“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər rubrikasında gedən şeirlərdən ən bəyənilənlərin təqdimatında Sevər Şəhabi həftəsi başlayır. Bu gün o, “Ölsəm, öləcək” deyir. 

O küsdü, ayrıldı, getdi

Yıxıldım, bir təhər durdum.

Quyladım onu qəlbimə,

Qədəh-qədəh kafur vurdum.

Qırx gün keçdi, o gəlmədi,

Getdim qəlbimin üstünə.

Qıçlarımı aralayıb,

Etdim qəlbimin üstünə.

Dedim: "Bu da ölənlər tək,

İllər sonra yaddan çıxar."

Bilmədim qəlbim atdıqca,

Damarımda ölü axar.

Məndə bir diri, ölü var,

Nə dirilir, nə də ölür.

O, qəbrinin əzabını -

Mənə verir, mənə gülür.

Bilən varmı bundan sonra,

Qəlbimə kimlər gələcək?

Təkcə bunu bilirəm ki,

Mən ölsəm, ölən öləcək...

Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Oxucularımızın yaradıcılığı rubrikasında İnci Məmmədzadənin “Edam olunmuş ədalət” hekayəsini oxucularına təqdim edir.

2024-cü il fevral ayı... Çöldə lopa-lopa qar yağırdı. Sanki keçən il yağmayan qar dənəciklərini də özündə birləşdirmişdi bu qar topaları. Bayırda əsən güclü külək vıyıltı ilə pəncərə şüşələrinin aralıqlarından süzülərək, otaqda əyləşənlərə az da olsa üşütmə verirdi. Zəhra nənə irəli-geri sallanan oturacaqda əyləşərək sevimli nəvələrinə rəngli-rəngli şərflər hörürdü. Onlar isə azalan sıra televizorun qarşısında, yerdə oturaraq cizgi filmə baxırdılar. Sağda – ilk başda 12 yaşlı Fariz, ondan sonra qəhvəyi – qonur saçlı 10 yaşlı Ülviyyə və ondan 5 yaş balaca Nuranə. Birdən verilən cizgi filmini xəbərlər əvəz etdi. Xocalı faicəsindən danışılırdı. Bayaqdan bəri bütün fikri hörgüdə olan bu yaşlı qadın illər əvvəl xalqına qarşı törədilmiş faciənin adını eşitdikdə diqqətini televizora yönəltdi. İndi qulağı eşitdiklərini dinləməkdə, gözləri isə edilən dəhşətləri görməkdə idisə, fikri ta  faciənin başladığı illərə getmişdi. Necə də dəhşətli anlar idi... Xatırladıqca gözündən damla-damla yaş axır, yavaş-yavaş yanağından süzülərək artıq demək olar ki, bitən şərflərin üzərinə tökülür, onları isladırdı.

Birdən necə oldusa böyük nəvəsi üzünü yana çevirdi və nənəsini kədərli gördü. Televizorda gördüklərini hələ tam dərk etməyən Fariz nənəsinin kövrəlməsinin səbəbinin bu danışılanlar olduğunu başa düşdü. Ayağa durub ona yaxınlaşdı. Qardaşının oturduğu yerdə olmadığının fərqinə varan Ülviyyə də bacısının əlindən tutub evin böyük nəvəsinin ardınca getdi və nənənin ətrafında sakitcə əyləşdilər. Elə bir səssizliklə gəlmişdilər ki, onun diqqəti hələ də yayınmamışdı. O, Xocalı faciəsini düşünürdü.

Farizin – Nənə sənə nə oldu? – sualı onu keçmişdən ayırıb uşağa tərəfə baxmağa məcbur etdi: -Bir az kövrəldim, mənim ağıllı nəvəm deyib - əli ilə başını sığalladı uşağın.

—Nə üçün nənə can ? – Fariz onu maraqlandıran növbəti sualı verdi. Nənəsi onun başını bir də sığallayıb, sözə başladı.

Fevral ayının 25-di. Yuxudan tər içində, hövlnak ayılmışdım. Qalxıb yerimdə oturdum, gördüklərimi düşünməyə başladım, amma nəsə bir nəticəyə gələ bilmədim. Babanız da məni o vəziyyətdə görüb nə olduğunu soruşdu. Heç nə demədim, nəsə danışılacaq yuxu deyildi. Başımı qaldırıb  saata baxdım. Artıq 7 idi, uşaqlar məktəbə getməli idi. Əynimi geyinib uşaqları oyatdım. Mətbəxə enib yemək hazırladıqca yenə yuxumu düşünməyə başladım. Çox qəribə, qorxulu bir yuxu idi. Artıq fevralın sonuna yaxınlaşırdıq. Havalar isinmək bilmədən qışın oğlan çağını kəndin sakinlərinin iliklərinə qədər hiss etdirirdi. Həmin günü qarın yağmağa başlaması ilə hər tərəf daha da şaxtaya bürüdü. Asta-asta əsməyə başlayan külək bu şaxtanı bütün nəfəsimizdə hiss etdirirdi. Qar dənəcikləri getdikcə artmağa başlamışdı. Havanın temperaturu çox aşağı düşdü. Nə o soyuq,  nə də o günlər çox insanın yaddaşından silinməyəcəkdi.

 Gecə düşdü. Saat 10-11 arası olardı. Çox insan yatmaq üzrə idi. Birdən tüklər ürpədici səslər eşitməyə başladıq. Ayağa qalxıb pəncərədən çölə boylandım. Gördüklərim məni qorxuya saldı. İnsanlar arxalarına baxmadan qaçırdılar. Bir qədər uzağa baxdıqda onların qaçmasına səbəb olan tankları, əli silahlı yırtıcıları gördüm. İnsanların üzlərindəki kədər, qorxu dolu gözləri hələ də yaddaşımdan silinməyib.

Qonşumuzda bir ailə yaşayırdı – Zəhra nənə sözünə davam etdi -  Cəmi-cümlətanı bir övladları var idi. O qızcığaz illər sonra onlara bəxş olunmuşdu. Qaçdıqları yerdə 6 yaşlı uşağın ayaqqabısı ayağından çıxdı, geriyə dönüb onu götürmək istəyəndə erməni gülləsinə tuş gəldi. Anası: Balam – deyə qışqırdı. Alnından vurmuşdular. O alın ki, atası qızını hər daim o hissədən öpürdü. Və indi anasının bütün üzü qızının al qanına boyanmışdı. Üzərindəki qanı görən qadın özünü itirdi. Gözləri, dodaqları əsməyə başladı. Ayaqları cismini saxlaya bilmədi, o, tirtap yerə yıxıldı. Çox qəribə idi, bu mənzərə qarşısında onun gözlərindən yaş axmırdı, qurumuşdu göz yaşları sanki. Öz-özünə danışmağa başladı: Gözəl qızım, nastı balam, mavi gözlüm deyə sayıqlayırdı. Atasının gözləri doldu, hönkür-hönkür ağlamağa başladı. Erməni vəhşiləri kişini tutub kənara çəkdilər. Vəhşi sözü az qalar bu caniləri təsvir etməyə. Gözləri qarşısında qızını  süngüyə keçirdilər. Qan ətrafa fışqırdı. Ermənilərin əllərindən vurnuxub çıxmaq istədi, alınmadı. Döyməyə başladılar, sonra dizləri yerə çökük vəziyyətdə başını yuxarı qaldırdılar. Onsuz da canı yanırdı, bir az da yandırmaq istədilər. On il bir yastığa baş qoyduğu yoldaşına  gözləri önündə təcavüz etməyə başladılar. O qədər qəddar insanlardı ki, acı verməkdən doymurdular. Xanımı dinmirdi, yerdə yatan cansız bir bədən idi sanki. Qadının saçından tutub ayağa qaldırdı vəhşi erməni canisi. Əlindəki bıçaqla qadının başını kəsməyə başladı. Yoldaşının gözü hədəqəsindən çıxacaq qədər böyüdü. Bir insan necə mərhəmətsiz, vicdansız ola bilər axı? Qızını, xanımını gözləri önündə həyatdan məhrum etdilər. Yaşasaydı bu anlar gözləri önünə bəlkə də hər an gələcəkdi. Yaşamağa imkan versəydilər. Lakin onu da öldürdülər, qollarından tutub qarın üzərində sürüyə-sürüyə tankın altına atdılar, sonra da üzərindən keçib qanına qəltan etdilər. Onlar bir ailəni beləcə məhv etdilər.

