Super User
Sabah Muğam Günüdür
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon MKS-nin M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanasının Oxuculara xidmət şöbəsi 26 Avqust – Beynəlxalq Azərbaycan Muğam Gününə həsr olunmuş “Muğam milli-mənəvi dəyərimizdir” mövzusunda tədbir keçirib.
Kitabxanadan verilən məlumata görə, tədbirdə çıxış edən MKS-nin direktoru Lətifə Məmmədova muğam sənətinin təkcə Azərbaycan xalqının deyil, bütün bəşəriyyətin mədəni sərvətinin ayrılmaz hissəsi kimi qiymətləndirilməsindən, Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Azərbaycanda beynəlxalq muğam festivallarının keçirilməsindən danışıb. O bildirib ki, muğamlarımız dərin fəlsəfi məzmuna malikdir, onun bir janrı da simfonik muğamdır, əsası dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəyli tərəfindən qoyulub.
Abonement bölməsinin müdiri Lalə Səlimova Azərbaycan muğamının yaranma tarixi haqqında, Oxuculara xidmət şöbəsinin müdiri Yeganə Qafarova Azərbaycanda muğamın geniş yayılması barədə məlumat verib.
Qonaqlardan Şəhla Vəliyeva, Raya Məmmədova, Mələk Nəcəfzadə, Tünzalə Nəsirova bütün Türk dünyasına xas olan muğamın vətəninin Azərbaycan olduğunu, bizi həyatımızın əvvəlindən sonuna qədər müşayiət etdiyini, insana ruhi saflıq və ucalıq bəxş etdiyini söyləyiblər.
Kitabxananın fəxri oxucusu, xanəndə Maya Cəbrayılova Azərbaycan muğamları haqqında tədbir iştirakçılarına maraqlı məlumatlar verib və müxtəlif növ muğamlar ifa edib.
Tədbirin sonunda muğamla bağlı diskussiya keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.08.2023)
Sabah Abşeron yarımadasının bəzi yerlərində leysan yağacaq
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin yaydığı məlumata görə, sabah - avqustun 24-də Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, gün ərzində bəzi yerlərdə arabir yağış yağacağı gözlənilir.
Yarımadanın bəzi yerlərində qısamüddətli leysan xarakterli olacağı ehtimalı var. Şimal-qərb küləyi əsəcək, gecə və səhər arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun gecə 20-25°, gündüz 27-32° isti olacağı ehtimal edilir. Atmosfer təzyiqi normadan aşağı - 758 millimetr civə sütunu, nisbi rütubət gecə 70-80, gündüz 50-60 faiz təşkil edəcək.
Abşeron çimərliklərində şimal-qərb küləyi əsəcək, gecə və səhər arabir güclənəcək. Dəniz suyunun temperaturu şimal çimərliklərində - Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zuğulbada 25-26°, cənub çimərliklərində - Türkan, Hövsan, Sahil, Şıxda 26-27° isti olacaq.
Azərbaycanın rayonlarının bəzi yerlərində arabir leysan xarakterli yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə intensiv və güclü olacağı, dolu düşəcəyi proqnozlaşdırılır. Gecə və səhər bəzi rayonlarda duman olacaq. Şərq küləyi əsəcək, ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun gecə 20-25°, gündüz 27-32° isti, dağlarda gecə 10-15°, gündüz 18-23° isti olacağı bildirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)
Gülməkmi yaxşıdır, ağlamaqmı?
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğlunun növbəti aforizmlər onluğunu diqqətinizə çatdırır.
1.Bədbin olma, nikbin ol, çünki gülmək ağlamaqdan yaxşıdır.
2.Ən ehtiyacsız insan səhərlər yuxudan zənglə oyadılmağa ehtiyacı olmayandır.
3.Eyni dildə danışan insanların ən böyük çətinliyi bir-birilə dil tapmasıdır.
4.Xalq ağacdırsa, ədəbiyyat onun dibinə tökülən sudur.
5.Susmaqla canını qurtaracağını düşünmə, istəsələr, susmağını da sənə irad tutacaqlar.
6.Kədər insanları daha çox yaxınlaşdırar, sevinc daha çox uzaqlaşdırar.
