Leyla Səfərli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ötən gün - 18.04.2025 tarixində Bakı Avrasiya Universitetinin qonağı yazıçı, Əməkdar jurnalist Varis oldu. 14:00-da başlayan görüşdə qonaq tələbələrlə bir çox mövzuda söhbət etdi, onların suallarını cavablandırdı. Görüşdə Varisin kitablarının nəşr hüququna sahib olan XAN nəşriyyatının direktoru Səbuhi Şahmursoya da iştirak edirdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının gənc nümayəndələri bəndəniz və Leyla Ümid  də universitetin tələbələri kimi tədbirin iştirakçıları arasında idi.

Söhbət vətənpərvərlik hissinin təbliği ilə başladı. Yazıçı vətənpərvər ruhda yazılan "Bir ovuc torpaq" və "Qırmızı ləçəklər" əsərlərinin təqdimatını etdi.

Nəşr etdirdiyi kitablarından bəhs edən Varis oxucularına öz uğur yolunu danışdı. Hədəflərini yüksək tutmağı məsləhət gördü, bir çox tanınmış şəxsiyyətdən nümunə çəkərək gəncləri inkişafa səslədi.

 Görüşün sonlarına doğru tələbələr yazıçının kitablarında diqqətçəkən məqamlarla bağlı özlərinə maraqlı olan suallar verdi,  yazıçıya kitablarını imzalatdılar. Sonda isə universitet rəhbərliyi tərəfindən Varisə "Təşəkkürnamə" təqdim olundu.

Universitetin rektoru Səyavuş Qasımov Universitetin əldə etdiyi uğurlardan, qarşıda duran işlərdən danışdı, yazıçıya bu görüşə görə təşəkkürünü bildirdi, gələcək karyerasında uğurlar arzu etdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Şəki-Zaqatala təmsilçisi

Xalq yazıçısı Anarın “Gürcü familiyası” hekayəsi Azərbaycan ədəbiyyatının hekayə fondundakı say-ceçmələrdən biri hesab edilir. Əlbəttə ki. Hekayəni oxumayanlar belə kinematoqrafiyamızın ən uğurlu işlərindən olan və “Gürcü familiyası”nın motivləri əsasında çəkilmiş “Gün keçdi” filminə baxıb seviblər.

Şəki Dövlət Dram Teatrında "Gürcü familiyası" hekayəsi əsasında səhnələşdirilən "O uzaq axşam..." tamaşası hazırlanıbdır, tamaşa sabah - 20 aprel tarixində saat 18:00-da teatrsevərlərə təqdim ediləcək. 

Səhnələşdirən və tamaşanın quruluşçu rejissoru Elvin Nuri, quruluşçu rəssamı Sahib Əhmədov, geyim üzrə rəssamı Günay Hidayətova, musiqi tərtibatçısı Zeynəb Xəlilovadır.  

Səhnə əsərində rolları Əməkdar artist Rəhim Qocayev, aktyorlar Lalə Məmməd, Rəşid Mirizadə, Gülxar İmamhüseynova, Elvin Mabudov, Rəsul Məmmədrəhimov, Nuranə Mirzəliyeva, Sənubər İsrafilova, Nərmin Nəbiyeva ifa edəcəklər.

Şəki və ətrad bölgələrin teatrsevərlər üçün əsl bayram olacaq əlbəttə!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Klarnetdən başqa- nağara, kamança, tar, qarmon, saz və eləcə də bir sıra musiqi alətlərini dilləndirə bilən qadınları çox görmüşük. Onların arasında məşhurları da var, sadəcə el şənliklərinə gedənləri də. Bu dəfə sizə bu gün - aprelin 19-u ad günü olan, ilk azərbaycanlı xanım klarnet ifaçısı- Nərgiz Eminzadə haqqında söhbət açmaq istəyirəm...

