Super User
“Yuxu kimi aldanmışam...” – Elsevər Məsimin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə bigə Biri ikisində layihəsində növbəti dəfə Şeir vaxtıdır, Elsevər Məsimin şeirləri ilə tanışlıqdır.
ŞEİR VAXTI
Elsevər MƏSİM
BULAQ ƏFSANƏSİ
Deyirlər, bir bulaq varmış,
Suyundan içən bəxtiyarmış.
Bulağın da əzəldən
Qəribə bir adəti varmış,
Üstünə gələn insanlardan
Kimin bəxti var imiş,
Suyu coşub çağlayarmış.
Kimin bəxti yoxdusa,
Çeşməsi quruyarmış.
Uşaqlıqda bu nağıla
İnanardım uşaq kimi.
İllər keçdi, elə bil
Dəyişdi illər kimi.
Mənim də uşaq ağlım,
İnanmadım bu nağıla?
Ola bilsin,
Biri məni qınayarmış,
Biri deyər: haqqı varmış?!
Allah bilir
Bu dünyada
Bulaqların sirri kimi,
İnsanların da dərdini.
Kim bilir
Kimin taleyində,
Hansı bir yazı varmış?
Allah bilir bu sirri,
Allah bilir bu dərdi.
Bulaq nədən çağlayarmış,
İnsan nədən ağlayarmış?
Gizlidir dünyanın sirri –
O bulağın sirri kimi.
***
12-nin yarısı,
Yoxsa dərdin yarısı?
Çal bir yetim havası,
Dərdimə dağ oynasın.
Başım yenə alışır,
Şeirlərə qarışır.
Yuxum mənlə barışır,
O çayı qoy qaynasın.
İçim, bir rahat olum,
Təzədən dərdə dolum.
Dərədən keçir yolum,
Zirvəyəcən uzansın.
***
(“İki dənizin suyu bir-birinə qarışmır”. Quranda belə bir ayə var...)
Yuxumu dedim çaya,
Çay da danışdı aya.
Bir də dönsən dünyaya,
Çin olar yuxuların.
Bir nağıldan gəlirsən,
Neçə dastan bilirsən.
Ta o başdan bilirsən
Yolunu dünyaların.
İki dərya birləşmir,
Bir arada yerləşmir.
Dərd də ki sakitləşmir,
Vurğunudur sevdaların.
YERDƏ VƏ GÖYDƏ
İnəyi itib Həsənin,
Nə günahı Vəlinin?
Vəli yazıq çörəyin
Daşdan çıxaran adamdı,
Nəyinə gərək Həsənin
Sarı, axsaq inəyi!?
Başına bu dünyanı
Dar eləyib Həsən,
Hara getsin bəs Vəli
Əlindən bu Həsənin?!
Yerləri bir, göyləri bir,
Obaları, kəndləri bir.
Bircə hələ nə yaxşı,
Deyil bircə yerdə-göydə
Evləri bir,
Ey Allahım, şükür sənə,
Bilinməzdir sirlərin.
İnsanların yerdə-göydə
Yerləri bir olunca,
Göyləri bir olunca,
Küçələri evləri,
Kəndləri bir olunca,
Kaş bu qoca dünyada
Olaydı ürəkləri bir.
Nə qədər ki
Bu dünyada
Deyil elə dərdləri bir,
Vəli Həsəndən küsəcək –
Həsən Vəlini üzəcək?..
Əsməsə də bu yerdə
Hər gün küləkləri bir?..
Bəlkə, İlahinin
Sirridi bu gizli –
Özlərindən bir gün də
Xəbərsiz,
Döyünəcək sinəsində
Ürəkləri var...
Olacaq süfrəsində
Hər gün bərəkəti bir,
Yetişəcək kəhrəba
Qızıl çörəkləri bir,
Taxıl zəmiləri bir,
Sünbül biçənəkləri bir.
***
Yuxu kimi aldanmışam,
Nağıl kimi inanmışam.
Ağlımı əldən almısan,
Dünya, azdırma məni.
Gözlərimin yaşı seldi,
Dinlədiyim "Sarıtel"di,
Haqq aşığı Ələsgərdi,
Bu dərdlə yandırma məni.
Aşıq Alı, sazın qaldı,
Xəstə Qasım, sözün qaldı.
Ellərdə söhbətin qaldı,
Ay gözəl, çaşdırma məni.
***
Göydən düşər üç alma,
Dərdinsə, bağda qalma.
Bəxtə düşər bir alma,
Ya mənimdi, ya sənin.
Qədrini bil almanın,
Sirrini bil almanın.
Dərdini bil almanın,
O bəxtinə düşənin.
Bu da bir son nağıldı,
Bir söhbətdi, ağıldı?
Alma nağılda qaldı,
Xoş halına dərənin.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Avropa Parlamentində “Qarabağ müharibədən sonra” adlı fotosərgi açılıb
Avropa Parlamentinin Altiero Spinelli binasında Azərbaycan Respublikasının Belçikadakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə məşhur fransız fotoqrafı Qreqori Herpenin “Qarabağ müharibədən sonra” adlı fotosərgisi açılıb.
AzərTAC xəbər verir ki, Qreqori Herpe 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Parisdə fəaliyyət göstərən Azərbaycanın Dostları Assosiasiyasının təşkilatçılığı ilə ölkəmizin Qarabağ bölgəsini ziyarət edib, Ermənistanın otuzillik işğalı nəticəsində dağıdılmış tarixi və mədəni irs nümunələrimizi, Azərbaycan tərəfindən aparılan bərpa və minatəmizləmə işlərini lentə alıb. Səfərlər zamanı müəllifin çəkdiyi fotoşəkillər 2021-ci ildə Azərbaycanın Parisdəki səfirliyində nümayiş etdirilib.
