Super User
Mədəniyyət naziri Anar Kərimov Xalq artisti Sərdar Fərəcovla görüşüb
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Anar Kərimov Əməkdar incəsənət xadimi, Fəxri Mədəniyyət işçisi, Xalq artisti, Üzeyir Hacıbəylinin Ev-Muzeyinin direktoru Sərdar Fərəcovla görüşüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Sərdar Fərəcovu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik edən nazir onun musiqi sənətinin inkişafındakı xidmətlərini, xüsusilə çoxillik pedaqoji fəaliyyətini vurğulayaraq sənətkara ən xoş arzularını çatdırıb.
Bildirib ki, yubilyar sənətkar Azərbaycan mədəniyyətini, musiqi sənətini respublikada və xaricdə təbliğ edərək bir neçə sərgilərin və konsertlərin təşkilatçısı və iştirakçısı olmuş və özünü fəal, təşəbbüskar və işgüzar rəhbər kimi göstərmişdir. Sərdar Fərəcov müxtəlif illərdə 50-dən çox tamaşaya musiqi bəstələyərək musiqi sənətinin inkişafına töhfələrini vermişdir.
Sonda nazir yubileyi münasibətilə Sərdar Fərəcova möhkəm cansağlığı və yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb, sənətkarı Mədəniyyət Nazirliyinin "Şuşa - 270" döş nişanı ilə təltif edib.
Sərdar Fərəcov göstərilən diqqətə görə nazirə öz dərin təşəkkürünü bildirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
Azərbaycan Memarlar İttifaqının qurultayı barədə daha geniş
Xəbər verdiyimiz kimi, dünən - dekabrın 9-da Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Azərbaycan Memarlar İttifaqının XX qurultayı keçirilib. İlkin məlumatdan sonra daha geniş məlumatı oxucularımıza təqdim edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, qurultay iştirakçıları əvvəlcə Fəxri xiyabanda xalqımızın Ümummilli lideri, müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu Heydər Əliyevin xatirəsini ehtiramla yad edib, məzarı önünə əklil qoyublar.
Görkəmli oftalmoloq alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın da məzarı üzərinə tər çiçəklər düzülüb.
Muğam Mərkəzində davam edən tədbiri giriş sözü ilə Azərbaycan Memarlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri Elbay Qasımzadə açaraq ölkəmizdə memarlığın keçdiyi inkişaf yolundan danışıb. Bildirib ki, memarlığın inkişafı dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin və Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti xanım Mehriban Əliyevanın daim diqqət mərkəzindədir. Bu gün Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Azərbaycanda və dünyanın bir sıra ölkələrində tarix-memarlıq abidələri bərpa edilir.
Prezident Administrasiyası Humanitar siyasət, diaspor, multikulturalizm və dini məsələlər şöbəsinin müdiri Fərəh Əliyeva dövlətimizin başçısının qurultay iştirakçılarına təbrik məktubunu oxuyub.
Mədəniyyət naziri Anar Kərimov çıxışında nazirliyin Memarlar İttifaqı ilə uzun illərdir davam edən səmərəli əməkdaşlığından, tarixi-mədəni abidələrimizin bərpası sahəsində birgə görülən işlərdən danışıb. Bildirib ki, Azərbaycan hələ min illər əvvəldən tarixi abidələrə malik olmuş, bu da xalqımızın nə qədər inkişafda olduğunun göstəricisidir. Bu ənənələr davam edərək müasir dövrə qədər gəlib çatıb.
Nazir, həmçinin diqqətə çatdırıb ki, Mədəniyyət Nazirliyi olaraq biz daima Memarlar İttifaqı ilə birgə işləyir və dəstək oluruq: "Son bir il ərzində ittifaqla bir neçə layihəmiz reallaşdırılb. Tarix-memarlıq abidələrinin reyestrinin elektonlaşdırılması məqsədilə ittifaqla işçi qrup çərçivəsində sıx əməkdaşlıq etmişik. Bu gün bu proseslər və islahatlar müzakirə edilir. Onlar da bu işə öz töhfələrini verirlər. Bu ilin iyun ayında Memarlar İttifaqı ilə Ağstafada konfrans keçirildi. Regiondakı abidələrə baxış oldu. Bu ənənənin bundan sonra da davam etdirilməsi planlaşdırılır. Belə ki, Vətən müharibəsindəki qələbəmizdən sonra Qarabağımızda quruculuq işləri başlanılıb. Bu quruculuq işlərində memarlarımızın da üzərinə məsuliyyət düşür. Həmin ərazilərdə mədəni abidələrimiz və müəssisələrimizin əksəriyyəti dağıdılıb. Burada üzərimizə düşən vəzifə bu abidələri bərpa edərək yeni nəslə ötürməkdir".
Daha sonra nazir Memarlar İttifaqının sədri Elbəy Qasımzadəyə, Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin rektoru Gülçöhrə Məmmədovaya “Şuşa İli” çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən nəşr etdirilən kitabları hədiyyə edib.