Deyir ki:- “Əvvəllər klassik musiqi ilə məşğul olurdum deyə heç vaxt toylara gedəcəyim barədə düşünmürdüm. Amma elə oldu ki, 20 yaşımdan toylara getməyə başladım. İnsanlar məni tanıdıqca gördüm ki, tələbat artır. Mən də gələn təklifləri dəyərləndirib həm solo, həm də ansamblımla toylara gedəsi oldum. Toylarda klarnet ifa edən qadın heç vaxt olmayıb. Və mən bu işdə ilk xanım oldum. Toylarda artıq mənə alışıblar, heç kim qeyri-adi baxışlarla baxmır. Həm oğlan toylarına gedirəm, həm də qız toylarına. Çox böyük hörmətlə qarşılayıb, yola salırlar...”

O, 1997-ci ildə Bakıda dünyaya gəlib. Əslən Qarabağlıdır. Atası musiqiçi olmasa da, anası Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında müəllim işləyir. Özündən başqa iki qardaşı da var...

“Bəzən xanımlar cəmiyyətdə fərqlənsinlər deyə qadınlar üçün hansısa qeyri-ənənəvi sənəti seçirlər. Düşünürlər ki, filankəs etdi, mən niyə etməyim?! Amma bu doğru seçim deyil. İnsanın həvəsi, istəyi olmasa o sənətlə necə məşğul ola bilər?! Söhbət əlbəttə ki, qadınlar arasındakı rəqabətdən gedir. Kişilərdən çox qadınlar mənə paxıllıq edirlər. Bəzən toylara düşürük. Həm oğlan toylarında, həm də qız toylarında səs aparatı var. Hansı ki, musiqiçi ifa edəndə onu artırmaq lazımdır ki, ifa edənə güc düşməsin. Qız toylarında bununla bağlı tez-tez problem yaşayıram, amma oğlan toylarında heç vaxt səs aparatı ilə əlaqədar çətinliyim olmayıb. Əksinə, həmişə kişilərdən böyük dəstək görmüşəm. Amma qız toylarında səs aparatından bilərəkdən səsi alırlar ki, əziyyət çəkim. Klarnet solo musiqi alətidir. Xüsusilə ona səs aparatı, səs gücləndirici lazımdır ki, səsi yüksək olsun”- söyləyir.

Nərgiz xanım 2004-2008-ci illərdə 157 saylı orta məktəbdə oxuya-oxuya, eyni zamanda Binəqədi rayonundakı 26 saylı musiqi məktəbinin piano sinfinə də gedib. Oranı bitirdikdən sonra, 2008-2015-ci illərdə Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində “klarnet” ixtisası üzrə təhsil alıb. Daha sonra dörd il də Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında ali təhsilə yiyələnərək, oranı “klarnet” ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə başa vurub... 

Deyir ki:- “Anamın arzusu idi ki, mən musiqiçi olum. Amma məni pianoçu kimi görmək istəyirdi. Təhsilimi piano üzrə başlasam da sonradan bu yolu davam etdirmədim. Çünki xarici orkestrlərdə, kollektivlərdə xanım nəfəs alətləri ifaçılarını görürdüm. Marağım oyandı, həvəsimi artırdım və klarnet ifa etməyə başladım. 10 ildən çoxdur ki, bu alətdə ifa edirəm. Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi məktəbinin məzunu, daha sonra isə Bakı Musiqi Akademiyasının məzunu olmuşam. Akademiyada oxuyanda xalq artistləri Teymur Göyçayev, Fərhad Bədəlbəyli mənə çox dəstək olublar. Mənim üçün nəfəs alətlərində kişi, yaxud da qadın cinsi yoxdur. Əsas odur ki, düzgün nəfəs alasan...”

Qorxmaz, cəsarətli, coşqulu xanımdır. Xarizmatik, enerjili və dinamikdir. Anadangəlmə liderlik qabiliyyəti var. Həmişə birinci yerdə olmağı xoşlayır. Və hər işi öz qaydasında etdiyindən istədiyinə nail olmağı bacarır. İddialı təbiətə malıkdir, tez-tez yerinə yetirə biləcəyindən də çox işlərə girişir. Çətinliklər onu ruhdan salmır, əksinə, həvəsləndirir. Optimistdir, bütün gücü və əzmi ilə hər hansı bir məqsəd uğrunda mübarizə aparmağa həmişə hazırdır. Sonsuz nikbin adamdır, həmişə irəli baxır. Uşaq kimi ürəyiaçıq, səmimidir. Elə bu xarakterinə görə də həyatda istədiyi şeylərdə israrlıdır...