Danışdıqca gözlərindən yaş axırdı Zəhra nənənin. Kiçik nəvəsi Nuranə nənəsinə yaxınlaşıb balaca əlləri ilə onun göz yaşlarını sildi, ağlama nənə can – dedi. Zəhra nənə Nuranəni qucağına alıb öpüb bağrına basdı – özümdən aslı deyil gözəl nəvəm, kövrəlirəm o günlər yadıma düşəndə - deyib uşağın alnından öpdü. Elə bu vaxtlarda Sabir kişi gəlib çıxdı. Uşaqlar onu görər-görməz sevincək üstünə qaçdılar. Baba nəvələrini bağrına basıb öpüb – qoxladı. Xanımını kədərli halda görən Sabir yaxınlaşıb onun əllərindən tutdu, - Sənə nə olub? – deyərək təmkinlə soruşdu. Nənəsi cavab vermək istəyəndə, birdən  Ülviyyə onu qabaqladı:

—Xocalıdan danışan nənəm, danışdıqca ağlayır.

Sabir keçib yoldaşının yanında əyləşdi, uşaqlar da onların başına toplaşaraq bardaş qurub oturdular. Bu dəfə 1992-ci ildə baş vermiş faciədən, qətliamdan, insan qırğınından Sabir kişi danışmağa başladı:

O vaxtı Hüseynağa adlı bir döyüşçü var idi. Düşmənimiz olan ermənilər onun qabırğalarını sındırmışdılar. Yadıma gəlir, Səttar adlı bir döyüşçümüzün başına isə daha betərini gətirmişdilər. Ondan soruşdular: Səttar kişi, sənin Zahid adında oğlun var?  Dedi, “yox”. Tərarən soruşdular: Səttar kişi diqqətli ol, sənin Zahid adında oğlun var? Yenidən  “yoxdur” dedi.

Meyitin üstünə fanarı vurun dedilər. Pərdəni çəkdilər, açıldı pərdə. Ata gördü ki, oğlunu öldürüblər. “Aman, Zahid oğul” – deyəndə “Bəs deyirdin o adda oğlun yoxdur” çığırtısı ilə həmin əyləşdiyi stolda, taxta stolda kəlbətinlə dişlərini çıxarmışdılar erməni terrorçuları.

Bunlar vicdansız ermənilərin insanlara etdikləri vəhşiliklərin bir qismidi. Çox əzab veriblər, çox. Sonra birdən Sabir kişinin də gözlərindən yaş süzülməyə başladı. Yanağından axan duzlu su damcıları mavi rəngli köynəyinə tökülür, yavaş-yavaş isladırdı. Gözləri isə yol çəkirdi babanın. Nəvələrinin, xanımının ona diqqətlə baxdığını sezdikdə yenidən sözə başladı.

Faiq Alməmmədova deyirlər ki – „Sən deynən ki, Qarabağ ermənilərindi, biz səni öldürməyəcəyik”. Lakin Faiq bunu demir. Ona görə də bədənini “aşsüzənə” döndərmişdilər, bədənində salamat yer yox idi onun. Eyni sualı Təvəkkül adlı yaşlı bir sürücüyə də verirlər. O da demir. Bağlayırlar ağaca əlləri arxada çarpazlanmış şəkildə. 8 yaşlı Xəzəngül:  Mənim atamı öldürməyin, nolar – deyir. Orda camaatın gözü qarşısında onu diri-diri, benzin töküb yandırdılar ermənilər.

Sabir kişi dayandı, artıq danışa bilmirdi. Gözlərindən yaş gilə-gilə tökülürdü. Üzünü televiziyaya çevirdi.  Xocalı soyqırımının canlı şahidi danışırdı. Sabir kişi pultu əlinə alaraq televizorun səsini artırdı. Faciənin şahidi olmuş Bahar ana yaşanmış erməni vəhşiliklərindən birini danışır. O belə qeyd edir: Bir cavan gəlinin meyidini gətirirlər. Görürlər ki, qadının qarnı enib-qalxır,  tərpəniş var. Qarnını açırlar, 4 dənə pişik balası gəlinin qarnından çölə çıxır.

Fariz birdən: Nə? – deyə qışqırdı. Bayaqdan səssiz, sakit dinləyən Ülviyyə ağlamağa başladı, ona baxıb balaca qızcığaz Nuranə də ağladı. Nənə və baba uşaqların başlarını sığallayıb: Ağlamayın gözəllərim, amma heç vaxt ermənilərin törətdiyi bu qətliamı, məsum insanlara qarşı etdikləri bu vəhşilikləri unutmayın. Oxuyun, savadlı olun, ölkəmizi hər yerdə təmsil edin və törədilmiş Xocalı soyqırımını dünyaya tanıdın, xalqımıza da, bütün insanlığa da unutdurmayın, - söylədilər.

Sabir kişi bir qədər sonra başqa bir hadisədən, daha doğrusu bir igidin həyatından danışmağa başladı.

Əziz nəvələrim Xocali faciəsi qəlbində mərhəmət duyğusu olmayan ermənilərin bizə etdikləri nə ilk, nə də son mənəvi və siyasi təcavüzdür. 2020-ci il 27 sentyabr – sərhəd xəttində qəhrəmancasına vuruşaraq, ermənilərdən fərqli olaraq öz rəqiblərinin günahsız, döyüş meydanından kənarda olan insanlarını deyil də, onların qarşısında duran silahlıları düçmən sayan igidlərimizin qazi olduğu və ən uca zirvələrdən biri olan şəhidlik zirvəsinə ucaldığı 2-ci Qarabağ müharibəsinin başladığı tarix... Xalqımız bu müharibədə 3000-dən yuxarı qəhrəman oğullarını  torpağa dəfn etdi.

Sabir bir az dayanıb gözlərinin yaşını sildi, yenə danışmağa başladı. Azərbaycanın işğal altında olan torpaqlarının azadlığı uğrunda canından keçən şəhidlərimizdən biri də Allahın möcüzələrindən biri olan Nurəhməd idi. Sabir onun barəsində danışacaqdı.

                                            *****

1995-ci 2 iyun Ulubəyovlar ailəsində sıradan günlərdən biri idi. Ta ki bu günü təqvimdə özəl bir günə çevirən igidin dünyaya göz açdığı zamana qədər. Atası oğluna atasının adını – Nurəhməd ismini qoymuşdu. Günlər, aylar bir-birini əvəz etdi.

