“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu gün nəsr zamanıdır. Sizlərə Məhliqa Eyvazqızının ”Alça ağacı” adlı  hekayəsi təqdim edilir.

Məhliqa EYVAZQIZI

ALÇA AĞACI

Onu heç kim əkməmişdi. Səkinin kənarında asfaltı deşib çıxmışdı. Nazik körpə zoğları görünürdü. Əvvəlcə hansı ağac olduğu bilinmirdi.

Beşmərtəbəli binanın ikinci mərtəbəsində yaşayırdım. Pəncərəni açan kimi həmin körpəcə zoğları görürdüm. Binanın birinci mərtəbəsi mağazalardan ibarət idi. Mağaza sahibləri özləri də səkinin kənarında sıra ilə ağaclar əkmişdilər. Tez-tez diblərinə su tökürdülər ki, böyüyüb kölgə salsınlar.

Buna baxmayaraq, ağaclar qurumağa başlayırdı. Ancaq özbaşına bitən fidanın həyat eşqi o qədər qüvvətli idi ki, sürətlə böyüyürdü. Tezliklə kiçik tər yarpaqlarından alça ağacı olduğu məlum oldu. Pöhrələr böyüyüb qol-budaq ataraq şümal, göz oxşayan bir ağaca çevrildi. Ağacın yaxınlığındakı dayanacaqda avtobus gözləyən analar uşaqlarını onun kölgəsində günəşin yandırıcı şüalarından qoruyurdular.

Beləliklə, alça ağacı böyüməyə başladı. Böyüdükcə kölgəsi də çoxalırdı. İndi onun kölgəsində – qocalar, qadınlar, uşaqlar dincəlir, sərinlənirdilər. Növbəti yazda ağac çiçək açdı. Çox gözəl görünürdü. Sanki ağ gəlinlik paltarı geyinmiş, həyat eşqi aşıb-daşan bir gözəl olmuşdu.

Pəncərədən ağaca baxdıqca mən də sevinirdim. Ürəyim açılırdı, fərəhlənirdi. Elə bil ağac da mənim sevincimi duyaraq nazlanır, daha da gözəlləşirdi.

Bir gün evin altındakı mağazaya gedərkən alça ağacına yaxınlaşdım. Onun yarpaqlarını, kövrək budaqlarını nəvazişlə sığalladım. Bu zaman yarpaqlar arasında xırda, noxud boyda yaşıl meyvələr gördüm. Qəlbim sevinclə döyünməyə başladı. Elə bil yazda gəlinlik paltarı geyinmiş həmin o gözəl dünyaya balalar gətirməyə hazırlaşırdı. O, öz kölgəsi, görünüşü, meyvəsi ilə insanlara xidmət etmək istəyirdi. Elə bilirdi, insanlar da onun etdiklərinə görə razı qalacaq, onu sevəcəklər.

Əfsuslar ki, belə olmadı.

Meyvələr bir az da böyüyüb fındıq boyda olanda adamlar duyuq düşdülər. Kölgəsində dincələ-dincələ budaqlarını kobudcasına əyib meyvələrini yoluşdurdular. Ağac zorakılığa məruz qaldı. Budaqlar çox əyildiyindən bir də əvvəlki vəziyyətinə qayıtmadı. Adamlar yaşıl, tər yarpaqları yoluşdurub, asfalt səkinin üzərinə tökürdülər. Ağac isə var qüvvəsini toplayıb yenidən dirçəlməyə, yaşamağa can atırdı.

Yeniyetmə ağacın əl çatmayan meyvələrini dərmək üçün onun budaqlarını şaqqıltı ilə, amansızcasına sındırmağa başladılar. Bu zaman sınmış budaqdan hansısa quşun hələ gözü açılmamış, sarıdimdik ətcə balaları zərblə yerə çırpıldı. Onlar isə əhəmiyyət vermədən budaqları dartışdırır, ağacı dayanmadan silkələyirdilər. Ağacın hündür yerində, sıx yarpaqlar arasında yuva qurmuş ana quşun fəryadı, səs-küyü ətrafa yayılırdı.

Mən onları bu işdən çəkindirmək üçün pəncərədən səsləndim. Oğlanlar heç elə bil eşitmədilər. Səki ilə addımlayan, ora-bura tələsən adamlar isə laqeyd şəkildə gah mənə, gah da yeniyetmələrin əməllərinə baxır, heç nə demədən uzaqlaşırdılar.

