İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün həqiqətən də teatr tariximizdə silinməz iz qoymuş bir şəxsin - Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının quruluşçu rejissoru Vaqif Əsədovun anım günüdür.

Vaqif Əsədov 5 aprel 1947-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasında anadan olub. 1969-cu il may ayının 25-də Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) "Dram və kino aktyorluğu" fakültəsini bitirib. 1969-cu ildən 1989-cu ilə kimi Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında aktyor, quruluşçu rejissor, baş rejissor vəzifələrində çalışıb.

1982–1989-cu illərdə Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərmiş "Cavid" Poeziya Teatrının yaradılmasına nail olmuşdur. Teatr səhnəsində oynanılan üç tamaşadan sonra o vaxt üçün çox böyük hesab olunan Lenin Komsomolu mükafatı laureatı adına layiq görülmüşdür. V. Əsədov hələ aktyor kimi işləyərkən yadda qalan bir çox obrazlar yaratmışdır. Rejissor kimi onun Naxçıvan teatrında hazırladığı "Elektra" tamaşası uğurlu tamaşa kimi vaxtı ilə Moskva televiziyası ilə nümayiş etdirilmişdir.

Filmoqrafiya

1. Ac həriflər (film, 1993) (tammetrajlı film-tamaşa)

2. Qayalarda qalan səs (film, 1995)

3. Yük (film, 1995)

4. Fatehlərin divanı

5. Ömürdən uzun gecə (film, 1996)

6. Yaz yuxusunun işığı (film, 1996)

7. Şeirin xəzrisi (film, 2000)

8. Dahilərin divanı (veriliş, 2007)

9. El içində (veriliş, 2007)

10. Sirr (serial, 2012)

11. Son Hədd (serial,2013)

12. Arzuların ardınca... (film, 2015)

13. Laləli saray (serial, 2017)

14. Sən demə (film, 2020)

Mükafatlar

1. "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 10 yanvar 1978

2. "Şərəf nişanı" ordeni — 1986

3. "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı — 16 may 2006

4. Prezident mükafatı — 2002–2004

5. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdü — 15 may 2006-cı ildən.

6. 10 dekabr 2018-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu ilə təltif olunmuşdur.

O, 19 may 2022-ci ildə vəfat etmişdir.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

      RƏSUL RZA

    “BABAMIN SƏHVİ”

Babam saqqalı ağ,

qaşları qalın,

qarayanız, enli alın

bir kişiydi.

Namaz qılıb gündə beş rükət;

Deyərdi: Nağalayın atasına rəhmət!

Bizdən saldat aparmadı.

Gavur olsa da,

behiştlik çəkilsin adı.

Mən o zaman uşaq idim.

Üç şeydən qorxardım:

cin, hindtoyuğu, soldat.

Eşidəndə babamın duasını

düşünürdüm: nə yaxşı ki,

adamı saldat aparmırlar.

Nə yaxşı ki,

atamı soldat aparmırlar.

Ancaq...

Ağır oturdu bizə bu "mərhəmət".

Böyük Vətən davasında

Daha yaxşı anladıq bunu;

Nikolayın bizə olan “qayğısını”.

Çıxdıq amansız düşmənə qarşı;

əlimiz müasir silaha – öyrənməmiş

şüurumuz böyük davada naşı.

Qanımızla yumalı olduq

Yazıq, sadəlövh babanın

tarixi səhvini.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ötən gün - mayın 18-i Beynəlxalq Muzeylər Günü idi. Beynəlxalq Muzeylər Şurasının (ICOM) təşəbbüsü ilə 48 il öncə – 1977-ci ildə təsis edilən əlamətdar gün hər il müxtəlif devizlər altında qeyd olunur. Bu ilin mövzusu “Sürətlə dəyişən icmalarda muzeylərin gələcəyi” adlanırdı.

Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə hər il Beynəlxalq Muzeylər Günü ölkəmizdə müxtəlif maraqlı aksiyalarla yadda qalır. Eyni zamanda nazirliyin tabeliyindəki muzeylərdə “açıq qapı” elan olunur. Ənənə bu il də davam etdi.

Silsilə tədbirlərə mayın 13-də start verildi.

Mayın 13-dən 17-dək Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində “Mirzə Qədim İrəvani – 200” layihəsi çərçivəsində uşaqlar üçün maarifləndirici tədbirlər keçirildi. Azərbaycan və rus dillərində keçirilən proqram çərçivəsində XIX əsr milli təsviri sənətimizin inkişafında müstəsna rol oynamış Mirzə Qədim İrəvaninin (1825-1875) 200 illiyinə həsr edilmiş mühazirə və təqdimat oldu. Tematik və interaktiv ekskursiyalarda uşaqlar M.Q.İrəvaninin ekspozisiyada yer alan əsərləri ilə tanış oldular, ustad dərslərində rəssamın əsərlərini imitasiya etdilər.