Qurultayda, həmçinin memarlıq sənətinin inkişafında göstərdikləri xidmətlərə görə bir qrup memara nazirliyin fəxri fərmanları təqdim edilib.
Qurultay öz işini hesabatların dinlənilməsi ilə davam etdirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
“50-yə çatmaq necə bir olaydı, Səlimdən öyrənəcəm…”
Səlim Babullaoğlunun 50 yaşına dost sözü
Əkbər Qoşalı yazır
Səlimi uzun illərdir tanıyıram. İndi ikimiz də gəlib 50-ni haqlamışıq – o məndən 4 ay böyükdü və beləliklə, 50-yə çatmaq necə bir olaydı, bir az da ondan öyrənmiş olacam. Riyaziyyatda 50-dən sonra 51 gəlir, ədəbiyyatda, sənətdə sanki 50-dən sonra 100 gəlir (bunu 50-ni haqlamış başqa dostlar haqqında yazarkən də ifadə etmişəm ola bilərəm)… Ustadlar ustadı Aşıq Alı demiş, əllini aşırdın, yüzə nə qaldı?.. Xalq şairi Osman Sarıvəllisə, “Kim ki yüz il yaşamadı, günah onun özündədir” deyirdi. Ancaq yaşamaq var, yaşamaq var – o ömür ki, dolu-dolu, zehnü-zəhmətlə, yaradıcılıqla donatılmadı, burax başını getsin. Necə deyərlər,
“Harda başlar, harda bitər bir ömür? –
Bir ömürdə bəzən bir ömür,
Bir qələmdir, bir ağ dəftər, bir ömür,
Bu yığvaldı, elə-belə gəlməyib”…
Azərbaycan ədəbiyyat aləmində 50-nin həssaslığının bir digər səbəbi “Səməd Vurğun yaşı” olması ilə sıx bağlıdır. Belə bir məzmuna ortaq ola bilərik ki, yaradıcı insan 50-yədək şöhrət zirvəsini fəth etmədisə, ciddi ədəbi-ictimai xidməti ilə seçilmədisə, 50-dən sonrası ya nəsib… Əgər “40”-ı “xatalı yubiley” yaşı sayar və xüsusi qeyd etməzlər deyə duymuşuqsa, 50-ni qutlamaq bir vəfa borcundan ziyadə, ömür təntənəsi kimi gəlir mənə. Dövlətə də, cəmiyyətə də, sənətçiyə də təntənə lazım olur. 50 yaş şair ömrünün bayramıdır, hesabatıdır, 100-ə boylanışıdır. 50 zarafat deyil, bütün zarafatları digər aralıq yubileylərə saxlayıb, 50-ni sanballı keçirmək, ədəbiyyatçının dostlarının mənəvi öhdəliyidir.
Çox şükür Səlim 50-yə sağ-salim və dolu-dolu gəlib çıxıb. Bəs Səlimin özəllikləri nədədir, onu fərqli qılan nələrdir? Mənə elə gəlir, şair Səlim Babaullaoğlu adının yanında ilk yazılmalı söz səliqə-səhman, nizam-intizam və ədəbiyyatçı, ictimai xadim məsuliyyətidir. Hərçənd ədəbiyyatda zövqlər dartışılmaz deyilir, yenə olsun, onun ədəbi zövqü ilk növbədə, qurucusu olduğu “Dünya ədəbiyyatı” dərgisində - özü də, yalnız mətn-mündəricədə deyil, illüstrasiya, poliqrafiya anlamında da təcalla edir. Səlim yalnız şair kimi deyil, zövqlü dizayner, tələbkar redaktor, həssas naşir kimi seçilir.
Səlim Babullaoğlu çoxşaxəli fəaliyyət özkeçmişinə malikdir, ancaq həmişə məhz ədəbiyyat cəbhəsinin, ədəbi-bədii yaradıcılığın çoxşaxəliliyi içində olub.
O, 90-cılar ədəbi nəslinin öz ədəbi kredosuna sadiq olan azsaylı yazarlarındandır. Səlim “hərşeyşünas”, nə olur olsun, adım orda olsun “düşüncə”sində olanlardan deyil. Bilirsiz, məhz bu ampulada qalmaq heç də asan məsələ deyil. Səni görməyə bilirlər, sənin yanından ötə bilirlər, sabun köpükləri ilə şişə bilirlər və sən sanki gözdən, könüldən uzaq qala bilirsən. Üstəlik, o sabun köpüyü sıradan çıxınca da, sağdan-soldan üstünə qaramat yağdıra bilirlər. Sanki demək istəyirlər: “Sən niyə ayaq üstəsən, niyə yıxılmırsan axı”?! – Bəli, “başarı bədəl istər” (N.Gənc)…
Səlim Babullaoğlu çətin anlarda kübarlığını saxlamağı bacaran dostlarımızdandır. Onun yanında baş verən anlaşılmazlıqlara benzin tökməz, tanıdıqlarının savaşmalarından həzz almaz, anındaca, kübarca müdaxilə edib, xoşməramını nümayiş etdirər.