 Nurəhməd böyüyür, ilk öncə Xətai rayon 29 nömrəli məktəbdə ibtidai təhsil alır, qalan 7 illik təhsilini isə 25 nömrəli tam orta məktəbdə başa vurur. Həyatının hər dönəmində olduğu kimi yenə insanların sevgisini qazanır. Nurəhmədi məktəbə özündən 13 yaş böyük olan bacısı Ruməyya aparıb-gətirir, onun dərsləri ilə məşğul olurdu. Yay tətilində bacısı ona imla yazdırır, hardasa səhv yazdıqda vərəqi cırır və bir daha yazdırırdı. 11-ci sinifi başa vurduğu 2012-ci il tarixində Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının iqtisadiyyat fakültəsinə daxil olur. 4 illik təhsil müddətində tərbiyəsi, savadı, qabiliyyəti və təmiz qəlbi ilə müəllimlərinin, tələbə yoldaşlarının sevimlisinə çevrilir. Universiteti başa vurub 2016—2017-ci illərdə Vətənə olan borcunu yerinə yetirmək üçün Tovuza – hərbi xidmətə yollanır. O, maddi texniki təminat bölüyündə atıcı vəzifəsində xidmət göstərir. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin döyüşçüsü kimi öz borcunu dərk edir, komandirlərinin verdiyi tapşırıqları layiqincə yerinə yetirirdi. Özünü bacarıqlı və işgüzar bir əsgər kimi göstərmişdi. Xidmətini  başa vurub qayıtdıqdan sonra müxtəlif yerlərdə çalışmışdır. Şəhidlik zirvəsinə ucalmazdan qabaq “AZEUROTEL” MMC-nin mühasibat uçotu və maliyyə şöbəsində mühasib vəzifəsində çalışırdı. O, anası üçün sirdaş olub, hər şeyi Nurəhmədə danışır, onunla məsləhətləşərdi. Evin ortancıl övladı- özündən 11 yaş böyük olan qardaşı Amid çox istəyib ki, Nurəhməd yetkin, çalışqan, cəmiyyətdə öz yerini bilən və heç kimdən asılı olmayan bir şəxs olaraq yetişsin. İndi Nurəhməddən ona 2019-cu ildə Sankt-Peterburqdan onun üçün gətirdiyi fincan və Rusiyada qardaşı üçün çəkdiyi videolar xatirə qaldı. Şəhidimiz təriflənməyi sevməzdi, sadə insan idi. Hərdən atası onu tərifləyəndə qəribə gülüşlə gülər – həri papa, həri- deyərdi. O dostları üçün də əvəzedilməz bir insan idi. Nurəhməd əsgərlikdə olanda dostunun ad gününü qeyd etmək üçün 3 günlük məzuniyyət götürmüşdü. Onun bu düşüncəsi dostuna qarşı olan hörmətindən, sevgisindən irəli gəlirdi. Və bu, uşaqlıq dostu Məftun üçün unudulmaz bir xatirəyə çevrildi. Nurəhmədi itirmək sözsüz ki, ona çox təsir etmişdi. Onunla fəxr edib qürur duyur, bir o qədər də üzülürdü. Necə üzülməsin, axı 20 ilə yaxın bəlkə ondan da çox dostluq etdiyi, ona qardaşı qədər əziz olan can dostunu itirmişdi. Lakin əldən heç nə gəlmirdi. Hər kəsin haqqında yazılmış bir ölüm hökmü var. Ən gözəl yanı o idi ki, Nurəhməd şəhidlik zirvəsi ilə əbədi həyata köçmüşdü. Allah şəhadətini qəbul etsin. Amin. Hər kəsə qismət olmur bu zirvəyə ucalmaq. Yalnız seçilmişlər... Nə xoş ki, bu gözəl bəndə də seçilənlər arasında idi. O, Məftun qədər digər dostu Orxan üçün də əvəzedilməz dostlardan biri olub. O  qeyd edir ki, şəhidimizi tanıdığı müddət ərzində onun üzündə bir kədər hissi yox idi, həmişə gülərüz idi. Özlərinin kefi bir az pis olanda da üzlərini həmişə güldürərdi. Hər il saat 12 olanda bir-birlərinin evlərinə gedər, ad günlərini təbrik edərdilər. Bu, 3 dostun ən gözəl xatirələrindən biri idi. 2020-ci il martın 7-si Nurəhməd sevdiyi xanımla – öz sinif yoldaşı ilə nişanlanır. Pandemiya ilə əlaqədar evlənə bilmirlər. Qismət... İyun ayının 2-si Ulubəyovlar ailəsində hər kəs süfrə başına yığışmış deyib-gülürdülər. Nurəhmədin 25 yaşı tamam olurdu. Lakin bu gözəl günün səbəbkarının gözü qapıda idi. Çünki istəkli bacısı Ruməyya məclisdə iştirak etmirdi. Düşünürdü ki, yəqin ki, işi var, yoxsa onun üçün ana qədər doğma olan bacısı balaca qardaşının doğum gününü unuda bilərdimi? Xeyr.

Məclisin ən gur vaxtında yeznəsi qapıdan içəri girib onlara sevindirici xəbər verir. Həmin gün dayısının sevimlisi – bacısı qızı dünyaya gəlir. Nurəhmədlə eyni gündə dünyaya göz açan mələyə dayısının adı ilə əlaqələndirib Mahinur adı qoyulur. Bu ad günü şəhidimizin qeyd etdiyi son yaş günü olur. Qəlbində vətən eşqi var idi.  Sentyabrın 20-si dostu ilə  aralarında deyib-gülməklə yanaşı Qarabağda olan hadisələri də müzakirə edirlər. O zamanda da lazım gəlsə könüllü döyüşlərdə iştirak edərəm demişdi, dediyi kimi iştirak da etdi. Səhəri gün yəni sentyabrın 21-i Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Xətai rayon idarəsi tərəfindən ehtiyatdan həqiqi hərbi xidmətə çağırılır. O gün heç kəs bilmirdi bu təlimlər nə üçün idi. Ta ki 27 sentyabra – bitdiyi günə qədər nə qədər göz yaşının axmasına səbəb olan 2-ci Qarabağ müharibəsinin başladığı günə qədər. 30 illik işğala 44 gündə son qoymuşdu bu müharibə. Nurəhməd vətənpərvər oğlan idi. Arxa sıralarda vuruşmaq onun üçün deyildi. İxtisası hərbi qulluqçu olmadığı üçün sentyabrın 27-si rəsmi ərizə yazır və oktyabrın 3-dən Füzuli uğrunda döyüşlərə qatılır. Ailəsi ilə də son danışığı  elə bu tarixdə olub. Yalnız qardaşı Amid ilə ayın 7-nə qədər danışıblar. Qardaşından halallıq istəyib, çünki bilirdi ki, şəhid ola bilərdi. Döyüşün ağırlığını dərk edirdi.  Oktyabrın 7-si Vətən uğrunda döyüşlərdə şəhidlik zirvəsinə ucalır. Ayın 8-i axşam saatlarında onun nəşi doğulub-böyüdüyü  evinə gətirilir. Həmin günün səhəri Allahın onlara bəxş etdiyi, ailəsinin son beşiyi böyük bir izdihamla 2-ci Fəxri və Şəhidlər Xiyabanında dəfn olunur. Ölümündən sonra “Vətən uğrunda”, “Cəbrayılın azad olunmasına görə” və “Füzulinin azad olunmasına görə” medalları ilə təltif olunub. Nurəhmədin ən böyük arzusu səsinin yüksəklərdən gəlməsi idi. O, şəhidlik məqamına ucalması ilə bu arzusuna çatdı. Nə xoş ki, o, artıq dünya günahlarından uzaqdı. Məkanın Cənnət, ruhun şad olsun şəhid qardaşımız. Amin. Biz inşallah şəhidimizi unutmayacaq, unutdurmayacağıq. Qəlblərimizdə və yaddaşlarımızda daim yaşayacaq. Allaha əmanət ol şəhid qardaşım Amin.

