Super User
Rəsm qalereyası: Abbas Məmmədov, “Venesiya”
Palitrası günəşdən güc alan rəssam
Rəssam Abbas Məmmədovun yaradıcılığı barədə Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasının kiçik elmi işçisi Nigar Hətəmovanın məqaləsini təqdim edir.
İncəsənət sivilizasiyanı zirvəyə daşıyan nərdivandır. Kətan üzərində usta fırçası ilə həkk olunan rənglər həyatımızın ən dərin məqamlarına nüfuz edən, həyati funksiyamızı vizual sənət ilə birləşdirən fenomendir. Rəssam Abbas Məmmədov da bunu əsərlərində məharətlə ifadə edir.
Realist və modern baxış tərzinə sahib rəssam bu gün milli rəngkarlığımızı bacarıqla təmsil edən istedadlar sırasındadır. Deyirlər ki, rəsm instinktiv emosional vəziyyətin ən dolğun ifadəsidir. Öz bədii zövqünə, perspektivinə, mövzunu idarə etmə tərzinə, lirik münasibətlərinə inanan Abbas Məmmədovun kompozisiyalarında cizgilər harmonik aura ilə kombinə olunur. Orijinal, yaradıcı, dinamik, zəruri və sərbəst ifadənin izində irəliləyən peşəkar rəssamın rəng-forma ilə işıq-kölgə balansı kətan üzərində əksini tapır.
Abbas Məmmədov 1986-cı ildə Bakıda anadan olub. O, 2001-2005-ci illərdə Əzim Əzimzadə adına Rəssamlq məktəbində (indiki İncəsənət Kolleci), 2005-2009-cu illərdə isə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının bakalavr pilləsində təhsil alıb. 2007-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvüdür.
İnsan asanlıqla öz peşəsinin ustası olmur. Oxumaq, araşdırmaq, öyrənmək həvəsini itirməmək püxtələşmək üçün zəruri şərtlərdir. Bundan başqa, rəssam Abbas Məmmədovun istedadının irsi-mənəvi kökləri də mövcuddur. O, dəyərli rəssam Şahpələng Məmmədovun davamçısıdır.
Realist rəssamlar təbii işıqlandırma, dəqiq proporsiyalar və real həyat obyektlərinin ətraflı təsviri kimi üsullardan istifadə edərək dünyanı mümkün qədər dəqiq əks etdirməyə çalışırlar. Abbas Məmmədovun da üslubunun özəyində təntənəli bir “sadəlik” dayanır. Həddindən artıq bəzək, pafos və yaxud sünilikdən qaçan rəssamın kətan üzərində əks etdirmək istədiyi əsas nüans təbii gözəlliyin tərənnümü və gerçəkçiliyə xas xüsusiyyətlərdir.
Bilirik ki, realist rəssamlar adətən dünyəvi mövzular ilə maraqlanırlar. Bu da həmin üslubu təkcə bədii yox, həm də ictimai xarakterə bürüyür. Abbas Məmmədovun da mövzulara yanaşma tərzi dünyəvi və obyektiv səciyyə daşıyır. O, təfərrüata böyük diqqət yetirir, dəqiq rənglərdən, işıqlandırmadan və perspektivdən istifadə edir. Qədimi ab-havanı hər bir xırdalığında hiss etdiyimiz kompozisiyaların müəllifi olan rəssam soyuq və isti rənglərin ahəngini kətanda məharətlə təqdim edir. Fərdi və orijinal dizayn anlayışını özü ilə tamaşaçı arasında körpüyə çevirən müəllif canlı və enerji dolu kompozisiyalar yaradır.
Rəssamın əsərlərində həm ənənələrə, həm Şərq sənətinə, həm də Qərb təsviri sənətinə marağı özünü büruzə verir. Onun maraqlı kompozisiyaları arasında “Payız nemətləri”, “Yazın nəfəsi”, “Liliyaların simfoniyası”, “Üzüm və narlar”, “Avqust”, “Sehrli musiqi”, “Mis qablarla natürmort”, “Üzüm və xrizantemalarla natürmort”, “Keçmişdən gələcəyə”, “Muğam”, “Naxışlar”, “Abşeron yayı”, “Əcdadlarımızın mirası”, “Muğam”, “Tariximizin sədası”, “Yasəmənlər və poeziya”, “Musiqi”, “Sehrli çıraq”, “Güllərin alleqoriyası” və s. əsərləri qeyd edə bilərik.
Rəssamın realizm cərəyanında icra etdiyi kompozisiyalarda holland rəssamlığının “qızıl çağı” və barokko dövrünə xas xüsusi xarakteristika vardır. Bu tərz kompozisiyalara adətən qara və yaxud da qəhvəyi arxa fonlar xas olsa da, Abbas Məmmədovun əsərlərində arxa fonda müxtəlif çeşnilərlə bəzənmiş xalça nümunələri və yaxud yurdun və tarixin əzəmətini özündə əks etdirən memarlıq tikililərini görmək mümkündür.
