.
Səhəri, axşamı mobilləşibdi.
Burda “sev” kəlməsi ceyran belində,
Cinsəl gecələri adiləşibdi.
***
Kəpənək olaq,
Bir gün də olsa, uçaq “Emerald” otelinin mərtəbələrində,
Gizlənək adamların pisliklərindən,
Liftdən başlasın sevgi nəğməmizin nəqəratı da.
“Səni sevirəm” – deyib qucaqlayım belini,
Unudum xatirələrin sənə qüssə gətirən keçmişini.
Qoy həmişə sabah olsun, Günəş olsun,
Kədərlənmə, yaşıl gözlüm.
Sən kədərli olanda Tanrım qüssəli olur.
Alnına tökülən sarı saçların,
Köynəyində çiçək rəsmi
Sinəmə çəkilən dağdı.
Al geyinən mələyim,
Qız ayaqlım,
Sərv boylum,
Birdənəm.
***
Qoluma girmişdi mamont ağacı,
Başımda dumanlar at oynadırdı.
Günəşin altında ulduz papağım,
Bir də ay kölgəli yapıncım vardı.
Ayağım altında dərələr, dağlar,
Ayağım altında dəvələr, fillər,
Bircə baxışımla, bir qımırımla
Yazığa dönmüşdü nəhəng tifillər.
Yerdən boylanırdı papaqsız ordu,
Torpaqsız adamlar tor atırdılar.
Göydən bənövşəni, göydən laləni,
Elə fişəng-fişəng qoparırdılar.
Uçaqlar uçurdu məndən aşağı,
Uçağan ilanlar çox aşağıydı.
Quşlar dənləyirdi göy muncuqları,
Əlimdən mələklər qan ağlayırdı.
Yenə göy qurşağı yenə yeddi göz,
Yenə lələk, lələk, yenə ağ vərəq.
Dünyaya cənnətin ətri gəlirdi,
Qanadı çıxmışdı ipəkqurdunun.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03. 2023)
Fəvvarələr Meydanında bizi məyusluq gözləyirmiş…
Musiqili Teatr “Premyeralar paradı” təqdim edəcək
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının əməkdaşları növbəti ekspress-sorğunu Fəvvarələr Bağında keçirdilər, “Axırıncı dəfə nə zaman teatra getmisiniz və getmisinizsə, baxdığımız tamaşa hansı olub” sualını verdilər. Nəticə acınacaqlı oldu. 25 nəfərdən cəmi 2-si teatrda olduğunu bildirdi. Onun da birini heç hesaba almaq da istəmirik. 42 yaşlı çilingər Abuzər Əliyev uşaq vaxtı məktəbdən Azdrama aparıldığını və orada hansısa qaldırıcı kran sürən oğlanla qızın sevgisindən bəhs edən tamaşaya baxdığını bildirdi.
Milli Qeyri Hökümət Təşkilatları Forumunun prezidenti Rauf Zeyni isə əsl teatrsevər imiş. O, M-teatrin bir tamaşasını belə buraxmadığını qeyd edərək dərhal bizi martın 3-də M-teatrın “Məhşər günü” tamaşasına baxmağa dəvət etdi.
Əziz həmvətənlilərimiz. Bizim tetarlarımız min bir əziyyətlə ortaya gözəl tamaşalar qoyurlar. Niyə axı teatra getməyək? Gəlin Rauf bəyin dəvəti ilə bu gün M-teatra baş çəkək. Gələn həftə isə muzkomediya teatrına baş çəkək. Niyə? Çünki orada möhtəşəm teatr paradı gözlənilir. İndi də təfsilat:
Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrı milli teatrımızın yaranmasının 150 illiyi münasibətilə “Premyeralar paradı” layihəsi çərçivəsində üç yeni tamaşasını təqdim edəcək.
Layihə çərçivəsində təqdim olunacaq bu tamaşalar mart ayının 8-də və 11-də "Nəğməmə inan" (rus dilində), 9-da "Kimyagər (Azərbaycan dilində), 10-da isə “Anamın kitabı” (ingiliscə) nümayiş olunacaq. Tamaşalar axşam saat 19:00-da başlayacaq.