Sərginin iyunun 6-da keçirilən rəsmi açılış mərasimində çıxış edən Avropa Parlamentinin üzvü, Avropa Parlamenti – Azərbaycan qrupunun rəhbəri Andris Ameriks nümayiş etdirilən fotoşəkillərin müharibənin yaratdığı dağıntıların və ağrıların kədərini əks etdirdiyini və dərin məna daşıdığını qeyd edib.
A.Ameriks müəllifin Qarabağda baş verənləri hiss etdirmək üçün düzgün kadrlar seçmək bacarığını vurğulayıb. O, Qarabağın Azərbaycan xalqının birlik simvolu olduğunu və tezliklə bərpa olunaraq sakinlərinin evlərinə qayıdacağından əminliyini ifadə edib.
Azərbaycanın Belçikadakı səfiri Vaqif Sadıqov Andris Ameriksə sərgiyə ev sahibliyi etdiyi üçün və Qreqori Herpenə Azərbaycanı müxtəlif ölkələrdə təşkil edilmiş layihələrdə təmsil etdiyi üçün təşəkkür edib, ölkəmizin Cənubi Qafqazda sülh və barışığa yönəlmiş siyasəti, eyni zamanda, Ermənistanın otuz il ərzində Azərbaycana qarşı yürütdüyü işğal və etnik təmizləmə siyasəti, tarixi, mədəni və dini irsimizə qarşı talan və dağıntılar haqqında məlumat verib.
Bir çox ölkələrdə təşkil etdiyi humanist fotolayihələrinə görə bir sıra mükafatlar almış Qreqori Herpe çıxışında Qarabağda ilk dəfə 2021-ci ildə olduğunu, əraziləri tamamilə dağıdılmış və talan olunmuş şəkildə gördüyünü bildirib. 2022-ci ildəki səfər zamanı isə Azərbaycan dövlətinin qısa bir zamanda azad olunmuş doğma torpaqlarda apardığı bərpa-quruculuq işlərindən heyrətləndiyini qeyd edib.
Daha sonra müəllif deputat Andris Ameriksə və Azərbaycan tərəfinə layihənin ərsəyə gəlməsi üçün təşəkkür edib.
Sərginin açılışında Avropa Parlamentinin, diplomatik korpusun, kütləvi informasiya vasitələrinin, Avropada yaşayan Azərbaycan diasporunun nümayəndələri və Belçikada təhsil alan azərbaycanlı tələbələr iştirak ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Nassim Taleb Umberto Eko barədə
Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsini təqdim edir.
Nassim Talebin «Qara qu quşu» kitabından geniş bəhs etməkdəyik. Ümumi tirajı 10 milyon nüsxəyə çatan, artıq 32 dildə oxunan «Qara qu quşu»nda ən əsas bizim qəfil baş verənlərə, xüsusən iri masştablı hadisələrə qarşı korluğunuz barədə danışılır. Səbəbi araşdırılır ki, niyə bəşəriyyət diqqətini qloballara deyil, lokallara ayırır, niyə alimlər və qeyri-alimlər, dühalar və qeyri-dühalar milyonları unudub qəpik-quruşları sayırlar? Niyə biz nəhəng təsirlərə malik mümkün ola biləcək əhəmiyyətli hadisələrə deyil, xırda-xuruş işlərə səfərbər oluruq? Yeri gəlmişkən, hədəfi düz seçməməkdən qaynaqlanan uğursuzluğun kökündə həm də bunlar dayanır axı.
Nassim Talebin maraqlı və düşündürücü fikirlərindən seçdiklərimdən hər gün 5-ni sizlərin ixtiyarına çatdırdıq.
Nassem Talebin açmaq istədiyi mövzuya aid gətirdiyi faktlar da çox maraqlı və düşündürücüdür.
UMBERTO EKO BARƏDƏ
Başqa bir fəsildə Nassim Taleb yazır ki, yazıçı Umberto Eko çox az ziyalılardan idi ki, geniş təhsili olmaqla yanaşı, həm də darıxdırıcı deyildi. Onun 30 min (!!!) kitabdan ibarət kitabxanası vardı. Və o, insanları evinə gəlmiş qonaqları böldüyü təsnifata görə iki yerə bölmüşdü: Birincilər – qonaq gələndə təəccüblənən, «Sizin nə qədər kitabınız var!!! Bunların nə qədərini oxumusunuz?», - deyə haray qoparanlardır. İkincilər isə kitabxananı adi qarşılayan, şəxsi kitabxananı imic göstəricisi deyil, iş aləti hesab edənlərdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Bu gün YARAT Müasir İncəsənət Mərkəzində Aida Mahmudovanın “Cənnət gözləyə bilər” adlı fərdi sərgi açılacaq
Bu gün YARAT Müasir İncəsənət Mərkəzində Azərbaycan rəssamı Aida Mahmudovanın “Cənnət gözləyə bilər” adlı fərdi sərgisi açılacaq.