El şənlikləri- toylar onun üçün dolanışıq yeridir, amma mütamadi olaraq müxtəlif dövlət tədbirlərində, eləcə də xarici ölkələrdə çıxışlar edir. 

Ona işlərində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayıb söhbətimi burada yekunlaşdırmaq istəyirəm.

...Bəli, aprelin 19-u Azərbaycanın ilk xanım klarnet ifaçısı Nərgiz Eminzadənin növbəti ad günüdür...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış alim İlham Pirməmmədovun 70 illik yubileyi ilə bağlı ustad şair Musa Ələkbərlinin yazdığı şeiri sizlərə təqdim edir. 

GƏLİR

Bu gün mənə çox-çox əziz olan, dostum professor İlham Pirməmmədovun 70 yaşı tamam oldu. Professorun bu günə qədər şərəflə addımladığı ömür yolunun bundan sonra da işıqlı, sağlam, bərəkətli olmasını arzu edirəm. İllər öncə ona həsr etdiyim bu şeirlə ("Ürəyimin qapısından keçənlər" kitabında dərc edilib) yubilyarı bir daha təbrik etmək istəyirəm. 

İlham Pirməmmədov sən pir oğlusan,

Yerlərin göylərlə əlbir oğlusan.

Övliyya ruhuyla dilbir oğlusan

İnsanlara sevgi canından gəlir,

İliyindən axır, qanından gəlir.

Qəlbində çağlayan yaxşılıq eşqi

Ulu babaların şanından gəlir.

Tanrı yaxşılıqla yaşadır ərzi,

Bu sözün sehrinə dalmaq istədim.

Yaxşılıq etməklə aldığın həzzi

Mən şeir yazmaqla almaq istədim.

Duyarsan nə dedim, arif adamsan,

Ən incə duyğuya vaqif adamsan.

Pərvanə yanmasa şam gəlməz cana,

Yanmayan kimsələr nəyə uyublar?

Sən dəyər verənsən sözə, ilhama,

Yaxşı ki, adını İlham qoyublar.

İlham şairlərin sevdiyi kəlmə,

İlham yazarların könül sirdaşı.

Şair şairdirsə anadangəlmə,

Tapacaq sənin tək dostu, qardaşı.

Bir dəfə boy verir insanın səsi,

İkinci dəfəyə fürsət olmayır.

Yaxşılıq eləmək eşqi, həvəsi

Dünyada hər kəsə qismət olmayır.

Gərəkli adamsan hər kəsə vallah,

İnsan gedərgidir, insan qəribdir.

Səni bu dünyaya gətirən allah

Sənə dünya boyda ürək veribdir.

 Nə çoxdu gözlərə tuşlanan barmaq,

Yaxşı adamlara güvənir ölkə.

Böyük insanlığın dərkinə varmaq

Yaxşı bir şeirimə əvəzdi bəlkə.

Yaxşılıq dad verir ağızda, dildə,

Bu canından gəlir, ancaq canından.

Orda işlədiyin bu otuz ildə

Məyus qayıtmayıb kimsə yanından.

Gərək kəlmə seçim, söz tapım fərli,

Qəlbinlə, ruhunla şeirə bağlısan.

Sən bizim Qazağın Vurğun təpərli,

Vaqif tək duyğusal huşyar oğlusan.

Ruhumdan, qanımdan axıb bu şeir,

Qəlbimi atmışam hey atım-atım.