Memarlıq tikililəri, şəhər mənzərəsi, marina janrında mövzulara da müraciət edən rəssamın “Bakı panoramı”, “Şirvanşahlar sarayı”, “Bulvar”, “Bakının işıqları” və s. əsərləri təqdirəlayiqdir.
Abbas Məmmədovun yaradıcılığında bir başqa aspekt isə abstrakt üsluba müraciət etməsidir. Rəssamın realizmdən abstrakta keçid etməsi olduqca diqqətəlayiqdir. Modern kompozisiya düzümünü rəssam xüsusi kolorit həlli və həndəsi düzüm ilə icra edir. Kətan üzərində yağlı boya ilk baxışda sanki pastel boyanı və yaxud flamasteri xatırladır. Lakin harmonik rəng keçidləri və əsəri ritmik edən cizgilər müəllifin məharətini göz önünə gətirir. Peşəkar fırça ustasının palitrası sanki günəşdən güc alır, al-əlvan çalarlarla çulğalanır. İncə və şux çalarlar rəssamın aspektindən gördüyümüz qədim dünyanı işıqlandırır. Bununla belə, rəssamın düşüncələrinin lövhəsində cızılan hər bir mənzərə kətan üzərində müasir kontekstdə həll olunur. “Şirvanşahlar ansamblı”, “Aşağı Gövhər ağa məscidi. Şuşa”, “Rənglər şəhəri”, “Abşeron motivi”, “İpək Yolu” kimi tablolar bu qəbildəndir.
İncəsənətin formalaşmasında müəllimlərin rolu danılmazdır. İncəsənətin gələcəyi üçün gənc sənətkarların yetişməsinə töhfələr verən Abbas Məmmədova bədii yaradıcılığı ilə bərabər, bu fəaliyyətində də uğurlar diləyirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
Getdi o qatar…
Bu ilin ilk 7 ayında sərnişindaşımada 51 faiz artım olub
Növbəti Açıq Portfel xəbərini diqqətinizə çatdırırıq. Xəbərin mənbəyi “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-dir.
Bu ilin ilk 7 ayında dəmir yolları ilə sərnişindaşımada 51 faiz artım olub. Beləliklə, ilin əvvəlindən bu günə kimi qatarlarımızla 3 milyon 753 min 456 insan səyahət edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
İlkin Xaliqin “Son zəng”i
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında bu gün gənc şair İlkin Xaliq debüt edir. “Son zəng” şeiri redaktorlarımızın seçimində təqdim edilir.
Xatırladaq ki, İlkin mərhum şair Xaliq Oğuzun oğludur.
Son zəng
Daha nəğmə deyil eşqin havası
Qopdu öz kökündən sevginin simi.
Səsini ucaldıb dediyin sözlər
Səslənir məktəbin son zəngi kimi.
**
Daha yağışlardan zəhləmiz gedir,
Yağışda islanıb gülmürük daha.
Az qala hər şeyi bilirik, amma
Sevgi şeirləri bilmirik, daha.
**
Açıb dirijortək qolların saat
Ayrılıq nəğməsin müşayət edir
Gülüş sədaları qaranquş kimi
Bu soyuq yuvadan köç edib gedir.
**
Uzaqda kimdirsə dırnaqlarını
Gəmirə-gəmirə bizlərə baxır.
Pusquya salınmış eşq əsgər kimi
Sonuncu gülləni başına çaxır.
**
Qadası, mən həmin oğlan deyiləm,
Bəlkə sən o sənsən, bu qız o qızdı.
Bu evin pəncərə gözləri dolub,
Yox, bura soyuqdur, daha payızdı!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
Şuşanın “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsinə TÜRKSOY-dan töhfə
TÜRKSOY tərəfindən 2023-cü ilin Şuşanın “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi ilə əlaqədar “Heydər Əliyev və Türk dünyası”, “Heydər Əliyev və Özbəkistan” adlı nominasiyalar müsabiqədə yer alıb və bu nominasiya üzrə Azərbaycanın qədim şəhəri, Qarabağın mərkəzi, mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhəri, onun tarixi, mədəniyyəti, turizm ehtiyatları, tanınmış şuşalılar, milli-mədəni irsimizin dağıdılması, Şuşanın məşhur abidələri, şəhərin Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi töhfələr və s. barədə məqalələr təqdim oluna bilər.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi də bu layihələrə meydan verəcək.
Mərkəz 2023-cü il üzrə Özbəkistan mətbuatı, ictimaiyyəti arasında ölkələrimiz və xalqlarımız arasında tarixi dostluq və əməkdaşlığa dair müsabiqə elan edib.