Rəssamın “Cənnət gözləyə bilər” sərgisinin mərkəzində yaratdığı mənzərə reallığı ilk baxışda fərdi və anlaşılması çətin görünsə də, “mən”in patologiyasını tənqid edir. Bir tərəfdən həyat bütün anatomik reallığı ilə qarşımızda dayanır, bəzi hallarda isə həyat adi mənzərədən daha çox məna kəsb edir. Ancaq həyatı mənzərədən ayırmağa cəhd etmək də bizi bir növ yadlaşmaya aparacaq. Bütün həyat, şəxsi və ya ictimai tarix bir mənzərədə və coğrafiyada baş verir və yaddaşımızı hər zaman canlandıran bir məkan var. Varlığımızın bütün imkanlarını kəşf etmək üçün incəsənətə və sosial elmlərə müraciət etməliyik. İncəsənətin ümumbəşəri dəyərləri olsa da, unutmamalıyıq ki, bizim ədəbi-vizual kontekstimiz sırf lokal xarakter daşıyır. Növbəti məqam önəmlidir: İnsanın özünü ən dərindən hiss etdiyi həqiqət bizi ümumbəşəri bir reallığa aparan bədii reallıqdır. Burada rəssam Aida Mahmudova bizi “mənlik klaustrofobiyasından” xilas etmək üçün bir növ mənzərəyə, bu mənzərənin reallığına aparır.
Rəssam coğrafiyanın sivilizasiyanın mühüm ölçüsü olduğunu və bu coğrafiya daxilində insanlarla əlaqə saxlamağın mümkünlüyünü bildirir. Sərginin mərkəzində yerləşən iki böyük rəsm bizə coğrafiyadan, onun müxtəlifliyindən və əhəmiyyətindən xəbər verir, həmçinin onun gözəlliyinə və dəhşətinə diqqəti cəlb edir. Başlanğıc və sonun simvolu olan bu rəsmlərdə keçmiş və gələcəyə dair ip ucları da var. Əsrimizin fraqmentar strukturu ilə ahəngdə olan rəsmlər orqanizmin bütün təbii dövründən (doğum, həyat, ölüm) sonra ilkin nöqtəsinə qayıtmasını qeyd edir.
A.Mahmudova dünyanı bəşəriyyətə baxaraq təsvir edərkən, özü vasitəsilə bizim ortaq təcrübəmizi də təsdiqləyir. Bu, rəssamın çağırışıdır. İncəsənətin gücü ağlımıza, əsəblərimizə, xatirələrimizə, duyğularımıza, nəhayət, ruhumuza xitab və təsir edir. O, dünyadakı varlığımızı, öz vücudundan götürdüyü tərsinə (neqativ) formalar və onların boşluqda tutduqları həcmlər vasitəsilə ifadə edir, həmçinin tavandan asdığı kətan və səth əsərləri ilə ümidi çatdırır. Bu mənzərələrdə biz həm xatirələrimizi, həm də gələcəyimizin ip uclarını görə bilərik. Rəssam əsərlərində incəsənətin köməyi ilə maddi və mənəvi şərə qarşı mübarizəmizi, keçmişin, bu günün və gələcəyin ideallarını çatdıra biləcəyimizi bəyan edir. A.Mahmudova bizə sənətin ümumbəşəri əhəmiyyətini və qüdrətini göstərir, belə ki, o, öz əsərləri ilə insanlara onların həyatını, tarixini xatırladır.
İncəsənət artıq dünyanı göründüyü kimi təsvir etmək, ölçmək və təhlil etməklə məhdudlaşmır. Rəssam hesab edir ki, coğrafiya və yaddaş naturalist şəkildə təqdim oluna bilməyəcək qədər mücərrəddir. Aida Mahmudovanın əsərləri incəsənətin dünyanın yenilənməsinə töhfə verdiyini ifadə etsə də, o, müasir zaman və məkanın etibarsız, introvert olduğunu qeyd edir. Buna görə də dünya kətanların kənarlarında açıq bir kompozisiya kimi təsvir edilib. Onun əsərləri tamaşaçılar üçün kəşf və özünüifadə vasitəsi ola bilər; o, daha çox səmimiyyətə və yaradıcılığa çağırır.
Özünün cəsarətli və yenilikçi hərəkəti ilə A.Mahmudova bizə bəşəriyyətin lazımi bacarıq və alətlərlə sərhədləri aşa biləcəyini göstərir. Nəticədə sərgi fiziki və konseptual sərhədləri keçməyə çalışır. Bu sərhədləri aşmayınca humanist coğrafiyamız olmayacaq. Əsərlərə yaxından nəzər salsaq və cəsarət etsək, bunun necə baş verə biləcəyini anlamaq üçün bizə əhəmiyyətli ip ucları verəcək.
Qeyd edək ki, Aida Mahmudovanın “Cənnət gözləyə bilər” adlı fərdi sərgisi iyunun 8-dən oktyabrın 22-dək davam edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Muzey Mərkəzində Xalq rəssamı Arif Hüseynovun qrafik işlərdən ibarət fərdi sərgisi açılıb
Nədir bu rəsmləri birləşdirən cəhət? Şərq koloriti. Vizual effekt. Bir də ştrix dərinlikləri.
Muzey Mərkəzində Xalq rəssamı, professor Arif Hüseynovun 80 illiyinə həsr olunmuş sərgilər silsiləsindən növbəti - “Qrafika” adlı fərdi sərginin açılışı olub. Bu ekspozisiya Mədəniyyət Nazirliyi, Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, “HüsnArt” Təsviri Sənət Mərkəzi tərəfindən təşkil olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, sərgini
Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Ziyadxan Əliyev açaraq qeyd edib ki, tanınmış rəssam Arif Hüseynov çoxsaylı kitab nəşrlərinə illüstrasiyalar yaradıb. A.Hüseynovun 80 illik yubileyinə həsr olunan sərgilər silsiləsi il ərzində keçirilir. İndiki “Qrafika” ekspozisiyasında Azərbaycan tarixinə həsr olunmuş ağ-qara qrafika işləri yer alıb.
Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov, Muzey Mərkəzinin direktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Liana Vəzirova, Xalq yazıçıları Çingiz Abdullayev, Natiq Rəsulzadə, sənətşünas Ziyarət Cabbarova və digərləri çıxışlarında qeyd ediblər ki, müəllif öz əsərlərində təkcə Vətənin gözəlliyini vurğulamır, onun hər bir rəsmi hadisələrdə, faktlarda və simalarda öz əksini tapan məlumat daşıyır.
Sərgidə Arif Hüseynovun 80 işi təqdim olunub. Rəsm və ədəbiyyat onun üçün qarşılıqlı əlaqədir. O, çoxsaylı kitablara illüstrasiya çəkib: Dantenin “İlahi komediya”, Petrarkanın lirikası, Andersenin nağılları, Rəsul Rzanın “Vaxt var ikən”, “Lirika” məcmuəsi, Əziz Nesinin hekayələri və s. Onun bütün əl işləri xəyal yox, sənədli-bədii qrafikadır.
Rəssam bir neçə zalda artıq keçmişdə qalan Qarabağ münaqişəsinin özünəməxsus qrafika xronologiyasını - Böyük Pyotrun layihələrindən və Azərbaycanı Rusiya imperiyası və İran arasında bölən, 1828-ci ildə bağlanmış “Türkmənçay” müqaviləsindən tutmuş Qarabağın işğal altında olan dövrləri və ermənilərin orada törətdikləri vəhşilikləri təqdim edib. Arif Hüseynov Qarabağın zəngin mədəni irsinə çoxlu rəsmlər həsr edib. Görkəmli Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyli, musiqiçilər Seyid Şuşinski, Məşədi Cəmil Əmirov, Cabbar Qaryağdıoğlu, tanınmış tarzən Sadıqcan, eləcə də şairə Məhsəti bu silsilənin personajlarıdır. Bütün bunları, hətta Qarabağın rəmzi olan xarıbülbül gülünü Arif Hüseynov ağ-qara tonda verib.
Diqqətə çatdırılıb ki, uşaq mövzusu Arif Hüseynovun yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Təsadüfi deyil ki, Arif Hüseynovun yubileyinə həsr olunmuş ilk sərgi “Azərbaycan nağılı” olub. Ümumilikdə onun sayca yüzə yaxın uşaq kitabları var. O cümlədən “Dilbərin və onun sehirli qaşığının səyahəti” adlı uşaq kitabında da onun illüstrasiyaları yer alıb.
Tədbirdə Arif Hüseynovun nəvəsi Dilbər də öz babasını təbrik edib. Dilbər yubileyə əliboş gəlməyib. Bu günlərdə onun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Gününə həsr olunmuş sərgisi keçirilib, eləcə də rəsmlərinin kataloqu işıq üzü görüb. Dilbərin 10 yaşı olmasına baxmayaraq, artıq dəqiq bilir ki, o da Arif babası və atası Orxan Hüseynov kimi rəssam olacaq.
Sonda Arif Hüseynov tədbirin təşkilatçılarına və iştirakçılarına minnətdarlığını bildirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Rəsm qalereyası: Xalq rəssamı Arif Hüseynov, “Məchulluq”
Rəsm qalereyası: Xalq rəssamı Arif Hüseynov, “Məchulluq”
“Sadəcə dedim, unudulmasın ölüm…” - Güneyli Araz Asif
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər rubrikasında Güney təmsilçimiz Əli Çağla bu dəfə sizlərə Araz Asifin yaradıcılıq nümunələrini təqdim edir.
Araz Asif tərcümeyi-halında yazır: “1976-cı ildə Muğanın yaşıl bir yaz havasında dünyaya gəlmişəm. İllər öncə quzeyin “Araz”radiosundan dinlədiyim mahnıların yolçusu olub şeirə maraq göstərmişəm. Sonralar suyum, duzum, çörəyim olub şeir. Şeir kitabım "Quşluğuna uçdu adım" adında çap olunubdur.
Hələ də şeir ağacından yıxıldığım gənc illərin ağrısını şeirə danışıram, yaşayıram bir təhər ölümlə qonşu. Mənə görə şeir yalnız lirikadır. Odur ki, həyatı, yaşamı sevirəm. Ürəyimi ağlımdan daha çox yaşayıram.
*
Dün gecə
Odamın qaranlıq qadınlığına
Paltar soyunmuşdu birisi iblis
Pis-pis də
Mənə əziz
Birisi ağ donunda qızılgül çiçəyi
Qırmızı köynəyində nazik bənövşə izi
Qırmızı...
Havam dolandı
Bulandı gövdəm
Yola düşdü üstümdən ötən buludlar
Nə yağış yağdı
Nə yağdı külək
Yağan mən idim damcı-damcı
Və inci
Səhər
Həyətdə şəritdə dolaşırdı qızıl güllü don
Və bənövşənin bəndə düşmüşdü izi
Qırmızı
Əsən xəfifcəsinə yaz yeli idi...
*
Qiyamət qopmur ki,
Olur.
Elə bil ki, kudeta kimi bir şey...
Qopan sözcüklərdir sıcaq bir xəlvət sonrası...
Və onun dəmir barmaqları
Arxamda cızıq salır
Qalır əlimdəki nərm-nazik sözcüklər.