Xatırladaq ki, Xalq artisti, görkəmli bəstəkar Polad Bülbüloğlunun musiqiləri əsasında hazırlanan “Nəğməmə inan” tamaşasının quruluşçu rejissoru teatrın baş rejissoru Cavid İmamverdiyev, quruluşçu dirijoru Əməkdar incəsənət xadimi Fəxrəddin Atayev, quruluşçu rəssamı Vüsal Rəhim, quruluşçu baletmeysteri Əməkdar artist Nigar Şahmuradova, xormeysteri Əməkdar artist Vaqif Məstanovdur.
“Kimyagər” tamaşası görkəmli dramaturq Mirzə Fətəli Axundzadənin “Hekayəti-Molla İbrahimxəlil kimyagər” əsəri əsasında hazırlanıb. Tamaşanın musiqisi Xalq artisti, bəstəkar Səyavuş Kərimiyə məxsusdur. Əməkdar incəsənət xadimi Bəhram Osmanovun quruluşunda səhnəyə qoyulan bu tamaşanın ikinci rejissoru Elməddin Dadaşov, quruluşçu rəssamı Sevinc Həsənova, xormeysteri Əməkdar artist Vaqıf Məstanov, rejissor assistenti Tamilla Aslanovadır.
Musiqili Teatrda Mədəniyyət Nazirliyinin layihəsi olan “Anamın kitabı" tamaşası isə Azərbaycan dramaturgiyasının klassik nümunələrindən olan Cəlil Məmmədquluzadənin "Anamın kitabı" əsəri əsasında hazırlanıb. Səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru İradə Gözəlova, tərcümə edəni Tərlan Rəsulov, quruluşçu rəssamı Vüsal Rəhim, videomühəndisi Murad Həsənovdur. Döyüş səhnələrinin və rəqslərin quruluşu Xalq artisti Pərviz Məmmədrzayev və rejissor Zaur Əliyevə aiddir.
Biletləri şəhərin bütün mərkəzləşdirilmiş kassalarından, “ASAN xidmət” mərkəzlərindən, eləcə də “İticket.az” saytından əldə etmək mümkündür.
Sizə nə qalır? Tamaşaya getmək. İnanın ki, peşiman olmayacaqsınız.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
Bu gün Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Azərbaycanın Əməkdar artisti Aleksey Miltıxın konserti təşkil ediləcək
Bu gün Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Bakıdakı Rus Evinin dəstəyi ilə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti, violonçel ifaçısı Aleksey Miltıxın konserti təşkil ediləcək.
Rusiya İnformasiya və Mədəniyyət Mərkəzindən (RİMM) verilən məlumata görə, “Solo” adlı konsert Aleksey Miltıxın istedadını qiymətləndirənlər üçün böyük hədiyyədir.
Dinləyicilər bu konsertin proqramına daxil edilmiş klassik və estrada əsərlərinin nəfisliyini, lirik nümunələrin zərifliyini duyacaq, rok improvizələrindən enerji alacaqlar.
Alekseyin yeni formatda birinci solo konsertinə getmək şansını qaçırtmayın.
Bakıdakı Rus Evinin və Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin dəstəyi ilə baş tutacaq konsertin təşkilatçısı StolitsA.rt saytıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
Fəxrəddin Manafov o aktyoru necə pərt etdi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir. Növbəti təqdim edilən Fəxrəddin Manafovdur.
FƏXRƏDDİN MANAFOV
(1955)
***
Çəkiliş prosesi çox mürəkkəb və maraqlı olur. Çünki meydançada müxtəlif peşə sahibləri işləyir və bütün diqqət təbii ki, aktyor üzərinə yönəlir. Bir neçə-əhvalat danışım…
Demək, bir dəfə çəkilişdə operatoru kimsə çox əsəbiləşdirmişdi. Adam yerə-göyə sığımırdı. Səsini almışdı başına:
– Bu dəqiqə buraları alt-üst edərəm! – deyib çığırırdı.
Axırda Rasim Ocaqov dözmədi:
– Yaxşı da, başa düşdük, kamera əlindədir, bir dublda Fəxrəddini tərsinə çəkərsən, buralar alt-üst düşər, sən də arzuna çatarsan…
***
Kinoya təzə çəkilən vaxtlarım idi, yeni filmə çəkilirdim. Bizim məşhur aktyorlardan biri çəkiliş meydançasından kənarda, sərin bir yerdə ayağını ayağı üstə aşırıb, oturmuşdu. Mənim yerim bitəndən sonra su içmək üçün qan-tər içində qaçaraq, həmin məşhurun yanına gəldim. Adam məni görəndə:
– Hə, cavan oğlan, orda işlər necə gedir? – xəbər aldı.