Bizi görüşdürən tale nə deyir:

Mən bu yaxşılığın vəsfinə çatım,

Böyük insanlığın dərkinə çatım!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.04.2025)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Salam əziz izləyicilərimiz, 

Fyodr Dostoyevski: "Həyat bir imtahandır. Lakin digər imtahanlara oxşamır. Bəzən etdiyin bir səhv bütün doğrularını apara bilir."- söyləmişdir. Amma biz bu gün abituriyentlərin imtahan həyəcanından söz açacağıq.

Məlumdur ki, abituriyentlər buraxılış imtahanlarından sonra blok imtahanlarına hazırlaşırlar. Əlbəttə, həyəcanları qaçılmazdır. Bəzən bu həyəcan onlara öz bilik və bacarıqlarını göstərməkdə mane olur. Bəziləri bilik və potensialını göstərə bilmir, əlbəttə, onlara təsir edən psixoloji faktorlar var.

Bəs necə etmək lazımdır ki, bu həyəcan abituriyentlərə ziyan vurmasın? 

Sualımıza cavab tapmaq üçün elə bu sualı psixoloq- psixoterapevt Fazil Cəfərova ünvanladıq.

-Necə etmək lazımdır ki, bu həyəcan abituriyentlərə ziyan vurmasın? 

-İmtahan zamanı həyəcanlanmamaq üçün aşağıdakı psixoloji və fiziki üsullar Sizə çox kömək edə bilər:

1. Düşüncə nəzarəti. Özünə təkrarla: “Bu sadəcə bir imtahandır, həyatın sonu deyil.”

Mənfi düşüncələri ("mən bacarmaram") real və müsbət fikirlərlə əvəz et: “Hazırlaşmışam və bacaracam.”

2. Dərin nəfəs texnikası:

4-4-4 metodu: 4 saniyə burundan nəfəs al, 4 saniyə saxla, 4 saniyəyə ağızdan nəfəsi burax.

Bu, beynə "təhlükə yoxdur" siqnalı verir və bədən rahatlaşır.

3. İmtahandan əvvəl məşq et və vizuallaşdır:

Özünü imtahan zalında sakit və rahat təsəvvür et.

Bu təkrar beyinə təhlükəsizlik siqnalı verir.

 4. Yüngül qidalan və su iç:

Mədənin boş və ya çox dolu olması həyəcanı artırır.

Bananvə ya bir parça tünd şokolad əhvalı stabilləşdirə bilər.

5. Zamanı idarə et:

Sual-sual get — çətin sualda ilişmə.

Vaxtın idarəsi nəzarət hissini artırır, həyəcanı azaldır.

6. Daxili dialoqun sakitləşdirici olsun:

Özünə demə: “Həyəcanlı olmaq normaldır, amma bu məni dayandıra bilməz.”

Əlbəttə ki, bütün bunlara riayət olunsa, həyəcan abituriyentlərə ziyan vura bilməz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.04.2025)

Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Professor İlham Pirməmmədovu 70 illik yubileyi münasibətilə! 

- Ana, bilirsən ki, işləyirəm deyə, elə olur, dərsdə qeyri-ixtiyari məni yuxu tutur. Ofisiant işi belədir. Gərək gecə 12-dən tez restoranı tərk etməyəsən. Hələ 12 tezdir. Toydan sonra gecə qalıb növbəti gün üçün sarayı səliqəyə salmaq da var. Müəllim də məni hər dəfə danlayır. Axı müəllim, nə bilsin ki, mən evin həm atası, həm də oğluyam. Sabahdan mənim dərsimə gəlmə, deyir. Oxuyuram, dərsə cavab da verirəm. Ancaq yorğunluqdan özüm də istəmədən yuxu tutur məni. Mən nə edim? Dərsə getməsəm imtahanı necə verəcəm? Bir qohum, yaxın adam da yoxdur ki, məni həmin müəllimə tapşıra.

- Səbrli ol, bala. Sabah İlham Pirməmmədovun telefon nömrəsini tapım. Kömək etsə, bizə ancaq o kömək edər. Ay oğul, indi hər adam kasıba kömək olmur. Daha o vaxtlar keçib. İndi varlı-varlıya kömək edir, sözünü deyir, işini düzəldir. Tək-tək adamlar dinləyər, bizi kimi kasıbları. 