2023-cü ilin Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən ölkəmizdə “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Özbəkistanda silsilə tədbirlərin və layihələrin həyata keçirilməsi plandaşdırılır. Bununla əlaqədar, Mərkəz müsabiqəyə TÜRKSOY-un planladığı “Heydər Əliyev və Türk dünyası”, “Heydər Əliyev və Özbəkistan” adlı nominasiyaları daxil edib.
Bu barədə Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən məlumat verilib.
Mərkəzdən bildirilib ki, Azərbaycan ordusunun rəşadəti, Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin uğurlu siyasəti nəticəsində Şuşanın azad olunması, işğaldan qurtarılmış Azərbaycan ərazilərində bərpa və quruculuq işləri, dinc əhalinin öz yurd yerlərinə qayıdışına dair məqalələrə, televiziya verilişlərinə nominasiyada üstünlük veriləcəkdir.
Həmçinin Özbəkistan Respublikasında 2023-cü il Prezident Şavkat Mirziyoyev tərəfindən “İnsanlara diqqət və keyfiyyətli təhsil ili” elan olunduğundan bu mövzuda müsabiqəyə nominasiya əlavə edilib.
Nominasiyalar arasında Azərbaycan-Özbəkistan dostluğu, əməkdaşlığı, tarixi əlaqələri, dövlətlərimizin strateji müttəfiqliyi mövzusu da yer alıb.
Müsabiqədə sadalanan mövzular üzrə “məqalələr”, “televiziya verilişləri”, “sənədli filmlər”, “tərcümə əsərlər”i, habelə “Azərbaycan və Özbəkistan haqqında ən çox materiallar dərc edən mətbu orqanlar (qəzet, jurnal, sayt, televiziya kanalı)”, dostluq və əməkdaşlığımızı fəal təbliğ edən dövlət və ictimaiyyət nümayəndələri Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin fəxri diplom və pul mükafatlarına layiq görüləcəklər.
Qeyd edək ki, müsabiqədə qalib gələn Özbək jurnalistlər ənənəvi olaraq hər ilin yay aylarında Azərbaycana təşkil olunan mediaturda iştirak etmək imkanı əldə edəcəklər.
Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə keçirilən bu mediatur zamanı Özbəkistanın aparıcı media nümayəndələri ölkəmizin paytaxtı Bakı və respublikamızın tarixi məkanları, işğaldan azad edilmiş bölgələrdə olaraq, mədəniyyət, turizm məkanlarını ziyarət edir, orada çəkilişlər aparır, xüsusi məqalələr hazırlayırlar.
Müsabiqəyə göndərilən materiallara hər iki ölkənin ictimaiyyət, mədəniyyət, mətbuat sahəsində tanınmış şəxslərin iştirak etdiyi xüsusi Təşkilat Komitəsi tərəfindən baxılır və qiymətləndirilir. Materialların qiymətləndirilməsi müstəqil ekspertlər – müvafiq sahədə zəngin bilik və təcrübəyə, ictimai nüfuza malik, müsabiqənin nəticəsində marağı olmayan peşəkar şəxslər tərəfindən həyata keçiriləcək.
Müsabiqə üçün nəzərdə tutulan materialların surəti və elektron variantı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. elektron poçtuna göndərilməsi tələb olunur. Hər jurnalist müsabiqəyə yalnız bir məqalə təqdim edə bilər. Materialların təqdim olunma müddəti elan dərc olunduğu tarixdən başlayır. Son təqdim olunma tarixi 2023-cü il noyabrın 30-na müəyyən edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
Məşhur italiyalı bəstəkar Ludoviko Einaudi Bakıya gələcək
Dünyaşöhrətli italiyalı bəstəkar Ludoviko Einaudi Heydər Əliyev Sarayında pərəstişkarları ilə görüşəcək.
Bu ilin oktyabrının 2-nə nəzərdə tutulan görüşdə tamaşaçılar bəstəkarın ən məşhur filmlər üçün yazdığı əsərlərini canlı dinliyə biləcəklər.
Ludoviko Einaudi dünya klassikası tarixinə daxil olmuş italyan bəstəkarıdır. Dövrümüzün ən çox axtarılan bəstəkarlarından biri, musiqidə neoklassik istiqamətin simvolu, bir çox məşhur filmlərin musiqi müəllifidir.
Onun yaradıcılığında klassiklərin sarsılmaz ənənələri, etnik motivlər, müasir elektron səs və populyar musiqinin dinamizmi harmonik şəkildə birləşir.