Mən də su içə-içə:
– Nə bilim, – cavab verdim, – Rasim Ocaqov dedi ki, bu gün mənə qədər çəkilən yerlərin hamısı zibildir.
Adam qaşlarını çatıb mənə baxdı:
– Deyəsən axı, bu gün səhərdən məni çəkiblər!
İkimiz də güldük…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2022)
Gürcüstanda ilk dəfə azərbaycanlı məktəblilər Novruz bayramında istirahət edəcəklər
Çox pozitiv xəbərdir. Novruz bayramı ilə əlaqədar martın 21-i Gürcüstanın Azərbaycandilli məktəblərində istirahət günü olacaq. Gürcülər axır ki, haqq yoluna gəliblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, martın 21-nin Gürcüstandakı azərbaycanlı məktəblilər üçün istirahət günü elan edilməsi ilə bağlı gənc alim, iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru və ictimai fəal Aygül İsayevanın təşəbbüsü ilə bir qrup müəllim və ictimaiyyət nümayəndələri ölkənin Təhsil və Elm Nazirliyinə müraciət edib. Nazirliyin cavab məktubunda deyilir: “Gürcüstan Prezidentinin 2010-cu il 23 mart tarixli 187 saylı Fərmanına əsasən, Novruz bayramının qeyd edilməsi ilə əlaqədar martın 21-i Gürcüstanda bayram günü elan edilib (qeyri-iş günü deyil). Novruz bayramının qeyd edildiyi bələdiyyələrdə martın 21-i dövlət və özəl məktəblərdə istirahət günü elan edilib və bu hüquq, səlahiyyət milli kurikulumda da öz əksini tapıb. Martın 21-nin bayram günü elan olunması ilə əlaqədar Azərbaycandilli məktəblərin müraciəti əsasında istirahət gününə razılıq veriləcək. İctimai məktəblərdə tətil müddəti normativ aktla təmin edilib. Yaz tətilinin müddəti martın 8-dən 15-dək müəyyən edilib”.
“Fürsətdən istifadə edərək qardaş azərbaycanlılara dərin ehtiramımızı bir daha bəyan edir və milli varlığın qorunub saxlanması, daha da inkişaf etdirilməsi yolunda sizə bundan sonra da dəstək verməyə hazır olduğumuzu bildiririk”, – deyə nazirliyin məktubunda vurğulanır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
Yazıçı-alim Sadıq Qarayev kursantlarla görüşəcək
Bu gün Zığ qəsəbəsində yerləşən Heydər Əliyev adına Hərbi İnstitutda müəllim və kursant heyətinin yazıçı-alim Sadıq Qarayevlə görüşü keçiriləcək. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Sadıq Qarayev məlumat verib.
"HEYDƏR ƏLİYEV-100. Azərbaycançılıq məfkurəsi milli dövlətçiliyimizin işıqlı yoludur: Yazıçı- alim Sadıq Qarayevin əsərlərində Heydər Əliyev ideyaları və azərbaycançılıq" mövzusunda olacaq görüşdə yazıçı-alimin Ümummilli lider barədəki fikirləri diqqətə çatdırılacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
“Sarı göyərçinlər” –Ayxan Ayvazın hekayəsi
SilkWay Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalının Azərbaycan turunun 32 finalçısının əsərlərindən ibarət Antologiya bu il “Azərkitab” Yayınlarında nəşr olunacaq. Festivalın rəsmi media dəstəkçisi olan “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı antologiyaya daxil ediləcək əsərlərlə oxucularını tanış edir.
Ayxan Ayvaz, “Sarı göyərçinlər”
Ayxan Ayvaz 1 aprel 1992-ci ildə Gürcüstanın paytaxtı Tiflis şəhərində anadan olub. Atası, yazıçı Eyvaz Əlləzoğlu 1996-1998-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Gürcüstandakı Səfirliyində ikinci katib kimi fəaliyyət göstərib. 1998-ci ildə ailə Bakıya gəlir və Ayxan da ilk təhsilini burada alıb. 2009-ci ildə Bakı Slavyan Universitetinin pedaqoji fakültəsinin rus dili ixtisasına qəbul olunub, 2014-cü ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirib.