- Ana, bəs yaxşı, İlham Pirməmmədov kimdir? Nə bilirsən bizə kömək edər?

- Qazaxlıdır, oğul. Hamı ona dua edir. Hamı onun xeyirxah işlərindən ağız dolusu danışır. O gün Asya xalan bizə gəlmişdi. Deyir, oğlumun təhsil haqqını ödəyə bilmirdik. Uşağı imtahana buraxmırdılar. Bir yaxın adam dedi, kömək etsə, ancaq İlham Pirməmmədov kömək edər. Nömrəsini verdilər. Zəng etdim. Vəziyyəti danışdım. Bilmirəm nə etdi, necə etdi. Uşağı dərsə buraxdılar. Hələ üstəlik, dedilər ki, bundan sonra oxuyacağı sonuncu kursun da təhsil haqqı ödənib. Mən də sabah Asya xalandan İlham Pirməmmədovun nömrəsini öyrənib, zəng edəcəm.

 Natiq səhər dərsdən sevinə-sevinə gəldi:

- Anacan, bu gün qorxa-qorxa dərsə getdim. Dedim indicə müəllim məni qovacaq. Hər şey düşündüyümün tərsinə oldu. Müəllim dərs başlamadan öncə məni yanına çağırdı. Dedi ki, "bəs niyə indiyə kimi deməmisən ki, İlham Pirməmmədov mənim qohumumdur. Mənim bu gün burada dərs deməyimə, işə düzəlməyimə İlham Pirməmmədov kömək edib. İlham müəllimin yaxşılığını heç unudarammı? Sən də hər zamankı kimi dərslərinə hazır ol. Daha mənim səninlə işim yoxdur". Ana, İlham müəllim doğrudan qohumundur?

- Ay bala, heç üzünü görməmişəm. Səhər Asya xalandan öyrəndim nömrəsini. Zəng etdim, vəziyyəti danışdım. Dedi, bacı narahat olma. Uşaq evə gələndə deyərsən, həftənin şənbə günü, saat 10-da vaxtı olsa, qəbuluma gələr. Ömrü uzun olmuş, necə mərhəmətli insandır ki, səni müəllimə öz qohumu kimi tapşırıb. Bala, deməli bu dünyada hələ də yaxşı adamlar var.

Natiq şənbə gününü səbrsizliklə gözləyirdi. Axı üzünü görmədən, yaxşılığını gördüyü bir müəllimin görüşünə gedəcəkdi. 

- Ana, elə həyacanlıyam ki. Görəsən, İlham müəllim məni niyə çağırır?

- Ürəyimə damıb, sabah, xeyir xəbərlə gələcəksən, bala.

Ülkər xanım Natiqin yolunu səbirsizliklə gözləyirdi.

Qapı açıldı. Natiq yenə sevinclə içəri daxil oldu. 

- Ana, elə bil yuxudayam.

- Nə olub, ay bala?

- İlham müəllim məni qəbul etdi. Mənə suallar verdi. İşimiz, evimiz, bacı-qardaşım. Hamısını öyrəndi. Sonra bir az fikrə getdi. Əlini stolun üstündəki telefona atıb nömrə yığdı. Danışdığı adama dedi: “Bu gün sənin yanına dayım nəvəsini göndərirəm. Tələbədir. Yaxşı oxuyur. Kompüteri, ingilis dilini əla bilir. Axşamlar restoranda ofisiant işləyir. Dərsdən sonra sən ona şərait yarat. Sənin şirkətində kompüterlə bağlı işlərini Natiq görsün. Maaşını da yaxşı verərsən. Ailənin yükü onun çiynindədir”. Danışdığı adam da İlham müəllimə "baş üstə, siz necə desəniz elə edəcəm" dedi. İlham müəllim danışığı bitirib mənə dedi, indi tez mən dediyim ünvana get, səni gözləyirlər.

- Getdinmi, bala? 