7.Ordunun müharibədə, insanın həyatda qələbələrinin rəhni intizamdır.
8.Yaşamaq, sənə acıqlı baxan həyata gülümsəyə bilməkdir.
9.Kişi hər qadında anasından bir parça görməyə borcludur.
10.Ən çox aldanan başqalarını aldatmaq istəyən olur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)
Aşıqlar Birliyində yeni layihə yekunlaşmaq üzrədir
Son illərdə bir sıra uğurlu layihələrə imza atan Azərbaycan Aşıqlar Birliyində (AAB) növbəti layihə yekunlaşmaq üzrədir. “Aşıqlar Vətən müharibəsində Qələbəni tərənnüm edir” adlı bu layihə Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilir.
Bu barədə AzərTAC-a məlumat verən AAB-nin sədr müavini Altay Məmmədli bildirib ki, layihə çərçivəsində aşıqların 44 günlük müharibədə müzəffər Azərbaycan ordusunun əldə etdiyi qələbəni tərənnüm edən ifalarından ibarət audiodisk buraxılacaq. Artıq Əməkdar mədəniyyət işçiləri Ağamurad Şirvanlı və Samirə Əliyeva ilə yanaşı aşıqlardan Qələndər Zeynalov, Nazim Quliyev, Nəbi Nağıyev, Altay Məmmədli, Kəmalə Qubadlı, Roman Azaflı və digərləri ilə yanaşı, “Çeşmə” və “Misri” qruplarının ifasında qələbəmizi tərənnüm edən, ordumuzu yeni uğurlara səsləyən aşıq mahnıları səsyazma studiyasında lentə alınıb. Ümumilikdə audiodiskdə müxtəlif aşıq havalarından ibarət 20 ifa yer alacaq.
Layihənin rəhbəri Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı, koordinatoru isə birliyin katibi, Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğludur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.07.2023)
İstanbulun ən baxımlı və nadir muzeyləri
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Yüz eşitməkdənsə bir görmək yaxşıdır” - bu məsəlin ən gözəl isbatı şəhərlər şəhəri İstanbuldadır, oranı gedib görməmək sadəcə qəbahətdir.
Mən bu şəhərdə dəfələrlə olmuşam, onu doyunca gəzmişəm. Təbii ki, şəhərin gözəl
arxitektura abidələri, körfəz füsünkarlığı bir yana, onun muzeyləri də bir ayrı gözəllikdir.
Milli sərvətin nadir qoruyucusu rolunda çıxış edən muzeylərin rolu əvəzedilməzdir. Muzeylər ümumbəşəri dəyərlərə qoşularaq öz xalqının tarixi irsinə marağı təmin edir. Qardaş Türkiyə də tarixiliyi və muzeylərinin zənginliyi ilə diqqət çəkir.
Türkiyənin səs-küylü meqapolisi olan İstanbul yalnız sosial həyatı ilə deyil, həm də tarixi yerləri, muzeyləri ilə turistlərin marağını cəlb edir. Bu muzeylərdən “İstanbul Modern”, İstanbul Arxeologiya Muzeyləri, Pera Muzeyi, Sakıp Sabancı Muzeyi və İstanbul Rəsm və Heykəltəraşlıq Muzeyinin adlarını çəkmək mümkündür.
Şəhərin “İstanbul Modern” adlı incəsənət muzeyi Boğaziçi sahilində yerləşir. Tanınmış memar Renzo Pianonun layihəsi əsasında inşa edilən muzeyin yeni binası da boğazın Qızıl Buynuzla qovuşduğu Karaköydə yerləşir. “İstanbul Modern” muzeyində beynəlxalq və yerli sənətçilərin əsərləri nümayiş etdirilir. Muzey, həmçinin dünya miqyasında müasir incəsənət sərgilərinə ev sahibliyi edir.