Zəhrimarım olur illər hökuməti
Bu anda demiş Muəmmər Qəddafi
Qəddar və sosial demokratdır hamı
Və sən sosialcasına öldürdün prezidenti
Və cəhənnəm olsun demokrat meydanındakı heykəl.
Kəl
Kəl
Kələm gül açdı nənəlik...
Oxuyur qızlar, sənin yanındakı Bakı qızlarını deyirəm
Və ötür ordan oğlan, nəfəsi Xəzərin, nəfəsi Xəzəri
Zolağında əsən əsim ötür Baksavetdən Tarqoviyə qədər...
Ötən, balonlar boş olanda ucadan ötərlər
Oğlan muğam
Muğamın oğlan çağı.
Ay yar-yar deyə
Neynək, neynək a dərdin aldığım, a dərdin aldığım
Öldü şeir yanından ötənlər.
Boy-buxunlu təpik döymələr dirildi.
Qiyamət olmur ki?
Qopdu kudetada başımdakı kəpənək
Kək
K
Ək
Məni sosialistliyinə ək
Və biç yan tərəfindəki baharı.
Dəniz sənin vaxtında tufanlı olur
Vaxt versənə xanım xatın?!
Evimiz boşdu bu gün
Qiyamət meydanına çevirə bilərik otaqlarımızı
Kimsə bilmədən belə
Vaxt sənin yanında qiyamət olur...
*
Bakıdan yola düşən leyləkləri eşidirəm dan sökülməmiş
Və isti və gənc gövdəmi Muğanın yay havasına tapşırmışam
Havalar iyirmi beş ildir isti keçir burda
Və mən iyirmi beş ildir qulaq danışıram
Ağız eşidirəm
Və dərilirəm hər nazik qızın barmaqlarında
Hər qız sənmişsən
Hər barmaq sən
Axı nədən burda bütün başı ləçəklilər sənə
Oxşayırlar
Yağış yağandan günəş batana qədər
Soyuq deyil bura
Soyuq
Soy
Soyun demirəm sənə
Onsuz da dam üstə əqaqilərin qoxusuna varmış beynim də
Sənin cizgilərini lüt-lümbəz təsəvvür etmək çətin deyil
Mən qızıl tənlərin bələdçisiyəm qadan mənə
Çətin gündüzləri xiyabanda sol qulağımla
Eşitdiyimə inanmamaqdır.
Çətini iyirmi beş ildir sonrası boğazımda
Xalq hərəkatı partlasa da
Səni sevmək çətin olmayacaq eeyyyy...
Bakıdan qapxan leyləklər
Sənin sinənin gəzişməsindən qayıdırlar
Anam hacı deyir onlara
Atam hacı leylek
Bunu həm mən eşidirəm
Həm bütün Muğan şairləri
Hətta Muğan gölləri səfehləyirlər sənin leyləklərində
O leyləklər ki, sənin ağzından danışırlar
Sənin gövdəni vəsf edirlər
Tutub əlindən dağ aşırıq, dərə batırıq tənində
Və yamaclar yaman dad verir səsin gəlində
Səsin gəlsin sarı bülbül...
(Oxuyur Qədir Rüstəmov)
Və mən təsəvvür edirəm hardan hara çəkilmiş xətt, şişmiş dəri
Bitmiş tən
Qartımış ət və od vermiş hər yan, hər yay, hər yaz Muğanlısı
Artıq danış məni
Qulaq asım səni
De hansı yanın mənim sinəmdən uzaqda mənə qan uddurur
De içimdəki hıçqırıqmı, ya fəryad?
Haramdan harama murdardır mənə Muğanın leylekli yay gecələri?
İyirmi beşdə kiminsə əlindən bir iş gəlmir
Kiminsə divarından aşmaq da belə olmur
Şəhərin bütün sənə oxşarların qaçırdıblar çoxdan
Daha olan deyil
Olan deyil
Olan
Olan
Ol
Səni sərf edirmişəm deməli bu şeirdə
Oğlanlığım hədər deyilmiş onda
İyirmi beşdən bu yana itirilmiş kimi batmış başım
Və yerlə göy arasında qəfil gülləyə rast gəlmiş mən...
Evin yıxılsın oyyyyy Tehran
Evin yıxılsın leyleksiz şəhər...
*
Sən divardakı şəklimin çiynindən
Mən divardan düşürəm
Qışda qızılgül ehtimalı olmaz
Sadəcə şeir yazıla bilər sənsizlikdə
Sənsizlik şeirin qızıl variantıdır bəlkə də
Yazılanlar yoxluğun dadında çatmır.
Ölüm havasını bevaxta salır sadəcə
Bizdən düşənlər
Bizə düşmən kimilərdir
Bunun son günü və ilk günü yoxdur
Hər günü var.
Bucaqlarımda al arvadı qorxusu yaşanandan başa düşdüm bunu .
Sonra bir ögey oğlan uşağı idi
Xəyanətlərini sənədləşdirən
İçimdə leş, leş üstə düşdü
Sənin etdiklərinin də son günü və ilk günü yoxdur sanıram
Hər günü var.
Və hər gün divardakı şəklimin çiynindən düşəcəksən.
Mən necə də gül ağızmışam
Sənə deməyəcəklərimi şeirə etiraf edirəm.
Diri gözlükdə ölmüş kimiyəm
Bunu atam dedi son vaxt
- Mənə bu tümcənin son vaxtlığı var təkcə -
Sonra başımı aşağı dikib ölənlərimə nə zümzümə elədim.