Günlər keçirdi. Ağacın kölgəsində istidən qorunan adamlar bəd əməllərini yenə da davam etdirirdilər. Atılmalı uşaq bezlərini, yedikləri yeməyin qalığını, boş plastik butulkaları ağacın budaqları arasına dürtür, dibini zibilləyirdilər. 

İnsanlar tərəfindən zorakılığa, kobudluğa məruz qalan ağac günü-gündən saralmağa, büzüşməyə, solmağa başladı. Mənsə ona kömək edə bilmədiyimə görə özümü günahkar sayır, əzab çəkirdim. Mənə elə gəlirdi ki, alça ağacı məndən inciyib, daha mənə əvvəlki kimi təbəssüm göstərmir.

Bir gün burnuma tüstü qoxusu gəldi. Elə bildim mətbəxdə kibrit çöpünü yana-yana zibil qalağının, kağızın üstünə atmışam. Birdən pəncərədən baxanda gözümə alov dilimləri sataşdı. Tez pəncərəni açıb çölə baxdım. Gördüyüm mənzərə məni sarsıtdı.

Alovlanan alça ağacı idi. Gec idi, alov dilləri artıq onun gövdəsini aşağıdan yuxarı sarmış, öz ağuşuna almışdı. Ona kömək edə bilməzdim.

Havada rəqs edən alov dillərini görən adamlar da qorxaraq kənara çəkilir, bu mənzərəni soyuqqanlılıqla seyr edirdilər. Mağaza sahibləri isə yanğının mağazalara keçə biləcəyindən təşvişə düşür, ora-bura vurnuxurdular.

Sən demə, yerə atılan siqaret kötüyü ağacın dibindəki zibil topasını alışdırmış, o da ağacı alova bürümüşdü.

Amma mənə elə gəldi ki, adamların biganəliyi, etibarsızlığı, qəddarlığı ağacı küsdürmüş, onu intihar etməyə məcbur etmişdi.  Alça ağacı sanki bu haqsızlıqlara etiraz olaraq qəsdən öz həyatına son qoymuşdu...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

“Gülüş klubu”nda bu gün Sərtyel öz səlahiyyətlərini Əli Bağışa təslim edib deyə

 sizlərə Əli Bağışın baməzə fikirlərini təqdim edirik.

1. Böyük-böyük adamların kiçik-kiçik işlər görməsinin yalnız bir səbəbi var: Böyük işlərin kiçik,çox kiçik adamlar tərəfindən oğurlanması!

2. Kimin "nə", "necə" dediyinə yox, "niyə?" dediyinə baxın.

3. Oğluma; Atam atandan böyük kişi olub, özüm özündən!

4. Zəif olanda hamı ədalətli olur, Kişi odur ki, güclü olanda ədalətli olsun.

5. Haqliyamsa, yanımda deyilsənsə, lənət olsun sənə, haqsızamsa, yanımdasansa, lənət olsun mənə...

6. Söz, Əməl, Adam arasındakı tərs mütənasiblik  belədir; Sözlə Əməl arasındakı məasfə kiçildikcə  Adam böyüyür, Sözlə Əməl arasındakı məasfə böyüdükcə Adam kiçilir!!!

7. Çox şərəfsizin kişi olduğu, ayaqyolunda "Kişi"yazılmış lövhəyə tərəf gedəndə yadına düşür...

8. Övladlarımıza heç bir sərvət saxlaya bilmiriksə, heç olmasa "Allah rəhmət etsin, atan yaxşı Adam olub, bala"-nı saxlamaq ki, öz əlimizdədir...

9. Həyatda ən qəliz şey bir adamı tanımaqdı. Tanıyandan sonra həyat o qədər asan olur ki...

10. Ən gözəl sözləri şairlər, tamadalar, mollalar seçib danışırlar. Mənə sözünü yox, Əməlini göstər eee...

11. Allahın sığorta idarəsi işləmir. Heç kim, heç vaxt, heç nədən sığortalanmayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.05.2024)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Türkiyəli məşhur müğənni, pop ulduz Özcan Denizin doğum günüdür. Həm Türkiyədə, həm Azərbaycanda, həm Orta Asiya ölkələrində, artıq həm də Avropada – konkret Almaniyada kifayət qədər böyük izləyiçi auditoriyası olan bu sənətçinin Bakıdakı hər konseri böyük ajiotaj yaradlır, major notlarla sonuclanır.

Bəli, bizlərdə  Özcan Deniz çox sevilir. Amma tək “Qal de” kimi mahnıları ilə yox, həm də “Evim sənsən” kimi filmləri ilə.