Onunla mənim də armada anlaşmazlıqlar olub – zarafat deyil, birigid ömründən artıq müddətdir tanıyırıq bir-birimizi; ancaq hər ikimiz anlaşmazlığın düyünə dönməsinə müsaidə etməmiş, mükün olan ən qısa zaman kəsiyində, daha yaxşı günlərə adlamışıq. Türk şairi Atila İlhanın üslubunda desək, dartışmalar dostluqlara daxil…
Səlim maneələr aşmaqda səbr yiyəsidir, bir neçə situasiyada şahid olmuşam. Şair və səbr – bax, bu heç də tez-tez rastlaşdığımız olay deyildir. O, yaradıcılığında da öz təmkinini əks etdirən yazarlardandır. Bu məziyyətlər onda 50 yaş ərəfəsində daha çox müşahidə edilmiş ola bilər amma mən bunu illər öncədən görmüşəm və bu özəlliklərlə o, mənə yaşından irəli təsir bağışlayıb. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi vəzifəsini daşıdığından bərisə, daha qucaqlayıcı, daha barışdırıcı görmşəm onu.
Səlim Babullaoğlu miqyaslı düşünür, xırda işlərə ömür sərf etmir. Belə bir məşhur deyim var, “İnsan böyük işlərlə məşğul olduqca, böyüyür, xırda işlərlə uğraşınca, özü də hiss etmədən xırdalanmağa başlayır”… Yubilyar dostumuzun imzası olan layihələrə, adı keçən kitablara baxıb, onun düşüncə miqyasını, fəaliyyət sferasını aydın görmək olar. “Şuşaya salam”, “Xalq əmanəti”, “Dünya ədəbiyyatı”, beynəlxalq ədəbi əlaqələr… və s…
O, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qəbul komissiyasının başqanı olduğu müddətdə illərdir qəbul növbəsində gözləyən neçə yazarın sevincinə səbəbkar oldu. Necə? – Çox sadə şəkildə: obyektiv, tərəfsiz, qərəzsiz olmaqla! O, hər kəsin sənədlərinin komissiya üzvləri tərəfindən dəyərləndirilməsinə münbit ortam yaratdı. Dedi ki, üzvlük üçün müraciət edən yazarda istedad işartısı varsa, uğur qazanacaq, yoxdursa, vəsiqə ona istedad verəsi deyil. Bu, özünəxas ədalətli yanaşmadr. Həm insanların könlü qırılmır, gözü yoldan yığılır həm də mühit qazanır, qabında bir şey varsa, üstə gəlir, yoxsa, xəlbirlə su daşımağın mümkünsüzlüyünü özü görür, özü özünü dərk edir. İdrak etməyənlərin işi isə Tanrıya qalıb, onu bəndələr komissiya ilə, iclasla, qərarla, vəsiqə ilə çözə bilməz zatən…
Yubilyarın bir neçə kitabı gün üz görüb, məncə, onların içində “İlyas Göçmənin şeir dəftəri” əlahiddə yerə malikdir. Bu nəcib kitabda Səlim şair-rəssam, etüd ustası kimi çıxış edib. İlyas Göçmənin çəkdikdlərini Səlim sözə çevirib. Rənglə Sözün qardaşlığı, İstanbulla Bakının anlaşması, Türkiyə ilə Azərbaycanın strateji müttəfiqliyi bir nəcib kitabda da boy atıb, çiçəkləyib…
Səlim qədirşünas aydınlarımızdandır. Çox çox təəssüflər ki, qədirbilənlik bir dəyər olaraq xeyli sarsılıb və onu qoruyan insanları görəndə elə bil gözümə işıq gəlir.
Yubilyar öz nəsildaşlı olan şairlər haqqında hələ 10-15 il öncədən ürəkgenişliyi ilə “görkəmli” sözünü (təyinini) işlədirdi, özüm şahidəm. Elə o vaxt düşündüymü bura yazım: məncə, bu, ilk növbədə öz nəsildaşlarının təəssübünü çəkməkdir; ikincisi, nəsildaşlarını məsuliyyətli fəaliyyətə motivə etmək, özgüvənə və böyük düşüncəyə dəvətdir: özünüzə bir də belə baxın, özünüzə yaxşı titulları yaraşdırın və eqolu yox, doğrudan-doğruya görkəmli olun – görkəmli dediklərimizdən nəyiniz əskikdir?..