Topqapı Sarayı ərazisində yerləşən İstanbul Arxeologiya Muzeyləri qoruduqları əsərlərlə dünyanın ən zəngin arxeologiya muzeylərindən hesab olunurlar. “Arxeologiya Muzeyi”, “Qədim Şərq Əsərləri Muzeyi” və “Çinili Köşk Muzeyi” olmaqla üç əsas bölmədən ibarət kompleksdə Osmanlı İmperiyası sərhədləri daxilində sivilizasiyalara aid bir milyondan çox əsər var. Kompleksin əsas binası olan Arxeologiya Muzeyi dünyada əsasən muzey kimi tikilmiş nadir tikililərdən biridir. Bu gözəl muzeydə Arxaik dövrdən Roma dövrünün sonuna qədər Didim-Milet müqəddəs yolunun Branxit heykəlləri, Kore və Kouros (gənc qız və oğlan) heykəlləri, Halikarnas məqbərəsinin Aslan heykəli, Afrodita Başçısı Məşhur Pergamon Zevs qurbangahından Böyük İskəndərin portreti, Roma dövrünün üç böyük mərmər şəhəri Afrodisias, Efes və Miletdə kəşf edilən heykəltaraşlıq əsərləri saxlanılır.
Muzeydə 19-cu əsrdə muzeyin banisi və muzeyin ilk direktoru Osman Həmdi bəyin apardığı qazıntılar zamanı ortaya çıxan çoxlu əsərlər də var. Bunlardan biri də Osman Həmdi bəyin 1887-1888-ci illər arasında apardığı qazıntılar zamanı Sayda Kral Nekropolunda üzə çıxarılan dünyaca məşhur İsgəndər Lahitdir. Gülhane parkına baxan bu füsunkar muzeyin rahat kafesində dincələrək zəriflikdən həzz almaq mümkündür. Bina İstanbulun neoklassik memarlığının ən gözəl və möhtəşəm nümunələrindən biridir.
Suna və İnan Kraç Vəqfi tərəfindən qurulan Pera Muzeyi İstanbulun mərkəzində, Təpəbaşında, İstiqlal küçəsinin düz yanında yerləşir. Memar Achille Manoussos tərəfindən inşa edilən Bristol otelinin binasından sonralar muzey kimi istifadə olunub. Pera Muzeyinin “Şərqşünas Rəsm” kolleksiyasında 17-19-cu əsrlərdə Osmanlı idarəçiliyindən ilhamlanan rəsmlər olduğu halda, “Anadolu Çəki və Ölçüləri” kolleksiyasında Anadolunun müxtəlif sivilizasiyalarına aid 10 mindən çox əsər var.
Boğazın ən qədim yaşayış məntəqələrindən biri olan Əmirqanda yerləşən Sakıp Sabancı Muzeyinin əsas binası 1925-ci ildə italyan memar Edoardo De Nari tərəfindən tikilib. “Atlı malikanəsi” kimi tanınan malikanə 2002-ci ildən muzey və mədəniyyət-incəsənət mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir.
Türkiyənin ilk plastik sənət muzeyi olan İstanbul Rəsm və Heykəltaraşlıq Muzeyi Osmanlı İmperiyasının tarixini özündə əks etdirir. Muzeyin kolleksiyasında 10 min 497 rəsm, 719 heykəl, 257 keramika, 182 xəttatlıq, 10 ikona saxlanılır.
Hələ nə qədər də muzey-butiklər var, adları bura belə sığmaz.
Sadəcə, gedin, görün!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)
Rəsm qalereyası: Aysel Hacızadə, “Rəqəmsal düşüncə”
Əzizə Cəfərzadənin nadir fotoları
Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin vəfatının 20 illiyi yaxınlaşdığı dövrdə (4 sentyabr, 2003-cü ildə vəfat edib) onun doğmaları bir sıra nadir fotosunu sosial mediada paylaşıblar. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu dərc edilənlər yazıçının 1937-1960-ci illərdə çəkilmiş olan tək fotolarıdır.
Bu fotoların böyük hissəsini yazıçının doömaları 2020-ci ildə köhnə (1946-1960) foto lentlərdən kompüterləşdiriblər. 7500-dən çox fotodur.
Əzizə Cəfərzadə həm də gözəl həvəskar fotoqraf idi. Özü çəkər və özü həm lenti aşkarlayar, həm də foto kağıza keçirərdi. Qızı 11-12 yaşına çatanda yeni fotoaparat, aşkarlama qurğuları və kinokamera alaraq bu işləri artıq qızına həvalə etdi.