2011-ci ildə atası Eyvaz Əlləzoğlu insultdan dünyasını dəyişib. Həmin il yazıçının anası da vəfat edib. Və bu tale zərbəsi Ayxanın bütün yaradıcılığında kədər və nisgil izi qoyubdur.
Ayxan 2008-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin nəzdindəki Gənc Ədiblər Məktəbindəki fəallığına görə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv seçilib. Əmək fəaliyyətinə jurnalistika ilə başlayıb, yazdığı yazıları, aldığı müsahibələri ilə jurnalist kimi tanınıb.
2018-ci ildə sosial şəbəkələrdə başlamış və tez bir zamanda trendə çevrilmiş “Hər yer ədəbiyyat” hərəkatının ideya müəllifi və rəhbəri olub. Bir çox yazıçının da qoşulduğu bu hərəkatın əsas məqsədi Azərbaycanın yerli müəlliflərini tanıtmaq və ölkədəki kitab bazarını dirçəltmək idi.
Çox erkən yaşda “Ulduz” jurnalında ilk hekayəsi çap olunur. Daha sonra tez-tez Kiçikbəy, sonra isə Ayxan Ayvaz imzası ilə hekayələri “Ulduz”,” Azərbaycan”, “Alatoran” jurnallarında, “Ədəbiyyat qəzeti”, Kulis.az, qaynar.info kimi qəzet və saytlarda dərc olunub. 2011-ci ildə çap edilən “Mən necə Polat Alemdar” oldum komik romanı yazıçının ilk qələm təcrübəsi hesab olunur. 2017-ci ildə “Buri” adlı hekayələr kitabı “Qanun” nəşriyyatı tərəfindən çap olunmuş və ciddi müzakirələrə səbəb olub. Buri (gürc. პური) gürcücə çörək deməkdir. Yazıçı təqdimat günü kitabla bərabər oxuculara bir dilim çörək də verərək maraqlı bir performans sərgiləyib. Kitabın tirajı həmin ili satılıb qurtarıb.
Hekayələri haqqında yazıçı Əlibala Hacızadə, Əkrəm Əylisli, Seyran Səxavət, Səfər Alışarlı, Şərif Ağayar, Mirmehdi Ağaoğlu, Kənan Hacı, Qismət Rüstəmov, Qan Turalı, Mina Rəşid, Orxan Həsəni, Tural Cəfərli, tənqidçi Əsəd Cahangir, Elnarə Akimova, Nərmin Cahangirova və başqa tanınmış qələm adamları yazılar yazıb, fikirlər söyləyib. Yazıçının hekayələri türk, rus, ingilis, gürcü dillərinə çevrilib, bir çox xarici ölkənin almanaxlarında dərc olunub. Eyni zamanda yazıçı tərcümə fəaliyyəti ilə də məşğul olub. Onun tərcüməsində məşhur Nobel mükafatlı yazıçı Fransua Moriakın Qurbanlıq quzu romanı və məşhur yəhudi əslli yazıçı Stefan Sveyqın novellalarından ibarət “Bir ürəyin qürubu” kitabı çap edilib.
2009-cu ildə Ayxan Ayvaz Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin keçirdiyi şeir və hekayə müsabiqəsində nəsr nominasiyasına, 2010-cu ildə Nəsimi Milli Mükafatında hekayəsinə görə ilk üçlükdə yer alıb. “Monoton” hekayəsinə görə 2013-cü ildə Azadlıq Radiosunun təşkil etdiyi Ədəbi Azadlıq şeir-hekayə müsabiqəsində üçüncü yerə layiq görülüb. 2016-cı ildə isə Yaradıcılıq Fondunun təşkil etdiyi Quran motivləri əsasında hekayələr müsabiqəsində “Qaranlıq və işıq” hekayəsi mükafat qazanan hekayələrdən olub.
Uşaq vaxtı ona elə gəlirdi ki, bütün təyyarələrin içində atası var. Hər gün təpənin üstünə çıxıb əlini alnında günlük eləyir, uzun-uzadı göy üzünə baxırdı. Lal-tərpənməz buludlar həmişəki yerində durub uşağa gülümsünürdü. Onun gözləri isə ət uman pişiklərin gözləri kimi ümidlə göy üzünə tuşlanırdı.