Heç şübhəsiz ki, Səlim Babullaoğlunun ədəbi fəaliyyətində ən böyük yeri tərcüməçilik tutur. Söhbət yalnız öz tərcümələrindən getmir, o, ümumən bədii tərcümə və ədəbi əlaqələr işində illərdir külüng çalır. Külüng çalmaq sözü də təsadüfən düşməyib bura: o bu işin həm rəhbəri həm (sözün müsbət emosiyası ilə) qara fəhləsi olub: həm tərcmə et, həm redaktə et, tərtib et, həm təşkil et, təqdim et, həm də bütün bu əməli fəaliyyətlərin maddi əsaslarını bul! – Bunlar bir yazar üçün fədakarlıq əsəridir. O, bu fədakarlığı az qala “Dünya ədəbiyyatı”nın hər sayında, bu məzmunlu hər layihədə edir. Belə yerdə deyərlər, qazavatın qutlu olsun! Mən qazavatın yanıbaşında yubileyini də qutlayıb, şair qardaşımıza yeni yaradıcılıq uğurları, möhkəm can sağlığ diləyirəm!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
“Sabah da bugünsüz, dünənsiz deyil….”
Elman Eldaroğlu yazır
Deyirlər ki, üç qız övladını böyüdüb, boya-başa çatdıran, ev-eşik edən atanın yeri cənnətdir. Mənim qəhrəmanım isə qadındır, müzəffər ordumuzda xidmət edən üç zabitin anasıdır- iki oğul və bir qızın. Təkcə bu səbəb bəs edir ki, onun qarşısında baş əyəsən, ehtiram göstərəsən. Azərbaycan ədəbiyyatının canlı əfsanələrindən biri, yazıçı Seyran Səxavət onu belə dəyərləndirir:
“Vətəni üç zabit balası qədər, üç zabit balasını da vətəni, torpağı, xalqı qədər sevən Nəzakət Məmmədlinin Milli Qəhrəmanlar haqqında çap etdirdiyi kitab çox qiymətlidir, alqışlanmalıdır və şəxsən öz adımdan ona "var olun, Nəzakət xanım!"- deyirəm. Nəzakət Məmmədlinin bu qəbildən olan xidmətləri haqqında uzun-uzadı danışmağım da, əslində yersizdir - çünki hər şey göz qabağındadır və bu vətən qeyrətli türk xanımına Allahdan və Torpaqdan güc-qüdrət diləmək keçir könlümdən. "Bakı-xəbər" qəzeti ilə birlikdə "Şəhidlər ölməz - Vətən bölünməz" layihəsinin adı hər şeyi anladır, necə deyərlər, görünən dağa nə bələdçi. Hətta tədbirlərin birində hamının son dərəcə təvazökar insan kimi tanıyıb qəbul etdiyi Nəzakət Məmmədlinin rəhbərlik etdiyi “Xatirə Kitabı”nın ən qiymətli ensiklopedik vətənpərvərlik abidəsi olduğunu deyildiyinin şahidi olmuşam. Vətənsevən, torpaqsevən, övladsevən insan belə də olmalıdır. Onun bircə yolu var: belə olmaq - Nəzakət Məmmədli kimi olmaq - Nəzakət Məmmədli olmaq...”
Haqqında söhbət açdığım Nəzakət xanım Məmmədli 13 yanvar 1962-ci ildə Bakıda anadan olub. Atası Salah kişi əslən Cənubi Azərbaycanın Ərdəbil şəhərindən idi. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair, publisist, “Xatirə Kitabı” redaksiyasının və “Yada düşdü” ədəbi-bədii jurnalının baş redaktorudur. 2010-cu ildə "Qızıl qələm"ə, 2014-cü ildə Prezident mükafatına, 2016-cı ildə Rəsul Rza və Mikayıl Müşfiq adına mükafatlara layiq görülüb. “Həzi Aslanov yubiley medalı”, Rusiya Federasiyasının “Qələbə-75” medalı və Moskvanın “Dostoynaya pamyat” Fondu tərəfindən “Qələbənin varisi” döş nişanı ilə təltif olunub. Haqqında Allahverdi Eminovun “Nəzakət Məmmədlinin Yaradıcılıq Yolu” və Hikimət Məlikzadənin “Nəzakət Məmmədovanın yaradıcılığında Vətən Kodları” kitabları işıq üzü görüb. O, həm də Vətən müharibəsi şəhidləri haqqında ”Vətən Daşı... və ya 44 günün dastanı” film layihəsinin və bir neçə kitabın müəllifidir...
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Elm Xadimi, ədəbiyyatşünas, publisist, yazıçı və tərcüməçi, filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər Paşayev ona müraciətlə yazır:
“Hörmətli Nəzakət xanım! Yadınızda varsa, dərginizin 5 illiyi münasibətilə "Hər sayını intizarla gözlədiyim dərgi" başlıqlı məqalə yazmışdım. Aradan illər keçib və bu gün də "Yada düşdü"nün hər sayını intizarla gözləyirəm. Nədir bu dərginin məziyyətləri? Kökə qayıdış! Görkəmli rus alimi M.Baxtinin doğru olaraq qeyd etdiyi kimi,- hər zaman irəliyə doğru atılan hər bir əhəmiyyətli addım geriyə qayıdışla müşayiət olunur. Daha doğrusu, başlanğıcın (mənşənin) yeniləşməsinə gətirib çıxarır. Yalnız yaddaş irəliyə doğru gedə bilər, unutqanlıq yox. Yaddaş kökə qayıdır və onu yeniləyir...