Musiqiçinin diskoqrafiyasında 15-dən çox studiya albomu və ümumilikdə 40-dan çox musiqi buraxılışı var. Bir çox musiqilərin müxtəlif ölkələrdə qızıl və platin statusu var. Dahi bəstəkarın saundtreklərini ən məşhur Hollivud və Avropa filmlərində dinləmək olar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
“Ürəyimi aldatdım…” - yazıçı Çingiz Hüseynin (Hüseynovun) şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Azərbaycandan kənarda yaşayan ən məşhur azərbaycanlı yazıçı Çingiz Hüseynin (Hüseynovun) şeirlərini təqdim edir.
ÇİNGİZ HÜSEYN
Ötən yüzilliyin arxivindən misralarım
“Qafiyəsiz duyğular” silsiləsindən
Daş üstünə misralar:
1.
Düşdüm yerin sinəsinə daş kimi.
Lal.
Kor.
Ağır.
Çiyinlər üstündə getdim
Yer nəm,
Mən – yer.
Mən – mənsiz.
Kainatda axtar məni.
(Davamı... – sındı qələm).
2.
Yağmur islatdı,
Külək qurutdu
Daşı,
Qayanı,
Yer kürəsini.
Günəşin şüaları – kəsərli külüng:
Yonuldu,
Ovuldu,
Qum oldu daş.
Daşın dənəsi – daşdir,
Quma sirdaşdır.
Əslində yer kürəsinin özü də
Asimanda azmış bir dənədir –
Birdənədir.
Biz də - kimi üstündə, kimi içində.
3.
Daşın bərkliyi
Cocluğumda – dizim üçün,
Gəncliyimdə - əlim üçün,
İxtiyar çağımda – başım üçün,
Hamıdan yaxın vəfalı sirdaşım –
Başdaşım.
Sağ ürəyim üstünə misralar:
1.
Bəzən ürəyimi itirirəm,
Çaşıb əlimi sol döşümə aparıram.
Döyüntüləri eşitməyib diksinirəm,
Sonra yadıma düşür ki, ürəyim sağdadır.
Əlimi sağ döşümə aparıram –
vahimə!
döyünmür!
Sonra yadıma düşür ki, ürəyim yorulub,
Dincəlir.
2.
... özüm isə sağürəkli solaxayam.
vuran ürək – sevincdir,
vuran əl – qəzəb.
Qözlənilməz sol yumruğun zərbəsi –
nokaut!
Ürəyim də solda olsaydı, dеyərdilər:
“Solçuların solçusu,
İnqlab yolçusu!”
Solla yazıb sağla pozan,
Sağla yazıb solla pozan.
Ozan.
4.
Ucu zəhərli gülləni aldatdım –
nə bllsin ki, ürəyim sağdadır?
Yarımı aldatdım: “Ürəyim səndədir!”
Öyünsün deyə.
Ürəyimi aldatdım: “Vətəndəyik!”
Döyünsün deyə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
Rasim Balayev: “Sevgisiz oynamamışam...”
Onun xüsusi təqdimata ehtiyacı yoxdur. Tükənməz tamaşaçı sevgisi də qazanıb, ən yüksək fəxri adlar da. Tələbəlik illərindən az sonra çəkildiyi “Nəsimi” filminin adını çəkmək yetər ki, söhbətin kimdən getdiyi aydın olsun. Kinoda saysız-hesabsız maraqlı obrazlar yaradan Xalq artisti Rasim Balayev 75 illik yubileyini qeyd etməyə hazırlaşır. Onunla görüşü “AzərTAC” da ad günü ərəfəsinə saldı. Sevimli aktyorumuzu bu münasibətlə həm təbrik etdilər, həm də ömrün arxada qalan illərinə “körpü saldılar”. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Daycest bölümündə həmin müsahibəni sizlərə təqdim edir.
- Rasim müəllim, 75 yaşa çatmaq necə bir hissdir? 25 yaşda Nəsimini, 27 yaşda Bamsı Beyrəyi, 31 yaşda Babəki oynadınız. Bəs indiki yaşda özünüzü hansı obrazda görürsünüz?