Qurani-Kərim’də Şəhidlik haqqında buyurulur: Allah yolunda öldürülənlərə (şəhid olanlara) “ölü” deməyin. Əksinə, onlar (Allah dərgahında) diridirlər, lakin siz bunu dərk etmirsiniz. (Bəqərə surəsi 154)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

                                  *****

Bu il son illəri idi Farizgilin . Məktəbdən artıq məzun olur, yeni bir həyata qədəm qoyurdular. Sinif yoldaşları ilə düşünüb qərara gəlmişdilər ki məzun günündən əvvəl 2-ci Qarabağ müharibəsində Allah rızası üçün, vətən yolunda canını fəda edən şəhidlərimizi ziyarət etsinlər. 13 iyun səhər saatlarında sinif rəhbəri ilə bu ilki 11-lər toplaşaraq 2-ci Fəxri və Şəhidlər Xiyabanına yola düşdülər. Hər bir vətən igidini ziyarət edib, onun üçün rəhmət oxuyur və dua edirdilər. Ən sonuncu şəhidin ismini oxuyanda, bu ad Farizə tanış gəldi. Düşündü ki, nə vaxtsa onun adını eşidib, həyatı haqqında duyub. Xatırlamaq üçün sadəcə 2 dəqiqə kifayət etdi. Aha, 5 il bundan əvvəl babası onun necə vətənpərvər bir oğul olduğu barədə ona və bacılarına danışmışdı. Müəllim ən sonuncu şəhidi də bu ilin məzunları ilə tanış etmək üçün qəbrin üzərində yazılan adı ucadan oxudu – Şəhid NurəhmədUlubəyov. Onun üçün də dua edib, rəhmət oxudular, əbədi həyatınız Cənnət, ruhunuz şad olsun deyib, yavaş – yavaş igidlərin uyuduğu bu səssiz məkanı tərk etdilər.

)

Sirr deyil ki, mədəni elmli və gözəl insan xalqın genfondunda əsas yer tutur. Bütün bu məziyyətlər isə sağlam yaşam tərzindən qaynaqlanır. Yəni, sağlam həyat sürən adamın beyni elmi dərk etməyə, ruhu mədəniyyəti qəbul etməyə, cismi də gözəl qalmağa rahatlıqla nail olur. Və sağlam yaşam tərzinin bir sirri də sağlam qidalanmaq, bütün vitamin və mikroekenenləri qədərincə qəbul etməkdir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının bu dəfə açdığı mövzu yağların faydası barədədir.

Kətan yağı

Universal vasitə

Omeqa 6 və Omeqa 3-lə tam zəngin olan, ürək-damar sistemində, iltibah və əqli problemlərdə olduqca böyük faydası duyulan kətan yağı iştahanı azaldaraq arıqlamağa da kömək edir, dərinin vəziyyətini də yaxşılaşdırır, üstəlik, beynin və qan dövranı sisteminin dostu hesab edilir.

Bir sözlə, sağlamlıq üçün əsl universal vasitədir.

Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

Bir neçə Avropa ölkəsi turistlər üçün məhdudiyyətlər tətbiq edir

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Turizm mədəniyyətlə birgə dünya dövlətlərini və xalqlarını yaxınlaşdıran əsas tutalqadır. Ölkəmizə turist axını bizi sevindirir. Amma şənbə günü Euronews telekanalında gördüyüm bir süjet məni xeyli narahat etdi. 

Demək, bir neçə Avropa ölkəsinin dövlət orqanları eyni zamanda turistlər üçün məhdudiyyətlər tətbiq etmək qərarına gəliblər. Koronavirus pandemiyasından sonra səyahətçilərin axını o dərəcədə artıb ki, bəzi görməli yerlər həddindən artıq yüklənib, bu da onların zədələnməsinə səbəb ola bilər. İlk təşəbbüs də Yunanıstandan gəlib. Gələn ayın 4-dən Afina Akropolunu (şəkildə) ziyarət edənlərin sayına görə kvotanın tətbiq edilməsi qərara alınıb. Bura gündə 20 mindən çox adam buraxılmayacaq. Muzey kompleksinə hər saat müəyyən sayda qonaq daxil ola biləcək. Eyni zamanda qədim məbəddə ziyarət vaxtı məhdudlaşdırılmır, buna baxmayaraq, orta hesabla turist ərazidə təxminən 45 dəqiqə vaxt keçirir. Hələ ki, limit sınaq rejimində tətbiq ediləcək, lakin gələn ilin aprel ayına qədər qayda məcburi olacaq. O vaxta qədər Yunanıstanın Mədəniyyət Nazirliyi səmərəliliyi qiymətləndirəcək və zəruri halda sistemi korrektə edəcək. 

“Aydındır ki, turizm ölkə üçün, hamımız üçün vacibdir. Lakin biz elə etməliyik ki, o abidəyə zərər dəyməsin”, – deyə ölkənin mədəniyyət naziri Lina Mendoni qeyd edib. 

O həmçinin əlavə edib ki, oxşar təcrübə gələcəkdə Yunanıstanın digər görməli yerlərində də tətbiq olunacaq. 

*

İndi isə keçid alaq digər ölkələrə.

Öz növbəsində, İtaliya da bəzi görməli yerləri qonaqlardan qorumağa səy göstərir. Xüsusilə, Romada turistlərdən biri Trevi fontanında çiməndən sonra şəhər şurası obyektin ziyarət edilməsinə görə ödəniş tətbiq etməyə və ya xüsusi turniketlər quraşdırmağı təklif edib. Əcnəbilər tərəfindən Kolizey üzərində adların yazılması ilə bağlı bəzi hadisələri nəzərə alaraq, burada da nəzarətin gücləndirilməsi istisna edilmir. Bundan başqa, iyul ayından Roma Panteonuna da giriş pullu olub. 

Fransada səyahətçilərdən yay mövsümündə məşhur Mon-Sen-Mişel monastırını ziyarət etməkdən tamamilə imtina etmələri xahiş olunur. Qonaqlara mövsümlərarası vaxta ziyarətə gəlmələri tövsiyə olunur ki, ada çox yüklənməsin. Bu görməli yeri ildə təxminən 3 milyon turist ziyarət edir və onların üçdəbiri məhz yay vaxtında. Qədim tikililərə dəyən ziyanla yanaşı, ziyarətçilər özləri də narahatçılıq yaşayır, obyektin həddindən çox yüklənməsinə görə onlar tarixi abidəyə sakit şəraitdə tamaşa edə bilmirlər.

Və sonda onu da deyim ki, İstanbul Bələdiyyəsi də tarixi abidələrin vandalizmə məruz qoyulmasının qarşısını almaq üçqn oxşar addım atmaq niyyətindədir.

Görək axırı necə olur.

Bəziləri turist gəzir, bəziləri turistdən bezir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qiraət saatı”nda Fəxrəddin Qasımoğlunun “Son gecə” detektiv romanının dərcini yekunlaşdırdı. Böyük oxucu marağını və istəyini nəzərə alıb romanın davamı olan “On ikiyə işləmiş” romanının dərcinə başlayırıq.

Özü polis orqanlarında çalışan, ən dəhşətli, tükürpədici cinayətlərdən bilavasitə xəbər tuta bilən müəllifin bu romanı da sizləri sonadək gərginlik içində saxlayacaq.

37–ci dərc

Cavadovun təcridxanaya giriş-çıxış üçün nəzərədə tutulan formallıqları aşaraq tez qayıdacağını düşünmüşdüm. Ancaq bu belə olmadı. Bir xeyli vaxt keçsə də, hələ ki, gəlib çıxmaq bilmirdi. Bir yerdə çox dayanmağı sevmədiyim üçün küçə boyu var-gəl etməyə başladım. Üçüncü dövrədən sonra onun küçəyə çıxıb mənə tərəf gəldiyini gördüm. Addımlarımı yeyinlədib ona tərəf getdim. Mənə uzatdığı telefonumu alıb söndürdüm.

-Salam bu adamın Xamməd olduğunu təsdiqlədi. Görüşü protokollaşdırdığım üçün gec gəldim, -Elbrus dilləndi.

-Çox düz etmisiz. İndi isə maşına oturaq, mən də şəhərə qayıdıram, qalan şeyləri yolda danışarıq. Əminəm ki, sizi təəccübləndirə biləcəm.