Mayın 15-də Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyində Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən 1 nömrəli Uşaq-Gənclər İnkişaf Mərkəzi ilə birlikdə Beynəlxalq Muzeylər Gününə həsr olunan tədbir keçirildi. Tədbirdə gənclər müxtəlif xalqların milli geyimlərində mahnı və rəqsləri ifa etdilər. Həmçinin mövzu ilə bağlı sərgi nümayiş olundu.

Mayın 16-da Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyində yeni “Musiqi və təsviri sənət” adlı ekspozisiya zalının açılışı və “Muzeylər mədəniyyətlər arasında bir körpüdür” mövzusunda tədbir keçirildi. 

Həmin gün Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində “Tağıyev: zamanı aşan irs” adlı tədbir təşkil olundu. Tədbirdə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin həyatı, xeyriyyəçilik fəaliyyəti, maarifçilik ideyaları və mədəni irsi haqqında geniş məlumat verildi. “Milli mesenatın ev-muzeyi və onun əhəmiyyəti”, “Tağıyev irsinin bu günə təsiri” mövzularında mühazirələr təqdim olundu. Tədbir çərçivəsində “Tağıyev: zamanı aşan irs” mövzusunda interaktiv viktorina da keçirildi. Yüksək nəticə göstərən şagirdlər sertifikat və hədiyyələrlə təltif edildilər.

Yenə də həmin gün Hüseyn Cavidin ev-muzeyində “Keçmişdən gələcəyə: Hüseyn Cavid və müasir cəmiyyət” adlı tədbir keçirildi. Tədbir çərçivəsində “Hüseyn Cavidin ictimai-fəlsəfi ideyalarının bugünkü zamanla əlaqəsi”, “Cavidin gələcəyə baxışı”, “Hüseyn Cavidin əsərlərində gələcək zaman, azadlıq və dəyişən insan anlayışı”, “Mənim muzeyim – mənim gələcəyim”, “Hüseyn Cavidin ev-muzeyinin mədəni yaddaşdakı yeri” mövzularında məruzələr təqdim olundu.

Mayın 16-da, həmçinin Səttar Bəhlulzadənin ev-muzeyində tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Səbuhi Əhmədovun “Mirzə Qədim İrəvani və XIX əsrdə İrəvanda Azərbaycan mədəni irsi” mövzusunda mühazirəsi dinlənildi.

Mayin 17-də AMİM-in “Muzeydə kino” layihəsi çərçivəsində M.Q.İrəvaninin 200 illiyinə həsr olunan “Cənnət yuxusu” bədii-sənədli filmi nümayiş etdirildi. 

Mayın 17-də Abdulla Şaiqin mənzil-muzeyində “Uşaqların dövrün tələbləri ilə uzlaşan muzeylərə inteqrasiyası” mövzusunda tədbir keçirildi. Tədbir çərçivəsində müasir dövrdə uşaqların maraqlarına və inkişaf ehtiyaclarına uyğun şəkildə muzeylərin təlim-tərbiyə prosesinə cəlb edilməsi ilə bağlı çıxışlar dinlənildi. Musiqi nömrələri təqdim olundu, qiraətçilərin ifasında şeirlər səsləndirildi.

Həmin gün Bülbülün memorial muzeyində Vaqif Mustafazadə adına 2 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbi şagirdlərinin ifasında “Caz saatı” adlı konsert proqramı təqdim olundu. 

Mayın 18-də Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində (AMİM) teatr səhnəcikləri, həmçinin uşaqlar üçün ustad dərsləri təşkil olundu.

Mayın 18-də Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyində bu mədəniyyət ocağının ekspozisiyasında nümayiş etdirilən eksponatlar haqqında məlumatların ziyarətçilərə rəqəmsal təqdimatı oldu. 

Həmin gün Əzim Əzimzadənin mənzil-muzeyi və Məmməd Səid Ordubadinin xatirə muzeyində də əlamətdar günlə bağlı tədbirlər təşkil olundu.

“Dünən, bu gün və sabah” adlı tədbirlər çərçivəsində rəsm dərnəyinin şagirdləri və 3 nömrəli Uşaq-Gənclər İnkişaf Mərkəzi üzvlərinin iştirakı ilə Əzim Əzimzadənin mənzil-muzeyində açıq havada ustad dərsləri təşkil olundu, sərgi nümayiş etdirildi.

Bir sözlə, mədəniyyətə dəyər verən ölkəmizdə Beynəlxalq Muzeylər Günü yüksək səviyyədə qeyd olundu.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portlının Sumqayıt təmsilçisi

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Sumqayıt bölməsi, Ə.Kərim adına Poeziya klubu, Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfinin birgə təşkilatçılığı ilə Poeziya Evində AYB Sumqayıt bölməsinin ideya müəllifi, yaradıcısı, uzun müddət ona rəhbərlik etmiş Sabir Sarvanın Türkiyə türkcəsində yenicə çapdan çıxmış "Çaldıran ağıtı"adlı şeirlər kitabı və türkiyəli yazıçı İsa Kocakaplanın "Türkü söyləyən şəhərlər" kitablarının təqdimatı mərasimi keçirilib.