- Ömür Allahın qismətidir. İndi tez-tez xəyal məni uzaqda qalan illərə aparır - dostlarımı yadıma salıram. O dostları ki, mənimlə çiyin-çiyinə neçə-neçə ekran əsərinin çəkilişlərində iştirak ediblər. Əksəriyyəti dünyadan çox erkən, vaxtsız köçüb. Ona görə də mən indi 75 yaşa çatmışamsa, bu, mənə Tanrı payı, ilahi lütfdür. Mənim aktyor kimi sənətə qədəm qoyduğum illərdə kinostudiyada bir qaynar həyat vardı. Bir ildə eyni vaxtda istər bədii, istər sənədli neçə-neçə film çəkilirdi. Hər il Dövlət Kinematoqrafiya Komitəsinin sifarişi ilə dörd film çəkilirdi. Amma təəssüf ki, birdən-birə gəlib o dövrə düşdük ki, kinoda bir boşluq yarandı. Siz təsəvvür edin ki, ötən əsrin 90-cı illərində 6 il ümumiyyətlə film çəkilmədi. Sanki illərdən bəri davam edən estafet qırıldı və bu günə qədər də onun əziyyətini çəkirik. Çünki illərlə ərsəyə gələn bir sənətin birdən-birə dayanması heç də yaxşı hal deyildi. Həmin dövrdə biz çox şeyləri itirdik. Hesab edin ki, mən 20-25 il bir-birinin ardınca xeyli filmlərə çəkiləndən sonra 20-25 il də boş qaldım. Kinoda belədir ki, cavan vaxtı cavan obrazı oynayırsan, sonra yaşlaşırsan, həmin yaşa uyğun obrazlar yaradırsan. Əgər əvvəlki sürtələ film çəkilişləri davam etsəydi, bəlkə də çoxsaylı filmə çəkilə bilərdim. Yəqin ki, indiki yaşımda da hansısa rolları canlandırardım. Çox təəssüf ki, bunlar olmadı. Amma ümumi götürəndə yenə çox şükür ki, gəncliyim həmin filmlərin çəkildiyi qaynar illərə düşdü. Keçmiş sovet dönəmində Orta Asiyada müxtəlif kinostudiyalarda çəkildim, hətta Almaniya, Türkiyə və İranda çəkilən filmlərdə rol aldım.
- İndiyə qədər oynadığınız rollar içində hansı obrazı yaratmaq sizin üçün daha çətin olub?
- Həm epizodik, həm ikinci dərəcəli, həm də baş rollarda oynamışam. Hərəsinin özünəməxsus çətinliyi və məsuliyyəti var. Mən heç vaxt rolun böyük-kiçikliyinə fikir verməmişəm. Hamısına eyni məsuliyyətlə yanaşmışam. Məsələn, Nəsimi mənim ilk rolum olduğuna görə çox həyəcan və narahatlıq keçirirdim ki, görəsən necə olacaq? Çünki, bu mənim üçün olum və ya ölüm məsələsi idi. Əgər həmin filmdə uğurlu oynamasaydım, demək olar ki, kino taleyim bitmiş olacaqdı. Sonra “Dədə Qorqud” da bir başqa çətinliklər oldu. “Babək”də həm psixoloji durum, həm fiziki cəhətdən problemlər var idi. Bundan əvvəl Nəsimi rolunu oynadığıma görə kinostudiyada söhbət gedirdi ki, Babək də Nəsimiyə oxşayacaq. Mən çalışırdım ki, xarakter etibarilə Babək obrazını tam başqa bir səpgidə yaradım. Elə edim ki, Nəsimini yada salmasın. Düzdü, aktyorun üzü həmin üzdü, amma oyun tərzində müəyyən dəyişikliklər lazım idi. Nə bacardımsa elədim, mənə elə gəlir ki, tamaşaçıları razı saldı. Amma yenə də qeyd edirəm ki, hərəsinin özünəməxsus çətinlikləri olub.
Məsələn, “Babək” filmində 14 kiloluq ağır geyimim var idi. Çəkilişlər zamanı üç dəfə atdan yıxıldım. Onun ağrısını indi də çəkirəm... Yəni həm fiziki, həm aktyor oyununda üsyankarlığına baxmayaraq, Nəsimi nə qədər lirik idisə, düzdü onda da buntarlıq vardı, Babək tamam başqa idi.
- Rasim müəllim, bu il kinomuz yubileylərlə əlamətdardır...
- Azərbaycan kinosu bir əsrdən çox yol keçib. Hazırda Azərbaycan kinosunun 125, “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının 100 illiyi münasibətilə silsilə tədbirlər keçirilir. Bu çox qürurvericidir. Açığını deməliyik ki, ötən dövr ərzində uğurlu filmlərimiz də olub, uğursuz filmlərimiz də.
Tamaşaçılar bəzən soruşurlar ki, yeni filmlər çəkmirsiniz? Mən də deyirəm ki, əvvəlki kimi tez-tez çəkməsək də, çəkilirik. Çox təəssüf ki, tamaşaçıya çatmır, yəni tamaşaçı onu görə bilmir. Keçmişdə kinoteatrlarda anşlaq olardı, seyirçilər gəlib maraqla baxardılar. İndi ondan da əsər-əlamət qalmayıb...
Mən nikbin adamam və inanıram ki, Azərbaycan kinosu yeni bir inkişaf dövrünə başlayacaq. Amma yaş özünü göstərir, mən də o günləri görmək arzusu ilə yaşayıram...
- Çəkilmək arzusunda olduğunuz hansısa rol varmı?