- Göyərçin! – görən kimi sevincək dillənir və dabana tüpürüb arxasınca yüyürürdü. Elə bu vaxt namərd daşlardan birinə ayağı ilişir, üzü üstə yerə dəyirdi. Burnunda torpağın qoxusu təəssüflə göy üzündəki nazik tüstüyə baxırdı...
İş yerinə gedəndə də yolboyu göydə təyyarə axtarmaq adətini itirməmişdi. İndi “Göyərçin”in arxasınca qaçan uşaq deyildi, böyümüşdü, boyu iki metr olmuşdu. Qolları təyyarə qanadları kimi uzanmışdı. Göy üzü elə bil daha yaxına gəlmişdi. Aşağıdan baxanda göy üzünü çiynində daşıyan adama bənzədərdiniz onu. Başının üstündə buludlar, uçan quşlar.
Onun danışdığı bircə lətifə vardı, o da təyyarəylə bağlıydı:
“İki nəfər gedirlər aeroporta. Biri deyir ki, a kişi, bu terroristlər bu boyda təyyarəni necə qaçırdırlar. O birisi də deyir, səndə heç ağıl yoxmuş, təyyarə göydə bapbalaca olandan sonra oğurlayırlar”.
İş yoldaşları lətifəyə yalandan hırıldayırdılar. Bezsələr də, gülməliydilər. Mısmırıqlarını sallayan və yalandan üzünə təbəssüm qonduran iş yoldaşları hiss edirdilər ki, bu lətifə onu ayaqda saxlayır.
- Mən daha təyyarəyə minə bilmərəm. – keçən il bu sözləri rəhbərə güc-bəla demişdi. – Həkim deyib ki, bir də təyyarəyə minsən öləcəksən.
Rəhbərin qalın qaşları bir dırnaq boyu qalxmışdı:
- Əsas sağlıqdır. Siz gözəl jurnalistsiz. Heyf. Sizin kimi xaricdən reportaj hazırlayacaq jurnalisti tapmaq çətin olacaq.
O gündən göylərdə keçən iş həyatı yerə enmişdi. İndi sevimli təyyarələrinə ancaq aşağıdan yuxarı baxa bilirdi. Eynən uşaqlıqdakı kimi.
Əvvəl həftə səkkiz, mən doqquz səyahətlərdə olur, təyyarədən aşağıya baxanda əlini günlük eləyib göyə baxan uşaqla qarşılaşırdı. Uşaq iki əlini də qaldırıb bayraq tək yelləyir, tez də yoxa çıxırdı. Təpə qalırdı gözünün qabağında, bir də konserva qutusunu şillələyən küləklər...
“Ata! Gözlə məni!” – təzədən peyda olurdu uşaq.
Sonra o təpə evə çevrilirdi, o uşaq anasının qucağında mızıldanırdı:
“Atam başımın üstündən keçdi, görmədi məni”.
Hər dəfə də anası onun bu sözlərinə uğunub gedir, sonra da gözlərini tavana zilləyib susurdu.
“Atam gələcək, hə, mama?”
“Gələcək... Sən yat...”
- “Göyərçin”ə bax. – iş yoldaşına göstərib gülümsündü.
- Yaman sürətlə gedir e...
- Keçən il onun içində idim.
- Həkimlərə çox inanma. Onlar hər şeyi böyüdürlər. Bəlkə qorxusu yoxdur...
Susdu. Həkim bəhanəydi. Onun təyyarəyə minməyə ürəyi gəlmirdi artıq.
Qəmli səmada süzən təyyarə boş vərəqə qoyulmuş nöqtəyə bənzəyirdi. O nöqtə yavaş-yavaş irəli gəlirdi və yaxınlaşdıqca onu həyəcanlandırırdı. Qulağına səs gəlirdi: “Ata, burdayam, düş aşağı da”. Daha yaxşı görməsi üçün gözlərini qıyırdı. Amma təyyarə gözündə heç cür böyümürdü, uşaq vaxtındakı kimi bapbalaca qalırdı. Uzaqdan baxanda inana bilmirdi ki, atası ora yerləşər. Ora heç siqaret qutusu da yerləşməzdi.
- Atam yekədi, ya göyərçin?
- Atan – anası gülə-gülə cavab verirdi.
- Eee, onda göyərçinə necə minəcək?
- Qanadında gələcək... Yat bala...