19 may 1972-ci ildə Ankarada doğulmuşdur. Əslən Ağrılıdır. Zilan tayfasındandır, Zilanlar Oğuzların Dügər boyundan gəlir. Türksoylu olsalar da, kürd görürlər özlərini. 

Albomları

- Yine Ağlattın Beni

- Hadi Hadi Meleğim

- Beyaz Kelebeğim

- Yalan mı?

- Çoban Yıldızı

- Aslan Gibi

- Leyla

- Ses ve Ayrılık

- Hediye

- Sevdazede

- Bi Düşün

- Ramo

Filmləri

1. Ona Sevdiyimi Söylə

2. Asan Pul

3. O İndi Əsgər

4. Asmalı Qonaq — Həyat

5. Hardasan Firuzə

6. Kəloğlan Qaraprənsə qarşı

7. Mövlana Cəlaləddin-i Rumi: Eşqin Rəqsi

8. Bəs sonra (film, 2011) — Aktyor, Ssenari müəllifi, Rejissor, Bəstəkar

9. Araf

10. Evim sənsən — Aktyor, Uyğunlaşdıran ssenari müəllifi, Rejissor, Bəstəkar

11. Su və atəş

Serialları

- Yalan 

- Eşqin Dağlarda Gəzər 

- Asmalı Qonaq

- İyun Gecəsi 

- Qədər

- Eşq Yandırar 

- Samanyolu 

- Bir Zamanlar Osmanlı 

- Qaragül

Allah xeyirli ömür nəsib etsin!

Amin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xoş gördük, "Ədəbiyyat və İncəsənət" portalının sevimli izləyiciləri. Belə bir deyim var ki: "Hər söz bir damladır, şeir isə o damlalardan yaranan dəniz."

Biz də bu rubrikamızda o dənizi yaradanların anlıq ovqata uyğun şeir payını alıb Sizlərə təqdim edirik.

Beləliklə, " Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikamızın budəfəki qonağı AYB-nin üzvü, şair, yazıçı, publisist Nazilə Gültacdır.

-Xoş gördük əziz Nazilə xanım.Rubrikamızın şərtlərini bilirsiniz, elə isə elə bu an üçün " Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" deyirik, Nazilə xanım.

-Sevdiyim şeirlər çoxdur. Bütövlükdə bir şairin şeirlərinin hamısını sevmək olmur. Sevdiyim şeirlər silsiləsində ilk ağlıma gələn şair Qulu Ağsəsin "Nağıl üçün nəğmə" şeiridir.  Bu şeirdə şair həyat və ölüm haqqında nəğmə oxuyaq deyir. Şair deyir ki, iki möcüzə var:Yaşamaq, ölmək!

Həqiqətən də, bütün möcüzələr bu iki məfhumdan doğur. 

Düşündürücü, fəlsəfi şeirləri sevirəm.

NAĞIL ÜÇÜN NƏĞMƏ

Gəl bir nəğmə oxuyaq

mən dəli, sən ağıllı.

Nağıl var ki, həyatdı,

Həyat var ki, nağıldı...

Bu dünya divarına

biz niyə baş qoymayaq?

Yıxılanın altını

heç vədə boş qoymayaq.

Silək göyün üzünü

ovcumuzun içiylə.

Xeyri şərlə dost edək,

Gündüzləri gecəylə...

Bir işimiz getməksə,

bir işimiz gəlməkdi.

İkicə möcüzə var:

yaşamaqdı!

ölməkdi!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Digər imzalar rubrikasında sizlərə bütün ədəbi platformalarda daim təbliğ edilən yazarları deyil, digər yazarları təqdim edir. Bu gün rubrikamızda Vüqar Bayramovdur.

Şeirlərdə poetiklik də kifayət qədərdir, amma onlar daha çox öz səmimilikləri ilə adamı çəkirlər.

BƏSİMDİR

Gözlərində parıldayan sevgiyə,

Ürək adlı qəfəsəmsə bəsimdir.

İstəmirəm varın, yoxun mən olum,

Dodağında nəfəsəmsə, bəsimdir.

Belə sevgi nə eşitdim, nə duydum,

Baxışında dərd unutdum, qəm yudum.

Səndən ötrü bu dünyada bir udum,

Arzuyamsa, həvəsəmsə bəsimdir.

Ünvan oldum həyatının köçündə,

Qiyməti var, dəyəri var heçin də.

Ətrafında yüz doğmanın içində

Sənə əziz bir kəsəmsə, bəsimdir.

AYRI

Səni yuxuların əlindən alan,

Varmı ayrılığın dadında, ayrı.