Birlikdə Elbrusun maşınına oturduq. Maşın tərpəndikdən sonra xəstəxanaya ilk gəlişimdən bu günə qədər öyrəndiklərimi bir-bir Elbrusa danışmağa başladım. Mən danışdıqca Elbrus başını tərpədir, sona çatmasa belə, hadisələrin haraya gətirib çıxaracağını təxmin etməyə başlayırdı. Rayon polis idarəsinə çatanda hələ söhbətimin axırına çatmamışdım. İdarənin qarşısında dayananda Elbrus üzünü mənə tutub gülümsədi:

-Əziz qardaşım, belə başa düşdüm ki, Xamməd adlı birisi yoxdur. Xamməd də, Qılınc Qabulov da eyni adamdır.

-Çox düz başa düşmüsüz, qardaş. İndi Qabulovu qılıncdan keçirməyin vaxtıdır.

İkimiz də bərkdən güldük. Artıq bu cinayətin açıldığına əmin idik və bu səbəbdən kefimiz xeyli kökəlmişdi. Salamın günahsız olduğuna ilk gündən əmin olan polis zabiti onun təqsirsizliyini sübuta yetirmək üçün gecə-gündüz ən xırda sübutları toplamaqla məşğul olmuş, cinayət işinin materialını prokurorluğa ötürməyə tələsməmişdi. Hətta buna görə danlaq götürdüyünü də eşitmişdim.

Biz, şərə salınan bir gəncin həyatını məhv olmaqdan qurtara biləcək sübutları toplaya bilmişdik. Ancaq hələ irəlidə Elbrusun görəcəyi işlər var idi. Qılınc kimi təhlükəli bir canini hələ «götürmək» lazım idi.

Başqa bir şey də var idi. Əgər mən «Karat»ın qatilini müəyyən edə bilmişdimsə də, onun qətlinin sifarişçisinin kimliyi məhz Elbrusun sürücüdən ala bildiyi məlumat əsasında məlum olmuşdu. Bir müddət istintaqdan yayınan sürücünün yeri də sonda onun tərəfindən müəyyən edilmişdi və ifadəsi alınarkən bu fakt ortaya çıxmışdı. Ancaq yolboyu etdiyim söhbət zamanı sifarişçinin kimliyini ona deməmişdim. Polkovnik Dadaşzadə ilə məsləhətləşmədən bunu edə bilməzdim. Mən sadəcə Qılınc məsələsini onunla məsləhətləşmişdim və hərəkətlərimə «yaşıl işıq» almışdım. Xüsusilə polkovnikin «bu gün və sabah heç bir addım atma» deməsindən sonra Elbrusa hər hansı artıq məlumat verə bilməzdim. Qərarı Arif Dadaşzadə verəcəkdi.

Həbs olunduqdan sonra Qılıncın dərhal danışmayacağını da bilirdim. Belə adamları dilə gətirmək üçün uzun müddət tələb olunur. Bəzən isə ümumiyyətlə faktlar qarşısında qalıb suçlarını etiraf etsələr belə, hər şeyi boyunlarına götürüb yoldaşlarının adını vermirlər. Bunu bir-birlərini çox sevdiklərindən yox, sonradan elə həmin yoldaşların satqınlığa görə alacaqları qisasdan qorxduqları üçün edirlər. Qılınc həbsxananın bu məktəbini çoxdan keçmişdi.

Elbrusla yaxınlıqdakı fotoatelyeyə qədər gəldik. Telefonumdakı şəkil protokola əlavə olunmalı idi. Şəkli çap üçün verib hazır olanadək bəzi şeyləri müzakirə etdik. Qılıncın ünvanını hələ yol gələrkən yazıb Elbrusa vermişdim. Müstəntiq bu barədə sussa da, onun məhz bu gecə Qılıncı həbs etmək niyyətində olduğunu hiss edirdim. Odur ki, şəkil hazır olan kimi sağollaşıb metroya tərəf getdim. Daha burada qalmağa bir lüzum yox idi. İndi Elbrusun vaxtı dəqiqələrlə ölçülürdü. Hələ həbs üçün sanksiya almalı idi. Gedərkən Qılıncın silahlı ola biləcəyi barədə Elbrusu xəbərdar etməyi lazım bilmişdim. Kim bilir, bu qatil neçə insanın həyatına və hansı üsullarla son qoyub.

Axşama az qalırdı. Yaranmış vəziyyət Arif müəllimlə görüşməyi tələb edirdi. Əslində, səhər telefonla danışarkən axşam ziyarətinə gələcəyini eşitdirmişdim. Ona görə də birbaşa ofisə getməyi qərara aldım. Yoldan yeməyə yüngül bir qəlyanaltı alıb sonra gedəcəkdim. Bunu isə metrodan çıxdıqdan sonra etmək ən düzgünü olardı.

* * *

Villanın avtomatik qapısı yavaş-yavaş açılmağa başladı. İkiqapılı «Mercedes» markalı idman avtomobili gurultu sala-sala həyətə girib dayandı. Maşından düşən qız onu qarşılayan «Qızılbaş»a yaxınlaşıb pomadasına bulaşdırmamaq üçün yanağını onun yanağına yaxınlaşdırdı. Sonra gülümsəyib dedi:

-Canım, sağ ol ki, cavabsız qoymadın, elə darıxırdım ki.

-Heç sənin kimi gözəlin mesajını cavabsız qoymaq olar? -«Qızılbaş» siqarını sol əlinə ötürüb sağ əlini qızın belinə saldı və özü ilə villanın qapılarından birinə tərəf apardı.

-Oy, çantam maşında qaldı, -qız birdən dayanıb geriyə boylandı.

-Gəl, çantanı indi gətirərlər. Sənə elə bir yemək hazırlatmışam ki, yedikcə doymayacaqsan.

Birlikdə içəri keçdikdən sonra daha bir qapını açan «Qızılbaş» qızı otağa dəvət etdi. Girdikləri qapıdan başqa bu otaqda iki qapı da var idi. Geniş otağın tən ortasında qoyulmuş böyük masanın üzərində hər cür naz-nemət olan bir süfrə açılmışdı. Bunu görən qız əllərini bir-birinə vurub heyrətlə soruşdu:

-Bu hamısı mənimçündür, mən bunları yesəm partlayarameee?

-Partlamazsan. Gecə də hələ qabaqdadır. Buradan heç uzağa getmək lazım olmayacaq. Bax o gördüyün qapı yataq otağına açılır. O biri qapı isə birbaşa hovuza. İndi otur, yaxşıca yeyib-içək. Sonra gecə boyu hərdən buraya keçib qəlyanaltımızı edərik. Hələ arada bir hovuza da girəcəyik, görəcəksən su necə iştahını açacaq.

Bayaqdan otağın ortasında dayanan qız hündürdaban ayaqqabılarını taqqıldada-taqqıldada keçib masaya oturdu. Oturarkən onsuz da qısa olan tumanı bir qədər də yuxarı sürüşdü və budları tamamilə çöldə qaldı. Bunu görən «Qızılbaş» özündən razı-razı gülüb qızla üzbəüz oturdu və soruşdu:

-Hə, de görüm nə içəcəksən?

-Çantamda dərmanım var. Onu içməsəm yemək yeyə bilmərəm. Mədəm ağrıyar.

Diqqətlə baxan olsaydı, çantanın maşında qalmasından qızın olduqca narahat olmasını hiss edə bilərdi. Ancaq hündürboylu, son dərəcə cazibədar qızın gözəlliyinə valeh olan «Qızılbaş» o hayda deyildi və qız sözünü bitirər-bitirməz tez ayağa qalxıb gəldikləri qapını açaraq qışqırdı:

-Maşından Lalənin çantasını gətirin…

* * *

İşin sonları idi. Ofisin kiçik mətbəxinə keçib qəlyanaltını hazırlayanadək bütün işçilər Arif müəllimlə sağollaşıb evlərinə getdilər. Bu yaxşı oldu. Yemək hazır olanda çaydanı da qaynamağa qoyub süfrəyə oturduq. Lavaş, pendir, göyərti, pomidor və xiyardan düzəltdiyim dürməkləri yeyənədək çaydan qaynadı. İndi çayı dəmə qoyub söhbətə başlamaq olardı.