Gözünə yuxu gedəndə təyyarənin qanadının üstündə bardaş qurub buludların arası ilə gedirdi. O biri qanadın üstündə də atası görünürdü. Sonra təyyarə növbəti böyük buludun içində yoxa çıxırdı...
“Oğlum, - anasının səsi gəlirdi buludların arasından, - qorxma, yuxudu. Özünə gəl”.
Gözünü açmağı ilə qaranlıq da yoxa çıxırdı, qaranlıqdakı təyyarə də, işıq da, buludlar da... Bircə anası olurdu qabağında.
“Atam nə vaxt gələcək, mama?”
“Gələcək, darıxma. İşləməyə gedib.”
“Mənə göyərçin alacaq gələndə?”
“Hə, alacaq.”
Yuxularına girən təyyarələr həmişə qəzaya uğrayırdı. Qırıq-sökük “göyərçin”in içində anasını tapırdı. Sevincək yerində tullanır, ardınca təyyarə sayaq qollarını açıb anasının üstünə gedirdi. Uzaqdan atası əl eləyirdi, ona tərəf yüyürmək istəyəndə ayaqları yerə yapışırdı...
- Atam biznən niyə gəlmədi? – anası səs-küyə özünü yetirəndə sual güllə kimi açılırdı.
- Gələcək. İşi çıxdı. Gələcək...
Günlər uzanırdı, atasının şəklinə baxa-baxa böyüyürdü. Hərdən o fotodakı adama bığ qoyurdu, saçını ağardırdı. Atasının boş qalmış yerinə özünü çəkirdi. İstəyirdi şəkildə atasının əlindən tutsun, amma o fotodakı adamın əlləri cibində olurdu.
- Mən böyüyəndə çoxlu göyərçinim olacaq, hə?
- Hə, gözəl balam, hə.
- Atam da orda olacaq?
- Göyərçinlərin birində olacaq. Atan sənnən gizlənqaç oynayır. Tapa biləcəksən onu?
- Hansı göyərçindədir bəs?
- Sarı göyərçində.
İşdə boş vaxt tapan kimi yeni kəşfinin həzzini yaşayırdı. Yeni kəşf nə olasıdır? İnternetdən dünyanın üstündə uçan təyyarələri tapmışdı. Təyyarələr sapsarı idi, dünya da yaşıl.
- Bax bu Romaya gedir... – iş yoldaşından birinə göstərirdi. – o birisi Moskvaya.
- Bakıya gələn var?
- Baxaq bir... Biri gəlir. De ha...
- Qəza olanda da bilirsən?
- Bəd danışma!
Başqa günkü dialoq:
- Gəl bura... Bu təyyarəyə bax, Nyu-Yorka uçur. Bu reysnən getmişdim mən.
- Neçə saata çatmaq olur?
- Baxır da, bir xeyli çəkir. Siqaret də qoymurlar çəkməyə.
Növbəti dəfə:
- İndi azdılar. Bir azdan çoxalacaq. Buna bax, Türkiyəyə gedən çoxdu.
- Suriyaya bax!
- Heç təyyarə yoxdu.
- Biz tərəf bəs?
- Gələn yoxdu.
Danışdığı adam ürəyincə olmayanda başından eləyirdi, təkrar gözünü ekrana zilləyirdi. Qızıl rəngində təyyarələr çoxala-çoxala ekranda uçurdular. Stula yayxanır, əllərini başında çarpazlayıb gülümsəyərək dünyanın müxtəlif istiqamətlərinə gedən təyyarələrə baxıb özünü onların içində hiss edirdi. Kofesini udumlayaraq pəncərədən aşağı, nöqtə boyda dünyaya tamaşa etdiyini xatırlayıb məmnun-məmnun gülümsəyirdi. Həyat nə gözəl idi onda! Bircə o uşaq... Əlləri qaşlarının üstündə göy üzünə baxan o uşaq... Bircə o uşaq gözünə görünəndə ürəyi bulanırdı.
“Ala, bax, atan göyərçin göndərib” – ad günündə anası tortun şamlarını üfürəndən sonra masanın üstünə qoyub təbəssümlə oğluna baxdı.
Böyük “Göyərçin” idi, qırmızı qanadları vardı. O təyyarə həyatında aldığı ən gözəl hədiyyə olmuşdu. Bütün gününü onunla keçirirdi. Təpənin başına çıxıb uçurdurdu, gecələr onu qucaqlayıb yatırdı.