Heç şübhəsiz, sovet sisteminin amansızlığı dövründə Səməd Vurğunun üstüörtülü şəkildə dilə gətirdiyi misralar da kökə qayıdışla, yaddaşla bağlıdır:
Sabaha çağırır o bizi, ancaq
Sabah da bugünsüz, dünənsiz deyil.
Nəzakət xanım, dərginizin hər sayında bunu dərindən dərk edirəm və "Yada düşdü"nü yüksək qiymətləndirirəm...”
Qeyri adi xanımdır. Anadangəlmə təşkilatçı və realistdir. Məqsədyönlülük, məsuliyyət, təcrübə və ciddilik onun üçün xarakterik xüsusiyyətlərdəndir. Ən çətin layihələri həyata keçirməkdə mahirdir. Heç vaxt emosialara qapılmır, təmkinlidir. Necə deyərlər, hadisələri soyuq başla dəyərləndirir. Eyni zamanda mərhəmətli, əliaçıq və səxavətlidir. Gözəl anadır, övladlarının uğurlarından qürur hissi keçirir.
“Bəlkə də mən, ayaq üstə olmağımda, bütün çətinliklərdən keçməyimdə, gördüyüm işlərdə bacarığımı üzə çıxarmağımda övladlarımdan daha çox güc-qüvvət almışam. Demək olar ki, mən onlarla paralel böyümüşəm. Çünki erkən ana olmuşam, uşaqlarım böyüdükcə onlardan aldığım zövqdən elə bilmişəm öz uşaqlığımı, gəncliyimi onlarla paralel yaşayıram. Analıq ən təmənnasız sevgi ilə yaşanan bir duyğudur ki, övladına çəkdiyin zəhmətin, əziyyətin, yuxusuz gecələrin içində heç bir təmanna yoxdur. Bağban əkdiyi ağacın barından necə ləzzət alırsa, ananın da öz övladının uğurlarından aldığı həzz ona bənzəyir. Övladlarım da çox sag olsunlar, təməlini qoyduğum ailənin ibtidaisindən heç zaman məni yanıltmadılar, necə istədim o cür böyüdülər. Jurnalım da o cür, o da mənim üçün bir övladdır…”- söyləyir.
Nizam-intizamı xoşlayır, məsuliyyətli adamdır. İşində daha ciddi və sərtdir. Təcrübəsindən, səriştəsindən, istedadından maksimum istifadə etməyi bacarır. Onun üçün keçmişdə yaşamaq mənasız və sadəcə vaxt itgisidir. Odur ki, həmişə gələcəyə can atır. Zəhmətkeşlik, əzmkarlıq, inadla hədəfə çatmaq onun həyat kredosudur. Etibarlı və çox sadiqdir. Heç vaxt dostunu, yoldaşını çətin vəziyyətdə qoymaz. Necə deyərlər, nə qədər problemi olsa da, özünü ona çatdırar. İncə yumor hissi və güclü təfəkkürü ilə seçilir. İdarəetməni gözəl bilir, liderlik bacarığı yüksək səviyyədədir...
Deyir ki,- İnsan ömrü yalnız düz xətlərdən ibarət deyil, həyatın hər cür xətti var. İnanın ki, həyatın həm ağ, həm də qara xəttindən, illərin sınağından, çətinliklərdən keçmək və ayaq üstə durmaq çox çətindir, hamıya qismət olan şey deyil. Amma mən ayaqüstə durmağı bacardım. “Yada düşdü” jurnalı mənim ailə büdcəmdən maliyyələşir. Yəni başqa yerdən vəsait daxil olmur. Nə qədər ziyan dəysə də, jurnalı yaşadıram, heç bir qüvvə “Yada düşdü”nü mənim ürəyimdən çıxara bilməz. Maraqlıdır ki, “Yada düşdü” sevgisi təbii olaraq ürəyimə düşdüyü kimi, onu oxuculara, ədəbi ictimaiyyətə sevdirmək, qəbul etdirmək də zorla olmadı, çox tezliklə özünə yol açdı. Etiraf edirəm ki, “Yada düşdü” məni xoşbəxt etdi. Bu 60 illik ömrümdə dönüb arxaya baxdıqda, çox zəngin, mənalı bir həyat yolu keçdiyimi görürəm və bu jurnalın uğurlarına görə çox sevinirəm, özümü xoşbəxt və şanslı insan sanıram. Bir dəfə Bəxtiyar Qaraca mənə dedi ki,- Nəzakət xanım, çox təvazökarlıq edirsiz, əslində sizin Azərbaycan ədəbiyyatında öz yeriniz var, o yeri də heç kəs sizə təklif etməyib, o yeri siz özünüz qazanmısınız. Bəli, gəlib bu yaşa çatmaq elə də asan olmadı. Yurd itkisi yaşadıq. Mən qarabağlı deyiləm, amma yurd itkisinin nə olduğunu çox yaxşı bilirəm. Babam Ərdəbildən gəlib, mən yurd həsrətini babamın atama söylədiklərində, atamın göz yaşlarında görmüşəm. Yurd həsrəti, nisgili mənim canıma-qanıma hopub. Mənim şeirlərimi oxuyanlar, eləcə də, hər dəfə müsahibə zamanı jurnalistlər soruşurlar ki, siz haralısınız, qarabağlısınızmı? Şeirlərinizdəki bu qədər vətənpərvərlik, nisgil, Qarabağ ağrısı, yurd ayrılığı nədəndir? Cavab verirəm ki,- Bu ağrı, bu nisgil mənə qanla ötürülüb...”