-Deməli, düşündüyümüz kimi, bu işdə də Qılınc? -birinci söhbətə Arif müəllim başladı.

Gülümsəyib ona baxdım. Cavaba ehtiyac yox idi. Peşəkar polis zabitləri kimi, ikimiz də gözəl bilirdik ki, bəzən bir cinayəti araşdırarkən izlər çox uzaqlara aparır və bir yox, bir neçə cinayət açılmış olur. Təcrübədə bununla dəfələrlə rastlaşmışdıq.

Hələ ilk dəfə Salamın işini araşdırmağa başlayanda hər iki cinayətdə qatilin eyni dəsti-xətti olduğu diqqətimi çəkmişdi. Bu şübhələrimi Arif müəllimlə bölüşəndə tələsməməyi, faktları toplamağı məsləhət görmüşdü. Nəticədə hər iki cinayətdən Qılınc Qabulova aparan kifayət qədər paralellərin olduğu aşkara çıxmışdı.

Çay dəm almışdı. Qalxıb ikimizə də süzüb yenidən oturdum. Polkovnik daha sual vermir, danışacaqlarımı gözləyirdi. Aramla söhbətə başladım. Bu gün səhər ayrıldıqdan sonra baş verənləri, tibb bacısı Sənəmin saxtakarlığını üzə çıxardıqdan sonra hər şeyin necə yerini aldığını ətraflı şəkildə Arif müəllimə danışdım. Müstəntiq Elbrus Cavadovun Qılıncın həbsinə hazırlaşdığını da dedikdən sonra söhbət Rəmziyə çatdı.

-Düşünürsən ki, «Karat»ın qətlində də sifarişçi Rəmzidir? Fikirlərini əsaslandır.