- Ana, əlbəttə. Dərhal həmin ünvana getdim. Məni hörmətlə qarşıladılar. Dərs saatımı öyrəndilər. Şirkətin kompüterlə bağlı nə işi varsa, mənə tapşırdılar. Ana, təsəvvür edirsən, mən dərsdən sonra normal iş saatına uyğun işləyəcəm. Yüksək maaş da alacam. Bax ana, həmin şirkətin sahibi də mənə dedi ki, vaxtilə İlham müəllim ona da çox köməkliklər edib. Ona görə də İlham müəllimin bir sözünü iki edə bilməz. Ana, Asya xaladan öyrənmədin? Bu insan hamıya yaxşılıq edir. Qazaxda kimlərdəndir İlham müəllim?

- Bala, öyrənməyə nə ehtiyac var? İlham müəllim əməli ilə kimlərdən olduğunu dedi. 

- Kimlərdəndi, ana?

- İlham müəllim Allah adamıdır, oğul.

Bu gün əfsanə kimi, dastan kimi bir insanın ad günüdür. Bu gün Allah Adamının ad günü - 70 illik yubileyidir. Onun etdiyi yaxşılıqlardan cild-cild kitablar yazılsa, çoxseriyalı film çəkilsə, onu olduğu kimi təsvir etməyə yetərmi? Əlbəttə yetməz! O, hər kəsin əzizidir. O, Qazax mahalının sayılıb-seçilən, xeyriyyəçi oğludur. Xeyirxah əməllərinin işığı tək Qazaxlıları deyil, Vətənimiz Azərbaycanda onu tanıyıb, adını anan hər kəsin yolunu aydınladıb. 

Bu gün Yolumuzu Aydınladan Allah Adamının, Könül dostunun, Qazax mahalının ağsaqqalı, "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədovun ad günüdür.

Hörmətli, qədirbilən, dəyərli İlham müəllim, "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvləri, bütün Qazax və Ağstafalılar Sizi səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm can sağlığı, bütün işlərinizdə uğurlar arzulayırlar.

Xeyirxah İlham müəllim, biz Sizinlə fəxr edirik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.04.2025)

Salam, hörmətli “Ədəbiyyat və incəsənət”.

Bu yazıları bəyənib dərc etsəniz, minnətdar olaram.

Hörmətlə: İmarət Cəlilqızı.

BARYER

Əşyalar catlayanda, qopulanda, sıyrılanda deyirlər, zədələnib.

İnsanlar da çatlayır, qopulur, sıyrılır, amma onlar haqqinda zədələnib demirlər, yaralanıb deyirlər. Həm  də insanın digər varlıqlardan fərqli olaraq, təkcə vücudu deyil, ruhu da yaralanır.

Ruh yaralarının sağalması daha uzun çəkir, bəzən heç sağalmır da. Bu yaraların sağalması üçün təkcə təbib deyil, insan özü də çarə araya gərək. Təsirli çarələrdən biri özünə söz verməkdir. Gərək özunə söz verəsən -- söz verəsən ki, heç kimin (hətta o sənə yaxın, əziz, dogma şəxslərdən olmuş olsa belə) sənə qarşı

yanlış,

kobud,

laqeyd,

ədəbsiz,

istehzalı,

aqressiv,

saxta,

vicdansız,

qədirsiz,

unutqan,

bədxah,

təşəxxüslü,

təmənnalı,

hiyləgər,

sərt,

ədalətsiz

münasibətindən inciməyəcəksən. Və gərək özünə verdiyin bu sözü hər yaralandığin ilk saniyələrdə dərhal xatırlayıb yaralarının üstünə məlhəm kimi cəkəsən.

Özünə verdiyin həmin sözü heç vaxt yadindan çıxarmasan, daha yaxşı: o zaman o söz artiq məlhəm deyil, zireh olar və sənin ruhunu  yaralanmaqdan qoruyar.

Çətindir, əlbəttə. Amma mümkündür.

Vücud və ruhlarınıza sağlıq diləyilə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.04.2025)