Bu fotoların elektron formasını keçən il Dövlət kino-foto arxivinə də təqdim edilib. Bunların kiçik bir hissəsi (600-ə yaxın foto) www.azizajafarzade.com saytında və google photos da var.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.09.2023)
Gəlincik bütün rekordları qırır
Rejissor Qreta Qerviqin ekranlaşdırdığı “Barbi” filmi rekord məbləğdə gəlir əldə edib. Bu barədə kinonews.ru saytı məlumat verib.
Film nümayişə çıxmasının beşinci həftəsində 20 milyon dollardan çox gəlir əldə edən 10-cu film olub.
Qeyd edək ki, ilk onluğa daxil edilən ən yaxşı filmlərin arasında “Titanik” və “Avatar” da yer alır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)
QİRAƏT SAATI: Məhşər divanı, yaxud yalanın 17 anı – Adəm Bakuvinin romanı
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qiraət saatında Adəm İsmayıl Bakuvinin “Məhşər divanı, yaxud yalanın 17 anı” sənədli romanının dərci davam edir. Roman erməni millətindən olan bəşəriyyət canilərinin utopik məhkəməsindən bəhs edir. Onu nəinki oxumaq, hətta ən maraqlı faktları yaymaq, təbliğ etmək lazımdır.
4-CÜ DƏRC
Tamaşaçıların alqış sədaları altında Baş Hakim çixişini davam etdirdi:
-Yeddinci fakt: Tetris-vordtris oyun kompaniyasının təsisçilərindən biri Ermənistan prezidenti Armen Sarkisyandır. İndi anlayırsınızmı, niyə qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının, qondarma Cavax Respublikasının, qondarma Ermənistan Naxçıvanı və qondarma Qərbi Ermənistan Respublikalarının bayraqlarında tetris oyununun elementləri var?
Həmin bayraqlar monitorda nümayiş etdirildi, tamaşaçılar heyrətləndilər. Baş Hakimsə özündənrazı halda çıxışını davam etdirdi:
-Sanki talenin ironiyasıdır – oyuncağın elementləri oyuncaq respublikaların bayraqlarındadır. Əlbəttə, ermənilər bu faktı bacardıqca danırlar, amma bayraqlar göz qabağındadır, hamı baxıb buna ımin oldu artıq.
-!!!
-Səkkizinci fakt: Erməni ailələrində Mütləq Matriarxat hökm sürür. Qadının razılığı olmasa heç bir iş həyata keçə bilməz, heç nə ölü nöqtədən tərpənə bilməz. Qafqazda partiarxat hökm sürdüyü yerdə ermənilərin matriarxatı suallar doğurur, necə ola bilər ki, buradakı bütün xalqlar – gürcülər, azərbaycanlılar, ləzgilər, avarlar, çeçenlər, osetinlər, kabardinlər və digərlərində söz sahibi kişidir, yalnız ermənilərdə qadındır? Bu müqayisə erməniləri həmişə hiddətləndirir. Hətta bu fakt erməni tarixçilərini məcbur edir ki, onlar ermənilərin Qafqazda gəlmə xalq olduqlarını ortaya atsınlar.
-!!!
-Doqquzuncu fakt: Bibliyada erməni xalqının adı yoxdur. Necə yəni, bunlar iddia edirlər ki, dünyanın ən qədim və ən böyük xalqıdırlar, ancaq dünyanın ən qədim, ən müqəddəs səmavi kitabında bunların adına rast gəlinmir? Nonsens. Yəhudilər var, romalılar var, yunanlar var, misirlilər var, amma ermənilər yoxdur. Bəs hanı qədim və böyük xalq olmağın sübutu? Bibliyanı saxtalaşdırıb yenidən dərc etsinlərmi? Neynəsinlər erməni millətçiləri?
Yenə yerdən, müttəhimlər əyləşən sıradan səslər gəldi:
-Bibliyanın əldə olan nəşrləri təhrif olunub.
- Bizim tarixi dəlil-sübutlarımız var, hətta İsa peyğəmbərin hay olması barədə əlimizdə...