Deyirlər, insan valideynlərini itirəndən sonra dünyanın fani olduğuna daha çox inanır. Atası vəfat edəndə yeddi, anası dünyasını dəyişəndə isə onun iyirmi yeddi yaşı olub. O vaxtdan da bu dünyanın iç üzünü tanıyıb və təsəllini yazıb yaratmaqda, Vətənə xidmətdə tapıb. Bəli, haqqında söhbət açdığım Nəzakət xanım Məmmədlinin Azərbaycan qarşısında həm bir ana, həm də qələm adamı kimi xidmətləri böyükdür. O, ehtirama, diqqətə layiqdir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
“Bu cür bir əsəri pis oynamaq olmaz”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir.
MƏRZİYƏ DAVUDOVA
(1901-1962)
***
C.Cabbarlının “Sevil” dramında yaratdığım Sevil obrazını tamaşaçılar rəğbətlə qarşıladılar. Bu tamaşada həm Abbas Mirzə, həm də Ülvi Rəcəb Balaş rolunda çıxış edirdilər. C.Cabbarlı bu rola görə mənə böyük qiymət verdi, tamaşadan sonra səhnəyə qalxan dramaturq:
– Mərziyyə, bu gün bir daha yetkin bir sənətkar, usta olduğunu sübut etdin, – dedi.
Düzü, tərifdən həmişə utanırdım, amma Cəfərin sözləri məni daha da ürəkləndirdi.
– Cəfər, Sevil obrazı inqilab dövrü keçən, cəhalət və inkişaf arasında seçim edən hər bir azərbaycanlı qadının ümumiləşdirilmiş obrazıdır. Burada ailə qayığılarından tutmuş, qadını xoşbəxt edəcək bütün hisslər dolğun verilib. Məncə, bu dramaturqun ustalığına dəlalət edir. Odur ki, bu cür bir əsəri pis oynamaq olmaz, – deyib, cavab verdim.
Mənim sözlərimdən sonra aktyorlar bizim hər ikimizi alqışladılar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
“Cığır” bu dəfə Sumqayıtda
El-el gəzən “Cığır” romanının növbəti ünvanı gənclik şəhəri Sumqayıt olub.
Sumqayıt Poeziya Evində yazıçı-publisist Yunus Oğuzun "Cığır" tarixi romanının təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəvər verir ki, tədbirdə Sumqayıt Poeziya Evinin yaradıcı heyəti, Vətən müharibəsi iştirakçıları, Şəhid ailələri və şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri iştirak ediblər. Tədbiri açan Sumqayıt Poeziya Evinin direktoru İbrahim İlyaslı Şuşa şəhərinin inşa edilməsinin 270 illiyinə və 44 günlük Vətən müharibəsinə ithaf olunmuş, içərisində 44 günlük Vətən müharibəsinin keçdiyi yol, Vətən müharibəsindən sonrakı nailiyyətlər və mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhərinin tarixindən bəhs edilən tarixi roman haqqında məlumat verib.
İ.İlyaslı Yunus Oğuzun həyat və yaradıcılığı haqqında tədbir iştirakçılarına məlumat verdikdən sonra yazıçı Elçin Hüseynbəyli, şairə Ofelya Babayeva, şair Fəxrəddin Teyyub və şəhid Əbdulməcid Axundovun anası Ceyran Həsənova "Cığır" tarixi romanı haqqında fikirlərini səsləndiriblər. Tədbirdə yazıçı-publisist Yunus Oğuz iştirakçıların suallarını cavablandırıb, onlara yazıçının "Cığır" romanı hədiyyə edilib. Sonda xatirə şəkli çəkdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
Mədəniyyət paytaxtının simvolu Bursadan Şuşaya ötürüldü
Bursadan xəbər var.
Dekabrın 9-da TÜRKSOY-un 2022-ci il “Bursa - Türk mədəniyyət paytaxtı ili"nin rəsmi bağlanış mərasimində önəmli hadisə baş verib.
Mərasimdə mədəniyyət paytaxtının simvolu Bursadan Şuşaya ötürülüb.
Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsinin İctimaiyyətlə əlaqələr və informasiya təminatı şöbəsindən bildirilib ki, simvol Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Şuşa rayonunda xüsusi nümayəndəsi Aydın Kərimova Bursa Böyükşəhər bələdiyyə rəhbəri Alinur Aktaş tərəfindən təhvil verilib.