Görürsən, ürəklə bacarmaq olmur,

De, nələr qalıbdır yadında ayrı...

Hicran tərk eləmir bircə anını,

Xəyallar bürüyür dörd bir yanını.

İncidir qəlbini, üzür canını,

Nə məna gəzirsən adında ayrı?

Təkcə göz yaşıdır dili həsrətin,

Hər yerə uzanır əli həsrətin.

Dəli məhəbbətin, dəli həsrətin,

Külündə bir dad var, odunda ayrı...

QAÇA BİLMƏZSƏN

Adam sözündən asılar,

Sözündən qaça bilməzsən.

Bu dünya nə boydadır ki,

Özündən qaça bilməzsən.

Çox günahı keçmək olar,

Tövbə andı içmək olar.

Yalana don biçmək olar,

Düzündən qaça bilməzsən.

Söz eləməz el bəlkə də,

Susar, dinməz dil bəlkə də.

Oyuncaqdır kül bəlkə də,

Közündən qaça bilməzsən.

Yolun, çətin dincdən düşər,

İsti yerin küncdən düşər.

Ayaqların gücdən düşər,

Dizinnən qaça bilməzsən.

Sınar bir gün cəsarətin,

Üzü buzdur həqiqətin.

“Unudulmuş məhəbbətin”

İzindən qaça bilməzsən.

NƏ BİLİRSƏN ELƏ, XOŞDUR!

Nə acın var tök üstümə,

Neçə köynək yadam axı!

Tüstüm gedib çatmaz sənə,

Özüm boyda odam axı!

Nə bilirsən elə, xoşdur!

Varlığını Allah elə,

Baxışını silah elə,

Bilə-bilə günah elə,

“Bəxtəvərəm, şadam axı!”

Nə bilirsən elə, xoşdur!

Yüz ölüdən sağın mənəm,

Kəsilmisən yağı mənə,

Çəkmə nolar dağı mənə.

Belə etməz adam, axı.

Nə bilirsən elə, xoşdur!

        DARIXMIŞAM

Sinəmdə buz parçası var,

Közdən ötrü darıxmışam.

Ürəyimi ovudacaq,

Sözdən ötrü darıxmışam.

Əzib məni kəc baxışlar,

Yumaz dərdimi yağışlar.

Yorub dizimi yoxuşlar,

Düzdən ötrü darıxmışam.

Dərdli görüb, döz dediyin,

Ümid verib, söz dediyin,

Yadındamı “biz” dediyin?

“Bizdən” ötrü darıxmışam.

İnciyəndə sərin baxan,

Həm mənalı, dərin baxan,

Gözlərimə şirin baxan,

Gözdən ötrü darıxmışam.

Saça düşüb dənmi deyim,

Anlamırsan, mənmi deyim?

Sizmi deyim, sənmi deyim,

Sizdən ötrü darıxmışam.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Fariz Əhmədov, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi

BookFest bir sərgi yox bir görüş yeridir. Qəlblərin, zəmanələrin, düşüncələrin, dillərin və dinlərin görüş yeri. Burada sərhədlər yoxdur. Burada yalnız bir millət var, Oxucu milləti. Bir çağırış var, oxumağa çağırış. Söz burada yaşayır. Hər pavilyondan boylanaraq səslənir: “Bizi oxu... Bizi oxu...”

Söz pavilyonlarında min illərin sükutu pozulur. Haradan gəldiyi bilinməyən pıçıltılar qulaq batırır. Platon, Sokrat, Zərdüşt, Nizami, Sədi, Nəsimi, Füzuli, Tolstoy, Remark, Kafka və adını qeyd etmədiyim minlərcə dahi yazar bir anda hərəsi bir guşədən səni səsləyir. Arazın o tayından Şəhriyarın səsi ucalır, Narginin soyuq sahilində güllələnmiş Müşfiqin hönkürtüsü eşididilir. Sibirdə “Mənim Tanrım gözəllikdir, sevgidir” deyən Cavid oxucu qəlbinə öz səsi ilə yol tapır. Bu pavilyonlarda Tövrat da var, Zəbur da, İncil də, Quran da. Və hamısı eyni sözlə səni qarşılayır: “Oxu!”

Hər stend bir məbəd kimi qurulub. Sükunətin içində böyük bir çağırış var. Oxucu gah qəhrəmanın taleyinə xısın-xısın ağlayır, gah da bir yazarın xəyalından yapışaraq öz yoluna işıq saçır. Qurulan hər çadır bir məktəbdir.