-«Karat» uzun illər bütün şəhərdə və hüdudlarından kənarda tanınmış brilyant alverçisi olub. Bütün ömrünü bu işə sərf edib və son illər rahatlıqla keçən bir həyat sürüb. O vaxta qədər rahat ki, çoxsaylı biznes sahələrinə malik olan Rəmzi də brilyant bisnesinə baş vurmağı qət edib. Rəmzinin açdığı üç zərgərlik mağazasına malı «Karat» verirmiş və mağazanın birinə də şərikliyi var imiş. Şəriklik isə çox vaxt yaxşı nəticələrə gətirib çıxarmır. Bütün bunlar altı ay əvvəl başlayır. Düşünürəm ki, tədricən aralarındakı münasibətlər korlanmağa başlayıb və get-gedə ən gərgin həddə çatıb. Böyük pulların dövr etdiyi yerdə iki yad adam arasında bu da təbii haldır. Ola bilər ki, bu sahədə hələ çox təcrübəsi olmayan Rəmzinin «Karat»a külli miqdarda borcu yaranıb. Bəlkə də başqa səbəb olub, bunu dəqiq deyə bilmərəm. Ancaq münasibətlərinin korlandığı dəqiqdir. Nüfuzu nə qədər böyük olsa da Rəmzi heç də ondan zəif olmayan «Karat»la bacara bilməyəcəyini başa düşüb. Bundan sonra külli miqdarda sərmayə qoyduğu mağazalarını iflasdan qurtarmaq üçün şərikini aradan götürməyi qət edir. Bununçün təxminən bir ay bundan qabaq əvvəllər də xidmətlərindən istifadə etdiyi muzdlu qatil Qılınca onu izləməyi tapşırıb. Nəticədə Qılınc «Karat»ın həftənin çərşənbə və şənbə günlərində eyni ardıcıllıqla sevgilisinin evində gecələdiyini öyrənib. Bunu mənim xahişimlə Elbrus Cavadov onun sürücüsü vasitəsilə dəqiqləşdirib mənə deyib. Paralel olaraq mütəmadi Ruhi-əsəb xəstəxanasına gedib-gələn Qılıncın diqqətini gecə növbəsində işləyən, yeni işə düzəlmiş  gənc Salam cəlb edir. Yeri gəlmişkən, düşünürəm ki, uşaqlıqdan bir küçədə böyüyən Qılınc və Sənəm sevgilidirlər. Maşınını qaçırmaqla «Karat»ı vurub sonra cinayəti onun üstünə yıxmaq planını həyata keçirmək üçün Qılınc Salamla dostluq münasibətləri qurmağa başlayıb. Çünki  Salam onun üçün ən ideal şərtlərə cavab verən biridir. Əvvəla qaçırılması daha asan olan sovet istehsalı maşını var, ikincisi, üç gündən bir işləyən Salamın növbə günləri həmin vaxt məhz «Karat»ın üç gündən bir sevgilisi ilə görüşə getdiyi günlərlə üst-üstə düşür. Qılınc bunu çox dəqiqliklə hesablayıb. Özünü Salama Xamməd kimi təqdim edib, həmin tibb müəssisəsinin pasiyenti olduğunu isə ondan gizlədib. Məlum məsələdir ki, iz buraxmamaq üçün. Ardı çox sadədir. Xəstəxanaya gəlişini isə, uşaqlıqdan tanıdığı, ehtimal etdiyim kimi, sevgilisi olan Sənəmin yanına gəlməsi ilə izah edib. Salam gecə növbəsində işlədiyi üçün Qılıncın gündüzlər oraya gəlməsinin heç bir mənası olmazdı. Ona isə, gənc Salamla münasibət yaratmaq və onun etimadını qazanmaq lazım idi. Odur ki, o, növbəni təhvil verməzdən əvvəl, səhər saat 9-a qədər, kim bilir, bəlkə də işə gələn Sənəmlə birlikdə xəstəxanaya gəlir. Yadda qalması üçün bunu bir neçə dəfə təkrar edir. Nəticədə Salamda yad biri olmaması barədə rəy yaradır. Bundan sonra, növbəti gəlişlərində sevdiyi Sənəmin yanına gələn biri kimi sərbəst içəri keçməyə başlayır. Təbii ki, bir kollektivdə işləyən Sənəmin də xahişi burada rol oynayır. Qapıdan bu adla keçdikdən sonra Qılıncı uzun illər üzdən tanıyan tibb işçiləri üçün onun içəridə olması adi hal kimi qarşılanır. Az əvvəl Salamın növbə günləri barədə dediklərimi dəqiqləşdirən Qılınc şənbə gününə, mayın on altısına planlaşdırdığı qətlin tarixini qətli ona sifariş vermiş Rəmziyə xəbər verir. Həmin tarixdən üç gün əvvəl Rəmzi qəsdən İzmir parkında heç bir kameranın qeydə almadığı bir yer seçib «Karat»ı oraya görüşə çağırır. Qəsdən söhbəti gərginləşdirib nəticəsiz yekunlaşdırır və lazım olan anda onu evdən çıxarması üçün üç gun sonra zəng edəcəyini deyib ayrılır. Həmin gecə, artıq Salamla «dostlaşmış» Qılınc səhər saatlarında kameranı sıradan çıxarıb növbədə olan Salamın yanına gəlir. Onun gətirdiyi ruletlə çay içib ayrılırlar. Belə başa düşürəm ki, ayrılarkən Qılınc Salama özü ilə gətirdiyi iki litrlik «Fanta» şirəsini verir. Növbənin axırı olduğu və yenicə çay içdiyi üçün Salamın şüşəni indi açmayacığına əmin olduğundan belə edir. Çünki şirəyə yuxu dərmanı qatır və Salamın şirəni içib yatması ona gələn gecə növbəsində, maşınını qaçırıb cinayəti törətməsi üçün lazım idi. Qəsdən şirənin də böyüyünü, iki litrliyini alır ki, gələn növbəyədək qazı qaçıb xarab olmasın deyə Salam onu açmasın. Salamın şüşəni öz dolabına qoyduğuna əmin olduqdan sonra oranı tərk edir. Bu son dediklərimi necə öyrəndiyimi izah edim. Əvvəla, son növbə gecəsi, ayın on altısında kamera sıradan çıxmazdan əvvəl, təxminən saat 01:30-dək olan görüntülərdə Salamın özünə «Fanta» şirəsi süzüb içməsi əksini tapıb. İkincisi, daha maraqlıdır. Salam polisə aparılan gün atası Qələndər bölmədən qayıtdıqdan sonra onunla görüşmək üçün həyətə düşdüm. Məni görəndə ilk sözləri təxminən belə oldu: -«Bəxtiyar, nahar edib hamımız yatmışdıq, birdən polislər gəldilər, qapını döyüb bizi oyatdılar, sonra Salamı apardılar, dedilər cinayət törədib». Onsuz da, məsuliyyətli biri olan Salamın gecə yuxuya verilməklə maşınının qaçırıldığından şübhələnmişdim. Onun növbəsinə məsuliyyətlə yanaşması on üç may tarixində səhər saatlarında qeydə alınmış görüntülərlə təsdiqini tapır. Həmin görüntülərdə növbəni təhvil verməyə hazırlaşan Salam olduqca yuxulu görünür. Gecə yatıb yuxusunu almış adam o vəziyyətdə olmaz. Görüntülərdə Salamın hadisə baş verən gecə şirə içməsini görəndə Qələndərin bu sözləri yadıma düşdü. Bu iki fakt bir-birinə bağlı ola bilərdi. Layiqəyə bir məktub verib Qələndərə göndərdim və maşını bir neçə saatlıq istədim. Maşın mənə başqa bir ehtimalımı yoxlamaq üçün lazım idi onsuz da. Ancaq bütün ailənin günorta saatlarında birdən-birə yuxuya getməsi mənə çox maraqlı gəlmişdi. Maşını mənə gətirən Layiqəyə Qələndərdən Salam tutulan günü naharda nə içdiklərini soruşmasını tapşırdım. Onun gətirdiyi cavab şübhələrimə son qoydu. Qələndər Salamın işdən gələrkən gətirdiyi «Fanta» şirəsindən içdiklərini dedi. İstirahət günü olduğu üçün dərsi olmayan Salam növbəni təhvil verib evə gələndə gecədən bir qədər içdiyi «Fanta» şirəsini evə gətirib. Naharda bütün ailə o şirədən içdikdən sonra dərin yuxuya gediblər. Deməli, yuxu dərmanı həmin şirəyə qatılıbmış. Maşınla bağlı da maraqlı bir şey aşkar etdim. Əslində, mənə maşın yox, açarları lazım idi. Layiqənin verdiyi açarı alışqanla qızdırıb burnuma yaxınlaşdıranda zəif mum iyi vurdu burnuma. Muma batırılmaqla açarın surəti çıxarılmışdı. Eyni şeyi maşının qapı açarı ilə də təkrarladım. Nə qədər silinsələr də, açarlardan qızdırılan mumun iyini hiss etmək olurdu. Bunu da Qılıncın fürsət tapıb etdiyinə şübhə yox idi.  Beləliklə, üç gün sonra növbəyə gələn Salam, səhv etmirəmsə, saat 00:55-də Qılıncın verdiyi şirədən içir, bir qədər sonra dərman təsirini göstərir və onu yuxu aparır. Rəmzi axşam saatlarında «Karat»a gecə onu gözləyəcəyi barədə xəbər yollayır. Bunu hansı üsulla edir, bilmirəm, ancaq iz qoymur, həmin gün onun «Karat»a telefon zəngi qeydə alınmayıb. Sonra onun evdən çıxacağı təxmini vaxtı Qılınca bildirir. Rəmzi ilə parkdakı görüşündən üç gün keçdiyi üçün «Karat» bu görüşü gözləyirmiş. Gecə həyatına öyrəşmiş biri kimi görüşün bu saatlarda verilməsini də adi bir şey kimi qəbul edir. Zəngin adamların öz həyat tərzi var. Üstəlik də, şəxsi marağı olduğundan bu görüş onun üçün vacib idi. Çıxacağını bildiyinə görə həmişə saat 9-da onu aparmağa gələn sürücüsünə səhər gəlməməsini tapşırıb sevgilisinin evinin qarşısında maşından düşür. Bu yandan əlində maşının açarlarının surəti olan Qılınc daş kimi yatmış Salamın maşınını rahatlıqla qaçırıb lazım olan ünvana gəlir və pusqu qurub gözləyir. Rəmzinin dediyi yerə getmək üçün gecə saatlarında evdən çıxan «Karat»ı görəndə qaranlıq küçədə qəfildən maşınla onu ölümcül vurub uzaqlaşır. Şübhələrin Salama yönəlməsi üçün maşının kamera görüntülərinə düşməsi Qılınca lazım idi və bu məqsədlə də həmin ərazidə kamera quraşdırılmış küçələrdən keçir. Kamera görüntülərində maşının sükanı arxasında olan adamın üzü görünmür. Sifətinin kameralarda əks olunmaması üçün də salondakı günlüyü aşağı endirir. İşini gördükdən sonra yenə maşını yerinə qaytarır və çıxıb gedir. Qılınc qurbanını elə də yüksək sürətlə gəlib vurmur. Belə edərsə, maşında aşkar əziklər qalardı. Bu halda xəstəxanaya qayıdanadək əziklər yol polisinin diqqətini çəkərdi, yaxud da səhər açılanda Salam bu əzikləri görüb özü polisə xəbər verərdi. Ona görə də, asta sürətlə yanlayaraq birdən sükanı döndərib «Karat»ı basır, sonra isə üstündən keçir. Bu dediklərim Cavadovdan öyrəndiyim ekspert rəylərinə əsaslanır. Elə ona görə də maşında aşkar əzilmə izləri qalmır. Təbii ki, səhər evə gələrkən yuxulu Salam maşındakı kiçik əzikləri görmür. Albalı rəngində olduğu üçün maşına sıçramış qan ləkələri də diqqətini çəkmir. Evə gəlib maşını qapıda saxlayır. Sonradan kamera görüntüləri ilə müəyyən edilən maşında isə, ekspert-kriminalistlər həmin əzikləri və qan ləkələrini çox asanlıqla aşkar edirlər. Beləliklə, hər şey cinayətkarların hazırladıqları plan üzrə gedir və bu sübutlarla üz-üzə qalan Salam elə həmin gün saxlanılır. Maşının sükanında və qapısının dəstəyində də heç bir kənar əl-barmaq izi aşkar edilmir. Bu zaman müstəntiq Cavadovun diqqət verdiyi bir şey Salamın xeyrinə işləyir. Sükan arxasında oturan adamın sükanı tutan sol əlinin bir hissəsi görüntülərdə aydın şəkildə əks olunur. Cavadov həmin əlin qeyri-adi ağ rəngdə olduğuna fikir verir və ekspertlərdən sükanı təkrar müayinə etməyi xahiş edir. İlkin olaraq yalnız əl-barmaq izləri axtaran kriminalistlər diqqətli müstəntiqin aşkar etdiyi bu detala əsasən, növbəti dəfə sükanın biokimyəvi ekspertizasını keçirirlər. Nəticədə sükanda, apteklərdə satılan adi ağ rezin əlcəyin mikroelementlərinin qalıqlarının olduğu məlum olur. Bu nəticə Cavadovun Salamın günahsız olması barədə gəldiyi qənaətini daha da möhkəmlədir. Salamın az qala hər yerində izi olan şəxsi avtomobilində o izlərdən bir neçəsini də qoymamağa çalışması absurd bir şey idi və əlcəkdən yalnız iz qoymaq istəməyən kənar şəxs istifadə edə bilərdi. Ancaq bu, digər tutarlı sübutlara qarşı çox zəif sübut olduğundan Salamın təcridxanaya yerləşdirilməsi barədə qərar qəbul olunur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Heç vaxt reallaşmayacağını bildiyi bir arzusu var- atasını bir daha görmək arzusu. Atasının vaxtsız ölmünü ömrünün ən böyük uğursuzluğu hesab edir və atasıyla belə tez vidalaşmağı, onu çox üzür…