Uğultu və fit səsləri yerindən danışan müttəhimin səsini eşidilməz etdi. Baş Hakim çıxışını davam etdirdi:
-Niyə dünyanın ən qədim kitabında dünyanın ən qədim xalqının adı çəkilməsin axı? Deyim niyə. Çünki erməni xalqı dünyanın heç də ən qədim xalqlarından biri deyil. Mən erməni xalqının əsla düşməni deyiləm, axtarsanız, hətta dostuyam. Uilyam Saroyanın romanlarını sevə-sevə oxumuşam. İvan Ayvazovskinin rəsmlərinə heyranlıqla tamaşa etmişəm. Şarl Aznavurun musiqilərinin dəlisiyəm. Bu prosesdə ittiham olunacaq Kirk Kerkoryanın Las-Veqas maqnatlığına yüksələn yolunu özümə örnək götürmüşəm, amma Las-Veqasdakı kazino fəaliyyətini dəstəkləmirəm, etriraf edirəm. Levon Aroyanın şahmat partiyalarından zövq almışam. Henrix Mxitaryanın vurduğu qollardan çox feyziyab olmuşam. Bax indi müttəhimlər sırasında əyləşsə belə, Kim Qardaşyanın seksuallığından daim riqqətə gəlmişəm.
Auditoriya gülüşdü, Baş Hakim xoşlayırdı proseslər zamanı incə yumordan istifadə etməyi. Səssizlik bərqərar olanda mətnini davam etdirdi:
-... Amma əlahəzrət fakta qurban olun, faktın qarşısında heç nə duruş gətirə bilməz. Diqqətlə dinləyin məni. İndi sonuncu – onuncu faktda həmin bu sualın cavabını verəcəyəm. Beləliklə...
Müttəhimlər əyləşən sıradan “Monarx ordenlərinin tarixi”nə toxunmayın, biz qəti etiraz edirik” deyə çığırtılar eşidildi, orada əyləşənlər uğultu qopararaq Divan Hakiminin səsini boğmağa çalışdılar. Amma hakimin mikrofonun dəstəyi ilə daha da gurlaşan səsi bir dəqiqə sonra yenidən hakimi-mütləq oldu:
- Əziz tamaşaçılar, dinləmək istəyirsiniz, deyilmi?
Hamı xorla “bəli” deyə səslənəndə Baş Hakim məmnunluqla nitqini yekunlaşdırdı:
- Və ən nəhayət, onuncu fakt: 18-ci əsrdə Rusiya salnamələrində “erməni xalqı” deyilən bircə mənbəyə rast gəlinməz. Pyotr Alekseyevin 1773-cü ildə çap olunmuş Kilsə lüğəti kitabında “armenlər” ifadəsi yer alıb, orada qeyd olunur ki, armen-yeridiklər öz dini təlimlərini və inanclarını yeridən kilsə xadimləridir. Parisdə 1680-ci ildə çap olunan “Monarx ordenlərinin tarixi” kitabında açıq-aydın yazılıb ki, armenlər-ermənilər monax ordenidir, bu adda millət yoxdur. Təbii ki, əllərində imkan olsa, ermənilər bu kitabların son nüsxəsini də acımasızlıqla yandırarlar.