Kitablar danışır bu meydanda. Pıçıltı ilə yox, ürəkdən. “Bizi oxu” deyirlər. Nizami pıçıldayır: “Ölçülüb biçilərsə incə fikir, incə söz, nə qədər gözəlləşər, olar ürəyincə söz”. Şeyx Nizami “Sirlər xəzinəsi”ndən açar uzadır ki, açın və oxuyun: Allahın ədəbi ilə ədəblənin, biliklə, fəzilətlə ölümsüz olun.

Birdən Şəhriyarın səsi gəlir... Ahəstə, yorğun, dərin. O hələ də Heydərbabadan nağıl danışır uşaqlara, lakin özü içindəki nağılı hələ də bitirə bilmir. Qonşu pavilyondan “Qoca və dəniz” bizə həyatın öz dilindən bir həqiqət pıçıldayır: “İnsan övladı məğlubiyyət üçün yaranmayıb. Onu məhv etmək olar, ancaq məğlub eləmək olmaz”.

Bu sükuta Müşfiqin ahu-zarı qarışır. Narginin dumanlı gecəsindən gəlir səsi: “Ah mən gündən günə bu gözəlləşən, işıqlı dünyadan necə əl çəkim...”. Ömrünün 29-cu qışında Dilbərinin gözündən gilə-gilə düşən Müşfiqim. Yarımçıq bir ömürlə tamamlanmamış bir poeziyanın sehrinə qapılıb gedərkən qonşu stenddən Vahid xeyir-dua verərək piyalədə eşq meyini başına çəkir. Zeyd bir küncdə inzivaya çəkilərək Leylinin Məcnuna xısın-xısın ağlamağa davam edir.

Bir az aralıda Cek Londonun “Həyat eşqi”ni axtaran oxucular dolaşır. Onlara deyiblər ki, bu kitabda ümid var. O ümid ki, tikanlıqda belə nəğmə oxuyur. Qarşı tərəfdən Remark səslənir: “Aramızda sadəcə bir addım var. Amma bu addım bəzən bir ömür qədər uzun olur.” Çexov cavab verir: “Ən kiçik hərəkət belə gələcəkdə iz qoyur.” İngilis casusu əlavə edir: “İşıq olmadan yola çıxma.”

Avram Linkolnun müəllimə yazdığı o möhtəşəm məktub iki vərəqdən ibarət olsa da, bir millətin gələcəyini bir müəllimə etibar edəcək qədər böyük düşüncə daşıyır. Sanki umummilli lider Heydər Əliyevin müəllimlərə xitabən dediyi o tarixi sözləri səsləndirir bu məktub: “Mən yer üzündə müəllimdən yüksək ad tanımıram”.

Drayzer “Dahi” ilə öz oxucusuna özünü izah edir, Ovod öz qətlinə fərman verir, Kafka yenə də Milenaya yazdığı məktubları axtarır, Mariya Dominquez yenə kağız ev düəzldir. Heç kim boş deyil bu meydanda.

Gəlin dəstə-dəstə gedək Dədəmiz Qorquddan xeyir-dua alaq, Sədinin Gülüstanından əminlik öyrənək, Ruminin məsnəvisindən ruhlanaq, qanadlanaq, Nizaminin sirlərində hikmət tapaq. Nəsiminin huruflarında sözə çevrilək. Aşıq Ələsgərlə dastan olaq. Ordubadinin qələmində qılınca dönək. Təbrizin dumanında Şəhriyarın qayıqçısı, Cavidin İblisindəki Mələk, Müfiqin xəyalındakı Xəzər olaq.

BookFest bir sərgi yox bir görüş yeridir. Qəlblərin, zəmanələrin, düşüncələrin, dillərin və dinlərin görüş yeri. Burada sərhədlər yoxdur. Burada yalnız bir millət var, Oxucu milləti. Bir çağırış var, oxumağa çağırış. Söz burada yaşayır. Hər pavilyondan boylanaraq səslənir: “Bizi oxu... Bizi oxu...”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Məhdiyə Paydarın hekayəsi təqdim ediləcək.

Son iki ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihəmiz davam edir. 

Mənim ağ divimi mən ilə qara qarğamdan sonra kimsə görə bilməzdi. Mən ilə qarğam gedərik onunla oturub danışardıq. Qarğam çox sevərdi uçsun, amma uça bilməzdi. Divim yekəpər olsa da bir az qorxaq idi. Küçəmizin dibində bir köhnə dam var idi. Yekə bir həyət idi, üç-dörd ağacla. Dibdə də bir-iki otağı var idi. Mənim o cür yerdən çox xoşum gələrdi. Amma qorxardım gedəm baş çəkəm. Qorxardım cindən zaddan ola, məni tuta.