Fatihə...
Ölənlərin də son vaxtı, ilk vaxtı yoxdur
Bunu hamı bilir
Sadəcə dedim, unudulmasın ölüm.
*
Tənindən qarğış qoxusu qar qız
Tənindən qar qış qoxusu qar quş
Qoşun çəkir üstümə tənin
Və mən çoxdandır ağ bayraqla səngərini tərk etmişəm
Sənsə gümüş yağışları qarğış kimi
Yox, qar qız kimi yağdır dünyanın yaslı yanaqlarına
Dırnaq çək qan qara qamçıl qabarlığına
Dünyanı deyirəm, dünyanın deyirəm
Əlində sıxdığın büllur nar
Yanar içim, yanar
Narlar dünyanın ağac qanıdır
Qarğışa bələşmiş
Və sıxılmış təninə
Göyərmiş sinəndən iki topa nar qarı
Qar-qar oynamaq narı
Yanar içim, yanar
Əlim qana batar bu darmadağın halımınn pərişanlığına
Dur, mənimlə durdur bu darvazanın giriş axımını
Mənim alkolik səadətimdir sənin qar ağmağın
Mənim çay dəmimdə eyvan xəlvətimdir, sənin varlığın
Sonra iyirmi ildə səni bir gün yağmaq həvəsi
Qar qız qaralığını barınmaq həvəsi
Alkolik gecələrimin macərasıdır
Bu illərin hacı Qafar udumluluğuna sən məni təşrif buyurmusan
Ancaq illər keçib
İllər keçib
Sən artıq böyümüsən
Artıq böyümüsən
Böyü
Sən
Bitirmisən nigarançılıqları
Çörəksiz, pulsuz aclıqları
Unutmusan radioda dinlədiyimiz
"Gəlmişəm otağına
Oyadam səni qara gilə."
Və sən hər oyananda salam, səhərin xeyir əzizim
Və mən hər yatanda öpürəm artıq unutdurulduğum səni
Gizlin bir macəradır bu bulaqdakı qarğışlı qar qız qarlığı
Sanki bulaq tənini səndə yuyurdu
Gözünü silirdi sənə təmiz baxmağa
Artıq iyirmi ildir baxışlar xumardılar
Bu alkolik qarsız, qaraltısız baxışlar
Bir macəradır eşq.
Dinlərsən qaralar ovqatın
Dinləməzsən allah sənə rəhmət eləsin uzun qulaq qonşu.
Yükün yüngül, yolun daşlıq idi sanki
Sən yatarsan
Mən səhərin bulaqlı suyuna can sürtəcəyəm
Qaraltılarım yağsın
Qarım qarlasın
Qar
Qar
Qarıldasın bu aclıq...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Kitab Festivalında təmsil olunur
Azərbaycan Xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuş II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalının həmtəşkilatçılarından biri də Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondudur. Sərgidə Fond tərəfindən hazırlanan xüsusi stenddə təşkilatın nəşrləri təqdim edilir.
Bu barədə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu xəbər yaymışdır.
Tədbirin açılış mərasimində çıxış edən Fondun layihə meneceri Mirbek Karıbayev hər il keçirilən festivalın ənənəyə çevrilməsinin önəmindən bəhs edib: “Builki festival Azərbaycanın dahi lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illik yubileyinə həsr olunduğu üçün xüsusilə əlamətdardır. Festival mütaliəyə marağın artırılması, türk xalqlarının ədəbiyyatının təbliği baxımından vacib önəm daşıyır. Türk xalqlarının çoxəsrlik mədəniyyətini, irsini qoruyub saxlamaq, dünyada tanıtmaq və gələcək nəsillərə çatdırmaq Fondun əsas məqsədlərindəndir. Ona görə də Fondumuzun bugünkü festivalın təşkilatçılarından biri kimi çıxış etməsi təbiidir”.
Qeyd edək ki, festival çərçivəsində Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Özbəkistan, Türkmənistan və Macarıstana həsr olunan günlərdə Fond tərəfindən müxtəlif proqramlar hazırlanıb. Belə ki, festivalda “Saqınbaydın Manası” kitabı, Süleyman Çələbinin “Mövlud” əsəri oxuculara təqdim olunacaq. Həmçinin “Abay Kunanbayevin həyat və yaradıcılığı”, “Məhdimqulu Fəraqi və Azərbaycan ədəbiyyatı” , “Əlişir Nəvai inciləri”, “Mikloş Radnotinin şeir gecəsi” adlı tədbirlər təşkil olunacaq. Eyni zamanda Fondun dəstəyi ilə Çingiz Aytmatovun 95 illik yubileyi münasibətilə Bakı Bələdiyyə Teatrı tərəfindən hazırlanan “Ana tarla” əsərindən parçalar tamaşaçılara nümayiş etdiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
II Türk dünyası Ədəbiyyat və Kitab festivalı davam edir
Bakıda keçirilən II Türk dünyası Ədəbiyyat və Kitab festivalı 7 türk xalqını bir araya gətirib. Elmlər Parkında düzənlənən bu bir həftəlik tədbirin məhz 7 gün davam etməsi özlüyündə türk mifologiyasının müqəddəs 7 rəqəminə istinadı ehtiva edir, günlərin hər biri də bir qardaş ölkəyə həsr edilir.
5 iyun - Azərbaycan
6 iyun - Qazaxıstan.
7 iyun - Türkmənistan
8 iyun - Türkiyə
9 iyun - Qırğızıstan
10 iyun - Özbəkistan
11 iyun - Macarıstan
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Türkmənistana həst edilmiş 3-cü iş günü də arxada qalıb.