-Aktyorun hansısa rolu oynamaq, hansısa obrazı yaratmaq arzusu ola bilər. Lakin aktyor arzusunun həyata keçməsi üçün teatrda kinodakından daha münbit şərait var. Məsələn, deyək ki, aktyor Hamlet rolunu ifa etmək istəyir. O, bununla əlaqədar rejissora müraciət edə və rejissor da onun bu arzusunu nəzərə ala bilər. Kinoda isə bu o qədər də asan deyil. Doğrudur, Hollivudda məşhur aktyorlar üçün xüsusi rollar yazırlar, yəni ssenarist onun istedad və bacarığını nəzərə alıb xüsusi rol yazır. Mənə elə gəlir ki, bu, bizim teatrda da olub. Cəfər Cabbarlı kimi dramaturq bir növ teatrın içində olduğuna görə, Hacıağa Abbasov, Abbas Mirzə Şərifzadə, Ülvi Rəcəbin aktyorluq bacarığını və istedadını nəzərə alıb onlar üçün rollar yazıb. Hazırda isə bizim kino və teatr səhnəsində belə şey yoxdur. Ona görə də, mən konkret olaraq hansı rolu oynamaq istədiyimi deyə bilmərəm. Amma bununla belə indiki yaşımda müəyyən psixoloji, hətta tragikomik bir rolda oynamaq istəyərdim...
- Rəhbərlik etdiyiniz Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqında hansı işlər görülür, hansı layihələr həyata keçirilir?
- İşimizi İttifaqın nizamnaməsinə uyğun qurmuşuq. Maliyyə imkanlarımız az olduğuna görə kiçikhəcmli sənədli filmlər çəkirik. Əslində film çəkmək İttifaqın səlahiyyəti daxilində deyil. Biz kino sənəti ilə bağlı müxtəlif jurnallar hazırlayıb nəşr etdiririk. Müxtəlif aidiyyəti qurumlara gənclərlə bağlı tövsiyə xarakterli məktublar ünvanlayır və istedadlı gənclərə şərait yaradılmasını xahiş edirik, çünki bugünkü istedadlı gənclik kino sənətinin parlaq gələcəyi deməkdir.
- Rasim müəllim, siz burada çalışdığınız ilk gündən iki kino ittifaqının birləşdirilməsi tərəfdarı olduğunuzu demişdiniz. Artıq bu məsələ öz həllini tapıb, bundan sonrakı mərhələdə kino xadimlərinin bir təşkilatda daha faydalı işlər görməsi üçün hansı addımlar atılacaq?
- “İttifaq” sözü, sovet ittifaqı sözü kimi bəzi adamlarda bir növ qıcıq doğurur. Lakin ittifaq da birliyin bir sinonimidir. Vaxtilə onlar vahid təşkilatda birləşiblər, sonra müəyyən səbəblərdən ayrılmalar baş verdi. Əslində bu iki təşkilat birləşməlidir və onun bütün üzvləri bir ideyaya qulluq etməlidir. Şükürlər ki, artıq bu, reallığa çevrilib və bir yerdə yolumuzu davam etdirməklə bağlı yekdil qərar vermişik. Hər iki kino ittifaqının nizamnaməsi təxminən eynidir. Mənə elə gəlir ki, artıq bir qurum olan kino ittifaqı fəaliyyətini bu nizamnaməyə əsasən davam etdirəcək. Hələlik isə qurumlar bir müddət öz işlərini ayrı-ayrılıqda davam etdirəcəklər.
- Vaxtilə böyük ingilis ədibi Uilyam Şekspir bildirirdi ki, həyat bir səhnədir, insanlar isə aktyor... Həyatda heç aktyorluq etmisiniz?
- Xeyr, mən həyatda aktyorluq etməyi sevmirəm. O, Şekspirin sözüdür, amma Hüseyn Cavid də bir əsərində işlədib ki, bu qocaman dünya bir səhnə demək, hər kəs aktyorluq edər, bilməyərək... Yaşadığımız həyatda hərə bir rol oynayır. Mənim ümumiyyətlə həyatda aktyorluq edənlərdən xoşum gəlmir. Çünki bu iş səhnə və ekran üçün yaranıb. Aktyor öz aktyorluğunu ya səhnədə etməlidir, ya da ki, ekranda.
- Özünüzün istəyi olmadan yaratmaq məcburiyyətində qaldığınız rol olubmu?