Divim küçənin dibinə dönən yerdə oturardı. Beli əyri idi, ona görə mən də əvvəllər elə bilərdim o, bir suvaq divardır ki, qar-yağışda su çəkib, əyilibdir. Yekə bir div olduğunu sonra bildim. Beli əyilib, orda oturubdur. Hərdən də siqaret çəkərdi; mən başını görməzdim, amma siqaret çəkəndə tüstüsünü görərdim. Bir gün qarğama göstərəndə “Qaç get baba, ora qonşunun durbasının tüstüsüdür” demişdi. Amma mən o qədər dedim ki, sonunda divim də dilə gəlib qarğama “Düz deyir də” dedi. Beləliklə o vaxtdan üçümüz dost olduq. O siqaret çəkəndə danışmazdı, qarğamın sözlərinə qulaq asardı. Qarğanın gövdəsi yox idi, yalnız dəmir kəllə idi; atam onu mənə vermişdi. Hər vaxt onunla birgə pillələrimizin başında oturub göydə uçan qarğalara baxardıq, qarğam uçmaq istəyərdi. Divim, orada oturmaqdan yorulub bezmişdi. O da yürüyüb getmək istəyirdi. Bir gün qarğam danışanda mən də divimin belində bir rəsm çəkmişdim. Mən, divim, qarğam; üçümüz də uçurduq.

Mən evimizin qarşısındakı məktəbdə dərs oxuyurdum. Bizim küçə əvvəllər qəbiristan imiş deyirdilər. Səhərlər mən dərsə gedəndə qarğam yatardı. Divimin gövdəsini tumarlayıb gedərdim. Bir gün kankanlar ilə fəhlələr gəlmişdilər, küçəni qazırdılar. Biz səyahət zəngi həyətə çıxanda pəncərələrdən eşiyə baxırdıq. Hər yer sümük və saxsı qırıqları ilə dolu idi. Qazanlar, ölülərin sümüklərini çıxardarkən bizə göstərib gülürdülər. Uşaqların çoxu qorxurdular. Amma sevinə-sevinə “kankanlar köhnə evləri də sökəcəklər” deyirdilər. Mən də sevindim. “Axı onda qorxmalı cinlər də qorxub qaçardılar, daha məni tutub aparıb yeyərlər” deyə qorxmazdım.

Naharda evə döndüyümdə ağzım açıla qaldı; küçənin dibinədək hər yeri sökmüşdülər! Ağaclar hələ ayaqda idilər. Divim də orada deyildi! Görəsən mənə deməmiş hara getmişdi?! Fəhlələr savaşsalar da, hər yerə baş çəkib baxdım. Yalnız bir-iki saxsı kuzə ilə bir-iki sür-sümük var idi. Rəsmimin tikə-parçaları o yan-bu yanda idi: qarğamın qanadları, divimin gözləri, damağında siqareti... Görəsən sovaq köynəyi nədən cırılmışdı? Yəqin qanad çıxardanda belə olmuşdu. Siqaretinin kötüyünü tapıb evə apardım. Anam “o durbanı at eşiyə üstün boyanar, qoduq istəyən atana lənət...” dedi.

Divim, mənə pay verdiyi siqareti qax tabaqlarının altında gizlədib, qaçıb qarğama “div qanad çıxardıb, uçub gedib” dedim. Qarğam qar-qar qarıldayıb qanad çıxardıb uçmaq istədi. Amma nə təhər qanad çıxartmağın yolunu bilmirdik. Qarğam çox ağladı. Mən də üzülüb ağladım – divimi özləmişdim. Qarğam da uçsa, mən təkinə darıxacağam, uçmasa da özü darıxacaq!

Nə edəcəyimi çox düşündüm. Nə iş əlimdən gələrdi? Qarğanı da divim gəlib apara deyə, divimin gündəki oturduğu yerə qoymaq istədim. Qax anbarının dib bucağında gizlətmək də fikrimə gəldi – bəlkə daha göyə baxıb qarğaların uçuşunu görüb havalanmasın! Bala-bala uçmaq duyğusunu unutsun! Amma ürəyimdən gəlmədi. Sonunda cümə axşamı anam halva bişirəndə nərdivanı damın qırağına qoyub, tabaqların altından divimin siqaret kötüyünü götürdüm. Bir əlimdə qarğam, o biri əlimdə divimin siqaretini götürüb qorxa-qorxa dama çıxdım. Qarğam da qorxurdu. “Qorxma, mən səninlə divimi çox sevirəm, özün bunu bilirsən də” deyib onu bağrıma basıb öpdüm. “Sən damda olsan, qarğalar gəlib səni apara bilərlər!” dediyimdə ürəklənib ağladım. Qarğam susmuşdu. Göz yaşlarımı silib: “Bəlkə də divimiz siqaret çəkmək istəyəndə gəlib səni burada görüb sənə də uçmaq öyrətdi” dedim.