Günlərin qısa xülasəsinə baxsaq, bazar ertəsi başlayan təntənəli açılış mərasimində ilk olaraq I Qarabağ qazilərinin ifasında Fərahim Sadiqin “Əsgərnamə elegiya” layihəsi nümayiş olunub.
Sonra şairə, “Söz” layihəsinin rəhbəri Nigar Həsənzadə məşhur “İgidlərin sözü layihəsini təqdim edib. II Qarabağ müharibəsi qaziləri öz şeirlərini söyləyiblər.
Açılış çıxışlarından sonra musiqi nömrələri təqdim edilib. Rəşad İsmayıl sözləri və musiqisi Şahin Musaoğluna aid “Qan qardaşı, can qardaşı, şan qardaşıyıq biz” kompozisiyasını təqdim edilib, Kürdəmir rayon Uşaq İncəsənət məktəbinin Davud Ələkbərov adına uşaq xalq çalğı alətləri ansamblının ifasında dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operasından “Uvertüra”, ansamblın solistləri Aysu Alməmmədli və Həsənalı Həsənlinin ifalarında bəstəkar Emin Sabitoğlunun “Gün keçdi” filmi üçün yazdığı “Bayatılar” mahnısı səsləni . İçinə şeir bəndləri yazılmış şarların havaya buraxilması ilə tamamlanan açılış mərasimindən sonra ziyarətçilərin Kitab sərgisi ilə tanışlıqları başlayıb. İlk gündə sərginin növbəti tədbirləri aşağıdakılar olub:
“Xarıbülbül” Rəqs Qrupunun ifasında “Küçələrə su səpmişəm” rəqsi;
“Heydər Əliyev və Azərbaycan ədəbiyyatı” mövzusunda konfrans. Çıxışçılar - Akademik İsa Həbibbəyli, Xalq şairi Nəriman Həsənzadə, AMEA-nın müxbir üzvü Tehran Əlişanoğlu, fil.e.d., dos. Elnarə Akimova, fil.e.d., dos. Pərvanə İsayeva, fil.e.d., dos. Əlizadə Əsgərli, tənqidçi Əsəd Cahangir.
“Ulu Öndər Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş, onunla şəxsən təmasda olan insanların xatirələrinin yer aldığı, AYB tərəfindən nəşr edilən “Əbədi ömrün YÜZ İLİ” kitabının təqdimatı. Moderator: Kitabın redaktoru olan yazıçı-dramaturq, Əməkdar incəsənət xadimi Elçin Hüseynbəyli.
Millət vəkili Cavanşir Feyziyevin 8 dildə nəşr edilmiş “Türk dünyası” 5 cidliyinin təqdimatı. Moderator şair, MM-in mədəniyyət komitəsinin eksperti Əkbər Qoşalı.
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən nəşr edilmiş “Saqınbaydın manası” kitabının təqdimatı. Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun nümayəndəsi Mirbek Karıbayevin, Beynəlxalq Türk Akademiyasının vitse-prezidenti Erhan Türbedarın təqdimatı ilə.
Nakam Azərbaycan şairi Mikayıl Müşfiqin 115 illiyinə həsr edilmiş tədbir. Moderator: fil.f.d., dos. Aygün Bağırlı, məruzəçi: fil.f.d., dos. Safura Quliyeva, çıxışçılar: fil.e.d., dos. Cavanşir Yusifli, fil.f.d., dos. Günay Qarayeva, fil.f.d., dos. Firidun Qurbansoy, fil.f.d. Nərmin Cahangirova.
Tədbirdə həmçinin AYB Müşfiq Komissiyasının sədri Xəyal Rzaya rəssam Tünzalə Ağabalayeva tərəfindən Müşfiqin “İşıqlı dünyadan necə əl çəkim” adlı şeirinə həsr edilmiş rəngkarlıq nümunəsi təqdim ediləcək.
Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevlə görüş.
Xalq yazıçısı Anarla görüş. Moderator: İsa Həbibbəyli.
Mərhum Xalq şairi Vaqif Səmədoğlu barədə saytın təqdimatı. Moderator: Fərid Hüseyn.
Əməkdar artist Nuriyyə Hüseynovanın konserti.
Çingiz Mehtipur (“Dalğa” qrupunun rəhbəri) və Vədud Müəzzin ifalarında saz musiqisi
Əsəd Nağıyev, “Musiqili dəqiqələr”.
Ən nəhayət, ilk günün finalı Yay kinoteatrında film nümayişi ilə yekunlaşıb. Rejissor Oktay Mir-Qasımın “Qisas almadan ölmə” filmi nümayiş olunub.
İkinci gün də də biri-birindən maraqlı tədbirlər sıralanıb.
“Türk dövlətçiliyi tarixi" mövzusunda professor Mais Əmrahovun moderatorluğu, professor Kərim Şükürovun, tarix elmləri doktorları İlqar Niftəliyevin və Ellada Bəkirovanın iştirakıyla mühazirə;
Nigar Rəfibəyli – 110 tədbiri çərçivəsində qadın şairlərin “Gül dəftəri” şeir şöləni (Narıngül Nadirin, Kəmalə Abıyevanın, Xəyalə Sevilin, Aysel Fikrətqızının, Aypara Ayxanın, Banu Məhərrəmin iştirakı ilə) baş tutub.