Eyni zamanda, Türkiyə qəzetçisi, yazıçısı, aydını Əhməd Kabaklının 100 illiyi ilə bağlı Türkiyə- Azərbaycan arasında ədəbi əlaqələrin yaranmasında xidməti olan bir qrup yazarın - Ofelya Babayeva, Gülnarə Cəmaləddin, İbrahim İlyaslı, Elvin Əlizadə, Lilpar Cəmşidqızı, Elnurə Kazımova, Xəyalə Zərrabqızı, Sərvər Kamranlı, Ulduz Qasımın "Ahmet Kabaklı- 100" medalı, Hafiz Ataxanlı, Əşrəf Veysəlli, Rafiq Yusifoğlu, Avtandil Ağbaba, Rəfiqə Şəms, Hümbət Quliyev, Mənsurə Xələfbəyli, Nadir Azayoğlu, Almaz Ərgünəş Bəyazid, Asif Asiman, İlhamə Məhəmmədqızı və Gülarə Sadıqovanın Təşəkkür bəlgələri ilə təltif ediliməsi mərasimə əlavərəng qatıb.

Ə.Kərim adına Poeziya Evinin direktoru İbrahim İlyaslı tədbiri giriş sözü ilə açıb.

AYB Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin mərasimin məram və mahiyyətindən danışıb.

Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsi Fərman Kazımov çıxışında Azərbaycan və Türkiyə əlaqələrinə toxunub, qardaş ölkə yazarlarının sıx tellərlə bağlılığına nümunə olan bu kimi görüşlərin şəhərin yaddaqalan mədəniyyət hadisəsi olduğunu vurğulayıb.

Sonra Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin hədiyyəsini – Sumqayıtın 75 illiyinə həsr olunmuş nəfis kitabı və şəhərin rəmzi sayılan sülh göyərçininin maketini  qonaqlara təqdim edib.

Digər çıxış edənlər - Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfinin başkanı Serhat Kabaklı, yazıçı, tərcüməçi İmdat Avşar, yazıçı, araşdırmaçı İsa Kocakaplan, “Qobustan” jurnalının baş redaktoru Pərvin Nurəliyeva təşkilatçılara minnətdarlıqlarını bildirib, belə mərasimlərin keçirilməsinin əhəmiyyətindən söz açıblar.

İmdat Avşar Sabir Sarvanı, onun yaradıcılığını Türkiyədə də çox dəyərləndirdiklərini, onu unutmadıqlarını söyləyib və "Ahmet  Kabaklı-100" medalını vəfatından sonra ona da layiq bildiklərini xüsusi olaraq vurğulayıb.

Tədbirdə şəhər ziyalıları, SDU- nun müəllim və tələbə heyəti, Polad Həşimov adına məktəbin şagirdləri iştirak ediblər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xəbər verdiyimiz kimi, Avstriya təmsilçisi JJ İsveçrənin Bazel şəhərində keçirilən 69-cu “Avroviziya” beynəlxalq mahnı müsabiqəsinin qalibi oldu. Favoritlər arasında dərhal yer alan 24 yaşlı JJ (əsl adı Yohannes Pieç) "Wasted Love" adlı balladası ilə həm münsiflər heyətinin, həm də tamaşaçıların rəğbətini qazanaraq, ümumilikdə 436 xalla birinci yeri tutdu.

Final mərhələsində ümumi nəticələrə görə, ikinci yerdə İsrail (357 xal), üçüncü yerdə isə Estoniya (356) qərarlaşdı.

Əlbəttə ki, Azərbaycan bu il uğursuz çıxış elədi, təmsilçimiz "Mamagama" qrupu final mərhələsinə adlaya bilmədi. Belədə, final mərhələsində Azərbaycan münsiflərinin verdiyi səslərdən bəlli oldu ki, favoritimiz İsrail təmsilçisidir. Bizimkilər İsraili təmsil edən Yuval Rafaelə maksimum olan 12 bal verdilər. Lakin digər ölkələrdən heç biri bzizm münsiflərlə həmrəy olmadı və yəhudi ifaçıya aşağı bal verdi, beləcə də Avstriya təmsilçisinin önə keçməsinə səbəb oldular.

Azərbaycan digər finalçılara nə qədər xal verdi?

Cədvələ baxaq:

1.İsrail -12 bal

2.Avstriya -10 bal

3.Estoniya -8 bal

4.Albaniya -7 bal

5.Norveç – 6 bal

6.Finlandiya -5 bal

7.Ukrayna-4 bal

8.İsveç- 3bal

9.Fransa -2 bal

10.Malta-1 bal.

Beləcə, nə öz təmsilçimiz ümidlərimizi doğrultdu, nə də favoritimiz qalib ola bildi. Builki müsabiqə bizimçün əlbəttə ki, qara kabus oldu.

Təmsilçimizin finala adlaya bilməməsi, razılaşın ki, biabırçılıq hesab edilə bilər, çünki, bəlkə də dünyanın heç bir guşəsində bu müsabiqəyə bizdəki qədər diqqət ayrılmır.

Adam az qalır, bizim təşkilatçılardan soruşsun, axı "Mamagama"nın Bazeldə nə iti azmışdı?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.05.2025)