Siqareti də, qarğamı da dama qoydum, arxama baxmadan yerə endim.

Gələn cümə axşamınadək ürəyim sıxılırdı. Nə olardı, mənim də qanadım olaydı?! Cümə axşamı qorxa-qorxa nərdivanı gətirib dama çıxdım. Həm anam görsə tutub tapdalayacaq, həm də nərdivandan düşəcəyimdən qorxurdum! Qarğam göyə baxa-baxa qalmışdı, mənə baxmırdı. Bir az qarğama, bir az da göydəki quşlara baxıb yavaş-yavaş qarğama doğru yeridim.

Mütləq özünü yer ilə göyün arasında görsəydi, qanad açıb uçardı. Qarğamın arxasına çatdım, birdən itələyib yerə saldım – gözlərimi də yumub əllərimi qulaqlarıma qoydum! Heç bir səsi eşitməyimi istəmirdim. Bir azdan sonra gözlərimi açıb əllərimi aşağı salıb, göyə baxmadan nərdivana doğru yeridim. Mütləq qarğamı uçarkən görsəydim, darıxmaqdan ölərdim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Murad Vəlixanov,   “Ədəbiyyat və İncəsənət” 

Bir insan haqqında danışmaq istəyirəm. O şəxs ki, onun şərəfinə iki dəfə film çəkilmişdir, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ehtiyatda olan baş çavuşu, Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı və Azərbaycanın Milli Qəhrəmanıdır. Bəli, söhbət İbad Hüseynovdan gedir. 

 İbad Mövsüm oğlu Hüseynov 1970-ci ildə Xocavənd rayonunda anadan olmuşdur.  Dağlıq Qarabağda ilk hərbi toqquşmaların başlandığı zaman İbad Hüseynov Rusiyanın Amur vilayətində yerləşən hərbi hissədə Sovet ordusunda qulluq edirdi. Burada o, Sovet ordusunun Bakıya qoşun yeritdiyini və çoxlu sayda həmyerlilərinin öldürüldüyünü öyrənir. Hüseynov Azərbaycandan olan digər hərbçilər ilə birlikdə, onların vətənə buraxılması məqsədilə müddətsiz aclıq aksiyasına başlayır. Nəticədə rəhbərlik İbad Hüseynovu və aclıq aksiyasında iştirak edən bir neçə nəfər əsgər yoldaşını 4 ay öncədən təxris edir.

Başlanğıc

İbad Hüseynov 1990-cı ildə Azərbaycana qayıtdıqdan sonra öz doğma Xocavənd rayonuna gedir və orada yerli hərbi özünümüdafiə birləşmələri yaratmağa başlayır. Məhz bu dövrdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin aktiv fazası başlayır. Ermənilər terror qrupları yaradırlar. Bu qruplar yerli Azərbaycan əhalisinə qarşı xüsusi qəddarlıqla seçilirdi.

Ermənilərdə regionda yerləşən sovet ordusundan qalma və ya xaricdən alınmış yetərincə hərbi sursat, təchizat və texnika vardı. Bütün Qarabağ əhalisində olduğu kimi Xocavənd rayonu əhalisinin də müdafiə üçün silah-sursatının olmadığını nəzərə alaraq, İbad Hüseynov "kəşfiyyat–diversiya dəstəsi" yaradır və ermənilər tərəfə keçərək, onları məhv etməyə başlayır. Ermənilərin çoxlu sayda hərbi silah və təchizatlarını ələ keçirir.

Yaralanması

26 dekabr 1993-cü ildə İbad minaya düşərək ağır yaralanır. Qəlpələr başa, ələ və ayaqlara girir və Hüseynov komaya düşür. 28 günlük komadan sonra xilasa heç bir ümid qalmamışdı. Moskvadan gəlmiş məşhur cərrah onun çıxılmaz vəziyyətini görüb, heç nəyə zəmanət vermədiyini açıqlayır. Kəlləni yardıqda, beyin və bədənin normal funksionallığını saxlamağa imkan verməyən çoxlu daxili qanaxmanı aşkar edir. Həkim hematomanı ləğv edir və İbad xilas edilir.