Tanınmış yazıçı, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru Varislə görüş də dünənə təsadüf edən əsas tədbirlərdən biri olub. Şair Şəhriyar del Geraninin moderatorluğu ilə baş tutan görüşdə Varis ümumən ədəbiyyatdan, müasir ədəbi proseslərdən, rəqabətə davamlılığ modulundan, reklam konsepsiyasından, beatseller yazmağın qızıl qaydalarından danışıb. İzləyicilərin suallarını cavablandırıb. Kitabları imzalayıb.
İkinci gündə həm də Elxan Zal Qaraxanlının və Cavanşir Feyziyevin “Xəzər məkanı”, “Türklər, Xəzərlər, Yəhudilər” kitablarının təqdimatı, eləcə də tanınmış naşir Şahbaz Xuduoğlunun moderatorluğu ilə “Azərbaycanda kitabçılıq” mövzusunda müzakirələr və digər tədbirlər keçirilib.
Dünən Əməkdar İncəsənət
Xadimi Baba Vəziroğlunun yaradıcılıq gecəsi, Türk yazarı Ufuk Tufana məxsus “Ərtuğrul bəy və qayılar”, “Quruluş Osman” kitablarının təqdimatı, Professor Qəzənfər Paşayevin və Kərkük Yazarlar Birliyi başqanı Şemsettin Kuzecinin Kərkük Ədəbiyyatı mühazirələri, Türk Şeiri şöləni (Coşqun Karabulutun, Mahmut Özkocanın, Şemsettin Kuzeçinin, Ceyhan Özyıldızın, Serkan Soyalın iştirakı ilə) baş tutub.
Dünənki tədbirlər sırasında Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin 25 illik yubiley tədbiri
də diqqət çəkib. Birliyin başqanı İntiqam Yaşar qurum barədə məlumat verib. Qurumun ilk başqanı Əkbər Qoşalı, qurumun fəaliyyətində xeyli əməyi olan Şəmsəddin Kuzəçi, İbrahim İlyaslı, professor Qəzənfər Paşayev, yazıçı Varis ürək sözlərini söyləyiblər.
Növbəti günlərdə Akademik İsa Həbibbəylinin moderatorluğu ilə Mir Cəlal Paşayev – 115 (Məruzəçi: AMEA-nın müxbir üzvü Tehran Əlişanoğlu, çıxışçılar: fil.e.d., dos. Asif Rüstəmli, prof. Tahirə Məmməd, fil.f.d., dos. Aslan Salmansoy, fil.e.d.Mərziyyə Nəcəfova) konfransı, Əməkdar artist Azad Şükürovun təqdimatında Şeir adam, yazıçı-dramaturq, Əməkdar incəsənət xadimi Əli Əmirli ilə Ustad sözü, ədəbiyyatşünas Seyfəddin Hüseynli ilə “Dünya ədəbiyyatı”ndan mənzərələr, tanınmış Türkiyə şairi Mehmet Nuri Parmaksız ilə “Kəpənək Ömürlü Şairlər” layihələri, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilatçılığı və AMEA-nın, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin təşkilati dəstəyi ilə “Türk Dünyasının Ortaq Ədəbiyyatı”
dəyirmi masası, moderatoru Gülnarə Cəmaləddin olan Əli Kərimin xatirəsinə həsr edilmiş Sumqayıtlı Şairlər Günü (Əşrəf Veysəllinin, Ofeliya Babayevanın, Rafiq Yusifoğlunun, İbrahim İlyaslının, Əyyub Qiyasın, Elvin Əlizadənin iştirakı ilə), AMEA və Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun “Çingiz Aytmatov – 95” konfransı (Moderator: akademik İsa Həbibbəyli, məruzəçi: fil.f.d., dos. Mehman Həsənli, çıxışçılar: fil.f.d., dos. Nərgiz Cabbarlı, fil.f.d. Ülviyyə Hüseynova, Nəzrin Əliyeva), Bakı Bələdiyyə Teatrının təqdimatında “Ana tarla” tamaşasından hissələr, Xalq artisti Gülyanaq Məmmədovanın konserti, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva ilə görüş, “Türk romançılığı və Orxan Pamuk” mövzusunda yazıçılar Fəxri Uğurlu və Qismət Rüstəmovun, “Macar Milli Şairi Şandor Petofi: həyatı və şeirləri” mövzusunda şairlər Ramil Əhmədin və
Ağasəfanın məruzələri, Türkiyəli yazar Mahmut Özkocanın “Aşk və Şiir” təqdimatı və daha nələr, daha nələr baş tutacaq.
Əziz bakılılar, şəhərin qonaqları, əziz kitabsevərlər, hamınızı bu bir həftəni Elmlər Bağında festivalla yaşamağa dəvət edirik.
Kitaba sığınan yenilməz!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.062023)
Bakıda rok festivalı təşkil olunacaq
İyunun 24-25-də “Eldorado” Şıx çimərliyində "Azerbaijan Rock Fest" rok festivalı təşkil ediləcək.
Mraqla gözlənilən festivalda Röyal Musa, Joseph Abbas, Şahin Əlizadə və “The Passion”, “Greyband”, “Free From Four”, “Dədə Baba”, “Aynaband”, “Qara Dərviş”, “Midnight”, “Little Rocks” kimi rok qruplar çıxış edəcəklər.
Qeyd edək ki, “Darvisch Creative Sounds”un təşkilatçılığı ilə keçiriləcək "Azerbaijan Rock Fest" səhnəsində eyni zamanda öz əsrarəngiz performansı və xüsusi rok parçalardan ibarət playlisti ilə Dj AKG iştirak edəcək.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.06.2023)