TÜRKSOY-un baş direktoru Sultan Rayev, Türk Dövlətləri Təşkilatının baş direktoru Kubanıçbek Ömüraliyev, Bursa valisi Yakub Canbolat, Bursa Böyükşəhər bələdiyyə rəhbəri Alinur Aktaş çıxışlarında zəngin tarixi və mədəni irsin beşiyi, dahi şəxsiyyətlərin vətəni, keçilməz qala olan Şuşanın “2023-cü il Türk dövlətlərinin mədəniyyət paytaxtı" elan olunmasını tarixin yeni və möhtəşəm səhifəsi adlandırıblar.
Çıxış edənlər bu hadisənin ümidverici, qürurlu və çox böyük önəm daşıdığını xüsusi vurğulayıblar.
Şuşa - qürurumuz!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
Teatr Muzeyi “Cənnətim Qarabağ” layihəsinə yekun vurub
Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi “Şuşa İli” ilə bağlı müvafiq Sərəncamdan irəli gələn tədbirlər planına uyğun olaraq, bu ilə müxtəlif layihələrlə öz töhfəsini verib. Muzeyin açıqlamasında bildirilir ki, bu münasibətlə il ərzində bir sıra silsilə layihələr - tədbirlər, sərgilər, elmi-praktiki konfranslar həyata keçirilib.
Bunlardan biri də sosial şəbəkələr üzərindən paylaşılmış “Cənnətim Qarabağ” layihəsi olub.
Bu layihə çərçivəsində qədim Qarabağ torpağının yetişdirdiyi ayrı-ayrı incəsənət xadimlərinin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş otuzdan artıq təqdimat olub. Muzeyin fondunda qorunan nadir eksponatlar əsasında hazırlanan rubrikaya son videoçarxla yekun vurulub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
“At buranın daşın, gedək” - güneyli şairə Xan Sənəmin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər rubrikasında portalımızın Güney Azərbaycan nümayəndımiz, təbrizli şair Əli Çağla sizləri Xan Sənəmim şeirləri ilə tanış edəcək.
Xan Sənəm kimi tanınmış Ruqiyyə Haşımzadə 1982-ci ildə Əhər şəhərində doğulmuşdur. O, Klinik Psixologiya magistrini bitirmişdir. 2002-ci ildən şeir yazmağa başlamış, 2013-cü ildən ədəbi fəaliyyətini yüksək səviyyəyə çatdırmışdır. Şairənin “Qırmızılar (2014)” və “Orda məni danışırlar (2017)” adlı şeir kitabları çap olunmuşdur. O, şeirdən savayı nəsr və hekayələr yazarı kimi də tanınmışdır.
1.
Bu sevgi halımı çox dolandırır,
Bir öncül insana döndərir məni.
Vəhşicə maşının alır üstümə,
Yeni dünyalara göndərir məni.
Bu sevgi bitməyən bir həyəcandır,
Rəvamı içimdə sıxıb boğam mən?
Məryəm öz əsrində doğan İsaya,
Vaxtıdır indi bir bacı doğam mən.
Vaxtıdır dilimə silah bağlayam,
Qalxana çevirəm şeri, bitiyi.
Bütün tabloları düzüb yan-yana,
Gözümü qırpmadan çəkəm tətiyi.
Sarı saçlarımı sapand eyləyib,
Doğunun göbəyin atam batıya.
Köhnə düşüncəni qoşub tarixə,
Bütün muzeyləri qoyam xataya.
Bu sevgi halımı çox dolandırır,
Çəkir qanadsızca məni göylərə.
Səadət qoxuyur, azadlıq doğur,
Bu sevgi sığmayır, sığmayır yerə.
2.
Metabolizm idi, nəydi bilmədim,
İçimdə fırtına qopardı ancaq.
Cinsimin birinci kötəyin yedim,
Şirin günlərimi apardı ancaq.
Elə tez gəldi ki, ağzımda qaldı,
On üç yaşlığımın oyuncaq dadı.
Erkək arxadaşlar qəribə oldu,
Hələ də bilmirəm bu nə qaydadı.
Ayda bir gələnə mən necə satım –
Babamın gündəlik dizlərin axı?
Hayanda oturum, hayanda yatım?
Dilimdə dolaşmır sözlərin çoxu.
Darıxan anlarım yerikləyəcək,
Abimin sım-sıcaq qoynuna canım.
Görəsən ona da anam deyəcək?!
Görəsən onu da qəribə sanım?!
Təbiət gör necə dərdə salıb ki,
Nə təhər yazıram, şerim utanır.
Qələmimdən gücü elə alıb ki,
Şəriət odunda mənliyim yanır.
Günahkar günahın gizlədən kimi,
Özümü sandığa qoyuram hər ay.
Utancı gözümdən oxuyur hamı,
Görəsən neçə qız vardı mənə tay?