İllərlə qoltuq ağaclarında gəzməli olur və xəstəxanalarda müalicə alır. Sağ ayağı və sağ qolu uzun zaman hərəkətsiz qalır. İbad Hüseynov uşaqlıqdan idmanla məşğul olduğu üçün bədəninin güclü müqaviməti və dözümlülüyü səbəbinə öz sağlamlığına tezliklə qayıdır.

Hospitaldan çıxdıqdan dərhal sonra o, cəbhə xəttindəki öz hərbi hissəsinə qayıdır.

Təltif və mükafatları

• 9 oktyabr 1994-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikasının "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif edilir.

• 2015-ci ildə Yeni Türkiyə Strateji Araşdırmalar Mərkəzi tərəfindən təsis edilən "Şərəf" medalı Yeni Türkiyə Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, keçmiş Təhsil naziri və uzun illər millət vəkili olmuş Hasan Calal Gözəl tərəfindən İbad Hüseynova təqdim edilir.

• 2017-ci ildə Azərbaycan Respublikası Veteranlar Təşkilatı tərəfindən "General Səməd Bəy Mehmandarov" adına medulla təltif edilir.

• 2018-ci il aprel ayında İbad Hüseynov Türkiyənin Adana şəhərində keçirilən "Dünya Avşarlar" qurultayında "Dünya Avşarlar Dərnəyinin" təsis etdiyi "Üstün Cəsarət" medalına layiq görülür. Medal Böyük Şəhər Bələdiyyəsinin rəhbəri tərəfindən qəhrəmana təqdim edilir.

• 2020-ci ildə o, "Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi və Xarici Kəşfiyyat orqanlarının 100 illiyi (1919–2019)" yubiley medalı ilə təltif edilir.

• 2020-ci il dekabr ayının 9-da İbad Hüseynova Prezident İlham Əliyev tərəfindən "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı verilir.

• 2022-ci ildə " qəhrəman Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin 15 illiyi (2005–2020)" yubiley medalı ilə təltif olunur.

• 2024-cü ildə ona Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə "Heydər Əliyevin 100 illiyi (1923–2023)" yubiley medalı verilir.

Və sonda onu da qeyd edim ki, 2024-cü ilin 17 oktyabr tarixində Türkiyənin Afyonkarahisar vilayətində bir mərkəzi prospektə "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı İbad Hüseynov prospekti” adı verilmişdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalında Uşaq saatı davam edir. Bu gün sizlərə Klassik uşaq ədəbiyyatından seçmələr sırasından Mirmehdi Seyidzadənin “Uçun, quşlar”  şeiri təqdim ediləcək.

Uçun, quşlar, bizim bağa,

 Cəh-cəh vurub oxumağa.

Sıx yarpaqlı ağaclarda

Qonun yaşıl bir budağa.

Bənövşələr pıçıldaşır,

Sizə nəğmə çox yaraşır.

Quşlar nəğmə oxuyanda

Sevincimiz aşır-daşır.

Çiçəklənib gülöyşə nar,

Çiçəklənib şaftalılar.

Uçun, quşlar, bizim bağa,

 Nəğmə deyin, gəlib bahar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Türkiyə mənsubu, kino və teatr aktyoru Ozan Güvənin doğum günüdür. Əlbəttə ki, bu ad ölkəmizdə kifayət qədər çox adama tanışdır, seriallardan da, filmlərdən də.

19 may 1975-ci ildə Almaniyada doğulan Ozan Güvən Memar Sinan Universiteti Müasir Rəqs Bölümündən məzun olub. İzmir Bələdiyyə Konservatuarında aktyorluq dərsləri alıb və ardından Şahika Tekand Teatrında çalışıb.

İkinci Bahar, Çiçəyi Böyütmək, Qoçum Mənim, Əsli ilə Kərəm, Bir İstanbul Nağılı və Canım Ailəm kimi televiziya serialları ilə yanaşı G. O. R. A, A.R.O.G və Yaxşı Qərb filmlərində yaxın dostu olan Cem Yılmazla oynayıb.

2005-ci ildə, İkinci Bahar serialı əsnasında tanış olduğu rejissor Türkan Dərya ilə evlənib. Əli Əziz adında 1 uşaqları var. 2010-cu ildə Türkan Dərya ilə ayrılıblar.

Allah xeyirli ömür nəsib etsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)