İnanclıdır. Allahın varlığına, qismətə, bəxtə, taleyə inanan adamdır. Bununla yanaşı, insanın həyatda işığı və ya qaranlığı özü seçdiyinə də əmindir…

Deyir ki;- “Mənə görə fiziki mənada uğurun bu həyatda ciddi anlamı yoxdur. Çünki əslində uğur deyə gördüklərimiz əslində həyatda etməli olduqlarımızdır. Bəzən insanlar ali təhsili, uğurlu işi, qazancı ciddi nailiyyət kimi görür, belə deyil. Kainat və Allahla münasibətdə səmimi olub, daim müsbət enerji ilə çalışsaq, demək olar ki, hər addımımız uğurlu olar və əslində belə də olmalıdır. Lakin cəmiyyətin böyük bir qismi "Allahdan buyruq, ağzıma quyruq" prinsipi ilə yaşayır və çox zəngin olmaq istəyir.”

Sevgi dolu insandır. Necə deyərlər, dilinin şirinliyi içindəki insan sevgisindən qaynaqlanır. Hamıya qarşı diqqətlidir. Cümləsinin əvvəl sözü də “can”dır, son kəlməsi də. Çox zirək adamdır. Heç vaxt tənbəl olmayıb. Bəlkə də bu onu uğura aparan ən yaxşı xüsusiyyətlərindən biridir. Həyatı dərindən dərk etməyi bacarır. Ən çətin vaxtlarda belə iradə və sevgi duyğularıyla mənfi enerjiyə qalib gəlir. Bütün ömrü boyu böyük sevgi ilə əhatə olunduğundan bu ruhda böyüyüb və o, sevgini ruhən, mənən almaq istəyən hər kəsə ötürürə bilir...

Bəli, haqqında söhbət açdığım Günel Gözəlova belə bir xanımdır. O, 1982-ci ilin avqust ayında Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Orta təhsilini 159 saylı məktəbdə başa vuraraq, BDU-nun Jurnalistika fakültəsinə qəbul olunub. 2003-cü ildə bakalavr dərəcəsinə, 2005-ci ildə isə magistr dərəcəsinə yiyələnib. Nəticədə BDU-nu qırmızı diplomla bitirib. 2000-ci ildən həyatını televiziyaya bağlayıb. Əvvəlcə AzTv-də müxtəlif redksiyalarda jurnalist, redaktor, aparıcı kimi çalışsa da, sonradan bir müddət də “Media Holdinq” MMC-də və “Lider” televiziyasında çalışıb. Burada aparıcıdan, baş redaktor vəzifəsinədək yüksələ bilib. Bununla yanaşı ABA universitetində “Azərbaycan jurnalistkası” və “Beynəlxalq jurnalistika” fənlərini tədris də edib. Bir sözlə, Günel xanım əmək fəaliyyətində uzun yol keçib- Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin mətbuat katibi də olub, “Azərpoçt” MMC-nin şöbə müdiri-sözçüsü də işləyib, NRYTv-nin mətbuat xidmətinə rəhbərlik də edib, nazirin sözçüsü, “Bizimyol” MMC-də və s. təşkilatlarda öz peşəsi ilə bağlı müxtəlif vəzifələridə də çalışıb. 

2022-ci ildən “Jurnalist Sənətkarlığının İnkişafına Dəstək” İB-nin sədri, 2023-cü ilin iyul ayından isə “MTV Azərbaycan” kanalının baş redaktorudur. Ailəlidir, bir qızı var...

Sədaqətli xanımdır, kaş hər bir kişiyə belə vəfalı, təəssübkeş ömür-gün yoldaşı qismət olaydı. Ötən illərin söhbətidir, həkim səhlənkarlığı ucbatından həyat yoldaşı Anar Gözəlov sağlamlığını itirərək, hətta ailə üzvlərini belə tanımırdı. Günel xanım, ərinin hüquqları uğrunda mübarizə apararaq, onu bu vəziyyətə salan cərrahın cəzalandırılması uğrunda necə mübarizə apardığının çox adam şahidi olub. Öz aramızdır, bu vəziyyət çoxumuza tanışdır. O qədər bəzi başıbatmış həkimlərin səhvindən adamlar ölüb ki... Necə deyərlər, yaxınları da həkim nağıllarına uyaraq, buna göz yumub susublar. Qan da batıb, can da. Şükür Allaha məhz Günel xanımın fədəkarlığı sayəsində uzun sürən müalicələrdən sonra Anarın əmək qabiliyyəti nisbətən də olsa bərpa olunub, II qrup əlildir. Hazırda Azal QSC-də şöbələrindən birində müdir müavini vəzifəsində çalışır...

Çox iradəli, əzmkar insandır. Xüsusi bir hobbisi olmasa da, harada çalışırsa, nə işlə məşğul olursa həmin işi hobbisinə çevirir ki, ən mükəmməlinə nail ola bilsin. Avqustun 5-də qırx bir yaşına adlasa da hələ də özünü gənc hesab edir və gənclərə tövsiyyə edir ki, zamanın, eləcə də sağlamlıqlarının qədrini bilsinlər. “Dünyada ən baha və sonradan geri dönüşü olmayan məhvumdur zaman.”- söyləyir. Və gileylənir ki, özü də zamana münasibətdə çox səxavətli olub, bunu ən böyük uğursuzluğu hesab edir. Ən böyük arzusu isə uzun və sağlam ömür sürməkdir. 

Deyir ki;- “İnsan elə bir varlıqdır ki, onun arzuları bitib tükənmir, zaman-zaman dəyişir, hətta reallaşmasa da. Çünki belə olmasa insan kamilləşə və çox şeyin gözəl olmasına nail ola bilməz...”

Bəli, avqustun 5-də növbəti yaşı Günel Gözəlovanın ömrünə ilk qədəmini qoydu. Qədəmləri sayalı olsun! Gedərkən, özündən sonra gözəl izlər, xatirələr qalsın!

Çox yaşayın, Günel xanım!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Ramil Əhmədin “Yazmaqda çətinlik çəkənlər üçün bir neçə qeyd”ini təqdim edir.

1. Əgər yaradıcı olmadığınızı düşünürsünüzsə, oxuyun. Əgər belə düşünmürsünüzsə, yenə də oxuyun. Bir sözlə, oxuyun.

2. İlham pərilərini gözləməyin. Onsuz da yaza bilərsiniz.

3. Doldura bilməyəcəyiniz boş ağ səhifə sizi sıxırsa, özünüzə daha kiçik bir yazı işi təyin edin. Yazmaq üçün bir təkan tapın. Məsələn, bir xatirə yazın.

4. Özünüzü iş masanıza zəncirləməyin. Bəzən ən yaxşı ideyalar müxtəlif şeylər etməklə gəlir.

5. Yazmaq üçün uyğun vaxtı gözləmək üçün özünüzü şərtləndirməyin. Düzgün vaxt yoxdur. Sadəcə başlayın.

6. Bəzən ilk cümlənizi tapmaq üçün onlarla məşq edirsiniz və silirsiniz. Problem deyil. Yola davam. 

7. Yazmaq üçün geniş bir vaxt olmasını gözləməyin. Əgər cəmi 20 dəqiqəniz varsa, 20 dəqiqə yazın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.08.2023)