Təyyarələrin uçuşuna baxa-baxa öz xəyallarının arxasınca təyyarə göndərirdi. O təyyarə gedib bir yerdə ilişirdi, dumana bürünürdü, ətrafda göz-gözü görmürdü.
İş yoldaşları onun heyranlıqla baxdığını görəndə uğunub gedir, arada zarafatlarından da qalmırdılar:
“Arxasınca su at”
“Təyyərələrinə dən səp”
Onun heç vecinə deyildi. Zarafat eləyirlər, eləsinlər. Bircə onu “Göyərçin”lərindən ayrı salmasınlar.
- Təyyarəni niyə bu qədər sevirsən? – işdən çıxmışdılar, dostu ilə metroya düşürdülər.
- Nə bilim...
- Həqiqi, maraqlıdır mənə.
- Atamı görürəm orda.
- Pilot olub atan?
- Yox.
- Bəs nə?
- Elə bilirdim ki, atam ancaq təyyarəylə qayıdacaq.
Sükut çökdü.
- Həkim nə deyir?
- Nə həkim?
- Təyyarəyə minə bilməzsən demişdi e...
- Əşşi, özüm uydurmuşam.
- Necə ki?
- Boş ver.
Göy üzü bayram xonçası kimi qıp-qırmızıydı.
Ürəyindən keçdi ki, təyyarənin içində olsun, əlini pəncərədən çıxarıb o qırmızı səmaya toxunsun.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)
Sabah Bakı Sirkində Pavel Rujilo, Oleq fon Suvoroff və digərləri fırtına qoparacaqlar
Sirk rəsmiləri son 20 ilin ən unikal proqramından bəhs edirlər
Kim desə ki, sirk uşaqlar üçündür, kökündən yanılır. Sirk hamı üçündür. Və hansı şəhərdə daimi sirk varsa onun əhalisi bəxtəvər sayılır, çünki onlar şapitoya, kabareyə möhtac qalmır. Və bəndəniz - “Ədəbiyyat və incəsənət”in bu yazını hazırlayan əməkdaşı Bakı sirkində əsəcək rüzgar barədə eşidəndə çox sevindi və elə sabah özünü ilk tamaşaya çatdırmaq barədə qərar verdi.
İndi də keçək təfsilata. Nə olacaq, necə olacaa? Bakı Dövlət Sirki yaz mövsümü üçün “DZİVA” sirk şousunun nümayişinə sabah start verir. Bu şounun təşkilatçısı Monte Karloda keçirilən beynəlxalq sirk festivalının laureatı Allahverdi İsrafilovdur.
Proqramda Monte Karlo festivalının iştirakçıları, eləcə də “Cirque du Soleil”in (Dü Sale) səhnəsini fəth etmiş müxtəlif ölkələrin peşəkar sirk artistləri çıxış edəcəklər.
Şounu Parisdə keçirilən sirk festivalında bürünc medal qazanan janqlyor Pavel Rujilo, kloun sənətinin tanınmış simaları - Oleq fon Suvoroff və Andrey Jiqalovun məşhur duetləri, tədbirin süjet xəttinin əsasını təşkil edən təlimçi Rostislav Qavrılivun şir və pələnglərinin unikal çıxışları bənzərsiz edəcək.
Bundan başqa, uçuş gimnastlarının kollektiv qeyri-adi fəndləri, təşkilatçı Allahverdi İsrafilovun məhz bu proqram üçün hazırladığı “Inna&Darya” duet nömrəsi də şouya xüsusi maraq qatacaq.
Proqramda Bakı Dövlət Sirkinin artisti Günay Nuriyevanın “Kauçuk qız” adlı nömrəsi də xüsusi maraqla qarşılanacaq.
Qeyd edək ki, proqram ilk olaraq valideyn himayəsindən məhrum, sağlamlıq imkanları məhdud olan, şəhid, qazi ailələrinin uşaqları üçün nümayiş olunub. Kütləvi baxış isə sabahdan etibarən reallaşacaq, aprel ayının 30-na kimi həftənin şənbə və bazar günləri tamaşaçılar şoudan feyziyab ola biləcəklər.
Biletləri şəhərin bütün kassalarından və İticket.az saytından onlayn əldə etmək mümkündür.
Haydı, hamı sirkə!
Şəkildə: Pavel Rujilo bilyard şarları ilə məşhur tryukunu göstərir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.03.2023)