Klasmen edirəm qadınlığımı,
Deyirəm bu hansı bölümdür görən?
Mələklər qutlayan yeni doğumu,
Mən niyə sanıram ölümdür görən?
Bir daha otuz gün yaxınlaşıram,
Anamın sızlayan gəlinliyinə.
Xanlığın dağların bir-bir aşıram,
Qan dolur şerimin bağrına yenə.
Yenə hiss edirəm başqa bir mənəm,
Yenə güllər bitir yanaqlarımdan.
Babam gəlsə deyin: “Yatıbdır Sənəm”,
Anama deyirəm yenə arımdan.
3.
Durağın saatı beşi göstərir,
Hələ beş yarıma neçə il qalır.
Bu cansız saatın işinə bax sən,
Bir sürü canlıdan necə can alır!
Gözləmək insanın nəfəsin kəsir,
Asılı boyunu ip kəsən kimi.
İntizar canımdan elə kam alır,
Macal da vermir ki, içəm çayımı.
Hayanda qaldı bəs bu qatar allah?
Söylənə-söylənə içini yeyir.
Yolunu gözləyir əsgər oğlunun,
Bağrına basdığı o şəkil deyir.
Hayanda qaldı bəs... Bu harasandır,
Buğların çeynəyib, əllərin ovur.
Sevgi dolu gözləriylə amansız,
Amana yol sürən saatı qovur.
Hayanda qaldı bəs bu qatar... Mənəm,
Bu səfər mənəm ki... Gəldi, gəldi, gəl...
İzdiham içində ha boylanıram,
Nə bir tanış düşür, nə qalxır bir əl.
Yenə də gəlmədin, gəlməyəcəksən,
Əh bu köynəyin də yaxası dardı!
Ümidimin qalan son parçasın da,
Qatardan son düşən adam apardı.
Adamlar, həyəcan, duraq, çay, masa,
Bu sayaq başıma fırlanırdı yer.
Biri: “Çayınızı dağıltdım bağış...”
Mənim dünyam idi dağıldı, boş ver!
4.
“Yox” demə son qərarıma,
Otur yaxşı düşün gedək.
“Bu dünya daş dünyasıdır”,
At buranın daşın, gedək.
Ürəyimiz daş olmamış,
Dünyaya oynaş olmamış,
Gəl işimiz yaş olmamış,
Sil gözünün yaşın, gedək.
Qalan ömrü verək yelə,
Vidalaşaq gülə-gülə,
Ya mən köçüm sizin elə,
Ya sən mənə daşın, gedək.
5.
Səhərdən-axşama danlaq altdayam,
Anam qurtarınca babam başlayır.
“Qızdamı bu qədər?” “Qızdamı belə?”
Kəlmələr ruhumu yenə daşlayır.
Dolğun yaşlarıma çatsam da hələ,
Xəyalım qapıdan uzaq getməyib.
Ramizin şerində “atam balası”,
Belə mənim qədər söz eşitməyib.
Saxlaya bilmirəm asi ruhumu,
Boy atıb, gəlişib, uçmaq istəyir.
Nadanlıq devinin əsarətindən,
Qurtarmaq istəyir, qaçmaq istəyir.
Yaman darışlıqdı evin dünyası,
Dırmaşıb divardan aşır marağım.
Pambığam, qınımı yırtaram, əgər –
Qapıdan o yana keçsə ayağım.
Qeyd: Şeirlərin orfoqrafiyasına toxunulmamışdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
Nailə Əhmədovanın sərgisi açılıb
Müasir İncəsənət Muzeyində tanınmış rəssam, Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının Rəssamlıq kafedrasının dosenti Nailə Əhmədovanın əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
“Palitranın 65 rəngi” adlı sərgi rəssamın anadan olmasının 65 illiyi çərçivəsində gerçəkləşib. Rəssamın 40 ildən artıq uğurlu yaradıcılıq yolunun məhsulu olan seçilmiş əsərləri özünəməxsus üslubun bütün keçidləri ilə sərgidə təqdim edilib.
Nailə Əhmədova artıq neçənci dəfədir ki, özünəməxsus tərzdə, fərdi sərgisi ilə sənətsevərlərin qarşısına çıxır.
Klassik rəssamlıq məktəbinin parlaq nümunələrindən ibarət və bir neçə müasir tablolardan toplanmış əsərlərlə yanaşı, sərgidə məxsusi olaraq Azərbaycanın Qarabağ müharibəsindəki Qələbəsinə həsr olunmuş silsilə də nümayiş olunub.
Sərgi ziyarətçilər üçün iki gün açıq qalacaq.
Təhsilini Ukraynanın Xarkov şəhərində alan rəssam özünü pedaqoji fəaliyyətə və sərbəst yaradıcılığa həsr etmək üçün Bakıya qayıdıb. Rəssamın əsərləri dünyanın 20-dən çox ölkəsində və bir çox şəxsi kolleksiyalarda təqdim olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.12.2022)