Müttəhimlər sırasında əyləşənlərdən birinin halı xarablaşdı, həkim gələsi oldu, biri su istədi. Bir müddət fasilə yarandı. Hakimlər də fürsətdən yararlanıb qəhvə içdilər. Fasilədən sonra çıxışını uğurla yekunlaşdıran Baş Hakim sağında və solunda əyləşmiş digər iki hakimdən bir əlavələrinin olub olmadığını soruşdu. Hakimlərdən solda əyləşəni, çıxışı zamanı Baş hakimə tez-tez “düzdür”, “elədir”, “mən də buna əminəm” kimi idadələrlə hey dəstək verən yaşlısı “Mənim əlavəm var” deyərək söz istədi, Baş hakim söz verdikdə həvəslə danışmağa başladı:
- Düzü, erməni məsələsi çox fenomenal məsələ olduğundan daim məni maraqlandırıb, uzun illər mən bu mövzunu təqib etmişəm. Erməni məsələsi doğrudan da bəşər tarixində anoloqu olmayan məsələdir, çünki əsrlərdir ki, eyni bir mövzu estafet kimi bir xadimdən digərinə ötürülür, gəlib 21-ci əsrə çıxıb. Bir baxın. Divanını qurduğumuz hər bir fironun, diktatorun günahı fərdidir, özüylə birgə günah tarixçəsi də bitib. Məsələn, Kaliqula. Bu Qədim Roma imperatoru öz hakimiyyətini itirməkdən qorxub, tutalım, kimisə içərisində şirlər olan qəfəsə atar, kimisə arıların sancmasına tuş edərdi. Özünəməxsus tiranlıq tarixçəsi olub və özünün ölümü ilə bağlı da bu tarixçənin sonu gəlib. Yaxud ağlasığmaz vəhşilikləri ilə seçilən 16-cı əsr Rus çarı İvan Qroznının xəyanətdə ittiham edilən saray əyanlarını tikə-tikə doğradaraq üzərilərinə qaynar su, buz tökdürməsi, dərilərinin ətdən qopmasından həzz alması ilə tarixin yaddaşına yazılan cinayətlərə imza atması da yalnız onun özünə və öz dövrünə aid sinayətlər idi. Bəşəriyyəti nasizm vəhşilikləri ilə sarsıdan Adolf Hitler onlardan cəmi bir baş irəlidə olsa da, tək özü deyil, bütün bir ölkəni, müttəfiqlər ordusunu bu cinayətlərə şərik etsə də, bu cinayətin də konkret dövrü olub və gedib: 20-ci əsrin 30-cu, 40-cı illəri. 2-ci dünya müharibəsində faşizmin məğlubiyyəti ilə Hitler nasizminə son qoyulub, Nürnberq prosesi kimi ədalət mühakimələri ilə nasistlər cəzalandırılıblar. Amma erməni məsələsi, bayaq dediyim kimi, əsrlərdir ki, davam edir. Müharibə, qətliam, terror məzmunlu bu məsələ dünyanı daim narahat edir. Bir antitürkçülüklə silahlanmış nəsil gedir, digəri gəlir. Ona görə Divanda birdən-birə bu qədər ittiham olunan əyləşib. Baş Hakim təfsilata toxunmadı, mən deyəcəyəm, illərdir bizim Divana şikayətlər daxil olurdu, daim terrora məruz qalan, erməni xəyanəti nəticəsində Antanta qoşunlarından zərbə alan Osmanlı İmperiyası əyanlarından, ordusundan, 1918-ci ildən ta ki 2020-ci ilədək qırğın və müharibələrə məruz qalmış Azərbaycan türklərindən, Quba qıtliamına məruz qalmış yəhudilərdən, 2-ci dünya müharibəsində ermənilərin satqınlıq və xəyanətkarlıqla faşistlərin tərəfinə keçməsi nəticəsində ciddi itkilər verən ruslardan, Qdlyan soyadlı müstəntiqin təqib və işgəncələrindən zülüm çəkən özbəklərdən, daha kimlərdən gələn şikayət seli dayanmırdı. Üstəlik, zorən, məcburən millətçi ünsürlərin güdazına gedib əlinə silah götürən, cavan yaşında həlak olan minlərlə sıravi erməni gənclərinin gözləri yaşlı qalmış anaları da bizdən ədalət məhkəməsi qurmağı tələb edirdi. Ona görə də biz bu Divanı qurası olduq. Əminik ki, erməni millətini faciələrə sürükləyən bu ideoloqların cəzalandırılmasından sonra erməni xalqı daha yolundan sapmayacaq, yalnız və yalnız digər millətlərlə sülh içində, əminamanlıq şəraitində yaşamağa başlayacaq. Mənim sözüm bu qədərdir. Möhtərəm Baş Hakim Divanı davam etdirə bilər.
Bu arada erməni müdafiəçilərindən biri protest edib “Xalqlara qarşılıqlı hörmət barədə ümumdünya kodeksi sənədi” deyilən bir sənəd çıxarıb oradan oxudu ki, “müəyyən şəraitdə digər xalqların birləşərək bir xalqı aşağılamaları cinayət hesab edilir və bu cinayət hüquqi konteksdə cəzalandırılmalıdır”.