- Heç vaxt hansısa məcburiyyətdən
oynadığım rol olmayıb. Məni kim məcbur edə bilər ki? Amma həvəssiz oynadığım, həvəssiz çəkildiyim olub. İşsiz qaldığım illərdə bir nəfər film çəkmək istədiyini bildirdi. Mən də o vaxt intensiv surətdə filmlərə çəkilən adam, birdən birə dayanmışam. İldə 2-3 filmə çəkilirdim. Bir ssenari gətirdilər. Arada yaranan boşluğu doldurmaq üçün işləmək istədim. Belə hal yaşanıb. Film peşəkar adamın əlində olmadığı üçün alınmadı. Aktyorların seçilməsi, onlarla məşğul olmaq vacib amildir. Belə situasiya olub, amma çox şükür ki, az olub. Elə aktyorlar var ki, azına-bozuna baxmadan hər rola razı olublar, təki film olsun. Amma mən həmişə ssenarini oxumuşam. Baxmışam ki, bu rolu mən də oynasam həmindir, başqası da oynasa eynidir. Əgər yeni söz deyə bilməyəcəyəmsə, həmin rolu qəbul etməmişəm. Amma işləmək, boş qalmamaq naminə təkdənbir belə hallar olub.
- Sizcə Azərbaycan kinosuna yenidən Rasim Balayevlər gələcəkmi? Gənc aktyorlarda belə bir potensialı görürsünüzmü?
- Mən kiməm ki? Hər dövrün öz aktyoru olur. Məndən də böyük aktyorlar olub və olacaq. Deyirlər ki, əvəzolunmaz heç kim yoxdur, amma var. Ələsgər Ələkbərovu, Hökümə Qurbanovanı, Səməndər Rzayev kimi möhtəşəm aktyorlar bir də yarana bilərmi?! Onları heç kəs əvəz edə bilməz. Amma mən inanıram ki, gənclərin arasında potensial imkanı olanlar var, sadəcə olaraq onları üzə çıxarmaq lazımdır. Sənət institutlarına qəbul qaydası dəyişilməlidir. Mən dəfələrlə bu barədə həmişə təklif eləmişəm, təəssüf ki, qulaq asan yoxdur. Sənətlə bağlı olan universitet və ali məktəblərdə əsas meyar kimi sənət və istedad götürülməlidir. Bəzən abituriyent aktyorluqdan yaxşı qiymət alır, tarixdən və ya ədəbiyyatdan kəsilir. Əlbəttə, bu sahəyə gələn hər kəs ədəbiyyatı bilməlidir. Lakin ədəbiyyat bilgisini sonra da öyrətmək olar, istedadı isə vermək olmaz. Bizə ali məktəbdə dərs deyən mərhum müəllimimiz, professor Mehdi Məmmədovun bir sözü vardı: “Mirzağa Əliyev heç bir yeri bitirməmişdi, amma o özü bir institut idi”. Bunu da etiraf etmək lazımdır ki, müasir aktyor hərtərəfli olmalıdır. Bugünkü tamaşaçı internet dövrünün tamaşaçısıdır, o, dünyanın ən qabaqcıl teatr səhnələrində ən yaxşı tamaşalara baxa, ən gözəl aktyorların oyununu izləyə bilər. Bütün dünyaya baxa bilər. Ona görə də aktyor müasir tamaşaçını səhnədə öz oyunu ilə inandırmalıdır. Bu mənada indi aktyorun işi 40 il əvvəlki ilə müqayisəolunmaz dərəcədə çətindir. Əvvəl aktyor pafos ilə danışanda tamaşaçı təsirlənib ağlayardı. Amma indi bunu edən aktyor gülüş hədəfinə çevrilə bilər.
- Çox vaxt çəkilişlər zamanı bir-birindən maraqlı və yaddaqalan hadisələr baş verir. Heç vaxt unutmadığınız belə maraqlı hadisələrdən hansını bölüşə bilərsiniz?
- Elə hadisələr çox olub. Yadımdadır, 1979-cu ildə Tacikistanda “Əgər dünya dairəvi olsaydı” filminə çəkilişi gedirdi, ekran əsərində almanlarla birgə çəkilirdik. Filmin çəkilişləri vaxtı Düşənbədə 40 dərəcə isti var idi. Qısaqol köynək geyinmişdim, vertolyotla bizi çəkiliş meydançasına apardılar. Yer çox hündür bir ərazidə yerləşirdi, təsəvvür edin ki, ərazidə keçən ildən qalan xarlamış qar var idi. Ona görə də yay olmasına baxmayaraq, hava çox soyuq idi. Üşüdüyümə görə isinmək üçün bir qədər qaçdım, bundan sonra başım gicəlləndiyinə görə yıxıldım. Yaxşı ki, bizimlə həkim də aparmışdılar. İlkin tibbi yardım göstərildi, dərman qəbul edəndən sonra özümə gəldim. Həkim dedi ki, burada oksigen az olduğuna görə hətta alpinistlər də addım-addım gəzirlər, sən də qaçdığına görə enerjini itirmisən. Çəkilişlər başa çatandan sonra vertolyota minib geri qayıdırdıq. Tərslikdən özümüzlə yemək də götürməmişik. Çəkiliş heyətində bizimlə bir yerdə Polşadan gələn aktrisa da var idi, dedi ki, acından ölürəm. Almanlar da özləri illə götürdükləri kolbasa çörəyi iştahla yeyirlər. Alman dilini də bilmirik, tərcüməçi də bizimlə deyildi ki, deyək bir loxma bizə də verin. Bunlar yeməyə başlayanda polşalı aktrisa dedi ki, acından başım gicəllənir. Özümü saxlaya bilməyib almanların yediyi buterbrodu onların əlindən alıb qıza verdim. Onlar da mənim hərəkətimə görə məəttəl qaldılar. Dil bilmədiyimə görə onlara heç nə başa sala bilmədim. Özüm yeməsəm də, heç olmasa bu yolla aktrisanın nəfsini öldürdüm...