Divanın Baş hakimi erməni müdafiəçisinə söylədi ki, bəli, bir xalqı aşağılamaq cinayətdir, mən sizinlə razıyam. Ardınca mikrofonuna əl gəzdirib əsl natiqlərə xas zil səslə çıxışa başladı:
-Prosesə başlamazdan əvvəl biz ermənilərin qorxduğu 10 faktı açıqladıq, ardınca dünyanın məşhur mənbələrinin və məşhur simalarının müxtəlif illərdə erməni xalqı barədə söylədiklərini burada səsləndirmək də yerinə düşərdi. Deyim niyə. Bəli, dünyaşöhrətlilər erməni üzdəniraqlarının millətçilik, torpaqqoparma, pislik, satqınlıq, xəyanət kimi rəzilliklərini görərək bu cür sözlər söyləyiblər. Əlbəttə ki, bir hakim olaraq mən və bizim Divanımız heç də erməni xalqının əleyhinə deyil, mən bunu bir demişəm, bir də deyirəm, biz bütün xalqları öz xalqımız kimi sevib ehtiram bəsləyirik. Bizim davamız həm öz xalqına, həm də başqa xalqlara qənim kəsilən erməni millətçiliyi ilədir. Mən diktorlardan xahiş edərdim ki, sözügedən mətnləri səsləndirsinlər.
Protest edən erməni müdafiəçi demək istədiklərini bu çıxışın qabağında içindəcə boğmalı oldu.
(Davamı var)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)
ÖTƏN İL BU GÜN: “Səni sevə-sevə öldürdüm dünən“ deyən güneyli şair Əbasət Purhəsənin şeirləri ilə tanış olmuşdunuz
Ötən ilin 24 avqust günündə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Güneydən gələn səslər” rubrikasında Güney Azərbaycan təmsilçimiz Əli Çağla sizləri şair Əbasət Purhəsənin şeirləri ilə tanış etmişdi.
Əbasət Purhəsən 1982-ci il avqust ayının 21-də Qaradağın Əhər şəhərində dünyaya göz açıbdır. İllərdir çarpara şeirləri ilə tanınan Əbasət Əhərin Bariz Ədəbi Dərnəyinin (BƏD) başqanıdır.
SƏNDƏN SONRA
Qəlbimin ağrısı toxtamaq üçün,
Darıxmayacağam səndən ötəri.
Özümə toy tutub ögey şəhərdə,
Kefləndirəcəyəm bekef şəhəri.
Elə sevəcəyəm aldığım qızı,
Döyünə-döyünə giciyin gələ.
Verdiyim ürəyi qaytardığına,
Özünün özündən acığın gələ.
Yəqin gözlərindən damcı axacaq,
Bir vaxt həsrət idin bir damcıya sən!
O gün yaxşı olar dərinə getsən,
Bilərsən nə çəkdim dünənlərdə mən.
Dünənlər sovuşdu, bu gün sovuşur,
Dünənlər bu günə bəhanə imiş.
Qürurum qüruru, quru qürurun,
Bilmədim bu qürur səndə nə imiş?!
Nə deyim, bilmirəm, bəlkə də bir gün,
Yenidən doğuldum səni sevməyə.
Bilmirəm bəlkə də son dünyamızda,
Tanrı gəldi bizə kəbin kəsməyə.
BİRİNCİ SUAL
Ölümlər şirindi, ölümlər acı,
Yoxsulluq ölümün biridi bəlkə.
Biz hələ dünyadan nə bilirik ki,
O qız, o oğlanın əridi bəlkə?!
Ağaclar köynəyin dəyişir nədən?
Küçədən, küçəyə min sualım var.
Yadımda babamın nağıllarında,
Bir nağıl deyirdi: “Axtaran tapar.”
Axtardım, tapdığım bu gün sən oldun,
Ah qundaq, sənin də dərdin çox imiş.
Inqıltı səsinə analar gəldi,
Heç elə bil sənin anan yox imiş!..
Gözlərimdə yollar, içimdə dağlar,
Səni evlərinə kimlər aparar?
Atalı, analı yetim qundağın,
Bələyin kim açar, başın kim dadar?
Günəş də küsürdü dağın dalından,
Quşlar da göylərdən yığışırdılar.
Sızıltı səsinə can-can deyənlər,
Sadağa tullayıb soruşurdular.
Sən qucağımdaydın, mən oturmuşdum,
Kiçik əllərini üzümə çəkdin.
Dilənçi deyildik, biz qərib idik,
Beynimdə nə varsa gözümə tökdün.
Yolun qırağına kim qoyub səni,
Bəlkə də yenidən Həvva doğubdur!
Bizi göydən yerə gətdiyi kimi,
Səni də cənnətdən yerə qovubdu.
Biz hələ dünyadan nə bilirik ki,
Bir uşaq qolumda, ana olmuşam.
Atası kim ola, anası kimdi?
Birinci sualda hələ qalmışam...
BƏZƏKLİ MANKƏN
Bazar qabağında bəzəkli mankən,
Hər gələn əl atır donuna sənin.
Yaşamağın üçün açılmır donu,
Soyuq şəhrimizdə geydiyin donun.
Əllərin əlimdə, əlin əlimi,
Əlinin içində saxlaya bilmir,
Nə çəpik çalırlar qabağımızda?!
Nə üçün görənlər ağlayır, gülmür?
Mən səni sevdiyim qıza oxşatdım,
Ya şəhər ağılsız, ya da mən dəli!
Bir dəyqə özümü sevindirməyə,
Sənin də abrına toxundum, bəli.
Səndən ayrılıram, bilirəm ancaq,
Əynindəki donu götürəcaqlar.
Bilmirəm bəlkə də oğlan paltarın,
Geydirib əyninə, toy tutacaqlar.
Bəlkə də bazardan, bazara köçüb,
Gözdən düşəcəksən, gic qalacaqsan.
Bilmirəm, sabahın heç kimsə bilmir,
Bəlkə də sevdiyim qız olacaqsan!..
BİZ BEŞ YOLDAŞIYDIQ
Biz beş yoldaşıydıq məhəlləmizdə,
İtlər ulayırdı küçələrində.
Biz beş yoldaşıydıq, biz beş beyni qan,
Əhərin dumanlı gecələrində.
Gündüzlər, gecəyə fikirləşirdik,
Gecələr, gündüzə fikirləşirdik.
Bizi aldadırdı matikli qızlar,
Yenə aldanmağa hazırlaşırdıq.
On beş yaşındaydıq həyatımızda,
Həyat bizdən qoca, arzumuz Təbriz.
Hələ fikirimiz böyüməmişdən,
Günlər sovuşurdu, böyüyürdük biz.
Fəsillər sovuşdu, illər sovuşdu,
Nə oynaya bildik, nə gülə bildik!
Beş oğlan Əhərdən dünyadan köçüb,
Dörd oğlan Təbrizdə dünyaya gəldik!
Bizlər yerimizi dəyişə bildik,
Nədən fikrimizi dəyişənmədik?
Görən bu dünyanın dalında nə var?
Qaranlıqlarınan güləşənmədik!
Qəfələr bucağı yerimiz idi,
Ürəyi doluyduq, beyni boşuyduq.
Aldadırdı bizi bəzəkli Təbriz,
Biz beş yoldaşıydıq, biz beş daşıydıq.
UŞAQLIQ YOLDAŞIM
Hava ağlayırdı ağırlığından,
Elə anlayırdım çırpınırsan sən.
Əlimi uzaldıb əlimə aldım,
Sənə layla çaldım doyunca dünən.
Ovcumun içində yuxuya keçdin,
Körpə uşaq kimi, ətsan quş kimin.
Ağzını yumurdun lal dünyamıza,
Ya sona çatırdı sənin də qəmin.
Sən elə ovcumu qucaqlamışdın,
Səni ovucumdan ata bilmirdim.
Yuxu gözlərimi alırdı, ancaq –
Sənsiz yuxularda yata bilmirdim.
Ovcumun içindən ayrılmadın heç,
Səni sevə-sevə öldürdüm dünən.
Uşaqlıq yoldaşım, bayram balığı,
Daha çırpınmayır nə mən, nə də sən...
Qeyd: Şeirlərin orfoqrafiyasına toxunulmamışdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.08.2023)