- Rasim müəllim, illərlə qazandığınız tamaşaçı sevgisini qoruyub saxlamaq çətin deyil ki?...
- Hər zaman tamaşaçı sevgisini hər şeydən üstün tutdum, özümü onlara borclu bildim və çox şükür ki, bu yaşımadək bunu qoruyub saxlaya bildim. Bütün rollara ürəklə, həvəslə yanaşmışam, sevgisiz oynamamışam. Bunu indiki gənc aktyorlara da tövsiyə edirəm. Bir məsələni də deyim ki, yeni filmə çəkiləndə əvvəl olanları unudurdum, sanki birinci dəfə çəkilirdim. Aktyorda həmin hissiyyat, həmin məsuliyyət olmalıdır. Çox görmüşəm ki, yaşlı aktyor cavan aktyora deyir ki, sənin yaşın qədər mənim stajım var. Mən bunu qətiyyən düzgün yanaşma hesab eləmirəm. Aktyor hansı yaşda olmağından asılı olmayaraq, gərək öz işinə can yandırsın, öz üzərində işləsin, obraza yeni nəfəs gətirsin. Yoxsa keçmişinə arxayın olub səhnəyə çıxsa, tamaşaçı gözündən tez düşə bilər...
-Maraqlı müsahibəyə görə çox sağ olun.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
Bakıda “Fata Morgana” adlı Şərq immersiv şousu təşkil olunacaq
Avqustun 16-23-də “Sea Breeze Event Hall” kurort kompleksinin “White Beach Club” səhnəsində “Fata Morgana” adlı Şərq immersiv milli qastronomiya şousu təşkil olunacaq.
“Fata Morgana” şousu öz tamaşaçılarına rəngarəng Şərq ab-havasına qərq olmaq imkanı yaradır. Şou Azərbaycanın qeyri-adi adət-ənənələrini özündə birləşdirməklə tamaşaçıya unikal Şərq nağılı bəxş edir.
Heyrətamiz qastronomiya, füsunkar musiqi motivləri, başgicəlləndirici yallı və cigit milli rəqsləri, həmçinin oriyental rəqslər musiqili axşama xüsusi rəng qatacaq. Bu füsunkar şou Xəzər sahilinin əlamətdar hadisəsinə çevriləcək.
Qeyri-adi axşamda iştirakçılara hamının sevimlisi şah plov, milli qəlyanaltılar və ədviyyatlar, brend aşpazlardan unikal reseptlər üzrə hazırlanmış Azərbaycan yeməkləri, çay, şirniyyat, eləcə də meyvə desertləri təqdim olunacaq.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)
“Yaşamaq, sənə acıqlı baxan həyata gülümsəyə bilməkdir” - aforizmlər
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğlunun növbəti aforizmlər onluğunu diqqətinizə çatdırır.
1.Bədbin olma, nikbin ol, çünki gülmək ağlamaqdan yaxşıdır.
2.Ən ehtiyacsız insan səhərlər yuxudan zənglə oyadılmağa ehtiyacı olmayandır.
3.Eyni dildə danışan insanların ən böyük çətinliyi bir-birilə dil tapmasıdır.
4.Xalq ağacdırsa, ədəbiyyat onun dibinə tökülən sudur.
5.Susmaqla canını qurtaracağını düşünmə, istəsələr, susmağını da sənə irad tutacaqlar.
6.Kədər insanları daha çox yaxınlaşdırar, sevinc daha çox uzaqlaşdırar.
7.Ordunun müharibədə, insanın həyatda qələbələrinin rəhni intizamdır.
8.Yaşamaq, sənə acıqlı baxan həyata gülümsəyə bilməkdir.
9.Kişi hər qadında anasından bir parça görməyə borcludur.
10.Ən çox aldanan başqalarını aldatmaq istəyən olur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.08.2023)